장음표시 사용
91쪽
a E N A R. MEDICINALIUM . remnaeta est, uel ob putredinem , Vel ob excrementitiam quandam hu/miditatem secum admixtam, quae potetiate calida est. Perpetuo igitur Galenus hanc calidam potestate.esse uerissime assirmauit: nempe II I. Aphor.comento X O. R III I. de Ratione uidius acui. ad principiu,8c capit. lib. de Simplicita facul I III. hoc expressis uerbis apertissime explicauit. ν γαρ nu . ἡλως ρομὸς το πικρο, υ γψ γωδεις ΡId est Proximus quidem est salsus sapor amaro, quippe aerreni ambo sunt& calidi . . lam ovi Vnde maximὸ miror Manardum doetissimum hominem, R in Gas leni pr sertim lectione exercitatissimum,Galenum salsam pituita quan
doque Uigidam es te,dixisse: sic enim de illo Epist. U. libri X v I II. Ne mo inquit admiratione assici debet, si eam etiam Galenus de falsa platuita loquens qu ndoque calidam, quandoque frigidam dicit. Libri si
quidem de Uictu morb.acui. I III . N I I. de Natur. Acul. frigidam, prismo uero de Simplicibus medicamentis, R II I. Aphorismorum calida. Ego ceria quum hac de caula certo proposito omnes de pituita falsa ex Galeno locos colligerem, nullibi eum inueni salsam pituitam Digida pronuntiasse. Pituitam enim absoluia ubique ipse frigidam&humidamas ierit salsam uero ubique calidam: ut mirari subeat Manardum talia de Galeno pronuntiasse: non enim IIII . de Morbis acutis Uigidam , i md i apertissime calidam dixit. Nec minus I I. de Naturalibu, facultatibus, ut legere est in illis locis. Quae ego solum obiter hic non calumniandi stu/dio, sed ueritatis propalandae causa attigille uolui, ne non haec animad/-i . uertiste uideri postem.
Morbillis , quos nunc recepto nomise appellamus, qui , in pestilentitus malignis febribus saepe apparere per modum decret ιν solent , exant ma-
. ta a Galeno non esse dicta , contra manarδ sentenuam z nes Herpetes esse, ut idem uult manaiam.
A N A R D V S Eerrariensis, uir quum de bonis discipli inis Oic 'bus , tum uero in primis de re medica optime mes
ritus,lib. Epistolaria septimo, Epistol. I I. qua morborum omnium nomina uel a nostris recepta, uel a priscis pro di. ta explicantur, Morbillos Variolam; a nostris diei a , exsanthematum nomine Galeno explicata esse recenset: uultq; ex Hippos cratis, ut ille putat,sententia, morbillos quos vocamus, herpetum genus esse. Quae cum mihi non maxime probarentur, animaduersionem in id pro ueritatis amore esse a me faciendam existimavi. quod neq; morbilli ii, qui sepe nobis in malignarum sebrium exacerbationibus,aut decretos
ri sapparere solent , exarathemata sint uspiam a Galeno didia: neq; de Herpetum genere ab Hippocrate sint habita. Quae ut planius monstrem, ea nobis in Manardo testimonia recensenda sunt, quibus ille ad id pro/bandum ex Galeno atq; Hippocrate nititur. . Eius ital haec sunt uerba:
92쪽
LIBER PRIMUS. 73 Si quis, inquit,pertinax adeo fuerit, ut morbum non posse curari putet, eius proprio ignorato nomine, pergato adhucinquirere, sub qua uoce de eis scripserit Galenus: dicam uocari ab eo Exanthemata: quod aper tὰ cognoscitur legenti cap. XI. libri quinti Artis curatiuar: ubi pustulas
in quadam pestilentia in asperarum arteriarum interiore tunica, tota extima corporis parte contingentes, non alio quam exanthematum nos
mine appellauit. Et paulo postr Si quis uero adhuc aliud nomen ins quirit, legat Hippocrate III. libro Epidemioru in pestilenti c5stitutio
ne aduenisse inter alios morbos dicentem magna ecthymata: quem to xo cum enarrans Galenus, nuncupari ait tumores sponte in cute forentes a crassis humoribus genitos. Additi, quod tenues humores exulcerationem potius iaci ut quam tumorem: crassi in tumorem cutem
extollunt. Ex quibus certe uerbis licet colligere, non solum quo nomine uocati hi morbi ab antiquis sint , sed quomodo etiam inter se disterant. Variolae enim & Scopuli, a uulgo lingua Italica uocati, a materia fiunt crassiore, Morbilli a tenuiore: N illi quidem ecthymata magna seu scos puti,minora uariolae. Hi, hoc est morbilli, Herpetes nominatur: de qui bus eodem loco ait Hippocrates, Herpetes multi magni. Magnos ait Galenus Hippocrates dixit, uel quia magnum occupant locum, uel ' quia cum maligna contingunt erosione. Vidimus autem nos morbillos quandoque altero tantum, quandoque utroin modo magnos. Hactes nus Manardus: cuius nunc sensa a nobis paulo altius ad ueri fidem sunt
Primum omnium, Variolas atq; morbillos uno exanthematum nos minea Galeno uocata esse minime ex illo Galeni loco V. Artis curatiuae citato, probare Manardus potest. Nam ut fateamur pustulas eas, quas inibi exanthematum nomine appellat Galenus,cum nostris uariolis fatis conuenire, quod a sanguinis ueluti cinere atque reliquηs eius qui per sesbrem putruerat humoris propulsae in extimam cutem naturae opera sint: 3o tamen morbillos esse non poste,nec illis id nominis conuenire, ex eo constat, quod qui morbilli a nobis uocantur pustulae dici non merentur: quum neq; cutem pustularum in morem attolli. Π necphumidum quicis quam intra se contineant, quo attolli uel cutis uel tu ita caro possit: sed efflorescentiae quaedam sunt ac maculae rubear ex sanguine tenui & bilio, so in cutem ui naturae propulso. ut uerius sirimis, hoc est, maculae quaesdam punctorum quantitate & serma, hominis cutem & superficiem de colorantes ac uariantes, quam dici mereantur. Haec enim, uelautore Galeno, tumores quidam sunt sponte in cute florentes, a crassis & σcuti impactis humoribus nati. Quemadmodum uero turgentium ad flos ' ' rem gemmarum in plantis modo tument, ideo nomen hoc apud Graecos
Quin & ex ipsa narrata a Gal. lib. V. Artis curativae historia probari id ipsum uel nullo negotio potest. Quae enim e Xanthemata in pestilenti illa constitutione rjs qui euasuri essent nata recenset, & nigras fuisse pus stulas, & ulcerosas aperte testatur: tum asperas atque etiam scabiosas, ut
93쪽
E N A R. M E D k C N A f I V Ma quibus nimirum ueluti cortex quidam decideret, uti in lepra ac psora fieri consueuit. At quis morbillis nostratibus horum quicquam conues ni re dicat nemo sane qui probe morbillorum naturam omnem perno uerit: neq3 enim exulcerantur nisi rarissime, net nigri, sed rubentes ploe/run in apparent: neq3 ab iis cortex squam inaue decidit: sed ubi uinatu, rae in cutem propulsi fuerint, sponte deflorescutit ac sidunt, pruritum tantum ob humoris acrimoniam infercnt . M li lNon est igitur quur se eo Galeni loco qui V. Tlaerapeu. methodi stris
plus est, Manardus tueatur. Nam nihil mihi minus ea narratione, pussularum pestilentium descriptione, quam morbilli describi uidentur. Quanquam enim ego sub exanthematii nomine comprehendi eos com mode posse non nego,qudd quemadmodum antea dixi turgentium ad florem gemmarum in plantis modo tument: tamen sub eo exanthemastum seu pustularum genere contineri, de quo praefato loco Galenus, ut
credam adduci minime possum. Nam enim profecto de nostratibus mor. billis eo loco locutus fuisse Galenus, sed magis de pustulis quibusdi crus stosis &luariolis ulcerosis a crassio Sc iaculento sanguine genitis, ipsa eiusdem loci series demonstrat. Nec quae ab Hippocrate III. Epidemiorum libro in pestilenti conastitutione euenisse magna assirmat, morbillos fuisse ex Galeni iocommentario constat. cum enim locum enarrans Galanus,εκθυμα, tumos res in cute sponte florentes a crassis humoribus genitos uocari ait: non
ergo morbilli e sthymata esse pollunt: quum illi a tenui & biliose fani
guine, haec a crassis humoribus, ut testatur Galenus, sant. Unde falsum hoc loci fuisse Manardum abunde constat, qui morbillos ecthymata uos cata fuisse ab Hippocrate amrmat,& Herpetes nominari ab eodem dixit. In quem errorem, tantum alioqui uirum, lapsum fuisse maximὰ mi ror: quis enim unquam Herpetum uel naturam uel nomen morbilis acacommodauit nemo sanis Graecorum, nemo Arabum,nemo Latinorum, quod equidem stiam. Sunt enim Herpetes autoribus Hippocrate, Galea ; ono, Paulo, Aetio, euxiones seu praeter natura tumores, a bili sela enatae, cum bilis ipsa excreta in aliquo membro sola constiterit. quae si crassa sit se undum substantiam, Herpetem exedentem quem uocat Hippocrates facit: si uero tantum cutem deurat, herpes simpliciter uocatur. I tain Herspetes omnes uel cutem deurunt, uel si crassiore substantia sint, carnem exedunt: morbilli uero nec a bile ista, sed magis a sanguine bili permitio,
Fera piarii. ut uult Avicennas, nascuntur: nec cutem exedunt, ulcus hie creant,sed rus borem quendam cum pruritu inferunt ac sponte sidunt, ut experientia comprobatur.
Mirari igitur subit,quid Manardo in mente uenerit,ut Herpetes mox 4 billos esse crediderit: quia longissime Sc substantia, S euentu,& symptos malis ab inuicem diiuerre uideantur.Adde quod non ad fidem Graeci cos dicis Hippocratis uerba Manardus citare uidetur: sic enitia de Hippocrastis sententia locu adseri, Herpetes multi inagni. Cum apud Hippocratem non sic legatur, sed Herpetes multis magni. Sic enim Graecὰ habetur.
94쪽
Quod est: Carbunculi per aestatem multi, Raliae quae seps uocantur, pustulae magnae. Herpetes multis magni. Quanquam in idem sere coincidunt dicere, Herpetes multis magni.
Atq; hic quidem modicus est lapsus: maior ille quidem certe, quddmorbillos nostrates herpetum, genus esie existimarit: quum Hippocrastes atq; Galenus eo quem citat loco , diuersum omnino censuerint. Vo luerunt enim ob prauos consistentes in corpore succos, putredinem insio creuisse magis: aestate uero excipiente, neq; ipsa Etesias habente, multo
magis inualuisse: ideo. p & calidos morbos plures, & prioribus deterios res uiguisse carbones nempe, papulas, Herpetes, seu serpentia ulcera quae quidem ob id magna ab Hippocrate uocari scribit Galenus, aut quM adiunctam malam exulcerationem haberent: aut quod multum occuparent loci: Morbillos uero neq; plurimum occupare loci,ob idonec magnos dici, nec in ulcus desinere unquam nisi rarissime) sanὰ uide, mus, cum ipsi sponte breui posteaquam incute effloruerunt tempore
evanescant, nulla relicta ulceratione.
Plenius itaq; de iis, & quantum ad substantiae rationem, & quantumao ad curationem, Arabes medici quam Graeci tractaueriit. Avicenna praescipue . qui Een prima quarti, post sebris pestilentis tractationem, exismi subiecit de uariolis 8c morbillis narrationem: indicans & ab san guinis & humorum seruore isthaec papularum genera nasci: N per mos
dum crisis cuiusdam fieri, transmittente scilicet quae nostrum corpus res git facultate,in extimas corporis partes uitiosos succos: ostendens etiam, dc quibus temporibus, aetatibus, anni constitutionibus magis eueniant: N qua methodo sint perfanadae: idin profecto non minus copioSequam docile. Nam cum N a sanguinis seruore quodam nasci , 8c naturae opera cxtrudi in cutem recte existimarit, utril magna methodo occurrit: sero,o uori quidem,illam per sanguinis missione a principio extinguedo: natus rae uero decretorio, illam ad expulsionem congruis medicaminibus ius uando, iuxta illud Hippocratis, Quae ducere Oportet, quo maxime natus ra vergit per loca conferentia eo ducere. Quan idem ego methodum
omnium longe absolutissimam puto, quum sit nimirum medicus uelautore Hippocrate) naturae minister,eam quoad fieri potest coadsiuuans. Atq; haec ego in praesens de Avicenna, id ut osten. derem non omnino ut plerio nunc uolunt) tanti uiri dogma abissciendum esse: sed multoties ample, etendum, atque imitandum, ubi praeseris . tim rectὸ quid tractasse nobis exa cto iudicio illius methordum examinanti' bus uides bitur.
95쪽
ENAR. MEDICINA LIV MExplicationes dubiorum ac locorum quorundam ex meis in Calenum commentur,s ad libras de morbi, omptum itis Caleni ad Ludovicum Curirinum medicum. ENARRATIO IX.
l E D D I T A E mihi sinat a te literae, quae naihi sanὰ grastissimae atq; iucundissimae, uti quae a bonis K doctis profisi ciscunturo innia,acciderunt. In quibus ipsis, cum &diistro/l nis filum, struisturana, sermonis simplicitatem ualde pro ibarim, multὰ certhmagis animi' in me tui propensionem, rectitudinem, summamq; quandam prudcntiam, qua maxime ornari epistola tua mihi est uica: est enim prudenter & docte scripta. Quanto autem studium tuum in percipienda ueritate corum de quibus ad me scribis probo, tanto certe illud alterum minus probo, aut potius in te da nano,qudd me immodictaaudas quas ego laudes, si tam ex iudicio quam ex amore pro se has inrelligerem, agnoscerem sortasse: nunc uero reincio. Respond bo aute literis his tuis ut occupatissimus, sic tamen ut ossicium tu a me deliderare minime possis. Explicationem eius loci apud Gale'num quaeris. Si detur corpus quam simplicissimum, atque unum ipsum ne* intendi nec minui posse. Locum hunc, ni ineus me fallit animi sensus, in meis commentari js uideor exacte satis & dilucidὸ explicasse: tamen hic compendio, quae tibi satisfactura putem, adissciam: illud insquam, Scopum Lisse in libro de Morb. disser. Galeno, omnes morbos r presso rum disterentias demonstrativa quadam inothodo pertractare. atq; doolari Gulcri. cere. Quamobrem ab certissimis quibusdam & solidis principi js tracta tionem omnem ingredi eum oportuit: quale illud est , Quod modera
tum est, naturale cite: quod immoderatum, contra naturam. Et item, Queuis se sanum esse putare, quum partiti corporis adminiculo muniis ad uitam necessari js citra noxam tangi potest. Quum uero morborum multiplices differentias propius es et traditurus, a uari js compositionis corporis modis inchoandum illi suit, ut a quibus omnis morborum uas rietas nasceretur : ex quo enim corpuS ex multis uar as 3 partibus consstat', multipliceri; admittit maioris, & minoris differentias, ob id certe uariis est obnoxium morbis: uti etiam Hippocrates apercisis me libro de
Quod est: Ego ucrd dico, si homo una re constaret, haud utio do
teret,ne enim et Ict unde doleret, si unum tantummodo taret. iod si af, figeretur , una utique curatio necessarib foret. Contra nunc plures existunt, quia plura in corpore sunt, quae cum plus iusto inuice cale ut, aut refrigerantur, aut siccescunt, aut sum cstantur, morbos pariunt: ex quo multae habentur morborum species, multae & coriidem curationcs.
96쪽
Quod Galenus demonstrare uolens, ab Hippocratica demonstratio, ne exorditur: nempe ea, Si detur corpus simplicissimum, ac maximit unum, ipsum neque intendi nec minui posse. Est autem hoc Hippocrati in libro de Humana natura deinonstratum ad hunc modum : Quod dos let, ex pluribus conflatum esse oportet: dolet autem homo: igitur ex pluribus constat: nam hoc unum praecipuer demonstrare uult eo loco Hippocrates ,hominem ex pluribus constare,aduersus eos, qui urnim esse dicebano demonstratio sane est haee, in eo libro tractata. Cuius erat asesumptum illud probandum Hippocrati, Quod dolet, ex pluribus esie
. ao confatum. Probat autem hoc medio: Nam quod unum omnino est, dolere non potest , non enim esset a quo doleret, si unum tantum seret.
Vides igitur quod hic a Galeno dicitur,si detur corpus simplicissismum, medium esse Hippocraticae demonstrationis Quod quidem Ga/lenidustum, de uno si uespecie, siue numero, siue genere intelligatur, uestasimum este puto: siue enim homo in specie simplicissimum quid atq
unum sit, omnem multiplicitatem excludens,atcp omnem compositionis modum, uerissimum erit, ipsum in specie sua neque intendi, nec minui poste : neq; corpus illud specie unum, numero plura, ut tu uis, maioris
minoris ii rationem suscipiet, si ad hune Galeni modum simplicissimum, xo & maxime unum constituatur: non enim habebit unde hane diuersit tem suscipiat, ex quo simplicissimu & maximὰ unum esse ponitur. Nam
esse maxime unum, omnem multiplicitatem atque uarietatem excludit.
Ego tamen in exemplo locutum Lisse Galenum, atq; de uno numero instellexisse, uel ex ipsa textus serie testatissimum puto.
Qiiod me de humoribus mentionem secisse ais: seci quidem,& ad Hippocratis mentem arctissime me coniunxi. Quid enim ille praecitato lis bror Corpus, inquit, humanum continet languinem, pituitam, & bilem duplicem, tam flauamquam amaram :&haec illi sunt natura corporis,&propter haec aegrotat α ualet. Quae eadem in meis commentarmis scripsi. O Haec de primo.
De secundo illa, Mirum tibi minimὸ uideri debere,Galenum qualitastes Elementares pro suis ipsorum formis aut potius naturis nam Gai nus sormas non agnoscit, naturas agnoscit positisse. Frequens est hoc Galeno, Dequens Hippocrati, ut qualitates, quae secundum rei naturam insunt,sermas rerum,& naturas appellent. Sic Hippocratem temperiem naturam nostram esse dixit: sic quoq; Galenus. Ille enim conflatam ex calido, si igido,humido,& siccosymmetriam, hominis naturam multis in locis esse testatur. Galenus uero I. de Usu partium, Temperamenta, insquit, propriam particularum iubstantiam complent. Corpus enim tale a pro natura est,propterea quod caliditate, frigiditate, humiditate,siccitas te sic commistum est: nam carni este carnem, & neruo neruum, & alios rum unicuiq; id esse quod est,per qualitatum quatuor praedictarum cerotam quandam temperatura mistionem contingit. Haec igitur eis cibudi 0 secundum substantiae rationem insunt. Vides Galenum temperiem substantiam appellare ,& eam esse pros
97쪽
priam particularum substantiam sumunt enim medici substantiae nomen paulo crassius latius quam philosophi, pro eo scilicet quod cuius in rei essentiam uel constituit uel conseruat: secundum quem modum in Arte medicinali ea quae ingrediuntur medicinae definitionem, atΦ adeo defiis nitionem eam quae optima sit, substantialem uocat. Et de lignis eodem lithro loquens , quaedam ex his secundum substantiae rationem inhaerere scribit. Quo loquendi modo Aristotelem quandoque usum fuisse legi mus, dum diuitias hominum substantiam esse dixit, quod eae hominem conseruent,& a periculis tueantur. Quo pacto Galenum dixiste credide rim, temperiem propriam particularum substantiam complere: quod oeam stabiliant atque conseruent. Pereunte enim temperamento partis,
perire quo ψ Sc lanctionem eius est necesse.
Tertium quod quaeris est, cur omnium morborum acutorum incerνtas esse mortis aut salutis praedictiones dixerim. Ego uero nullibi id me dixisse iurare sanctissime positam: neq; tu illud in meis commentariis lea' gisse potuisti, tantum id me dixisse confiteor de occultis morbis opinios
ne quam arte potius iudicari quod interni morbi aut non omnino certas N euidentes, aut certe coniecturales habeant notas: quod in de Locis
affectis libris Galenus testatur, adducit eo loco Hippocratis aphoris'mum Graeci, particulamΦ illam pro non omnino interpretor, non autem pro omnium: neo enim sum tam insciens Graeci sermonis, ut uoces has duas παροπιν &-distinguere nesciam. Commentariosita meos, seriemin huius rei omnem , quae pagina XL ID. meorum Commentariorum scripta est, maiori deinceps iudicio, atque attentios ne leges.
Venio ad historiam de Boethi uxore seruata, quam in oratione mea reprehendis. Merito quidem reprehendenda illa a te esset,si ex me esse in telligeres.sed scito deprauatissimum esse a nebulone castigatore hunc los cum, quem di j hominem male perdant. Nam in exemplari manu mea is scripto sic a me posita est : Galenus certe ob unam Boethi uxorem musliebri profluuio liberatam, quadringentos se aureos nummos regium planit munus mercedis loco accepisse testatur. Castigator uero pro res
gium munus,regium morbum apposuit. Vides erratum insigne. An metu tam lectionis Galenicae contemptorem esie credis, non ut illam totam
historiam in lib. de praenoscendo positam,at adeo uniuersum librum &milies legerim,& memoriae commendarim Habebor tartasse a quibusidam malus orator: sed modo non malus medicus sus*dein iaciam. Haec habui Ludovice, quae ad te pro me scribenda medi js in occupa/tionibus habui. Tu boni consules & defensionem meam doctis aliquot si tibi uidebitur communicabis, quor per te tutari a calumnia possint. Mi,c-- Essicies uero quod Galenus uirtutis & ueritatis amantes atque studiosos tariis ad lib. sacere iubet, ut in percipiendis demonstrationibus industriam omnem - h ponas, non facile uero insurgas: sic enim te decet. Vale.
98쪽
Super is em dia js ali noniagis alise ad eundem Ludovicum Garinum
T s I ita uariis curis distineor, ut uix mihi ad mea priuata studia tractanda a quibus iam sere alienior sum factus
tempus supersit ullum: tamen quum te miro stiendi atin intelligendi studio teneri,summoq3 quodam ueritatis amo stre flagrare perspiciam: committendum mihi sane non pus a. taui, quando tantum tu mihi tribuis, ut de quibus dubitas, certior per
me fieri uelis, idi tibi persuaseris, ego in hoc genere offch tibi desim:
Itaq; quid ad proposita mihi a te dubia recenti hac tua epistola responsdendum existimem, breui explicabo: praeteritis iis, de quibus per Sapors
tam scripsi. Nam longum esset ea recensere, nec epistolae modus caperet. Tantum dicam de incerta acutorum pra sagitione non aliena me ab Hippocratis N Galeni sensis in meis commentari js adduxisse. Nam etsi pars 'ticulam Non omnino) pro Non omnium,explicare in aphori sint comι mentario uidetur Galenus: ut sit sensus, Non omnium acutorum inceratas esse salutis aut mortis praenuntiationes,quum sint aliquorum certissis Q mae, uti ex I I. Praesagiorum libro de Crisibus,&de Praenostendo, pro.
bari facillime potest: tamen non ed fit, quum interni morbi de quibus in meorum commentariorum pagina XLIII. loquor & incerti sint,& de ths ipsis opinione potius quam arte iudicetur sic enim lib.de Flatis bus seribit Hippocrates, aut quisquis tandem illius libri autor fuerit
sed N in acutis illud quoque uerissimum est, quanquam non omnibus. Nam in iis, quod ait Galenus, propter subitam in iudicatione permutas x. Apharicotionem, uariumΦ agitatum humorum, falli interdum medicum continagit. Quod Rin pestilenti sebre quam saepissimὰ euenire testatum Aui- ω.1.quarucenna facit. Sed haec de primo. Ο uod uero Calculum, Sustusionem,&id genus caetera,morbos consilituerim: cum Galeno id mihi iure uideor secisse, qui isthaec omnia moraborum nomine dignatus est. Nec id repugnat cum eo, quod paulo post a me pagina LN XXV. adsertur, Morbum esse qualitatem. Nam etsi praelata omnia, Calculus, Grando, Suffusio substantiae quaedam sunt,
non ea tamen ratione morbi sunt censendi: sed qua constitutiones quaesdam sunt praeter naturam primo actioni incommodantes. Est enim peris petuo Morbus in praedicamento qualitatis, ueluti eius contrarium Sanistas: utrunque enim in habitus uel dispositionis ordine. Nec inconuenitidem sub diuersis attributis quae Praedicamenta uocant alia alcy alia ras o tione locari. Pater enim in praedicamento est substantiae, atq3 relationis: sic calculus, grando, stusio si eorum naturae spectentur,substantiae sunt:
si prout laesionem inserunt, habitus uel dispositiones. Sicin omnis mihi tolli pugnantia uidetur. Tertium illud est, Cur ab eorum albo quae propriam actionem habes
re dicantur, cutem non exceperim. Si de externa loqueris, illam ego ins
99쪽
strumenti loco non habendam iure censeo: si de interna,& quae uel Ari stotelis testimonio tactus organum est, minime excludere eam debui: propriam enim ipsa habet actionem: hoc est, eius generis, quae a nullo alio quam ab ipsa cute perfici possit, nempe qualitatu descrimen. Disceris nil nanque ipsa tangibiles qualitates omnes, ut libris de Usu partium, Scde Temperamentis Gal. Explicatio uero eius Galeni loci mea quod si corpus quod in tumor rem attollitur nullam propriam habeat actionem) duriuscula tibi, ac nonnullis alijs uidetur. Ego tamen, si quid in Galeni sensis explicandis tu dici j habeo, uideor mihi congruentissimὸ eam partem ad Galeni mens iatem explicasse. Nam quum I.de Usu partium, multisq; atris locis, striaptum sit ex Aristotelis dogmate,partes a natura non seustra,sed in usum aliquem esse iactas: alienum sit a ueritate dicere,uenae tunicam,de qua in exemplo Galenus, nullam propriam habere actionem: habet enim salutem eam, cuius gratia faeta est,nempe ut uenam integat, & firmiorem ab iniuriis reddat: actionem igitur unam aliquam ea pars habet: si modo hoc ahionem uocare uolumus. Sed quum ea pars, nempe uenae tunica, nihil per se ipsa eviciat quod ad corporis conseruationem alicuius sit mos menti, propterea nullam propriam habere actionem iure dicetur: non enim concoquit cibum,aut finguinem conficit,non distribuit,non quic. io quam facit unde corpus iuuari possit. Nec ego id de instrumentario talistum, sed & de simplici, ut tu recte sentis, intelligendum censeo. adaeque enim de utroq; uerum est quod eo loco adsert Galenus. Tu uero meliosra ipse statues, de n re tota pro do strinae tuae puritate at magnitudine iudicabis. Es enim tu in ea urbe, in qua uel parietes ipsi solidam do strinam spirantes meliora te docere poterunt: sic de Athe narum scholis olim dictium legi. Tu ualebis, S praessiantes istos uiros, professiores medicos, Plu rimum ex me siluere iubebis: in primis D. Sapor tam , R Rondeleo . osium, atque Stas
Primi bbi enarrationum medici- .nabum flais.
100쪽
liquot Caleni locorum explicationes ad . n. Saportam messicum. ENARRATIO PRIMA. V M M E tua omnia incredibiliter deleactare soleant, tum quae mihi a te recens daesta est epistola, mirificam mihi laetitiam uoluptatem attulit: erat enim tum esea
gans & docta, tum amoris 3c officii pleanissima. Illud enim ego a te recte amans ter ν factum sum arbitratus , quod quum
eam fuisse amicitiae nostrae uel conseruanadae, uel etiam augendae rationem meani intellexeris, ut ea nulla esle aliamaior potuerit,in eow ossicii genere, tanta mihi contentione atq; studio decertana dum putaui, qui a nunquam antea ulla in re,deeste tu tibi noluisti, quin mihi quanta maxima postes cura, animi in me amando tui propensios nem , multis iam 8c claris testimoni js mihi perspectam atque probatam, suauissimis etiam tuis ad me literis declarares. Quae in eo potissimum summum tuum erga me amorem indicare sunt visae, quod quae tibi ex meis Commentariis maxime non pmbantur, ea ipsa a te seueriore ludiscio sub censuram reuocata, in medium a me uel planius explicanda, uel doctius interprennesa adduxisti: id p cum docte 8c acute , tum certὰ plesne & luculenter. Quibus omnino literis quoniam me amantissime prosvocas, respondebo: non tam quidem aduersandi tibi studio, quam tuens di mei: neq; tam refellendae tuae sententiae causa, quam ut quae me ratiosnes impulerunt ut sic Galenum interpretarer, eas tu rationes cognosceres. Siquidem reddendam esse suam culo sententiae rationem a Cicerone tuo proditum est. Eam uero epistolae tuae partem, qua commentarios meos eruditionis Sceloquentiae titulis immodice ornas, quos ego nes agnosco, ne* sine rubore tenuitatis uti l meae conscius audire postum, totam relinquam, in tet ac tui similes totam conseram: qui & ingenio, o Sc eruditione, Sc multa multarum rerum cognitione 5c usu praestatis. Sed iam ad locos a te notatos, quorum prior ille est, quod caput ego secundum primi libri enarrans, per meatus,Galenum patentiores quasdam,ac tenuiores nostri corporis partes per uniuersum diffusas ut mea ipse uerba reseram intellexisse existimo. Rursus Q caput eiusdem libri quartum exponenS,Per mea uS non tam Partes has, quam internas quasi dam