장음표시 사용
311쪽
3o I ESPONSIO 1 AD OBIECTA terpretuna, nec altera ista antiquiora Cum striptum oeDemetrii viderint non tantum Clemens Eusibius, sed ocipse quoque Iosephus, qui id laudat,proximeque eum verita
tem attigiste testatur alterutrum admittamus necesse est aut plerosque S. Scripturae libros verses a LXX suisse interpreti. hus aut aliam antiquiorem extitisse Versionem, quam Phalereus iste secutus sit Demetrius. Cum neutrum admittat Simonius, necesse est, utin hoc quoque Demetrii scriptum pro purio habeatur, aut ut mentitus sit Iosephus. Cum utrumque perquam sit absurdum, superest ut vera esse credamus, quae raristaeas raristobulus Iosephus de antiquior istac S librorum scripserunt interpretatione, quae tamen minus exacte luit expressa ac suerit ea quae jussu & impensis facta sit Ptolemaei 'Amλεπρον Φάχ--αρ-
phus, nisi quod pro α-ρ habeat , quod idem notat.
Quis non miretur hoc demum seculo reperiri homines, qui falla esse pertendant, quae totin tantis sulciantur testibus, quique vel interfuere, Vel saltem proximi. iis, quibus harefacta sunt vixere temporibus Siquis qua rat utram Versionem Demetrius iste expresserit Phalereus, sine haesita.
tione respondeo, proculdubio illum secutum sui sie LXX.
interpretum Versionem, utpote magis accuratam. Nam
historicos propheticos libros a LXX interpretibus
Graec suis redditos, nunc non dubitamus, licet olim dubitaverimus. Ecquid enim clarius testimonio Aristobuli, cum dicit res νομυ-G accurante Phalereo Graece suis si reddita ipsum hoc patet ex praefatione Syracidae. Quod autem attinet locum Ioseph in praefatione Antiqui latum, qui 'olim Hieronymum, & nunc quamplurimos sesellit, longe is aliter, ac vulgo fiat est accipiendus. Ut enim Aristobulus caeteri eum Iosepho conveniant, ' ut
Iosephus ipse sibi constet, omnino necesse est Iosephum, cum dicit LXX interpretes non universam Iudaicae gentis historiam
312쪽
accipi debere, ut I νομυ, vel, ut habet Aristobulus, τὰ b. - λουσανσα de omnibus propheticis intelligatur striptis, cum in Evangeliis ομου Vocabulo omnes veteris testamenti comprehendantur libri. Hanc expositionem si se quamur, iam omnia erunt plana, facile intelligemus Iosephum s , ME ,-καφia , ut ipse loquitur, ex iis sacris libris quos LXX. verterunt interpretes, haurire potuisses; sed solum ea, quae undecim prioribus tradidit libris:
reliqua vero quae posterioribus novem antiquitatum memo. rat libris, partim hausisse ex scriptoribus exoticis, artim veto ex iis libris, qui intemplo adservarentur, Sipsis quoque sacris, sed tamen minoris, ut ipse in scripto contra Appionem loquitur, auctoritatis, ac lint illi, qui ante Artaxerxem suere conscripti, propter incertam prophetarum successionem. Hunc vero legitimum esse verborum Iosephi
sensum, non tantum ex eo quod dixi potest confici, sed ex ipsius Demetrii Phalerei verbis quae refert Iosephus lib. I r. cap. II. ubi affirmat multos apud Iudaeos extare libros dignos qui Graece reddantur, c bibliothecae addantur Regiae, omMμ ει lan Ois Q - ἀυ αῖ νομ ν ωαρι τοι που - 2 ρ ρ ασιλέως βι,NO Ac neque enim solum Moysis τάζινον, multos quisquam dixerit libros. Si quis nihilominus adeo sit restac starius ut verba
Ioseph de Iolo Moysis Pent ataucho intelligemia esse per
tendat, unum tantum huic relinquetur subterfugium, illud nempe si dicamus LXX interpretes non Vertisse reliquos Veteris Testamenti libros, quod acquieverint vetustiori de
qua diximus, versioni verum istud ut scriptorum conacordiae, ita quoque rationi non conveniti Deau erum verisimile L ix isterpretes vitiosam approbasse versio nem aut totidem consumsisse dies in solis qumque Mosis vertendis libris id enim si verum fuerit, a quoque
hoc sequetur, illos singulis diebus ne quidem singulos absolviste versiculos. Haec absurditas cuni suboluerit
313쪽
3o RESPONSI AD OBJECTA Rabbinis, ut sunt secundi in procudendis sabellis, sud commenti sunt non LXXII. sed quinque tantum suis te inter pretes, qui quinq; tantum Moysis verterint aut descripserint libros. Raapropter similiis nugis Ioseph caetero
rum scriptorum testimoniis satisfacere Velimus, omnino statuendum cst LXX interpretes omnes veteris Testamenti vertisse libros, aut salici emendasse antiquiorem versionem, quod perinde est ac si ipsi vertissent. De Sibyllinis satis jam diximus, ut &de loco Aristaei,
cujus mentem me assecutum esse negat. Verum uter nostrum melius verba eius sit intcrpretatus, judicent illi qui Graece sciunt. Nec minusest mirificum quod deinceps sequi tur,ubi causam reddere conatur,quare Graeca verso LXX. fuerit attributa interpretibus. Ideo nimirum hoc factum
putat, quod approbata fuerit a LXX judicibus, qui Synedrium constituerent Hierosolymitanum, non autem quod a totidem sit conscripta interpretibus. Atqui si ab universo approbata fuerit Synedrim qui fieri potest ut mendose minimeque fuerit exacta Quid obstat, ut qui fuere approbatores, iidem quoque fuerint interpretesa Prosecto dum impugnat vir doctissimus versionis hujus critatem, argumento eam adstruit quam solidissimo. Sequenti deinceps capite, lassim alibi, dicit Origenem plurima loca immutasse, corrupisse in versione LXX interpretum, qu*m Hexaptis & Tetraptis suis inseruerit. Alcmi negat hoc ipse Origenes, qui pluribus in locis integram radeliter descriptam hanc versionem se exhibuisse adfirmat, verum hoc esse testantur complura quae supersunt vetusta exemplaria asteriscis Mobeliscis Origςnis notata, in quibus intefra semper LXX cinxerprςtum exhibetur versio, addito obelo si quid in hac versone .currat, quod non scii Hebraeo codice aut asterisco, quae verba ex aliis interpretibus, praecipuae ex Theodotione sint apposita, quae in Hebraeis inveniantur codicibus, Mabsint a Graecis. Ne una quidem possit ostendi litera, quam vel omiserit
314쪽
NupERAE COTICAE SACRAE. os Errat dein Win nomineis in dispositione Tetraptorum mera rum Origenis, neque enim illa dicta sunt quatuor aut sex columellis, sed etrapta dicta sunt quod quadruplicem versionem Hexapta vero quod ex continerent versiones Errat quoque de Octaplis, dum errantem tibi ipsi contradicentem sequitur Epiplianium. Nulla enim Octapla unquam scripsit Origenes Hebrae. iis siquidem codex, sive Judaicis, sive Samariticis , sive
etiam Graeaeis expressus litoris, in sensum non venit versionum. Itaque priores columna Origenis vocat mi βρ υν ειφ', clut undamentum omnium versionum. In Tetraptis itaque se erant columellae, in Pentateuchoetiam septem, utpote cui Samariticus adderetur codex,
prototypis Hebraeorum expressus literis, ut ab Eusebio &Asticano appellantur. Quia tamen in solo id factum Pen.
tateucho, ideo Tetrapta sex tantum columellas vulgo continere dicebantur pari ratione atque in Hexaptis, quam. vis in Palmis septima quoque accederet versio Hexapi rum tamen remansit appellatio, quia septima illa versio in aliis deficeret libris. Interim si quis malit credere Origenem non integrum codicem Samariticum Hexaplisis Tetraptis suis inseruisse, sed tantum variantes annotasse lectiones, non multum adversabor. Cum enim nulla supersint, aut saltem nulla Hexaptorum aut Τctra plorum nactenus reperta sint exemplaria, velle de his nimium copiose contendere, id demum fuerit hominis nimium 1ntemperanter otio suo abutentis. Priorem tamen sententiam libentius sequor. Nam certe Origenem habuisses dicem Samariticum, non tantum ex Eusebio, sedis ex ipso Origene, prasertim a Graecis constat catenis, in quibus saepe variantes Pentateuchi Samaritici notantur lectiones, quae utique non aliunde quam ex etraptis Hexaptis sucre depromptae. Prototypas Vero Hebraeorum literas apud Eusebium de aliis quam de Samaraticis in. terpretari, ab omni prorsus ratione alienum, cum infri-
315쪽
3c RESPONs I AD OBIECTA canus is illo Syncellus amariticum codicem vocent
ex Origenis Tetraptis aut Hexaptis excerptas fuisse arbiutratur P. Simonius, sed ex peculiari aliqua Graeca versione qua usi suerint Samaritae, quamque non Viderit Origenes. id nulla vel ratione vel auctoritate fulcitur: ctiamra, talem videre codicem contingat, ne tum quidem credamo Samaritas, ut nunc ita quoque olim aeque ac alios Iu
daeos certum est habuisse non versiones tantum, sed cli- hellos seu tabulas continentes Hebraeas dictiones cum suis vocalibus : absque his enim nec legere, nec intelligere suos potuissent codices; sed vero si quisquam Christiancrum, certe Origenes omnia ista viditis habuit, ini. pensas liberaliter faciente Ambrosio Absurdum omnino est credere Africanum habuisse cxemplar Samariticunt, nota autem amicum eius Origenem Frustra itaque dicitur Variantes Samaritici codicis lectiones aliunde suisse desum-s.ls quam ex Tetraptis aut Hexaptis Origenis. Sed & turn quoque frustra est vir doctus, cum scribit me non percepisse sensum verborum Eusebii Syncelli, nunquam enim cssiciet, ut apud Eusebium prototypi characteres non sint Samaritici, manifeste ipse sibi adversaretur Eusebius, si de vulgaribus Iudaeorum intellexisset elementis, cum contrarium in suo scripserit Chronico. Quid multis opus 3 ecquid clarius verbis Eusebii, cum dicit Origenem comparasse sibi etiam illas Scripturas, quae ipsis prototypia
vulgo obtinet res νώαωα, quilibet facile viderit. Qui
tur est enim idem. Si quis mihi non credat, credat is saltem cammaticis Graecis Hesychio latus, unde coli.,
316쪽
NupERAE CRITICAE SACRAE o stabit ιαφερομaνοι idem esse, quod φευριενας seu et hipεειριέναι. Errat quoque Vir doctus cum ubique affirmat versionem LXX interpretum a solis suisse receptum Hel lenistis, cum ab omnibus & Hierosolymitanis, & aliis toto orbe dispersis lecta, approbata suerit Iudaeis. Ne unum quidem possit producere testem, usque ad tempora
Aquilis, qui contra hanc versionem vel hiscere lacri ausus. Nescit praeterea quinam fuerint Hellenistae Uerum cum de ius superiori egerimus scripto opus minime uerit ea hic repetere. Unum tantum hoc addo, non re te
ab eo reduci a viris doctis explosam merito Hellenisticam linguam, recoctam sub nomine linguae quae in synagogis obtinuerit, ae si in illis peculiaris aliqua exstinerit in
gua, quae nec Graeca suerit, nec Hebraica Ideo nimirum
hoc ii I placuit commentum, ut hac ratione efiiciat LXX. interpretes Graece Hebraice nescivisse, quod non uno astruere conatur loco. Atqui superest iste LXX inter pretum labor, & qui Graece norunt, etiam hoc potuerant testari, versionem istam non spuria aliqua esse conscrip tam lingua, sed prorsus esse Graecam, ita ut melior esse non possit. Dicunt nonnulli interpretes hos Alexandriana potius quam Graeca scripsim lingua. Sed qui se loquuntur nesciunt quaenam fuerit Alexandrinorum lingua. Illos Atticae linguae fuisse studiosissimos, Vel ex coconstar, quod Irenaeus, sive Pacatus Grammaticus scripserit olim librum quo Alexandrinum sermonem eundem cum Attico esse ostenderit ora ' Ἀλεξανδρέων ὁ λεπιο τ νtκ, Astiuox, ut habet Suidas in 'Ei L αῖ . Esto ut
phrasses .figurae aliquot loquendi aeque in hac atque in Evangeliis minus aliis usitatae occoerrunt scriptoribus, nihil exinde confici potest, nisi id tantum, interpretes hos non sua edidisse, sed fideliter Hebraea reddidisse, utpote qui ipsas quoque Hebraeas expresserint phrases. Aliter si quissentiat idem ctiam exesime licet, versiones quascunque Latinas aut Gaulicas esse nec Latinas, nec Gallicas, sed
317쪽
;o REsro Nsio DC BIECTA peculiari ut ipse loquitur, lingua Synagogae conscribtas. Sed neque istud probo quod cur Hebraeum codicem
Graecam tralationem in multis derisere affirmet, majori tamen Graecam versionem laborare scribat desectu. Hoc autem qui fieri potest, cum demtis librariorum peccatis. integra ii persit versio Graeca, omnibus suis instructa lite. ris ab Hebraeo autem codice longe maxima vocalium ab
sit pars, ita ut liber dimidiatus media sui parte truncus positi videria Verum illud quod sequitur recte se habet,
cum dicit non separanda Hebraea exemplaria a versione Graeca. Ex collatione cnimin consonantia Graecae versio nis cum codice Hebraeo certior emergit veritas. Ut enim mutus paene mortuus nemini intelligendus codex Hebraeus, ct vitamin vocem & intellectum accipit a cr-sione Graeca ita vicissim codex Hebraeus licet clinguis exanimis, a versone tamen Graeca animatus, certillii numquoque de Rus veritate exhibet testimonium. Nulla unquam filia tam fideliter matrem suam exprestit, nec ullo unquam in scedere tanta sui concordia, quanta sit inter Hebraea exemplaria & versionem quam LXX nobis reli. querunt interpretes, si Rabbinoso qui illos sequuntur eκ. cluseris. Sed valeant qui distidium quaerunt. Transit dein ad examen Chronologiae nostrae vir dictus sed quod pace ipsius dixerim, nihilo felicior hac in parte eius est Critica, quam a caeteris. Negat Iudaeos studio suos corrupisse codices. Atqui eum manifesta sit depravatio in annis Patriarcharum, qui lante, post di. luvium vixere, nec mutatio illa facta sit casu aut incuria librariorum, sed consulto data opera, alterutrum necesse si aut LXX interpretes, aut alios Iudaeos crimen hoc commisissse. Ipse mavult fraudem hanc LXX. imputare interpretibus, & calaam addit, ideo hoc ab illis tactum, quod cum crederent mundi natales antiquiores esse quam Moyses tradiderit, corruperint codices sacros, ct addide. rin ea paci quibus illorum versio numeros ercedit He.
318쪽
Nu PER E CUTICAE SACRAE. 3O'braicos. Scio noninillos alios suis qui similia serescripserunt, quidem clarius, affirmantes ide luribus seculis suam hos interpretes amplificasse versionem, ut ad Chaldaeorum AEgyptiorum antiquitates propius accederent. Verum si haec aleat ratio, non quatuordecim seculis, sed pluribus quam triginta annorum myriadibus lincupletanda suisset Chronologia Mosaica. Iustam .legitimam huius depravationis causim reddere debuerant sed putant sussicere, si pro causa, scelus LXX. imputetur interpretibus inod si cum P. Simonio statuamus versionem LXX attributam interpretibus, non sic dictam, quod totidem habuerit interpretes, sed quod ab Hieroso. lymitano Synedrio fuerit approbata; non diluitur, sed in Synedrium transfertur crimen, qui tam perfidae consentientes suere versioni. Rursus, cum negat Judaeos sacras corrupisse literas, quomodo a dicit vel LXX interpretes, vel Syntarium, illos depravasse, aut saltem huic con. sensisse depravationi Cum utrique populi Iudaici suerint sacerdotes, an nonis illi uere Iudaei Forsan cxistimat minus scelus esse Graecas quam Hebraeas Scriptura contaminare. Atqui apud Deum non si linguarum major quam personarum respectus. Jam vero cum multis certissimis constet testibus il iam ipsam, quam LXX posuere, productiorem Chrono. logiam admittam & approbatam uille ab omnibus tam Hierosolymitanis, quam aliis Iudaeis qui Apostolica praecessere tempora nullumque adeo suisse, qui ante aetatem Aquilae contractioris hujus supputationis ullam fecerit men tionem, quis non statim sentiat agnoscat, non potuisse ab aliis, quam ab illis, qui post Apostolica tempora vixere Iudaeis, uagitium hoc committi Quippe cui a Christiaanis de tempore adventus Christi premerentur nec ullum pateret effugium, si temporum sacris voluminibus subdu-borum sibi constaret ratio non dubitaruit odio veritatis codices Hebraeos depravare, tali nempe fraude obtenturos
319쪽
se sperantes, ut cum Christianis tuto congredi possent, si necdum seinim desinere millenarium, necdum advenisse tempus Messiae ex suis evincerent exemplaribus. Et sane nullum aeque atque istud Iudaeis profuisse commentum cum alibi, tum praecipue in Hispania, memorabili potest ostendi exemplo. Triumphavem istic de Chri-
1lianis per complura secula solo hoc argumento, quod cum ex Sibyllinis aliisque antiquis Oraculis sexto demum
vel currente vel peracto millenario adventurum esse constaret Messiam e suis vero scripturis usque ad Servatoris
nostri aetatem quatuor tantum depromerent annorum millia, superesse etiamnum annos biis ille priusquam verus adventurus esset Messias constanter adseverarent. Nec defuit huic commento successus inuidem tantus, ut annis plus minus mille udaei in Hispania praevaluerint Christianis, iisque imprudentibus pro anno Christi natali cram obtruserint Iudaicam, incipientem ab Herode vel quod illum Mestiam fuisse crederent, vel quod annos xilii sui ab illo tempore, quo ablatum esset a Juda sceptrum, incipiendos cile existimarent. . Ut vero communi omnium Iudaeorum magistratum in Hispania gerentium ustragio, introductam fuisse eram sic heiram hanc anno Christi CCCCIX. ali-hi diximus, ita quoque communibus omnium Hispania regnorum decretis abolitam o antiquatam fuisse constat, prinium quidem Valentiae, deinde ubique anno Christi MCCCLXXXIII. Puduit rerum Hispanicarum scriptoribus causam memorare, unum hoc annotasse contentis,
communi omnium Christianorum consensu eram istam suisse sublatam, tum demum numerari coeptum per an nos Christi Nec tamen defuere etiam antea quibus iste .udaicus displicuerit calculus. Eorum qui ad nostras pervenere manus primus fuit Julianus Pomerius, seu alter potius Julianus praesul Toletanus, in iis quos anno Chri
si DCLXXXVI. contra Iudaeos scripsit libris, in quibus chronologiam in interpretum praeserendam esse Chro-
320쪽
NupERAE CRITICAE SACRAE Dinologiae Rabbinicae pluribus contendit. Nec dubium quin selicius huic iste successisset labor, si causam tempus fraudis istius Iudaicae penitius aliquanto vel perspexisset, vel
explicasset. Nam sane cum illa quae Christianos inter Iudaeos est quaestio de solo sit tempore, ut recte monuit Hieronymus, illud omnino urgendum, tempore Aquilae Vel paulo antea Iudaeos depravasse Hebraea exemplaria bis mille annorum expunxisse tempus, ut tempus Messiae
Quod siquis exactius etiamnum scire desideret tempus quo Judari depravarint, aut saltem depravare Hebraea coeperint exemplaria, puto id spatium ut plurimum viginti duobus posse determinari amis. Nam cum Egnatius inca quam ad Philadelphenses scripsit epistola assirmet, sese audisse nonnullos dicentes, si ea quae in Evangeliis continentur, non etiam in antiquis inveniantur monumentis aut
archivis, nolle sese iis credere, ipseque responderit inveniri, illi vero negarint, manifestum Iudaeos jam tum auddepravasse sua exemplaria, aut recessisse a sensu, quena LXX tradidere interpretes. Cum vero Iosephus, qui ex Hebraeis exemplaribus eundem Chronologicum calculum&eosdem quos LXX interpretes semper expressit sensus, antiquitatum libros absolverit anno Christi nonagesimono-no Egnatius vero martyrium passiis sit anno CXXI. sictis convenienter esscitur intermedio hoc temporein verba& sensus S literarum depravasse Iudaeos. Recte vero Eginnatius respondet, sibi pro sinoeris, incorruptis & illibatis archivis esse Iesum Christum, illique velut summo sacer cloti credendum potius, quam aliis sacerdotibus. Atque hac eo libentius monemus quod solus hic perversus ese secerit calculum, ut jam per tot secula Iudaeorum in mundo subsistat religio Ille si destruatur, quod sane facillimum, non Iosepho tantum, sed omnibus qui illum princessere Iudaeis consentientibus cum illo quem LXX inter pretes exhibucre calculo, am nulli amplius in orbo supererruat Iudai. ne