장음표시 사용
211쪽
Eoa DE CAuSA GRAVITATIS cum ex lege naturae graviora quaelibet dissicilius moveantu fieri alitet non potest, si terra in orbem volvatur, quin quae gravia sunt deorsum tendant, Veluti ad locum tantoci oris quietis, quanto minores: propiore centro sunt circuli Orbe in quibus gravia movcntur unde necessum est ut leviora quaeque corpora ad superficiem expellantur. Cum omnes physici, etiam illi, qui non admittunt terrae vertiginem, in eo semper consenserint, ut credant in motu circu lari omnia' gr. a tondere ud cntrum levia vero ab eodem recedere, haud parvam tamen inJecit difficultatem, quod in
rota, quae in orbem movetur, contrarium contingat, utpote
quae res quas ibet impositas, non ad centrum deserat, sed excutiati Solum hoc suffecit argumentum ut, olim O nunc quoque velut naturae contraria explodaia tellistis revolutio, fore enim existimant, si terra in orbem movea tur, ut Omnia a centro quam velocissime recessimi, & tota haec machina momento dissilia Non satis feliciter huic obiectioni occurrit sagacissimus Galilaeus, quapropter non erimus intcmpestivi si hanc removeamus dissicultatem. Manilestum cIt itaque quod simulae rota motum concipit, simul quoque imposita quaevis moVeantur corpora. At vero illa cum inseriore sui parte rotam contingant, a parte contactus motum concipiant, non possunt per aliam, quam perrectam moveri lineam, culuscunque demum formae ct figurae fuerint istaec corpora. Si enim ejus sint generis ut
circumagi nequeant, se ut simulac rota celerius currere incipiat, quam ut propter resistentiam aeris celeritatem rotae adsequi .ileant, cito excutiantur. Eod si corpora exici famae fuerint rotunditatis, multo etiamnum citius cxcutientur. Mota enim rota, simul quoque illa a puncto contactus Paterne nempe moveri incipiunt sed vero m
tu ut dixi recto, cum ex lege Naturae necesse sit, ut quaecunque corpora super quodcunque planil ea ratione mo Veantur, ut axem habeant parallelum seu aequedistantem modihorizontis, motu semper serantur recto. Hac
212쪽
DE. CAus A, GRAVITATIS. χοῖHaee verissima est ratio quamobrem quae Iotae ambu Ianti imponuntur corpora semper a cerata recedant. Sed vero si velimus efficere ut corpora qua curaque sive in aqua sive in aere collocata ad centrum se conseia: te, id emum consequemur, si talem dicamus matum, quo corpora crecto axe in gyrum moveantur Clarissimum hujus rei
exemplum memini exhibuisse me jam ante viginti plures annos in vase latioris landi cui aqua esset tuta injinis quippe globis plumbeis, serreis 'apideisin aqua in iraculum commota, haud obscure licuit obtervare t rosque istos globos ad medium vasis tendere praecipue plu nbeos, aliquanto minus ferreosis dein lapideos. Lignei vero supernatantes in aquae superficie, quod aqua ellent leviores. illico ad oram valis expellebantur. apessi& illi aqua graviores suissent, pari utique ratione ad medium conssuxissent nam sane scob ferrea supernatans,in ipso quoques
lociter medium occupabat. In hoc vero experimento praecipue notandum, quod s- qui globi scabritie vasis ossensi motum inferne concipiun ita ut moveantur axe non erecto, sed inclinatod parallelo ad horizontem, illi nonnihil a centro recedant, sed ad bro. ve tempus, donec nempe ipli erecto axe ad centrum confluant. Nisi enim axis rotationis ad orietontem seu fundum vasis sit perpendicularis,non vergunt ad centrum. Globi quaecunque alia aquis metia corpora, cum ab aquae vertigina& ipsa quoque in orbem moventur, princi pium motus sui accipiunt ab ea parteritue remotior est a centro vasis. Cum enim quanto majores sunt circuli, tanto celerius moveantur, necesse est etiam ut ubi globi illi continount maiores aquae orbeS, ibi rotati incimant&velociori obsequantur motui.
Pianum quoque est in istiusmodi vcrtigine globos ile.
raque alia aquis mersa cum motum concipiunt, per helicem seu spiralem lineam ad centrum vasis tendere. ita ut gravia foras protrudant leviora & quanto graviora quaeque sunt
213쪽
corpora, tanto velocius ad centrum tendant, quanto leviora, tanto longius ab co recedant.
Quod si aqua immota quiescente globus aliquis vel
serreus vel lapideus ita moveatur ut axis circa quem move. tu sit parallelus hormonti, per rectam moVebitur lineam. Si axe crecto circumagatur, manebit suo loco sed si alterum progressivum acquirat motum, utique tunc & is quo que tendet ad centrum, non quidem vasis, sed ad centrum illius quem describit helicis. Quia tamen experimenta non semper succedunt, & dissi cile sit globo sub aquis quiescenti motum addere violentum, quo erect o axe circumvolvatur,in multo dissessius cssicere ut manente axis situ alium quoque progressivum haheat motum; idcirco non acquiescebat haec experimento J9. D. Ioannes de Witte viris ingenio meritis erga rempublicam magnus, scelere malorum civium iniquussima nuper morte extinctus cis inquam contendebat tablucunque etiam corporibus posse duplicem hunc inesse motum&tamen recta progredi, idque pater in globis tormentorum,
qui cum exploduntur rotationem concipiunt, anaen recta feruntur. Ego vero argumentum hoc sic retorque-ham, globos istos cum e tormentis emittuntur, circumagi quidem,sed ea lege ut axis rotationis semper ad horirantem sit parallelus. Istam vero rotationem si cum motu pro
gressu comparetur, admodum csse imbecillem, quia tum demum globi isti velociter rotari incipiunt, quando ad terram seu aliud corpus impingunt, ubi quidquid sere motui
progressivo aufertur, accedit rotationi. Et tamen quantumvis imbecillis in initio ista sit rotatio esse nihilominus verisimile, ut si non magnam aliquam tamen mutationem inducat in directione lineae, quam globi motu suo descri. hunt, cum deorsum seruntur. Quod si fieri possit ut qui drormentis exploduntur globi axem rotationis habeant crectum tamen recta procedant linea, tum demum validum lare hoc argumentum. Tutius
214쪽
Dzi Aus A GRAVITATI s. os tius itaque proposui exemplum petitum a turbine projectitio quo pueri utuntur, qui statim a vinculis libera luso supra planitiem emissus magna peracta helice ad centrum se confert, eluctatusque ambientis aeris resistentiam circa proprium moVetur axem. Quamdiu ille erectus est, tamdiu tranquillusis sine murmure in centro motus sui subsistit. Idem vero peracto propemodum motu, primo vacillat, dein concidit, mox inclinatoo parallelo ad horizontem axis situ cum strepitu quam longissime a suo provolvitur centro.
Satis ex hoc eolligere possimus exemplo, quod in stante quiescente contingit aere, idem quoque in quiescente
futurum aqua, si contingat ut globus erecto axe circumactus, simul quoque progressivum habeat motum. Ut vero credam globis e tormento excussis idem accidere facit cxem pliim illius globi, qui in Brabantia circa hu)us seculi initium contacto prius muro in arenam delatus, peracta brevi helice in centro silens& veluti quiescens supra erectum volve. batur axem. Vialitru accelsit hunc praetcriens percussit pede, unde factum ut globus mutato axis situ priori restitutus motui alicrum milero pedem demeteret. Simile sere&nos vidimus. Fiunt xuibines pedali sere magnitudine, ebuxo ut plurimumd forma cylindrica, qui siphoni ligneo utrinque persorato interuiitur,o restibus a duobus distin guntur hominibus. Cum laxatis habenis Usiphone excidunt, ingentem edunt fragorem, magnosque describunt orbes, priusquam in centro quiescant. Verum contigit ut necdum peracta helice ad obicem impingens eVerso axe conaciderit, rectaque quam longissime procurrviis linea, senis obambulantis sustringeret tibiam. Haec dixisse lassiciat, ut cognoscamus, quaelibet corpora
quae ab aqua, aere, aethere aut alia ambiente matcria tracumaguntur, vel etiam illis immotis, quae alia vi impellente ea lege moventur, ut axem habeant erectum semper centrum petere, ab eodem Vero recedere si acente X circum
215쪽
sto DE CAuSA GRAUITATIS. volvantur Garum huius rei exemplum exhibere etiam possint typhonessu turbines in mari,in venti qui in angiportis aedium angulis omnia in gyrum contorquent, sed cum ex iis quae diximus res plana sit, pluribus non opus est
Duplex porro haec vertigo cum non exemplum tantum, sed & causam tam diurni quam annui motus, quo circum Solem tellus nostra fertur manifeste ostendat, latis nisi fallor solidum praestat argumentum ad convincendos eos qui utrumque hunc negant motum. Sed non claram tan. tum, verum necessariam exhibet rationem, quamobrem omnia gravia ad centrum tendant. Hoc praeterea docet, quare axis telluris semper sit erectus sibi parallelus. Id enim si non esset, nunquam magnum suum tellus absolveret orbem, semperque a Sole¢ro universi recederet. Quod autem non per helicem sed pereundem semper tellus moveatur orbem, Mus rei minime obscura est causa, cum ut reliqui planetae, ita quoque tellus nostra pro ratione molis& gravitatis aequali semper virtute Solis in suo sustineatur orbe. Frustra sunt qui ad magneticam confugiunt virtutem. nihil illa admotum seu direnionem telluris consert Magnes quippe non dirigit tellurem 3 seda tellure, eundem semper in sua vertigine servante axis situm, ipsa illa virtus in
216쪽
Aliisque quae Christi natalem praecessere
Ejusdem ad priores posteriores P. SIMONII OBIECTIONE s
218쪽
si reliqua. jam puto intelligis quid de Saturnalisi tu stimiam munere. In tam frigida anni tempestate, potuisse mihi iste tuus semira bin aliquam assere gravedinem, sed jampridem inficet hujus seculi adyuetus ineptiis, alvus evasi. Licet ver bonas aliquot i eo evolvendo horas perdiderim, temporisque jactura, ut Philosophi sentiunt, sit
omnium gravissimc non uno tamen profuit commodo; nam non bonorum tantum librorum jucundiorem
mihi fecit lectionem, sed in laboralitem cir pro tratum jampridem ita restituit appetitum, ut etiam justiata placeant, in quHibet quantumvis licet mediocria, optima tamen C prae tantio a esse videantur. Cum Rabbinisa
219쪽
iste totus in eo sit ut antiquitatem Grammaticae Rabbinicie . punctorum adstruat vocalium, attamen ne unius qui dem eriιditi, omne vel Rabbini alicujus alitiquioris potuit adduceresui ragium, cujus auctoritate sua confirmet δε- liria.. squam milium apicum genera, formaσωβ-gura magiis percurrit conatu, nec quidquam se prosicere sentit, tandem ad divum si convertit Hieronymum, ejusque producit verba interpolata nequissime libi enim illi mentionem Iacit accentuum, qui in tetraptis c Hexaptis. Origenis apponebantur Hebraic sermoni Praecis defcripto literis, ille pro accensibus punctaJupposivit. uini ejus. dem Hieroum locum adducet qui occurrit in quaestionibus seu truditionibus Hebraicis, quique in plerisque edutiombus sic concipitur senique Hebras quod sequitur: estivit cum dormisset cum ea & cum furrexisset ab ex appungunt desuper, quasi incredibile, & quod rerum natura non capiat, coire quempiam nescientem uuamvis sensus satis sit
apertus, consului nihilominus complura exemplaria1nanu exarata, ut , derem ecqua leEctionum occurreret varietas,
sed tu omnibus sic criptum inveni, nisi quodpr appungunt, habeant apponunt . quidem rectius. mitto tibi librum, ut dii leas quo pacto homo iste haec Hieronymi verba perverterit, e r interpolarit. Sic enim ista
producit, appungunt hanc Vocem civ desuper puncto irregulari. Si pro solito tuo aga candore, non effugiet piuor, ut si in caeteris fatuus iste tibi ideatur sta rabbinus, in citandis altem Jcriptorum locis pro m-
220쪽
signi a te non habeatur nebulone Mitto etiam duos aut tres alios libellis musteos, ut rideas, simul deplores mistrum hoc tempore Academiarum in Germarita satum, in
quibus striges istae Rabbinicae tam late dominantur, ut qui sic vivunt eruditi sine suspicione ineseos vix hiscere
audeant. Mirum principes Germarita tantae si noni currere, o permittere ut Judai us ita impune grasetur, ut a Giberanis ipse quoque Lutherus linestos damnetur, quod puncta Hebraica floccifecerit em pro commento habuerit Rabbinico. Fierine potes ut immaniores Γ-terae feliciter tractentur, ubi Rabbirii us regnat, ertibi nussi excolitur theologia quae non sit Rabbiurica uvid demum sperandum est ab illis, qui cum re Graece, nec Latine ac minus etiamnum Hebraicesciunt, ex omnibus ibilominus unam sciunt linguam, a nemine intelligendam, ne ab illis quidem qui eam procu sint, quam ipsam tamen velut sanctam eta caelestem, is Dei vernaculam, in scriptis, in pulpitis, doctis pariter indoctis impudentillime obtrudunt in Au non merito rideant nugivendi Judaei, cum tam multos inter Christianos invehiiunt fatuos, qui futiles quovis pretio redimant merces, O Judaeos libenter agnoscant magistros, dummodo permittatur ipsis esse semirabbinis S Haec sola Duitia hic solus uesicit titulus ut m. na p.ir Theologorum nostrae aetatis pleraque Rabbinorum admitta ut comis menta, innesque Persones e quaelibet sacrorum librorum interpretamenta ad Iudaeorum conforment iacita