장음표시 사용
61쪽
tentationem ponat, quam hic Matthaeus tertiam, quomodo inter se concordent Respond. Ma tnaeus vertim seruauit historiae ordinem,non au tem Lucas. Secundo dicit, iterum assumpsit eum, ergo prius eum assumpserat,ideo assumptio in san
ctam ciuitatem secuncia tentatio est. Tertio Christus iubet Sathanam in tertia tentatione abire, eo go tunc abiit. Quarto idem ex hac ratione coeno
sci potest,diabolus enim pedetentim apeccatis minoribus ad maiora progreditur, ergo de ipsius adoratione tertia tentatio fuit, quod nimirum est maximum & grauissimu scelus. Caeterum Lucas Vt omittam quod in quibusdam codicibus idem
cum Matth. reperiatur ordo, quoniam nulla tem-
Ioris dat significationem, Vera refert, sed non ha-
ita ordinis ratione. Matthaeus Vero Vt tempora annotauit,ita & ordinem seruauit. Diligenter Quo
que obseruandum est quod Christus per sacra scripturam semper diabolo responderit, ut distamus di nos semper ad scripturas sacras, & Dei verbum respicere,eorum m praesidijs tentationes diaboli su perare,ad quod oc Paulus admonet, inquiens, Aecipite armaturam Dei, in omnibus sumentes scutum fidei in quo possitis omnia tela nequissimi
ignea extinguere.Scripturas autem omnes quibus diabolo respondit ex Deuteronomio lampsit quia secutus est communem Iudaeorum Deum reuere
lium morem, qui prae caeteris hunc potissimum librum legebant: quod satis ex ipso libro constat, Praeceptu enim erat ei s ut semper in illo libro meditarentur. Hic autem liber prae reliquis ipsis c6- mendabatur,quia in illo gratia Dei,sine qua seruari lex non potest maximὁpret dicatur de ostenditur: quod ex Paulo patet,qui iustitia fidei probare Volans , hane ex Deuteronomio scripturam desumpsit Ne dixeris in corde tuo quis ascendet&c.Item
62쪽
in eodem Caesie,prope est Verbum tuum in ore tuo&c.Et pluribus alijs locis. Auget hanc commendationem , Deuteronomij Vocabulum idem n mirum significans quod lex secunda, qua parte lo
sem nouam praefigurat. Cum aute audisset resus quod Ioannes traditus esset.Cuintellexisset in Iudaea baptista a Scribis & Pharistis
in manus Herodis tetrarchae traditum esse, intellexisse quoque eos quod multo plures ad ipsum, quam ad Ioannem confluerent ideol magis sibi ai Christo metuere quam prius a Ioanne, Iudaea re licta in Galilaeam secessit . Obseruare hic opo tet , quod inter tentationes Christi & aduentum eius in Capharnaum, intercedant omnia quq Io-- annes habet Euangelista tertio, dc quarto capite. 'Qui solus ea a caeteris omissa prosequitur. veniter habitauit in Caphamaum maritima Posita insitore maris Galilaeae , in terminis terrae duarum tribuum. via viris trans Iordanem Gasilae gensum, qua itur ad mare Galilaeae, dc qua Iordanis a mercatoribus transitur: quae terra est Galilaea gcntium, Vel ad Galilaeam gentium pertinet: viginti enim oppida Galilaeae,1 Salomone Hiram regi Tyri data sunt. Populus qui sedebat in tenebris . Quasi dicat, per haec 3 Pς γ' intelligo populum in his locis habitantem,qui a te Christi aduentum prae caeteris Iudaeae partibus, in magnis ignorantiae & peccatorum tenebris Ve sabatur e tum quia remotus erat a templo Dei' quod erat Hierosolymis, tum quia gentilibus Ty-i , rijs& Sidonijs impiissimis permixtus erat. vidit lucem magnam. Spiritaliter dc corporaliter cognouit Christum Oominum, qui solus est lux spias ritalis, & lux magna. aetsedentibus in regione umbet mortis,in densissima caligine, lux orta est eam. Chri
stus ortus est eis, singulari stilicet, ct jeciali mo-
63쪽
do, prae alijs Iudaeorum ciuitatibus, eo quod sere Saluator suam praedicationem , dc miracula maximε apud istos fecerit: per quod mystice significabatur quod esset Iudaeos relicturus, atq; ad di
ras, dc excaecatas gentes transiturus. . x xlude coepit Iesus W aedicare,ex quo Ioannes traditus est, ab Iulo iam tanquam nuncij, dc praecuseseris ossicio, Christus ipse veluti Dominus pri cipalis a Ioanne praenuntiatus , manifeste dc comtinenter praedicare coepit. Praedicauerat quidem dc antea, sed non assiciue & indesinenter. At dicere. P oenitentiam agite. Istud supra expositum est, in praedicatione Ioannis . Eadem quoad doctrinam utriusque praedicatio est: in hoc tamen differunt Christus & Ioannes , quod hic tantum prae dicet,ille vero quod praedicat etiam praestet. vidit duos fratres , corporalibus δc spiritualibus oculis simonem qui, nomine ab ipsb Saluatore imposito, Petrur uocatur,id est saxum siue rupes. Mutatio nominis quae in Scripturis, a Deo facta le-igitur, doni spiritalis alicuius gratiae significatio nem habet. Sic legimus Abram dc Iacob nomina esse mutata, quorum ille Abraham iste vero istaei vocatus seit. Est autem Simon a Domino saxum, siue rupes Vocatus, quod stiper eum tanquam super firmum sundamentum, Ecclesiam esset aedificaturus. Quaeritur an ista sit prima Petri Vocatio, qua 1 Christo vocatus est' Respondeo noesse. Hqc enim in Galilaea iacta est,Ioane in carceremissio alia autem quae prima fuit ad familiaritatem . in Iudaea accidit extra Galila am, antequam Ioannes in carcerem mitteretur. Secunda aute Vocatio
ea sitit de qua apud Luc.ca. .Hac vero tertia dc vltima vocatione ad Apostolatum accitus suit. v te post me corporaliter me domitantes,mihique ad
64쪽
tantam Vobis gratiam impertiar, ut euangelii mei
annuntiatione, vestra conuersatione,sacramentorudeniq; administratione, holes profundissimis peccatorii tenebris immersos educere inde atq; eripere possitis: Siquidem faciam uossieri pisatores hominum, qui sic in peccatorii sordibus,ut pisces in aquis V Iutantur. De his piscatoribus praenunciauit Hieremias Ecce ego mitta piscatores multos dicit D minus & piscabuntur eos. i ili duic statim relictis retibus, & omnibus bonis inter quae retia,& nauicula erant praecipua, sequuti
Uriens autem Iesus turbas Hoc est Cum & co poralibus & spiritusibus misericordiet sus oculis turbas vidisset, ratus adesse doctrinssus explicandae tempus, in quendam Galilaea
A ccesserunt ad eum dscipuF, ut essent corpore Viciani, qui erant animo propinqui. Et aperiens os fuit. qui aperire solebat ora Propnetarum.Hac circumlocutione significatur sermo prolixior,& Vox clarior quae ab omnibus exaudiri possit. Docebat eos,
i discipulos suos videlicet, una cum circumstante turba docebat inquam) non tantum haec quae se quuntur,recitando,sed idem varijs modis incuticando,ut& discipuli,& turbae capere possent. Beati. Sermonem incipit beatitudinibus, quia sermo omnis inanis est,qui ad beatitudinem,quae totius bonae vitae sinis est, non ordinatur. Et licet omnes illam quaerant,multi tamen in ea dijudicada toto coelo aberrant: dc ideo saluator ne error circa illam committatur tam diligenter inculcat. Beati
65쪽
Beati ergo non in re perieista,sed in speduria illud, Spe salui favi sumus.Nec subtiliternie de beatit
dinis definitione agendum est, praestat enim nos scire modum perueniendi ad beatitudinem,quam subtilem & philosephicam eius definitionem.Scripturae autem sacrae pronunciates aliquem beatum ex unica virtutet vel duabus , intelligendae sunt quantum est ex parte illius virtutis,modo aliunde non sit desectus. Pauperes spiritu. Locus hic non male , quibusdam de humilibus accipitur. Verum si ad sextum cap.Lucae ,& antithesim beatitudin bus illic opponiam respiciamus,ad inopes & diui- ijs carentes potius pertinebit. Etenim primae huic beatitudini,maledictionem opponens, Vae vobis diuitibus inquit, qui habetis conitationem vestram. Pauperes ergo spiritu sunt qui voluntate dc affectu pecunijs caren hoc est,qui no sunt eis affecti,nec inordinate eas prosequuntur: diuites contra
spiritu sunt, qui diuitias concupiscunt, ijs tanquamagnis bonis assiciunturo spem fiduciamq; sitamineis collocant.Neque enim omnes diuites miseri sunt,sed illiduntaxat qui ex diuitijs conitatione sibi quaerunt,ut ibidem addit Lucas. Ita non omnes pauperes beati , sed illi soli ut Christus dicit
qui spirit id est,corde,ac volutate pauperes simi. Recte ergo adiecit spiritu, quia paupertas per se nos Deo non commendat, sicut nec ciuitiae perseun-imicos emclut sed animus ordinatus, nos ad Deuordinat,inordinatus vero ord nem ad Deum per turbat Unde animus circa diuitias inordinath am ctus , & cupiditate plenus in multa peccata erupit, nam radix malorum omnium est cupiditas ac omnium maximε hominem a vera lectionis evan Relicae perceptione praepedit. De diuitibus spiritu habes & apud Pr laetam Amos ca.6. & Iacobum cap. .& in cantico B.Mariae virginis apud Lucam
66쪽
nem reddit superioris beatitudinis ac si diceret,ibeet isti non afficiatur terrenis,& nullam ex illis r eipiant consolationem, in rei Veritate tamen admodum scelices reputandi sunt,quia etiam nuc cu
huc in miserijs isti versantur opprimit videtur, regnu illud quo in coelis regnatur ad eos Dei ordia
natione pertinet : suntl tanqua reges quida super omnes Dei diuitias constituti iuxta illud. Super omnia bona sua constituet eos,m fecit nos regnum seu reges & sacerdotes Deo, A patri suo. In singulis beatitudinibus ponitur pro prςmio regnum caelo rumo Vita aeterna, quae pro correspondentia Vi tutum varie nominatur, in duobus quidem locis expresse Primo loco,quatenus in regno coelorum diuitiae considerantur. Secundo, in octava videlicet beatitudine, quatenus in illo superioritas costideratur. Ipsorum autem esse dicitur regnum coelorum, quia iuxta liberalem Dei ordinationem tam magnum eis premium debetur est enim in pron mine ipsortim emphasis quaedam. Beati mites,lenes,qui non reddunt malii pro malo sed in bono vincunt malii. quia ipse posidebunt terra. Licet nunc per potentiam diuitum deprimantur,
nec pro terrenis rixentur, postmodii tamen haer
ditario iure soli plene & pacifice tota terra possidebunt,tanqua ipsius Domini, cuius possessione ni qua poterunt eijci: atq; haec beatitudo plene expriamitur in Psalm.Noli emulari in malignatibus &c. Terra hic sumitur pro terra proprii nominis super
qua purgatam dc renouatam regnabunt sancti qua-uis in coelis existentes. Sic enim dc B. Petrus interu2. Ps.c. I ligit.Nouos inquit coelos dc noua terram expectamus, in quibus iustitia habitat. Aug. vero de se . L tb. r.ca I. Dona.interpretatur de terra vivent ii,id est solidiana i4x late & stabilitate haereditatis perpetus Vbi ara per
67쪽
boriu affectu tanqua loco sito requiescit,sicut cor Pus iri terra.Intalicitas aut & vae quod huic beatitudini correspodet est istud,Vae immitibus quonia ipsi ab haereditate exterminabuntur. Similiter Potest dici in citeris,na lingulis beatitudinibus suet Possiint opponi intalicitates, ut patet ex O. illo sit-Pradict.ca. Luc. Beati qui luget qui ordinate animi sui dolore gemitu achrymis,Voce, gestu , Vel aliquo externo opere produi: dolore inquat que coc DTut ob propriapeccata,& aliena,ob absentia,& moxa D ni,et temet talicitatis dilatione,ob miserias proprias,& alienas. Debet auis ordinate dolere ita sc iacet, Ut per Deu a. peccatis liberentur,& deinde λmiserijs iuxta illud,Couertimini ad me in lachrymis,fletu,& planctu.Et desectio tenuit me pro peccatoribus derelinquentibus lege tua. Quod etiam alioru peccata lugere oporteat hinc discimus,quod in scripturis luctus iste comendetur, Vt apud Psal. Tabescere me sucit zelus meus,quia obliti sunt Verba tua inimici mei,& in eod. Psalm. Vidi praeuaricantes & tabesceba.Et apud Hiere. Quis dabit capiti meo aquam, & oculis meis fonte lachrymarum: Zelus Dei facit me tabescere, Item apud Ezechiel. Quis dabit oculis meis aqua. u aute in alijs beatitudinibus deficiamus, in ista nos permanere, dc
quodamodo persectos esse oportet. Quonia ipsi coso-tibutur in restirrectione post nac vita,quando id ob cuius desectu lugebat assequentur: aliqua metia in hac vita accipiut con latione. Cotra aute, Vae ridentibus 'noniam laetitia eoru Verietur in luctu. Beni qui esuriunt qua quemadmodum famelici ci bum dc sitibundi potum,ita iustitiam quam non habet.
id est,persectam diuinae legis impletione, Vitiorum
suorum expurgationem & peccatorum remistiΟ-nem,auidὶ ardenteri desiderant. Quoniam satura-
Ha 6 persecte in futuro seculo id quod desiderat
68쪽
obtinebunt,ita ut nullam passuri sint esuriem, sed iustitia omni replendi atque saturandi: ita ut pNnitus in eo quiescant quo saturabuntur. Esuries αspiritalis sitis eade ini. Iustitia autem est id I quo quis perlectE apud Deum dicitur iustus. Iustus e go est qui pro modulo suo implet diuina mandata, ct quotidie in ijs proficit. Vnde sequitur iustitiam
hominum in hac vita non esse persectam.quamuis enim Vera si tam exigua tamen est, Vt magis remissione peccatorum,quam Vera Virtute constet, ut ait August.de civit. Dei lib. 39. Cap.27. misericordes siue in corporalibus eleemosinis siue spiritualibus erga proximum. Quoniam is smi sericordiam conmuentur. Veniam pecccatorum,& alia dona. Contra autem, vet immisericordibus. Ex hoc
Ioco haeretici quidam dicunt eum damnari non posse,qui misericors suerit etiamsi alijs peccatis intricatus sit. Eum errorem refellit August. compluribus in locis . Potest tamen hoc dici quod is ex parte illius virtutis quam habet damnari no ponsi at non ob peccata quae habe Eleemosinam lasegiens,peccatum immisericordiae euadi minusque peccat, non tamen ad vitam aeternam hoc sufficere potest. Beati mundo eoiae non dixit interpres mundi co
de in est enim is sermo amphibologictis, eos etiam significans qui mundo corde esse aesiderant. Se sus ergo huius est: Beati qui mentem quantum se gilitas humana permittit,1 criminibus,dc peccatis alijs mundam habent,nec longe sunt a plena munditia cordis quod autem deest,quotidie adipisci conantur, & de die in diem magis proficiunt,ac spi
ritu renouantur. Quoniam Deum videbunt mente ple-
nὶ mundata in suturo seculo intelligent sancta trinitatem,id est,essentiam diuinam sicuti est,no per aliquod aenigma vel speculum sed facie ad faciem:
69쪽
quae non nisi a corde plene mundo videri potest, . in qua visione consistit tota hominis scelicitas. De qua pulchre D. August.lib. a.de libero arbit.capite. Itimo. Caeterum quomodo simus Deum visuriari oculis etiam corporeis,mactat August.de civit.
B eati pacifici qui stu dent ubique reddere omnia Pacata. Isti simi relatores gloriae diuinae, qui homines cum Deo , dc inter se secundum Deum pacare student,& ad veram poenitentiam, Veram PDei in Christum fidem induciint, dc pro delictis
eorum apud Dominum intercedunt: dc sic pacem Veram componunt. Alia autem pax,hominum scialicet impiorum,non pax,sed conspiratio potius nominanda est,ut ait August.lib. 39.de civit. Dei.c. 3. Quoniam illi Dei uocabuntur, nomine ab ipsi re de
simplo. Ab omnibus hominibus persecte&plenε 'adoptiui fith vocabuntur, S pro talibus agnosce tu Christi naturalis filii Dei nomen habentes .
Quia enim in hac vita sierunt ei similes in conuersatione & opere,erunt etiam similes in nomine: nam sicuti praecipuum Christi ossicium suit pacificare homines cum Deo,& inter se,ita Vi&ῖα sines nostra,& princeps pacis nominetur: sic etiam n .Esa smin praecipuus in noc sitit conatus . Adnertendudiligenter est Vocari in Scripturis signiscare non
tantum qualemcunque appellationem, sed ea quae Lucin. est a re ipsa destu ta,ut Propheta altissimi Voca- Maelib. tberis,&,Vocabis nomen eius Iesum. Quod autem
ab omnibus cognoscentur & filij Dei vocabuntur, ex Sapiente manifestum euadit: qui refert impios in stituro sic dicturos Ecce quomodo computati sunt inter filios Dei. Qua vero nominis significatione fili j Dei appellandi sunt,docet August. c5 ra z.Epistolas Pelagianorum lib.3. cap. 3. Et quod videlicet erunt non filii naturales quoniam Vni
70쪽
. cus est Iesus Christus naturalis Dei filius) sed adoptiui,qui propter imitationem operii Christi filii. Dei,nominis etia eius participatione donabutur. Beati qui persecutionem patiuntur. In corpore, fama, ct externis bonis c animo sorti & patienti aduersa quae*,propter Christu tolerant,sive propter iustitia, id est,mandatorum Dei obseruationem, qua vel
ab alijs impleri cupiui,vel ipsi ea desendui: In quo
genere mar res eminet, Ipsorum est enim regnum coelorum: etsi in hac miseriarum valle, quodammodo miseri esse videantur, & ab alijs opprimi, nihilominus tamen veri haeredes sunt regni coelestis , desuper omnes inimicos siros, desinito a patre tempore in coelis regnaturi. Srptem hae beatitudines septem donis spiritustancti, ordine retrogrado ab Esaia enumeratis respondent: ut pulchre Aug. ' declarat li. s.c. p.de ser. Domini in monte,& de doctrina christiana lib.2. cap. . Beati estis. Hactenus Saluator noster generalia contra Vulgi opinionem paradoxa posuit: nunc rero sermonem suum ad Apostolos,eorum ti su cessores conuertit,inquiens. O vos Apostoli mei qui hec alios docturi estis, aeuti estis propter eximiet
Virtutis occasionem,quam accipietis cum maledix rint vobis homines carnales, iniurijs,conuiths, atquo contumelijs vos, cienses. voflue persequuti fuerint in rebus famae aut corporis . ni dixerint omne nussum aduersum uos. Vobis absentibus detraxerint.
Vnde patet quod praecedens maledictio de contumelia in faciem irrogata intelligi debeat,ista V ro de detractione in occulto facta. mentientes pro pter me. Falsium dicentes , quia me praedicatis. Hunc locum explicat Paulus dicens. Non so . Ium autem, sed & gloriamur in tribulationibus Rom s. dcc. Item Lucas capite sexto, Vae vobis cum be