장음표시 사용
291쪽
a E N A R. MEDICINALIUM Tepsima uoluntari' motus in umento Calenum diuersa pensisse, cum x t r. de Usu partium tendinem uoluntari' motus primum instrumentum esse af
met libris uero tum primo de motu musculorum: tum primo c decim xto de Usu partium musiculum non tenginem eius motus mstrumentum esse statuat. ENARRATIO IX. LVREs esse in nobis facultates, quibus uniuersum nos strum corpus regatur, unum est ex publico tum medicis omnibus, tum plailosophis cofessum. Harum unam eamU in ptaestantissimam, uoluntatem esse, Galenus I I. de Placitis Hippocratis 5 Platonis merito existimauit: ut a qua nimisvmpi f rum animae principatus in nobis existat. Inde enim este animae principastum idem autor censuit, unde& sensuum sit origo, 8c motus ex uoluntas te prodeant. Quos quidem a uoluntate proficiscentes motus, interdum ex appetitione, non unquam uero ex impetu Sc incitatione facios motus, idem appellat: nihilq; incommodi esse, unone an altero modo appelles: licuti 5c uoluntatem, si modo cogitationem, modo mentem appellandam
' Voluntatis porro ad aliquid agendum impetus, uoluntarη motus dicunt istur. Cum enim ea ipsa partem quano nostri corporis, quae modo illius imperio subdita sit s non enim omnes uoluntatis imperio parent, ut quae uitae aut naturae ministerio seruiunt uel momento exagitet,ubi primum incitata ad quiduis moliendum,delectu N appetitione certa in id rapitur, eos parit motus qui uoluntari j,siue liberi, seu delectu facti diciatur. Cum uero motus omnes in animali peculiaria a quibus fiant habeant instri menta: siue motus ii ad naturam, siue ad animam reserantur: uoluntarii motus unam quampiam partem in nobis effectricem cui is motus praecis puὸ ascribatur, ad illamin reseratur esie, necessarium quidem est. De quacum non satis Galeno constitutum sit, qui modo tendini, modo musculo io uoluntarii motus principatum tribuat, animaduersione fani id mihi di gnissimum uisum est: ut i qua potissimum parte qui in nobis ex deleetii dc uoluntate prodeunt motus,ceu principe atq; esteistrice fiant, dignosce re plane possimus. Quod ut commode fiat, primum quid motus, deinde quis uoluntarius motus a medicis statuatur: postremo quodnam sit prismum atq; praecipuum huius motus instrumentum : quidi ea de re Gai, Notvi qua lenus senserit, medica nobis tractatione inquirendum erit. Motum ita Galenus tum primo de Facultatibus natur. tum Primo Method. prioris
habitus immutationem iesie uult.
Ergo cum corpus aliquod ab eo quod prius in nullo est immutatum, quiescere id dicitur: quod si in aliquo recessit, secundum illud ipsum mosueri. Hae primo de Natur. facult. R eadem sere I. Metho. cum motum binti ivi prioris habitus immutationem quadam esse dixit. Voluntarium auteni
292쪽
LIBER QUARTUS. Στ2 motum eum esse idem autor uoluit, qui uoluntatis nostrae ductum atque motus γιimperium sequeretur. Equidem si pleraque ex his quae a nobis fiunt seda, ψει .Mre possumus cum uolumus : 8c quae non facimus, ea ipsa pro uoluntatis himperio facere, id motum uoluntarium quoties ad haec impellimur esse
dicimus. Si etiam ea quae nos ipsi est cimus citius aut tardius, crebrius aut rarius,ea efficiendi potestatem habeamus: actiones eas seruire uoluntati, 8c uoluntarios motus esse confiteri planὰ cogimur. Sic enim ea de re II.
de Motu musculorum Galenus. Itaque progredi aliquo, loqui, gradum
accelerare uel remittere, manuum opera uti, spiritum aliquandiu conti/xo nere, cundemq; reinumere, urinae item excretionem atque excrementos
ru alui cohibere cum uolumus sane possumus: ob id actiones has omnes uoluntarios motus iure esse dicimus, quod iis obeundis uoluntatis imporio ducamur: eaeo actiones omnes uoluntatis imperio serviant, idi se/quantur. Et ut in siimma dicatur, quaecunque musculorum ope atCp mi nisterio opera obeuntur,ea quidem animae, non naturae opera esse,& uo luntatis imperio fieri, censendum omnino est : Sicuti quae naturae ductu, non uoluntatis imperio fiunt, ad naturam pertinere dicuntur: quod haec
prout uolumus esticere nequicquam ualemus. qualis est arteriarum mos Vi Gais titus,& quaecun* ad cibi concoctionem, distributionem, sanguinis genes se
xo rationem, ac corporis alimoniam pertinent. Haec enim omnia pro ductu serimen νο-
nostro moderari sane non possumus, sed solius naturae ut certo quodam 'M mi more, quem mutare non est, perficiuntur. Nemo omnium pulsus distorentias, statum a natura motum mutare in arteriis usquam potest. Nesino ad uoluntatis ductum uel cibum conficere, uel concoctum distribues xe,uel sanguinem celerius tardius ue quam pro naturae modo gignere potest. Cur quod haec uoluntati non serviant, sed naturae. Quae docta Gas leni I. de Facul. naturalibus sententia est. Porro uoluntari j motus quod sit primum praecipuum q; instrumentum quod postremo loco explicandum assiimpsimus dicendum nunc est: explicanda is paulo altius Gales,o ni sensa,quae hac quidem in re, uti in pleris 3 alqs controuersa esse, ac mas xiis uariti uidentur. Cum modo uoluntarii motus principem effectriscem p partem musculum, modo tendinem musculo insertum, aut etiam neruum esse uelit, ut mox a nobis citatis ad partes Galeni locis fietina nisestum. Itaque Galenus I. de Usu partium, & N V I. eiusdem tractatios nis libro , musculum uoluntarii motus instrumentum esse uoluit. De manus enim actione loquens eiust itinctionem a musculis fieri docens, ita ad uerbum pronuntiauit:
Manisestum inquit est quomodo primum ipsi actionis Organum taphio
pars ea erit, per quam inuenta est moueri. Quoniam igitur uoluntarios motus omnes quales manui sunt a musculis monstrauimus feri,hi uti musculi primum motus Organum manui erunt. Et x V I. eiusdem tractationis libro:
293쪽
Ad motum inquit uoluntarium natura in animalibus unum genu
organorum construxit, quos nominant musculos:
Initio uero libri primi de Motu mustulorum, hac uerborum sericida ipsum confirmauit:
Voluntari inquit motus instrumenta musculi sunt. Ex quibus sane locis apertissime costat uoluntari j motus instrumentae stricesin partes musculos esse: ut a quibus praecipue qui uoluntatis imperium iequuntur motus perficiantur: neque ab ulla alia parte, quam l. i. musculis, efficiij motus possint. Verum X I I. de Usu partium, sui motus principem praecipuam* partem tendinem non mustulum facit.
Nunc igitur ait) generationis, & tendonis, & mustuli utilitas dicta
est.Tendo enim est ipsum primum motus organum: mustulus ipse uero generationis eius gratia factus. erit plane conceptis uerbis hoc loco Galenus tendinem uoluntarii motus primum instrumetum esse. Quod si uerum est, quomodo muscus istus eiusdem motus princeps pars eritet Non enim unius iunctionis duae diuersissimae partes praecipuae N esse strices constitui possunt. Vt autem omnis quae in hisce locis pugnantia esse uidetur, tolli queat: conciliatio Galenus ipse a calumnia uitidicari: Dicendum quidem, uerum utrobiq; - dixisse cialenum,& musculum esse uoluntar' motus instrumentum prae
lani. cipuum, & tendinem etiana nec unum alteri repugnare. Si enim intelles Neris, quonam pacito mustulus, quo etia pacto tendo actioni huic,nem. pe uoluntario motui inserviant, inuenies prosectd, suo quodam more, diuertisin rationibus, tum mustulum, tum tendinem actionis huius esse principem partem. Nam cum instrumentari js particulis omnibus coim iomune sit, ut actiones suas unius cuiuspiam in eo partis similaris beneficio obeant, erit Sc hoc quoque musculo cum reliquis instrumentis commu ne, ut partem unam aliquam habeant simplicem, cui totius instrumenti
actio adscribi iure possit. Oculus enim instrumentaria & uisioni dicata pars ut exemplo hoc mea confirmem uisionem es sicere iure ipsa dicitur: esse Φ uidendi functionis princeps pars: at ea ipsa non nisi Crystalloidis munere ac beneficio actionem eam obire potest: ut quae nimirum uisio nis praecipua pars & reuera sit, & ab omnibus statuatur: sic & auris quosque, Sc si audiendi functioni a natura constituta est, non seipsae tota idsipsum, ad quod facta est, perficere potest:sed nerui auditori j cui audiens Odi actio in primis tribuitur munere, ei actioni sufficere potest. Ad quem
etiam modum musculus, Sc si ipse per se, tanquam instrumentaria pars motum uoluntarium effcit, eiust fit primum instrumentum, uti supra ex Caleno tum I.de Usu partium, tum I. de Motu musculorum proba
uimus : quod nulli alteri instrumentariae parιi ea actio adscribi meri id possit:
294쪽
possit: ut cuius sane sit propria : Qxiar autem propriae sunt actiones, uel Galeni testimonio, a nullo alio quam eo cuius sunt perfici possunt : eam L. I, et tamen per tendinem, constitutivam ipsius mustuli parte evicere dicitur, atque per insertum neruum. Tendonum enim gratia mustuli facti sunt ut A I I. de Usu partium Galenus.Quum enim mustulus partim naturas cap.i. Ie instrumentum sit, quatenus uena & arteria est praeditum: partim uerdaniniale, quatenus neruo participat, ab hoc sanὸ habet, hoc est neruosa substantia in ipsum inserta, quam tendinem uocant, ut uoluntari j motus effectrix pars statuatur. Sic enim I. de Motu mustuloru Galenus. Quidio igitur inquit sit mustulus,clard dictum est: nempe motus uoluntari j ins strumentum. Dictum est etiam unde principium motus sit ipsi, & per quae puta a cerebro,&per neruos. Haec I. de Mustulor ii motu. Vnde constat euidentissime, mustulo membra pro uoluntatis imperio mouens di functionem,non ipsius carnis merito, sed neruorum mustuli constitu/tionem ingrediensium concreditam esse. Quod sanὰ ex neruorum osten sone uel experientiae fide probatur. Quoties enim nerui ita assiecti sunt quacun* tandem a causa id proueniat ut suo munere fungi n5 possint, tum membra uoluntario motu priuari contingit, ut inresolutione ea quae membris priuatim accidit experimur: cum nulla in mustulo existenam te noxa, priuentur tamen membra uoluntario suo motu, quod nerui id ossici, praestare nequeant. In uulneribus item quibusdam grauibus, idipsum fieri videmus,ut presectis tendonibus neruis ue partem quampiam Iibeia mouentibus, pereat eius partis uoluntarius motus. Itametsi mus sculus uoluntarium motum praestare dicatur, id tamen per tendinem seu neruum in ipso implantatum ut mox ex Galeno ostendimus cuius grastia factus musculus ipse est,operatur. Nullam itaq; in Galeni dictis reptis gnantiam esse, ex his manisest explicatum puto. Mustulus enim, ut inostrumentaria pars: neruus aut tendo, ut similaris ad sensum princeps, uoluntarii motus pars iure dicentur.
mitium, Vita breuisenuero longa. ENARRATIO X.
OMINUM saluti consulere uolens uetustissimus autor Hippocrates, salutarem medendi artem breuibus quibusidam,sed argutis & energiae plenis sententiis nobis diuino munere tradidisse est uisus. Nam clim artem quampiam constituenti & materiam circa quam ars uersatur cognoso stere in primis necessarium sit: Sc instrumenta ea, sine quorum praesidioessici quae ex arte sunt minimὰ possunt: tum uero, id p maxinia, artis fisnem meditari, & qua uia consequi eum artisex possit: sint autem istaec omnia & operosa ualde Nut rectὰ cognoscantur longi temporis indiga. Consequens certe sitit, ut qui commota artem tantam esset traditurus, Aphoristica hoc est breui 5c sententiosa oratione in tradendis artis theos
295쪽
alli E N A R. MEDICI NAO VM rematis uteretur.Has porro sententias Graeci δεφρωρος uocant. Est autem Aphorismus autore Philotheo, sermo breuis, ac compendiosus, peris
Idem etiam, Aphorismum, uerborum quidem inopem, sensibus praei
In hoc itaq; scribendi genere mirus artisex Hippocrates, uniuersa quae ad medicae artis persectionem pertinerent,talibus sententijs explicauit, ac is supra alios quos Aphoristica oratione conseripsit multos,septem potissis nitim huiusmodi sermonum libros bonae seugis eruditionisi plenissismos,ad artis explicationem edidit. Tractationem porro uniuersam agraui quadam & se digna sententia inchoare in animum induxit, ac ueluti hortantis ac consulentis personam induens ad artis nosnudium allicere& ad eam summa cum diligentia capessendam hortari est uisus. 4- inquit η , . A MMVt οἱώς, u A πυρα ι αλκή, οῦ a
Quod est: Vita breuis, ars uero longa, occasio praeceps, eXperimens istum periculosum, iudicium difficile. Oportet autem non solum seipsum praestare opportuna facientem,sed & aegrum,& assidentes, Sc externa. Haec digna Hippocrate summo autore mihi uisa sententia est , quae prae caeteris cunctis eximie commendetur: ut in qua & medici, & aegroti, sui qui I; muneris atq; officii admone itur:& qua sit ratione tradenda ars medica plane edoceamur. Quid itaq; in uniuersum tam graui uerborum ambitu sibi uoluerit Hippocrates, primum omnium sumus eXplicaturi: Dein singulas Aphorismi partes diligetius excutientes, cur appositae sint indicabimus : idq; potissimum de Galeni interpretis omnium optimi sententia. Postreinc; quod medici sit officium,quod aegri,& assidentium, 'R id quo serio & accurate trademus. Quibus absolutis Enarrationi huic finem faciemuS. Illud itaque Hippocratem mea quidem sententia hoc Aphorismo uo luisia iudico, ut non solum medendi artem, quam longam esse constat, breuibus ac compendiosis praeceptionibus tradendam esse existimet, ut quod longitudinis artis est, id praeceptionum breuitate atq; compendio
sarciatur : facit enim orationis coniuneta cum breuitate dignitas,ut artis
rudimenta facilius Hudiosi contineant,& maiore seuctu atque uoluptate artem nanciseantur: unde est illud Horatia, iis fiat u praecipies, esto breuis: ut cito Acta oFercipiant animi dociles, teneanti files.) sed etiam ut ad artem tam seugi ram magna cum sedulitate compar imdam uehementer nos hortaretur. Nam etsi eorum sententiam caeteris P omnibus anteponat Galenus, qui comentariorum neces itatis,ac doctris
Aphoris . nae modi causam hoc in prooemio assignare uoluisse Hippocratem cena
296쪽
seant: quod forma doctrinae aphoristica quae omnes rei proprietates quam breuissimis uerbis circunscribit illis sit utilissima, qui breui tempo,
ris curriculo artem Iongam docere uolunt maius tamen aliquid excogistasse hoc loco Hippocratem non sine ratione asteucrare possumus. Id insquam, ad artem hanc tantopere utilem ediscendam, omni nobis esse si dio animi* contentione elaborandum, ut cum hominis uita breuis sit, ars uero longa : nec fieri possit ut quod immensum est longe uitae nos serae mensum superans, id breui tempore assequamur, nisi in id summum
S studium & diligentiam adhibuerimus, ob id ea duo proposuisse mihilo uidetur, nempe uitam breuem esse, artem longam. Perinde enim ut qui
longum iter breui temporis sipatio emensuri sunt, magnam in eo diligens tiam ponunt, ut citato cursu magnisq3 itineribus spatia sua conficiant: sic artem longam discere uolentibus expedit, ut quo longior est in quam inscumbunt ars, eo se intentius ad eam applicent: summuinq; studium in eo maxime adhibeant, ut autorum scripta nocturna ut Flaccus ait uersent manu uersentin diurna: Commentarios, perbreueis illos quidem, at compendiosos sibi comparent,delectum autorum faciunt: id in totum adnitantur, ut artis finem quoad illis datum suerit cdsequantur. Quorssum haec Qtuod uita hominis breuis sit, immensa uero ars: ob id ἡ re nosao stra maxime suturum est, si quae in hominum utilitatem magnis labori/bus inuenta sunt,ea scriptis,sed breuibus,& qui omnem rei naturam prosprietatem p explicent, tradantur. Nam cum nemo quisquam ad artem
quampiam simul & instituendam & absoluendam sufficiat quod rectὸ Galenus in huius Aphorisini commentario testatur satis profecto uideri
debet,si quae multorum annorum spatio a maioribus inuenta sunt, is nos aliquid adiicientes artem aliquando compleamus, atq; perficiamus. Hac ratione inductus Hippocrates ad Aphoristicam commentationem 5c scriptionem sese totum contulit : eo 3 scriptionis genere ita accurate ac dilucidd artem omnem tractiauit, ut nihil accuratius dici usquam quicν,o quam possit. Nec contentus solum breuibus quibusdam sententi js artem longe omnium utilissimam tradidisse, & ad idem scriptionis genus caete ros omnes, qui post futuri essent, artis profestares hortari: uerum & id quo multd amplius, ut ad eam gnaviter summoch studio at diligetia
assequendam artem uos inuitaret. Quomodo enim quis artem longam N immensam uel assequi, uel exercere in tanta uitae breuitate possit, ni
summam in id & diligentiam adhibeat & studium 7 Essicit enim intenta
in omni re consequenda diligentia, & coniuncta cum pertinaci labore assiduitas,ut omnia quantumuis dissicilia & implicata exhauriamus. Un/de est illud celeberrimi Poetae, Labor improbus omnia uincit. Eorum , ita sententiae libens in hac parte accedo, qui adhortandi atque inflam/mandi homines gratia ad artem gnaviter tum comparandam, tum exerscendam hoc prooemio usum fuisse Hippocratem censent. Eorum item, qui Sc causam ipsum attulisse cur commentationes eas is perbreueis RAphoristicas scribere oporteat, opinantur. Quid itaque sibi graui hac
praefatione uoluerit Hippocrates,ex antea dictis,de ueterum eiusdem ausA a toris
297쪽
283 ENAR. MEDICIN A LIVM toris interpretum sentetia patere abunde arbitror.Id inquam: Quoniam artis immensitas N longitudo uel uiuacissimi hominis uitam longe sua perat, quod occasio praeceps sit, experimentum periculosum, iudicium dissicile quae omnia longitudinem artis demonstrant nec ea ipsa ab quo. uis homine uel diligentissimo & laboris patientissimo possit & inchoari, N perfici quod ipsemet Hippocrates in epistola ad Democritum testat tur) eam ob rem operaepretium est,quae quiso cognouit, ea mandare lis
teris, Sc eas commentationes conscribere, quae rerum docendarum naturram omnem diligenter ac cito, dilucidoch sermone qualis esse Aphoriasticus solet interpretentur N explicent talia eamw doctrinae rationem dix iali genter incumbamus. Haec profector Hippocraticae huius sententiae atq; prooemi j uera ratio est. Nunc uero quod tacturos nos deinceps sumus polliciti,singulas, Aphorismi partes diligentius expendamus, idΦ explicemus, cur uita hominis breuis sit, ars cur longa,& occasio cur praeceps sit,experimentum pericus Iosum, iudicium dissicile. isthaec enim si exacte a nobis perpensa fuerint, Libae Resti magnam sunt Hippocraticae sententiae lucem allatura. Vitam ital Aris
i M' stoteles primam nutritiuae animae in calido participationem ac moram uerisiime dixit: . - . .
Quod est: Generatio est prima uegetatricis animae cum calido partis cipatio: uita autem mansio huius. Et recte illud quidem. Nam tum pri mum genitum esse quippiam siue animans, siue plantam dicimus, cum calidi natiui particeps effectum in quo sita esse vegetatrix anima con stans omnium assertio est subsistere atq; ali ex sese incipit: quod quan vla qua diu efficere potest, tandiu & uiuere animans, seu planta dicitur. Cum sit
uita permasio & mora vegetatricis animae calido nativo subnixae in cor pore. Ac proinde hoc uitae essentiam atq; naturam iure appellamus,nus tritiuae seu uegetatricis animae in nobis subsistentiam. Est enim anima uis iax anima. uentiScorporis causa &principiti, ut ideminet Aristoteles tradit. Quam ae' obrem haud immerito idem dixisse est uisus, uiuere uiuentium est cile. Τ' Tandiu enim esse quicquam dicitur,quandiu uiuit.Perit enim simul cum uita ipsa rei essentia. Sive autem uitam, animae in calido nativo mansiognem, seu uniuscuiusq; per alimentum subsistentiam ut primo capite sescundi de Anima libri idem autor assirmauit dixeris, idem te dixisse puta
to. Nonnulli uitam motum continuum a corde in caetera membra pro/pria a stione manantem esse definierunt. Sed haec contractior est uitae notio prout animantibus tantum competit, latior N explicatior quae Aristotelis. Nec uero ipse tantum vegetatricis in nobis animae mora, mO otus p a corde continuus, uita dicitur: sed & tempus mansionem hanc antimae in nobis dimetiens. Id enim aeui, quo uegetatrix anima alimenti in ter uentu subsistentiam conseruationem* nostri molitur,uitam Philososphi ac Medici recte appellant. Hanc in homine breuem esse uetustissimus medicorum Hippocrates iure dixisse est uisius. Quem locum interpretans
298쪽
α V A R T V S. z. 26 Galenus, uitam quidem breuem esse si ad artis magnitudinem consera tur,assirmandum censuit. Nam cum ars ipsa medica omnium sere opcrastionum suarum occasionem habeat momentaneam , & ob id difficulter
comprchensibilem: ut nemo quisquam quod lib. de Locis in homine.& ad Democritum scribens epistola quada, testatur Hippocrates nosse
exaeste eam possit: ne si ad extremam senectam assidua artis exercitatione quis peruenerit, ut ipse idem de se affirmat Hippocrates, efficitur profes. 'δ, ut uel Iongissima hominis aetas ad artis difficultatem & magnitudisnem collata breuis merito dici possit. Nec uero solum artis comparatios ne breuis hominis uita censenda, sed ipsa per sese fluxa, momentanea, sus
ax est ab omnibus semper existimata, non Philosophis solum, sed etiam Poetis. Vnde est illud Flacci, tritae=umma breuis ilem nos uetat inchoare Longam. Et illud item Nasonis:
Tempora labuntur, tacitisi Defirmus annis Et fugiunt freno no remorante dies. Quod animaduertens Aristoteles, ac post eum etiam Theophrastus,
naturae in eo culpam causati, cum ea expostulasse traditum priscorum monumentis est . quod tantum animalium quibusdam indulserit, ut aput dio ea longissimi esse uoluerit,ad sensus tantum & uit blanditias natis, unde cornices, ceruos,elephantes, coruos, & plera P talium productioris uitae eiunxerit: unum tantum hominem in tam multa & magna genitum, ut
mundi miraculum dici merito possit, quod nimirum animal sit diuini tatis particeps, consili j plenum, & rationis, nihil non mentis, quam diuis nitus possidet, claritate diuinitate I; peruadens Sc intelligens unum inν quam hominem breuis aeui ac momentanei adeo essse uoluerit, ut bulla a plerisinsit existimatus. In eo pro se id accusas te naturam Aristotelem, Scquasi iudici j ream damnasse proditum est. Quam sane expostulationem,
etsi minime tanto Philosopho dignam Seneca astruit: congruetissimam Lib. de are-3φ tamen fuisse,nec sine magna ab eo ratione inductam, ille sciendi ardor & intelligendi ad quem se natum Aristoteles probe intellexerat, clarum fa,cit: qui dum in maximis naturae recessibus, abditissimiSq3 causis agnos scendis totus uolutaretur, pluraq; semper ac maiora discere uellet, medio
in cursu tantarum rerum morte raptus suit,cum uitae suae annum tertium .siapra sexagesimum uix implesset, ut autor Laertius est. An non igitur tu' re cum natura expostulaste est uisus
Sed cur uita hominis breuis sit paulo plenius disquiramus. Brevitatis porro huius causas in duo potissimiὶm reieciste Aristotelem , libri ad id
dicati assertione constat, in contrarium scilicet, & excrementorum prosuentum: a contrario enim corruptio, tolluntur enim contraria a sese insvicem. Ita cum corrumpi non possit quod contrario caret, cum nihil quicquam uim habeat corrumpendi,nisi a contrario: cosequens quidem est, ut cui contrarium aliquod inest,eidem & corruptio insit. QDamob/rem cum ex contrariis constitutio omnis nostra sit, calido,srigido, humi do,& sicco: essicitur prose sto,ut ex horum inuicem pugna mutatio mas
299쪽
E81 ENAR. MEDICINALIUM gna in corpore oriatur ,dissoluta tandem quae contrarioru sustinet actio nem substantia. Eo fit ut diuturnum esse non possit quod ex contrarios rum secum ipsi pugnantium coalitu constat. Ex horum enim dissidio& temperamentum dissolui, & breui uitam finiri omnino oportet. Quam uitae fugacis celeritatem excrementorum in nobis prouentus augere plus rimum solet. Nam cum esse hibereq; necesiaria animantibus sint, ne* id omne quod ad substantiae fluorem instaurandum assumitur, uerti in alis
moniam possit, excremetorum inde fieri generationem at prouentum Ex Gal. i.de consequens est: ut belle Galenus primo de Sanitate tuenda tradit. Quae sani: excrementa cum contraria omnino atque inutilia seruandae cor poris constitutioni sint, ut quae nec a facultate elaborata, nec corpori
assimilata sint: sed per illius laxiora intus spatia tanquam superuacanea errent, unde redie-Graece dicta sunt efficitur,ut ab insceu constrari js in corpore redundantibus uitae cursus frangatur, celeriuScpper meet, morborum omni colluvie inde manante. Quamobrem rectissime
ubi Uri illud praecepisse Galenus est uisus, ut quae instrumenta anatura his excersnendis excludendis. dicata sunt, quo corpus mundum atq; excrementis uacuum seruetur, ne citd dissoluatur,ea inquam ut libera, ut suis muni js obeundis probe ualentia , ut obstructionibus minime obnoxia seruare studeamus. Sed omnium maxime uitae breuitatem perpetuus substantiae
nostrae fluor , pabuli 3 quo uita fulcitur aetatis decursu deficiens uigor efficiunt. Cum enim calidum humidum is animans omne esse oporteat calidum enim sine humido in uiuente corpore consistere nequit ipse litatiuus in nobis calor instar flammae cuiusdam humidum assidud deposcatur, perinde atq; in oleo accensus lychnus: efficitur prosecto ut quam celerrime proprio dissipato subieeto uita euolet, deficiente una cum hu/mido, ipso etiam natiuo calore: inde enim & senium, N perpetuus no strae substantiae fluor proueniunt. Quanquam & huius multae sint aliae causae. Non enim solum a calidi in humidum perpetua a filone fluit nos sera omnis substantia: sed item cum quod effluxit non pro ratione resus ''mitur. Ab aere item qui perpetuo pro sui ratione nos asscit, nobisq; assi due instat, uarie nostri corporis substantiam dissipari, at* effluere cer
Eae Gai n.in tum habemus. Quid laboreS, uigilias,curas, angores,inediam, sitim, mors AN bos caetera Φ inopinato occurrentia taceam Ab his enim omnibus ener uari corporis nostri robur,substantia minui, sentu accelerari, ut tam rapi cernimus. Quid uero nonne incautam,insalubremq; uictus rationem ad uitae breuitatem plurimum momenti habere omnibus in confesto est dum neq; ciborum dele fium, substantiam, quantitatem, qualitatem,Or dinem, tempus, modum pro corporis constitutione seruada attendimus
Quid effrenes sensuum cupiditatumo motus Quid uoluptatum, quibus D toti inuoluimur,delicias ac laetifera blandimeta recenseamr Perdunt haec uitam nostram, aut potius instar ualidae tempestatis rapiunt & absors ictu i , bent, ut haud immerito dixiste illud de homine sanctissimus Iob uideri
possit, Homo natus de muliere, breui uiuens tempore, repletur multis
miserijs, & quasi flos egreditur & conteritur, & fugit ueluti umbra nec
300쪽
unquam in eodem ista tu permanet. Cum itaq; tot sint tam* ualidae, ae pene infinitae celeritatis uitae, esluxus 3 substan tiae nostrae causae, an non optimo iure uitam breuem esse Hippocrates dixit Sed huic Hippocratis sententiae Aristoteles aduersus ire uidetur, dum hominem unum diuturonitate uitae caetera multa animantia praecedere lib. de Longit. 8c breuit.
uitae affirmauit. In iis inquit quae sanguinea pariter & pedestria sunt,
ea haberi solent, quae inter animalia longissinia uiuunt: ut homo, atque elephas. Et rursus, Humidum non solum multum esse oportet, sed etiam calidum, ut ne facile aut congelascat, aut resiccetur. Hac de causa subdit 30 diutius homo quam maiuscula quaedam animalia uiuit. Quod si longissis me uiuere hominem Aristoteles astruxit, quomodo breuis eum esse uitae Hippocrates a Trinauit 7 Quam item Aristotelis sententiam Seneca ins Lib. de M. uerbis confirmare est uisus: Maior inquit pars mortalium Pauline de naturae malignitate conqueritur, quod in exiguum aeui gignimur, quod haec tam uelociter, tam rapide dati nobis temporis spatia decurrant. Non
exiguum temporis siabdit idem habemus, sed multum perdimus. Satis
longa uita 8c in maximarum rerum consummationem large data est, si tota bene collocaretur. Sed ubi per luxum ac negligentiam defluit, ubi nulli rei bonae impenditur, ultima demum necessitate cogente, quam ire ' non intelleximus, transisse sentimus. Ita est, non accepimus breuem uistam,sed fecimus: nec inopes eius, sed prodigi sumus. Quid ad haec Hippocrates, si pro sua sententia tuenda causam ipse pro se aduersus tam posientes aduersarios sit dicturus et Non aliud sane, quam breue Sc longum, cum ex eorum genere, sint quae ad aliquid dicuntur, eidem congruere poste si ipsum ad uaria conferatur. Si enim homo ad pleram animantium comparetur, ipsum profecto longissimae uitae esse iure statuemus, quod Sc temperamenti persectione, Sc calidi natiui mensura,& humidi temporali proportione caeteris omnibus praestet, longeq; praepolleat. At ueros perpetuum in eo substantiae fluorem, si contrariorum ex quibus cons,' stat assiduam pugnam, si morborum euentum, si naturae fragilitatem, si duros inopinatos p casus, si deni caetera uitae cursum praeripientia, quae paulo ante commemorauimus inspectemus: si denique rapidi temporis celerem lapsum fugaciat momenta: breuis prosecto aeui hominem iure esse dicemus. Quin & multo amplius, si ad tantae artis, quanta medicina
est,cultum, propagatione, intelligentiam contulerimus. Quiscnim tam longaeuus uel fuit, uel futurus est unqua, ut artem omnem plene teneat
Nemini cuiquam id contigit. Breuis profecto est hominis aetas artis mas nitudini comparata: in quem maximὰ sensum locutum fuisse Hippo ν' cratem ex Galeni commentario colligi dilucide potest. Non enim tam ' angustis nos uitae spatius natura conclusit: non tam arctis cancellis astrinsxit, ut non sat amplum dederit homini &uiuendi, & uitam benὸ collo, candi tempus. Sed sicut amplae opes si in male utentem dominum incides rint, momento dissipantur: modicae uero, si bono custodi traditae sunt DB crescunt. Ita aetas nostra bene disponenti multum patet. Quid ita de
rerum natura querimur et illa se benigne gessit. Vita,si uti scias, longa est,