장음표시 사용
371쪽
τ ENAR. MED I C I N A LI v Mid, quod auelli nusquam ab eo quod continet possit. Itaq; summa in prae sens ratione dixisse Galenus uidetur, non idem esse, Plenitudinem mor. horum continentem esse causam , & ab ea morbos nasci: ut enim postres muni hoc uerissimum est, ita sane Sc illud minimὰ uerum. Sed rursus propositum persequamur, idem ipse Galenus, in omnibus quae generationis causam habent, hanc ipsam, quae continens dicitur, ceu primam atq; praecipuam, es cui uni adscribi quod esse fium est debeat, ponit. Eius porro ea de re lib. I.de Pulsuum causis haec sunt uerba:
Permutationis pulsuum inquit causae partim generationis eorum sunt, partim tantum alterationis. Generationis, tum usus cuius gratia fiunt, tum Sc facultas abs qua, tum instrumenta per quae distenduntur. Altera tionis caeterae omnes, & quae praecedentes appellantur, & quae externae. Nam tertium quidem est causarum genus, non in pulsibus modo, sed dc in alias omnibus, unum quod primum est,& praecipuum, quod quidem racontinens appellant: cuius inde appellatio deducta est, quod illorum Ssentiam contineat,quae ut modo diximus generationis eii causa. An non hic conceptis etiam uerbis Galenus, in ris quae generationis suae causas habent, tria causarum genera statuit cum non solum altera tionis pulsuum,sed & cunctarum rerum omnium, quorum sit generatio, uel alteratio ulla, tum praecedentes, tum externas, tum denio continentes esse causas dicat: atcp tatum huic generi tribuat, ut id unum primum at*Praecipuum in i js, quae generationis causas habent, habent autem profes fio quaecunq3 effectrices, aut etiam conservatrices sui causas nacita sunt,
a quibus uel in fieri, uel conseruari dependeant esse merito uelit. Ob id ,, enim iure praecipuum primu itaq; dici debet, quod in esse diu uel proscirendo , uel conseruando, nihil propius, nihil cohaerentius ut quod eius inentiam contineant inueniri uspiam potest: at proinde cotinentis seu colent tuae causae nomenclaturam sortita est ,ut cui effectum omne adstri bi debeat, & ab eo separari nequit. Quanti uero causae huius continenstis considerationem fecerit Galenus, paulo post rjs explicat uerbis. Pars inquit exercitationis optima est, ut continentes causas quamobrem gene rare quael pulsum possit,perpendas. Sic prosecto se res habet, ut exacta continentis cuiusque causae cognitio es animaduersio, estectionis quae ab ipsa prouenit notitiam pariat.
Sed iam ipse intimis sensibus perspicere uideor,quid mihi hic a Fuch
obiici possit. Non hoc loco de morbifica causa locutum esse Galenum: sed de ea quae uitiatae aditonis, hoc est immutationis pulsuum, sit causa. Quo in genere mihi plane est assensurus Fuchsius, continentes causas das ri :non sic perinde in morbis,ut quorum natura omnis constans, Perma
372쪽
LIBER SEXTUS. 3 13 nens, fixacp sit, tota at faeta non in ipso fieri, trans nutari 3c alterari, uelu, ii quod πά γ dicitur, cuius essentia in motu & actione omnis polita este, omnium est approbatione assertum. Itaq; cum morbus factum quid este
. uere dicatur, causamq; iam amplius quae operetur non habeat: cum enim quieuerit alterans, alteratio permanens in re quae perpessa est, eiusdem
rei assectius esie censetur: ita asserente lib. de Symplomatum difficialeno)efficitur profecto, ut continentem habere causam morbus minime queat. Quae potissima Euclis a ratio ad suam firmandam sententiam mihi esse uis Ad Fucvij detur. Cui sane obiecitioni ita responderi commodi posse contendo, ut ῖ xo dicamus, Sc si hic de uitiatae pulsuum motionis continente causa loquatur Galenus: non ob id tamen fieri, quin & eam ipsam in morbis sit statuere continentem causam: cum de Galeni hoc loco sententia, non in pulsibus
solum, sed & in aliis omnibus haec enim Galeni uerba sunt tertium stas
tuendum est illud causarum genus, quod continens appellant: quod &ipsum primum praecipuumq3 habetur,eorum quae producere quippiam nata sunt. Quamobrem cum & morbus quiuis generationis suae causas habeat: in ins prosecto una quaepiam erit,eadem ipsa prima,& potissima,
quae morbi essentiam continebit: ut ea praesente adesse morbum oporsteat,& sublata auferri. Uerum quum permanens res morbus sit, ut resso cite aduersarius obiecit, & iam causa agere desierit, quomodo continens tem erit in morbis statuere causam Respondeo, Guplicem de Galeni sententia morborum speciem inueniri alteram in qua causa omnino age- er in Artere desiit, nec amplius quicquam ipsa efficit, manente tantum quod ellei ctum est: ut cum a solis ardore inducia ephemera febris est,aut a frigore densante stipatio, aut a telo uulnus: in ijs enim morbis, agere profectd causa desiit, manente tantum affectu eo, qui ab tali causa excitatus fuerit. Altera uero morborum species, causam est echricem secum comitem habet continuo operantem, morbum ipsum aut adhuc gignentem, aut certe fouentem. Itaq; prioris generis affectus, in quibus sane causa iam as, o gere desiit, nullam continentem causam habere possunt, imo ne causam quidem tum cum facti sunt, ullius generis ullam habent: toti enim facii sunt,uti ephemera ab externa causa genita, item hectica uocata febris, &quicun ab externis tantum causis ortum duxere zii enim ne causam
iam amplius habent, cuius actione c5stent, agere nanq; iam causa desiit)neque rei cuipiam haerent, quae ipsorum essentiam contineat: ac proinde neque continentem causam nacti sunt. aicunque uero causam adhuc uel efficientem, uel fouentem habent, ii certe continentem habere causam iure dicendi sunt, a qua curandi indicationes, uel in primis sumere onorteat. Quod animaduertens Galenus IIII. Meth. medendi, aestimandum incio rito censuit, num esteistrix in morbis causa agere desierit, uel etiamnum adhuc agat. Auspicari inquit perpetud curationem oportet, ab indica tione quae ab affectu cui mederi paramus, accipitur. Aestimare uero aediscernere, an causa quae affectum excitauit, iam desierit: an nunc quo*ipsum tum augeat, tum faciat. Quorsum haec bi id scilicet, ut si iam agere causa desiit, id tantum quod factum est curare studemus, de causa nihil G cogit
373쪽
31s E N A R. MEDICIN ALIUM cogitantes: si uero adhuc etiamnum agat, huic ne agere pergat intenti assectum curamus: Sive enim ecchymosis ait Ia II. Meth. Calenuc sis De ulaus, siue Erysipelas, siue putredo, seu phlegmone, in parte aliqua consistat, superuacuum est caulam quae horum quodlibet ei iacit inquirere, nisi iam etiam faciat. Sic enim simul quod iam factum e sit curabimus: si imul quod adhuc facit,facere inhibebimus. Si uero fecit illa quidem, cictorum iam abiit: uti in quod factum est curabimus, quod adhuc non est, nec si uelimus summouere id postumus, Quippe rei presentis est curatio ,eius
autem quod futurum est, prouidentia. O iod& rursus V I I. Meth. colir; maste δε in arte medicinali uidetur, cum curari nequicqua assectus poste iapronuntiauit, manente quae ipsos excitauit causa, ac proinde hanc prius
si recte curare assectum proposuimus) abscindendam iure in arte mediicinali praecepit. i ta ii quibus morbis nondum agere causa desint,sed adi huc perstat, in iis prosecto causam erit continentem statuere: eam scilicet, quae ita morbi essentiam continebit, ut quoad ipsa permierit, & perstare quoq; morbum oportebit: sublata, tolli: ut plenius sub enarrationis ii
nem sumus dicturi. Atq; his ego & obiectionem dissolui, & Euclisin rotioni satisfieri abunde puto. . Nunc uero rursus ad institutum redeuntes, Caleni ea de re pleniora testimonia adferamus. is porro magnum de se ipso testimonium praebet, dum commentario de libris a se editis , de continentibus causis librum se edidille testatur. Quena prosecto si fatorum benignitate seruatum,uti quae extant reliqua eiusdem autoris monumenta haberemus, omnis profecto hac ipsa de re contentio sublata e medio foret. Nam uti quidem iure exisset mandum est, & eo: loci mentem omnem de ea re suam explicauit Gale. Hus: Nunde tota eius argumenti tractatio orta sit, quibus in rebus eam sit constituere causam, & quatenus, explicaste ipsum censendum est. Ue
rum quando magna omnium nostrum iactura at incommodo ea cena sura caremus, ex ali js eiusdem autoris monumentis quid ipse senserit inidagandum. Is porro eam ipsain causam excogitasie, Aphorismorum V. ncommentario I. apertissime est uisus : adolescentis illius historiam enarirans,qui aeruginosi humoris in uentriculi ore contenti occasione, tum seshrim , tum conuullionem patiebatur. Nam eum ipsum humorem , tumisebris tum conuulsionis continentem causam posuisse ex eo uidetur, quod
eo uacuato confestim & febrim K conuulsionem cellasie afirmat. Eius
Et febris inquit & conuulsio uacuata aerugine statim cessauit. Itacp chim ad aeruginosi huius humoris in uentriculo consistentiam mox & febris & conuulsio iuueni huic insecuta sint, & eo uomitu uacua oto cosessim tum febris tum couullio cellarint: uel ipsius Galeni allertio ne iure dicemus Icum huic ipsi cotinentis causae definitio supra adducta maxime coueniat c At rursus dictum illud Galeni Aphorismorum IIo
comento X N I I.cum ait, morbos una cum causis ipsos essicientibus de inrui: dcquona alio, quam contineutili causarum genere ast rium uideri. potest.
374쪽
potest Non enim profecto de praecedentibus aut antegressis causis ueruid est e potestinam etsi eae morbos interdum efficiant, non una tamen cum ijs morbi destruuntur ac desinunt: sed tantum desinentibus iis essicientis bus causis, quae morborum essentiam contineant: ut in exemplo, uasos rum immodica a sanguine plenitas, tum N plenior uictus, phlegmonem creare nata sunt ato efficere, ut Galeni & omnium concors est sententia. At abeuntibus iis causis, perstare adhuc phlegmonem videmus. Nam etsi genita phlegmone, tenuem uictum instituamus, vasorumcν plenitatem se sta uena tollamus, manet nihilo secius quae in parte genita ab in sphles,o gmone est: Sed ubi primum sanguis in partem affectam illapsus, quem
ego quidem iure phlegmones continentem esse causam statuo, cum eo in parte consistente mox nascatur phlegmone: discusso, uel quomodo cuia aliter uacuato tollatur cum inquam sublatus is congruis auxiliis fuerit, tum certe abactam phlegmonem ato sanata merito sumus dicturi: quod quae phlegmones estentiam continebat materia, ea uel digestione, uel suppuratione, R detersione omnis plane deleta sit. Quamobrem appositissis me illud a Galeno dictum suisse uidetur, Curari assectus non possemas nente quae ipsos excitauit causa. Omitto uero in praesentia uolensia sciens quae idem Galenus sparsim de symptomatum Sc uitiatarum actionum so continente causa millies in mille locis astruxit: uti II. Meth.dum de uistinae coctionis uentriculi contincnte causa contra rationalium quosdam
disputat:&lib. D I I. de Sympl. catas. dum dilatationis pupillae rhagois
dis tensionem, continentem esie causam statuit. Et Aphorismorum V II. commento X X N. dum spumosae pituitae flatuosum spiritum continens tem causam esse uult. Et I I. Praesagiorum commento XLIII. facilis difficilis screationis causas ex proselso traiactans , dum humorum crassi ciem aut tenuitatem,& uirium robur uel infirmitatem, continentesncilis difficilisve screationis causas ponit. Et item rursus III I. de Symp. causidum impeditae semis calorem unam ex continentibus esse causis testatur.3o Et primo,item II. ac tertio de pulsuum causis, ubi ex proselso continen tes omnes pulsuum immutatoru causas enarrat. Universos inquam hos
locos atΦ testimonia prudens omitto, quod & de symptomatu & actio
num uitiatarum contentiuis tantum causis sint tin quibus tu causas iure
assignari continentes non repugnas, & ego assentior: neo in ijs de mor bificis continentibus causis ulla mentio fiat. Sed omisso Galeno cuius iam omnes adduxisse locos in rem praesentem plane uideor, ad Celsum Hip pocratis fidum interpretem ueniamus: is enim libro & capite primis, rastionalium medicorum placita reserens, de eoru sententia causam in morabis continentem conceptis etiam uerbis expressit. Igitur ait hi qui ra σο tionalem medicinam profitentur haec necessaria esie proponunt: abditas rum & morbos continentium causarum notitiam, deinde euidentium. Vides ut tantus autor quid curanti rationali medico expendendum sit enarrans, abditarum in primis 8c morbos continentium causarum noti tiam necessariam esse iure assirmauit c ut quibus incognitis necp perpem
sis, nec recte dignosci morbus, ut qui ex causerum notione pro intelli ligatur:
et lib. de inaequali intepe rie: γ tib de
375쪽
3ci E N A R. MEDICINA LIVM ..depbψuo ligatur: id uel autore Aristotele sciri iure dicatur,cum idipsum persias causas cognoscimus nec curari ullo pacto possit. Citarem Sc Arabum reni primi. hac de re placita Avicennae imprimis, Averroys, Halyabbatis Sc reliquo Op i- ruin eius facitionis hominum, nisi 8c illos abs te reisset, Sc te illis aduersam
Ais, Ea rium , minime eorum sensa admissurum cognoscerem. Recentiorum lasment.D. men aliquot, eorum qui suae doctrinae Sc bene nauate in re medica opes ista is ta rae praeci Puam hoc temp.re laudem merentur, ea de re recensere placitapite . non grauabor: quo tu non ueterum soli in assertionibus innixam hanc de continente causa disteria tionena: sed ueluti nobis per manus traditam,
penitius in recentiorum mentibus infixam fuisse perspicere ipse possis. i, sobolemon- Omnis Nitiobrigum schola, quam uulgo Mon spe sulli uocant, percelei Mut ' illa quidem.& toto terrarum orbe diana famae commendatione illus clib. siris, quae siue hominum iudicio, ingenio, doctrina, uluin rerum praediatorum dignatione, qui quam multi in ea florent ac uigent siue bona,
rum literarum atq; artium quae magna omnes ibi cura atq; studio edos centur exercitatione ac cultu nemini reliquarum, quae uspiam habentur
cedit :& cuius me quantus quantus sum, Sc filium & alumnum iure este glorior: ea inquam, cum publicis dissertatiorubus, tum Sc lectionibus, id sentit, id praedicat atq; docet, in ins morbis qui causam adhuc Getenitem uel tauentem habent, qui ψ nondum toti Leti sunt quales ephemes rara, hec ca, uulnus causam etiam de Galeni sententia continentem dari Siccine mi Fuchii publicus tantae scholae consensus, tantorum uirorum eadem de re concors approbatio atq3 assensio, contemnenda atq; pro ni/hilo ducenda erit Legis ego atq3 Senatus consulti in re medica locum ii re habere, quicquid publico tantorum patrum consensu, iudicioq; sanci c3aerest ad tum fuerit censeo. Pro lege enim id est Galenus aio quod homines put Nini tant-arbitrantur. Sed quid Nonne Martinus Achahia, Hieremias' 'φρ' Trauerus,uiri docii Sirminiis quos in artem medicinale ediderunt com mentari js sane doctis, coceptis explicatis puerbis id sensere Noti ne item cap. s. Fernelius lib. de uacuandi ratione s Causa inquit Triuerus Hieremias i in genere multiplex est, externa & interna, Sc de hac loquitur Galenus. Est autem dc haec duplex, antecedens ec coni uncta: nihil enim nuncias lem diuisionem uereor. Haec pagina 3a . sui commentarii paruula forma
Lugduni excussi. Et rursus pagina 3 a. Talis inquit causa duplex est
antecedens, quae nunc nullum quidem morbum euidenter facit, sed mina. tur postea: alia est quae nunc astu morbum ac paroxysmum inuehit, ut humor qui nunc iam putrescit ac caliditatem excitat. Sic in dolore capistis, altera est quae ab uniuerso corpore ascendit, altera quae nunc in capite impingit. Hanc causam ego nullo modo cum Avicenna Sc aliis uerebor coniunctam dicere. Et pagina II s. diariam Sc hecsticam sebres, nullas has ohei e commactas causas merito Sc uere aiarmat. Ainhia uero eam uer
& proprie causam ei se intelligit, quae per se sit 8c proxima neces lariaci quae profecto nulla quam continens, quae talis sit , este poteti. idipsum rursus Argentarius uir sane doctus, nisi in conuellendo Galeno tam im modicus fuisset: iselaim integrum de causa continente caput scriptit, quod
376쪽
rius commentarii de causis ab eo instripti nonum est. Sed iam uereor ne citandis autoribus nimius habear, in id enim de industria omnes quanitum mihi uideor,& Galeni & Celsi: tum & recentiorum, quorum de do,ctrina praeiudicata taet in omnium mentibus opinio, locos adferre uois Ivi: ut ducum copia atq; praestantia pugnarem: illudq; ostenderem, fieri non poste, ut in quo tot tami excellentes uiri concordibus animis atque sentent is consenserint, alienum id a ueritate esset: tamq; ih parum acute perspexissent omnes, ut in quo seueram fecerint animaduersionem, in eo
so Venio nunc ad eas rationes quibus demonstrari id, nedum doceri pia nissime possit: quod me initio narrationis facturum recepi. Quarum ego
cum non parum multas commentari is ad Galenum meis attexuerim,non
est quod earum repetitione legenti molestiam inferam. Aliquot tamen in praesentia pauid firmiores adserre in animum induxi,quae axiomatis quisbusdam innixae,demonstrationis uim habere queant. Sit itaq; hoc axio, ma primum, quod tum a Platone, tum a Galeno proditum est: Nihil si ν ptifolaphi ne causa fieri. Secundum illud, o tangente asscimur & separato cessat affectius,id cuius causiam est . I. de Locis amict. Tertium, Continentem Tiriri eam este causam, quae cum praesens est, adesse morbum oportet: cum aus , sertur ,desinere,ex Galeni libro aduersius lulianum. His constitutis, osten, do in obstructione quae a lentis, crassi sue, aut multis succis oborta sit
quam quidem ego in praesens exempli causa mihi propono causam continentem inesse. Nam clim ex primo axiomate nihil sine causa gigni usi pri talis. quam possit: necesium quidem est, si genita sit obstru stio, alicunde eam esse genitam. Atqui obstruestionem, uel a multis, uel crassis, uel deniq;
lentis succis fieri, uult cum I X. tum A.& X 1. Meth. & in Arte medicinali Galenus.Erunt itaq; ia succi aut copia redundantes, aut qualitate crassi ac lenti,obstructionis cauis: Quo enim tangente afficimur id omnino caussam esse oportet, ex secundo axiomate a nobis posito. Quamobrem cum so succisiis uafa, uiseusve aliquod implentibus, consestim nascatur obstruactio, consequens quidem est eos ut obstructionis causas statuamus: Scelus quidem generis, ut ad eorum praesentiam nasci cosestim obstructio. nem oporteat: atths ipsis sublatis, mox N ipsa demitur obstructio: ubi enim probe uel abundantia uacuata, uel attenuata, disiecta detersa Leis rint quae obstructionem faciunt, tandem l aut aluo, sudoribus, aut per . urinas uacuata, quae docta Galenita.& N I. Meth.&in Arte mcdicinali obstrussitionum curandarum ratio est mox profecitd causarum huiusimodi depulsione, sublatam erit cernere obstructionem. Erunt itaq; ii suc/ci uel nimia copia redundantes, uel qualitate crassi ac lenti, obstrucitios o num continentes cauis: ut efficacissime hac ratione certissimis axiomatis septa atq; munita demonstrasse mihi uideor. Nec est quod hos succos uas ossem sis impactos, Sc opilantes obstructionis nomine digneris, adeoq3 eos remotio. ipsos obstructionem elle censeas: quod tamen facere conceptis uerbis uis deris, in tuis ad librum primum de causis morborum commentarijs,dum secundae meae rationi respondes: sic enim inquis, Rumor
377쪽
ic; E N A R. MEDICINA DIU MHumores autem partibus laborantibus aflixos & inhaerentes, esse mori hos, lib. XI.Thera. Meth. cap. X. obstructionis exemplo luculentissime Galenus ostendit. Nam ibidem obstruentes humores, aut id quod ab illis facitum est, morbum adeoq; obstructionem nominat. Haec tua uerba sunt, quae tu solio ε 3.tuorum commentariorum ex Parisima excussione appinxisti. At eo ipso quem tu citas loco, nusquam obstruentes humores Galenus, obstructionis adeoq; morbi nomine est
dignatus, sed id quod ab illis succis factum est: sic enim ait, M. Μαb. Ostensum est ipsius sebris, prout febris est, aquam frigidam semper esse remedium: quod uero ad alia spectat,non semper: ueluti cum ex ob, istructione glutinosi Sc crassi humoris, putredo oritur. Ponatur uero occum hoc redundantiam in toto esse corpore, tum uirtutem non imbecibiam. In eiusmodi nan complexionibus, cum multa praeter naturam in corpore sint, quaedam eorum prscedentes causae erunt, ueluti redundanstia cum glutinosis & crassis humoribus , Horum enim uitio obstructio est orta, quae morbus instrumentalis est eorum quae obstructa sunt cors
Vides hic Galenum succorum uitio obstructionem oriri assirmatem, non autem humores ipsos obstructilonem esser Et eadem serὸ primo de Morb. dissi cap. V I I. dum deprauatae ciuitatum corporis figurae mors hos enumerat. Multiplices inquit sunt huiusce morbi. Alii quia meastus coaleseunt, alij quia iidem a uiscidis crassisψ humoribus obstruans tur, consistere solent. An non & hic rursus obstructionem meatuum a Discidis 5c crassis oriri succis existimat et Quod paulo post planius expli cat,dum obstructionem morbum quidem esse conceptis uerbis testatur: Non itam unquam obstruentes Sc affixos parti humores obstructionem esse, aut morbum dixit Galenus: sed id quod ab ris genitum est, nempe impeditam cauitatem, quae Sc obstructio est, & partis instrumentarius affectus ab 's succis ortum trahens. Aliud nanq; obstructio, aliud obsseruens humor: siquidem obstruestio, affectae partis dispositio quaedam est, & obducitio qua partis meatus qui antea reserati Sc aperti erant, stis pati sunt 8c oppleti: humor uero obstruens, id est cuius causa ac meritortalis in parte genita est oppilatio. Quin cum obstrudito reuera morbusio. sit instrum clarius partium, uel Galeni Sc omnium concordi medicorum Ili consensu: morbus autem uiuentis corporis, non humorum proprius sit 1 f. h AF affectus, non enim in humoribus subesse morbus, sed in corpore dicitur, te medicinali cum sit utiq; morbus, definiente Galeno, corporis praeter naturam con
stitutio,non humorum sequitur prosecto, humores impadios& obstruuetionem effficientes, morbum minime esse. Quod in simili probari peri cile potest: si a multa pecuniae ingestione ualde impleatur obducaturq; saccus: nonne aliud tu implentem Sc obducentem pecuniam, aliud saccidistentionem oppletionemq; esie dices Distentio enim Sc oppletio ad saccum non ad pecuniam proprie pertinet, siquidem distendi & impleri pecunia nequit: distendere ipsa Sc implere sane potest pecunia uerό in - gesta oppilationem certa talem ipsa emicit. Diuersissima igitur reuera sunt,
378쪽
sunt, res obstruens Sc oppilans,& ipsi oppilati o seu obstructio:di Terunt
enim tanquam ericiens& eflectum: siquidem obstructionemessicit huismor: obstria entis uero humoris effectum, ipsa est obstructio. Non ita dicere potes impactos parti humores morbos esse, nec id usquam Gale nus X I. Meth. quem tu tamen locum citas nec uspiam alibi quod bo na tua uenia dictum uolo) unquam dixit. Ridiculum nanq; suerit quod corporis proprium est, illi debetur,id humoribus tribuisse quibus nulla ratione competere potest. QMomodo enim morbus corporis succis congruere potest, cum uiuentis solum propria constitutio fit ut exit, ,o lius desinitione quod Zc nos paulo antea diximus) abunde constat. Sed & rursus propositum alia ratione firmemus. Tertianam febrim ratis
non dubium quin liue exquisita ea suerit, seu notha, morbum esse omnes confiteri cogamur : atqui in hac ipsa continentem prosecto inueniri caus Asam luce meridiana clarius sumus ostenseri: erit ita in morbis causam P ιμ-' hanc dari. Nam qui humor accessionem tertianae motu ac putredine sua τ iad' eiacit, is sane accessionis eius febrilis,causa nimirum continens erit: ut pria P. 44 φ
mum enim ad putredinem mouetur, mox certe accessionem parit: eo au'tem uomitu, aut secessit, sudoribus ue copiosis solu to, mox Sc ipsa quoque accessio soluitur: quae tum prosecto uel Galeni sententia desinit, cum x.deas lib. - bilis putrere desinens, sudoribus, uomitu, aut citata aluo educitur. An 'non itaq; bilini hanc accessionis tertianae effectricem causam iure optimo continentem esse dicemus cum illa ad putredinem mota,consessim inua dat accessio: desinente Sc sudoribus soluta, evanescat, prorsust in totum soluatur Haec prosecto continentis causae ratio est, uel ex ipsius definitio,
ne: nec in sola tertiana, sed & in reliquis intermittentibus sebribus: quae Mutis alicunde qui eas creant humoribus, solui de ipsae quoq; solent: exsperiri id licet. Quandiu enim & quotidianae, Sc quartanae, essectrix hus
mor ad putredinem mouetur, tandiu accessio perstat: illo desinente sese uitur. Nec minus in iis continuis sebribus quarum ab initio ad finem unam tantum est accessio, cernere id licet: arum quidem sebrium humor intra uasa conditus ato putrens, unam perpetuam ad crisin us* accessio nem iacit, quae tandiu perstat, quandiu humor in seruore 3c putredine confiterit: quo tandem naturae ui ato beneficio alicunde abacto, quod
cum fit, tum maxime decretoria fieri solent finiri & sebrem quom ipsem
extemplo videmus: quae docta Galeni tum I X. Meth. tum II. de Crisiιhus, 5c sebrium diffsententia est. Hinc fit, ut aliae aliis citius tardiusve fianiantur,prout qui sebres creat humor natura tenuis, exiguus, solutu secistis: facultas corporis rectrix ualida, florens aetas, coeli temperies, excrestionem hanc nullo, aut leui negotio promouerint: uti tardius finiuntur,
o quae contrarias causas habent: si quid Galeno locis praecitatis fides ha/benda. Rationes alias quae penὸ in hanc rem innumerae adduci possent, prudens sciens p omitto: partim quod bene multas iam in meis ad Gaioni lib. de Morbis 8c symptomatis commentariis contuli: partim quM mihi in praesens id probasse uisus sum, in morbis qui ad instrumenta perotinent,nempe in obstructione,& in iis item qui ad partium intemperatu/
379쪽
3 6 1 ENAR. MEDIC PNALIVM ram cum uxu substantis pertinent,uti in febribus humorum uitio or/tis, causam dari continente qui scopus mihi ab initio propositus fuerat .
Non enim in omnibus talem est quaerere causam e sed in ins tantum, in quibus emistrix causa adhuc agere perseuerat, necdum agere desint: in hiis iusmodi enim una quaepiam causa subest, quae ita aste 'tum continet, ut& simul cum eo oriatur, M. una item cum eo evanescat: ut exae superios
ribus rationibus demonstrasse mihi uideor: N Galenuς lib. I. de Sympl. causi cap. I I . de pupillae dilatatione loquens confirmasse uidetur. Eo namque loco dilatationis pupillae continentem causam rhagoidis tentionem facit. Atqui constat pupillae dilatationem quam Graeci appeta 'Iant morbum elle, non patheina. Nam& oculorum affectus est, is per Potlibro f. manens: Sc lanistionem laedens, uel Pauli Sc Avicennae testimonio & illi μ' curationem ceu morbo deberi praefati autores atm eum iis Aetius Sc RDtert ij. trae... sitis Plene testantur. .
p Nunc uend quod mihi extremum faciundum propositum est, diluensit has' . . dae rationes tuae erunt, quibus tu innixus sulcitam abundὰ tuam de causa
continente sentetiam putas. Nam quod ad eos Galeni locos attinet, quos tu tum secundi Paradoxorum cap. I. tum in commentariis seu annotatiosnibus tuis ad libros de Sanita. tuen. pro tuenda sententia tua citas, eis ego locis omnibus in meis ad Galenum commentariis satisfecisse, eos p&ex. i, plicasse,& in meam sententiam pertraxisie uideor: pagina scilicet i 8 3.ut opus mihi in praesens non sit, eadem repetere ad quem ego te locu in re/mitto. Rationem illam tantum tuam tartissimam diluere conabor, qua tu palmam hac in re te reportaturum confidis. Ea porro huiusmodi est: Rerum permanentium non sunt causae coniunetae,morbi sunt res persmanentes, non habent igitur causas coniunctio. Non esse autem rerum Permanentium causas coniunctias, inde satis liquet, qudit non possunt iiimul cum suis causis auferre. Morbos autem esie res permanentes, docet Galenus. Morbi enim assecitus sunt: aste citus autem, ut ait Calenus lib. de
Syinpto. diis constans & permanens est Rc. Haec tua potissima Euclisi iis
ratio. quam tu locis citatis tanquam demonstrationem assers. cui utres Duo fretiis spondeam illud mihi te imprimis dare uolo, Rerum permanentium duo esse genera: alterum eorum quae ita conliam ac permanent, ut sublataea
- aqua nata sunt causa nihilo secius persiliant & ipsa: Alterum eorum quMetsi facita iam ipsa sunt:& permanentia, causam tamen secum comitem hobent, quae perpetuo generationis suae partem aliquam, uel fouendo, uel efficiendo impertiat. α& tu ut fateri una mecum cogare, en Galenum astero testem: is primo Meth. quein tu etiam locum in annotationi bus ad primum de Sanitate tuenda tuis, appositissime citas id conceptis uerbis explanalle est uisus,inquietas: MEius affectus qui actionem impedit causae, possunt quidem non etiam esse, Postunt autem Sc adhuc manere. Et rursus I in I. Meth. Auspicarinam perpetuor oportet ab indicatione quae ab allectu, cui mederi par
mus accipitur: aestimare ueror ac discernere, an causa quae astellium exclarauit iam desierit,an nunc quoq; ipsum tum augeat, tu in faciat. ι Vides
380쪽
Vides hic Puchst doctiss. aflectum qui quidem res permanens est ins
terdum sine ea quae ipsum excitauit causa manere poste, interdum uerda sua causa tum augeri tum fieri haec enim Galeni uerba sunt. Ita* cum ex his Galeni locis euidentissimum illud sit, affectus ipsos nonnunquam una cum suis causis manere: haud dissicilis fuerit ad tuam illam rationem responsio. Nam illius assumptum ut perpetuo uerum non est, ita neque omnifariam admittendum. Cum enim ais, Rerum permanentium non sunt causae coniunctar: id sane admittendum non est. Sunt enim res peromanentes quaedam, quae una cum suis causis simul 5c constant Sc tollun/,o tur. Nam in accessione febrili cuiusuis intermittentis febris, quam quis dem tu accessionem permanentem esse assectum negare nec potes nec deshes) qui illam creat humor, nonne & simul cum ea constat, & sublato item humore, uomitu paut sudore, aut quouis alio uacuationis genere
soluto, nonne confestim & ea soluitur accessio Quod quoniam fateri necessarid cogeris uel experientiae & sensuum fide, a qua demonstrationis omnis firmitas, uel Galeni testimonio, petenis est: confiteri illud item
necesse habebis, quarundam permanetium rerum esse causas coniunctas. illae solum permanentes res hac ipsa carent, in quibus agere iam causa dessit,& ipsa tota iam faeta sunt, ato ita constantia, ut causae nullius egeant, .m, qualia hectica,ephemera febris, uulnusq; habentur. isthaec enim eiusmos di sunt, ut eorum nihil in fieri, sed quicquid ad eorum essentiam pertinet id omne iam factum sit atque in eiusmodi assiectibus, neque coniunctam ego causam ne* alterius generis ullam recognosco. Cum enim constant tales affectus, iam ipsorum effectrix desint agere causa. itaq; tum nullam prorsus habent, quanquam prius certe habuerint. quod axioma sit mediacum, uel Galent. I. Meth. testimonio,nihil sine causa fieri. ita eversa tuae demonstrationis assiumptione, res inquam permanentes coniunctas caustas non habere cum quarundam esse modo probauerimus corruit prosficto quicquid ex assumpto illo collectum erat. demonstratio enim utimo scis,ex ueris ac necessari js constare debet. Quamobrem cum assumptum illud tuum, perpetuo uerum non esie indicauerimus,constat profecto dei mostrationem illam tuam non procedere. Quae sane locum haberet ipse, si assumptio illa perpetuo admittenda ueniret. Probationem illam autem tuam, qua assumptum ita probas, ut uelis liquere illud, quod non possintres permanentes cum suis causis auferri: mihi sanὸ dictum hoc tuum non probatum quod bona tua uenia dictum uelim. Nam ex rebus permanentibus quaedam ita cum suis causis haerent, ut una cum illis etiam tollantur: Di de accessione putrent p in ea humore ostendimus. Cum nant accesSi Oilla constans res sit, una tamen cum effectrice sua causa & nascitur,& abo/no letur. Excitato enim ad putredinem humore, mox invadit accessio quae, ubi solutus fuerit humor, consestim N ipsa soluitur: probatio itaq; tua locum mihi habere non uidetur. Tametsi ingenue illud ego confiteor, tam esse res quasdam costantes N permanentes, ut etsi sublatae sint earum causae,auferri tamen ipsae non queant: sed sine illis costanter perseuerent, ueluti paulo ante de hectica & ephemera febribus, atq; uulneribus osten/ . , I H a sum