장음표시 사용
191쪽
in os elate ab initis refrigerantibus oe a ingentibus, ut Arabs Limcennas: an potius ut Calenus, Paulus, a s Rasius uoluere, restigerantibus o tam ctantibus sine astrictione utendum.
ENARRATIO III I. RYSIPE LATOS curationem ex professo tractans mulcenna Pen tertia quarti , cap. V. ab initio refrigerandumesi e cum his quae uehementer adstringunt conceptis uerbis
ad hunc modum aflirmauit: Et oportet inquit ut sit ins frigidatio eius in principio sertis stypticitatis, ad hoc ut sersitan augmetetur eius stypticitas super ipsius frigus. Et paulo postEt si fuerit Erysipelas super cutem, curetur ex scoria plumbi cum uino pons . tico. Et iterum : Curetur ait cum eo in quo ea retalutio & exiccatio sertis cum inseigidatione: & illud est sic, sumatur lanae ueteris adustae
non lotae pondus drachmarum X II. carbonis ὰ cortice pini, tantumdem, cerae drachmae uiginti,scortae plumbi drachmae x I. sevi caprini uesteris cum aqua abluti drachmae N V. olei myrtini uncias quinque. Ex hac uerborum serie euidentissime constat, refrigerantibus 8c adstringen
tibus uehementemq; stypticitatem habetibus, in Erysipelatos curatione Avicennam usum: quod & perscripta ab eo in id morbi medicamenta tessantur: sunt enim ex eorum genere omnia quae quum refrigerandi uim habeant, certe adstringendi non minimam habet: qualis est scoriae plum hi cum uino styptico compositio: & quod sequitur medicamen ex lana ueteri, molybdena, quam ille plumbi scoriam uocat,caprino sevo,& oleo myrtino: haec enim uehemeter adstringendi stypticitate sua uim habent,
uti ex Dioscoridis N Galeni monumentis perspici perquam facit E potest.
Galenus uero 1 I. ad Glauc. oppositum omnino sentit. Herpetum enim curationem tradens,eamo curationi Erysipelatos conferens,ad stringen tibus uehementer cum refrigeratione curandos esse Herpetes assirmat,
contra quam Erysipelati conueniat. Eius porro eo loco haec sunt uerba.
Quod est: Herpetes autem quantum ad totius corporis euacuationem attinet, perinde ut erysipelata curare oportet. Quantum uero ad ipsius Oastectae particulae locum, non omnino similis cura adhibeda. omnes enim exedentes resei gerari quidem desiderant. non tamen ea serui medicamen ta,quae praeter id quod refrigerant,etiam liumectare natura apta sunt, sed sola admittunt resiigerantia, quae etiam maxime postulat exiccare. Non
igitur uel lactucam, uel polygonium, neo ex 1i agnis lentem, aut palu strem
192쪽
sirem totum, uel anthyllion, uel psyllion, vel portulacam, uel serim, uel temperuiuum, uel tale aliquid quod refrigerare possit at* humectare apponendum : quae Erysipelatibus erant oportuna. Ex quibus quidem uerbis manifesti stimum fit, ErysipeIatibus reseiges
rantia & humectantia: non adstringentia, ut Avicenna uolebat, esse adsmouenda. Inquiente nimirum Galeno, nullum reseigerantium Sc hu mectantium quae Erysipelatibus conueniunt Herpetibus conuenire: ac proinde nec Iactucam, nec serim, nec portulacam, aut semper uiuum,aut denio memoratorum aliquod medicamentorum herpetibus admouens: εο dum,quum essent tamen ea Erysipelatibus ualde oportuna, utpote ab una de reseigerantia atin humectatia. od Avicennae sententiae aduersatur.
in & Paulus Galeni fidus interpres, explicatius eius sententiam libro
: IIII. his uerbis confirmat: Cip. t.
Id est: Indigent autem initio Erysipelata,ut dixi,rsigerantia atq; hus mectantia absq; adstrictione: qualia sunt seinper uiuum, portulaca, psyla
Quid iis uerbis explicatius ad Galeni adstruendam assertionem dici an possit,plane non uideo. Reseigerantibus enim & humectatibus absep adsitrictione utendum esse in curandis ab initio Erysipelatibus, Paulus hoc loco docet,ea ipsa adferens medicameta quae a Galeno in id morbi I I. ad Glauconem praecitato loco adducta erant. Quamobrein testatissimum relinquitur, Galenum ac Paulum Avicennae aduersarios hac in re, uti inpleri scp alijs est e. Galeno uero Zc Paulo Rasius inter Poenos summo sei per inhonore habitus assentitur,qui libro diuitionu capite de apostema/tibus calidis ad hunc modum loquitur: In sanguineo apostemate,inquit, ecum illis quae refiigerant & stypticitatem pariunt,procedendum, qualia sunt sandali, rota, siesmemithe, camphora,aqua rosarum,acetum:in chos 3o lerico, cum eis in quibus est reseigeratio, Sc humectatio, sicut psyllium concassatum cum citrullorum aqua, Sc rasura cucurbitae,ci trulli,& poratulaca contrita, & similia ex herbis Digidis . An non hic apertissime Poenus autor in Galeni & Pauli,Graecorum sententiam destendit concespiis uerbiss reseigerantibus 5c humectantibus, ut illi: non reseigerantis hiis N adstringentibus, ut Avicenna, utendum in Erysipelate docens Quod quidem ipsum magna certe ratione astruxisse uidentur ab ipsa nis .
mirum morbi natura curationis seopum indicationei y pracipuam susnientcs. Nam quum sit Erysipelas, tumor quidam praeter naturam a ferouentissimo humore eodemq; sicco proueniens, nempe a tenuissimo Sc. O seruidissimo sanguine cui bilis flaua sit admixta, uti praecedente enarrastione a nobis ex Galeno I I. ad Glauc. monstratum est: omnis autem morbus per contraria tolli debeat, uti concors est omnium medicorum sententia: consequens est, morbum hunc calidum Zc siccum,res igerantis bus & humectantibus,non exiccantibus esie curandum, contra quam As Mium
193쪽
ιτ' ENAR. MEDICINALIUM ualde styptica admoueri consulit: malὸ certe in hoc aegris consulens, quidum i js praesid is utuntur, in magnam incidunt noxam: crassiore uti
ab stypticis reddito humore, impactiore ν quam ut facile discuti pol ea
a digerentibus possit, unde saepe liuores in membro at nigrores contins gunt, magnum sine in Erysipelatibus malum. Galeni igitur ac Pauli Ros in hac parte potius,quam Avicennae si aegris redie consultum uelimus
knsa sequamur: qui pro morbi natura congrua admouere medicamenta, morbo quidem contraria, a qualitate oppolita,& aegrum nequicquam laedentia, methodo norunt. Non sollim autem in medicamentorum locas
lium delectu, uerum etiam in iis praesidiis, quae ad totius corporis euacuas tionem pertinent, errasie Avicennam in Erysipelatos curatione, ex his quae ab eo in capite ad id dicato scripta sunt Fen III. quarti cap. V. euis dentissimum relinquitur: de mittendo enim sanguine in Erysipelate uera ha faciens, ita scribit: Et phlebotomia quidem non multum confert, nisi quando materia est inter duas cutes. Si autem profunda fuerit, tunc eius iuvamentum minoratur, & sortas te attrahit. Hactenus ille. Unde illud constat, tum sanguinis missionem in Erysipelate minime conserre, quum
profundus fuerit qui Erysipelas iacit humor: tum uero usui esse, quum illius materia ut ipsius uerbis utar fuerit inter duas euies. od quam sit a ueritate alienum, cui uel mediocriter in re medica uersato per se tes iastatissimum esse puto. Quid enim alienius dici quicquam potest, quam quum fuerit Erysipelatos materia profunda, tum sanguinis missionem minime conserre cum si quando alias in Erysipelate,tum certe maximdcongruat s Crasso nimirum existente humore, & magis in carne impaselo, quod quum fit sc impurum esse Erysipelas N phlegmonosum abun/dἰ constat, quo sanὸ in genere Erysipelatos optimam este sanguinis misesionem omnes testantur: ubi scilicet sanguis bili confusus & superantior fuerit 8c crassior, unde in carne impactum magis ob humoris crassiciem, Glaue. nascatur Erysipelas. Unde Galenus, inflammationibus inquit quae cum Q P Erysipelate coniundi e sunt,& Erysipelati cum inflamatione mixta quan iatum fieri potest euratio est adhibenda: semperq; illi quod magis superat resistendum. I tain si sanguis in mixtione superarit quod sand fit cum crassus fuerit humor 8c in carne impactus) tum illi occurrendum pro Gales
ni eo loco sententia,ido missione sanguinis, necessarid oportet. quod susperante sanguine nullum sit sanguinis missione praesentius auxilium, si caetera ad uacuationem necessaria non repugnent. Falsus itaque est Aui cenna . sanguinis tum missionem fieri in Erysipelate prohibens, quum
profunda fuerit Erysipelatos materia: quod non admodum ut ille pu
tat εum conserat quum tamen ,uti statim probauimus,nulli bi conserensitor sit at* utilior. in & in eo salsus itidem inuenitur, quod tum con oserre sanguinis missionem dixerit, quum Erysipelatos materia inter duas fuerit cutes: id enim quum fit,indicio est, tenuem quidem esse qui Erysi pelas iacit humorem, ato adeo exquisitum esse Erysipelas: quod autore P I Galeno II. ad Glauc. tanquain cutis solius passio eli. Exquisitum inquit
Vrysipelas, tanquam cutis solius passio est. Ubi uero exquisitum fuerit
194쪽
Erysipelas, quod sane erit, ubi materia inter duas cutes tenuitate sua, ut Avicenine uerbis utar, contenta fuerit tum sane non mittendum est e san euinem, sed magis purgandam bilini, Galenus doctissime astirmauit. LMGMe. Non tamen ex uena in talibus sanguis mittendus est, de exquisiti Erysi, Np 7 petatis curatione loquens ait) sed uentrem tantummodo expurgare sus est: dandum autem medicamen quod bilem flauam educat. Non ita crimittendus sanguis, ubi tenuis fuerit humor, & quasi solam cutem occus pans: sed magis bilim educente medicamento mouenda aluus, quod ex tali purgatione & morbifica a corpore vacuetur causa,& a loco fluxioneio tentato quam longissimὰ reuellatur qui influit humor. Quae quidem meadendi ratio his qui a fluxione nascuntur morbis appositissima & conse/rentissima a Galeno millies in mille locis habita est.
zisse idem in Mesiluo pingenda diminutum fuis.
ros CORIDES egregius plantarum historiae enarrastor: eoq; in genere etiam ab ipso Galeno princeps habitus ε ut cui nimirum tantam in herbarum descriptionibus fi, θ l dem, quantam nemini alteri adhibendam censeat in meli l loto pingenda , hoc est, ea quam sertulam campanam Plisnius& Celsus Latini sermonis principes, Cato sertam campanicam uον cauit, non satis exactus aut potius in ea describenda diminutus fuisse uia detur. De ea enim lib. III. cap. XLIII. scribens, ad hunc modum disserit.
Quod est: Melilotus probatissima attica, & quae in Cyzico &Chab
cedone nascitur, croci colore & odorata. Nascitur in Campania circa ,α Nolam, colore luteo, Zc infirmo odore. Haec de Meliloto quantum ad illius platae natalem locum delectum*pertinet Dioscoridis assertio: quae si cum alliarum plantarum ab eodem descriptarum historia conferatur, manca sane ac ieiuna iure dici poterit: ut in qua nimirum nec taliorum figura, subiimtia, qualitas, sapor: nec radicis aut seminis natura ullatenus explicetur. quod in omnibus serme reliquis plantarum descriptionibus facere ipse solet. Nisi tarte una tanu
tum ratione uindicari ab oscitantiae crimine possit, quod in iis destria ab oscitavitaebendis quae passim ubique nascerentur, quae* uulgo essent nota , mino, rem adhibendam diligentiam censuerit. Plinius tamen diligentisii, mus at* ex asstissimus rerum naturae indagator, praetermittendum id Lib. L etiam in uulgari illa herba meliloto non putauit. quin eius sella ac flores: At quales nam sint egregie depinxit, libro uidelicet naturalis liastorie XX i. cap. I X. in haec uerba : Ergo in coronamenta talio uenere melothron, spireon, trigonon, cneoron, quod casiam Higinus uocat. Et quod Cunis laginem, quae con yza,melizophylon, quod δpiastrum, meliloton quod . sertul
195쪽
sertulam campanam uocant. Est enim in Campania Italiae Iaudatissima a Graecis in Sunio, mox Chalcidica & Cretica, ubicunq; uero asperis ΚΦluestribus nata. Coronas ex hoc antiquitus factitatas indicio est nomen sertulae quod oecupauit. Odor eius croco uicinus est Κ flos, ipsa cana. Placet maximὰ soliis breuissimis atq; pinguissimis. Haec capite I X. capse te uero X I. eiusdem libri. Melilotos, ait, ubil nascitur, laudatissima lasmen in Attica. Vbicuw uero recens nec caudicans,& croco quam simila lima: quanquam in Italia odoratior'candida. Hactenus Plinius.H here autem meliloton trifolii solia quanquam pinguiora, ipsum nomenlotos indicat, ut non immerito quidam tri Blii speciem ipsum esse opis innentur,& si reuera ab eo disteri, quod trifolium inodorum est, melilotos odorata: illud uirentia solia & tenuia, haec candida & pinguia: ut melis Ioton trifolium non esie abunde ex his constet. Serapio eam longe aliter atq; Plinius depinxisse uidetur, qui cap. X V II l. sui de Simplicibus lis bri, ita ipsam habere uiridia,rotunda, atq; rara, ramulos tenues seripsit.
fructu min uaginis quibusdam inclusum in quibus semina pauca cerulei
coloris seu glauci, ut ille uocat, rotunda, exigua contineantur: atque eos senis ipso loco Dioscoridem citans, duo ipsius genera ex eiusdem Dioscoridis k μ' . sententia contra ueri fidem statuit. Alterum croco simile odoratum, de quo reuera Dioscorides praecitato loco: alterum foeno graeco proxis ramum, de quo ne uerbum quidem apud Diostoridem: tantum enim de illa, quae croci colorem resert & odorata est, meminisse eum scimus: ut legenti caput de meliloto seriptum lib. II I. certissima fide constat. Nec
uideo unde id sumpsisse Serapio potuerit, quum melilotos tritalii potiusquam eni graeci folia habere conspiciatur. Quanquamstio sceno graeco
folia loto proxima esse, unde fortasse in eam opinionem deduci Serapio potuit,foliorum similitudine deceptus. At cphaec de meliloto. Quae a me non contradicendi studio quis enim id aduersum Dioscoridem ausit sed ueritatis magis inuestigandae amore quae nobis rebus caeteris onani bus secundum Deum est praeserenda optimi cuiusq; ac candidissimi ius dicio acrius excutienda proposita sunt. turam tradiare, & quid nam unumquodq; in corpore possit demonstra/tione ostendere aggreditur, ut ab iis principijs tractationis suae initia du/nabarbarum uocatum cum tota subctantia exhilitum iutantes dicereplent, ut utilius esse cum omnitus : tum praesertim sanguinem
stactantia exhilitum, ut medicinam factia
reiectantilus, plus Fluere quam illius dilutum fluod uulgus messicorum ECTIssi MC illud a Galeno I.de Simpl. sicut diistum est,inuentionis omnis demonstrationis p principia ea este, o quae sensui atq; intelle diui sunt euidentia: quod non alium de fides rebus, quam per ea quae uel ensibus uel intellediui patent, haberi possit. Quamobrem qui rei cuiuspiam n
196쪽
LIBAR τ E R T I V S. I 2 acat necessarium omnino uidetur. Itam mihi nunc faciendum id est , ut quando aduersus medici cuius da in astertionem de Rha barbaro in subis stantia exhibendo sermo habendus est, ostendendumq; ipsum sic exhibi tum N amplius soluere,& utilius esse, praesertim ijs qui sanguinem ex orererici ut ab ijs quae N intellectui Sc sensibus perspectissima sunt exordiar. Quod antequam facio, rei historiam unde in hanc disputationem incidi
mus enarrabo. Guido Argiuus Mediolanensis, artate iuuenis, temperas mento calido & sicco, mediocris habitus, uitam degens otiosam, cum deis repente in sanguinis retessitionem, quae Graecis ροπ π, uel rectius ad assume dicitur,incidistet: a sanguinis nimirum tum copia , tum acrimonia persrupto uase, erat autem uas in pulmone ruptum, uti ex sanguinis tum te nullate& florido colore, tum copia &reiectionis modo euidentissimὰ apparebat nosi ad curationem accersi uisiet: ea confestim adhibuimus auxilia, quae profutura, morbumcp celeriter depulsura sperauimus: se,ctain statim iii cubito uena, sanguinem non multum nec aflatim, sed ειν pius ac modicum eduximus: sic enim auertere sanguinem, & ad contraoria loca reuellere iubet Methodi V. Galerius: moxqs frictionibus, uincustis extremarum partium, sterisq; praesidiis commode usi, magno*in si lentio ac quiete aegrum seruantes, tum morbi causam,abundantiam scili, ,, cet sustulimus, tum sanguinem supprimentes, ulcus curauimus. Uerum quum sanguinis acrimonia ob multam admittam bilina curationi pluri/mum obstaret, hanc cholagogo medicamento purgandam magna ceridratione censuimus. quod curari nequicquam morbus posset, manente quae ipsum excitauerat causa: quae docta Galeni millies in mille locis sens , O, MAtentia est. Itaq; de dando Rhabarbaro cogitantes, optime id medicamen it Cris Artum facere rati, in medicamenti quidem delectu consentientes, in exhibi, tionis modo dissensimus: alter enim solum radicis dilutum dandum: ego uero substantiam totam censebam: exploratum habens ea quam intersmistam soluendi facultati habet adstringendi ui Sc curando a nobis asto,o ctui utilius fore,& plus noxii humoris sic propinatum educere. Cui quisdem ille meae sententiae cum magna protervitate aduersus iret: nec ullis ego eum rationibus a semel concepta opinione dimouere possem, statui omnino quod uerbo persuadere non potui de scripto monstrare, est coreo ut demonstrationis robore hominis conceptam opinionem ualidisssime frangam. Est itaque illud exploratissima sensuum fide manifestissismum, rheon hoc, quo de in praesentiarum agimus, e soluentium medicas mentorum genere unum este, adeo uiribus & nobilitate praestans, ut eius generis praesidiorum primas tenere credatur: ut quod nimirum singula, ri quadam praerogatiua prae caeteris omnibus noxia a corpore uacuans o do, membra confirmet ac roboret, praestanti scilicet quam habet adstrinsgendi ut,& omni qua caetera purgantia medicamenta sernia omnia praesdita sunt noxia qualitate careat. Unde illud meri id dixiste de eo Arabs Averro us V. suarum collectionum libro uisus est Raned quod nos uul gato nomine uel Rheubarbarum uel Rhabarbarum dicimus admirabis Ilus este medicinis caeteris purgatibus,ed quod membra corporis omnia
197쪽
i33 ENAR. MED IC IN A LI viri corroboret, sine uenenosa qualitate sit, & frenum quo caeterae de stituun tur, adstringentem uidelicet sui partem aromaticam in facultatem abuti,der multam possideat: ut euidentissimum sit, ac longo iam usu explora tum, nullo reliquo medicamento quam hoc, tutius aut maiore cum frusco. Disi ctu noxia a corpore Pelli: ut magna cum ratione Mesueus 8c pueris &M b r senibus, Sc uterum gerentibus tuto dari poste capite ad id proprio scri
pserit. Quod perpendentes qui uulgo medicinam factitant, & quaestui
student, generoso hoc medicamento nobilium ac potentum aluos, ubi opus est, purgant: quod tantae interdum aestimationis fuit, ut auri prestium pari pondere aequarii. Utimur itaq; praecipue eo nunc, uel ubi bilis N purganda, uel tormina leuanda sunt, uel ubi quis e sublimi cecidit: & in uniuersum, ubi cum humoris noxi j uacuatione robur membris addens dum est, astringendurnq; uiscus: unde bilina noxiam uacuare studemus. Cuius rei gratia utiliter sanguinem ex ore reiectantibus datur, quod Rhumorem acrem commode vacuet, & sua quam possidet adstringendi facultate, adaperta uasa constringat ac denset. Quae nos una maxime ra tio impulit, ut aegro huic salutariter propinandum suaderemus. Purgans itaq; esse Rhabarbarum hoc nostrum medicamentum, &cholagogon, id est bilis commode eduetiuit, & quotidiana experientia docet, & neostericorum de eo scribentium, Arabum praesertim, concors asseveratio Vconfirmat. Magna autem cum ratione Rhabarbarum hoc, nostrum aps pellandum censui: hoc est nostra, uel recenti antecessorum nostrorum aetate inuentum, ut aliud esse ab antiquorum Rha, uel rheo uocato de/monstrem: non enim Dioscorides, Galenus, & omnium uetustissimus Hippocrates nostrum hoc Rhabarbarum pernoverunt. Paulo tamen cognitum fuisse ex multis eius autoris monunientorum locis cognoscita' cillime potest: libro enim primo cap. X LIII. ea numerans ex professo quae sanis aluum mouere potiunt, Ri abarbarum in ordinem cogit me
Alui subductionem ait antiqui iuuabant, resinam terebinthinam olisuae modo dormituris deuorandam osterentes. At quum acrius aluum mouere cogitamus, rheu momentum admiscebimus. Haec libro primo: libro uero III. cap. XLVIII. aquae intercutis
curationem tractans, catapotiis illis quas in id morbi admirandas uocat, rheon hoc ut solutivum admiscet:
At sequentia ait mirifica sunt catapotia, Aloes,euBrbin, grani gnidi j, D
sngulorum uncia : rhei semuncia, excipiuntur brassicae succo fingulas turin catapotia,dantur siliquae septem aut novem. in Maiindu Vnde mirari subit Manardum, uirum alioqui oculatissimum, tam sis hi parum in hac re constitisse, ut rheon hoc nouum,priscis inodo cognis tum, modo incognitum affirmet: & modo eiusdem cum antiquoru rheogeneris,
198쪽
generis, modo diuersi esse astruat. Diuersi quidem conceptis uerbis epiis stola V I. lib. X V II. cum ait : Quod si hoc de quo antiqui scripserunt, Rquod penitus odore caret, recipiendum in pleuritide est: quis non liben, tius admiserit aliud genus quod in communi usu ante Paulum Aeginestam esse coepit; barbarum scilicet uocatum, odore suo eximio princispalia membra,& praecipue spiritualia,miro modo corroborans,& uires recreans Epistola uero ultima lib. V. ad Leonicenum, Mihi inquit de rha antiquorum, & rhabarbaro nostro loquens elutaem esse speciei uis detur,praestare in Indicum. Et epistola II. libri I. de Rhabarbaro no strate loquens: Quicquid tamen sit, non est ambigendum eam praerogaistiuam, non habuisse apud antiquos inter cathartica, quam nunc habet. 'Vnde uidere est non satis ipsum sibi in hac re constitisse. Ad institutum itaq; redeuntes, purgans medicamentum esse rhabarbarum hoc nostrum cum euidentissima sensuum fide constet, atq; Averroys Cordubensis, &Ioannis Messi ei, neotericorum in omnium de eo scribentium testimonio, id ostendere habemus plus ipsum tota sua substantia exhibitum spluere: latilius Q dari, quam ipsius dilutum, idq; hac potisiimum ratione suis uestuti axiomatis constante quae uim demonstrationis sit habitura. Sunt auistem axiomata medica haec ex Galeno desumpta. Primum, Medicamenta alia suis ipsorum substanti is, alia qualitatibus mantiastis agere: uti libro de Theriaca ad Pisonem bellissime Galenus docet: cuius sua linguato. quentis eo loco haec sunt uerba: . in. ge Ahisse, ἔ- ω incria, κωδ
Quod est: Multa quidem uti no ignoras, penes nos est parata ad usum medicamentorum facultas, adeo I diuersa, ut non solum in conapositione uirtutis diuersitas uideri queat, sed etiam simplicium medicamentorum, alia quidem ex tota ipsorum substantia unam quandam & simplicem uirtutem indicent. Quemadmodum scammonia bilem flauam trahere apparet. Epithymum atticum atrabitarium humorem ex uentriculo purogare cernitur. Coccus Gnidius pituitam & totum aquosum humorem educit. Haec siquidem pharmaca ex tota ipsorum parte, totaq; substantia huiusmodi humorum eductionem moliri conspicimus. Quod explicare Mesueus uolens, non inepte dixisse est uisus, solutivum medicamentum non tale esse temperamenti sui merito,sed quia tali coelesti uirtute dona, tum, Dicimus, inquit, quod medicina laxatiua non est a re coplexionali sic, sed quia talis. Neq; ut cotrarium in contrarium quia contrarium, sed quia tale. Et nem quidem simile attracstiuum huius, uel erradicativum aut contrarium sed quia tale. Et neq; quia graue aut leue,agitat tu una sus
199쪽
18 1 E NAR. MEDICINALIUM perius uel inserius, sed quia tale: dotatur enim omne duplici, ut Philososphi ai unt, uirtute, clementari, & coelesti: huic quidem communi, huic ueror propria. Etenim calefactivum & infrigidativum calidum & Digi, dum omne. Solutivum autem non quia calidum, nec quia seigidum, sed quia coelesti uirtute dotatum, sic ipsius missionem regulante: & ob hoc quidemsolutivum hoc,illud uero prouocativum. Secundum axioma, cui inniti nostra demonstratio debet, id est, medicamentorum facultates experientia esse dijudicandas: quod Galenus tum I. rum I X. de Simpl. facult. saepissim docet. Tertium facultates actionum esse causas, uti bellissi md idem Galenus libro de Facultatibus natur. probat. ars' tum, has facultates nihil esse aliud, quam potentias quasdam seu uirtutes
rebus ipsis a natura inditas, quarum merito operentur: sic enim ea de re
Plato I. de Repub. cum inquit, Nonne Sc uirtus tibi esse cui* uidetur, cui aliquod opus adscribitur et Ex his itaque hypothesibus, axiomatum
Demostratio uim habentibus,hanc construamus rationem: Rhabarbarum solutivum
t. ρα quidem medicamentu est, ut experientia docet, a tota igitur sui substans Liaia exhi- tia solutiuum, Ex prima hypothesi: quae enim soluunt, quatenus id est bωρ ciunt,a tota sui substantia id moliuntur, uti supra ex Gal. lib. de Theriaca ad Pisonem & Mesueo monstrauimus. Sed quae a tota ipserum substanstia operantur,maius opus efficiunt ubi plus substantiae,quam ubi minus: ' ex quo enim operatio substantiam in talibus sequitur, necessarium quis dem est, ubi abundantior eius rei substantia suerit, maius ibi opus inuontri Atqui in toto rhabarbaro longe plus substantiae quam in illius dis Iuto inest: cum in hoc solum pars tenuis & aerea, in illo praeter hanc Rterrea quoque infit: erit ita* & plus uirium in soluendo, cum ex quarta hypothesi ex Platone sumpta, uirtus seu potentia res ipsas comitetur, Rid sit cui proprium cuiuis opus adscribitur. Plus ita rhabarbarum tosta sua substantia exhibitum,quam illius dilutu movebit, quod erat pros
Altera Ra- bandum. praeterea cum facultas, ex tertia hypothesi,actionis sit causarubi
haec amplior fuerit, ibi actio maior. At in toto rhabarbaro quam in iistius diluto facultas maior: ex quo facultas rei substantiam sequi tuo manabit itam a toto rhabarbaro quam ab illius diluto facultas operandi amaptior, atque proinde actio uberior erit. Sed quid rationibus sin moror
cum rationum omnium uim una experientia longo interuallo superet An non id in dies experimur, maiore a tota rhabarbari substantia quam
a liquore solutionem sequi si enim parem rhabarbari portionem uni quidem tota cum substantia: alteri uero sine hac, sed solo propinato lis quore exhibueris, maiorem long ab illa quam ab hac nisi aliunde impodimentum sequatur) uidebis. Quod millies ego in innumeris aegris sum
apertissima sensuum fide expertus. Quod animaduertens Galenus m I. Mde Sanitate tuenda, sic ea de re sententiam tulit: Medicamenta inquit subtilia facilius in totum corpus distribuuntur, crassiora in uentre hararent melius, & proinde deiectionibus haec sunt idonea, illa caeteris operi bus. An non conceptis hic uerbis Galenus nostrae sententiae adstipulari uidetur inquiens crassiora medicamenta in uentre melius haerere,ac Prosi inde
200쪽
inde deiectionibus esse idonea magis.Qhramobrem quum rha barbarum tota sua substantia exhibitum, &crassius sit quam illius dilutum, Κ uenstri firmius haereat, deiectioni moliendar erit idoneum magis, uel Galeni sententia. Probauimus abunde satis opinor,ia ualidissimis rationibus N experientiae fide plus rhabarbarum totum quam ipsius infusium solue re. Adstruendum id modo probatissimorum quorun , qui ea de re scri σpserunt testimon 3s: quo res tam firmis asiertionis uinculis constabilitapro comperta haberi perpetuo possit. Mesucus certe apertissime id testas ri uolens, Rhabarbari in puluere do sim a drachma una ad quatuor tatumio esse vult: infusi uero a sesquid rachma ad decem. Quanquam inendosum esse eum locum abunde constet: ut pro decem drachmis, duae seribendae sint: uti & Manardus in suis ad Mesueum Annotationibus, Sc Iacobus lambia BD
Sylvius Medicorum nostri seculi decus singulare & ornamentum, libro
II. de Medicamentorum componendorum ratione testantur: hic enim
sic Mesuei locum emendandum censet. Rhabarbarum, inquit, cholagos gum 8c phlegmagogum datur puluere a drachma dimidia ad drachmam unam Sc semissem: infusum uero a drachma una & dimidia ad drachmas duas: ut mendosus sit locus hic Mesuet, a drachma una Sc semisse ad drachmas decem: sic enim nunquam scripsisse uidetur. Manardus uero excel-- lere nimis eam quantitatem, nec posse sine discrimine semel dari ut Pan nonis cuiusdam nobilis testimonio qui id temere magno suo malo sium apserat contendit. Ita* quum Mesueus, Manardus, Sylvius,& quotquot
de factitanda medicina commentarios reliquerunt, maiorem infusi rhas barbari dosim, minorem cum tota substantia exhibiti propinent: malos rem soluendi uim in toto rhabarbaro, quam in illius diluto ineste censen, dum est. Uerentur enim ne nimia quantitate citrenis sequeretur solutio,
si tantundem Rhabarbari quantum diluti sui darent. Quae enim uiribus efficaciora sunt, minore doli exhiberi:quae infirmiora,ampliore debent: siliquae enim Aegyptiae, mellis aerei, tam indorum, Sc similium plus,o quam rhabarbari, agarici, bc scammoni j exhibere, quum usus est, soles mus: quod imbecilliora illa sint,haec sortiora. Sed quid in iis laboro quae
perspecitissima quit sint demonstrationis robur non requirunt Manus dus certe eo in argumento Omni molestia sese liberans, & ad Antonium Pedocham medicum scribens,epistola V I. libri X U I I. ita de tota re ceu censor quidam statuit. Secundam cinquit tuam dubitationem cerat aurtem dubitatio ea ab Pedocha Manardo propolita: num Rheon totum degluti tum, quam eius insusum, plus moueat solius Ioannis Meluei tesstimonio, quem apud te magnae autoritatis esse puto, facillime dis lolues mus. Dari enim permittit hic uir liquorem, in quo rhabarbari madues
O rint decem drachmar,contriti uero, quatuor ad summum drachmas conscedit, contrarium iacturus si maiorem uim purgandi relinqui in liquore putasset, ea quae in tota substantia reperitur. Nel hoc rheo peculiare exis stimandum: cum omni medicamini siue leniter liue uehementer purgam ii sit comune: aequa enim cuiust portio,validius longe purgat per se tosta deglutita, quam eius decoctum uel cremor ebibita. Nec credendum,' a ut tuar