장음표시 사용
421쪽
Ne potivi ad vendentes, Cr emite vobis. Irridentium
inquit Augustinus milii videtur esse resposio. Vnde apud Salomonem, ego quoque in interitu vestro ridebo dcc. &apud Psalmistam: Iusti super eum ridebunt. In quo loco vide Augustinum: Videamus an poteritis oleum emere quod Vin Vita comearare vobis noIuistis , magiuros audire recusastis, dc salubria sapientiae consilia neglexistis; vendentes enim oleum istud,sunt pauperes,
doctores,&bonum consilium dantes. Dum autem irent emere dum rursus,ut olim,aucuparentur humanas laudes, aut dum undique quaererent auxilium,etiam postquam suisset negatum , nam audita etiam sententia, adhuc quaerent excusationem.
Sic ibat emere diues Epulo, dum in Patres suos cupit videri misericors. venit sponsus ad iudicandum.
Et quae paratae erant intrauerunt cum eo ad nuptias. Virgi
nes prudentes .Videlicet quae lampades inextinctas habebant,id est, quarum bona opera in oculis diuinis fulgebant, in illam gloriam coelestem cuChristo intrarunt, ubi perpetuo spiritales nuptiae celebrantur, ubi anima inseparabiliter ac intimὁ
Deo coniungitur, atque Unitur. A t clausu est ianua, nam nulli amplius in regnum coeleste,postquam sancti introieru patebit ingressiis. Nousime uero ue
niunt, reliquae uirgines dῖ en er: nomine . nam ne aperi
nobis. i. deinde siue posteaquam prolata erit senteti pro electis,oc qua impij cupient adhuc modis omnibus liberari ab aeterna danatione, conates se, ut insta patebit,excusare dicentes, Domine quado te vidimus esuriente&c. Quod ide desiderium, per hunc fatuarum pulsium, significatur, petendum sul regnum coelorum aperiri. Quod vero ingeminant Domine, Domine;significat eas in hocmudo
fide habuisse,& Christu inuocasse: citerii quia bona opera non habuerunt, nihil eis conseret haec in
422쪽
uocatio aut quaecunque olim suscepta sacramenta. Aperi nobis, id est, retracta sentetiam coiranos
latam . A tiae r pondens ait: A men dico vobis: nesio uor. No vos oves meas agnosco,nec inter amicos meos
recipio, quanquam me Dominum vocetis & inter Christianos quondam numerati fueritis, quare vobis non aperiam. vigilate itaque quia nes itis diem.
neque horum. Vigilate, ut inter illas prudentes,& preparatas Virgines in die aduentus Domini inuenia- fmini,sic enim tunc cum pijs impij scpagetur,que- admodum hic actum retuli cum istis virginibus.
sicut enim homo peregre profici res uocauit servorsuor.
Eodem pertinet haec parabola. Est autem hic eius sensus,meritd vigilare debetis,sic enim agetur u
biscum in die luciicii, atque si diues quis iam Vir
peregre proficiscens occ.Sic enim suppleda est red- .ditio quae hic subintelligend4 relinquitur. Quaeritur oe quibus hic sermo fiat, praesectis, an omnibus fidelibus. Resp. Quidam pertinere haec putant ad praepositos Ecclesiae, &praedicatores , Ut ei responderunt quod praecedenti capite dictu est.Quis putas est fidelis seruus &prudes. Hiero.specialiter ad Apostol. reserr,quibus saluator Euangelica doctrina tradidit.Sed quonia Marc.paucis verbisthac parrabola inducit,atq; seruos , quibus ossicia quaeq3 comissa sunt a ianitore distinguit per que incitabie praelatus seu doctor intelligitur, videtur potius in oes fideles quadrare nemo enim est qui non aliqua Dei dona per quae fructificare possit acceperit, ut Rom- tPaul. ait: Habetes donationes secundu gratia quae x Pς 4 data est vobis differetes. Et Petrus unusquisq; sicut accepit gratia in alterutra illa administrantes.Qti qua ergo in eos maximὁ coueniat qui docedi, vel regedi gratia accepertit no iii in hos solos. Atq; id,
tu quae praecedui, tu quae sequutur, satis probabile reddu ut quae omnibus fidelibus comunia sunt. Homo
423쪽
Homo iste Christus est,qui peregre prosectus dicitur,quia in coelum astendit, in eum locum qui per
peccatum, naturae nostrae mortali alienus,& pere
grinus sectus est , tametsi ad eum inhabitandum conditi ab initio essemus. Aut peregre profectus dicitur,quia familiam suam, ecclesiam corporali prγsentia non amplius gubernat: Vel deniq;,quia longanimiter cum seruis suis peccatoribus agi ad poe
nitentiam eos expectans nec mox rationem exiges
vocavisse ossuos fideles ad fidem de ad aeternam gloria duplici iureDeus nos seruos habe creatione nimirum ,& redemptione. ε t tradidit istis bo a sua, dia
uitias,dc substantiam,id est, multis donis & charis. matibus spiritus sancti credentes donaui quosdam multis dc magnis, alios paucioribus & minoribus: Atq; horum differentia & varietas per ista tria designatur quinq;, duo,dc unum : Vnde Lucas in simili parabola aecem seruos inducit, quorum si
guli mnam unam accipiant,quanquam in reddenda ratione tres tantum commemoret,ib his reliquos intelligendos relinquens Marcus generaliter omnes donorum differentias complectitur dices: dedit seruis suis potestatem cuiusque operis. Lucas . autem resere cuilibet datam unam innam ad designandum quod fideles quantumuis varijs donis pollean hoc tamen omnes habere commune, ut dona accipiant quibus vitae aeternae denarium sibi eomparent. unicuiq- secundum propriam uirtutem. id est, secundum desiderium, quo ab initio ad talem vel talem statum anhelauit, seu secundum propriam praeparationem,& dispositionem : quam tamen e tiam Christus prout voluit in ipsis operatus est. Sic Theophylact.cui eius commentarius placet. Α- liter Prosiper,intelligens per virtutem , naturalem possibilitatem,seu capacitatem,non enim sacilε t
ta dona accipit obtusus, quanta ingeniosus , nec mulier
424쪽
mulier quanta Vir,caeteris paribus. Non tamen ex hac interpretatione existimandum est Dominum praecipuam gratiam suam,Vtpotὸ fidem Mem charitatem secundum naturalem capacitate dare, quia non exacta exigenda simi quae in parabolis ponuntur, ut omnia in rem significatam quadrent: non enim semper Verum est quod cui ingeniosus, αsano corpore existit maiorem habeat fidem. spem, aut charitatem.Nullo autem pacto audiendi sunt,
qui istam virtutem bonis propriam Vsium liberi arbitrij esse intelligunt,quem homo proprijs liberi arbitrij viribus sine gratia Dei ex se habeat,& quo saltem de congruo dona spiritalia & gratiam Dei
percipere mereatur: nullus enim est bonus in homine ex seipso liberi arbitrij usus, qui tale meritu habere possit ni si gratia Christi praeueniatiir,iuxta illud: Misericordia eius praeueniet me Deus enim est qui ccirda nostra couertit,nunqua alioqui comtiertenda. Et profectus est statim. Non est id transfer dum ad rem significatam, sed ad parabolae completionem positum. Aut intelligendum est omnes Christifideles ante eius ascensionem dona haec spiritus sancti accepisse in quadam inchoatipae , atq; Christi promissione, quae post eius ascensionem in veritate dc plenitudine acceperunt nam ante dio Pentecostes non videntur Apostoli talenta sua accepisse . Aut certὸ illud,prosectus est, intelligendum est de longanimi eius patientia, quam suprὶ
dedimus tertiam expositionem. A biit autem qui quinque talenta acceperat, S operat x estim eis. id est,per ea expendendo videlicet haec talenta ad Dei honorem, & proximorum utilitatem ac aedificationem. x t lucratus est alia quinque. idest, muti
tum de sibi & alijs per haec dona profuit. Nam dc ipse crevit in pietate,& plus gratiarum adeptus est:& bona sua alijs communicando non ea minuit,
425쪽
IN MATTHAEI sed duplicauit, dii alij donorii eius participes sui.
Quanqua aute per hunc seruti persectissimi intelligatur,n5 in existimandu est eos qui plura habet taleta fructuosius semper expendere,qua qui pauciora cu qnq; a quales in talentis in proiectu seu lucro inueniantur inaequales. Vnde apud Luc. una amnamuc dece,nuc quinQ; mnas acquirit. Omnis enim etia profectus Dei donii est. Sed ideo hic seruus, si-ςuti.& secudus ratera duplicasse dictitur, quonia siquis vel unu habeat talentia quod ad lucru no p nit,ac duplicet per prosectu seruus inutilis reputatur,cui enim multu datum est, multu quaeretur ab eo: Quare qui Vnum talentum acceperat, derat in terram condenatur,non quin quando', uni cum talentu quisqua bene expendat, sicuti E diue se quinq; talentis vel duobus nonunquam abutatur aliqui,sed significatur ad damnationem issice- rei vel unicii talentu in terra de sitim;o niti autetalentorum bonam dispensatione requiri ad salute.
Qui autem unum acceperat, ab.ens fodit in remam,o' abso
dit pecuniam n omini sui. Implicuit se& dona sua, vel' saltem unu ex illis rebus transitorijs ct vanis, quibus ita intentus filii, ut non vacaret ei Vti ad proximorum aedificationem. Post multum vero temporis. multum enim teporis est inter dominica ascensi ne,& secundu eius adiudicium aduentu. v enu Dο- ninus seruoru illaru, Cr potuit rationem cum eis. Si Apostoli,inquit Hieron reddituri sunt ratione & sub metu iudicis surrecturi, quid nobis oportet facere:
Cr a cedens qui quἰnt talenta acceperat,obtulit assa quieti talanta dicens, Domine quino talenta trad: disti mihi,ecce alia
quincti δε per lucratus sum Vniuscuiusq; conscientia in consipectu Domini merita sua aperiet, dc ostendet. A it illi n minus eiur: r u Gq. d. Valde benὶ egisti ut sit blandientis & laudantis interiectio) strue bone.
Medi,quia inhonore Domini tui bona dis fationi
426쪽
tuae concredita fideliter dispensasti, uuiasuper pavea fuisti fidesis super multa te constituam. Notandum quod omnia quae in praesenti habemus quanqua magna
& plurima videantur, tamen futuroru coparatione parua,& pauca sunt,intra in gaudiu D omini tui per
petuo sis illius gaudii,& gloriae particeps.
Accedens aure CT qui talentu unu acceperat, ait: v omlae
solo quia homo durus es metis ubi non seminasti, congregas ubi non tarn sedi timens abii m Hscondi talentu tuum in terra ecce habes quod tuu est. Seruus malus prudentis
consiliu se peregisse dicit, quando pecunia Diti sui
abscodit, ne dia lucra pecuniae quaereret etia de sor- . te periclitaretur,& timore Dni sui se impulsum dicit, suisse ad talentu abscondendu,ne sortὲ periret. Aug. dicit per huc et taletu tu abstodit,eos significari,qui diuitias Diti ii augere nolui. Sunt etenim Lib.2.qum homines hac sibi peruersitate blandientes,ut istis μαπ-φqscere putet quod unusquisq; pro se ratione reddat, tame apud Dominu etia illi inexcusabiles habεtur,quibus lex data non fuit atq; hoc est quasi metere ubi non seminauit. Hieron. metere Christum in comenti
ubi no seminauit intelligit, quia bona quae in petilibus inueniuntur,ad gloria sua , dc electoru salute
seruire iacit,quae tamen in eis per gratia sita no platauit qualia sunt ingeniti,artes, scientiae,sed expri--ua coditione eis relicta sunt, quato magis igitur Christus donorii suoru quae per gratia contulit ratione exposceti Cui commentario satis consonat Grego. Homel. 9. in Evang. Theophvlact. sic intelligit. Non ausus sui talentum meum expendere, quia Vsque adeo seuerus es, ut exigas etiam ab ijs obedientiam quibus eam non dedisti. Metili ergone periclitarer si doctrinam meam alijs traderem, quam multi recepturi non essent nec obedituri, pro quibus ego cogerer reddere rationem . Simia
427쪽
Franciscus Titelmannus annotat sermonem esse prouerbialem,qui in valde crudeles,duros, austeros conueniat. R. 6yondens autem Dominus eius dixit ei: serue male. Malus Vocatur , quia Dominum suum tanquam crudelem & iniquum tyrannum habet, piger Vero quia prae pigritia talentum duplicare neglexit. s ciebas quia vieto ubι non semino, ercongrego ubi non spars. oportuit ergo te committere pecuniam meum nummulariis,m ueniens ego recepissem, utique
quod meum est tam usura. Diuini iudicij seueritas sol Iicitudinis & diligentiae nobis debet esse cause,non λcordiar &negligentiar. Nummularij autem isti sunt proximi nostri, quibus donum communicatum crescit: siquidem Deus non solum in dono quod uni dedit,sed etiam in illius fructu, seu usura glorificatur. Hoc modo Chrysostom. hanc par tem interpretatur : Non debebat, inquit, metuere tanquam tu deberes exigere a subditis obedientiam, ut si obedire nollent pro eis condemnandus esses, si enim eis tu comunicasses fideliter doctrina,ego exactior sitisiem in secudo aduetu meo,&recepissem doctrinam eis communiciatam cti Usu ra dc foenore bonorum operum. τοIte itaque ab eo latentum Angelis vel electis omnibus hic loquitur, qui in die iudicij ab inutili seruo talentum tollere dicuntur, quia illa die cognoscent talentum ab illo simpliciter auferri,aut hactenus, quia bona quae In eo remanebunt,non erunt ei bona,vel Vtilia,sed potius quanto plura habueri tanto grauius
punietur. Ε t date ei qui habet decem talenta. Damnatorum bona in die extremi iudicij, electis conseruntur,quia bonum quod in impijs iuuenietur,iustos delectabit, dc gaudebunt de bonis operibus quae facta sunt ab his qui non perseuerauerunt,de bonis ossici js quae secerunt & habuerunt impij ac infideles. Vnde liquet quam bonum sit esse in societate
428쪽
tate timentiu,quonia omniu bonorii a quibuscuq: facta sint, particeps esticitur: sicuti e cotrario quisquis in pereuntiu societate reperietur , ota malo rum etia ab electis aliquando factorum particepserit: electorum enim praua opera in societate impiorum in qua secta sunt, manent : quemadmodupatet de peccato regis Manassae, quod posteaquImis poenituit, in Iuciaeis tamen adnue hodie vindiscatur. Quia vero ista bonorum alienorum remuneratio,est quasi quoddam accidentale praemium accedens aci beatitudinem, congrue talentum se ut inutilis donatur habenti decem talenta, posteaquam dictum est ei; intra in gaudium Domini tui: accidentalis enim gloria principali beatitudini per
hunc ordinem accedere denotatur. Si quem Ve-rdmoueat quod talentum impii no datur nisi h benti decem talenta,cum omnibus electis donandum videatur intelligat scripturae more, quae ma lora, & notabiliora ponit, quemadmodum stipradictum est,sanguinem omniu prophetarum in Cei-cidis Iudaeis vindicandum, quia inter homicidas isti obtinent principatum. Ita omnes electi omnibus bonis gaudebunt: at inter eos maxime praecla ri,qui optime sua dona expenderunt,ita singulariter impiorum bona occupabunt, ut in eorum co- paratione nihil tale in inferioribus sanctis eluceat, veIemineat. Eadem sententia extat& supra cap. 33.
sed quq ad huius temporis prosectum pertine hqc
vero ad suturi sarculi abundantiam. O mni habenti dabitur, aundabit.Omni bene utenti eo quod habet amplius in die iudicii adijcietur. R i autem qui non babet, qui male utitur, π quod uidetur habere, quod in veritate possidet,sed eo abutitur,auferetur ab eo. aut simpliciter,aut inquantum utith,& bonum illi est. Sic Augustinus. x t inutilemseruum elicite, vos angeli mei , in tenebras exteriorer, illic erit fetus eryridor den-
429쪽
rium . Istud suprὶ explicatum est. Hic aduertedum qua grauis seruu iliu vidicta maneat qui donis acceptis coma Deu 6c proximu abusus eii, cu seruus
piger ta seuere puniatur. Cu autE venerit Alius hominis
in malamie Iba Quia plurima de iudicio futuro parabolicὶ dixi nuc apertis verbis ipsis iudicij sorma ponit.Est aute hqc pars evagelij oibus fidelibus diligenter inculcanda, quia supra modii admiranda: ea enim apertὸ ostendiarur quet in illo extremo iudicio Oibus sunt euentura. Notater hoc loco dici
filius hois,cu enim hic diceret, vilis & miser apearebat,statim ignominiosum crucis suppliciu sunt-turus.Filius eni hois no est aliud e filius mortalis,
ex mortali,&misero hole nat'.Tuc aute in maiesta. te sua Venturus est,qn veniet ad propria & natura
lena gloria seu diuinitate sua oibus reuelanda, etiaimpijs,no ea quide in seipsa,sed in effectis: natae si no videbui ni eius diuinitare,perspicudin& eubdenter cognoscent eum Deu & D- suu esse . S cti aut videbui eu in essentia sita,& qualis in semetipso est.Quid a per maiestat gloria corporis Chri 1ti, qua in transfiguratione Apostolis ostedit intelligul,quod licet veru quoq; sit, magis tame placet νβLh6. prius illud. 8 t oes angeli cu eo. Aug.per angelos pridi, ι catores intelligi qui via salutis nuciarui: hi enim
tibes. i. cu Christo tanqua iudicij eius assessores sedebunt.
Veru potius intelligedi videtur coelestes spiritus,cu quibus supra se vetum dixit & eoru gloria ost 1 F ib. δε sum In euride sensum Aug. dicit Christu cu coetuis ti A lastibus spiritibus descessiru. Videtur aute hic A cap.14. gelorii note comprehedi oes spiritus celestes, sicut x aeb.ul . apud Zacha.oes sancti cu Christo veturi dicuntur, visu. .et 8 Vbi note sanctorii,Vt&alias saepe in veteri testam. angeli intelliguntur, quomodo accipit &Enoch, citatus a Iuda in sua canonica.ostedit Christus inquit Chrysost. coelos euacuari,omnes Angeli emt cum
430쪽
cu ipso,testantes quot quantal ministerio suo,cu 1 M atb.ti. et Diio mitterentur, ad salute Loim peracta sint. De- 1 scedet etia Christus stipatus Oibus Angelis,Vinora fat maiestas eius &diuinitas. Videtur aute visibiliter apparituri,ut ab Oibus etiam impijs videatur,
queadmodii habet Greg. hom. l. Domi. 2.aduetuS. Tuue sedebit super sede mala, ratis suae super thronu iudiciale,tanqua oim rex,&iudex,q. d. Nunc no appa ret gloria eius incredulis,mox enim eu crucifixuri
sunt sed breui is qui nuc iudicabitur,super oes iudicij thronii habebit, curegabuntur ante euoes pentes, siue tuc vivetes,seu olim mortuae. Fiet id aute angelico ministerio,sicut supra dictu est,& tradit Au- ς Axb G
gust. de civ. Dei. scparabit eos ab inuice eode videlicet angelico minisurio Icut yastor ovium Cr haedorum
ferregat oves ab haedis, qui die simul pasti, vespere in 'diuersis stabulis collocatur.Christus ut & alias st- pe in scritturis pastori c6paratur,simile aute de ovibus&nircis parabola habes apud Erech. Electi R J I4 aute coparatur ovibus propter maletudine qua a Christo maletissimo uidiceriit:& quia illi similes inpatietia, qui tanqua ouis ad occisione ductus est essecti sunt. Rursum quia oues animal sunt admodustitistiteru&Vtile.nabet enim lana,lac, dc foetu. Hoedi vero animal est infructuosum, & lasciuu per aspera,& dura saxis,ac prςcipitia incedes.Rectὸ ergo assimilatur eis reprobi qui in via iniquitatis las- santur,& dissiciles vias ambulant. E istatuet oves qui . de a dextris Dis in summa beatitudine , ubi iustitia, pax gaudiu est,hordos aute actui, ris,m miseria. Sic Augustinus libro de fide & symbolo, & de agone sea 7 Christiano. Secundum hunc sensum non necessario situs corporalis ilitelligi debet ita ut a sinistris sint tantummodo reprobi,& nulli electi, na electi 'aliqui etiamsi secundum situm corporalem sinistrierat Christo recte tame a dextris dicuntur futuri,