장음표시 사용
201쪽
i3 ENAR. MEDICINA L I v Mut tuae innuunt rationes, totam purgatoriam uim in liquorem transsum
di: Nam in eo etian qui per quinq; dies maduit, ad nos delato, licet antimam perdidisse a Mesue dicatur, uis tamen adhuc quaedam superest puragatoria, ut qua nec pars ipsa terrestris penitus caret, in his praecipue in dicamentis quar ut Mesuei modo loquamur euacuant comprimendo. Haec de nostro quo de in praesentiarum agimus argumento docta Manardi , nec minusuera assertio , quam latae sententiae loco habendam aqua prouocare non liceat ut Iurisperiti dicere solent) optima certe ra/tione censeo. Maneat ita in confesso illud, Plus Rhabarbarum,omnecp aliud purgans medicamentum, per se totum deuoratum, quam illius lis is quorem soluere. Dari uero utilius praesertim in sanguinis reiectatione
totam ipsius substantiam, quam dilutum , nemo quisquam est qui ignos ret: cum terrea illa & adstrictoria illius pars qua cogere & agglutinare
apertum uas potest, insit toto epoto rha barbaro, non insit autem in illius liquore: ut in quem solum pars tenuis N aerea, non terrea & crasta rh barbari transfundatur: tum etiam quod ipsum totum exhibitum, cum Nabunde moueat, Sc adstrictione sua solutionem non impediente , uiscera omnia corroboret, an non utilius dabitur, quam si lotus liquor dii tumue praebeaturet ut quod omni adstringente uirtute spoliatum, qua robur principibus membris asterre debet, minime roborare illa possit: is quorum tamen summam esse in omni morbo habendam rationem,docte Gai. X I. Methodi docuit. Quum enim uarias rhabarbaro dotes natura tribuerit, amaritudinem scilicet, qua biliosa educit: acrimoniam leuem, qua incidere crassa potest, adstrictionem demum, qua dissoluta roborare membra ualeat: an non praestat totam illius substantiam, in qua haec in. sunt omnia, dare, quam illius dilutum, a quo roborandi uis praecipuum
scilicet munus abest 2 Adde quod in soluentibus medicamentis propis , nandis antiqui infusionibus usi non sunt, sed ipsis per se deuoratis. alcinus enim V. Methodi catapotia conficit ex aloe, scammonio, colocynthide N agarico. Et x II a s. cancrum curat epithymo ad drachmas quai 3'tuor cum sero lactis exhibito. Et eodem loco, illustrem Romae mulierem herpete laborantem, clam immisse in serum lactis scammonio purgauit:
tantum libro Quos & quando & quibus medicamentis purgare opor
tet helleborum daturus, acetum mulsum, in quo ramusculi hellebori ab hi in raphanum infixi maduerint,ad uomitum ciendum dari praecipit: ut intelligatur,priscos cum de purgantibus exhibendis medicamentis cogierarint, totum medicamentorum substantiam,non institionem quam uo camus dedisse. Quod si illi in sortibus medicamentis utilibus iecerunt, scammonio, colocynthide, peplio, & reliquis, cur non multo comodius nos in leuibus, & quae ut Mesuei more loquamur comprimendo edit, ocunt, id faciamus infusiones enim siue diluta in medicamentis purganstibus cui Mesueus in suis canonibus docet eo inuenta sunt, ut aut uis me dicamenti omnis maiorue illius pars in liquorem illum trahatur, ac transeat, aut ut gratior sit medicata potio: solent enim insusa, quam si Iida purgantium medicamentorum substantia gratiora eslo tum ut simiplicis
202쪽
LIBER TERTIUS. illa plicis medicamenti iacultas uehemens retundatur, ut tripolium lacte ea prino maceratum clementius efficimus: uel ut facultas recens aliqua mes
dicamento per infusionem adiungatur , ut cum a remotis educere excres menta uolumus, tripolium succo agrestis cucumeris temperamus, ut uas
lentius attrahat: uel ut medicamentum lubricum Sc leue facileq; fluens reddamus, quo modo colocynthidis substantiam liquore tragaganthi pra insulam facile labilem ac lubricam est cimus: ne adhaesiti suo & mora uentriculo, intestinis, uesicae, molesta sit. Sic scammonium uio Iaceo uel amygdalino oleo temperatum facilius deorsum truditur, nulla quas per meat partium noxa . Aut igitur liquor in quem quicquam immittitur medicamenti uires in se trahit, aut mutat, ac frangit, uel auget, Sc effica. ciores reddit: quae cuncta fusissime Mesueus & Sylvius docent. His ita scopis si quando infundere medicamenta sit opus, infla sis utendum. At cum soluere uolumus, R i corpore noxia expellere, totam medicamenti substatiam potius, quam illius liquore, iis quas supra attulimus rationis bus,dare expedit: praesertim si eius generis sit medicamelum, quod robos randi uiscera quae infirmiorapierun* purgantium medicamctorum usu reddi solent potestatem habeat, quale inter caetera rheon hoe nostrum haberi solet. Ita consultius facturos medicinam exercentes existimo, si
'o rhabarbarum daturi ad biliosa purganda, totam illius substatiam, quam infusum dederint: praesertim si in sanguinis reiectatione propinaturi id
sint. Nam praeterquam quod sic exhibitum membra omnia corroborat, sanguinem etiam adstrictione sua uehementer sistit, ualet enim reiectioni
sanguinis rhacoma, non illud solim quod Plinio, Dioscoridi, at Galeano cognitum sitit, inodorum scilicet, & adstringendi ui praeditum: sed hoc etiam nostrum, purgandi potestatem habens: notabilem enim sis,psin gustatum habere depraehenditur.Tu igitur his adductus sententiam muta,& ueritati cede,ne plus tibi quam ueritati tribuere uideare.,α De pariendi statuto mulieribus tempore : γ an ad undecimum vi memsem gestari fartus in utero possit.
ENARRATIO vii V M de statuto a natura mulieribus pariendi tempore corgitarem, uideremi nullum certum at* statum tempusillis esse a natura praefinitum: cum quasdam septimo, aliaso stauo, plerast nono, aliquas etiam decimo ato undecimi initio parere contingat, quae esset tantae rei causa animadouersione sane dignissimum existimavi. In quam sane cogitationem acrius o ut incumberem, uxoris meae inopinatus immaturus p partus cffecit. Nam cum ea utero grauis septimestrem gestas sectum in nonum menssem pro caetero suo more uentrem se gestaturam arbitraretur, etsi semel antea uitalem partum septimo mense edidisset opinione sua falsa, illorum ac renum doloribus derepente correpta, aquosis fluentibus ichoribus,
adapertol uteri ostio parturire coepit , mox* scitum forma puellum
203쪽
peperit,qui biduo post destillatione in fauces pectuscp irruete, ac spiritus
uiam intercludente, Deo sic disponente, sublatus est. Itaq; cur nulla pra cedente externa causa solius naturae ductu egredi scelus iaraturasset, cur etiam uitalis non fuisset cogitare coepi: praesertim quum ab Hippocratet .spide. dictum in Epidemiis meminissem. Quibus nimirum nihil intra constis sedit in Q tutum tempus accidit, rjs singulis quae pariunt uitalia sunt. Quae quidem
η ,εphq f s hientia Graecὰ ita ab eo scribitur:
Atin cum hac quidem sententia declarare illud Hippocrates uisus sit, ut quibuscun* mulieribus grauidis intra statum a natura pariendi te inspus quod scilicet certas, statas, ationstitutas suis finibus uices habet) ni,hil incommodi acciderit, iis inquam partus uitales fieri. Mirari subissi, cur quum nihil mali intra id tempus uxori meae accidisset, qui aeditus est
infans uitalis tamen non fuerit,ut uel praecitata Hippocratis sententia esse debuerat. Quam ego rem cum inquisitione dignissimam sim arbitratus, operaepretium facturum me existimaui,si ex probatissimorum autorum monumentis quae ad huius rei explicatione maximὰ licere uisa erunt, ea adseram, nonnullis prius ad id negoti j necessari is praelibatis: quorum primum illud est, Cur cum caeteris sit animantibus cunctis praestitutum a natura pariendi tempus , nullum sit certum mulieribus a natura datum. Secundum: Cur septimestres octimestresq3 non raror edantur.
Et quanam ratione dies menses in uteri gestatione ex Hippocrastis atque Galeni sententia dinumerari debeant. Postremo : Cur septi, mo mense nati uitales sint, 'ctauo uerti minimet: quod uxori meae accis disse infelici hoc partu animaduerti. Obiter Sc illud attingam, Num ad undecimum uis mensem gestari foetus in utero possit. Quibus quam potero breuissimὸ absolutis finem iaciam. Porro animantibus cunctis, tum quadrupedibus & uiuiparis, tum uolatilibus 5e ouiparis, constitus C , re tum esse a natura & pariendi 8c partus gerendi tempus, ex Graecis Ari is, stoteles,ex nostris Plinius prodidere. Ille nempe V I I. de Natura animas HIium ea de re rjs uerbis sententiam suam pronuntiauit:
Quod est: Sed cum caetera animalia omnia singulari, ac simplici mo do partum suum perficiant unum enim pariedi tempus statutum omni bus est homini uni multiplex datum est. Nam 8c septimo mense,& octa uo,& nono parere potest: 8c quod plurimum decimo. Nonnullae etiam
di NatW.Ν' Plinius uero huius tanquam sententiae paraphrastes at interpres, sic illam expressit: Caeteris inquit animantibus statutum Sc pariedi 8c parσtus geredi tepus est: homo toto anno Sc incerto gignitur spatio. Alius se/ptimo mense,alius octavo,& usq; ad initia decimi undecimi l . Atq; hac rem totam cofirmans experimeto Aristoteles, toga serie per singula sere animantium genera vagatus, sexto de animalium historia quoto quae
204쪽
L r B E E TER Trus. ι sotempore parere, & partum gestare animalia soleant ostendit. Indicans Sccerto anni tempore, & quod praecitata sententia explicauit uno ac simoplici modo tum parere, tum partum serre animantia cuncta solere : unum tantum hominem, nec uno tempore, nec simplici more gigni. Cuius ego CV ςt i euentus eam esse causiam crediderim, quω cum caeteris animantibus cun ereia βὰς istis suus insit stato tempore ad generandum appetitus, tum ueluti turo mr gestentia prolis amore aduenerem concitentur, quieta alioqui, nec ad ' b his , he
concubitum prona,eiscitur: ut cum certum sit ac constitutum concums rani autem
hendi animantibus, aio adeo generandi tempus, necesse quoq; sit de pa ao riendi & partus gerendi statum esse ac ordinatum. In brutorum enim gesnere, ubi uno altero ue maris initu impletae Aeminae sunt, mare amplius
non admittunt: sed ipsae conceptus sui obseruantissimae, & naturae ductu partum suum perficiunt,&persectum postea edunt: aliae temporius, tars dius aliae, prout cuiq; & formandi foetus & fouendi at* alendi in utero, postremoq; edendi constitutum a natura fuerit tempus. Qiiod Sc in areborum fructibus euenire quoin videmus, ut alii atris celerius, segnius uematurescant: quod partim coeli ac soli clementia ac bonitate, partim ar boris ac seminis, partim culturae prouenire tradunt rei rusticae scriptores. Vincit 'Ita cum concubitus in partum ceu finem dirigatur, id naturae iustissi
v maeatq; sapientissimae ductu , quae motus sitos omnes non impedita, aut Varro M. t.
alioqui casu ullo externo labefactata, statos, ordinatosq; habere solet: α usit* concubitus in brutis animantibus certus ac constitutus, necessum e. p. io. σquo est,ia foetus a conceptu geniti tum gestationem , tum editionem ' ρ ω statam fixamq; esse. Homini uero contra accidit. Nam quum nullum habeat certum ad concubendum designatum tempus: Sed toto anno, ut dearbori M. Plinius ait, & incerto gignatur spatio,quod non unius tantum naturae Tiustissimae motu at impulsu in uenerem prolis gratia, sed explend* i .n. . is. is magis uoluptatis causa seratur: incertost & inordinatos habeat ad uel Crith.3 t Fnerem motus, prout uel seminis genitalis collecta in uasis semina in co ebἡ 23o pia, uel succulentior ac plenior corporis habitus, uel ipsa tandem uicitus tinus lib. io. ratio, uel deprauata inserioris animae partis quam concupiscitricem uos eat appetitio ad cocubitum nullo stato tempore, nullo ordine hominem excitarit: fit prosecto,ut cuius generationis initia tam incerta, inordinas Lib. Mit,b
tal fuerint,& ipsa quo tum gestatio, tum editio non unius modi sit: sed que tincerta ipsa, inconstans, uaria ac nullis temporum statis finibus cohercista. Accedit praeterea, quod nos ipsi persectos ordinatosin naturae motus in foetu formando atq; in utero conseruando plurimum labefactamus simae pulato peruertimus. Perinde enim genito intus infanti, at satis, & uineat h rum gemmis accidit. In his enim, ubi iam sparsum in terram semen ipsius 4o gremio solum ato collectum, uaporeo suo tepefactum ditandi coepe/rit, herbescentem* ex semine iacito uiriditatem elicere, si quis rursus arastro proscindere tentet,sementem omnem disperdi uideas, atq; corrumpi, gemantes item uites & sectu suo turgidas, si ligone percusseris, omnem decutias fructum: quae concors est omnium rei rusticae scriptorum senstentia sic sane mulierem sectu suo grauidam, si crebro concubitu agites,
205쪽
lsi ENAR. MEDICINALIUM corrumpi omnino sectum uideas: dehiscente utiq; uteri hostio, qui toto gestationis tempore ita adstrictus claususin manet, ut ne specilli mucro nem quod ait Gal. admittere possit. Quod Sc ipsum recte animadueritentes inter Poenos medicos praestantissimi Rhases Sc Avicennas , utero gerentem a concubitu omnino arcendam, si conceptum seruare uelit,do, istissime consulunt. Quin & illud non minimum partus tempus uariare solet, quod cun
ira p. toto gestationis tempore muIieres nec cauta ut tus ratione utantur, nec incommoda ea saepenumero uitent, quorum occasione maturare partus solet: efficitur, ut pro horum ratione quae praegnanti incaute eueniunt, infans alio atq3 alio tempore edatur. Nimius enim motus, frequens conscubitus, ciborum acrium N aperientium creber usus, rixa, moeror, tristi
tia,ira, curae, squar animi pathemata sunt, Sc tapenumero in praegnantes incurrunt adhaec innumeri morbi, praesertim qui acuti sunt, & naturae ordinem peruertere, Sc partum accelerare quam maxim Eposcunt. Quae causa est, cur pariendi nullu sit statum fixumi in homine tempus: prout haec quae enumerauimus omnia in septimum, octauum ,ac nonum gestastionis mensem incidere potiunt, laboreso grauidae mulieri inserre: qui
non solum praedictis mensibus,sed 5c ali js quo contingere solent: quod
Quod est: Vt plurimum labores tertio ,quinto,septimo,nono,qua to,sexto,& octauo mensibus fiunt. Laboris utio nomine quicquid insea tempus gestationis acciderit intelligens, siue id in fatus conformatione, siue illius motu,seu abortu,seu persectione 5c editione fiat. Qui quidem
labores costituto ut ait Hippocrates tempore fiunt:nempe tertio, quinsto,septimo, nono, quarto,sexto,& octauo mensibus. Coniuxit vero terstium,quintum,septimum & nonum, tanquam impares, in quibus labos res contingunt: quartum,sextum & octauum tanquam pares. Ita in cum innumera sint quae mulieri uterum gereti toto gestionis tepore negotiuiacescere possint: praesertim ubi foetus iam grandior effectus,exitum sibi ipse disruptis sere membranis & calcitratu molitur, quod septimo potis. simum mense contingere Hippocrates libro de septimestri partu assir mauit.Cum id temporis pelliculae, Ut idem ait, in quibus ab initio nutriatus fuit infans, quemadmodum spicarum membranae laxantur, ad id coa cstae antequa fructus persecte maturescat: Sc sertissimi ac plenissimi foetus
viol.ites ac dirumpentes pelliculas, partum fieri cogunt: fit,ut nullum sitia pariendi statutum a natura mulieribus tempus. Quam esse causam idem cis otiis, uoluit, cur n6 raro septimestreSedatur partus. In brutis uero cu simplex presedantur & uniusmodi sit omnis uitae ac uicitus ratio, eodem* naturae tenore ingestatione sese grauidae animantes habeat: nec animi perturbationibus, aut alioqui inordinatis motionibus, nisi lacessita, sint ipsa obnoxia per inde atque homines, efficitur, ut & gestationis Sc editionis sua habeant tempora atq; fines,intra quos 5c partum perficere,& in lucem edere posssunt
206쪽
sunt. Vnde cum de brutorum partu agit ex prosesio Aristoteles. V I. praesertim de animalium natura, icuique animatium generi,& gestationis& partus certa assignat temporum spatia. Ubi vero de homine agit, lis bro scilicet eiusdem tractationis septimo,non stata & fixa, sed incerta statuit & varia pariendi,&gestandi tempora. Vnum enim, inquit, brutis omnibus pariendi tempus statutum est: homini uni multiplex datum est . uti praecitata eiusdem autoris ab initio enarrationis sententia abuno de explicauimus. Atque haec de primo. Secundum porro illud est, Cur septimestres octimestres*non rardaci prodeant partus :& quanam ratione dierum supputatio in uteri gestastione fieri debeat. Qua in re explicanda conuenientissime ab ipsius rei essentia sumendum nobis erit exordium. Quod eos facere debere, qui cum demonstratione quippiam sunt dicturi, Galenus doctissime assidimauit: quod inuentionis omnis in omni proposita contemplatione inistium sit, ante cognoscere, quid nam est id quod quaeritur, ut Plato in Alcibiade primo,& Hippia minore,& in Sophista, tum uero praecipuὰ in Protagora, 8c idemniet Galenus docent. Partum uero esie uolunt gesniti in utero infantis atque iam persecti editionem. Et si interdum non pro editione solum & natali uitae initio, sed pro gestione ipsa usura in pari solet: uti Plinius cum inquit, caeteris animantibus statutum N patriendi & partus gerendi tempus est. Et rursus cap. i 1. eiusdem: Ergo ct in grauidis fluxit,inualidi aut non uitales partus eduntur. Et Gaeta Aristos
telem interpretans V II. de Natura animalium cap. IIII. in eandem significationem partus nomine usus est. Caetera,inquit, animalia omnia
singulari ac simplici modo partum suum perficiunt. Quibus quidem Io.cis partus nomen pro conceptu ipso,non pro eo qui editus iam in lucem est, usurpatur.& si significatius at* apposite magis, uel pro ipso pariens di actu, uel pro edito in lucem infante Latinis firmitur: ut apud eundem Plinium,de seseli agens, Sun t & sella utilia cinquio ut quae partus adius,o uent etiam quadrupedum. Et rursus de Aneso, Et statim a partu dandum polenta inspersa. Et innumeris ali js lacis. Et apud Ciceronem lib. de Nastura deorum: Diana, inquit, adhibetur ad partus: quod i j septem aut nosuem Lunae cursibus maturescant. Nos ueror de ipse praecipue pariendi actu hic partus nomen intelligi uolumus,dum de constituto partus tempore causas inuestigamus: tum & de edito iam in lucem infante, dum id quaerimus, cur septimestres octimestresw nascantur. Septimestres porsro octimestres p edi partus, non solum Hippocratis atq3 Galeni, tum etiam Aristotelis atq3 Alexandri Peripatetici summorum autorum tesseatissima fide receptum est: sed & experientia duce, quae normae uice , semper cut Galenus ait habenda est,&demonstrationis omnis initium, uel eiusdem testimonio. Plerosq; enim septimo mense genitos, octauo etiam non paucos uideas. Quamobrem quum ea certissima omnium des monstratio habeatur, quae ab euidentissimis deducta, sui ipsius fidem fa,cit: nihil autem usquam experientia aut certius, aut firmius euidentiuS lexcogitari possit: consequens est, constanter ut asseveremus, septimo octa
Lib. num sitiendae sint. ud medicum
207쪽
is 3 ENAR. MEDICINA LIVM octauo mense nasci hominem posse. Cur uero id fiat, non satis a nostris explicatum. Itaq; ad eam rem exponendam quantum conniti uiribus Ranimo potero, tantum certe praestabo. Nasci uero septimo mense homi inem Hippocrates in haec uerba testatum reliquit: risu a 3 τε - e. μ ν γόνυ νάμναν , λογω - Ο, Ρ λαγ ν to
Quod est: Puer septimo mense natus, pro ratione natus est: & uiuit, habeti rationem ac numerum ad hebdomadas uere N exacte respon
dentem. Mense autem octauo natus,nullus unquam uixit. Nouem uero
mensium, & decem dierum partus fit, & uiuit. & habet ad hebdomadas numerum exactum. Haec libro de carnibus: libro uero de septimestri
Id est: Septimestres nascuntur diebus te tum & octuaginta duobus ac dimidio,& insuper accedente diei particula. Galenus uero eiusdem tractationis libro , qui item de septimestri paratu inscribitur, eadem ex Hippocratis sententia confirmat. Post dimidii anni tempus inquit poste septimestrem sectum in lucem edi uoluit Hipi ν. Natur. Pocrates : idipsum quo* Philosophorum summus Aristoteles. Cum caetera animalia omnia inquit singulari ac simplici modo partum suum perficiant, unum enim pariendi tempus statutum omnibus est homini uni multiplex datum est. Nam & septimo mense, & octavo, & nono pa/rere potest. Alexander uero Aphrodiseus in problematis, cur septimes stres infantes uitales sint, octimestres minime, quaerit: magnat indagine causam inuestigat. QMod item facit Plutarchus autor grauissimus libro ν. Nau.hist. de philosophorum placitis V . cap. X V III. Quin & Pliniuς hominem
animitum cap. sectione I. probis. εο
toto anno & incerto gigni spatio, ut alius septimo, octauo alius nascatur magna fide alleverant. Ex horum ita* tantorum uirorum astertionibus, λψipsacp experientia duce, ac rerum omnium magistra cui rese agari nemo quisquam potest euidentissime constare arbitror, septimo, octauo mense nasci hominem posse: cui uni innixus diuinus Hippocrates do gmatis sui assertionem ueluti firmissimis demonstrationis nexibus con clusit. Θαυμάσωε P οω M; mi SP δΩς EmeΘ M lisi lu/ον γίνου- - ν. εγω ρλω ἄν
Quod est : Caeterum inexpertus quispiam mirari queat, quod septime stris puer nascatur. ligo quidem igitur hoc ipsum uidi , es quidem se
quenter. Si quis autem haec depraehendere uult,facile est obstetrices adire, 'm quae Parientibus adsunt, & ex ipsis percunctari. turpanusi x At ut hoc uel experientiae fide testatissimum, sic illud abstrusissimum, P,j ἡ ac in naturae ueluti recessibus positum, cur septimestres nascantur: cuius siri partu ad euentus caulam hanc elic idem autor uoluit, quod id temporis Ninatu
208쪽
rescere sextus, & robore augescere incipiat, magiscy quam alijs perfici temporibus: pelliculi ,in quibus conclusus in alvo manet, a sortissimo foetu uiolatis atm Iaxatis uti in semente spicarum membranae plenissimo ac ualidi Limo foetu distentae, laxari cogutur antea quam fructus persecta maturescao partum uiolento quodam motu accelerari. Quum inquit) Lib. de septi ad hoc persessitionis principium partus peruenerit, maturescente tactu,&robore multum augestente, in persectione magis quam in aliis tempori/ bus, pelliculae in quibus ab initio nutritus fuit,quemadmodum spicarum membranae laxantur, ad id coactae anteaquam fructus persessite mature lao scat: & mri sinu ac plenissimi foetus uiolantes ac dirumpento pelliculas, partum fieri cogunt, & plurimi ex his pereunt. Graeca non appono, ne
nimia uerborum mole inanis excrestat oratio.
Cur uero talia puero septimo mense, quam ali js potius contingant, septenari j numeri in naturae iudiciis ,&arcanis ipsius motionibus prae cellentis dignitati ac uiribus attribuere conceptis uerbis Hippocrates uidetur. Quod & morborum iudicia septenari js diebus, si acuti fuerint, perfici solent , 8c puerorum dentitio eodem annorum curriculo expleri. Necessitatem autem naturae, quapropter in septem haec singula dispenssentur,alio se loco demonstraturum Hippocrates pollicetur. Censet ita tum septimestres nasci, quum uulua id temporis expleatur, eat foetu iam propὸ maturo dii eta laxari uacipiat, membranasi dirumpi, unde erumρpere tum necesse sit. Expletur autem septimo mense uterus, uel ob los cellorum anguitiam, qui sectum grandiorem continere prae angustia
non possitiat, unde emergere ui naturae infans cogitur: uel ob tatus celes rem uiolentumi motum, quo calcitratu nimio ualenter membranas la/
cansat* disrumpens, uiam sibi ad exitum facit, uel tandem maturitatis persectione: cotingit enim alios aliis celerius perfici Atq; primus quidepersectionis limes, quo uitalem edi infantem contingit, septimus mensis est: qui maturius quam septimo mense prodeat, Aristoteles inquit Na raso nullo pacto uitalis est: qui septimo,uitalis quidem hic primus exit. Quae ε' μὴμ quidem uerba ex hoc Hippocratis loco desumpta elle videntur , quoad persectionis principium peruenire partum septimo mense affirmauit, Scuiribus roborato tatu aditum sibi parare, qud in lucem exeat. Quam quidem sententiam ex amborum penu ac promptuario deprompsisse Plutarchus autor grauissimus, eo qui de placitis philosophorum inseris La. eoia hitur libro, uidetur. Hac enim de re ex prosessio tradians, Hippocratis &Aristotelis sensia ita expressit: Aristoteles inquit Hippocrate 3 putant,
si uulua mensibus expleatur septein, tum deniq; erumpere infantes, uitas Iesinnasci. A twhaec semina ac naturae consentiens ratio esse mihi uides o tur, cur septimestres penumero infant prodeant. lnepta porro, nec naturae operibus cogruens,ea quam Plinius affert, septimo tantum nasci
eos, qui aut pridie postero ue plenilum' die, aut interlunio concepti sint. Cur enim ii dies potius quam ali j, in quibus concipi istus possunt, praesitare id ualeant, ut partum ad septimum mensem accelerent, nulla est rastio : quocunque enim mensis tempore gigni in aluo istum contingat, siue
209쪽
is 1 E N A R. MEDICINALIUM siue id interlunio, siue plenilunio, siue mediis in quadraturis ut uulgo Astronomi loquuntur fiat, si modo expleri uuluam septimo mense usi
even iat: eo ipso mense erumpere infantem pro testium adductorum senstentia consequens quidem ac necessarium certa erit. Itaque non interlu/nio aut postridie pleniluni j gigni infantem, editionis in lucem septimo mense, ut Plinius arbitratur sed uuluae expletio , & partus id tempo
ris consummatio atque persectio, membranaruml diruptio causa erit. Adde quod quum exactissime tum Hippocrates , tum Galenus de septi ominestri partu editis libellis tractauerint: quantaq; fieri potuit methodo eius euentus causas omnes fuerint perscrutati, si editionis septimo mense conceptum pridie postero ue pleniluni j die, aut interlunio factum cavisam esse existimassent: aut ex aliorum scriptis compertum habuissent,id eos profecto non latuisset: nec se aut inscitiae, aut indiligentiae nomine notari si uissent: praesertim quum essent astronomiae omnis callentissimi, tu nar Φ caeterorumcp planetarum & uires & potestates tenerenti quibus in seriora haec hominis praesertim corpus immutare suo aut motu, aut in fluxu, aut lumine, aut tandem arcanis quibusdam & abditis iacultati bus possunt. Quod quum nullo pacto ab ipsis, iis quae ediderunt comamentari js, proditum sit: censendum profecto editionis partus septim siris, non lunae locum ipso geniturae tempore, ut Plinius arbitratur sed quas attulimus ex Hippocrate causas pro ueris firmisq; habendas. Non enim usquam a quoquam ueterum astronomorum proditum est, quod quidem eorum sit traditum monumentis iis quae ad nostram aeta tem manarunt ex loco lunae tempus gestationis moraeq; infantis in ute ro definiri numerariq; possie, ut qui pridie, postero ue pleniluni j die con ceptus sit, eum septem totos menses gestari in utero , mox p in lucem edi sit nec Le: qui atris diebus genitus sit, eum longiores in utero trahere moras. Non haec profecto Ptolemaeus,non Hermes,non Auenazra,non Haly,aut ueterum demum quispiam, qui astrorum effectiones N potestates scriptis notarint, monumentis usquam suis prodiderunt. Atque eadem de octimestri partu ratio est, qui enim eo temporis spatio consummati persecti* sunt, uuluae Φ ita sectu turgidae, ut serre onus in longius tempus minime possint,cfficitur, ut calcitrais diruptis membranis prodeat in locem infans. Quanam uero ratione dierum in uteri gestatione numeratio fieri debeat, quod prodituros nos supra promisimus ex Hippocratis supputi is Galenicis sententia quanta maxima fide potero explicabo. Supputatione di μmi'gς porro in uniuersum a conceptu in partum fieri debere nemo est qui ne inbώμ. at: Totum enim id tempus, quod a genito intus infante ad eius exitum Golutio. interest, gestatio dici con Leuit, & mulieres tum uentrem gestare a iuris peritis dicuntur. Hippocrates unus omnium hoc in genere diligentissis md uersatus, per menses & hebdomadum decadas supputare totum g stationis tempus solet: unicuique decadi septuaginta dies,hebdomadae uero dies septem, unde nomen sortita uidetur, assignans. Eius uerba libro
de Carnibus haec sunt: atuor inquit) denarii hebdomadum,dies sunt ducenti & octoginta: in denarium autem hebdomadum septuaginta dies
210쪽
LIBER TERTIUS. Is sincurrunt. Habet autem Sc septimestris partus tres denarios siue decadas hebdomadum, & in unaquaque decade septuaginta dies. Tres uero biebadomadum decades ex toto sunt dies ducenti ac decem. Cui item suppu riationi quadrat ea quae ab Avicenna Fen. ai. tertii, cap. a. describitur . seuptem enim mensium spatium diebus ducentis ac decem confici pro Hi papocratis sententia affirmauit, uti nouem mensium diebus ducetis septua' ginta. Hic uero inensis nomine non lunarem intelligi uolumus, Galeni more, qui libro de septimestri partu mensem uocat spatium id, quod ab uno lunae coitu cum sole usque ad alterum intercedit: quod uiginti noue.b dierum ac dimidii currsculo compleri eodem ipso libro idem autor prosdidit. Nec obstat quod aliubi mensem Galenus non uiginti nouem dies 1 is diebarum spatio, sed uiginti septem perfici, adiecto horarum odio interuallo
assirmarat. Nulla enim hac ipsa in re ob id pugnantia inueniri potest. Esi ctu issem
enim lunae motus inaequalis,ut idem autor testatur,eoq; efficitur, ut non 'uno semper eodemi stato dierum numero cursum luna suum conficiat. Nam cum ab uno quodam signiferi loco progressa, perenni motu ran diu sertur quoad absoluto cursu in eundem iptum locum, unde primum moueri ceperat, redierit quem quidem motum Ptolemsus & Astronos mi omnes cursum longitudinis uocant tum sane orbem conficit suum. ao i 3 temporis interuallum, progressionis mensem uocant. finitur dies bus uiginti septem horis odio,hoc est tertia diei parte, ut libro de Diebus decretoriis III. cap. II M. uult Galenus. em quidem lunae eursum ex motu cetri epicycli lunae fieri, quo singulo quoto die tredecim et odia ei gradus,& momenta XIII I. conficit, Ptolemaeus assirmat. Sed meta Losem coitus lunae Galenus uiginti nouem dierum ac dimidi j spatio consta me, partu. re vult: alteru uero illum quem longitudinis cursum Astronomi, Gales nus impressioniS, seu apparitionis mensem uocandum censuit, uiginti sesptem diebus. Is autem mensis hanc ob id sortitus est nomenclatura, quod tum luna a sole seiunista, spatio lato ut acceptum ab ipso lumen imparti Mi. ri subditis corporibus possit, ea ualde asticiat, vimq; suam lumen potisi
simum imprimat: quod sane temporis interuallum minus esse altero ii Io quo cum sole luna coit apertissimum est.Subtrahuntur enim a toto iis
io temporis spatio quod uiginti nouem dierum esse diximus tres cirsciter dies, quibus sub sole delitescens aio abdita luna lumen nobis suum impartiri non potest. Quos sane dies rei Rusticae scriptores illunes uocant, quasi sine lunae lumine. I taque constat,nullam in Galeni dictis repugnantiam esse,& si pugnare sibi inuicem praecitati loci uidentur. Sed an integris diebus atque hebdomadis fieri haec supputatio debeat, inquisistione dignissimum arbitror, quod pugnantes itidem ea de re inueniam , Hippocratis aliquot locos. Is enim praecitato antea libro de carnibus uis detur integris diebus atque hebdomadis gestationis tempus numerare, cum septimestres partus tres decadas hebdomadum habere, unam qualautem decaden septuaginta dies affirmet. Sic enim in totum fient ducenti ac decem dies: quos si per septenarium numerum diuiseris arithmetico morti, conficient triginia dies in singulos menses: septies enim triginta,