장음표시 사용
131쪽
manifestatur. Et huius febris pulsus rarior, & minor est pulsu febris tertianae
in Quolibet quatuor suorum temporum . Et urina in hac febre est subtilis Ad al-ha aut missa & obscura. 6d si calor putredinalis est fortis. & phlegma purum noes 'tunc possibile est ut urina sit rubea & palpebrς patientis tumids erunt. Et in plu, thus horum patientium os stomachi est frigidum . Ac si vomitus eueniet. phlegmaticum euoment. Et aduentus ipsius paro Nisini omni die signum proprili rovis non est: quia dus tertians hunc eundem faciunt paroκismum. Paro Nismus lori, - α Ionpus. gus est propter ipsius humoris tarditatem. 8d paro Nismi ipsius plus continuati. μ eho DYt paroκismi:quia iste humor putrefactioni magis est appropriatus. Et adhac propter longitudinem paro Nismi aduenit humori non corrupto Dreparatio putrefactionis propter longam moram caloris e X tranei in corpore diu permanentis. 8c hoc propterea accidit, quia calor labris huius est tempera-ius 6e subiectum habet humiditatis. Sed in febre cholerica, quia calor eκtrais neus cum ea accensus cito transit, non est tempus p r parans ad putredinem in parte non putrefacta. Et uniuersaliter in hac febre calor intrinsecus est valde sepultus. hec enim est causa ad plus continuandos in hac febre paroκismos. ει - .n Ais, deterior harum febrium est illa Rus e N phlegmate sit vitreo. Et sitniliter etiam GK. 4 aliquando cognoscitur hsc febris, aere, aetate, et consuetudine & compleκione. -- Q eomparationem habent cum humore hanc faciente febrem,
D. signis febris Quartana. cap. XXX.
ΗAee incipit eum frigore graui. ita in tune accidit: patienti stridor den
tium. Et patiens tunc sentit membrorum confractionena. 8c hoc ni pro pter frigiditatem ipsius humoris, & grauitatem . Et pulsus istius febris est tardus, rarus. Sc paruus, plusquam fit in phlegmatica et hoc dico in principio paroκismi.& dicitur er in augmento maior est quam in phlegmatio. Quia calor in hac febre manifestatur,& febris fortior eκistit. Et colores urinae in hac febre variantur.nam aliquando est alba. & subtilis ad viriditatem declinans : dc aliquando nigra Ac grossa , ad rubedinem declinans. Et ut plurimum hec sehris alias sequitur febres. Et tempus huius febris est Iongums. Sc tempus reuolutionis ipsius est dimittens duos dies, & invalescit tertium. Et quartans circuitus est quasi sicut proprium signum in hac febre propterea quia non inu iniur talis circuitus in aliqua alia febre simplici, vel composita . Et maior pars hanc patientium sunt splenetici. Et fortificatur significatio in hac a rebus communibus, secundum . in aliis dictum est, ut ab aere et ab aetatibus,& a comploxione,& a signis fgnificantibus dominium istorum humorum.
De signis febris , quae in Arabico nominatur Miebaiacha, Os
febris Sanguinea. cap. XXXI. HAee febris typum non habet, eo sanguis eam faciens est in venisteκcepto si fieret propter apostema nominatum phlegmone, quod in aliquo membrorum principalium esset generatum , sicut in hepate , Metiam diaphragniate: quia tunc in hac febre essetu paroκismi tertiana. xii similes ch lers paro κismis: Quia sanguis quando supercalescit,ad naturam
cholera P de cholera de necessu ate mortifera esset . quod est , quia cholera non est aptata. recipere aliquam digestionem , niti in hoc, cum languine est admiκta. aat cum materia, qua nutriuntur membra radigalia, hoc est sanguis dealbatus. Et signa quae lignificant hanc febrem . iunt signa dominium languinis significanistia. Ac iam nos narrauimus ipsa . Et pulsus hanc patientis est in ultimo magni.eudinis , α fortitudinis . Vtim est rubea lac grossa. Et suspiria, & inquiet dines
132쪽
R dines fiant propria in hae aegritudine.& in choleriea.eκeepto . in aegrstudine illa fortiora eκistunt. Et alienatio mentis propria est in febribus acutis. Et veri ha Galeni varia sunt in hac febre.quia aliquando dicit u est cholerica cotinua:& aliquando dicit u est aliud a cholerica, de . non debet attribui choIericae, nisi quia non habet putrefactionem perfectam:quia natura istius febris est media snter fehrem diei & febrem putridam. δί sententiam meam tu iam nouisti. Item labris ista non habet nisi unam periodum, dc in illo aut soluitur, aut occidit. Et aliquando incipit lenta,& semper ad ultimum fortitudinis crestit. & aliquando est contrarium.& aliquando in uno permanet statu, dc causa huius paroκismi alias per alios multoties dicta est. Ista sunt signa cognitionis febriu simpliciu.& qui simplices cognouerit, compositas cognoscere poterit. 8c ista eκempla nofuerunt data nisi per modum similitudinis, quia r ro inueniuntur. Et adhuc quia maior pars accidentium,quae in his febribus tibi narraui, non verificantur nisi in febribus, quae sunt de materia humorum naturalibus propinquorum. Verbi gratia quia paroκismus febris cholericae maior duodecim occupat horas, quadocholera naturalis est putre lacta. sed quando vitellina, aut Tinaria putrescit, tunciongior erit paroκismus,& accidentia erunt pessima & pauci evadunt, δί maκime eκ Σinaria: eo Φ aptitudinem digestionis non habet.quod est , quia quandori cunque humor adeo contrarius est,ut compleκio corpori. non p0ssit agere di. ' gerendo super eum, tunc febris deteriorem eκitum habet. dc Quandocunaue Do
sentis propinquior est, tunς febris salsibiiqi est. PDe compositione Febrium.
ET icias . compositio febris est a causa locali. aut a causa materiali. Itἔcausae materiales tres habent modos. Unus est,quado duo miscentur hii mores. 8c tunς materia febris fit inter illos duos humores simplices, qui ungulas possunt facere febres, δί etiam accidentia tunc eκ his mi κ tartunt. Item alius modus est. Vt Vna sit Putrida, Scalia sit hectica. Terrius modus est, Ut Unus modus faciens febrem sit cum apostemate, dc alius sine. Et ali. quando componuntur duae febres,& miscentur earum paro κismi, absque e9 in materiae misceantur. dc hoc propter causas locales accidit: sicut possibile esset ut Uenas, Sc alia esset e tra. Sc in hoc genere looatur febris, que he rinritaeus nuncupatur. Et aliquando humores febrem 'cientes erunt vicini. sed non mi Att. Et possibile est etiam ut omnes istae species adinvicem componatur. Et etiam potest unus modus compositionis dici. ut secundum magnitudinem Mei p'ruitarena, M iecundum fortitudinem δέ debilitatem. hoc est ut causarum essi. pentium una sit fortis, alia debilis. Secundo de driis labria
dc s. Meth. med. 3. 8c Prognostic . 7. Sed prima
aphoris. II. vr ea negaram quo vide Auic. prima quarti tra. 2. . ls. 8c Ra.
dc i .eiusdec. q. Ubi une ei imponere diuersa. et Ia Colliget. s. δί S. Theoo rics.c. co ceditur. δί
yses decima a phor. Parti cula imponit ei diuersa. Caust male riales habet tres modos.
ςientium una sit fortis, alia debilis.
Dasilinii febris Hectice. cap. XXXIII. Η Aeo febris tres hinet species, secundum in ab aliis dicitur. δί ac den' π Mmeeles
tia in hac secundum plus δc minus druersantur. 8c accidentia eius occul Dri4hihila sunt in principiq. Et quandocunque videbis corpus cum calore con- ''. tinuo lento Ultra dies tres, quando non in corpore incipit manifestari, VI lenyae fontinuae assimilatur.Et si patiens eam quasi non sentit. nec hahet putridarum febrium significationem, opinandum est ipsam eme hecticam, item post horas tres ab assiimptipite cibi patientis pulsum considerare debes, M loris quantitatem. 6c si calorem inueneris augmentatum. Sc pulsum Velocem. aut in aliqua dimensione magnificatum.tunc istant febrem hecticam iudicabis quod eit, propterea quiδ membra malam compleκionem cquirunt calidam, Scue natura nutribilis est sibi nutrient assim it re, neςesse qst ut cibus corpori adueniens calorem entraneum debeat adipisci;quamqis cibus ille frigidus sit, aut non.6c propterea tunc febris fortific tur, Sc qccidentia a igmentantur. Quod in
putridia non conuemupropterea quia calor eκtranum in illis ra caliter no est
133쪽
Contra nonis fixus in membris, qui in emἄ agere debent. Et eausi . qui ab aliis Medicis cla- D nullos Medi tu accidentales sunt,sicut fabulae cantatorum.quia dicunt m cibus in talibus pacos de ea is cientibus de corporibus est secundu similitudinE aquae super calce proiecti: quia febris hectu impossibile est ut virtus nutribilis a nutriente tantum sit elongata, ut ipsum eis
dem sit contrarium, sicut aqua calci. reperμur enim . Unumquodq: istoru aueis tu corrumpit. Et raro haec febris accidit, nisi post alias febres, sicut post ephemera in corporibus ad hanc paratis,aut post aliquam eκ febribus putridis. Et qa fortificatur haec febris, marcescit corpus infirmi,& siccatur pellis eius, & deforis matur lacies & profundantur oculi. Et cum venerit ad ultimu gradu hecticae. videbis oculos eius quali aspersos cinere, sicut videtur in oculis eorum, qui tan unt puluerem.& contrahuntur palpebrae inferius, sicut accidit patienti subeth. c vellis hontis est tensa dc sicca,quasi corium praeparatum. & tempora habet tensa auriculae,& palpebre citrini fiunt coloris. M pellis myrach ventris fit sic, ea diruposa.& pulsus eius est tensus, sicut chorda, velo κ, Ω debilis.et urina ei oleagina. Alia vero signa istius febris manifesta sunt,& in libris spieatoru pleis ne enarrata.vnde non est necessarium ea reiterare.
De signis aposiematum Sanguineorum. cap. XXXIIII.
Einceps volumus loqui de signis apostemata .Et dicimus er signa apol stematum sanguine ora sunt ruhedo coloris cu forti calore f& rubore. Sc dolore magno: saluo in membru n5 sit insensibile, & cu hoc e'tensione habeat.& haec sanguinis apostemata diuersificantur secudu ma-pis & minus. Et scias u in apostematibus istis sanguis mundus est a putredine: sed uia putrescit generatur pustula.Et signum istius apostematis est, qui est .inflationis toris' inflammationis valde phlegmone. & in his apostematibus febris est Gnara in hoc genere sunt apostemata,qui fiunt in subascellis,& ingvinitius.
Designis apo rematum choleri νω cap. XXXV.
T siena cholericorum Apostematum sunt coloris citrinitas,& humor1 subistilitas,& dolor tartissimus sine eκtensione. M sormica de ambulativa huis ius generis est.
De signis aposiematum Phlegmaticorum. cap. XXXVI.
T siqna phlegmatici apostematis sunt coloris albedo cum priuatione doloris etc si comprimuntur.& uniuersaliter ista apostemata sunt appare tia & oculis discreta,& simplicia sunt. Et in cognitione no indiget foru perscrutatione, coposita tamen indigent foritori.& illa Per comparati simplicium accidentium cognostentur.
De simis apo iematum Melancholiorum.
SEd apostemata mei ncholica cum phlegmaticis coicant in doloris priua
tione:saluo in in tactu duriora. εο in colore obscura. Et cancri et in hoc genere mistunt.& sic denominatur,eo in cancrorum pedibus asiimilantur: eo quia venς,qus eos circudant, sum sanguine nigro repletae. Ista sunt siis ita apostematu,quc in partibus eκterioribuScorporis apparenti sed de his, quae in intraneis parit , corporis fiunt.dica,cii aegritudines mebroru interioru enae rabo. Aegritudines vero,quae in superficie cutis apparet,sunt sicut vMiolae, oc
134쪽
morbiIli, scabies ,lepra,& m Orphea. Ad similes his.& quidam ipsarum signa habent prognostica, antem fiant. quod est,quia signum prognosticu leprae est rauo cedo vocis,& grossicies eius,& anhelitus strictura, et rubedo faciei aliqn ad oboscuritate tendentis,cu facici in fiatione, dc albedinis oculorsi obscuritate. 8c rotaditas ct oculoru signum est maκimum denotans lepram. Sed variolarum signa prognostica sunt febris continos,& faciei' inflatio, tu teporum,dc grossicies venarum cum rubedine, δί nasi pruritus, dc gulae, ac colli grossicies. Sc haec aegritudo solii semel aduenit patienti. Et scias sp omnis pustula,quae in superficie corporis fit cum febre est signum e N pertum, ιν ere genere aegritudinum pestilentia. lium manant: dc maκime quae eκ melancholico fiunt humore:& cum aperiuntur, aduenit eis escara similis ignis combustioni.
De crisi in generali. cap. XXXVIII.
corporis, qfitcu febre.e e X gne Pestilentia
ET quia febres. dc uniuersaliter acutae s gritudines non sanantur nisi per .cri sim deinceps narranda sunt signa, critim laudabilem, de inlaudabile iognitio a significantia. Et dicimus Q critis cognitio quinq: rebus habetur. Una DF J V 'est cognitio, siue discretio aegritudinum,quae crisi sanantur, ab his, quae que navςx sine crisi sanantur. Secunda est cognitio lignorum lignificantium quatuor aegritudinum tempora: quia non in quolibet istorum temporum fit crisis laudabilis. Tertia est cognitio speciei evacuationis illius rei,quae aegritudinem facit. quod est quia res,quae euacuantur,qui aegritudini sunt in conuenientes, tunc sunt in laudabiles: dc quando sunt conuenientes aegritudini, sunt laudabiles. Quarta res est proprie in essentia crisis, aut in ipsius prognosticatione. Quinta est cos nitio die. rum, in quibus crisis fit laudabilis, aut inlaudabilis. Et post hoc euenit comine moratio bonoru 8c malorum signornm in aegritudine qualibet, quae consumitur per crisim, vel sine crisi, & signorum bonorum sἰgnificantium super liberatio ne. Et dicimus . discretiones aegritudinu,quae crisi terminantur, ab illis quae si ne crisi terminantur sunt hae, quae finiuntur dissolutione occulta aut manifesta, Se habentur a l5gitudine aegritudinis, aut ipsius breuitate. Quod est, quia crises non fiunt manifestae nisi in aegritudinibus, quae breui tempore finiuntur. Et Ioninsitudo aegritudinis, atque breuitas a natura essentiae aegritudinis cognoscitur, Mumiliter a rebus eκ triniscis, quae illis similes aut dissimiles iudicantur: sicut aer, clima, dieta,& eκercitium, dc similiter c6pleκio,& aetas. Et aliquando brevitate & longitudine aegritudinis cognoscimus a natura membri patientis, licui apostemata,quae in membris principalibus generatur. Et multoties ab acciden tibus cognoscimus. quod est, quia quaedam accidentia breuitatem, Sc quaeda longitudinem significant. Item maior pars accidentium, quae in superfluitatibus corporum apparent eκ lignis digestionis de priuationis eiusdem, limili modo signia ficant super aegritudinum tempora in longitudine & breuitate: 8c non solum eκ
parte qualitatis, verum etiam eκ parte quantitatis: ita q= quando erunt multa, citam consumptionem aegritudina tignificabunt,& quando erunt pauca, contrarium denotabunt. Et aegritudines,qus naturaliter sunt hreues, sunt cholericς, aut sanguines, siue cum apostemate membrorum principalium sint, aut non. quod est, quia tertiana pura terminum quatuordecim dierum non eκ cedit, et aliquado
per spatium septimans unius co sumitur. & si fuerit intra venas, acutior erit. Miscundu istum modu est in sanguinis febre reo m est in ultimo acuitatis. E t scias Q Antiqui n5 diκerunt ista nisi in aegritudinibus acutis, quae terminatur in quatuordecim diebus, vel infra.& hoc non inuenitur nisi in istis duobus generibus febriu,& in apostematibus sanguineis,& cholericis. Sed phlegmaticarum fe-hrium tempus est longum.& digestionis signa in eis ante tres te primanas non apparent:& aliquando ad spacium plurium mensium e N tenduntur. Et quae eri positione e N phlegmate de cholera sunt, inter has mediae e Ristui. Et melanis olias spacio septe mensium eκ tenduntur. Et quando res eκtrinsecae egritudini Sportionatur, Ut cople Rio, stas,dc regi me,& lis sunt cas longitudinis et bre
135쪽
natura longitudinis 2 breuitatis. Per. g. vi iuuenis habens eholerieam laesente κ pura cholera,& in regione calid ,& tempore calido,& cum regimine cali do.& compleκione calida, dico haec aegritudo finietur omnino ante septima diem. Et econtrario in sene habente febrem eκ melancholia, Se in hyeme . Seregione frigida, de melancholicae comple Nionis, & regimen ei simile , dico in haec febris non eradicabitur usque ad seN menses. Et quando non conueniunt haec cum aegritudine, erit longitudo & breuiras secundum proportionem multias .h,h eui tudinis& paucit tis ab eadem. Sed accidentia significantia breuitatem aegritu- - tibiit. dinis sunt fortitudo caloris,&pulsus magnitudo dc velocitas: δe uniuersaliter omnis fortis aegritudinis motus a sorti prouenit calore:& coloris corporis subi ta permutatio λd citrinitatem, vel ad rubedinem subito, vel ad maciem. Sed accidentia significantia super longitudinem, sunt his contraria.& mediocria signifi cant mediocritatem inter longitudinem x breuitatem. Sed signa sigruficantia
super quatuor aegritudinum tempora, quae Perueniut ad crisina, aut iaci, hic sunt. Scias m signa principii aegritudinis sunt, quando accidentia secundum vi si mo dum in uertiuntur,& non Iortia.V. g. tempora afflictionum tunc erunt aequalia . quemadmodum tempora tunc quietis talia erunt.& de huius temporis proprietate est,ut nullum digestionis signum in urina ostendatur, vel in sputo, nisi aegri ludo prauior efficiatur. Et signum augmenti est . quando aegritudinis accidenti accrescunt & tunc tempus afflictionis prolongatur, dc tempus quietis breuiatur. Sed anticipatio paro κismi augmentum aegritudinis non significat, si cum hoc tagitudo temporis, aut sortitudo non adiungeretur.quod est, quia quando anticipatio paroNinni a sortitudine. M velocitate aegritudinis causatur, tunc necessarici
sequitur longitudo paroκismi, sortitudo. Sed quando causa anticipationis est digestionis aptitudo,& humorum subtiliatio, tunc Paroriismus fortior non erit: ergo anticip tio sola augmenti signum non est Et signum, quod λugmento pro prium eNistit est digestionis manifestatio: hoc est ut nebula suspensa in medio urinae videatur aut in superficie ipsius. Et signa status sunt quasi similia princia pii sἰgnis secundum tempus, quamuis secundum Patientis vires diuersificenturi ει tunc in digerendo complet suam actionem natura, cum in urina completa diis gestio reperitur. Et scias . non est necessarium, ut in hoc tempore accidetia fortia sint. Et si quaesieris quae sit caula, quare tempore status natura debilitata digectionem ostendat,& in tempore principii virtus fortis digestionem occultet, Mbis contrarium sequi debet,quia fortitudo naturae debet opponi inobedietit materiae: R espondemus, et est semped Una comparario temporis inter agens de patiens. Ac sicut forma,& efficiens proprium, & ordinatum tempus habet sibi ad agendum, similiter in teria habet sibi proprium Se determinatum tempus ad patiendum.& quamuis formae veraciter tempus non attribuatur, sed materiae,tante
hoc est di tum in formis alistractis. verumetiam in formis relatiuis hoc potest dici, quod dictum est. Et declinationis temporis signa sunt,quando accidentia alleuiantur,& natura aegritudini dominatur,& paro Nismi abinuicem elongantur,et. breuiores efficiuntur. Et sicut anticipatio sola paroNismi non est signum aut meti, sic postpositio sola non est signum declinationis.quod est, quia postpolitio a Paucitait materiae flexi potist, M a naturae debilitate.
-T T euacuationum,quae in crisi fiunt, secundum hunc modii si nu
videlicet per fluNum Ventris, Per vomitum, sudorem Vrinam, sangui Gnis per n res fluNum,& fu Num haemorrhoidarum M in mulieribus per menstrua.& aliquando critis fit per apostemata: tamen illa criss laudabilis non est, nisi fiant apostemata in ignobilibus membris. M aliquando sit per pustulas iuncturarum. Et unaquaeque species istarum euacuationum in aliqua
egritudine propria est ut Plus α maκime quando crisis laudabilis est. Crius
136쪽
a librium cholericarum per vomitum, aut fluxum ventris, aut sudorem, aut per
urinam fit. Et sanguinearum per modum alicuius eκitus sanguinis fiet. Sc etiam aliquando a communicatione, quam membrum patiens cum alio habet, iuuatur euacuatio. Sicut apostem a ceret, ri criticat pluries per fluκu sanguinis narium, cyper haemorroida ruin fluκum.& quod in gibbositate hepatis, criticat per urina.& quod in concauitate est , perfluκum ventris terminatum saluo v aes ritudo sans uinea non sit: aut per haemorroidas, aut per menstrua, si sanguinea sit. Sed cri
RS, quae fiunt per apostemata, aut per pustulas, ut plurimum in aegritudinibus logis fiunt. quae quidem mortiferae crises in fine sunt propter apostemata , quae iii membris principalibus fiunt.& propterea praecipit Hippo. in aliquibus ista tum aegritudinum euacuatione in principiis fieri, sed non digestione eκpectare,
De Diebus Critieis. cap. X L. Eτ dies mani testi laudabilis crisis, tunt dies, qui a principio aegritudinis De diuersia
per quaternariam enumerantur cona putationem. horum primus est. iiij. te assignatio
8c Dcundus est. vij. eo Q. iiii. hic virisque communicat. &post hunc. nis huius. viret. non communicans. Ad post hunc. Nitit.& post hunc. κ vii. communi de Gale. lib. cans est. 8c post hunc. κκ. communicat. dc post hos. Nκ iiii. κπvii. cκκ i. de diebus. NNNiiii. Nκκvii. dc Ni. 5c vltra. Ni .sunt aegritudines cronicae. Sc quasi non Decretoriis B ultra apparent crises manifestae. Et ante vigesimum fiunt per quartanariam i fin.& Hi p. computationem.& hoc fit, quia fiunt in quartis,& in quartis antecedentibus iv. q. de Mortia dicatu ur. sicut crisis, quae fit in septimo, quae iudicatur in quarto, bono signo in & lib. de Dequarto apparente. sicut nebula alba suspens, . & undecimus quartum decimum cretorio et liindicat, &decimusquartus decimum septimum indicat, Se decimii Septimus vige hro de Husimum indicat. sed post vigesimum non fit indicatio nisi per septimanas. δί isti moriti'. et in dies omnes pro maiori parte Iaudabiles sunt.& in eis maior pars crisium fit. Sed de coactis posunt alii, qui in honitate istis propinqui eκ istunt,& similiter Iaud stiles eκisi ut, dumonibus. qui non criticant propter longos circuitus. sicut tertius, quartus, dc nonus, dc d. - & in lib. decimus terrius,& declinum onus,& vigesimus primus.omnes. n. hi dies nullam ha Carnibus .ethent vim indicationis crisis.sed nonus pro maiori parte indicat undecim v. Sed in et . Epidi- dies, in quibus plurimum fit mala crisis est sicut se κtus. et hic est peior omnium: miarii 1 fine dc ut plurimum in eo fit mala crisis. Sed quartus est indicativus huius, hoc est tertii status. quando malum apparet lignum, sicut est nebula nigra. sic post illum in malitia de a. a phocieriistit. Vii.& post hunc. viii.& post hunc. X. M post hunc.κv.& post huc. R vj. 23.& id. M& post hunc. N viij. sed raro in Nii. fit erisis. Et debes scire sp istae crises a prin 4. apho. 29. cipio aegritudinis computantur:& est quando manifeste in operationibus laesio 8d 36.3e ys. apparet: e X cepto in pariente, quia ab ipso partu Incipere debemus quamuis spri Se sit. te. M tudo post partum per. κκκ. dies sensibiliter eκtitisset.&hleuiter hae regulo :dio comen. 8e Octa Hippo. sequuntur. Et cecidit diuisio inter Antiquos in his diebus in malitia, aptior. 23. M de bonitate. Sed isti dies approbati sunt a duobus viris, qui priores in hac arte 3. Prognosti' eκtiterunt:& sunt Hippo. dc Gal.& creditur . veritatem dicant proptet eκpein corti te.& c. xi. ntiani eorum multam.& causa horum per plurimos dicta est. Et quod nobis S. M io. M videtur e re hoc, declaratum est a nobis super Accusam Auleen.' quam come . primo ii die tali sui inus. Et scias Q dies isti, quamuis veri ficentur in crisi, necessitatem non hiis Criticis. habent, sed veritatem habent secundum plus. quia Rasis dicit ut etapertus fuit in.&s .etro. in infirmaria Relen son in pluribus decem milium hontinum: Bc in multis ipso. dc 2. eiusde. rum vetificati sunt isti dies laudati.& in aliquibus dies reptobati liberatione ha c. q.6.8ί et p. buerunt.& similiter cecidit in periclitatione. & hoc pro parte est cum Gal. δί co. δί Ras. pro parte contra. Et Auenzoar similiter ut Ralis est testificatus: eui in hac scie. Io. ad Alistia debet concedi corona qui vi κit centum M triginta quinque anni S,& in qua in an s.ca. 29. dragesimo anno in hac arte operari coepit,& in hono obiit statu , δί in habitu dc Aue z. terscientiae vidit quanta videre, M cognoscere potuit.ergo sui libri credendi sunt, tio Thei ziedc ipsius testiinonia. Et res, quas iam scire possumus, quia crisis est Propinqua, tracta. 2.c. t. seu velocitas motus aegritudinis, de furiositas ipsius. Et signa, quae in urina ae Cantica
apparent, oc in sputo,& pulsus fortitudo, de s gruudiois natura, oc contraria lia. ae quae
137쪽
eum rerum tarditatem eri sis signiωant:quemadmodum si medioeres intuerint, mediocritatem significant.
ET signa praesentem crisim signiecantia sunt accidentia sortia quae prςce
dunt, sicut horripilatio fortis. 6c oscitatio fortis. inquietudo M alienatio.& doloris capitis sortitudo,oculorum & faciei rubedo, & anhelitus strictura, A tremor cordis. & pulsus, S colli dolor,& ventris, S labii inse Horis motus, ct mordicatio oris stomachi. A tremoris typus, & urinae constria filo.& stercoris. 35 sortis sitis.& his similia. Et hcc signa si in nocte apparent, significant crisini in matutinis futuram: A si in die appareant, in nocte pro Mimacri sim futuram significant. Et species crisis cognoscuntur prohter Iiu morem, aut secundu partem, ad quos mouebitur humor. queadmodu labii citatio significat vomitum,& rubedo faciet, ct nasi pruritus sanguinis fluNu significabit. Adhuc species eri sis ab indicationis specie cognoscetur.quia species crisis speciei indicationis similabitur,& cognoscetur. Vtrum per sanguinis fluκum, aut per vomitum. aut per sudorem, aut per similia. His crgo quinq; bona crisis cognoscitur causis. una est, ut in statu aegritudinis fiat. item post digestionem honam.& ut humor, qui euacuatur, similis sit humori aegritudinem facienti.& in die laudabili fiat. Mut sit honis diebus indicata.
De signis prognosticantibus Salutem. cap. X L II.
ET post it locuti sumus de crisibus bonis Sc malis, A de rebus, quae pro
maiori parte significant in acutis aegritudinibus salutem vel morte: deinceps loqui volumus de aliis signis Prognosticis. & incipiemus a signis prognosticantibus salute. Et ista signa sunt signa, st ab operationibus sumuntur,& ab accidetibus,st ab operationibus proueniunt. Et aliquando haec si gna sumuntur ab aegritudinibus,quae alias spritudines sequuntur. Pros nostica,tiones quae ab accidentibus sumuntur, sunt scut quando facies infirmi propina qua est sinorum faciebus,& ma Nime faciei similis sibi sano eκistenti: eo Φ Γλ-norum facies diuersificantur multum. de si ita sit. signum est salutis. Et in calor qualis est in toto corpore, signum est salutis.Et eκtensio intestinorum absque apostematibus. Et venter mediocris inter crassiciem,& maciem. Et superfluita. stes ab eo manantes colorem naturalem & substantiam habentes significant sata lutem, S in in partibus veniris non sit apostema,& ip bene se contineant vi tutes nutritius.Velut stercus, Ut sit aequale inter grossiciem dc subtilitatem. α νε si coloris aurei. quia tunc est signum salutis illius spritudinis: eo Q stercus signifieat super honitatem istius virtutis. Et si urina sit citrina,& hypostasim in furido habens albam, S cominuam, aut suspensam, signum est salutis: Se maκ imo uuando residet in fundo: qm talis urina significat salutem in febribus. & in apostematibus intrinsecis. Sputum album medium inter grossiam & subtile. malo extens odore,&iquod facile e XPuitur,in Pleuresi,& in peripneumonia salutem aenifieat. Sudor in acutis febribus in die critico in calore teperatus, in totosquatitet eκistens corpore. albi coloris, & inalo carens odore, salutem significat. Fluxus sanguinis narium in febribus sanguineis, in apostemare cerehri, M iniecistinorum in die critico salutem signis ti Et signa,qus ab operationibus sum uritur sunt in s gritudinibus acutis bonitas rationis,& sensuum claritas: bonitas de- cubitiis, Sc motus: anhelitus rem peratus, non rarus,nec spissus, nec interpolatus: α pulsus fortis .& paucam habens permutationem & bonus appetitus sunt si- na salutis.quia bonitarem omnium Virtutum significant. Sed signa salutis, que ab aegritudine sumuntur suPorusnicivi, sunι ut iupcrueniens sit sontraria causia
138쪽
antecedentis,aut ipsa moueat causam fgritudinis priambule ad para diuersam. Εκ emptu primς est febris spasmo repletionis superueniens. ppterea quia causae faciens febre, vel ipsa febris eaust iacienti spasmu resistit. Similiter febris superuenies dolori vetris,& stomachi. aut hepatis, aut splenis, a ventoso a frigida co-PleNione generato. Eκempla mebri secundi multa in Antiquoru libris inueniatur. Et diκcrunt,quando superuenerit causo in die critico rigor,est tunc signum declinationis illius febris:eo, natura eκpellit ipsum humorem a partibus in intrinsecis ad eκtrinsecas partes. Et quando superueniunt varices podagricis, Marthriticis, & aegritudinibus renum, ut nefriticis tunc liberantur. Et quando remorroides melancholicis superueniunt, signum est liberationis. & qui subtiliter has res perscrutatur, a seipso eκ his multa inueniet.Et aliquando accidit, ut una aegritudo alteri superueniat.& primam alleviabit: puta quamuis perfectam curationem non faciat.& hoc fiet,quando causa fgritudinis secundς erit eκ senere causarum prime: eκcepto v sunt minores,dc debiliores. EXemplum huius est, quod dicit Hippocra.acetosa in dysenteria eructuatio laudabilis est.
De signis prognosticis Malis. cap. XLIII.
T poqi Iocuti sumus de signis salubribus, deinde volumus loqui de si gnis malis. Ista signa in prognosticatione habent gradus secundii plus
& minus.& sumuntur ab operationibus,& ab accidentibus, qui ab ipsis operationibus veniunt,& aliquando sumuntur ab fgritudine prsce denti. Ea qui sumuntur ab accidentibus, sunt lisc, ut facies qua in diκit Hippo. i. significans mortem .i.quia nasus est acutus,oculi concaui,& aures dependentes.& cutis faciei tensa,& color faciei viridis, vel obscurus,& oculi quasi cinericii,hsc perditionem prognosticantur: eo q, ista accidunt in sgritudinibus acutis. quoniam spargitur,& perditur calor naturalis ab egritudine, & fortificatur contrarium ipsius hoc est calor eκtraneus.& generaliter hic sunt signa in sgritudinibus acutis a fortitudine sgritudinis.Et ali in accidunt hic signa in sgritudini. hus chronicis, ut in hςctica,& etiam post multam euacuationem a fiuκu venistris. vel a vigilia immoderata.quod est,quia dissolutus est calor naturalis &. humiditas,& calor eκtraneus est fortificatus: eκcepto ut non precesserit ventris fluκus immoderatus , aut immoderata vis ilia: quia tunc in malo leuius signum esset. Et quando album oculi rubeum fuerit, dc ipsius vens obscurs'. aut nigret fuerint, signum mortis est proculdubio,& maκime in egritudinibus acutis.quod est,quia nigredo e retinctionem naturalis caloris significat,& alibi rubedo repletionem cerebri eκ humoribus inflammatis significat. Eminentia oculi in spritu dinibus acutis malum est, nisi sorte propter oculi ophthaliatiam, aut propter vo mitum. Quando supercilium, aut labium, aut nasus colorem luteum habent, Mobscurii in morte proκimam significat. Frigiditas eκtremitatum in acutis signa malum est valde: eo v sustiscationem caloris naturalis in partibus intrinsecis. Ret propter apostema significat, aut propter humorum frigidorum abundan istiam.& proprium signum est eκtinctionis caloris naturalis. Et eodem modo. quando habens febrem corpus intrinsecus fuerib calidum, & eκtrinsecus frigudum , mortem significat: eo quod apostem a calidum de nunciat in interioribus esse. &ideo calor eκtrinsecus vertitur intus. Et uniuersaliter, quando ca lor squalis non est in toto corpore, malum est. quod est, quia significat in membris principalibus apostema, sicui in cerebro, stomacho, & hepate. Quando lingua pustula bothoralia habet cum eκtremitatum frigiditate, mors proNiis ma est. quod est,quia significat in cerebro, aut in ventre calidum apost ema. Mmalum. Si digiti,& ungues ad obscuritatem sunt decliues, S ad viriditate, stanis te pulsu debili, mors vicina est. Et si nigredo adsit cum fortitudine pulsus in die critico, salutem significat. Et similiter quando sanies in illis locis fuerit, aut aponema, salute significat. Et quando in carne primo apparuerit pustula rubea. deinde ad veriditatem, vel nigredinem conuertatur, signum est malum:quoniam
eam extinctione caloris lanati videtur significare, Et si in egritudinibus aeui.
139쪽
apparent In supe=ficu earnis minutae pustulae ad similitudinem phanorum mitii, nsis num est malum. quia signum est. v materia paucam digestionem recipit Et dicit Hippo. icteritia veniens ante septimum diem in acutis febribus. malum est Reprobatum est eκ perietia in omnibus nostris teriis.& si veniat ii, quinto die laudabile multum est viva ratione,& maκime in temporibus calidis Sc corporibus calidis. Et haec est sententia collegiorum Medicorum omnium Persarum& Indiae maioris.& pro maiori parte illorii de Antale.& possibile est odi istud quod dixit. locunt in Gricia habuit: qui1 terra illa hac frigidior existit. Et istud quod dire it Hip. p erat signum malum, est ideo, quia haec est vitit eκ rebus e κqua prouenit cratis.& omnis crisi, veniens ante digestionem, est malum.&fonsibile est Q videtit in terris suis crises venientes per icteritiam ante septi immiesse malas. de sine digestione. Et significatio, tuae sumitur a rebus eκ euntibus a corpore, haec est: sicut stercus nigrum, de viride,& fortens,& cum pinnuedine in febribus acutis: quia haec mortem signincant. quod est, quia nigrum adustio.
nem, pingue membrorum liquefactionem, foetens corruptionem humorum si nificat. Et in acutis stercus album & liquidum malum est: eo v significat distestionis debilitatem:& quia cholera ad partes superiores ascendit. Sc similiter est inurinis in hac febre. item album stercus futuram ictetitiam significat. Sed sterciis habens colores varios super longitudinem aegritudinis habet significare de sti, o per abundantiam diuersolum humosum.& si causa medicinae fuerit, salutem pro nunciat in qualibet aegrinidine. Et si in principio e Nierit cholera nigia ι siue suo
perius vel inferius, inortem significat: eo Φ cum talis humor apparuerit a prineipio aegritudinis significat aut super abundantiam ipsius humoris, aut super debilitatem virtutis, aut utrunque. Et dysentetia proueniens a melancholia. aut acetositate mortem de nunciat.Quando stercus cholerae pii cassimilaturi malum est cum appetitus defeAu. Similiter casus appetitus cum sanguinis fluκu mala. Niogra hypostasis in acutis febribus morte ni significat. Eodem modo utina aquosa& subtilis perseverans in pueris, ni ala est. quod est,quia eotum naturalis Prina debet eme grossa. Utina aquosa in aegritudinibus acutis mortem de nunciat. Murina turbida, quae non clarescit, mala est .eo significat supra sortitudine ektranei caloris aut vigiliarum. Urina furfurea,& laminosa in acutis febribus inata est, si vitiurn renuna, aut vesicae non affuerit: quia membrorum siquefactione significat. Et signum discfetiuum inter utrunque est renum, aut Vesicae dolor Mvomitus niger,& screatus e re istit malus.& si cum hoc fuerit foetens, mortem hahet significare. Sudor in die non critico apparens: eκ quo labris alleuiationem non habet malum est.& si cum hoc est frigidus in ceruice,& capite, ni alum est& si in capite solo peior. quia longitudinem aegritudinis significat in lenta.& in acuta significat motiem. Sanguis guttatim e retens de naribus, paucus, & nisi et sin ca illa mortem significat.quod est,quia magnitudine apostematis dicit esse iri cerebro. Haec sui it ligna accepta ab operatione. Quando oculi lumen effustient& inuoliintarie lachrymauerint, signum malum erit. Et si veloces laetitit & fit: hicundi unus altero minor apparuerit, signum est mortis. Et tubedo oculorΞlierum super spasmum cerebri habet significare. Et eodem modo, quando labia astringiitur. Et qua do infirmus a capite ad pedes se iactauerit, mortis est sianu. quoniam intolerantiam viri utis denunciat.& uniuersaliter quandocunque in fi mus nosteterit ad modii sani, signum est malunc& similiter quando vult sedere fallando sedet.Et eodem modo,qu se adhaeret capie do, seu sustentando se ubi que signum est mortis. Et quando infirmus non audit. nec videt, cum dehilitate. virtutis, signum est mortis proNinas. Et quando anhelitus interdu fortis, & qua doque occultus fuerit, malum est: quoniam perturbationem mentis significat claeotu consuetudo est.& cum fuerit anhelitus eiiis intercisus,est signum matu: ouoniam spasmum in musculis pectoris esse de nunciat. Et somnus, quando laesione vel dolorem inducit, lignum est malum. Et signa, quae ab fgritudinibus preced εtibus sumuntur.sunt sic sumenda. quia quando noua fgtitudo prccedente fortior erit, aut in membro nobiliori, signum est malum. sicut si in synanchia is uuaristo die humor ad pulmonem desco LPanes in septimo morietur. Et similiter Ois
140쪽
aegritudo, lignificans aegritudinem, vel tonitudineth eaust hincientis voltuabnem, mala est, sicut repletio reumatis in capitibus phthisicorum mala est, & singultiis in aegritudinibus acutis, quia spasmum lignificat. de aliquando accidens superueniens opponitur aegritudini prccedenti, sicut hydrops festinantibus post
Dr signis uniuersilibus Aegritudinum membra m intri pecorum. Cap. XLI III.
Einceps volumus loqui de lignis aegritudinum membiorum intrinseco Et dicemus quod iam dictum est superius, m hic tria requirun- Tria hequiis
tur, ut membrum aegrum, Sc quid itas aegritudinis, et causa aegritudinis . tuntur ad si-& causa hic intelligitur differentia aegritudinis, hoc est ipsius proprie- gna sprituditas Et ea,quae istas res sis nificant pro maiori parte sunt accidentia,qus actioni- nu me brora hus & passionibus membrorum superueniunt. & hsc apparent aut in corpore, IIrinsecorv. aut in superfluitatibus corporis. Sed accidentia quς dicta sunt, pro maiori parte super ςgruin membrum significant solum,quando illa actio aut passio membro, , cui superueniunt, est illi proptia et sicut casus appetitus aegritudinem oris stonia-M ehi significat. Sed si illa accidentia illi membro non sunt propria,illud membra aegium non significant. sicut priuatio motus digiti non significat proprie aegritu , dinem solum in digito esse.quod est . quia potest eme proptet aegritudinem nerui ad aliud membrum venientis. Item possibile est. vi accidens actioni membri superueniens membrum aegrum,& aegritudinem significat. & hoc accidit,quia hoc accidens proprium ambobus eκittit. sicut dolor acutus pungitiuus pannicu-Iosum membrum s grotare faciens, significat . hunc dolorem efficit humor cholericus. sit oNyregnata,quae cum magna ventositate egreditus, significat v sgritudo in ore stoniachi e Mistit,& humor frigidus huius causa eκistit. Et mein braeκistens supta dorsum corporis membri, in cuius opposito sentitur aepritudo, si enum est supra membrum laesum in tempore, quo erit passio membri laesi. sicut
dolor,qui est super hypociindriis, significat v aegritudo est in stoniacho. Et illud quod non est proprium sigmina ,est sicut dolor illi qui potest e Te ut sit fgri
ludo colica, aut aegritudo renum. Et eκeuntia a corpore similiter super ςgrum Vide. t. de membrum habent significare a parte quantitalis,& latina ipsorum. A forma, ii Locis arie. cui corpuscula pilus,& similia supet aegritudinem renum, Sc squam molam super aegritudinem vesics. sine febre corpore e Vistente. Et significant a parte qualitatis, sicut magni annuli e Nputi cum tussi a pulmone prouenire sigilificant: MC patui a fistulis ipsius otiri significant. Item eNeuntia a corpore significant eriparte ioci,aut a modo eκitus ipsotum. sicut a sanguine ab ano e Ristente,quia significat . aegritudo est, aut in intestinis aut in hepatis concauitate.& si per viavsint egreditur,aegritudinem in gibbo hepatis, aut in renibus, aut in vesica significat. Et significatio quc a modo e Ritus sumitur, est sicut sanguis eκiens catussi,qui a pulmone cognoscitur venire. & si cum hastatione egreditur,a cola torio venire significat. Adhuc smiliter dolor. Se pulsus super membrum aegrum significantiquamuis hcc sint eN genere accidentium actionum superue metium: saluo Q illorum actiones diuersilicantur secundum diuersitatem regulatu uni uersalium, & particularium . Et latrinus pulsus significat in aegritudo in memolaro est neruoso . dc undosus significat ipsam in membro carnoso . Sed quando dolor pungitiuus,& a latere mouetur, significat morbum eme in membro panniculoso.& si est Ientus, significat ipsum in membro carnoso . Sc si est pulsativus, tunc in membro alterioso ipsum eme significat.& si est latitudinalis sine punctione, significat ipsum esse in membro non offuoso, nec in neruoso, sicut est in splene de hepate.& si eκ tenditur in latitudinem, significat ipsum in neruo , aut ve.
ma esse.& si assimilatur fiκioni corporis grossi fiκi, significat v est in lumbis, aut grosso intestino. de si sit frangitiuus, in me bro ossvolo esse significat.Isti sunt modi, quibus membrum aegra potest cognosci, Actiones vero propriar. alicuius