장음표시 사용
471쪽
Et in svnodo Romana,quae tempore Nieolai pari
primi octa est residentibus in ea Π3 EpitcCpis,coactus est Berengarius suam reuocare haeresim, qua primus inuexerat,qua docere coeperat panem, re Vinum , quae in altari ponuntur post consecrationem non esse verum corpus & sangυinem Dona ni,sed signum idiatum. Sic in Concilio Later nensi sub Innocentio, in Concit. Constantiensi hPresis ista damna a suit. Caeterum quia D. Ait siniis alicubi de Eucharistia ira loquitur, ut imperito Lectori sacramentarijs seuere Videatur,explicanda erui eius verba quo sensu ab eo dicta sin neq; enim putadiis est innoc religi otiis nostrς dogmate a fratrii suum, doctrina sentetiam recedere, ut ex varijs eius locis mani sestum euadit. In primis enim tib a.de trinitate dicit hoc sacramen iam significare Christum,sicut alia eum significat hoc tamen habere prae caeteris sbi proprium,quod etiacor & Onguis Christi sit. Ibio.ta graui auritoritate tradit hoc quod est in altari esse Christi corpus, ut si nunquam alibi species illa nisi in altari videretur,nihil aliud credere ur quam Christiam in tali specie apparuisse moi ratibus, & talem liquorem de latere eius filmisse. Rursum ita in hoc sacramem Christum e te asserit, ut ab omnibus adorari debeat. Vide eundem quae dicat praesit. in Psalm. 33.&quaest. silper Leti iti cum cap. 26. QNando e go dicit in libro contra Adamatum Manichaei discipulum: Non dubitauit Dominus dicere: Hoeest corpus meum,cum signum daret corporis siti, quomodo loquitur & in Epistola ad Bonincium & super Psil. 8 . Non hoc, inquit, corpus quod videtis manducaturi estis, & bibituri sanguinem ilium quem sitsuri sunt qui me crucifigent. Non riserat verum corpus Christi esse in Eucharistia , sed
tantummodo intelligit non esse id ibi in propria
472쪽
sua specie,quomodo apparebat quum in terra Ue saretur, & nunc in coelo cernitur. Ipsum autem corpus Christi vere existens in sacra Eucharistia, sub aliena tamen specie occultatum,signum est sui ipsius jub propria quondam specie in hoc mundo conuersantis,&nunc apparentis,&assidentis patri in coelis. Atque ita ipsum sumimus in veritate,non tamen sub propria sitecte. Hunc esse sensum Au- fustini, planum eit ex verbis eius quae citantur Gratiano. Causa vero cur Augustinus, de alij aliquot veteres aliquando obscure loquuti sunt de tanto mysterio naec videtur fuisse, auditores habebant tunc temporis non modo Christianos,sed& cathecumenos Ec infideles, a quibus legebantur etiam eorum libri & scripta quare coacti sunt de religionis nostrae mysterijs tectius obscurius p loqui ac scriber ne sanctum canibus daret. Sic Dionysius Areopagita ritus sacramentales literis mandaturus, sanctissimὶ obtestatur Timothetune quae scripsisset in publicum efferret, nec ea nisi Episcopis legeda communicaret,primus tame admonitis,ne quibus alijs ct ipsi communia facerent. Cosule Ambr.in princ. b.de ijs qui mysteriis initiantur, Basilium,& Augustinum, ubi ostedit moris filisse antiquitus, Ut occultaretur catheciamenis mysterium Eucharistis. Vnde pro more habet,Vt, quando de Eucharistia loquitur,hoc adijciat, norunt fideles,hoc modo satis eos instituens , & occultans cathecumenis. Hinc arbitror antiquitus a Gentilibus accusatos suisse Christianos , tanquam
vescerentur carne humana,quia sumebant corpus& sanguinem Christi, ut apparet ex historia Eusebij. Hinc etiam idololatrae deridebant Christianos quod dicerent se Deum suum in sacrificijs suis praesentem videre, ut resert Augustinus . Si quis
autem roget qui fieri possit, ut sub tam exigui pa-HH nis spe-
473쪽
nis specie tam magnum corpus contineaturiquemadmodum infideles Iudaei interrogauerunt Quomodo potest hic nobis carnem suam dare ad manducancium Rogabo & ego Vicissim eum quomodo fieri possit, ut tres personae sint Vnus Deus, eadem persona sit Deus & homo ; ex nihilo aliquid fieri potuerit,mortuus resurgere possit, Virgo parere, corpus humanum clausis ianuis ad discipulos, intrare, deniq, quomodo in coelum ascendere. Certe innumera sunt etiam usitata natureritiorum rationem reddero non Valemus, ut quod homo g
Derat hominem , quemadmodum bene sensit mater Machabetorum,dicens nescio qualiter in utero meo apparuistis. In talibus rebus,inquit Augusti-Σhist. s. nus , tota ratio facti, est potentia facientis. Asuertendum vero est quod dicat Christus : Hoc est vo usanu. corpus meum ,non autem hoc est caro mea, quia plus coplectitur, & includit corpus, suam caro ad corpus enim pertinent nerui, ossa, spiritus Vitales,
animales naturales,& similia,quae ad carnem non pertinent. Per pronomen,Hoc,Demonstratur id
quod Christus in manibu s habebat,quod Apostoli sumebant,quod videbatur esse panis. Et quia se ino hic Christi operatorius erat, Verificatur Oratio illa non pro te mpore, in quo profertur,sed pro tepore quo iam prolata est : sicut sermones omnes quibus quid imperamus aut efficimus verificatur pro illo tempore quo finita est oratio δc completam habet significatione,Vt quando Christus dixit, Remittuntur tibi peccata Vel quando quispia alteteri dici do tibi hanc vestem, ignosco iniuria mihi illatam,vel cum Dominus manumittens seruudicit Tu es liber. Item sponsus siponset do tibi fidem meam in quibus omnibus completa dutaxat significatione,& oratione ipse,oritur effemis, que quis per lias orationes efficit, sicut etia cu imperat Dominus
474쪽
minus seruo, fac hoc, non oritur obligatio nisi em plata oratione, ili modo nec erat ibi corp'Christi,donec copleta esset oratio.Hoc est corrus meu acci ibi calicem, in Quo vinum erat aquae mixtum. Cur aute aqua admisceatur,& an an magna
quantitate debeat apponi, deinde utrum sit de necessitate sacramenti rursum quid significet,tractatur apud Magistrum sentent. pluribus distinctionibus. B bite ex hoe omnes. Inuitantis est , non praecipientis: atque ut detur praecipientis esse,non potest is Christi sermo ad alios quam duodecim pret-
sentes pertinere , quos tunc solos alloquebatur. Qitare ex hoc loco non potest statui necessitas comuitionis sub utraq; Becie. M re est enim sanguis meus.
idem est,ae si dixisset, noc est sanguis meus, ut hic, pronois ossicio fungatur.C6iunctio, nim, no est iri textu gretco apud Matth. sed sensus ea omnino exigit. Noui testamenti. In graeco habetur,hic est sanguis meus qui est noui testam.Testamentu significat pactu, vel promissione,& usurpatur specialiterpro illa dispositione quae a morientibus coditur, ut patet ex Apost. stamentia enim sola morte interueniete cofirmatur. Duplex aute in scriptura assignatur testametu. Vetus,& Notiti. Vetus est pactu Dei quod ini jicu Iudaeis, ut si seruarent mandata de calogi, haberet abundantia bonorii terrenorit,inadetia Vitam qterna.Hoc pactu irritu factum est dum non seruarunt mandata Dei, imo accepta scientia legis per propria malitiam magis sunt pretuaricatores effecti. Hoc testamentum confirmatum fuit sanguine pecudu cum enim Deus mori no pos set secundum diuinitatem,Vt alicuius morte coim
firmaretur hoc pactui occisa sunt pecora, & eoru sanguis oblatus est: maxim E quia sic praesignari oportebat sanguine noui testamenti : Nouu vero testamentum promissio est, qua Deus fidem,seem HII 1 cha-
475쪽
charitatem, Veniam peccatorum & vita reternam' electis suis se daturum promisit, ut ait Augustinus lib. de spiritu dc litera I cap. V. vsirue ad is. Istud autem testamentum post lapsum nominis statim promulgatum fili quando ciixit Deus serpenti Ipsa conteret caput tuum , & quando dixit Abrahae: Patrem multarum gentium constitui te,&: Benedicentur in semine tuo omnes Gentes. anquam vero a principio mundi promiserit Deus iustitia,& vitam aeternam, Vocatur tamen nouum testamentum,tum quia per nouum Adam impletur pro veteris Adae nouatione institutum est : tum quia nouissimis temporibus per Christi passione, ct resurrectionem in toto orbe terrarum patefactu est: Sicut & illud Veriis testamentum dictum est, nam quia veteri homini datum, vetustatem eius non abstulit, sed auxit potius: dc ad hoc datu suit homini,ut peccati vetustatem agnoscens consu geret ad nouum Adam : tum quia prius tempore vulgo Iudaeorum manifestatum fuit.Sic Augustinus,lib. . contra duas Epistolas Pelagianor. cap. . oc loco silpra citato de spiritu & litera. Vocatur autem idem nouum testamentum aeternum) quia nunquam erit irritum,sicut irritum suit vetus testamentum per inobedientiam Iudaeorum. Christi vero sanguis dicitur noui esse testamenti, quia confirma ratum efficit , atque implet nouum te- samentum .in nullo enim impletur gratiae Dei,&& vitae aeternae promissio,neque impleta Vnquam iuit,nisi per Christi mortem , non est enim in aliquo alio salus. Declarat autem Saluator hunc fanguinem esse completiuum noui testameti per hoc quod subdit: Qui stro muliis effundetur in remisione se catom quod causaliter intelligedu est. Quasi dicat, ideo sanguis meus implet nouum testamentum, quia effundetur in remissionem peccatorii: morio enim
476쪽
enim mea illud confirmabo. Commemoratur autem hoc loco tanquam legatum ipsum, vel promissiim a Deo,ipsa remissio peccatorum,non aues vita aeterna,nec obseruatio mandatorum Dei, cutamen illa per mortem Christi nobis praestentur, quia praecipua gratia est remissio peccatorum,qua sola, ut est apud Esaiam,separant nos a Deo,& quibus remotis amici Deo esscimur: moxi consequuntur munera gratiarum,spiritus nouus, adoptio filiorum Dei,& vita aeterna. Vnde Dominus apud Hierem. du promitteret scripturum se legem suam in cordibus fidelium, & daturum pro me cede vitam aeternam,pro ratione tanti promissi aD signat remissionem peccatorum : Quia propitius ero, inquit, iniquitati eorum,& peccata eorum nomemorabor amplius. Vide Augustinum lib.de spiritu & litera.Quanquam vero etiam corpus Christi noui sit testamenti completiuum,siti in remissionem peccatorum traditum,tamen corpus suum noui esse testamenti non dixit, quia sanguis seo sim cosecratus,expressius repraesentat nobis Christi passionem, & mortem, in qua sanguis suit 1
corpore separatus, quam ipsum corpus sub specie panis consecratum. Si roget quis, cur plura adj-ciamus in consecratione calicis quam habeant eu gelistae. Dicendum,sormam consecrationis ita n bis traditam esse,euangelistas aute contentos seisse explicare sensum verborum Domini. Dico autem uobis: non bibam amodo de hoe genimine uitis circi Augustinus putat Lucam,non duos feci unu modo calicem commemorasse, quodi prius de calice dixit, intelligit per anticipationem positum. Iuxta cuius sententiam Matthaeus rectum ordinem seruauit in recensendis his Domini verbis . At B. Hieronymus duos calices a Luca commemoratos dicit,
quos ipse mysticὶ interpretatur. Similiter Vene-
477쪽
rabilis Beda,& Theophylactus duos apud Lucani
calices agnoscunt, quorum mihi sententia vertita milior videtur. Siquidem calicem primum in Luca intelligit Dominus calicem legalem, sicut ante etiam de agno legali loquutus erat. Abrogatis autem legalibus nouum agnum, & nouum calicem propinat. Hoc sensu Matthgus,& Marcus per repetitionem verba haec: Dico aute vobis &c.posuisse intelligendi stant, ut quae ante corporis Dominici consecenationem dicta sint. auorum hic est sensus: quod iam dixi non amplius me agnum paschalemi manducaturu,donec in Ecclesia,quq est regnu patris mei spiritualiter impleatur, ita nec potum veteris Paschet,seu vinu Veteris testamenti,quod bibi
cum apsio paschali solet, amplius sum gustaturus, usq; aci illud tempus,quo vobiscu biba in Ecclesiam, ε- nouit illud sanguinis mei vinum. Eum autem ii telligitur bibere,dum fideles eu digne bibunt,quia Christus salutem fidelium,ium reputat cibu, dc potum . Significat ergo Christus nolle se amplius Vti agno,& vino paschali,ut per duo maxima legis edita,escam scilicet,& potum paschalem, spiritaliter immutata, di sceremus ola Iegis sacramenta ad spiritualem obseruantiam fuisse transferenda,& horum loco corpus dc Languinem Domini deinceps sumenda. Ergo,hoc genimen Vitis,uetus est pas chale Vinum, nouum vero Christi sanguis : qui
merito vinum nouum vocatur,nusquam enim ta
le vinum,bibitum silerat nec nisi nouorum hominum potus esse potest, ad coelestem nouitate perducens Et sorte relatiuum, istud, resertur ab Euangelista ad sanguinem Christi,&propterea interpositum ab eo est,utc5moditis intelligeremus quodnam esset nouum vinu de quo Christus loquebatur : Vt videatur ideo verba ista post consecrationem sanguinis posuisse,iametsi ante dicta seret, Vt
478쪽
melius intelligeretur quid esset nouum vinum. Sic Hieron.quaest.2.ad Hebidiam,Venera. Beda in Lueam,& commentarius ille in Marc.qui extat inter Hiero. opena. Potest interim etiam ut simpliciter dictum accipi,quod ab hora coenae usq; ad tempus resurrectionis vinum bibiturus non esset. Post resurrectionem autem cibum,potuml sumpsisse eutestatur Petrus,dicens: Maducauimus,& bibimus cum illo postqua restirrexit a mortuis. Sic Chryi &Theopnyl.quam recitat etia V. Beda. Iuxtaque sensium nouum intelligetur Vinum, quia nouo illud modo bibiturus era utpote iam immortalis, nec potu,vel cibo indigens. Regnum autem patris resurrectio erit,quia innis qui ad gloriam resurrerunt Deus perfecte regnat, morte qua inuexit diabolus destructa. Alias duas expositiones dat Augustinus lib.3.quaest.Euanget. Aliam praeterea D. Hieronymus quq quanquam ad primam multum acceda die satanae est ab ea.Refert & alia Theophyl.quas oes apud autores suos legedas relinquo. x t A no dicto. Ad Verbum est,cum decantassent
udem ut non solus Christus, sed dc Apostoli c emisse laudem intelligantur.Sic Hylarius, Hieronymus,origenes, dc Theophylactus. Venerabilis Beda ad solum Dominum retulisse videtur intelligens per hymnum, illam Domini Saluatoris ad patrem orationem, quam habet Ioannes Rabbi Burgensis in additionibus siuper Nicolaum de Lyra putat istum hymnum filisse Psalm. riz. cum quinque sequentibus quos dicit a Iudaeis in sesto Paschae decantari solitos. Hoc Christi & Aposto- Iorii exemplo, & sacto docemur post sumptu cibugratias Deo agendas,& post sacram c5munionem non ad vanitates, & nugas, sed ad Domini laudem de preces confugiendum. Eodem exemplo
defendendus est cantus Ecclesiasticus,nsi solum iri
479쪽
horis canonicis, sed etiam in sacrificio Missae: qua
de re vide Augustinum Epistolait'. cap.i8.itemii. 2. Retract. cap.ri . Nec putanda est haec veteris esse legis caeremonia,quanquam& eo tempore cu iam non esset tabernaculum amplius transferedum, ex Dauidis institutione cantarent etiam Levitae. Resert enim tripartita histor.hunc per Antiophonas psallendi modum ab Ignatio ad Angelorum imia rationem in Ecclesiam introductum, qui post pacem a persequutionibus Ecclesiae data longἡ late, quo propagatus suit.
Exierunt in montem o liveti. Ne si Iudaei Christum in ciuitate capere voluissent oriretur tumultus p puti,dc sic ex eorum manibus eriperetur. Exie tautem versiis montem Olivarum, tum quia co-sueuerat Christus illic pernoctare in orationibus, tum ut a Iuda iacilius inueniri posset,qui non ignorabat Christum, locum illum frequentare soli tum. Beda mysticum huius loci sensiim tradens: Pulchrἡ, inquit, Dominus discipulos sacramentis
imbutos in montem educit Olivarum, ut typicε designet nos per acceptionem sacramentorum ad altiora virtutu dona,& charisinata sancti spiritus, quibus in corde perungamur ascendere debere.
Tune dicit ita Iesus, o mus uos scandalum patiemini in me
in ista nocte. Si,tunc temporis ordinem significat,oportet trina Petri negationem tapius si iste a D mino praedictam : semel in itinere, ac semel iteruvi minimum, in domo, ut ex Luca, & Ioanne intelligi potest. Et Augustinus quidem de consensit Euangelistarum id concedit, ter videlicet suisse a Domino Petro praedictum quod ter esset negat rus.Sed sanὲ intolerabilis videbitur Petri pret siumptio, si postquam semel ei a Domino praedictum est,ausius fuit & postea de suis viribus praesumere. Placet ergo magis aliorim sententia. Qui vocula,
480쪽
tunc,accipiunt hoc loco, Ut significet non temporis ordinem,sed ut tantundem valeat ac si diceretur,In illo tempore: ut Matthaeus omissam historiam inserere hic intelligatur . Quando ergo - eas dictum ii Domino ait Simon, Sathanas expetivit vos &c. Tuc dictum etiam tuit quod hic Saluator suturum praedixit de scandalo, item quod non possent eum sequi modo, citi deinde Petrus respondit: Ego nunquam scandalizabor, paratus
sum & in carcerem & in mortem tecum ire, animam meam pro te ponam. Porro quod ait: o vines uos scandalum patiemini,huc
habet sensium. Praedico vobis omnibus quod non post multum temporis, sed in hac ipsa nocte magni peccati occasionem ex meaccipietis,Vt sitis notantum me in manibus inimicorum meorum re
licturi,verumetiani fidem,quam de me iam habetis deserturi. Id satis clare ex Ioanne colligitur,a- canis
pud quom cum assereret Apostoli,credere se Chri-itum a Deo exijsse,responciet Christus, modo creditisi Ecce venit hora, & iam venit, Vt disperga mini unusquisque in propria, & me solum relin- . quatis,quasi dicat,Iam creditis, sed in hac fide nocitu permansuri: Sic enim explicat Augustinus. Ide
satis arguit & illud Cleophi dictu Nos speraba- τη- Imus,quod ipse esset redepturus Israel. seriptum est it enim. Praedici inquit Hieronum. quid passuri sint, Vt cum passi fuerint,non desperent salutem,sed agentes poenitentiam liberentur. Producit autem Prophetae testimonium , ut ostendat non se inui-rum,sed Dei consilio, & propria voluntate erucifigendum : tum ut ipsi magis aduertant quantum
eis malum immineat. Percutiam Pastorem. Verba sunt Dei patris: Pastorem autem percussurus dicitur, tradendo eum in manus inimicorum, dc mortem crucis. Et di Pergentur oves,Hoc est, disci-