장음표시 사용
161쪽
Quod est: Quicunque artem medicam integrὸ adsequi uelit,primum
quidem temporum anni rationem habere debet,quantum potetia quod libet eorum ualeat: non enim simile quicquam in illis existit: uerum differunt inuicem propter uarias, quae in eis fiunt mutationes. Deinde uentorum calidorumq3 8c frigidorum, maxime qui ex his omnibus ho minibus sunt communes, 5c mox qui in unaqua* regione sunt indigenae N proprii. Neque uero iaegligentiorem se circa aquarum facultateS cos gnoscendas exibere conuenit. Quemadmodum enim gustu disserunt, &pondere, ac statione : sic quoq; uirtute aliae ali js longe praestant. Quare iasi quis ad urbem sibi incognitam perueniat, circunspicere oportet eius fistum, quo modo scilicet ad uentos & solis exortus iaceat:non enim aequasles uires sunt ad Septentrionem sitae, &uergentis ad Austrum : neci eius quae solem exorientem, Sc quae eundem occidentem spectat. Haec itaque diligenter oportet perscrutari, ac simul quomodo habeant circa eam
aquae : nuri, ne palustribus utantur & mollibus , aut duris N ex subilimi loco prolabentibus, & scaturientibus ex petris, siue salsis, & crudis. Terra etiam ipsa consideranda, nuda ne sit & aquis carens, aut densa Raquosa: N an concaua sit,& aestuosa, uel alta & frigida: hominum insu Per diaeta perquirenda, qua maximὰ capiantur. An bibuli sint & lurcoι λ'
nes, & otio dediti, aut exercitiis uariis utentes, & tolerantes laborum, cis
horumcp plus adpetentes quam poculorum. Ex his enim singula sunt in uestiganda. Nam qui haec omnia probd, quantum seri potest, cognouo
rit,aut horum plurima, cum non latere possunt quum in urbem etiam
ignotam sibi pervencrit, neq; morbi regioni peculiares & patrin, ne
communiS regioniS natura, quaecunq; tandem ea suerit, ut non possit in cognoscendis morbis dubius haerere, aut errare, sicubi ad morborum medicationem adhibeatur.
Quamobrem quum de ths morbis dicturus sim, quae Arelate pauid
ante caniculae ortum , sub annum Domini M. D. XLIII I. atrocissim oin cuiusuis aetatis, temperaturae, sexus, educationis homines uiguerunt,
de ipso urbis situ& natura primum, quibusq; uentis exposita sit,erit mihi dicendum: id enim ad popularium morborum doctrinam plurimum conferre nos belle Galenus docet commento I. Ad primum Epidemio rum Hippocratis: item morbi communes, dispersi, eudemi, epide mi , ptastilenter,
162쪽
silentes, quid sint, & quo inter se differat,& id quo* prius tractandum
deinceps de hominum eo in terrae tractu uictus genere dicendum erit Quibus expositis ad ipsi in popularium morborii, eorumq; symptoma
tum atq; causeruna enarrationem ueniendu erit. subiecta tandem curatio nis methodo ac praecautione,qua caueri timorbi commode, mae na cura
atq; industria possint. itaque urbem Arelatam Romanorum olim coloniam Lisse ueterum V i . monumentis est comprobatum : siquidem Ptolemaeus libro Geo ora, ut i Iphiar I I. alliar Narbonensis situm deseribens, Arelatam Romano m.o coloniam sub Salius positam iacit: longitudinem habentem gradus duos lupra uiginti uniuscp gradus medietatem atq; insuper quartam partem, latitudinem uero tres supra quadraginta gradus tertia adiecta parte. Strabo emporium nobile Lisse scribit: Adiacet Rhodano inquit ops i ..pidum empori uisio non paruum Arelate. Unde constat, amplius olim multo quam nunc atque patentius oppidum fuisse. quod ex uetustissimis monumentis latis nunc longe ab urbe disclusis, lapidumq3 excisionibus, aedificiis, amplissimarum aedium fragmentis atq; ruinis, testatum cuique eme potest. Pomponius Mela, Sextanorum militum coloniam Arelatem tabi.cio, tuis Iescribit: hoc est, eorum qui sextae legioni adscripti erant:uti Secunσαο danorum Arausio,& Septumanorum Blitera. Huius itaque urbis situs in Gallia Narbonensi ad meridiem spectanseam habet,quam paulo ante ex Ptolemaeo diximus, longitudinem atque latitudinem. Est autem loco partim clivoso & molliter in planitiem in sexo , partim plano aio demisio urbs posita, undi ferme patens , nullis montibus obsita,ad septentriones onte sua,dorso ad meridiem spectans, dextro cornu ortum Solis, sinistro occasum habens. Quam quidem urabem nobilissimus amnis Rhodanus interluit, qui supra Lemanum lacum molli flexu originem ducens, longissimo tractu magnoq; impetu sese inpingue hoc & demissum solum rapit, multis magnis* fluminibus comi Mao ratus,eius cursum, magnitudinem, impetum ualde citantibus: ii quidem ex Sequanorum finibus & Helvetiorum Ararim, ex Allobrogibus Isis ram, ex Narbonensibus Sorgiam atq; Druentiam rapidissima flumina secum ducit, quorum influxu & aquarum incredibili copia quum illius alueum in uastissimam altitudinem exurgere sit necesse: fit, ut per abdistos terrae cuniculos N anseactus, multa tanti fluminis portione deducta, pestidespr paludes uastar in dei sio hoc pinguio solo,eae let plurimae generentur. pςβης Quamobrem quum & calido loco sita urbs, & statari s atq; palustrisbus aquis undiq; septa, austro & ardoribus Solis exposita sit, aerem aestuosum esse, crastum,nubibus obductum multaq3 caligine plenum nes o cesie est. Solum uero pingue & sitis ferax Arelatenses habere pro natura eorum locorum quae mari uicina sunt, & pingui gleba aluntur, consesquens quidem est, uel Aristotelis testimonio. in lalubre tamen & mors γ Positisora. sum palustrium aquarum segnitie & mora, coeli is inclementia. Cur uero seisium ubim solum, in promptu causa est, quod marinus hu Mit ρmor effluens, nec longo interuallo distans,sese per mediam terram es Lia. μdat:
163쪽
dat: cuius quidem marini lium oris communicatione salse ni solum ess ci tur: salsae item puteales aquae, quod eius humoris contagione quicquid dulce est in aquis absorbeatur. Quod item quae ad Austrum vergunt Ioica, salsiores habere aquas soleant, ex eo quidem quod mare in terram subaustro interrumpit dulce 3 aquae cum falsis miscentur. N X III. Pro hiematum sectione, Problemate X X V. quodq; non satis percolatae nec longis tractibus deductae uitiosum humorem exuere minim potuerunt. Quae enim magnis ductibus percolantur aqus dulcescere solent,& quem e terra mariq; hauserunt saporem deponere: ita tradente philosophorum summo Aristotele. 3, P Qt autem urbs ipsa Austro plurimum expoesita, tum Sc Aquilonibus,
quorum uis sepe Austri furore retundatur: peculiarem habent δἰ ii Mentum, qui ab occiduo flare solet estin inter Austrum N Zephyrum se
re medius quem incolae Narbonensem, quod eo ex loco manare uidestur peritiores Sc Aseronomi Aphricum nominare solent. Incolae uero,
quum Sc Solis felici p glebae ubertate, Sc piscium, quos uicinum mare, dc uastae paludes, ingentes p lacus affatim suggerunt, Sc uini copia gene rosi abundent, non satis in uictu salubri cautos esse constat, ut qui pali stribus piscibus, cocleis,& crassi succi cibis ut plurimum uescantur. Nunc uero quid Morbus communis sit, quid Endemus, quid Pestii istens, A quo inter se disserant quod facturos nos proposuimus decla randum. Morbos ita Hippocrates 8c Galenus in duo genera potissi
mum distinxerunt: alterum eorum qui in omnes Ouiunt,& cuiusuis aestatri,sexus, temperaturae homines rapiunt, quos Communes, seu Popullares uocant. Alterum uero huic oppositum, quod sparsim non secudum communem modum,ununqueno pro diuersa uictus ratione praehendit, quos Graece ραμ hoc est disper suocant. Popularium uero morbo rum non una nec simplex est ratio, sunt enim eorum quidam perniciosi, quidam ex his mitiores. Cum enim morbi uno quodam tempore eiusdem generis in populum grassantur, ij quidem si perniciosi fuerint, Pe/ sstem appellant: cum uero mitiores, altera quadam indicant appellatione Epidemus Epidemos uocalites: ut sit Epidemus quidem morbus, qui tempore ali quo in illi qua regione abundet. Pestis uero epidemia perniciosa. Est autem & aliud morbi genus commune multis, quod in regione
Eudemus superuenit Endemum uocatum, quasi patrium, aut uernaculum dixeris.
His autem omnibus adueriantur qui sparsim priuatimss praehendunt aegros discrepanter fatigantes, neo secundum communem modum con stantes de quibus libris de Hatione uictus acutorum tractauit Hippocra
tes: ueluti de Epidem is, in libris Epidemiorum morborum. De Ende mis uero in libro de Aquis,aere, locis. Nullum aute peculiarem de peste consecit librum, quoniam ex Epidem is unum esse ipsam per libros Epi demiorum demonstrauit: quae quidem omnia pulchre a Galeno coimmentarijs suis ad primum librum de Ratione uictus acutorum Hippo cratis,& in Epidemiis demonstrata sunt. Sed iam ad popularium morborum explicandam naturam sympto
164쪽
LIBER T E R T I V S. iso malain propius accedamus, si prius de eius anni constitutione nonnulla ad rem maxime necessaria dixerimus , Hippocratem imitati, qui de pol misu
pularibus morbis tractationem haud prius est aggressus, quam de tota ' anni constitutione sermonem secerit. IIlud in primis, praeposteram,in qualem, autumnoo similem praecessisie tum hyemis, tum ueris disposistionem: siquidem hyems serὰ tota austrina, humida, pluuiosa fuit: in qua permagni Sc assidui imbres Austris furentibus comitati, magnam in
omnibus mutationem destillationis*morbos crearunt, accedente prae
sertim ueris autumnali constitutione modo frigida Sc Aquilonibus perato flata, modo Austris siccis,interdum etiam nimbosis turbata. Quam sane ueris constitutionem aquilonia Sc perseigida aestas sequuta est. Ex qua temporum praepostera Sc inaequali constitutione, quis non inconstantes 8c mali iudicii morbos sperare atq; etiam certo pronuntiare potuissetet Siquidem in inconstantibus temporibus, nec suam naturam scrvantibus, inconstantes Sc mali iudici j morbi nasci solent.
Hoc est: In constantibus temporibus cum tempestiue tempestiua redoduntur, morbi constantes Sc boni iudicii fiunt: in inconstantibus ueroao inconstantes Sc mali iudicii. Neq; mirum fuit id temporis quo grassari populariter morbi coepes runt,non solum inconstantes eos & mali iudicii: sed Sc longos, Sc ad cu/randum dissiciles fuisse. Nam in pluuiarum magnitudine tales oriri sos
Id est: In pluuiarum multitudine morbi qui fiunt, magna ex parte ta
es longae, alui profluuia, putredines. 'Non enim potest humorum tanta moles sicile a natura uinci. Vnde,o consequens quidem est, ut 8c mali iudicii, 8c longi morbi tum fiant, qua, ses populares ii fuere: siquidem febres quae uniuersim cunctos praehenoderunt, ob eam quam ex Hippocrate attulimus rationem, Sc mali iudicii plaerun*, Rin omnibus diuturnae suerunt. Erant autem febres huiusmodi: Pleriso aegrotantium intermittens Populata βres, tertianae, nonnullis continuae acciderunt. Quae intermittentes h in erant, cum horrore Sc inaequalitate praehendebant. Nam ex quo qui tabrem faciebat humor crassus erat, nec ualido impetu sese in musculos agens, rigorem essicere minime poterat. cuius causae a Galeno fiatuuntur 1. de emph. tum humoris acrimonia Sc tenuitas,tum celer 8c uehemens ipsius motus, D o facultate expultrice illu summo conatu in musculos propellente. Quanas ab iis ' obrem in praefatis morbis horror tantum, non rigor plerunque per a cessionum initia suberat. Crassum autem humorem morbificum suisse, tum ex praecedente eos
rum hominum qui laborabant uictu, qui totus piscium esu, coclearum S uiscidorum omnium pro patrio more constitit tum ex accessionumn a longit
165쪽
si ENAR. MEDICINALIUM longitudine,tum caloris per accessionem remissione, cerat enim tepidus, lenis, mitis,non acer, grauis, mordax tum maxime ex ipsa humorum na
tura coni jci facile poterat. Si quidem cum austrina nebulosa, Sc caligine plena: interdum etiam frigida & aquilonia, praecessis Let tum hyemis, tum ueris constitutio,necessum fuit ab huiusmodi constitutione illi simi Ies nasci in corpore humores, dicente Galeno, Nubiloso existente aere, nubilosos in nobis cum humores, tum spiritus reddi. Nec id abs re: nam qualiter assectus fuerit aer, taliter affici corpora nostra est necesse m. Aphorismorum V III. Methodi,in Arte medi. R I I. de Crisib. cap. II I. Inaequalitatis uero pulsuum causa fuit, tum humoris ipsius lentor & in crassicies, & copia, tum naturae in hoc superando humore labor atque
Omnibus uero uomitus laboriosi, ingenti cum oris uentriculi dolore: biliosioribus quidem porraces, caeteris uel pituitos, uel ἡ crassa bile plus rimae pituitae admixta. Qui porracea uomebant, crebris singultibus,dos
lore oris uentriculi summo, animi deliquds tentabantur, nonnunquam etiam conuulsione, acri scilicet & uenenoso humore os uentriculi uellis cante, similia enim sere affectio cordi, os uentriculi symptomata afferre is penumero solet, atq; ob id cor ueteribus nominatum. Quam uerenda austem symptomata creare humor hic in corpore possit, nos bellὰ Galenus Udocet X M. Metho.& V. Aphorismorum,commento primo: dum ad Iescentis eruginosum humorem euomentis historiam narrat.
Sitis, praeterquam in iis, qui porracea bili infestabantur, non mulstum urgebat.
Dolor uentriculi ato capitis, pleros atrocissime uexabat. Sopor omnes fere per accessionum incrementa & uigores tentabat: crasso scilicet ac multo uapore cerebrum opplente, perpaucis uigiliae, aut
phrenitides. quod haud ita acutus & calens esset qui morbum efficiebat
humor Accessiones ipse porro, longissimae erant, nec planὸ in του cem scei des sinentes : non enim uniuersim ob humoris tum lentorem, tum copiam, tum etiam uasorum, obstruestionem remittebant. Quae causa item erat, cur aegrὰ sudores manarent: non enim attenuari tam crassus humor se
cilὰ poterat, ut transpirare nullo negotio posset: obstructis praesertim meatibus ferme omnibus, tum internis,tum externis: ato ob id cum non libere difflari humores pollent, febres non penitus remittebant: siquidem autore Galeno, remissiones febriu fieri tum contingit, quum foras transipirant succi. Aluus uel nihil omnino,uel cruda, liquida, crassa interdum pituitosa, interdum biliosa reddebat. Urinae tenues plerunt, leuiter co
loratae,sedimen non constans nec bonum habentes. Commune porro id omnibus, ut graui inappetentia tentarentur. Uals de scilicet uentriculi ore astedio. Lienes omnibus intumebant, uirium
corporis Omnium magna deiectio: quod grauis & exitialis esset qui in tror subsederat humor. Decretoria omnino mala, uti in pestilentibus fieri assiueuit: nam neq;
166쪽
LIBER TERTIUS. I sapost coctionem eueniebant, nec diebus indicatoriis inuos contemplabi, Ies solet Hippocrates nominare praenuntiabantur, nec Per consueta nas. Ap . . tum ad excernendum loca, nec aegrum perfecitd Iiberabant: nec humoris nox a uacuatio fiebat,& magno cum labore aegri perserebat. iae omnia ad perniciosam iudicationem attinere, pervidere quis ex Galeni moniis mentis perfacile potest. bus iuditat Plerisin omnibus sub decimum quartum Assorescentiae in cute quas ri'. O libri ει ouila Graeci uocant, apparebant. Nonnullis & carnis extuberationes 'US' cum pruritu ,rubore, & incendio. In summa, morbus ipse grauis,diuturnus, contumax & ad curandum difficilis omnino suit. Quorum sane omnium causa suit, noxii humoristum copia ,'tum crassicies at lentor, latens p potissimum in ipso perni/ciosa qualita ueneni naturam reserens: a quibus ueluti perterrita & conis ' sirenata corporis redirix facultas, serendo n5 erat: ato ob id cum aggresdi tam multum, tamq3 uitiosum humorem minimὰ posset, ipsiq; humor mora uitiosior eflectus, maius naturae negotium facesseret: necessarium omnino filii, morbum ipsum & longum & contumacem suisse: idcpm, - gis, quo minus morbus ipse tempestiue decernebat. Qua item crebri in L. Maia aegrotantibus relapsus atq; recidivae causa fuit una omnium uel maxima: μή ,ο nempe cum iudicationes difficiles impersectae , essent, consequens certe
fuit,quod relinquebatur inuum a natura ob sui imbecillitate, humori tum copiam tum magnitudinem uinci non posset recidiuam facere. Viis de illud rectissimὰ ab Hippocrate dictum est,
Id est: Quae relinquuntur in morbis post crisim, reciditias facere cono
Sunt enim ea quae relinquuntur cui Galenus eo in loco explicat ma/lorum humorum reliquiae, quas ut idem ait necessarium est tempore putrescentes, denuo febres accendere. Siquidem omnis humor alienus a 3o natura corporis in quo continetur,neq3 ad eius nutritionem aptus, relin/quitur ut necessario ad putredinem conuertatur. Altera nec hac inserior in inserendo relapsu causa erat, praua uidius rastio ab aegris seruata: quae quidem ueluti in sanis corporibus aegrotandi occasionem adsert, sic sane multo etiam magis in laborantibus: ut belle nos docet I I.de Febrium di T. Galenus. Itaque non solum cum aegrotant, cap tibi. uerum cum a morbo reficiuntur, quacunP ex causa promptissime ossen, di aegri solent, unde deterior essicitur morbus : unde illud appositissime dixisse Galenus est uisus, Aegroti erratum uel minimum, causam esse res t. de Diabus lapsus in morbum: praesertim si morbus ipse absq3 insigni aliqua euacuas O tione, uel abscessu finiatur: tum enim ut idem ait Galenus redire mors ubisum hus consueuit. Quo sanρ tempore, in eassi morbi constitutione , si suae is ipsius uoluntati aeger permittatur, redit multo quam antea scutor mors hus, ob idq; recte tum consulit Galenus ut licite N accurate regatur aeger. Quamobrem mirum non fuit in hoc populari morbo, aegros saepe maiore cum periculo relapsos uidere, accedente ad priores causas, quaen 3 omnium
167쪽
omnium prima at potissima fuit habenda, ipsa scilicet acris Iues at pestilitas.: qui cum perniciosa esset qualitate affectius ut mox dicturi simus diuin & multum affectionem hanc retinuisset ut cuius natura testris uitiatarum aquarum atq; palustrium halitibus tota corrumperetur, l& in alienam quandam hominibus ualde noxiam degeneraret humores.& spiritus corporis simili qualitate ab eo aisci necessarium quidem erat. . Vnde illud eueniebat,ut tametsi congrua esset ab aegris seruata uictus rastio, ipsicp noxi j humores probe opportune I uacuati, tamen quum asimo duo inspiratu aeris nidorosi, putridi, uenenosi, crassi, continue inficerens tur chim spiritus, tum humores, qui pro qualitate admissi acris tempera, commGit ad 5 i psi uel morbosi fieri maximὸ solent, ita tradente Galeno fiebat in quam, ut paulo post, iterum resurgeret morbus. Siquidem ut idem ait curari morbus nequit manente quae ipsum excitauit causa. Atq; ea potiusimae recidivae causae fitere. mortis Gu- Mortis uero quae tandem in pleriso post multos 8c diutinos labores i sub autumni finem accidit, causa fuit, extrema uirium infirmitas. Q lumenim magnos morbi impetus, per aestatis ardores qui suapte natura ima hecillima reddere corpora solent, multo dissoluto natiuo caloro qui lasborabant sustinuis lent,aduentante autuno, magna item facta est in aegris mutatio, magna ob tempori S inaequalitate alteratio, tum in humoribus ipsis atque spiritibus, tum in corpore toto. Unde stipatis externis meati bus, crassioribus*effectis succis & diuturna mora uitiosioribus reddistis, succumbere uires fuit necesse. Siquidem quod Hippocrates ait,
Id est: Autumno morbi acutissimi R exitiosissimi magna ex parate fiunt. Magna certe ut Galenus docet ratione. Nam quum ob praecedentem aestatem multis assiati sint corporis succi: uirest ab aeris ambientis calis ditate dissio lutae, reseigerato per autumnum aere, humoribus intro prospulsis, ac dist ari prohibitis, consequens quidem fuit mali moris morbos creari, praesertim si praua accesserit uictus ratio. Quae cum omnia simul praefatis aegris acciderint, quid mirum ad tam diuturnos, difficiles, v ues,& quod caput est pestilentes morbos, tandem mortem fuiste in plorisque sequutam Quo autem mortis genere interirent breuibus explicandum. Nons nulli dysenteria, quae plerisque tum ob humorum acrimoniam, & se ctuum esum, tum ob ingentem potum M intempestiuu euenit: alii aqua inter cutem: multi colli quatione: aliquot sanguinis naribus profusio ne quibus habitior Sc carnosior erat habitus,uensΦ multo sanguine tur gentes: plerio tabitudine N immedicabili siccitate a morbo contracta: omnes uero ui ueneni in spiritibus inclusi. Quamobrem qui ad huius uesnenosi halitus uim excipiendam paratiores per naturam erant, ut qui l tis N patentibus meatibus constabant, quil tenues haberent in corpore succos, in morbum facile incurrerunt: at* tandem uicta eorum natura, mortis discrimen misere subierunt.
168쪽
Vnde quum pueri tales per naturam sint, innumeri ex hoc morbo pes Cur pureirierunt, quod uenenosum halitum liberius hausissent. Unde non inime, m ς' rito consuluisse Rasis uidetur, ut a pestilenti aeris tractu pueros quina primum arceamus, ne perniciosium halitum trahant, quem suapte natura sa-cilὸ admittunt V .ad Almans Senes uero ob virium infirmitatem, item & utero gerentes: quarum aliquot periere,inultae seruatae sunt, sed magno labore, magno earum & eius periculo: & quae ad maturitatem foetus perduxerunt, imbecillos, semimortuos, exangues, minime uitales peperere: ipsaem matres diu & ovo multum quu a praecedente morbo, tum ab enixu laborantes,in magnam uirium deiectionem peruenere,ut longo uix tempore multa adhibita cui
ra restitui possent. Quod uxori meae euenit, quae postquam trimestre tempus perniciosissima febri, uigili js, phrenitide,inappetentia, uteri fla/tuosis doloribus, tetericis symptomatis, atq; conuulsionibus laborasset, summo Dei beneficio atq; ope cui exultantes gratias habeo tandem resstituta, filiam peperit, facili quidem enixu, sed imbecillam & minimέ uis
talem ,idΦ pleris* alqs euenit. Sed iam de morbi natura satis,de causis modo agendum: quas ut bres V M pq uissimὸ, sic doctissime complexus Hippocrates, Aeris praecipuὰ statum esse uoluit. Galenus Sc Paulus praeter aeris uitiosum statum, corruptas rum aquarum usum causam interdum publicὸ grassantium morborum este dixerunt. Virorum Φ sensa asseremus. Hippocratis primum,cuius lis bro de Natura humana haec sunt uerba:
Quod est: Morbi alij a uictu,alii a spiritu, quo attracto uiuimus prosueniunt. Sed de utriscp hoc modo disceptare atque dijudicare oportet. Cum una aegritudine plures eodem tempore corripiuntur, causam illi ais tribuere debemus, quod est maximὸ commune, & quo praecipue omnes utimur. Id autem est, quod respirando attrahimus : tunc enim vietiam cuiusque nostrum nequaquam in causa esle,mamsesed constat: cum mors bus omnes iuxta attingit, tam iuuenes, quam senes, tam foeminas, quam , uiros, perinde uinum ac aquam bibentes, tam qui mazam, quam qui pasnem comedunt, tam qui parum, quam qui multum laborant. Ergo non fuerit uictus ratio in causa, quum homines quoquo uictu utentes in eumdem incidunt morbum..Libro uero de Flatibus haec scripsit:
169쪽
Id est: Sunt autem duo febrium genera,ut de hoc inprssentia disseram:
alterum commune omnibus Pestis appellatur, alterum propter malam uictus rationem his priuatim contingit, qui ea utuntur. Vtrius in autem generis aer causa existit. Uerum communis febris propterea communiscit, quod spiritum eundem omnes attrahunt, fitq; ut simili corpori simis . las spiritus similiter permixti, similes gignant sebres. Ex quibus locis fatis constat ex Hippocratis sententia uitiosum acrem ioinspiratum corporici; commixtu, popularis morbi causam esse atq; non solum huius,sed N alterius qui ex deprauato uictu prouenit quod tamen difficultatem in se maximam habet. Nam id pugnare videtur cum eo quod ab ipsemet Hippocrate dictum est libro de Natura humana: quum alios morbos auidius ratione,alios a spiritu quem attrahimus prouenire Nilis G aiurna auerit. Nisi quis dicat eorum morborum , qui a deprauato utetia . ., hi, fiunt,ita aerem causam esse,non ut esse strix morbi causa statuatur nam oratis. eflectrix eius morbi causa est deprauatus uidius, non aer uitiosius sed est concausa, nempe morbum seueris,coadiuuans,& ueluti morbum amplisficans. Nam si una cum deprauata uictus ratione uitiosus aer sese insinua' i, rit,& in corpus immiserit, multo deterior,multo grauior periculos crit morbus. Sed uix tamen hoc ad Hippocratem a pugnantia uindicat dum fatisiacere mihi uidetur. Qua de re secunda mea prioris libri En ratione abunde egi. commen. ad Nunc ad causas popularis morbi redeo,quas easdem cum Hippocrate Galenus uoluit esse, addit tamen supra hanc Hippocratis, aquae in exstar potionem : uti in castris tape accidisse memoriae proditum est: item Rspirantes ex barathris & specubus uenenosis, qui choroni j appellantur uenti, si multum spirent & seequentes sint: contaminant enim η aerem, lib. . cap.34. pestilentesq; & publicos morbos gignunt. Paulus uero non solum uitio i. sum attracitum aerem popularis morbi causam este: sed & alimentorum prauitatem, infectae aquae potionem, nimis laboriosam uitae rationem, exercitiorum quibus qui 3 assuevit amissionem ex Line impletionem, item & regionum peculiares quasdam propriari; naturas, ut cum patu dem uicinam, barathrumue aliquod ingens, tetrum spirans, regio ipsa
habuerit dentin aeris circumfusa intemperatura,quae uarie animantium corpora immutant at lassiciunt, popularium morborum causas esse aia firmauit. Sed omnium primam aeris uitiosi attractu iri: nam caeteris qui dem causis ne* pariter omnes obiicimur, nec si in eas incidamus per 'tuo in ths uersamur. At circumfusus aer,queni uel inuiti inspiratione at trahimus, necessario pro naturae suae modo & natura quoque corpo/ra immutabit. Esse uero regionum M tractuum terrae quorundam morbosas natus ras,quum eruditorum testimoni js, tum quotidiano experimento fit mar
nifestum. Siquidem apud Indos pustulis quibusdam saeuissimis quem
170쪽
morbum ea gens Puam uocat) grauissime laboratur, se id mali genusquam longissime pandit, inficit* multa hominum milia. In Allobrogistius, qua se illi Alpibus iungunt, certus terrae tractus est, in quo Oi nesserὸ cuiusuis sexus artatisq; homines gulae uasto tumore laborant: quod morbi genus Graeci dicunt. Elephantem morbum plurimum in Alexandria gigni scribit Galenus: multa hac de re Strabo, Solinus, αMGtiae. Plinius. Atque hos quidem morbos, qui regionum uitio proueniunt,
Calenus νι α uocare solet. de Ratula.. omodo uero Epidemici morbi, Pestilentes Endemi &-uo .cati inter se dissierant, a Galeno tum in commentario ad primum de Rastione uiditas acui. Hippocratis,& comment. I .in lib. de Natura humana Hippocratis, tum comment. I II. in tertium Epidem. eiusdem petedum. Itaque Popularis huius nostri Arelatensis morbi causa, non ibitina in aerem ipsum, sed & in alimentorum prauitatem, insalubremin uiuendi morem iure reisscienda uenit. Recte enim Galenus Hippocratem erroris Comm Linarguere uidetur, qui publice grassantis morbi causam selum in aerem res iecit, quum non hic tantum, sed ut Galenus adfert, annonae interdum cas Lib. de Lxitas, putrium ciborum esus, uitiatae aquae potus, saepe populares mor, h bos intulerint. qui enim leguminibus in Aeno uescebantur, articulari morbo praehendebantur: qui uero putre frumentum coadii esitaverunt, in populares dc ipsi morbos inuiti inciderunt. Quamobrem quum N pasludes altissimas, stante 3 aquas multas locus hic habeat: homines uero praua uictus ratione, cibis & natura malis, & nulla arte paratis temodulantur, praesertim palustribus, tum piscibus, tum auibus cochleis, & uis scidis omnibus: quid mirum, si a tam potentibus causis tantus sit morbus ortus et Positis enim cuiusq3 rei effectricibus causis, essiectum mox consesqui est necesse, ubi sese illae ad agedum in promptam materiam dederint. Nulla enim causarum quod Galenus ait) sine patientis aptitudine agere . de alteri quicquam potest: cum maxima generationis morboru pars sit, assiciens di corporis praeparatio. Ita cum S corpora ob humorum tum prauistatem, tum multitudinem, ad excipiendum morbi impetum parata essent: Zc coelum ipsum plenum crassia 3 naturae, ac intrum spirans, popularem atq; pestilentem innasci morbum fuit necesse. Atq; haec de causis: Signa uero tum demonstrantia tum prognostica iam antea in morbi enarratione di sta sunt: quamobrem ad curativam iam methodum properandum. Ea autem iis scopis perfici debet: corpus popula istiti modice in raritate densitateq; le habeat: ne facile ab ambientis pravis tate ten tetur ,& uti sine excremetis probecly transpirabile corpus essὶcias. Haec enim Galeni I. de Febrium differ. uerba sunt. Oiscium esse medici cap. de pessipestilentes febres praecauentis atq; curantis, esscere, uti corpus i fis fiat: id est excrementis uacans probe in trans irabile. Hippocrastes uero libro de Humana natura suadet, quam minimum aeris per inspis rationem a nobis trahi: eumq3 uti quam maxime fieri poterit familiaris simum: corpus imbecillum reddi, hoc est humoribus, sanguine, atq; castore minime turgens,quo minus aeris indigeat. idq; -' μ' inedia ples