장음표시 사용
111쪽
hitur in fine cor:& maκime quando dominatur frigiditast quia hoc membrum onon est datum nisi ad temperandum caliditatem cordis. Item significant super caliditatem δί siccitate in cordis accidentia antinc, sicut ira: ita . qui cito irasciatur, habet compleκionem calidam cordis: & si seruauerit , habet etiam siccam. Et similiter significat siccitatem cordis macies pectoris, de siccitas corporis. Sed compleκio cordis dominans in caliditate & humiditate significatur a fortitudine cordis,& molliete pulsus. Et si habuerit molliciem cum sua fortitudine, siqnhficat solam humiditatem. Et limiliter signa caliditatis & humiditatis cordis sunt magnitudo pectoris.& aliorum membrorum. 8c ideo animalia , qus sunt calida dc humida sunt maioris cordis caeterorum: velut animalia nascentia in locis hu/midis. Sed ligna frigiditatis & siccitatis cordis sunt composita eκ oppositis signorum cal id itatis: tamen seruant signa siccitatis. Et propterea pulsus talium est
Paruus, rarus. tardus, durus: dc anhelitus eorum est similis:&tactus pectorum eorum est frigidus. Et similiter est in complere ione aliorum membrorum ipserum et nisi sit in eis resistentia accidentalis . Et pectus istorum est nudum pilis . Et isti sunt in ultima timiditate. Et uniuersaliter ipsorum initentus assimilatur secun dum plus senectuti:& si pertinent ad senectute, senectus eoru assimilatur morti.
De signis complexionum sinitatis cerebra. cap. III.
ET postquam locuti sumus super sanitatem cordis appropria tam metiris
consimilibus , & si per sanitatem appropria tam membris ossicialibus. deinceps volumus loqui de signis significantibus super temperantiam,& sanitatem cerebri. Et dicemus in temperaria debet recipi in cerebro. sicut in aliis membris: hoc est ut sit appropriata suis membris consimili hus, aut
succo inpolitioni. Et incipiemus a temperantia, & dicemuS P tignorum, quς uinunificant super temperatam compleκionem cerebri, quaeda in sumuntur ab ope rationibus.& operationes ipsius aut appropriatae sunt sensui communi, aut ima ginationi, alit cogitationi, aut memoris, aut virtuti nutritius. hoc est, quod apparet e re superfluitatibus,qus egrediuntur a naribus . palato oculis, si mitibus. Et Quedam sumuntur ab aliis, sicut a tactu,& ortu capillorum, & ab eorum forma,
& di perfluitatibus, ius ab ipso egrediuntur: ita p si lint temperati in quantita ieεί qualitate, significant super temperantiani ipsius. Et similiter quando operationes somni δί vigiliarum sunt temperatς,& sit mediocritas inter pigritiam velocitatem dc iudicia sua sint recta,& sensus sint clari & honi, oc tactus lit teperatus ita ut non sit calidus, vel frigidus. Et capilli qui oriuntur, non sint omnino cretensi seu plani, vel tortuosi seu crispi, albi, vel nigri. Et demonstratio suae forme est ut sit figura eius similis figurς cerebri temperari: & tunc ligni lica rursu per temperantiam comple Nionis.& significatio temperantis sus figurς est, u cui dicit Galenus cp sit sicut figura sphsrica cerea leuiter ab utraque parte pressa,& Vt non sit magnum vel paruum. Et cr superfluitates discurretes a cerebro sint pauce, dc competenter digestae.& si fuerit cum hoc aliqua spissitudo, lignis est siccitatis.& si fuerint multae 8c digests, singificant super caliditatem Sc humiditatem.& si cum hoc fuerint crudi,& in quantitate multa, significant super ui piditatem.& si cum hoc fuerint aquost, significant super frigiditatem & humiditatem . Et dicit Hippocrates de hac comple Nione , cp eius sanitas est propi Quior aestritudini quam sanitati. Sed operationes cerebri calidi sunt vigilis , Ochreuitas somni. Sed si caliditati associabitur aliquantula humiditas, tunc tales in
somno aliquantulum augmentabuntur. et si siccitas dominabitur, dominabuntur vigilie. Et qui hanc habent compleκionei Veloces erunt ad actiones. Oc actiones suas faciunt sine discretione: 8c accipiunt eκ membris solum similitudine, M. non diuisionem.& errores eorum sunt multi, α cogitationes eorum malς. Et qui habent signa contraria istis,& sunt dormitores. & pigri, c tardi intellectus, et non possunt recipere diuisiones rerum . necessario tales frigidς comple Nionis
sunt. tamen dc ipsi assumunt praedullas res confuse . Sed complerito cerebra ut
112쪽
A gida & llera abundat minus in somno, quam frigida sola. Πt frigida sola minois ris est somni quam frigida & humila. Et tactus etiam significat super istas coispleκiones. Et capilli etiam habent significationes: eo in capilli sunt eκ super fluitate sumosa. Quare capilli nigri sἰgnificant super adustionem: eo v igne iras habet album denigrare. Et si cum hoc sunt tortuosi. significant super hoc sicci talem: sicut accidit eis, quando tanguntur ab igne. Et capilli albi significant si per materiam crudam & indigestam.& si cum hoc fuerint eκ tensi dc plani, significant super superfluitatem humiditatis. Et eodem modo capilli,qui cito oriatur, significant super caliditatem: &qui tarde, econtra. Et qui sunt mediocres in colore,& tortuositate,& in planicie,& in ortu veloci,& tardo significant suPer comple Nionem temperat m. Et forma tortuosa etiam habet significare su per malam comple Nionem. Et etiam caput magnum. Vel paruuin habet lignificare hoc . Et ista st pe inueniuntur in libris spicatorum. & ego non recordor omnia eorum Verba, nisi quorundam. ad hoc ut noster intellectus non sit diminutus in radicibus rerum. 5c illi,qui solum sunt Medici, indigent illis: S ego n5sum e X illis. Item oculus significat forti significatione super complere ionem cerebri.quia oculus rubeus habens venas rubeas, significat super comple Nione cerebri calidam: & signa contraria istis significant super compleκionem frigidam cerebri. Et velocitas motus oculorum significat super caliditatem cereis B hri, sicut tarditas super frigiditatem, S mediocritas in istis significat super te misperantiam . Et subalbedo oculi significat nigiditatem cerebri, sicut nigredo si. gnificat caliditatem,& color medius inter subalbedinem dc nigredinem, qui ducitur Varius, significat temperantiam. Et hoc est, quia subalbedo fit propter paucitatem digestionis. ob hoc iste color est propinquus colori aqus simpliciter. Et nigredo fit propter eκ cessum decoctionis. propter hoc dominatur in ipso nigredo: quia nigredo significat adustionem partium terrestrium dominantium in re. Et quod facit varietatem quae est color mediocris , est ultima temperantia decoctionis. quod est, quia est minor, quam illa,qus facit nigredine:& est maior quam illa, quae facit subalbedinem. Et scias quod non solum causae qualitat bus faciunt nigredinem, aut sith albedinem: sed & alis res sunt mulis , que adi uant ad hos colores faciendos, quς non sunt qualitates, vel comple Niones , sed sunt res quantitatius vel locales. quod est, quia nigredo pluries fit propter multam quantitatem humiditatis oculi: aut quia posita est in profundo multum: sicut tu vides in rivis profundis. quia propter profunditatem apparent velut nigri: eo non recipiunt tantum splendorem . sicut si ement largi tu pauci. Et oculus subalbidus est secundum contrarium.' Et Galenus dicit u multa humiditas glacialis adiuuat ad faciendum subalbedinem: eo sp color istius humoris est sicut color glaciei.& ideo multitudo ipsius adiuuat ad faciendum subalbedinem: sicut C paucitas adiuuat ad faciendum nigredinem,& hoc est contrarium nostrς opinioni:& mediocritas omnium signincat temperantiam. Ista sunt signa significantia super comple Nionem cerebri. Sed ligna significantia super ipsius compositionem similiter sumuntur a compleκione, & operationibus ipsius. Et ia in di. Nilnus de figura naturali, quam habere debet. & colligantia sua apparet visui: quia quaedam capita habent collum conueniens eidem, & qusdam non: sicut dicit Galenus. Sed largitas,& strictura suarunt viarum , & suarum concauitatum sumsitur ab ipsius comple Vione.quod est, quia vis cerebri calidi & humidi sunt in ultimitate largitatis: frigidi vero & si i secundum contrarium ipsius:& me. diocres istarum significant super calidum Se siccum , vel super frigidum: Sc Λ naidum:& sua temperata compositio cognoscitur , quando sus viae & ως concauitates sunt in ultima temperantia . Et quando vis Se concauitates cerebri sunt nimis strictς, tunc habens eas paratus est vertigini, δc scotomis, & epile. Psiae, Sc aliis aegritudinibus similibus. Item , quando substantia cerebri est minor debita, tunc accidet intellectui corruptio intellectus ,& stultitia, sicut decrepitis. & uniuersaliter, quando corrumpitur olla cerebri etaterius, coIrumpi tur cerebrum interius.
.Ppter multitudine humiditatis oculi. vel Ffunda
de Genera tione aiatia cap. 3. in Paraphrasi . - Ιn libro Artis paruς. cat . Ide Aui. tertia tertii
Vnde nota est cotrarie tas. Galenus vult paruitatem crystalloidis operari nigredine: Averr. UeroaIbeduiems
113쪽
De signis complexionum , o Lauit arthHepatis. Cap. IIII.
Seeunda primi Doctr. tertia. c. pri mo , δί. 14.
DB inceps volumus loqui de signis significantibus temperantiam,& sanitatem hepatis. Et dicemus tr qus dam eorum significant super temperatiana suς compleAionis . Ac qusdam super temperantiam sus composiotionis. Et ego incipio a signis compleκionis. 8c dico u= qiis da in ipso. rum sumuntur ah operationibus. Sc qiisdam sumuntur a quantitate venarum, d a tactu. Et scias,hepar temperatum generat sanguinem purpureum,& dat coolorem albedinis in istum cum rubedine . dc corpus debet esse medium inter ma. clem. Sc grassitiem: et vens debent esse mediocres inter largitatem, Sc strictura. Sed complereio calida hepaiis cognoscitur per hoc, quod generat multa choleora rubeam. Sc ma Mime in et a te iuuentutis: εί color talium declinat ad citrinita
tem. Ideo cuni augmentatiir calor.& sicci as multu in generatur cholera adusta. 8c tunc declinabit color ad fuscedinem. 8c quibusdam denigrantur palpebrs inferiores oculorum,& labia etiam inferiora. Sed hepar frigidum cognoscitur. quia generat multum phlegma, Sc sanguinem crudum. Sc aliquando eκ fortitu dine albedinis conuertitur in calcem. dc si cum hoc coniungitur siccitas, tunc generabitur cholera nigra non naturalis. Et compleκio humida hepatis cognoscitur a multa praeparatione putrefactionis, δί dominatione humiditatis, δc sanguinis .et si multum eκcedit transit ad hyposarcam. Item vens largς significant super hepatis caliditatem: Sc magis, si cum hoc adiungitur humiditas. Sc strictς significant contrarium. in calido vero δί sicco hepate est mediocris. Item significat pilositas super c5ple Rionem hepatis. quod est qua do hypociandria sunt multum pilosa, caliditatem significant. Adhuc diuersificatur hςc sis nificatio se cundum diuersitatem pilorum . quia si sunt grossi. tortuosi, dc mgri, significant super caliditatem dc siccitatem: δί si sunt subtiles, δί plani, significant super humidita te in . Et si venter sit nudus pilis. significat frigidi taetem i de si sit mollis venter, significat humiditatem: de si sit durus. significat super siccitatem. Et signa significantia super suam compositionem similiter sumuntur a comple Nione , Moperationibus. quia quando erunt temperat , erit hepar temperatum in figura, et Positione. 8c quantitate magnitudinis Sc parilitatis. dc structura, de largitate venarum. δί compleκio calida 8 hunt id a significat fortitudinem hepatis, Sc largitatem venarum sicut frigiditas & siccitas significat contrarium : δί mediocritas eorum significat mediocritatem inter calidam Sc humidam, frigidam εί siccam. Et debes scire u comple Aiones significantes super comple Rioncs istorum me. hrorum sunt compleuiones innatς , quς fiunt a prima essentia. Et hoc dico: quia inueniuntur comple Niones acquisits calids 8c frigids a consuetudine, Sc Vmuersaliter a rebus eκtrinlacis. Et simile est huic, quia inuenitur aliquis hahens colorem significantem super frigiditatem, δc signa significantia comple Nionem sui hepatis significabunt caliditatem, hoc est, quia habebit venas latas, tunc debemus iudicare ui comple Aio sua naturalis est diuersa ab accidentali. dc quando erit contrarium, de benius iudicare contrarium: hoc est, quia compleκio sui he patis erit frigida Sc sicca, de habitudo sua erit grosse dc pinguis. 8c grossities si gnificat caliditatem Sc humiditate in , Sc strictura venarum frigiditatem dc siccitatem. bed significatio compositionis sumpta ab operationibus cst lisc: quia hepati illius, qui habet venas structas, eueniet oppilatio, ipso no utente cibis oppilatiuis. Item quando hepar erit paruum comparatum stomacho, δί non superouenerit aliquod accidens, necessariuna erit ut habeat mollem ventrem . nam h scost perfecta significatio super paruitatem hepatis.quod est, quia quado hepar est paruum non potest attrahere chylum a stomacho, δί tunc oportet ut e Neant superfluis ales molles. Et homo, quem tu scis, dicit m breuisas digitorum significat paruitatem hepatis. se hic apparet . nesciuit bene , Vbi est et virtus informat ua, δί non coniyderauit nili in materiebus. 8c dimittamus istum cum aliis. Dis
cit Aristoteles e hepar in quibusdam hominibus inuenitur in latere sinistro. α
114쪽
II infen in huere deκuNSO quamo superueniunt illis sgriindines hepatis, appa-xent signa in latere sinistro. Ista sunt signa significantia super comple Nionem.
α sanitatem membrorum principalium.
De signis complexionum, Osanitatis Pulmonis, cap. V. DE inceps volumus loqui de signis significantibus super comple Vion L
M sanitatem membrorum seruientium illis. Et incipiemus a pulmone. 8c dicemus cp complereio pulmonis erit temperata tunc , quando erit anhelitus temperatus in magnitudine & parilitate ,& non recipiet lc- fionem ab aere calido aut frigidor vota fit temperata inter fortudinem & de hilitatem. Sed quando. pulmo erit calidus, anhelitus erit magnus , & ti detur ab aere calido,& iuuabitur a friaido.& habens talem pulmonem habebit vocem laxiem:& contrarium operabitur contrarium. Et pulmo siccus cognoscituν erς parte vocis claritatis,& eκ paruitate sputi. Et pulmo humidus contraria habet signa pulmoni sicco, scilicet grossitudinem vocis , & sputi multitudinem . Scaco inpositio habetur compleκi ne, et operationibus similiter: eo sp compleκio temperata dσnecessitate habet compositionem temperatam, scilicet inter parui. talem & magnitudinem,& inter amplitudinem & stricturam viarum : & quan do erit calida erunt vio largs. Et latitudo pectoris significat super latitudinem viarum: sicut dictum est in atiis.quia diκimus cpfortitudo vocis sequitup largita/tem viarum:& largitas lignificat caliditatem complexionis. α causa est , quia fortitudo vocis necessario significat caliditatem. Sed compleκio frigida significat stricti iram viaruin,& debilitatem et & mare ime si huic coniungatur siccitas. Velocitas vero anhelitus significat paruitatem pulmanis, & stricturam suarun viarum , nisi comple Nio cordis sit in causa . Pectus autem sputo sum significat
malam pulmonis positionem.& propterea dicunt Medicu P plurimi tali vin veniunt ad ulcerationem pulmonis, α ad necticam.
Designis complexionum, O senitatis Stomacbi. Cap. VI.DHinceps volumus loqui de signis significantibus super compleκionem
tomachi. Et dicimus cp ipsa cognoscitur a suis operationibus: eo stomacla o temperato conuenit maior ci hormn pars, nisi nimis modum e No. cedant natur .& non accidunt eidem accidentia, quς eueniunt stoma
clio distemperator& fims appetitus est naturalis. Et in stomacho calido subti- .l las cibi conuertuntur in sumum, & eidem grossi caueniunt.& suus appetitus estia climinutus. Sed in stomacho frigido signa ilitat contraria prς dictis: eo quia ei c5 ueniunt cibaria subtilia.& groti a in acetositatem conuertimitur in eo,& eius aPPetitus est eκ cedens. Et stomachus siccus cognostitur propter multam sitim, Meidem paucus susticit potus:& quando nimium recipit potuin, et turic in eo fiuntri et uationes. Sed humidus significatur a pauca siti: et de syderat taIis stomachus humida, sicut stomachus siccus deinde rat res siccas '& hoc est,quando humidiatas, M siccitas inest per naturam . sed si inest accidentaliter, hoc fit per contrarium: eo ip qui habet stoniachum siccum , appetit humida : & qui habet humidum, appetis licca. Sed equalis stomachus in paruitate & magnitudine cogi Oscuur, eo tolerat quantitatem cibi conuenientis. si paruus literit, noscitur e Ntolerantia pauci cibi:& si partitur cibus in paucas partes, melius tolerat.Et stomachus magnus tolerat contrarium.
signis complexionum sanitatis Te Ecul um. cap. VI I.
Igna temperantiae,& sanitatis testiculorum sumuntur ab operationibus ipsorumin ab accidentibus. Et dicimus i qui est temperatus in coitu, natur, Iucr v οι temperanani complenionis testiculorum. Et si multum allectat,
115쪽
naturaliter habet ealidam eoni pleκionem testiculorum. Et si eum hoe de de- Drio coniungitur sufficientia in faciendo, significat humiditatem coniunctam isti causalitati. Et quidam dicunt quando compleκio testiculorum est calida, cptunc est generatriκ masculorum plus quam foeminarum. 8c quando compleκio istorum est frigida, tunc operatur contrarium, squia piser erit in coitu, & gene rabit filias. si cum frigiditate coniungatur siccitas,quasi priuatur ah hac operatione. Sed qui appetituita habet magnum,& debilis e Nistit in tali operatione, eius compleκio ad siccitatem peti inere videtur. Sed significatio compleκionis horum membrorum eκ parte accidentium apparentium in spermate est . quia intemperata compleκione ipsorum est sperina temperatum in quantitate, 6c qualitate. Sed si testiculi sunt calidiores debito, erit term a plus in quantitate , Scspissius conuenienti. Et quando comple Nio eorum erit frigida, erit contrarium huius: hoc est quia sperma erit paucum,& non coctum. Et humiditas magis cois uenit huic operationi quam siacitas. Et pili etiam significan super compleκioistiem horum membrorum, secundum significant super Mias compleκiones, ut dictum est supra .
De signis eomplexionum , ct sanitatis totius codi
toris . cap. VIII. AISta sunt nena significantia super eonipse Hionem uniuscuiusq: membrorum
principalium, & seruientium eis. Et cognoscendo ista, dc comparationem uniui ad alterum faciendo cognoscemus totius corporis compleAionem temperatam & distemperatam. Eo w corpus, cuius complereio erit temperata. erit de ne cestitate mediocre inter maciem Ac grassitiem . & color erit altius mi-Ntus rubedinii. & capilli eorum sunt flaui tendentes ad rubedinem in tempore sue pueritiae: Bd cum sunt facti iuuenes erunt capilli eorum nigri . & tactus tem peratus iniet caliditatem & frigiditatem, Ac inter asperitatem Sc lenitatem . M sensus eorum erit in ultimo temperantis.& intellectus eorum mediocris inter velocem & tardum.& hsc est via cognoscendi comple Vionem teperatam. Sed compleκionem,quq eNit a temperantia', iudicabimus secundum multitudinem
signorum . quia ilia iudicabuntur eκ aggregatione istorum signorum, hoc est ab accidentibus,& operationibus, sicut a grassitie macie, & a colore , pilis, Maliis similius. Sed ect sciendum, i significatio coloris pilorum no verificatur pro maiori parte nisi in temperatis climatibus: qua inuis in quolibet climate possit aliquid comprehendi, compatando homines illius climatis sibi ipsis. Verbi gratia in Theutonicis, S Aethiopibus,quando Aethiopes sunt nigri, & eorum scapilli sunt in tortuositate ultima, non propter hoc eorum comple Nio erit calida: immo melius est alitibuete hsc signa calori eκmnseco,& dices quasi v sint frigidi. Et T heutonici,& Sclaui, qui stant in terris frigidis iant albi, & eorum capilli sunt flaui,& plani. noc proptet hoc dicendum est in istis, ut eorum comis pleκio sit frigida.quod est,quia eorum comple Nio est in ultima caliditate. quia calor clauditur in partihus intrinsecis eorum corporum, sicut accidit in hieme. α hoe sufficit in signis sanitatis secundum intentionem nostram,
Dι lanii significantibus super Aegritudines in te
DEinceps volumus loqui de signis signiecantibus super aegritudines. Ee
re memoreris semper eorum,qus superius diκimus: hoc est, quia intentio mea in hoc Ithro non est ut multum loquar de rebus particularibus.
quia iste liber non fuit factus pro illo, qui est solum medicus: sed ut noinueniatur diminutus in radicibus scientiae, secutus sum etiam de ipsis.Et si inuenis hic illud, quod inuenis in alijs libiis, non ob hoc ipsum despicias: quia pluisties cribrat homo modium unum sabuli ad hoc, ut inueniat unam margaritam. Dicemus,
116쪽
A Dieemus m rana ggnificantia super aegritudinem sunt tenera, quorum quaedasumuntiit ah accidentibiis,quae accidunt post diminutionem humorum in corpo quaedam sumuntur a complere ione corporis ab eius praeparatione ad suis scipiendas aegritudines:& quaedam sumuntur a reῖimine antecedenti. Et qua tuor tempora anni dant prognosticationem in aegritudinibus futuris similiter: ma Nime permutationes, quae fiunt in eis praeter naturam. Et illa signa diuersifiis cantur secundum fortitudinem dc debilitatem. 8c ego volo ipsa narrare per ordinem. Iam diκi in his quae praecesserunt, si, quando quantitas sanguinis crescit in corpore, ita nocet in quantitate solum, in eo v quantitas est secundum diis mensionem. haec est nominata repletio fecundum vasa. dc quando crescit cum malitia qualitatis ut acuatur, aut ut permutetur ad qualitatem illius, s unius alio
rum humorum aut plurium, haec nominatur repletio secundum virtutem et eo cis
haec repletio habet euacuare vel evaporare,& dis luere,& debilitare virtut quod est propter malitiam suae quatitatis. Et propterea hoc sequitur casus appeotitus δε difficultas motus. Et uniuersaliter propter hoc debilitantur, Sc laedutur
omnes operationes animales,& naturales: quod non accidit primae repletioni.
Ei signa primae repletionis sunt signa dominii sanguinis solum. & fgna secundae repletionis sunt signa dominii unius trium humorum, aut plurium. Et proptorea debemus enumerare signa significantia super eκcessum uniuscuiusque huis morum istorum: & cognoscendo simplicia,cognoscemus composita.
Designis abundantiae Sanguinis. cap. X. ET incipiemus a signis significantibus multitudinem sanguinis.& ab ac
cidentibus, quae eueniunt corpori propter illud. Et dicemus in hoc significat fortitudo pulsus,& repletio vasorum: siue sint venae, siue arteriae: et grauitas capitis,& oculorum,dc impedimenta virtutum animae, Sc senis suum. Et uniuersaliter maIa dispositio,quae aduenit corpori haec patienti, assim latur malae dispositioni lassitudinis, quae prouenit eκ labore eκtrinseco cum ruis hedine oculorum,& calore aetuali in toto corpore: nisi homo habuerit eNerciistium in aere calido,&somnum profundu,& somnia terribilia, δc videntia res rubeas. sicut dicit Galenus de illo,qui somniabat halneari in dolio pleno sanguine: quia signa sanguinis in eo erant manifesta. Sc Galenus praecepit ut phleb tomaretur: sed Medici, qui erant de se ita Erasistrati, praeceperunt ne phlebot maretur iniunκ erunt et e Xercitium . de quando lacere coepit, humores dissi Iuti discurrerunt per corpus,& mortuus filii. Item in hora repletionis sanguinis fluit aliquando sanguis ere naribus, aut gingiuis.Et Arist.dicit u sanguis corru plus fluit a naribus,& ano.& pustulae quae fiunt in corpore, Se urina spissa, MC dulcedo saltuae,& omnia haec significant superabundatariam sanguinis. Et qui usus est phlebotomia,sentit pruritum in loco phlebotomando. propterea sumuntur sisna dominii sanguinis a compleκione,& regimine ciborum,& potuum .dc similium,& ab aetate, dc tempore anni: tamen haec signa necessario significantabundantiam sanguinis.quod est, quia aliquando compleκio generat sanguinta& si tempus,& aetas adiuuent, aut non. Et similiter hoc facit regimen absentiis hus omnibus alijs.& si regimen fortius erit in omnibus istis causis, tunc erunt siotna significantia dominium sanguinis accidentia, quae hic sequuntur.
'Designis cholerae dominantis. Cap. XI. SEd signa significantia dominium cholerae sunt velocitas pulsus, θύ disruin
ptio ipsius,& urina subtilis ignea, & vomitus cholericus, dc egestiones mordicatiuae. M amaritudo oris, sitis fortis, de siccitas linguae cum asperitate,& citrinitas coloris,& oculorum: sicut accidit in vicio icterici. Et si hisco iungitur lepus istiuu,& stas iuuetutis,& dieta calida de sicca,& multu eNero citium, sicut artiu calefaciet tu, ut sunt ferrarii,& eorum similes: Bd tuc debemus
sine dubio iudicare-iste humor dominatur multum in corpine,
117쪽
De signis dumisii Melancholis. cap. XII. D
E T signa.quae significant dominium melancholiae, sunt nigredo urinae,
aut rubedo declinans ad obscuritatem, aut ad viriditate. Et aliqn hoe se, uuitur incendium in stomacho,& habet appetitum caninum Ac nigredi, ne in coloris.& ma Nime sub palpebra oculi. & sanguis phleboto inat est nieter & mul in coagii latus.& maior pars talia patientium est splenetica. Et 1ἰ particulatia signa iungantur istis, sine dubio iudicabimus in multum dominabitur in corpore humor talis. Et comple Nio,quae magis apta est ad generandu hue
humo te est c6ple Rio frigida & sicca,aut calida & sicca.& propterea raro inuenitur iste humor in corporibus albis & pinguibus. Et morphea nigra est sisnsi fortissimum istius humoris: & etiam Variolae nigrae,seu morbilli.
De signis dominii Phlegmatis. co. XIII.
ET signum dominii pblegmatis sunt Vrina alba, & ut color corporis sit
albus, Ac pulsus paruus se rarus,& squaliditas totius corporis, & pistri,
tia.& somnus,& tarditas digestionis, pauca sitis cum multo sputo visco so Et si cum his iunguntur res particulares, erit sicut dictum est ante: ve, ut est aetas senectutis,& tempus hyemis & regimen multae quietis, 3c cibaria frioida de humida.& super fiuitas coinestionis. Et sotnnia similiter significat s per dominium istopum humorum.quoniam ille, cui superabundat cholera, lamoni videre adustione in ignis:& cui sanguis abudat, somniat videre res iubeas:& cui melaneholia, videntur in suis somniis ea,quae ipsum terrere faciunt. et qui videt dormiendo maria.& pluuias,& sentit aerem frigidum, vel aquam frigida. omnia ista significant abundani iam 'blegmatis. Ista sunt sisnificantia super dominium uniuscuiusque humorum.& Vniuersaliter super aegritudines, qui accidunt propter hos humores. Sed lassitudo,quae prouenit absque occasione manifesta antecedente, fit necessario propter doinimu istorum humorum, aut pluris.
sed lassitudo thetayca,& apostemosa sit ab abundantia sanguinis. sed ulcerosa est eri malicia qualitatis,
Dι signis prognosticis Aegritudinum futurarum per aerem, O tempora, cap. X IMI.ET postquam iocuti sumus de signis significansibus super dominium hu
morum,deinceps Volumas loqui de dispositionibus, uuae fiunt ab aliqua permutatione eκtra naturali: Iicut illae,quae fiunt e N aere, quae significat aegritudines futuras. Et via,qua possumus cognoscere has permutationes est eκperientia: sed scire ipsas per viam demonstrativam est difficile, aut impossibile.& propterea in hoc sunt recipienda testimonia Antiquorum,& mqτeniaAphse morari eorum breuiter,quae dixerunt:& postea conabimur dare causas. Diκitrismorum a- Hippo. ci, quando fuerit hyems septentrionalis 3c inaquosa, M ver fuerit meri Pbori. 1. eionale cie aquosum, sequuntur eκ hoc in aestate febres acutae, ophthalmiae, Mdysenteriae: maκime vero mulieribus, dc hi midis natura. t huius causa estis hyems fuerit sicca, generabit humores siccos.&generaliter humores adusti, qui salii ruerunt in autumno non conuertentur simili tepore huic ad frigiditate M humiditate, sed remanebul secundu medietatem illius, quod inperuenit ei in aut imno: & postea veniente vere calido & humido, aggregabuntur in corporn humores contrarii dinuicem.venicte postea calore aestiuo, putrefaciet ipsos humores propter humiditatem accidentalem,quam rabebunt: dc propter ac tu i'. Natura veri soru qui calor putredinalis,qui generabitur, noctulor,& acutior. Vnde Hic pro septetriona. pter hanc maliciam comple Nionis fiς it febres acutae,& aςcidet nuκvs ventristis est Meri sanguineua,& opbthalmia. Et hoc accidet plus compleκi0nibus minudis: quia
nalis. sunt aptae citius perminati propter talem aeris dispositionem.Et Hippo. adapias
118쪽
A siccitatem vento septentresonali,& humiditatem meridionali: eo . natura isto rum duorum ventorum est has duas facere dispositiones.& causam istorum ostedam in Ioeo nobiliori isto. Item Hippo. dicit. si in eodem anno post ortum ca- Sedo Epicriniculae fient pluuiae frigidae 8d venti flatierint septentrionales, tunc fient aegritudines terminabiles, & quietae. & hoc erit propter temperantiam aeris calidi: quia pluuia aerem refrigerat. 8c similiter facit septentrio, tua initis sit siccus. Mmanifestum est ' frigidus aer putrefactionem diminuit. Et uniuersaliter sciae Q caucta aegritudinum quas Hippo. his temporibus steri dicit, est propter perimi u a. tationem naturae aeris.quod est,quia non fuit ordinata diuersitas naturae tempo, r' rum . nisi ut humores digerantur, Ac temperentur. quia humiditas hyemis temperat siccitatem autumni, Se caliditas aestatis temperat hyemis frigiditatem . Sed quando hyems fuerit sicca,tunc remanebunt humores, sicut fuerant prius, de humiditas veris eos non temperabit: eo. ipsa erit humoribus his eκ tranea : quae omnes non adueniunt tempore competenti.& ob hoc, quando superuenerit eis calor aestiuus sine medio, tunc istae aegritudines generabuntur. Sed si hyems fuerit humida, Ac superuenerit calor istiuus eidem cum medio. 8d istud medium est
calor veris temperatus.& tunc non veniet tempus caloris antequam ipsa humiditas sit consumpta, dc corpora receperunt defensionem, Pt propter calorem n5- permutentur. Et uniuersaliter scias quatuor tempor sum cum quatitor huis moribus, sicut cum quatuor elemensis. luia si tempora resistunt, ut unum eleindistum aliud non vincat, Vel superet, sic resistant ut unus humor.alium non vino eat. quia nisi esset comparatio,quam habet tempus cum quolibet humore, unus
humor a suo contrario corrumperetur. Item Hippo.quando hyems fuerit calida tersiaApnqmeridionalis de pluuiosa,& Ver septentrionale inaquosum. fient fluκus sanguia xismorumnis,& ophthalmiae siccae,& senibus reumata epilepsiae,& paralysis, Bd a poplemiae,&praegnantes abortiunt. Et causa huius est, ut in tali dispontione ipsae aegritudines fiant: quia cerebrum in tali dispositione superflue hutnectatur: veis auente vero vere frigido, cum sui natura habeat humores di lutos mouere,tune frigiditas resistet suae comple Nioni naturali,& tunc humores a frigiditate comis pressi distillabuntiir. M ob hoς istae aegritudines movebuntur. Et si hyemia diis spositio erit similis dispositioni veris praedictae, aptius,& citius aegritudinea istet fient : quia humores tunc temporis erunt congelati εί immobiles, tu ipsi tamen non sunt penitus denudati ab humiditate naturali. Et fluκmn sangpinis hie inistendit Hippocrates propter ulcerationem intestinorum, quae fit propter reum ta acuta, uae fiunt ab hac permutatione . Et m*lieres non abortiunt isto temopore, nili quia vulvae ipsarum tali tempore nimis humefiunt, de debilitatur. suae in eis est virtus retentiva. Sc poterit esse ut etiam hac permutatione em
C hryo laedatur, eo ip propter humiditatem debilitatur. Et diκit Hippo, quandψ Tertia A. aestas erit parum pluuiosa, dc autumnus calidus multum meridionalis ae plu- phorismor Miosus, tunc erunt hyeine fortes dolores capitis, tusses de raucedines . Sc in ali- 13. quibus fiet phthisis. Et capsa huius est manifest a: eo ιν in tali autumno replentur capita multis superfluit tibiis: Sc cum superuenerit hyems, comprimet ce rebrum, es styllabunt ab eo superfiuitates, nec poterunt digeri: de ob hqc istae aegritudine nent. nam si remanebunt in capite , facient dolorem praedict*m α si fluNerint ab eo, facient aegritudines supradictas: Sc si fluκerit ad pulmo.nem, fient v tusses . Adhuc di Nit v, si fuerit autumnua septentrionalis &si a.l. thbcus, fiet in complereionibus siccis ophthalmia sicca, febres acutae, Sc cardiaca se.. melancolia.quia manifestum est, ιν quando istud tempus in siccitate sortifica. Tertia Α- ur, faciet aegritqdines melancholica: S febres hae dictae sunt eκ humore me. phorismora,
Iancholico: quamuis humor ille non sit velocis motus. Item diNit . aegritudi- 14.
nes, s fiunt remopore multum pluuioso,pro maiori parte sunt febres long ,δc Tertia Α-suκas ventris,& epilepsia,& apopleκia: de syn iacta. Et dire it Hippocra- plior lori es, P paucitas pluuiae salubrior est corporibus. 8c ς usa est, quia superfluis his. 16. ditatibus calor naturalis non bene dominatim Et n5 est intelligenda ab Hippocrate, ut laudet aerem siccum cκ toto: cla aer nimis siccus inducit fgritudines
gliau similes Et propterea dicit alibi,sp qui est priuatio pluuis,fiunt febre. acu
119쪽
lam quia aer temperatus secundum Hippocratem est mediocris inter multam & paucam pluuia. Et tu debes scire in aer diste inperatus in una qualitatum .distem ' perantia superflua generat aegritudines eisdem similes. Sed aer pestilentiatis fit corruptione suae substantiae. Et hoc accidit saepe propter multam pluuia in t Eo In Cisriori. Pore aestiuo: sicut dicit Hippo. accidit in ciuitate Acaron: quia tota aestate futtinea A pri lariis pluuia: Ac propterea accidit habitantibus malus pruritus, & pustulae maliis zυhi Tit,. Hosae: ita aliquibus cadebant brachia,& pedes. Itein corrumpitur substantia. ' ὐi iri b, aeris e N vaporibus corruptis mi κtis cum eo. sicut a vaporihus resolutis a cadaispo .ium. ueribus, M a stagnis,quibus linum maceratur. Et similiter fiunt aegritudines peis stilentiales i corruptione aquae,& ciborum, sicut accidit tempore tamis. Ite ςgritudines pestilentiales,qus fiunt a corruptione aeris, citius sunt aegritudines mortiferae: quia aer pii trefactus, vel corruptus velocius attingit eor.& propterea acci dentia illarum sebrium sunt mala propter malitiam anhelitus, quae hoc opera turAE non apparet tu illis febribus fortitudo, nec sentitur in eis magna laesio manifeste eo v mala compleκio dominatur in illis communiter in omnibus virtu tibiis corporis:sed illud,quod facit laesionem manifestam sensibile est mala com ple Rio particularis vel diuersa. Ac scias u n6 omnis homo aegrotat propter peris mutationem aeris: sed illi, qui ad hoc apti sunt.Et quando tempora anni sequentur eorum naturam, quasi non erunt causae aegritudinum, quamuis Hos videamus n- . -. contrarium.quia aegritudines. Quaedam sunt magis propriae uni tempori Ῥ alte-
gritudiης- ri sicut sunt σgritudines,qui fiunt eκ humore simili illi tempori :quia sanguines
RusdδmVΠ0 in vere.cholericae in aestate, melancholicae in autumno, phlegmalics in hyeme: Pς qμκβδm quavis in vere per accides fiat ggritudines melancholicae.& hoc accidit PP mo--φ' tum humorum,& eorum dissolutione,& ebullition E: quia in his temporibus as ueniat partibus olum similia accidetia, quae adueniat humiditatibus torrete nascetium .Quod dictu est de signis significantibus ςgritudines e N parte aeris, lassiciat compendiose secudum nostra in tetione loquedo. Sed inuem itur spritiidines pa iis, velut accidelia significatia super spritudines magnas suturas nos dicemus. de aliquibus earu hic, M postea dicemus de signis sis nificantibus super easdemsgritudines,& earum cas: quia multa necessariir est in hac arte.Et no eκpectes. ut dicam tibi res nouas,quae non sunt dictae ab Antiquis.
da,& hemicrania, quae in Arabico nominatur sethica, perseverans denatiat decursum aquae ad oculum in fine, aut dilatationem pupillae, que in Arabico nominatur aetabar. Et satius faciei nominatur hachala: torturavero nominatur lachora.& spasmus nominatur talaec:& priuatio motus nomiis natur cadar: paralysis vero selee, Saltus faciei perseverans multu denunciat toris turam oris. saltus vero totius corporis significat spasmu humidd. priuatio motus significat paralysim. Rubedo faciei,oculorum δε Venarum,quae sunt in eis, cumsuNu lachrymarum,&fuga a lumine cum forti dolore capitis, denunciat apo stema calidum in cerebro. Incubus thebus dicitur) M vertigo ha hasta nomina. tur perseverans de nunciant epilepuam. epilepsia vero vocatur chission. Tristitia perseverans sine causa densitiat melacholiam . Apparitio corpusculorum, Veis Iut muscarum 6c capillorum ante oculos denuntiat decursum aquae ad oculosa nisi hoc accidens a stomacho pro neniat. Reumata continua sine interpolatione faciunt timorem phthiIis. Sudor multus perseverans significat repletion ς m. Fortis syncopis crebra sine manifesta occasione perseverans diu,mortem subita naisciat. Repletione superflua habentes timemus ne ad sputum deueniant sanguinis, qui in Arabico nominatur vestadam:& etiam est signum apople Niae, M subitae mortis. Et stupefactio sensuum,& relaκatio inotuum significant aeopte Nia. Gratinias lateria deκtri circa hypocundita aegritudinem hepatia significat. Steraus
120쪽
multum tin Aum timorem aegritudinis iAetitiae signiecit. squaliditas faciei, de
tumor palpebrarum,& digitorum manuum,& pedum futuram hyposarca significant.Foetor liercoris significat super nauseam, quae in Arabico nominatur ta Cura. Urinae tor putrefaetionen .& febrem nuntiat. Lassitas. S nacbrorum coahactio sine causa manifesta cum casu appetitus febrem denuntiat. Urma ustiua perseverans ulcerationem in vesica de virga significat. Privatio appetitus cum syncopi' colicam significat. Grauitas & e Xtensio quae est suti ventre δί in re nibus, significat super aegritudinem renum. Stercus adustum in orificio ani viis cerationem intestinorum significat. Pruritus in ano perseverans hemorrhoidas denuntiat, nisi in intestinis init vermes nati. Multae pustuls in corpore apostema magnum significant. Multa noda apparentia faciunt timere de nodo magno nominato dubellet. Morphea,& fortis rubedo faciei,& strictura anhelitus, Scuocis issio Iepram signincat. Et uniuersaliter dico . quando permutatur alio quid ere consuetis, significat futuram fgritudinem: sicut est appetitus superfluus. aut diminutus, aut augmentu, vel diminutio in superfluitatibus, vel multus cimouus, vel paucus,vel alia accidentia priter ista.
rismor. aphoris. quinto av a l. coliries vel cholers.
De ID,O Urina in generali. cap. XUL
T postquam Iocuti sumus de hoe genere signorum sufficienter. Volumus nunc loqui de signis ipsarum fgritudinum, ius significat necessario una ritu rerum, Videlicet aut super quiditatem ggritudinum, aut super causas ipsarum, aut super mebrum, in quo est fgritudo. Et multoties significat super hsc tria quemadmodum de signis sgritudinum, qus sunt in membris interio tibus. Sed fgritudines apparentes in superficie corporis non indigent signis, ni si significantibus causas ipsarum ob hoc, quia illi patent sensui vimus. Et uniuerialiter scias m signa non sunt aliud, nisi illud quod apparet in actionibus,& pas. sionibus animalibus, de naturalibus, cum accidentibus qus proueniunt ab eis. Propterea quia inueniuntur duo genera signorum comunicantium pluribus fgritudinibus. Et debemus primo tractare de eis,& postea narrabimus signa Uniunculusque sgritudinis propria. Et ista duo genera signorum sunt pulsus,& Vrina.& significatio pulsus sumitur a coicantia omnium membrorum cum corde. sed urina sumitur a mensura disestionis in hepate.& venis.& propterea significatio ipsius non est pauca in significando sgritudines membrorum virtutis nutritious.Ei incipiendum est a pulsu:quia eius est cognitio melior.
De Pusu,O de generibus, Ospeciebuti cap. XVII. ET dicimus, p pulsus est compositus eκ duobus motibus, hoc est motu dilatanonis δc motu constructionis,& eκ duabus quietibus, qus sunt inter duos motus,sicut declaratum est.quia inter quoslibet duos motus necessario sunt diis quietes.& etiam quia sapientes huius artis dicunt . ipsi comprehendunt has duas quietes: dc maxime quiete quς est post construstione. quia quies, quς est post dilatationem, est manifesta etiam illi,qui non est peris Aus. propterea accidentia, lus essentialiter hoc comitantur, continentur una istarum, hoc est aut in motibus, aut in quietibus. R Et propterea apparet in prima genera pulsuum sunt septem. Unum est,quod sumitur a quantitate dilatationis. Σecundum sumitur a quantitate temporis motus. Tertium a quantitate virtutis moventis. Quartum a tempore quietis.Quintum a proportione duorum motuir, dc duarum quietum. Seκ tum a permutatione pulms,& sua assimilatione sus a periei. Septimum ab ordinatione motus δc quietis, M in ordinatione . Sed tria sunt genera, quς consueuerunt iungere Medici istis septem. Unum est, quod sumitur ab arteriis. Secundum a qualitate ipsius arteris. Tertium sumitur a dispositione substantis arteris. Sed ista tria non sunt propria in pulsu, inquantum est
Puis quia pulsus, inquantiun est Pulsus,nou stat mu Per inoium, Sc quieIem,
constrictio isne diffieilio ris est cognitionis quiete post dilat