장음표시 사용
271쪽
Ga. DE SIBYLLINIS suturae essent, pratalixerit. Ut autem cognoscamus quam Dene sibi Iosephus conli et colligamus tempus ab anno
Xerxis xx IV. quo Nehemiam Hierosolyma Ne ille icta.
hit, a quo quere incipiunt Danielis hebdomades, porro ipsius os ephi sequamur calculum. Id si fiat, inveniemus hebaomadas illas, sive annos CCCCXC. exacte terminari illo ipse tempore 6 anno, quo secundum supputationem ejus natus sui servator noster inant nunc vetitatis Christiana religionis hostes, & si possint ostem dant, qua fieri ratione potucrit, ut ita de Daniele iebadomadis ejus locutus tuerit J Iephus, si non ut cripsit, ita quoque de Servatore nostro senterit. Et proiecto si alite sensistet, an non omnium Judaeorum futuet imprudentissimus, ita de Danieles nus hebdomadis scribendo Callidi itaque suere qui post versa Hierosolyma soruere
Judaei, qui cum viderent, neri non posse ut Messiae non transierit tempus, si vera sint Danielis oracula, non dubi. tarunt ex albo illum expungere prophetarum. Hoc ero ut aliqua cum ratione facere viderentur, quid non in suum S literarum damnum commenti sunt miseri Primo
quidem diversos Prophetiae excogitarunt gradus, illos quidem omnes utiles, inter se plurimum discrepantes, ut videre est in directore dubitantium Maimonidaei in pra, satione Davidi Mnachii ad Psalmos in hoc tamen On-νenientes, Danielem non ab ipso Deo suas accepissi prophetias, sed tantum per vocem traducem ichonem quandam, seu ut ipsi volunt, siliam vocis luisse locutum. Alterum quo Danielem non uisi prpphetam obtineant, argumentum exinde petunt, quod cum luerit hi tribu Judata stirpe regia Davidica, nec sacerdos, nec propheta cliepotuerit. Sed cum hac ratione videreiu apsum quoque Davidem e prophetarum excludi numero, vide quanta ipsos incesserit circitas tamentia, ut odio hebdonaudarum iam a temporibus Aquilae, non Danieler modo, sed tDavide E prophetarum expunxerint choro, simulque lentuso ordinem sacrorum inverterint librorum A P.
272쪽
D Ordine divisione Sucrorum librorum quem
Judaei perverterunt. nes Veteris instrumenti libros, vel absolute Legis, vel Legis prophetarum, vel etiam latior appel-'latione Legis, Prophetarum Psalmorum comprehensos fuisse nominibus, Servatoris nostri constat testimonio Posterior divisio exstat quoque apud Iosephum primo contra Appionem libro, cum certioris fidei, qui tempore At taxerxis desierunt scribi, enumerans libros, omnes eos partitur in Legem Propheticos, mymnos vitae continentes praecepta. Idem plerosque in viginti duo volumina, pro literarum numero Hebraicarum, clivisos fuisse a firmat; quinque nempe Moysis, tredecim mpheticos,inquatuor hymnorum seu monitorum. Sed vero si sigillatim Omne enumeremus, cum non viginti duo tantum,
sed triginta octo in codice Hebraeo veniantur libri, quae rendum qua ratione a veteribus Hebraeis in viginti duo illi divisi suerint volumina. Si limrum Ruth, Canticum canticorum 6 singulo minores examinemus prophetas, nunquam ossicias ut illi ustum constituant volumen Con. tra vero si Psalmi uno describantur volumine, mole sua laborabunt dissiculter evolventur. Constat autem vel ex ipsis sacris literis, ut alias gentes, ita quoque veteres Hebraeos, non in codicibus, quod sero demum tactum, sed in voluminibus4 continuatis pellibus libros suos descrip sisse. Hanc itaque si teneas rationem, commode nisi fallor sacrae scripturae libri sic dividentur Litri Moysis quinque constituunt volumina Tredecim propheticos seu
historicos libros, ii qui demin historici propheticis ocensendi
273쪽
164 D E SI BO LAE N I scensendi, utpote a prophetis constripti, sic habebis Iosua, Judices Ruth, unum constituunt Volumen. Quatuor regum, duo Paralipsmenon sex constituunt Volumina. Eldras Nehemiasin Esther, unum faciunt volumen. saias, Ieremias Ezechiel ianiel singuli singula consi ei et volumina quibus si addas duodecim prophetas mi nores, qui omnes unum constituunt volumen habetis tredecim volumina propheticorum librorum, quibus Omnia continentur quae a populo Iudaico gesta iunt a morte Moysis usque ad tempora Artaxerxis, ut docet Iosephus. Supersunt hymni libri qui vitae continent praecepta, veluti Job, Pialmi. Proverbia, Ecclesiastes manticum canticorum, qui sic distinguendi ut ob unum, Psalmi duo, reliqua vera Solomonis scripta quartum faciant vo lumen. Hac itaque ratione, ut maxime verisimile, in viginti duo volumina divisa suere omnia receptioris scripturae monumenta, quibus merito creditur. Nam quamvis mali qui in sacris literis sequuntur libri, qui post
tempore Artaxerxis scripti sunt, quosque inepte apocryphos vocant, magni faciendi sint illos tamen non paris cum prioribus eue autoritatis, propter minus certam legitimam prophetarum successionem, scribit Josephus. Et haec quidem partitio obtinuit usque ad tempora Aquitasutilii limi interpretis. Hu)us demum aetate innotuit Chri .stianis nequissima ineptissima sacrorum librorum divisio, quam odio ut diximus hebdomadarum Danielis commentii uni Judaei vel ipse Aquila, pervertendo senlusic ordinem scripturae, inducendo novam distributionem, Legis videlicet, prophetarum S hagiόgraphorum & rejiciend Danielenue tremo pene inter hagiographos loco. Miror hanc frau- non suboluisse Christuanis sed profecto a nullis illi libentius, quam adaeis decipi se patiuntur. Si quaeras quid sint o est φα, nemo iacile dixerit, cum sit inepinna Vocabulum, S contra naturam linguae Grecae sor-niatum, aeque' ac σνεμφα Plana sutilibus multinodi vo cabulis
274쪽
eabulis sui Aquilae versio Iudaei chelubim seu libellos
simpliciter vocant. Et tamen reperiuntur qui Iudaicam hanc Sacrorum librorum partitionem sequuntur probant; dicentes etiam Rabbinos lateri spiritus sancti assatu hos esse conscriptos. Sed si Rabbinos consulas, ridebunt, utpote gnaros quid per spiritum sanctum intelligant.
CAP. XIII. Vindicuntur nonnulla LXX interpretum loca, male
Sta profecto nostri seculi hominum in eludendis argu
mentiso testimoniis quae ad roborandam Christianae religionis veritatem praecipue faciunt, non hic subsistunt conatus siquis sacra evolvant volumina vix in toto veteri Testamento aliquod de Christo inveniet vaticinium, quod in hodiernis versionibus, non ita perversum depravatum legatur, ut sincerais manifesta aliqua prophetia nusquam adpareat, imo saepe ne sensus quidem ullus, aut certe tam multiplex, ut vel ipsa expositionum arietas, cuicunque honae menti non scrupulum tantum, sed cindignationem incutere, meritoque vel ipsam quoque suspectam possit reddere veritatem. Ne nobilissimum quidem J.icobi morientis oraculum intactumis immaculatum reliquerunt, nec illud Biliam prorsus huic geminum, quod extat Numer Cip. xxiv. quodque tam putidis meptis inquin trunt in rerpretamentis, ut vel quantumvis morosus lector vix risum contineat. Et tamen hic ipse est locus quem signat Evangelista, cum dicit Ex aera pro vocavi filium meum, ne quis somniet x OP Cap. xi . . . Verba ea esse depromta. Quod si sublatis apicibus cincrustatura Rabbinica, cxcii tiamus vocabula Hebraea apparebit ilico critas, in veniemus illum plum quem LXX interpretes expressere lentum. Mis inm
275쪽
Σέω DE SIBYLLINIS Quinte eo nonnulli progressi sunt audaciae, seu impuden. ita potius ut ipsum quoque Christum Apostolos accustartur, quod vetita sacrorum librorum, non eo sensu quo aciripiuntur in Hebrae fonte sed quemadmodum in corrupta, ut loquuntur, XX interpretum legebantur Versione, in usus itos converterint. Quis serat theologos assirmantes Apostolum quod in depravato aliquo codice salino. XXXIX reperisset α 5 Gis bellissimam inde Prophetiam concinnas, scilicemum est impostura si haec non sit 3 Non desunt qui istiusmodi fraudes pias: ossiciosas
cent, simulque altum clament vocem Hebraeam non corpus, sed aures notare. Quis vero ipsi revelavit, idem. vocabulum si aliis animetur vocalibus, plures non habuisse
significationes, & non criam hoc notasse quod LXX po sucre interpretes opus non est ut mi aure interpreteris, si statuamus primam literam non sic radicalem, sed servilem, ut vulgo loquuntiu id si feceris. Jam commode ea vox derivari possit a radita M. Aut stad non sit, quis vadem se sistiat, non Imutatum a Judaeis suisse hunc locum. vel ob hoc plum, quod nobilistimum de Christo contineat vaticinium Iterum instant, fieri non posse, cum Iudaei religiosissimi sacrorum librorum semper fuerint custodes, mori malint quam vel unam violare literam. Audio quidem Christianos sic assirmantes, sed vero siquis ipso consulas Iudaeos, longe illi aliter loquuntur. Fatentur illi se
multa sacrarum literarum loca expunxisse, fatentur antiquos Rabbinos, utilitate suadente, &verba sensus immutasse, dicentes, Pereat itera, S sanctificetur,omen Dei lenedicti. Nihil a me hic ffingi cognolae si quis Thalmudicos adeat libros, io quibus pluribus locis haec legas; Bonum es ut evellatur liter de lege S ut saηctificetur uomea
Domi . nam vis infinita propemodum in loca quae aut immutata, aut etiam omnino cras olim ab istis Iu daeorum fuere magistris, unum adduxisse sussiciat, quem maniis
276쪽
OR AC uo S. Σ6 manifestum sit illos expunxiste, vel quod eum non intelli gerent, vel quod verbis Christi lucem asserret, vel potius ne in persolvendo gentibus tribum lcgis suae praevaricatores
esse viderentur. Locus is occurrit cui Cap. XXm,
ubi postquam sussit legislator, ne qua inter filias tractis
meretrix aut inter filios Israelis inveniatur xoletus.
σελιο ηομι -υιων Ιουηλ. Ne si quae vectigal olet .it inter stias braelis, aut exoletus qui tribatum en ati8ter Dios Israelis. Olim aliter sumus interpretati, nune ampliato judicio veram damus expositionem. Non prohibet simpliciter scorta meritorios pueros, sed nequadem illos permittit, etiamsi publicum sornicationis solvant vectigal Causam mox subjungit, quod merces meretricis& dominum catulastri, non debeat in serri in domum Domini, cum utrumque a minetur Deus. οὐ ραγὼ ς μι-
pomes. ελισκω ον Vero hic accipi pro puero qui sudorem suum prostituit, quamvis vel ipse occat sensus, docent quoque Hesychius alii grammatici, cum ροπλεο ον λισ1Mμον pro dei naccipiunt, Ἀνδρο ' ον Vel μ α ικέ Io Interpretantur. Idem itaque iubet hic Moyses, quod iussu se Alexandrum Severum testis est Lampridius in Q vita Lenonum vectigal Et meretricum exoletorum iis sa crum aerarium Urer vetuit sod se millis pullisis adi,.stau rationem theatri, circi amphitheatri, sadii sp9tavit. Et
hic quidem est verus sensus ac veta interpretatio loci, qui merito visuhest dissicili . non antiquis tantum Patribus sed illis quoquc, qui eos praecessere Iudaeis, utpote quorum complures ita eum acceperint, ut quod Moyses scripsit de virtusque sexus kortis vectigal templo e turpi corporis quae stu conserentibus, ipsi de omnibus Judaeis intelligenuum eis crediderint, ac si legislator voluisset, nullum Omnino inter udaeos publicanum elle debere, nec ullum gentibus Min . persol.
277쪽
169 DE SIBYLLINI spersolvendum esse tributum. Avide hunc locum arripuere Theudas Iudas Gaulonites, Simon Galilaeus & complures alii, qui non et lenistaeci sed γώσιοι volebant videri Iudaei in suscitanda contra Graecos ci Romanos plebe ac si Deus vetuisset gentem suam aliis esse Vectigal cm gentibus. Recte itaque in veteri versione Latina, aequali aut etiam antiquiore temporibus Apostolicis locus hic ita redditus suit Non erit vectigal pendeκs ex filiis Israel, ut non dubia tandum sit, quin locus hic sana olim e Deuteronomio sub latus fuerit a Iudais. Quod siquis dubitet, illum vel ipsius Ciuristi possit convi iacere testimonium. Si enim id non fit, frustra quaesivisserit Pharisaei praesentibus Herodianis, anticitum si Caesari censum persolvere. Ut nempe vel apud plebem, vel apud Romanos causam eum accusandi haberent, hanc ipsi quaestionem proposuere. Si negasset vecti. ga solvendum cste, veluti reum morte multandum tra didissent Romanis. Si vero annuisset censui esse suisfaciem dum iam veluti contradicentem legi, ab ipsis Iudaeis Ia. pidibus obruendum censuissent. Caute itaque prudenter viso numismate respondet, a Caesari quod es Caesaris, S Deo quia est Dei. Verum non hic tantum, sed & quotquot fere alii in si
cris hicris a Christo citati occurrunt loci, Vel absunt om imiro, vel ita depravati& mutili leguntur, ut Vel nullum omnino, vescerte admodum a Veritate alienum ex iis elicias sensum. Matthari x v in Marci, i ut ostendat Christus Pharisaeos pluris iacere traditiones mandata hominum, quam prae conra Dei haec adducit fatae Verba ex Cap. XXIX. αμιο σίζον uaa: Aia κον ri A la αλιι ανθ λμ τοι νΘωπι ν lequoque habent LXX interpretes bimaebraeum consutas
codicem, non invenias ibi seu stra Vocem, qui tamen sensum constituit, sed vim cum vera lecti silvam quod pluribus in locis idem interprete reddidere Vel νον. Quamvis non opus sit quidqNam mutare,cum notum sit ioth sepe poni pio auo bi hodiernas quotquot sunt consulas
278쪽
versiones, nihil quod ad rem faciat, nihil nisi scopas invenies italutas, meritoque Christus ludibrio fuisset Pharisaeis si ex illis Esaiae verbis, prout hodie leguntur, istum quem intendit, conatus suis let exseulpere sensum. Resipiscant igitur nostri seculi homines, di LXX in ter pretibus, si denique Apostolisis Christo non credunt, credant saltem illis quibus blandiuntur Iudaeis, caecis quidem ductoribus, in hoc tamen recte sentientibus, quod unanimiter agnostant periisse linguam Hebraeam, nihilque praetcr mutas superesse literas, nescirique vim potestatem vocabulorum. Si quid Hebraicae linguae superest, totum hoc LXX interpretibus acceptum seramus necesse est. Tollanin illi, simul quoque tollitur qualiscunque linguae Hebraicae superest scientia. Absque illis ne unum quidem verbum recte interpretari possimus quod a cris veteris tella menti libris ruamur, totum hoc illoruni est beneficium. Si quis dubitet, adeat ille quaecunque hodierna lexica versiones ab ipsis Judaeis, seu ad menatem Iudaeorum factas, nulla omnino bonas inveniet ex. positioncs, quae non sint a LXX desumtae interpreti bus. Ubicunque vero in his sensus aut vocabulum alia quod occurrat, quod non intelligant, haerent miseri, frustraquc te torquentin mirifica ipsi sibi fingunt somnia, idque in minimis saepe facilliniisque Proverbiorum Cap.
nullo itasti sic redclitum legissent, ouemadmodum acetum Irahi Ἀκutiis c. Mirum in modum in LXX debacchan tu interpretes, . na non id quod habent illi interpre. tes sed quod idem alio posuere loco, nitrum nempe, reduc ndum csse contendunt. Sed quid quaeso sibi vult quemadmodum acetum nitro inutile Quis aeno iam hoc euc. pediat 3 Quis puer non Videat ελκ elle dativum ab dios ulcus 3 sic nempe vertendum fuerat Quemadmodum ace
279쪽
161 DE AE SQ stum ulceri inutile Jμmus eculis se incidens in erepus noxa cor contristat. Ut enim Graecis φλυκοα me, ita quinque Hebraeis & Chaldaeis na a fluore ebullitione nominatur. Ne hoc tantum loco, sed & ubicunque non in tellexere LXX interpretes, ibi videre est hodiernos interpretes meras promere ineptias,' quod mirere, quanto minus illos intelligunt tanto magis illis irascuntur Inregra possim adducere capita, praesertim ex obscurioribus sacra scripturae libris, qualis est Ecclesiastes Jobus, Oscas, alii, in quibus ne unicus quidem occurrat Versiculus, quia nostri seculi interpretibus recte acceptuso redditus fuerit. Ubicunque deseruntur LXX interpretes, ipsa quoque ibi deseritur veritas. magni facio Bochartum, cum propter insignem viri eruditionem, tum quoque eo procicipue nomine, quod multum his tribuat interpretibus, &sicubi in scriptis ab iis disientiat, pudenter modeste id faciat. Attamen siquis omnia ejus evolvat opera, ne u 'num quidem inveniet locum ubi recte ab eo antiqui illi reprehensi fuerint interpretes ' Nusquam eos acrius sugillat, quam in istis locis ubi rara hi fi reddiderunt Sire.
nes, ac si hoc de tabulosis istis, quas memorant poetae, accipiendum sit tribus sororibus. Sed sane, ut semperis ubique ita quoque hoc loco optime verterunt interpretes. Σωνει enirn non sunt id quod vulgo putant, sed est
genus vel partim seu crabmnum vivens in eremo, cujus -' iam meminit Aristoteles cum inter novem genera τέ- malium mellifficantium recenset tria νοιδ. quae non l.lciant examina: σνιῆνας nempe minores, qui sunt suscicoloris, alio σε νας majoresis nigri coloris, tertios prae erea coαζυλίους , qui sunt omnium maximi siquis loca Sacrae coniurat scripturae, videbit omnia quamcxactissime convenire cum hae expositione. Saevum enim' infestum esse hoc animal, utpote quod ipsis
quoque animas in vulnere ponat, notum si omnibus. Cantum vero lugubrem, uis νον--οαπών , ut o quitur
280쪽
quitur propheta, cis quoque notuς. Itaque Eustathius ad O , istos Sirenas Dicit αμυδρον τι κλαιθω e νι
CAP. XIV. quomodo disputandum cum Juduis, Da praecipue
ratione sint con incendi Imnitum suscipiamus laborem, nec brevi hoc scripto absolvendum, si singula persequi velimus i hoc solum
dixisse lassiciet, si in expositione sacrarum literarum Iudaeis hostibus Christianae fidei adhaerere velimus, perire in nihilum recidere pleraque ea quo adventum Servatoris nostri praecessere vaticinia, adeoque ipsim Christianismum.
Quamdiu una versio Munus tantum sacrorum librorum suu sensus, non infinita tantum gentium multitudo sed maxima Iuda Urum pars ad fidem compellebantur Christianam a vero nostro hoc tempore, ubi Judaeis permixti vivunt Christiani, vel nullos vel pauca imos Iudaeos invenias, qui ad Christianorum transeunt castra, cum plurimi pasIim Christiani, vel clam, vel cliam palam Itidaeorum fiant Proselyti Commentitia Rabbinorum grammatica istud jamdudum csiecit, ut cum tam multiplex factus sit sacrorum literarum sensus ut alia expositio aliam dc stritat soli tamen exulent sensus quos LXX posuere interpretes, quotque Christia Apostolorum confirma. vit, sanxit auctorita De Iudaeis minus mirandum, rem suam faciunt cum suis adhaerent commentis cincauto circumveniunt Christianos, eosque sub disciplina habent sibi vestigales. Sed vero quis non obstupescat tam multos Christianos, quorum erat officium Iudaica ista . Vertere commenta, obstinatius tamen illa tueri, quam ipsi
faciant Rabbinia Solo hoc Iudae telo imprudentes conficiu ut