장음표시 사용
101쪽
opposito moin somno &i vigilia fiat
motu. 8d hoc mavime aee L is illis, qui habent oculos eminentes. ' quia oeuli
istorum sunt prominentes. eorum visus est debilis. 8c sparsus tunde indiget forti motu propinquo. Et propterea qui habet oculos profundos, remotius videt: quia spiritus visibilis in eis est magis aggregatus.& virtus visibilis incest fortior. Metiam luκ in maiori quantitate recipitur, sicut accidit in xiiiis strictis curretibus. Et propter hoc stringit sagittator oculum, quando vult recte emittere sagittam, es carpentarius Vt rectius videat lineam. de propter hanc dehilitatem accidit decrepitis ut non possint legere subtiles literas nisi in Sole,& vident res remotas,& non propinquas. Et apparet ut veniat haec debilitas in visu propter ma tam comple Nionem siccam accidentalem & non naturalem, aut propter humiditatem tene olam: propterea quia siccitas, sicut di 'hum est. disti cile patitur. Schaec aegritudo est quasi obscuritas oculorum: propterea quia iste patiens Vide in die,& non in nocte, quia ei non sufficit luκ Lunae Sc c1deLtrum.& hoc proinuenit a tenebrositate, aut duritie receptionis. Istae causae simi quae de necesti te possiunt dici super ista accidentia secundum Naturalem philolaphiam. Sed cauo se, quas dant Medici in istis accidentibus. sunt fundatae supra fundamenta corru.pta. quia tu scis, non est in oculo aliquod corpus. de quo possit aut possibile sit opinari. ut e Xtra ipsum mittaturi 1ἰcut opinati sinit illi. qui vocabantur de societate Asrahel Saar. Sc Gal. tenet eorum viam. Quia non est aliquid in oculo ta
nisi calor naturalis, qui aduenit ei a cerebro per duos neruos per Patos. nec cain Ior potest separari a corpore in momento. etiam remanente calore intrinseco ipso Sc homine uiuente. Et unpossibilis est ut eκ tendatur usque ad stellas. quia antequam veniret illuc, esset corrupta sua comple M io,& ess et pruiata sua forma specinca, in eo quod est causa intrinsecus. Nec etiam in eo est corpus coeleste,
nec igneum, habens splendorem, vel quod sit splendidum. quod illuminet ipsui per naturam. Sed splendor est primum apparens per se.& impossibile est ut iit recipiens aliquid de natura suscepti, in qualitum vitum est recipiens, dc aliud receptum.& hoc probatum est in Naturali philosophia. sed est .iicut diei uni est saperitis . quia visio fit propter impressioiaem colorum in corpore pervio, hoc est in aere,& in aqua:& ista corpora dant oculo, secundum ιν dictum est,& imprimuntur in ipsum,& postea apprehendit spiritus visibili se Ise' oculorum. dc propterea fuit compositus oculus e N corporibus perui is & quia iste sensus non potest apprehendere similitudinem' oculorum . nisi post in sunt impressi in corpo
re medio. Sed accidentia, quae ponunt eΜtranei talem in visu, sunt multa, de linsciunt declarata in arte Radiorum.& nominatur Almen dahar. 8c quae dicentur hic, sunt creata ab aegritudinibus. Haec sunt quae veniunt a mala compleκione. vel positioner quia apparebit unum sit duo.& haec causa attributa est doctrinae radiorum. Iterum accidit ut videatur oculus videre omnes co Iores secu/ Fdum unum modum, Videlicet rubeos, aut citrinos, aut aliter dispositos. Et causa huius sunt vapores,qui eueniunt ad humiditatem perulam, in qua est visus. quod est, quia quando illi vapores prouenient a citrinitate, o innes res vlsae tales o ile dentur.& sic de aliis. Et aliquibus apparent sicut cimices, aut nui scae volare an te oculos.& hoc prouenit Propter Vapores mi Stos, qui ascendunt superius. Et aIiqui vident res visibiles quasi fenestratas.& hoc accidit propter quenda vaporem nigrum, qui accidit, vel qui transit per crystallinum. sed ipsis in non cooperit totum. Item accidit habenti cogitationes corruptas propter aliqαam causam intrinsecam. vel e Nirinsecam, ut senti t malo sensu. quod est, quia quamuis sei sator uni motus adsens m veniat ab eretra, non est impossibile ut fiat sinule etiaper contrarium. quia Propter banc corruptionem cogitabit unum Jc confirmabatur, ita v forma illius mouebria latere interiori spiritum istius sensus.& tunc videbitur oculo. ut illud sit deforis. Et est istud in vigilado sinula uni somno: quia . declaratum est in rractam de Somno Sc Vigilia, . somnia attributa sunt virtuti iiii aginatiuae . sed ipsa facit in somno coturarium eius,quod f. icit in vigilia. 'uia in v ilia primo moliet sentatum sensum communem,& postea illud mouet ima pinationeni,& secundunt quod ductum est ordinatim superius. Sed in somno sit modo contrario. quia minus incipua Umute inruginativa propter torusem rece-
102쪽
A prim deforis in vigilia quoquo tempore, & illa est remori. Ad ideo primo mo.
uet sensum communem, Sc communis mouet particulares sensus, δί' tunc sen tientur res, quasi sicut essent eκtra. 8c sicut hoc fit in somno, sic fit in vigilia propter multam sellicitudinem circa aliquam rem . Et propter hoc confirmatrisetur Virtutes animae, aut propter aliquam aegritudinem fiNam in corpore, aut Propter timorem, aut propter tristitiam . quia tunc soluitur quidam Vapor, Mascendit cerebrum,& imprimitur in ipsum sorma rei e N cogitatae: dc ascendendo superius mouet spiritum animalem,& reducitur iste motus usque ad virtute imaginatiuam,& ipsa spiritu mediante mouet sensum communem, Mille Inouet particulares,& sentitur res sicut esset eκtra.& populi credunt m hoc fiat ab Ange iis, aut a Daemonibus.& demonstrationes huiusmodi declaratae sunt ordinaturasti, Ilia sunt accidentia, quae superueniunt omnibus quinque sensibus.
De accidentibus Anhelitus. cap. XXXIX. DE inceps volumus loqui de aecidentibus anhelitus, Re ab illis transibi
mus ad accidentia virtutis imaalhatiuae, de cogitatiuae, Se memora. tiuae, & accidentia somni, dc vigiliarum . de postea loquemur breui. u rer de aegritudinibus, in quibus apparet maior pars horum acciden.
tium aut omnia accidentia, quae veniunt super hanc virtutem. 8c cum comple uerimus haec completa erit intentio nostra. Et eta accidentibus superilenienti
Dus huic virtuti sunt eκ genere aus menti, Se diminutionis illius. Sed priuatio huius operationis est mors.quamuis prima fronte appareat priuatio anhelitus in multis aegritudinibus, sicut in sui secatione matricis.& similitius, non tamen est Priliatus, sed se Ium occultatus. Et propterea quia haec operatio fit a duobus moinrinus, inspirando dc respirando , Sc inter quemlibet duorum motuum est Una quies, sicut probatum est: neces larium fuit ut augmentum , 8c diminutio essent In has quatuor rebus, hoc est in duobus motibus, de duabus quietibus. Et dimi mitio duarum quietum nominatur thoaar,& augmetatio nominatur thephaues. Et augmentum, δc diminutio adueniunt istis duobus motibus secundum duos modos. Vnus est velocitas Sc tarditas: de alter est fortitudo in tribus dimensio. Ialbus, quae sunt longitudo, latitudo,& profunditas.& debilitas in i plis, ut in dilatione,&constrictione. Sc augna entatio in hoc appellatur fortitudo aut magnitudo,& diminutio appellatur paruitas aut debilitas. Istae sunt species simplices mali anhelitus, Sed compositae sunt multae. sed hic volumus tractare nisi de causis facientibus has simplices species: quia homo discretus scies compositas per simplices. Et dicimus ιν causa tartitudinis est tartis necessitas anhelandi.& hoc iit cum sanitate virtutis efficientis, Se propter honam disposinonem in strumentorum . Et inspiratio aeris est propter fortem necessitatem refrigeranocii, dc respiratio est propter fortem necessitatem e V pellendi corpus fuitiosum. Propterea tartificatur aliquando unum istorum, & tamen non est necesse Ut aliud fortificetur. Et velocitas est sἰmiliter proptet fortem necessitatem anhe-I and l. seia non est necessarium penitus ut sit velocitas cum sanitate virtutis MDona dispotitione instrvinentorum . quod est, quia virtus iuuat se cum velocitate, quando deficit lartitudo. quia forte facit hoc ut restauret per hoc quod deficit a Fortitudine.& propterea accidit hoc, quando virtus est lariis,& instrumenta nonini conuenientia. Sed thoar etiam fit propter paucam necessitatem anhelan Q i. sed non est necessarium, ut sit cum sanitate virtutis,& bona dispolitione in strumentorum.' uia pro maiori parte cum natura iuuatur in hoc, facit illud qua Uo perdidit fortitudinem, & accidit m natura iuuetur cum hoc, quando perdiduvelocitatem propter penuriam virtutis. Et si ita est, sicut di Rimus, ergo qu erit conueniens ut tit anhelitus velocior de lartior thoar, tunc erit magis necetiaria ιanuas virtutis, δύ bolia dispositio instruinetorum. Et causae dii nutionis sunt Oppolatae in his rebus causis augirientationis. Sed paruitas fit aut pro ter debili
Nic Fusuus, aut propter tia obedieimani instrunientorum, Et constrictio fit PIM
103쪽
iter oppilationem, quae sit in concauitate canalium pulmonis. & haee oppilatio
in om tiri et ciui a canite descendunt:& fit etiam pro.
Dulino. quae strictura fiet propter aliquod apostema quod illi generatur, aut pro Dier malani compleκionem: sicut accidit in apostematibus stomachi & hepais is & sicut accidit propter magnam satietatem .Et aliquando est causa mals pulsationis anhelitus in aliquibus hominibus naturalis, eo . pectus non erit proportionatum pulmoni. Et aliquando erit strictura pectoris eκ culpa malae fasci icinis Et e X causis paruitatis est dolor, qui fit in diaphragmate, aut in pecto,ee & in membris communicantibus cum eo. Et causa tarditatis accidit propter duas res aut propter debilitatem Virtutis, aut propter paucam necessitatem spe. .andi respirandi. sed quando erit causa propter aliquam Paucam necessitate. non erit ibi thoar.sed quando erit causa propter debilitatem V Irtutis solum, po sterit esse thoar. Istae sunt species omnes malae pulsationis simplices anhelitus, Meausae earum . Et tu scis quia promisi tibi in multis locis abbreuiare & non pro onpare Quia res particulares tu invenies in libris spicatorum, scilicet practi coostum sed ego non sunt de ipsis.& adhuc ego idem tibi particularius dicam cum
ouuar de simplicibus in libro Signorum.& hoc sufficit quod dumini est de sim
Olici cuia ab illo poteris scire compositum. & dabo tibi unum eκemplum de Hanhelitu. ut dicitur anhelitus erectionis,& est anhelitus paruus velocior thoar. ut causa huius est propter fortitudinem Virtutis, ut magnitudinem necessitatis,& inobedientiam instrumenti.quod est,quia ipsa pulsatio non fit iiili propter forte apostema, sicut in pulmone: aut propter oppilationem fortem, & nomina. tur anhelitus erectus propter similitudinem eius quod habet, quia non potest i cere suolnus eo in pars pulmonis cadit super partem.& Partes pectoris cadunt.
propterea necesse est 't situ dispositae, M anheli,
us talis fit. Et debes scire . tempus motus anhelitus, qui fit Propter inspiratio nem aeris in anhelitu naturali est breuius tempore motus, quem tacit.propter
pirationem:& m motus respirationis hora somni est longior motu inspiratio; nis propter necessitatem,qua habet ut eκpellat corpus tumosum . Sufficii quod dictum est in accidentibus anhelitus.
De areidentibus rem uirtutum, sicilicet Imaginatiuae, cogitatiuae,
O Mems ima. cap. XL. APoaret ab his virtutibus, ut non compleantur suae operationes nisi in scerebro.&propterea quia cerebrum aptum est pati, eo . est frigidum& humidum, ob hoc maior pars causarum accidentium istarum virtuis tum prouenit a passionibus cerebri: aut ψ sit primum in hac causa, aut hoc sis oropter communitatem illorum membrorum. Et si causa erit in toto cerehro erunt tunc laesae omnes virtutes.& si fuerint in loco proprio, erit tunc laesa virtus illius loci proprη.& quando fuerit causa in prora cerebri, tunc erit laeissa imaginatio.& quando fuerit in parte media, tunc erit laesa ratio, & cogitaistio.& quando fuerit in parte posterior tunc erit laesa memoria, & conseruatio. Et istis virtutibus adueniunt accidentia secundum modum, secundum quem adueniunt aliis: hoc est ut corrumpantur, aut diminuantur, aut permutentur ad ma Ias operationes. & corruptio & diminutio fit a mala comple Rione frigida Mhuin ida aut frigida solum. EN his quaedam est materialis,& quaedam non mate xialis.& materialis non est inuenta nisi sociata duabus qualitatibus, sicut est in adopteκia,& aegritudine quae dicitur subeth.& quaedam est a compleNione male tali aposte mosa, quae in Arabico nominatur asirsen abberit, idest frigus: aliquando accidit haec aegritudo cerebro mediante ore stomachi. Et causa , Drapter Quam permutantur istae virtute S ad malam operationem, est mala comis
Plenio quae prouenit a cholera, aut melancholia, Et quando dominatur suis
104쪽
A per cerebrum mala eompseMio calida, tune fient imaginationes eorruptae, Aeoscitationes. 8c ructus, Ac aliquando corruptiones cogitationis . 8c memoriae. Et est possibile eme malam compleκionem hanc in cerebro solum sine aposte mate. 8c est possibile ipsam esse propter colligationem alterius membri, sicut accidit in febribus, quando ascendit fumus a stomacho ad cerehrum. Sc facit apostemata, aut non facit. Sc potest esse eκ aposte malibus.quae fiunt in substantia cerebri. & potest eme, ut sint in panniculo. 8c potest esse ut sint eκ aposternatibus, quae fiunt in ore stomachi. dc signa discretiua horum dicentur in li- ihro de Signis. Sed corruptio, quae accidit his virtutibus propter compleNiO . nem melancholicam, est cum timore, qui fit sine causa, Sc cum malis cogitati nibus,& tristitia. 8c timore rerum tinpossibilium. Et quando uritur melanch ita, , fiunt accidentia cholerae in ipsa,tunc conuertitur homo ad serinos mores: dc omnes motus ipsius sunt praui dc timorosi. 8c haec impressio fit in anima pro pter complexionem obscuritatis melancholiae. Sed nigredo eius non est causa huius, sicut dicunt Medici:quia color non est causa substantialis ad corrumpe das virtutes animae: sed haec causa prouenit ab Una specie malae complemionis, Contra Gai sicut aliae aegritudines . Et tu scis,quod habitus animae sequuntur compleκio. lenum tertionem corpoream in hac coniunctione. Ad qui dicunt v anima terretur propter liu de locis ariis morem melancholicum nigrum, sicut terretur homo in Obscuro, dicut Verba ca- ctis cap.6.tionum.quia aliqua laesio non aduenit animae in obscuro, nisi priuatio sensatin sensus visibilis. quia non videt anima in corpore, ut possit 'dici, quod sentiat terrorem nigredinis. δί magis foedum est dicere Ut videat eκtra, quia anima non est eκtra, nec intus. Sed est sciendum,Quod de natura istius humoris me
lancholici est ut ipsum sequantur haec accidentia: sicut de natura sanguinis est. vi ipsum sequatur gaudium 8c laetitia. δί non dicemus propter hoc, quod sanis suis det lumen an unae. δί haec res est manifesta illi, qui aliquantulum de natu ara gustauit. Et in hac aegritudine, quae dicitur melancholia, cadit magna diuia so inter Medicos de eius causa. Quidam dicunt quod possibile est ut in ipso met cerehro fiat, aut propter adustionem sanguinis cordis, aut propter os sto, machi. Et quidam dicunt quod fit ab apostemate,quod generatur in fundo stomachi. Et quidam dicunt quod fit propter apostema factum in mestraicis. Et quidam dicunt Quod fit propter humorem melancholicum, quem spargit splenad stomachum, qui est cκtra naturam sua qualitate. Et isti respondent verbis priorum, & dicunt quod sunt impossibilia, quod causae istius aegritudinis sine calidae: eo quod accidentia istius aegritudinis sunt manifeste frigida: quia eorum
ructus est aceto sus, & plures ipsorum habent ventositatem frigidam , non cum multa siti. Et adhuc dicunt, si esset causa propter apostema calidum in his meishris, sequeretur e re hoc eκ necessitate febris.& nos Videmus quod in hac aegri tudine milia est febris. E t ego dico quod reprehensio istorum, qui dicunt quod V si ista aegritudo esset propter apostemata calida, sequerentur accidentia calida. sciit fortis sitis. Sc permutatio cibi ad fumositatem, dc paucitatem inflammatio. nis . non est necessarium penitus. quia iam dictum est, quod calor eκtraneus, propterea quia facit calorem intrinsecum e X halare,& ipsum debilitat, non est impossibile ut sequantur ipsum accidentia frigida, dc faciant similia acciden tia supradicta: dc ma Nime quando calor e X traneus laedet formam naturalem caloris intrinseci, aut corrumpet ipsum. Ac propterea fit acetositas secundum Aleis mandrum per calidum, sicut per seisidum: quia calor intrinsecus non fortifica tur nisi per calorem, qui ei formaliter non repugnat. Et quod dictum est. quod sequitur necetario febris, quia omne apostema est calidum,quod fit in his duo-hus membris, sicut eκperientia testilicatur, hoc bene amerendum est: quia impons bile est hanc aegritudinem eme sine febre, si propter talem fieret causam: eκce pto uno modo, i hoc apostema fieret post declinationem apostematis: quia tu edicendum est,cν non remansit e X calore eκtraneo tantu, Vt sit sufficiens ad seshre facienda: sed est tantus,ci, sufficit ad issione facienda stomacho, dc cerebro solii,&.hanc mouere Passione.Et pol esse, haec cgritudo inueniat solii a splone: dc videtur,lisc sis una eκ maioribus causis speciei istius fgritudinis.
105쪽
De GeUentibus Somni, O Vigiliarum. DCap. XLI. Somni defi
Iepsis,DAinceps volumus loqui de accidentibus somni & vigiliarum:& in primis volumus dicere definitionem ipsorum. Et dicimus Q somnus est profundatio sensus communis eN cerebro ad cor. 6c propterea tunc li gantur sensus particulares, & constringuntur in eorum instrumentis: eo non est necesse ut moueantur ad eorum seruitia. Et vigilia est contrarium huius. hoc est ascensus istius sensus ad cerebrum in locum suum. Ac propterea tunc dissoluuntur oes sensus particulares in eorum instrumetis,ut operctur actiones ipsorum .ergo descriptio somni est priuatio motus: δί vigiliae descriptio est continuatio motus. Et potest dici hic motus istius sensus est formalis causa Gmni Se vigiliae,& subiectum somni de vigilis est sensus communis, δc cor est radiκ de cerebrum est ipsius primum instrumentum, cum quo operatur. Et accidentia' que superuenisit somno, est fortis ipsius profunditas . Sc hoc fit propter dominationem mulis frigiditatis curia humiditate super cerebrum, aut super memohrum communicans secum .Eκ accidentibus,qus superueniunt huic operationioer contrarium, est vigilia de causa eius opposita est causae frigiditatis: hoc est. 1 cuia fit propter dominium caloris Sc siccitatis. Et aliquando est haec res compo ita a duabus causis. haec aegritudo est aegritudo vocata nabur: quia tunc iacet sἰ-cut dormiens, Ac oculos reuet apertos. quia dormire est propter frigiditatem, Mtenere oculos apertos est Propter siccitatem. Et aliquando fiunt aegritudines in cerebro in quibus fit pars horum accidentium , aut omnia. Se illi qui scient qadi κimu dabunt causas unicuique accidentium,aut si sint praesentes, aut praeteritae Et volumus dicere de quibusdam eorse,quae sunt manifestiora: θc perfectius sciet per haec quae dicentur, postea alia,quae non dicentur. Et dicimus v quaeisdam eorum vocantur et daar. 8c quaedam nominantur alchahus, i. incubus. Icciuaedam nominantur elzara, i. epilepsia.& quaedam nominantur lecta. . a poplemia Sed primum est super humorem, super quem dominatur fumus. δί iste fumus ascendet ad cerebrum 8c mouebitur,& tunc sentiet patiens hunc motum, saeut esset e X tra, quia quamuis sensata habeant, i moueant sensus de laris,iam dimimus in non est impossibile Ut moueantur ab intrinsecis humoribus.& si cerebrum acu uirit multam malam comple Nioncm propter Perseuera imam haru re rum tunc cadet patiens in terra, sicut cadit epilcpticus. Et iste fumus aliquando fiet iii ipsoni et cerebro,& proprie in suis arteriis.& aliquando ascedet a stoma cho vel ab alijs membris. Sed alchahus, i. incubus est quando sentit homo, cudormit ac si praemeretur,& aggravaretur a re,quam abiicere non potest. Et manifestum est,. hoc non est, niti propter aliquam priuarionem Virtutis motiuae Drooter aliquam malam comple Nionem materialem. Et quia cito dimotuuntur. oninantur ut fiat ab humoribus fumosis, qui ascendunt cerebrum, Sc laedunt ipissu in sua qualitate. Epite pila est fgritudo,quae facit cadere in terram patiente. in orimis tunc niouentur omnia membra motu malo eκrraneo, deinde sic move tur donec homo cadit, dc priuantur omnes sui sensus, Sc Virtutes animales , aut diminuuntur: M contrahuntur, de colliguntur omnia ipsius membra, de contrahuntur sicut spasinata. Et hoc est signum manifestum, v passio est in cerebro.& collectio 3c contractio membrorum propter motum e Niraneum signincat in haec species est una eκ speciebus cotractionis,quae fit a virtute eκpuisiua: quia
colliguntur Sc contrahuntur membra in seipsis propter e N pulsionem rei Isdeis iis P maxime in cerebro.& Propterea iste humor est contrarius in sine copi eis Nioni cerebri. de hoc facit, aut sua qualitate, aut tua forma.& illud, quod significat nobis.. non fit propter humiditatem nerui,nec propter iplius insulionem. est Oropter subitam ipsius dissolutionem.& de necessitate est . humor lactens hoc sit subtilis,eo'parorei sinus ipsius cito transit, sicut fit in aegritudinibus acuitis Sed quia no videmus pro maiori Parte illi, qui hanc patiuntur aegritudiis
nem sunt frigidi δί hinnidi, sicut pueri aut frigidi δέ sicci,sicut senes:& uniuee
106쪽
a laliter quia haee aecidentia apparent super frigidos pro matbri parte . signimaeci, causa huius aegritudinis est humor promus. sed cotradicit nobis hoc, quod humor grossus non cito ditatuitur, siue discurrat per strictos meatus siue per latos, sicut dicit Galenus. quia dissolutio non est aliud quam dominatio naturae super humorem ipsum decoquendo, ut retineat quod est conueniens nutrimento, Maliud eκpellat. δί hoc non fit in humore glosso in eo quod est prossiis, nisi in logo tempore: sicut testificatur eκ perientia in aegritudinibus. Et nos videmus P cito dissis luitur hic humor. Et ob hoc dicendum est quod haec aegritudo no sit, nisi propter fumum qui generatur in ipso met cerebro, vel in alio membro, quod ipsum et transmittii: sciit dicit Galenus de iuuene, qui sentiebat quod qua a quidam fumus frigidus ascenderet ab uno membro ad cerebrum: & qurdo perueniebat illuc, cadebat epi Iepticus. Et hoc accidens est sufficiens ad probis dum, quod causa huius aegritudinis est ventositas filmosa. sed ista ventositas neo cessario communicat humoribus frigidis 8c humidis aut frigidis dc siccis. & istphumores sunt isti vento ut materia. Et propterea curatur haec aegritudo, eii acu Ido illos humores. Et quamuis dicatur per nomen alicuius hominis, ut hoc accidens fiat a cholera, non dico hoc impossibile. Sc cadit in hoc ratio. nam breui uitas paro κismi hoc adiuuat:& veniente accidente hoc aliquibus propter st . machum, videmus quod hoc fit eis ut plurimum propter famem, aut propter irg. Sc hoc ostendit, ut fiat a cholera. Et Galenus curat hanc aegritudinem c u hie-ra picra, in qua dominatur aloe. Et manifestum est Quod aloe non purgat. nissvnam duarum rerum, aut choleram aut humorem cholericum. Et quidam di cunt quod haec aegritudo fit a compleκione mala non materiali frigida 8c sic, ca. Et hoc est a ratione remotum. quod est, quia haec aegritudo ut plurimum hahet paroreismos. Et adhuc si fieret propter malam comple Nionem non materialem, non fieret nisi a rebus eκtrinsecis. quod est, quia mala comple Nio non mater Ialis creata a mala compleκione materiali est difficilis curationis : Se itali causa, qualis haec est, impossibile est fieri paroNismum epilepticum. 8c secundum hoc non fieret haec species, nisi propter res eκtrinsecas, hoc est ab aere friRldo. quod est, quia mala compleκio, quς fit a talibus rebus eretrinsecis est facilis dissolutionis. Sed remotum est quod res e X trinsecς, hoc est aer frigidus ponsit inducere malam comple Nionem cerebro sufficientem inducere epilepsiam. sed si eκ perientia hoc testificatur, raro hoc esse debet. Et tu debes scire, in proispter hanc scientiam non potest finaliter sciri rationabiliter de omnibus curimis dinibus, qus uni possibiles, & qus non . quias gratudines certificantur per senis1ui d adueniunt testimonia eκ perientis propter plurimos sentire t post hoc tit cognitio causarum. Et causa huius data est in loco alio nobiliorii nos etiam ipsam narrabimus in aliis libris. Et a popleκia est, Quando
homo cadit ad terram,& cessat eius voκ, dc prinrtur omnes operationes & mo, tus totvis corporis, eκcepto anhelitu. nam priuato anhelitu moritur patiens. Et
propter hoc anhelitus est manifestum signum super fortitudinem , vel debilita tem Ilitus Virtutis. quod est, quia quando anhelitus fuerit grossus δc malus δε niticat super fortitudinem: dc quando fuerit quietus, significat debilitate. Et Hippocrates dicit quod, quando a popleκia est debilis, non curatur de sacili: sed
quEndo est fortas, curam non recipit. Et causa huius fgritudinis est de necessitate priuatio motus uniuersalis,dc particularis. Et quia declaratum est, quod motus Universa Iis habet duo principia: priimini quorum est in cfrde, aliud est in cerebro:& cerehrum non facit suas operationes, nisi propter cor: ergo est nece MVt cerebis veniat via a s gritudo uniuersalis communicans toti corpori. Et hoeti et necessario propter oppilationem viarum spiritus, qui peruenit a corde ad cereorum ζα Iiis sunt arterie. aut propter fortem oppilationem ventriculorum cere dri et propterea quia quando illi clauduntur, impeditur vii spiritui anima Is, sui dat membris omnibus sensum dc motum: si ita est, ut dicit Galenus. Qui dicit quod mittitur a cerebro spiritus animalis, sicut mittitur a corde spiriotus Vitalis Intrinsecus. aut fit, quia corrumpitur compleκio cerebri. quod est. quia quando illa corruiupiat r. corrumpitur temPerantia, cum qua reperitur ca
Prima ratio contra hane opinionem a Secunda,
107쪽
ior intrinsecus eordis ad hoc ut possit operari sensum & molim i simi deerat, misi est in Naturali philosophia. Sed in cameris cordis no potest euenire hoc accidens: quod hanc aegritudinem faciM.quod est,quia prius perueniretur ad morte. Et postquam prohatum est v causa aegritudinis in his duobus locis est: ergo casca,quam dat Hippocrates est vera κ: & etiam illa,quam dat Galenus. Et Hippocrates dicit, Φ quando homo subito sine voce sit. εί cadit in terram, tunc factae sunt oppilationes in viis,quae sunt inter cor & cerebrum, hoc est in arteriis. Et Galenus hoc confitetur in libro de Accidenti & Morbo.& in libro de Mebris dolorosis dicit m hcc fgritudo fit propter oppilationem in ventriculis cerebri: ergo intendit Galenus ut fiat a duabus caulis. Et signum est, ut fiat eκ oppila, tione arteriaru cu apparent signa dominationis sanguinis super patiente. & hec curatur cum flebotomia. Et signit oppilationis fortis Ventriculorum cerebri eit. quando apparent signa dominationis humorum frigidorum in Corpore. Et cur lio huius fit cum permutatione copteΗionis illius mali humoris cum euacuatio ne cu medicinis purgantibus humores illos stigidos,& cum clysteriis conueniE. De intim libus: quia illa sunt mirabilia in hac cura. Ethscsgritudo, quς dicitur Flandatio somni, est propinquior ut sit propter oppilationem arteriarum, qua ut sit propter oppilationem nemorum: propterea non est in hac passione difficultas anhelitus. Catalepsis. nec etiam conuertitur ad paralysin , sicut apopleNia. Et illa,qus fit ab humori. hus siccis, facit stare patientem oculis apertis.& nominatur alcasia.& si fiat ab humoribus humidis, stat oculis clausis. & hanc speciem nominant Medici suis heth. Hucusque locuti sumus de sgritudinibus,& accidentibus breuiter secunis dum tu nobis visum est sufficere: eo in mea intentio in hoc libro non est nisi in dando regulλs, quae sint principia artis Medicins omnibus volentibus in haescientia ire via nobiliori, & iliis, qui etiam volunt postea abundare in particuis' laribus istius artis secundum hunc ordinem, Bd diuisionem. Et scias quod comis ' paratio istius libri ad totalitate istius scientiae est, sicut cOparatio elementorum, artifici ad artificium. Et sicut Pictores primo depingunt circuitum figurae, quam lacere intendunt, & postea replent hoc continens particularibus rebus eκ diuersis coloribus, donec sit figura illa conuenienter impleta. sic & nos intendimus facere in nostro I hro. Et si Deus nobis longitudinem concesserit vii ι tae, δί nos praecauerit ab accidentibus temPoris, alium faciemus librum in practi. . t ca huic nobili ordini respondentem, secundum factus est iste liber Colliget, qui
l omnia continentia istius scienotiae reple . p, hit.
108쪽
ii De Signis sanitatum, O Aegritudinum.
: a ti: De signis Saniratis O Aegritudinis in ν-
nerali. cap. I. Sta pars diuiditur in duas partes . Prima narrat signa stent. ficantia sanitatem actualem in qualibet operatione corporis in quolibet membro . Secunda narrat signa sῖgnificantia suis per aegritudines,& causas ipsarum.Et hςc pars iterum parti tur in duas partes: eo . hic signa, aut significant super sgritudines prcsentes,qus plurimum inueniuntur in hac arte: aut signifieant tempore sanitatis & ςgritudinis super egruudine futuram. sed signa, quς significant super aegritudines praete- ritas, parum sunt in hac arte utilia. Et incipiemus narrare si. gna significantia aegritudinem praesentem in toto corp te,& in quolibet membro et M postea dicemus signa significantia ςgritudines sinuoras:& postea dicemus signa significantia super aegritudines prcsentes. Sed signasgnificantia in aegritudinibus prssentibus super aegritudines futuras adiungam istis signis aegritudinum praesentium.Et similiter videtur, ut ponam signa signi ficantia sanitatem futuram in aegritudinibus in hac eadem parte. quamuis pertioneant sanitatis parti. Propterea quia sunt una eκ rebus,quibus procedit,& transi Medicus ad Medicinam: sicut in rebus,quae artificialiter fiunt.quod est, quia nomen maioris potestatis earum derivatur aegressa,quae fiunt artificialiter in peemutatione ipsarum a re a qua fit permutatio. 8c non attribuitur rei, ad qua per E mutatur . et hoc est contrarium rebus naturalibus: hoc est,quia solum fiunt per naturam. Et causam huiusmodi ostendi in nobiliori loco isto . quod est . quia per mutatio est genus rei, ad quam permatatur virtus: de hsc est contrarium pluiquagenus rei ad quam permutatur.virtus autem est in eis manifesta, magis quam in ea, a qua fit permutatio . Et propterea conuenientius est signa coniungere sani talis futurς cum signis aegritudinis prssentis: quia Medicus transit ab illis ad sanitatem,& appellantur illi transitus medicina,& non sanitas. Et adhuc quavis ipsa sint sanitatis signa, sunt aliquo modo partes aegritudinis: eo in significant super remotionem aegritudinis. Et ego incipio narrare signa significantia super sanitatem.& dico i sanitas, sicut diiatum est in definitione ipsius , est hona habitudo in membro, per quem haber pati,aut agere suam actionem, aut Passionein Maturalem. Et hcc bona habitudo diuisa est in duas partes: quarum una est appropriata membris consimilibus, in quibus sunt nouem compleκiones: alia officialibus membris quae est quatuor generum , quς superius dicta sunt. Et quia pars maior istius dispositionis in membris non est manifesta prima fronte , &maNime in membris non apparentibus ob hoc necessie fuit narrare signa sign)ficantia super quamlibet dispositionem cuiuslibet membri, videlicet nouem cooPleritones, quς primo sunt in consimilibus, & secundo in coni positis . Et simili-μι narrabimus signa,qus significant super temperatλna compleκionem, & non
Ordoa Sanitatis definitio. Bona habitudo est diuisa in duas Par
109쪽
imperatam, Si sanitaten appropriatani ni embris officiat thri. R via , quia m. rerimus omnia haec cognoscere primo, non est nisi ab actione M a passione uorum membrorum, aut rebus ,quae proueniunt a Virtutibus ipsorum. Quod est, naactiones,& passiones ipsorum, Sc res,quae ab eis proueniunt. sunt apud nos no tiores:& a rebus notioribus procedere debemus ad minus notas.et res prouenietes ab operibus sum licui calor macies, pinguedo, de accidentia, quae apparent ab exeuntibus a corpore. Et debes scire Medici pro maiori parte non sunt υ si loqui, nisi de sis nis significanii hus super sanitatem memhrorum consimiliv. sed de lignis signin cantibus super sanitatem membrorum officialium non suiu locuti nisi per accidens. sed tales quales sumus , volumus loqui de utrisq;. Mincipiemus loqui a signis significantibus super comple Nionem squalem,i. terno
peratam: qina prior est natura: de etiam quia e inrema non cognostumio, nisi vcomparationem eorum ad media. Et dicimus e N noue comple Nionibus, quae odam appropriamur Vialcuiq; me bro,& quedam sunt,qus appropriantur uni coetpori copositione membrorum adinvicem. Et est stiendii prinio signa significa, ita complemionem uniustulusq; membri in noue compleκionibus:& cognitis illis poterimus iudicare super complereionem totius corporis, δd mare inae memhroru principalium.&incipiemus narrare come κione cordis: quia cor est me hru, cuius comple M ioconinmnicat naetitis omnibus, quia qn hoc membrum est temperatum, sunt NIemhra Pro maiori patre t crata in caliditate . quia est dator omnibus membris compleκionis, qua agunt& patiuntur. Et adhuc,quando erit compleκio a Itorum membrorum dissemperata, sicut compleκio hepatis , possi hile est comple Nionem cordis non esset temperatam propter colligatiam ipsi ita ad membra.& propter hoc narrabimus signa cordis, quando sunt temperata intemperata: eo Φ illa sunt signa omnium membrorum.
De signis complexionum, o si nitatis Cordis cap. II.
T inter signa significratia' per comple Nionem cordis , signum. quod proprium est in significando super comple Nionem cordis. est pulsus:M
post illum anhelitus. Ergo quando pulsus nori est magnus, neqς paruus. ireq; tardus, neqς VelON, neq; rarus, neque spissus, nocellario significat temperantia complexionis,cordis inter calidum,& rigidum . &siccum.& humidum. M talis pulsus,qualis est iste, reperitur in his qui nascuntur, & stant in climate temperato ut plurimum: sicut in tena Hippocratis, δc in pluribus tex. ris Grςcis: nisi eueniant accidentia eNrietas a .et propterea dicit Galenus in homines terrarum calidarii non possunt dare nisis temperatam come Nionem. Et mon est dicendum, pulnis fortis sit naturalis:eo T in aliis , quamuis non sint temperata, plurimuin inueniatur in climatius non i cratis: sicut non dicendii. Secundum. color niger in homine sit naturalis, qua uis non inueniatur in Aethiopia et aihus. Et temperantia anhelitus similiter significat super tempoatam compleκionem cordis: saluo ut comparatio anhelitus ad cor no sit maior debito. . si hodesse . non solum esset turic anhelitus temperatus , Proportionando cordi solum, sed esset adhuc maior. quia non est impossibile comple Nionem cordis esse cali. dam.&, pectus Zc pulmo sint maiores debito , comparatione ad ipsum cor, vet. . faciat tunc anhelitus, qui non est Imagnus nisi propter largitatem.viarum pectotis Sc pulmonis, et illud idem,quod facit anhelitus magnus per seceo v si pulmo& pectus essent secundum comparatione creationis cordis, tunc pulmo et pectus mustiplicare iuvit in caliditate cordis. Sed signum,quod significat super copleκici De cordis propter dispositionem aliorum me nybrorsi , est ut sit pectus mediocre inter magnitudinem dc paruitate. Et similiter temperantiam sus coplemionis imgnificant significantia signa temperantiam compleκlonis hepatis, aut temperatiam cerebri. aut Viranqοῦ. Et hoc ideo, quia in hepate, Sc cerebro non est calor, qui sit proprius in eorum esse: nisi calor partium consimilium, in quibus sunt co- posita. Sed calor, cum quo Vnusquisq; operatur artes suas, est de necessitate calor,qui transiliuitur eis a corde; dc iste calor est in eis sicut forma, sed calot Tertium
110쪽
A qui est in eis pr oprie est sicut niate ria. Et quia temperantia rei, εc persectio sugoperationis non stat nisi propter formam, est nece tiaratim , ut quando ista duo membra sunt temperata, sit eorum temperantia propter formam ipsorum: & te perantia suarum formarum est necessario propter temperantiam datoris istarum tormarum:& istud eli cor. Et non est dicendum, possibile sit, calor cor dis qui mittitur, mittat eis caliditatem superfluam: .u v compleκio istorum duo rum membrorum, Veniens ad eam a partibus consimilibus hepati, & cerebro. resistat calori qui proueniret a temperantia cordis, ut per istam Contrarietatem resultet in cerebro & hepate teperantia compleκionis. quia talis te pectia, qua is est liec, dicitur c qtii uoce,& non veraciter, ut faciat operationes. Item significat super complexionem cordis, tactus,& carnositas peAoris. nam si temperata est. significat temperantia comple Nionis cordisred temperantia carnis vi maiori parte sequitur temperantia comple Nionis cordis: dc propria caro e Nistens in hoc loco.& propter hoc caro habens temperatam comple Nionem cordis, Horierit inaci lenta, nec pinguis superflue. I te significat super temperantiam cordis teperantia Virtutum anims: sicut ira, planicies: manifesta ea confidentia.& putillanimitas,& similia his. Ite super temperantia cordis significat c6positio ipi ius. hoc est iis positione sua,& sua mesura.& figura. quod e li, quia qli sua rapte Nion erit temperata, sunt res praedicts Vt plurimum scam viam naturalem. Et similiter quisς operationes sunr conuenientes sue comple Nioni, significat super sua temperantiam. quod est, quia non est impossibile escte aliquem pulsum velocem propter stricturam suarum arteriarum, cum non sit hoc propter calorem ipsius et sicut accidit hominibus pinguibus. Et uniuersaliter di incile est dare signa significantia super compositionem membrorum intrinsecorum , & super species coinru,& super colligantiam eorum .ptopter reliquerunt Medici hanc speciem sani ratis & non sunt locuti de ea , & processerunt sol uni de signis comple Nionali. hus. sed medico non sunt hcc minus necessaria illis . dc propterea volumus loqui de hac specie breuiter icut sumus consueti. Et dicimus mere rebus signiti cantibus super temperatam comple Nionem cordis, & squalem, est temperantia
compositionis mcmbrorum e Nirinsecorum,& ma Ni me pectoris, Sc membrora propinquorum eidem,& hona proportiti cuiuslibet istorii membrorum ad alia.& hcc vocatur pulchritudo: quia pulchritudo magis attribuitur compositioni, sicut Virtus,& fortitudo magis attrihuitur comple Rioni. Et nos non dicimus ic perantia compositionis istorum me brorum significet super temperantia cordis, nisi propterea quia virtus informativa non format alia membra, nisi mediante calore cordis: sicut Virtus nutritiua non facit suas operationes , nisi mediante comple Vione sua. Et tu debes scire u haec significatio non conuertitur et quia possibile est et cor esse temperat g comple Nionis, hons compositionis, Sc t men composillo aliquorum membrorum esset issa.& hoc prouenit a materia. et hoc raro contingit: sicut raro contingit eκ aliis rebus noctuis, quς proueniunt ab aliis me infris: iu ills conuertuntur, & corrumpuntur complere ione cordis propter aliquam colligantiam. Sed signa significantia super distemperantiam Cordis in quatuor qualitatibus sunt contraria istis. Hoc est, quando pullus fuerit fortis, Vel OK, aut spillas significate κcessum caloris: nisi contingeret propter stricturam naturalem in viis arteriarum : quamuis hoc raro accidat in comple Nione calida: propiere a Mura natura caloris est aperire dc eκt edere partes, nisi solet siccs: co T resistit egressioni. Et si cum siccitate fuerit duricies iactus, significat ultimitate siccuaris . Et similiter anhelitus contrarius naturali significat super idem: dummodo non sint pectus, pulmo, aut eorum vis minores competentibus. Item ortus pilorum,& tactus calidus habent super eadem comple Aionem significare. Et uniuersaliter scias in ad calorem cordis sequitur calor omnuim memoLIO ruinae N cepto non sit resistentia accidentalis a membris habentibus dominatariam in corpore, sicut sunt hepar,& cerebrum. quia possibile est, P complemio istorum duorum membrorum e re parte membrorum conii in ilium , e re quihus sunt composita, sint i sigidiora debito :& tunc erit cor calidum .& cere μDrum dicetur frigidum, Sed in homine habente talem compleri ionem Iestiger