장음표시 사용
331쪽
322 RESPONSI AD OBIECTA Sed hoc est vitiligari. Abraham quidem tempore non
fuerat siccus, sed cum ames siccitas,quam Isaac tempore in illo tractu supervenisse sacrae tradunt literie, ma or fuerit illa, quae Abraham contigit tempore non mi. xum, si Siste quoque tunc exaruerit puteus. Eccl. cap. I. V. 6. Recte praefert P. Simonius versionem antiquam Latinam versioni Hieronymi. Sed quod sensum putet dissicilem, id aliter se habet. Ἐα αἰνοι - . ηλι λ,
κλων πω π et σπA . Ut pastina, ita quoque hic, -λα ponitur pro ιαν vi, id est reducitur, retrahitur, seu reveratitur. Oritur Iol, occidit sol, ad locum suum priorem revertitur ubi iterum oriens ad austrum deflectit, donec meridianum contingat; unde denuo ad boream in eodem declinat circulo, ut obliquae exigit ratio sphaerae Ventum
quoque circulatim circumire, & praeterea amnes seu torrcntes omnes in mare devolvi nec tamen mare redundare, quod cx mari oriantur amneso ad mare revertantur, ita ut in circulum movcantur omnia, sitque perpetua rerum vicissitudo. Quibus addit Ecclesiastes, αν σοι - εγκοπι, id est, omnes rationes & disceptationes de talibus est perdissiciles, nec cuiquam explicabiles. Ut enim Hebraeum zzz Uri ita quoque Graecum λογι vcrba, reς, seudit putationes quae ex Verbis constant, notat. Risiim in S. iteris λόγι, ni si δε πειορ τα promiscue accipiuntur. Sed neque quo icquitur, rectius ab Hieronymo redditum,uihil Db sui novum, quam id quod habent LXX interpretes, non es omne recens sub sole, quod si Harb is conve nenit verbis, 'uomodo prudentiore loquuntur. Iuvene& indocti, qui iis quibus vivunt solent favere seculis, Omnia nova meliora cile suis actant temporibus. Sed vero qui etiam praeteritorum scientiam habent seculorum, ne gant id ipsum, dicentes non omnia esse nova ct meliora. um vero Hieronymus Vertit, en saturata ocula visu.
332쪽
Nu PERAE CRITICAE SACRAE. 323 nee auris auditu impletur, ne hoc quidem tam bene, qtram quod LXXII. non saturabitur oculus visu, nec auris auditu impolitur. Quis enim non videat non hic poni, pro nuv- quam, ut pastina, propterea versionem hanc ampliorem continere significationem. Sedis illud, quod mox postea oecurrit, recte se habet. Quis enim, qui aliquem Gracae linguae habet usum, nesciat idem csi ἰ ἔς μνηαη τοῖς reis, μκ me et . Dicit Ecclesiastes, esse qui negent superesse memoriam praeteritorum: ipse vero, licet merito id negare potuisset, sapienter respondet, posito corat hoc verum sit, jam quoque necesse consequi, ut neque praesentium, neque suturorum supersit memoria apud illos, qui novissimis sint suturi temporibus. Hae sunt pleraque, nisi fallor, loca, quae Vel male, vel
saltem non satis commode a LXX verti fuisse interpretibus doctissimus existimat Simonius. Feliciusne ipsi quam aliis
iste successerit conatus, cruditorum libenter permittam iudicio Laudo tamen moderationem, quod versionem hanc magni laciat, nec cum iis sentiat, qui illam ex ossicina
Sathanae prodiisse affirmant, ac si cana quam Christus Apostoli nobis reliqueruntis commendarunt Scripturam, auctorem cui habere diabolum. Pia nempe si ταμία famam suis te contendunt, ut Christus tam
pravae, erroneae consenserit interpretationi. Sed apage istam pietatem, cistud cum cacodaemone cedus. Ingentem facilius petram calcibus evertas, quam ut in sacra haeversione aliquid non recte scriptum aut interpretatum invenias, si librariorum culpam omnibus etiam sicris fatalent cxceperis libris. Non Hieronymo, non cuiquam hactenus bene successit, ut aliquid in ea non recte positum de . prehenderit. Satis id iplum ostendimus, ut opus fuerit, pluribus alibi persequemur. Quapropter ne inique serat P. Simonius, si nec illius in LXX interpretes acquiestam
censurae, nec a me exigat ut relicta veritate totum me
ad illius componam arbitrium artistra est. cum me in Tt, extremis
333쪽
extremis versari contendit, mediam mihi praesicribit viam,ca nempe ratione, ut non plus LXX. quam aliis sacrarum literarum tribuam interpretibus, quod scilicet illi aeque aea hi errare potuerint. Verum cessare ea debet questio eatenus, donec liquido cos crrasse constiterit. Id autem tum demum fiet, cum Christi Apostolorum ex hac versione depromta eluserit testimonia, & omnes Veteres Iudaeos, superstite etiamnum lingua, Hebraice nescisse ostenderit. Si veritatis habenda sit ratio, non media quam dubitantes insistunt, sed recta carpenda est via illam vero tene,
bimus, si Christiis Apostolorum insistamus vestigiis,
cam quam ipsi velut solamis legitimam secuti sunt, nos quoque sequamur versionem. Aliter qui faciunt, illi se
cundum communem arcem iam, δου -----ορα πω
moi Interea, quae sunt eiusdem generis,datur meu ium,ed inter bonos talos interpretes, inter Christumis Rabbinorum Memiam, velle quarere medium, id demum ridiculum est. Cum tam multarct hoc nostro, & superiori seculo prodierint versiones, quas tamen omnes merito damnat docti Is mus Simonius, quid attinet errores multiplicare, & novos hariolari sensus, & novam condere vertionem, cum Veram teneamus vel ipso indice Christo acta men aliam si tantus deestet iustis, vel ipsa versionis hujus Veritas, claris adeo se prodit argumentis, ut siquis cordatus
non praeoccupato a recentioribus Judaeis hanc accessierit animo, idem etiam volens nolens agnoscere habeat necclis,
nec crba verbis, nec sensus sensibus reddi potuisse melius fidelius, quam ab istis factum sit interpretibus. Sicubi
lectionum occurrat arietas, totum hoc librariis, non in.
terpretibus, imputandum, Nec st ut offendat quem quam vel ut cuiquam videatur mirum tot labentibus secu lis ortam fuisse aliquam lactionum discrepantiam, quin potius illud pro narraculo habendum, quod cum lubricae, fallaces sint adeo librariorum manus, post bis, trium millium, plurium etiam alanorum decursum coitiservatam.
334쪽
NupERAE CRITICAE SACRAE. 32sservatam suisse nihilominus tantam inter versionem Gra, camin Hebraeos codices concordiam, quantam vix inve uias inter ea exemplaria, quae paucis abhinc seculis suere propagata. Menique si quae in Hebraeis codicibus super. sit veritatis testimonium requiras, praesto sunt LXX sacerdotes, totidem testes, quot interpretes Quapropter si novas sacrarum literarum instituere velimus versiones istos sequamur duces, soli illi rectam demonstrant viam, di vortium facimus a veritate, quotiescunque ab iis recedi mus mutus cst Hebraeus cocilex, vel ipsis agnoscentibus Rabbinis truncus media sui parte, utpote veris destitutus vocalibus. Et tamen etiamsi illi superessent, ne se quidem aliqua construi possit versio, cum Verborum potestas,is sentuum qui exinde conficiantur, penitus oblite. rata sit scientia. Ne ipsi Judaei hanc interpretandi disti cultatem non dissilentur, ideoque Messiam suum cxpectant S invocant, qui clausum aperiat librum, & codicem mutum faciat loquentem, ita ut suos legeres intelligere possint prophetas. mos vero qui verum agnoscimus es,siam, & veram tenemus Oraculorum Dei expositionem, quis veternus, aut quae invasit dementia, ut relicto duce certo, caecis credamus ductoribus, 4b istis, quibus Deus omnem eripuit intelleilaim, sacrarum literarum interpretationem emendicemus Z Prophetis ci antiquis Iudaeorum sacerdotibus sua olim credidit Deus oracula postquam vero per LXX interpretes Apostolos ad gentes transiit verborum Dei haereditas, ablata est omnis scientia ' intellectus a Iudaeis traditusque est gentibus, ut praedixe rant Prophetae Si itaque sacros suos codices intelligere velint Iudaei, necesse est ut a gentibus quod olim deuere repetant beneficium. Libenter illae vicem rcddent, ct par. ticipes facient tam salutaris utrisque depositi. Nam sane ut gentium salus olim a Judaeis, ita nunc per gentes ser, vandi sunt Iudaei, utpote quibus nulla salus, nullumque:
superest asylum aut refugium, nisi ad Christi se recipiant
335쪽
Ecclesiam, & in illa discant ea, quae ipsorum majores gentibus quondam tradidere Dei mysteria. Rationes porro quae videntur movisse P. Simonium, ut novam instituendam esse cxistimet versionem, quae exacte cum Hebraeo conveniat codice caedem sunt prorsus, ac sint illae, quaein olim Hieronymum, tunc plurimos ad idem aciendum moverunt Christianos. Nempe cum . nicuique in ea quam exerceat arte, censeant esse credendum utique etiam Rabbinis, qui omne suae vitae tempus linguae addicunt Hebraear, non derogandum sic contendunt fidem. Esto, inquiunt, ut illi plurima fingant, non tamen semper mentiuntur. Sed quis adeo unquam mendax suit, qui non etiam casu aliquando vera sit locutus Attamen in Rabbinorum scriptis adeo peregrina res est veritas, ut neminem ha tenus invenerim, qui eam ruere potuerit. Quantumvis longaeva vita deficiat, priusquam aliquid lectu dignum in eorum deprehendas libris. Etiamsi quam diligentissime eos excusseris, nihil prorsus invenies, aut quod etiam deterius est nihilo temporis scilicet jacturam. Tanta inscitiain barbaries, tanta figmentorum copia, tantus denique nugarum in iis occurrit apparatus, ut nihil verius sit illo Satyrici dicto.
Qualiacunque voles Judaei somnia vendunt.. Si qua tamen in re credendum sit Iudaeis, cur iis non credimus, cum periisse linguam Hebraeam, de postquam toto terrarum orbe facti sunt exules, nescire Hebraice affirmanta Frustra itaque dicitur unicuique in arte sua credendum : si enim ad illos divertimus, qui id ipsum, quod docent, ubiquein palam se nestire prostentur, unum tantum hoc adsequemur, ut iisdem imbuamur erroribus,
quiae quibus ipsi participes fiamus inscitiae.
336쪽
Nu PERAE CRITICAE SACRAE. 327 Non desunt tamen, etiam doctissimi viri, qui Rabhino rum scripta ad intellectum S. Scripturae plurimum conaserre, ideoque Willos audiendos esse acerrime contenis dant Quodque magis mirere,, unde cognoseas, quam alte Rabbinismus quorundam Christianorum insederit ani mum, vel exinde colligas, quod non defuerint hoc nostro seculo, qui in ipsa quoque Evangelia commentarios scripserint Rabbinicos, singula propemodum verba, non ad Graecas, sed Rabbinicas detorquentes phrases, ritusque insuper h halmudicis proserentes magistris, ad quos Christum inpostolos allusisse assirmant. Sed profecto istius. modi interpretibus .fidei assertoribus tuto Christiana possit carere respublica. Cum in illorum myrotheciis &commentariis Evangelicis tranque faciant paginam Nouest Graecum, Ied Hebraeum, ecquid aliud inde colligas, quam illos nec Graece, nec Hebraice scivisi, Quod vero ritus attinet, scimus isos Rabbinos non minus torta diligen te legere Evangelia, quam Christianos & quamvis chri
stum non admittant, ritus tamen veterum Hebraeorum
ex Evangeliis lactibus Apostolicis colligere, cin suos
transferre commentarios. Istos vero ritus cum legunt
Christiani, velut gemmulas colligunt, existimantes ex
perenni traditione conservatam a Rabbinis eorum suisse memoriam cum tamen certissimum sit, nullum scriptum
Hebraeum aut Rabbinicum supereste, quod isnari Thal-mude si vetustius, adeo ut de toto istoc intervallo, quod Artaxerxis Iustiniani imperatoris aetatem intercessit, intercessere autem anni plus minus mille, ne quidem quod mentiantur habeantes .ei, ut recte observatum Morino. Si ituque exceperis ea que ex Evangeliis, Aristaeo, Philone, Josepho. gentium hali sere annalibus : nihil omnino de toto hoc tempore in illorum supererit scriptis, quod non sit commentitium. Siquid veri de Rabbi Akiba, Hillele, & aliis in istiorem occurrat libris, omne id habent a Girigenes praecipue Hieronymo, cujus saepe in Thalmude.
337쪽
3a 8 Espo Ns 1 AD OBJECTA sit mentio Absque illis istorum ne quidem nossent nomina. Et undenam habeant miseri, cum nullum istorum temporum habeant scriptorem Vastoque adeo hiatu inter cepta sit illorum historia, ut nullis machinis, nullis instru mentis, nulla denique ratione Morum suorum facta &gesta contingere reparare possint i Nisi gentium cillo rum qui h gentibus Christo crediderunt conservatae sui Gsent memoriae, ne vel Moysis quidem Vel Abraham super. csset nomenci aeque illud ignotum Iudaeis, Samaritis &Saracenis esset, quam illis qui in media vivunt Brasilia.
Ad orales, ut vocantur, traditiones confugere, id demum
est palam ineptire. Ab ipsis etiam prudentioribus illae
exploduntur Rabbinis. Nec tamen eo haec a me diculi
tur, quod Rabbinos omnino negligendos esse existimem, quin potius laudo, qui illorum quoque consulunt scri
pta. Non quod aliquid solidi iis subesse existimem, sed
quod salsa hypothetes ad cognitionem Veritatis, non utiles tantum, sed 'uandoque sint necessariae, uti norunt qui aliquid in geometricis numerorum prosecere scientia. Est quidem magna veritatis virtus, illa ipsa tamen humani ingenii pravitate saepe aut dubia fit, aut peni. tus obruitur. Hoc autem ne fiat, eadem observanda ratio eademque tenenda est via, quam prudentes sequuntur radices, ut nempe utriusque partis committanturis exa minentur testes. Cum enim implex ibi constans sem per sit veritas, eorum vero qui eam oppugnant, vix alio certiori remedio deprehendatur malignitas, quam si diver. sa, sartaque sibi invicem contraria edant testimoniaci et ut sic quoque triumphet veritas, quantoque plures quaotumvis iniqui audiantur testes, tanto Mor oriatur hix, tantoque magis patescat calumnia Producantur itaque partis utriusque testes. Qili pro Veritate versonis anti.
quae testimonium edidere, primo sunt LXX interpretes. plerique inter se convenientes, clinguae Hebraeae peritis smi, utpote etiamnum superstitis: omnes antiqui Judaei,
338쪽
Nui ERAE CRITICAE SACRAE. 329 tam in Syria, quam in aliis viventes terris Dein Chri astus inpostoli, subsequentes quoque Iudaeorum synagogae usque ad tempora Aquilae totus denique mundus in hae versione consensit, nec quisquam repertus est, qui
contra eam vel mutire uerit ausus , Committamus jam hos testes, cum illis, qui contra eos militant. Istos si audiamus,4 solos, qui diu post praedictos vixere testes excipiamus Rabbinos eorumque discipulos Aquilam, Symmachum Theodotionem, omnes Christianorum hostes. linguae Hebraeae, aeque ac eorum magistri, ignaros; nus in tota veteri Ecclesti supererit Hieronymus, qui a Iudaeis deceptus a LXX recedere interpretibus iovam ausus est instituere versionem , Qui rigenem etiam his accensent, Plurimum falluntur; utpote qui non uno in loco palam testetur, se firmiter LXX virorum adhaerere versioni, meo tantum concilio interpretationes Iudaicas
Tetraptis & Hexaptis suis inseruisse, ut viderent Christiani, quo pacto Iudaei Christo posteriores sacras interpretentur scripturas. Recentiores Christiani, qui ipsi audent contra in viralem versionem os aperire, quique& ipsi periti linguae volunt videri Hebraicie, quam tamen eorum magistri Rabbini se ignorare fatentur, quo loco habendi sint, judicent rerum gnari. Quaero iam si isti testes 8 isti interpretes ad examen revocentur,is compa rentur cum prioribus ecquid certius ad eruendam veritatem & convincendam calumniam dari possit argumentum, quam horum consensus, istorum vero inter sese interpre-pretum discrepantia Profecto ubi veritas, ibi quoque .concordia mendacii vero signum est certissimum discor. dia Ut Hieronymum omittam, qui primus Christianorum Rabbinicam condidit versionem is alios ad idem audendum signiser necessit mille orsan a Iudaeis Christianis constructae deinceps uere versione i in tanto tamen numero nullam invenias quae cum aliqua alia, seu in Verbis, seu in sensibus conveniat, vixque est quisquam qui Vel
339쪽
REsvo Ns Io AD ORIECTA aliquid in Hebraicis sibi yrosccinae Videatur, qui non inmitte modo fingate retingat lacra literas, & cum imo iubet admittere parari sint rensus, solus tamen veritatissensus, quem no Chrillus docuit, unanimi eris locitur: Audent nonnulli cum Rabbinis statuere multiplicem esse sacratum literas m lensum easque LXXII aut etiam phiares, ut i i loquuntur, habere acies. Hoc si verum fit, a quoque dicendum libros sacro non virum effecte coadicem se eo us, sed totidem nos habere sacras scriptu ras, quot sunt versiones, nec Septuaginta duas tantum, sed inlinitas. Atqui si in rebus eris apud omnes gentes quaecunque amphibolia seu strinorus ambiguitas vitio venitatur, quid demum de illis statuendum, quorum adeo an .eepsin ambiguus est sermo, ait non duplicem tantum, sed innumeros contineat sensii, Annon merito pro imperito minsatio habeatur qui Graecum aut Latinum scriptorem interpretaturus, totidem loci singulis stingat senius, in quo ab hodiernis interpretibus sacra diffunditur Scriptura, Instant nihilominus iniurmant talem esse conditionem genium lin duae Hebraeae. Id si sit, Velim scire qua ratione eolloqui, se mutuo intelligere Veteres olim potuerint Hebraei. Sit modus ineptiendi, descessent tandem aliquan
do miseri tristiani Iudaicis istiusmodi fidere fabestis iste dant potius Christo Eu geliis, quam inimicis veri tatis, quia Thalmude scriptis Rabbinorum Christianismum ad
structe conantur. Ccile quoque P. Simonius novam se erarum literarum moliri versionem, ac si altera non sus-fficiat. necesse sit ut purior genuina magis introdu.eatur Scriptura, ac sit ista quam christus4 Apostoli tib . bis tradidere. Quod si me non fatis gnarum linguae pii. te Hebraicae quam ut hoc meum admittat consiliit m elio quidem inscitiam meam hac in pati cum doctioribus stab- binis libenter prosiaebor. Interim 'uantumcunque praee rinj illud pium nihil inus Iusticit ut non 'facile me
et otiar ab illis qui mortuaein jamdudum deperditae
340쪽
Nuia RaE CRITICAE SACRAE. 33r linguae peritos se existimant, spuriumqued commentitium Rabbinorum sermonem pro vera, legitima, antiqua Hebraeorum conantur obtrudere lingua. Quod autem doctissimus Simonius moderationem in me non uno requirat loco, me nimio versionis Graecae affectu transversum rapi existimet, istud ego crimen non dissitebor, si sit crimen valde amare qua valde sunt bona, ia nimius verita. tis amor vertendus sit Vitio. Utinam non ipse praeocupato magis a Rabbinis animo ad scribendum se accinxisset,is abstinuisset ab iis quae habet de incertitudine scriptorum veteris tostamenti, in quibus paria omnino facit cum Spino Iudaeo, quem tamen merito damnat, Velut in. doctum, Mutilibus nimium argumentis quoscunque fere S. Scripturae libros abjudicantem ab illis quibus semper attributi suere auctoribus. Caeterum licet ua excolendis amicitiis, aliisque humana vitae obeundis muniis pulcra res si moderatio ubi tamen iniquitas praevalet, Sc veritas obruitur conculcatur; ibi ista animi aequalitas dem- per lenitas merito exploditur. Non amat bonos, quisquis non satis oderit malos. Zelum S servorem poscit Deus,
nihil amat quod medium sit. Min Apocalypsi Christus dicitur evomere tepidos. Quod sim Simonius istum
meum servorem existinaci non esse secundum scientiam, ut Apostolus loquitur ier istam scientiam intelligat Rabbinicam hodiernam, recte sentit sed vero ego non Rabbi.
nos, sed Christum sequor magistrum, Min ea quam ipse
approbavit acquiesco versione. Quod si quierrasse hae in parte Messiam nostrum existiment, illi per me licet ut cum Rabbinis Messam quoque expectent Rabbinicum. Licet hactenus dicta ad vindicando LXX interpretes& retundendam quorundam adversariorum iniquitatem pertinaciam putem sui licere; quia tamen hoc ipso pene quo haec scribo momento, in manus meas scriptum usu Ddam inciderit viri docti, ct inter Anglos satis noti, continens Rabbinicamis Thalmudicam expositibnem in prio