장음표시 사용
151쪽
ecibus non est admiκium. Et si fuerit in subtilibus. pro et dolarem allellate Dnon cogetur.& quod ab eis egredietur, eum stercore erit admiκtum propter vitlongitudinem. Similiter si apostema in subtilibus fuerit. dolor circa umbilicum sentietur:& cu intestinis suerit grossis.dolorem sentiet inferius. Et signa colucae calidae manifesta sunt,& uniuersciliter ea, quae significant dominium humo rum in omnem patientem .Et quae propter vetitositatem fiunt, sunt dolor eκten sinis. & tortio intestinorum.& si tortio fuerit cum rugitu, grossam ventositatε significat. de quς fit propter apostem a cognoscitur a Drtitudine doloris,a febre. a siti,&'ab accidentibus ostendentibus dominationem humoris apostema faciEtis. Et stritudo fortissima, quς iliaca nominatur,fortiora habet accidentia et ma Ia,ita tu patiens cogitur vomere stercus. Et ut plurimu hoc accidens est propter aprea in subtilibus intestinis factum. A potest fieri propter stercus putrefactum in eis, aut propter humorem grossum viscosum, aut propter herniam fata am e κdescensu intest moru, aut propter venenum receptum .Et uniuersaliter haec spritudo intestinis subtilihus est propria. Se hcc fgritudo attribuitur virtuti eκpuissus, cum suum naturalem imotum no habeat,aut debet attribui uniuersaliter op pilationi.& aliquando propter priuationem:cholers,qus ad intestina consueuerat transmitti cytia per modum abstersionis adiuuat ad lacu debila eκ pullione. Et oppilationes fiunt in illis propter humores, aut a Data, aut rptet quata coplexione frigida & siccam,qui vias constringit: aut propter alias res positionsi ei urum corrum pentes,sicut ventositas,qus ea facit tortuosa,& herniam.
ET vulus stritudines fiunt,quibus omnes species male plexionis esticant: sicut ab his. qus praecesserunt tibi manifestum est. Se stpe ipsi ac eidunt apreata. Et horum signum est dolor fiκus,& pulsus serrinus: eo in membrum est neruosum. oc Dhris accidit eidem: eo visit membrum principale aliquo modo principalitatis. Et eκ fgritudinibus. qui magis in ipsa proprie sunt,est fgritudo, quς mola nuncupatur,qus difficile a prςgnatione co
gnoscitur: eo tu ablatio menstrui,& grossicies ventris communicant ambibus. Et signum discretiuum est,qilia transit terminum motus embryonis absq; moin tu. 8c hoc accidit multis annis,quia portari potest .donec ab ea moriatur,aut abosoluatur.& hoc secundum virtutis tenorem. Et aliquando ei accidit, ut eam seorat pluribus annis,demum parit frustum earnis: dc ali ius moriuntur. Item pro/pria est fgritudo vulus illa,qui suffocatio dicitur matricis, qus fit propter men serui sanguinis corruptione in vulva,& euenit et syncopis.& difficultas in an ohelitu & priuatio sensus Sc motus,& debiliter sentitur pulsus eius. M accidit ei dem duricies,& ipsius oris oppilatio. Et hoc accidit eκ reliquis apostematis diu induratis in orificio matricis. Et species malς compleκionis matricis, si materia Ies sim, ab his, qui ab ipsa egrediuntur, cognoscuntur. 6c si non sint materiales. a siccitate ipsius percipiuntur . Et generaliter ligna . qus significant comple Nionem, sunt signa significantia compleκionem matricis: de de cstero instabi mus super causas,qus operantur putredinem. Et completus est tractatus tota
De R is aegritudinum Vuluae. cap. L X.
152쪽
Quae sit huius Quinti libri intentis. cet. ΤΙ.
N primis selendum est quid sit cibus, ae quid medicina: 8c
quot sint eorum operationes,et qualiter operantur & proprie medicins: eo Φ habet multas operationes, quas Medici apis pellant virtutes primas, secundas,& tertias, & proprietates.& cum hoc dabimus cognitionem harum istarum medicina rum,qus operantur quamlibet istarum operationum et 8c postea speculabimur in operationibus earum: hoc est utru via. qua apprehendimus,est per viam syllogismi solum , aut per viam e N perientis solum,aut per viam continentem Vtruqς. et hoc totum erit, postquam receperimus a Naturalibus quod erit recipiendum. Et quando compleuerimus hoc, recordabimur propriorum ci horum & medicinarum,quorum multiplicata est scientia. 8c experientia in ter minis naturalibus,& testificata sunt a communitate Medicorum, aut a maiori parte.Et postea narrabimus modos compositionis, ct recordabimur eorum,quae manifestiora sunt sectae componentium.& narrabimus naturam comple Nionis secundum viam, quam nobis Ostendent reguis ills. & quando compleuerimus haec,tunc completa erit nostra intentio in hac particula.
De quiditate cibi, ct Medicinae. cap. I I. . DIcamus m cibus est illud. quod ponit naturales partes ethail. & hree
pars est in specie partis dissolutae. Sed medicina diuersificatur ab hoc: ideo quia quamuis ipsa sit eN rebus,quae ponunt naturales partes cibati, illa pars no est in specie partis dissolute, sed habet in se re activa. Matietativa. Et propterea, qn superuenit hςc dispositio suo dispositione aegritudinale, qus est cotraria, vocatur illa operatio curatio. Et hcc est in glio definitio nis, qua Gal. definiuit cibit, & medicina:dicens Φ cibus est illud, qa patitur a corpore, & medicina est illud a quo patitur corpus. Sed si nos non tutelligere mus e re verbis hoc, quod dictu eli,no esset intellecta certitudo cibi. & medicinae. Et iam opinatus est unus eκ nostris speijs,qui nominatur Ah uberti Auen- sum, in illud, quod di κimus in hac definitione, esset quasi contrarium verbis Galem,& super hoc eide multas transmisi epistolas, quousq; hoc plene intellexit. De operationibus primis,quas veramur medicinae in compore humans. cap. MI. ET operatione quas operatur medicinae in corporibus humanis. qusdam sunt Primae, sicut est caliditas .frigiditas. siccitas,& humiditas. Et quaedaeλra sunt secuda,sicut maturatio,digestio. Modificat Io. resolutio, dc aper
153쪽
elo. x multa alta similia istis,quae enarrare debemus. qn declarabimus naturam D. ciuae faciunt hoc,& fuerunt vocarae secundariae: quia sequuntur mensuram' mim tionis primarum virtutum. Et quaedam earum sunt tertiae . quae sunt propriae incertis membris,& sunt quasi consequentes secundarum. Et est conuenies in pri-
Λ ἔbra qui mis narrare quo he habet agere in corporibus has operationes.& quo habet paptimo nu. ti a corporibus earu passiones.& hoc sciemus,qii sciuerimus per que modu nutrisitur quae. tritur nutritus Et dicamus,iam declaratum est in naturali philosophia m mehra.
quae primo nutriuntur,sunt in chra simillia: ideo quia cibus primo couertitur secada ordinε. quem habet in corpore cibati, in humiditatem similem humiditati fi Nae in me hiis consimilibus, α miscetur c si eis per eudem modu, quo miscenturn dinuice res liquids: Opierea quia no est alter.modus, per que natura possit restaurare re di Glutam omnibus partibus membri nisi per modum mi κtionis. δίquando erit permiNisi secudum hunc modii, tunc habebit essentiam in ipso: M post hoc assio ita hitur illud mEbro. hoc est quia dat cide unam coagulatione stahilitatis simile stabilitati mehri. Et est ibi declaratu ' hoc fit per decoetionem.& decoctio fit per calore qui est in cibato: non ', calor sit primus motor in hac re sed est antrita nutritiua: .ppterea quia operationes caloris non sunt determi- inatae, nec ordinatae ad unu finem manifestu. Et post ii ita est, videdum est quo 'dicitur cibus esse temperatus, aut medicina:& quo dicitur super quemlibet eorsivi sint distemperati: quamuis melius sit appropriare temperatiam cibo, sicut est melius appropriare distemperatulam medicinae. propterea quia cibus habet Mopter suam virtutem,& suam praeparationem ut conuertatur ad humiditatem ii milem humiditati radicati. quae est in membro consimili,& calori intrinseco sim mili calori, qui est in ciliato, ita ut sint idem seeundii omnem modum. & hoc est - solum in eo, qui est temperatae comple Nionis, vel .ppinquus ei. Sc per hunc moin dum dicitur m cibus sit temperatus, sicut erat panis grani, & carnes gallinarum iuuenum,& similia istis. quia quantitas partium praestitaru corpori ab istis cibis est ide cum partibus, lirae fuerunt dissolutae. Sed temperantia medicinae est pro pinqua huic: sed diuersificantur inquantum non habet virtute restaurandi partEaequalem quantitati rei, quae dissoluta est eκ corpore. 5ί propterea non potest homo nutriri eκ teperata medicina,& si comedat eκ ea tisi, quantum comediturere cibo. Sed qn dicimus sp medicina sit temperata, intelligitur eius temperariistia, P quando comeditur e re ea quantitas,qtiae non est sensibilis, comparado ea quatitati partium distblutarum a corporc: v tunc non inducit in corpus rem e re traneam. lui 1 se homo comederet eκ ea quantitatem sensibilem secundum comedisset de cibo, induceret in corpus eκ necessitate rem eκtranea: qua uis difficii e sit inuenire medicinam tempcratam in operationibus omnibus. Et secundii. ac hoc debes intelligere, xv qii dicimus v medicina est calida. & frigida, humida. Fvel sicca, Sc dicimus et de cibo . nostra intentio non est nisi aequivoca : sicut tu Iscis v. quando dicimus de vino v est calidum in secundo gradu.& similiter crocum, non intendimus ut sit idem calor. Et post cir declaratum est quid sit cibus temperatus,& medicina remperata.& qualiter operctur in corpore em hoc potes intelligere viam per quam dicimus esse distemperatos.& hoc dicimus i qualitatibus primis: idest quomodo calefacit medicina, refrigerat, S humectat, Me κiccat.Quia medicina. quae conuertitur in chylum calidiorem temperato chylo aut in calidiorem ui est pars corporis, hoc est ad partem calidam: illam me dicinam dicimus calidam. quia calor dicitur . sit una rerum, quae cale iacit hominem plus debito,& quod generatur cκ hoc chylo, est calidius debito, & san filis,qui est materia caloris natinalis, est calidior debito. Similiter humiditas radicatis, in quam conuertitur sanguis,in calidior suo modo, dc sic. de necessita, te calefiunt omnes corporis partes. Et sic dicitur de medicina frigida, quia non refrigerat. nisi quia conuertitur indocis digestionis ad diminutum calorem, magis hii calor corporis sit, ita Φ cbylus,qui e N ea generatur, est diminutus a cMen et a C lore corporis. de non dicitur veraciter vi refrigeret, quia calor naturalis non habet aliqua via generadi frigiditatem.& sic debes dicere in sanguine Sc humidi. . m. ἔδtibu ,quae simo in membris, S in humiduMe c. siccitate omnium partiui cor.
154쪽
potis. vi qmnoo Mediet 'eculantur operationes mediet' inini in eorptu. hes.
Ie est eis dicere qualiter ealefaciunt: sed dissicile est eis dicere qualiter refrigeorant. ita in Gai .dicit sicut fugitivus,m non fit nisi per diuisionem medicinarum in paruas partes. Et si non refrigeraret medicina, nisi per diuistonem ipsius in partes minutas: e ro necessarium esset nobis dicere m esset frigida in actu. sed hec medicina Digida non est frigida in actu ,vieque di calida in calida in actu.
sed haec res aeque bene competit medicinae calidae, sicut medicinae frigidi: quia res conmertibnes, quando conuertuntur in partes minimas, facilius conuersionErecipiti t. st qua mitis medicina sit passibilis a corpore per viam quam dimimus: non est Enpossibile ut patiatur ab ea per alium modum. Nam vides o cibus est passibilis a corpore: 8c tamen inuenis cibum, qui mutat corpus secundum aliquem modum, secundum aliquam latitudinem.& si hoc inuenitur in cibo. qui est appropriatus pas ioni,& tamen vincit aliquo modorum: ergo hoc maκime debet inueniri in medicina,qus victoriae appropriatur,& mutationi. luia veraciter debemus dicere'quamuis aliquando vincatur, tamen non deserit pro priam suam virtutem hoc est substantialem. Sicut dicitur in arbor Aegypti ociseidebat, dum erat in Aegypto.& quando remota fuit ahinde. nutriebat. E t dicit Arist. in in terra Latinorum sunt duo flumina .eκ quorum uno si oves hiberet. generabunt mascillos,& e re alio foeminas. Et hoc non est, nisi propterea quia cibus eκ una parte est similis.&eκ alia dissimilis: & eκ parte similitudinis est patiens & eri parte dissitnilitudinis est agens. Et hic est modus medicinais rum,quae dicuntur calidae aut frigidae in potentia, hoc est propter prs paratione,
quam habent.quia non est in aliquo compositorum calor in actu, nisi in apim libus propter eorum perfectionem.& indigent calore eκtrinseco magis. 3c proopterea no inuenitur in eis temperantia elementorum, sicut in animalibus. Sed res simplices, quς non nutriunt, sicut quatuor Mementa, non dant corpori, qua daadueniunt ei intus vel eκtra nisi qualitatem. ideo, sin obviant nostris corpori. hus, mouent corpora: sed non mouentur a nostris corporibus. propterea ua qua litates,cu quibus operantur clementa in corporibus,sunt in actu, sicut est ealor in isne,& frigus in nive. Et quando elementa mouent corpora, ipsa noti inouel tur . . non conuertuntur. Et quando Medici volunt de mensuris praeparationum narrare,qus sunt in medicinis.quia indigent hoc in medicatione . ordinauerunt gradus per modum comparationis corpori temperato . & posuerunt quamlibet qualitatem in quatuor gradibus, scilicet calidum in primo, secudo, tertio,&quarto.& scdestigido.sicco,&humido.& de humido non videtur . possit transire tertium gradu. Et quod pertransit quartum gradu est res venenosa quae corrumpit corpus.& ists sunt vis primarum actionum,& passionum medicinarunt.
De verationibus Secundis, O Tertiis in generali quas
Feramur medicina m eorpore humano.
p. IIII. ET nos volumus incipere narrare de virtutibus secundis.& tertiis,& diiscere naturas medicinarum, quibus hoc operantur, dc qualiter operario tur . Et dicamus quod medicinae,' quae sunt compositς ere elementis. quando alterantur a corpore, aut alterant corpus, qusdam eorum sunt. Uus assiinitamur ei, quod est in eis eκ virilitibus eleme utotu, sicut fune riis, qus
dant caliditatem, frigiditati, siccitatem dc humiditatem sit nilem in qualitatibus. qui sunt in illis:& quidam aetionum aut passionum, qui non alii initantur ei. quod est e re virtutibus elementorum, sed sunt operationes consequetes primas virtutes elementorum. & hoc est propter locum subiecti, in quo operatur: sicut ills. quc habent indurare, mollificare, denigrare, rubificare,& similia. Et locus subiecti. in quo manifestatur istς operat ones circa quodcunq; mebru, si indereris minatu suerit,appellabutur isti virtutes secundς. Et quado operabutur in pro Prium membruNunc vicentur virtutes tertis; sicut sunt medicine. qus Prou
gradu qualutatum inimaru res fit venenosa.
155쪽
eant urinam ' quae in distrant pulmonem, v quae generant sperma, 3 quae Dangunt lapidem & similes istis. Et postquam diyum est de virtutibus secudis.& tertiis, licendum est .de natura operationii istarum medicinarum manifestio ru.& incipiamus a secitndis. Et dicamus R, istarum medicinarum quaedam sunt maturativae, hoc est quae faciunt saniem,& quaeda caru sunt mollificat me, quae dam indurativae,& quaedam aperitiuae,& quaedam oppilatinae, tu quaeda etiam Tatiuae,& quaedam petrificatiuae,& quaeda stypticae, & quaeda lenitivae, Se simites his. Et debes scire t medicina quae est appropriata alicui operationi,no dicitur habere illam proprietatem, iis si comparatione ad corpus temperatum , Veiad propinquum temperantiae. & Medicus e N pertus in hac arte, quando cadit ad manus ipsius aliud corpus diste inperatii,dehet arbitrari medicina secundum mensura. qua videt ei esse magis iusta, Sc magis conueniente in virtute medicinae,quae habet facere operationem istam in tali corpore. & eκ perientiae habet hic locum magnum .v.g. post ii sciuerimus in medicina maturativa est illa,cuius calor est aequalis calori corporis, debemus intelligere hanc proportionem pr Priam unicuique corpori per se,& facere comparationem propriam tali corpori. Et hoc non fuit solum in compleκione propria unius indiuidui, sed etiam in Vnoquoque membro per se: propterea quia medicina,quae facit saniem in testi culis, non facit saniem in aure.& non oportet q, Medicus has res tradat obliuioni.& eκperientia habet in istis viis,& arbitriis magnum posse.
sunt matura tiuae per acocidens,
DBinceps narranda est natura illius medicinae, quae operatur operatio.
nes supradictas: M incipiendum est a inaturatiuis. Et dicamus v maturatio est operatio caloris naturalis in substantia materiae, sicut dictum est in alio loco. Et maturatio est ordinata secundum ordinem, quem hahet digestio in cibo, hoc est in tribus digestionibus. Et quando spargitur ad aliud membrum materia, quae egreditur a natura in quantitate, aut qualitate,aut in utrisque simul,& putrefit illa in ateria,tunc generatur in illo membro de neo cessitate unus calor mi κtus eκ naturali & eκtraneo. Et si materia illa est apta recipere digestionem, fit ibi sanies.& maturatur. ideo quia alba sanies est media inter digestionem perfecta in de diminutanti eo ιν est alba,quia materiae no sunt aptae ad recipiendum digestionem pro maiori parte, nisi quando egrediuntur a sua natura in quantitate. sed quando egrediuntur a natura etiam in qualitate, tunc est in eis digestio difficilis: hoc est Quando tendunt ad malam qualitate, sicut ad humores adustos,& similes illis. ergo ars conueniens in sintili re est con fortare virtutem membri.quia calor naturalis est quasi sepultus in membro, D. per quod est sparsa haec materia. dc propterea est necesse ut medicina habeate κ sui natu a, ut faciat digestionem: sicut medicina quς assimilatur calori intrinseco,quae debet esse temperata in caliditate de humiditate: vel sit declinans alia quantulum ad calorem,& propterea quia calor iturinsecus, qui est in membro. potest esse restigeratus propter multam materiam sparsam in eo, aut propterqualitatem. Et quando comparamus tale medicina, qualis est haec, corpori humano. dicimus ipsam esse teperata. iv qu comparatur parti dia anti in ipsa eκ partibus elemetorii,dicimus in est talis, aut talis. Et de medicinis teperatis est aqua cali da teperati caloris, Moleu dulce o tuae, ita guttatim cadit super aposteina: Sc sis cui cataplasma factu de farina tritici cocitu cum aqua & oleo dulci. Et debes scire t medicina, quae facit saniem in una compleNione, no facit in alia. & si t in quolibet inebro corporis, sicut dic tu est superius.& ppea Al edicus eκ pertus debet eκ se ponere gradus istis medicinis.v.g.ua medicina, q inducit Dirae, quali in primo gradu est calida, ut cataplasma supradictu:& supra illa in gradu est 'facta est eκ pane Pp sale, qui ibi cst:& sup hac illa, et facta est e re fermento. Et udam dicut Φ inedicitas oppilatius sunt maturatius: scd hoc cst p accides, licue cerotu factu ere cera et oleo rotato, pterea ua qu Pori claudutur, calefit inebrata materia maturatur. Et ada dicur . medicinae maΓuraιiug maturant, SPterea
156쪽
A quia laesunt immateria rem propter quam est lacile natuis diuidere ipsam m
teriam temperando qualitatem materiae. aut subtiliando ipsam. Et potest esse ut in una mediciuarum inueniatur maturatio cum omnibus istis modis, de erit incomposito per artificium: in simplici vero per naturam.Et etiam dicitur ιν medicina maturat: propterea quia rectificat in qualitate caloris naturalis illud. quod permutatum est per calorem eκtraneum. de per hane viam dicitur in psyllium maturat apostemata calida. 8c secundum hunc modum-res frigide maturant apostemata calida .Et definitio qua definiuii Gal. maturationem, non verificatur nisi in apostematibus,quae sunt difficilia ad maturandum propter nimia in dehilitatem caloris naturalis, aut propter quantuatena,aut Propter frigiditatem.
De medicinis Mollimatiuis. cap. VI. I sic medicins appropriantur multum in hac arte medicinis, qui disibi uimi
a postemata dura , densata, lapidea, quasi haheli ia tu sensibiIitatem. Et ista apostemata generaliter fiunt ab humoribus grossis, qui sunt,aut melancho lici. aut phlegmatici grossi aut coinpositi ere ambobus. Et quia haec a poste mata sunt indurata propter frigiditatem , necesse est ut res. qus ea mollificant, B sint calui .quia res qus sunt congelate per fritiditatent,di Gluuntur per calidiotatem, si sunt resolubiles, licui plumbum, de stantium . quia ista apostemata cum maturantur, hilinec tantur:& de necessitate est ut medicitas, qui habent perna tare,quamuis sint calidς, ut habeant aliquam siccitatem, ut vincant illam humi. xlitatem frigidam. Et medicitas,qus probate sunt per ereperientiam in hoc opere . sunt calias in secundo vel tertio gradu,& sices in primo: sicut ammoniacum. hdellium, styraκ,& medulla cruris vituli, & septim hircinum, de bovinum. Et est necesse ut sint mensurς harum medicinarum secundum mensuram, quam hahent caloris & siccitatis: ideo quia medicine. iiii sunt fortes in calore & siccita te, nimis habent dissolliere,& posset remanere pars gross a eκ materia, quς con uerteretur in naturam lapidis. Et est necesse, sicut diκimus, ut per re ponas gra/dum in fortitudine harum medicinarum : propterea quia pinguedo est debiliotam moniaco,&bdellio. Et pinguedo gallingi debiliore Nistit pinguedine anseoris, & ana is: quia res istς diuersificantur secundum aliquam complemionem, aut ad aliquod membrum.
Demeicinis Induratiuis . . sap. V II. c E necessitate est ut medicinginduratius sint frigids: propterea quia inis
auratio cum grossi iudine non est nisi congelatio, & congelatio non et x nisi a frigiditate. Sed illud, quod dicit Gai .de humiditate in his medicionis, nihil est: propterea quia humiditas non habet nisi solum humectare, Sc non indurare. Se mellus esset ut poneret siccitatem cum frigiditate: quia de illa frigiditate fit durietes cruditatis. Sed istae duae qualitates sunt ut plurima passius,& non actius . luia diis actitis sunt caliditas & frigiditas: quamuis eata operationes diuersificentur secundum humiditatem Sc liccitatem . de hoc declaratu est in Quarto, Meteororum. Et istς medicinς hahent latitudinem. Se istae
medicinς sunt sicut semperuiuum, psyllium,& portulaca. Sc si infrigidant &.in crudant, non laciunt hoc nisi per frigiditatem.
De medicinis oppilatims . cap. VIII. IS is medicitas sunt ere bis qui claudunt poros, & natura sunt terrestres sine
mordicatione: quia mordicatio est una eκ rehus quς cito faciunt medicina egredi e re poris : aut vi sint conglutinatiue Ut guin mi. dc terrestre, quando non est conglutinatiutim,sicut amylum . Et est necesse ut iiis medicitas sint
mulιum remors a mordicatione; & Propterea debZι esse temper ars compleri
157쪽
rili, vel declinantes ad frigiditatem parum . Et si out stetis quomodo oppilantistς medici ias corpus interius. quando assu inuntur: Respondemus v hoe potes scire per hoc. quod est dictum superuis: quia claudunt intestina propter chylum factum eκ eis,& similiter hepar,& venae . & membra ipsa , Et istae medicinae oppilatius diuersificantur secunda diuersitatem complere ionis membrorum et Gcut dicitur u uactu i oppilant hepar δε aperiunt oppilationem pulmonis.
De medicinis Aperistias,o Ab usuis. cap. IX.
Isti medicinς sunt unius generis. x inter ipsas est parua di itersitas.quia meo
dicitis, qui abstergunt serdiciem eκ meinhro,& lauant ipsum, neque habet posse penetrandi in poris, dicuntur abstersius .sicut aqua mellis,& aqua in Ioniam,& farina ordei,& fabarum.& qus habent virtutem penetrandi pro prer panem igneam,que est in eis dicuntur aperitius. Et qusdam istarum modicinarum plus operantur e Nira corpus,quam intraret quedam plus intra, quante Nira:& quedam operamur aequaliter. Et qus plus operantur extra, sunt quae habent aliquantulam hauraeitatem , nec in eis est multa grossities . & propter Partem Rbtilem, ius est in eis, penetrant intus: δc propter largitatem intranea rimi viarum, penetrant cido. Et tes viscost mundificare non possunt. & si cu eis Fungeretur corpus stypticum aliquanto lum grossum,tunc mundificarent:propterea quia miret Instrumentum naturs aperitius , que est in eis.quia hcc stypticuas coniunita retinet eas in mea tihus, donec compleuerint suas operationes. Sed
eκtra corpus non possunt ita operari propter stractu am pororum , Se proptet stypticitatem. Et propterea absinthitini aperit oppilationes hepatis, & non potest poros e Xteriores aperire propter stypticitatem. qui est in eo. Et istς media eius debent esse amari saporis cum stypticitate. Sed medicitas, que ambas Opserationes faciunt. sunt inter harum naturam medie . videlicet ills Mus habent alti quantulam amaritudinem cum hauracitate sine stypti ei tate. sicut radiκ lilii coelestis. & similia eis. Et tu iam sciuisti medicitas , quae sunt aperitiuae unius membri, non sunt aperitius alterius. Et propter hoc dare debes unicuique lia. tum rerum gradus: quemadmodum facis reliquis medicinis, x virtutibus.
cap. X. QVia autom evaporatio non fit ii et in qnantitate membes evaporati.
8c augmentum ipsilis quantitatis non fit nisi propter calefactionem me in liri, necessie est ut medicinς evaporatius fini cali M. Sed earum calor debet e Ise temperatus: quia medicinς , quae habent distemperatum calorem,etiacuant&desiccant, nec debent habere Libstantiam grollam.& ists medicine sunt scut inanismilla, malua, dc oleum verus. Et debes scire euaporatiuς sunt contraris oppila inris, hoc est, quia sunt friguis, scilicet oppila istis,ile quo dictum est superlus. quia quando membrum refrigeratur, dinis nuitur cluantitas sua propter quantitatem sui ad frigiditatem,& terrestre itatem v quemadmodum augmentatur quantitas eius propior propinquitatem ad calidi. tatem ipsius naturς aeris. Et scias quod non fit augmentum quantitatis eκ his. qus apponuntur. Vel eueniunt e AEtra, nec fit diminutio propter aliquid, quod resolvatur e N eo. & hoc probatum est in Naturali philosophia. Et medicini facientes hanc operationem sunt hς eaedem his,qus induraui,sed primo in uiscanta& si diu permanent in membro, indurant ipsam. & Possibile est ut mortificent ipsum, cum diu permanent super illud. δDe medicinis Aperientibus ora uenarum.
Τ Sit medicini sunt calidς compleκionis, & hahent gressiam substantiam. α' sunt de genere medicinarum aperuiuarum; tamen sunt fortiores eis, Et habet
158쪽
A miasi ues gradus operationum .primus est abstergendit secundus est ape tendie
tertius est elargandi ora venarum. tamen calor istarum medicinarum aperit tu rum non est conueniens ut sit calor corrosilius, quia corrosio claudit. & ia s me
dicini sunt sieut alium, a fella,& proprie fel bouis.1 De mediemis Supticis. cap. XII. STypitcs medicini,quae stringunt orificia venarum. sunt natura Digidae et Vide cos raterrestres, & fortis siccitatis. 8e propterea fuit sapor earum stypticus. ω di ZuΠ- propterea claudunt orificia venarum, quia frigiditas, quς no est terrestris. est deritis operationis. Et hcc est differentia, qtis est inter stypticum de oppilatiuum .quia oppilatiuum est in materia , quς est tenet subtilitatem,& stypticum est in materia grossa. α hsc sunt sicut galla, halaustia, acacia.& similia.
De medicinis Mitigatiuis dolorum. cap. XIII. DIcitur quod prima via mitigandi dolorem est , ut remoueatur causa
doloris . Et secunda est, ut stupefiat membrum, ita ut non sentiat dolorem . sicut fit cum opto. Terita est medicina , quae facit in nient. hro illud , quod repugnat rei, qus inducit dolorem . & istud est veraκ mitigatiuum . quia in primo modo cadunt multa genera medicinarum: si cui medicinarum purgantium in eis, & medicinarum digestiuarum . 8c secundus non mitigat nisi per accidens, quamlo priuat sensum membri, aut ipsum indurat . queres non est facienda, nisi quando vitare non possumus : sicut dictum est in libro de Ingenio sanitatis. sed tertius est veraκ mitigatiuus e propterea quia praestat sine medio illud, quod resistit caiisς doloris. Ergo necesse est medicinς,qus hoc faciunt, sint temperate, similes calori naturali, aut parum eat L. diores in tantum, inquantum calor naturalis est refrigeratus a calore naturali dehito membri propter resolutionem factam in ipso. Et propterea possunt iste medicitas mitigare dolorem,qui est e re causis calidis,& frigidis per eundem modu: eo in augmentant calorem naturalem,qui est instrumentum naturri qui est me. dicinalis per omnem partem: et tunc dominatur natura super malam compleuionem,qus facit dolorem,& ipsiam remouet. Et quamuis istς medicine sint in hoc gradu, necesse est ut sint subtilis substatis, penetrates, & velociter permutabiles ad calorem naturalem. 8c tunc adiuuatiunt digestiones propter earum subtilistatem. Et propterea appropriantur istς medicine duabus virtutibus ad remouendum dolorem: una est ad multiplicandum calorem naturalem:& alia ad prepa randum humorem ad digestionem,qiii est causa doloris, ad hoc ut sit facile per. mutabilis a natura. Et res magis conuenientes in hoc sunt pinguedines, et olea.& pinguedinum , sicut pinguedo galli iis ,& anatis,& pinguedo an setis est me Iior secundum c, ale. de oleis oleum vitelli ouorum , & oleum dulce olivae cali. dum parum. Et generaliter, luando dolor est mordicativus, res quae mitigant, debent esse dulcoratius. Vnde medicitas, quς habent qualitatem mordicatiuam, α proprie stypticae, multum sunt remois a mitigatione doloris. Et medinς frigi det, & oppilativae habent augmentare dolorem: eo cpresistunt diiTolutioni hu moris. Sed medicitas,qus in Arabico nominatur musca hecha, variatur ab istis: eo quod substantia earum aliquantulum grossior emistit & cum hoc sunt ape ritilis pororum cum evaporatione membri. Sed generaliter natura earum ei propinqua naturs ipsarum medicinarum prsdictarum , qus indigent pauca ab
De medicinis generantibus carnem GP. XIIII. I Stae medicine indigent pauca abstersone eum pauca emiccatione. sed abster est, ut auferatur lardicies,quae est iu vulnere, M siccasio ςst ad siccandum
159쪽
humiditatent:quia in digestione uniusculusque membri in enluntur ista cine bu D
dilues, hoc est subtilis, Sc grossa. dili re . . .
De medicinis cicatri etantibus.
Sit medicini debent esse styptier, de sortiter sicce: propterea quia cutis est illud, quod fit a natura post generationem carnis, 3c cutis est siccior carne. propterea necesse est ut eκiccatio istarum medicinarum sit fortis: sicut gauis, de bala ustia. νDe med inis Canfitieis. cap. XVI.
T Sti medicini debent esse in fine caliditatis cum grossitie substantis: & tune' facient opus, quod facit pruna, idest carbo. De medicinis corrasiuis , O facientibus carnem e
sit medicinς consumunt carnem, non tamen faciunt cpiod faciunt caustice. caliditatis minus,& subtiliorem substantiam.Et
I 4e hoc accidit,quia habentque iaciunt cadere carnem, sunt debilioris putrefactionis. & non dicuntue putrefactiue, nisi propterea quia corrosio, & casus carnis non sunt nisi pro opter calorem e X traneum.& in calore eκtraneo est aliqua putrefactio de Mecensἰtate. Et medicini putrefactius sunt sicut auripigmentum rubeum, vel citrinum. Et utimur medicinis facientibus cadere carnem in vulneribus, Quado volumus ut caro bona in eis nascatur: sicut putrefactivis in locis corrosiuis. De medicinis Attractivis.
De medici iis confortantibus. Cap. XIX.
Sis medicin s sunt, que assimiliantur complereioni membri in tota substa tia. Et propterea dicunt quidam V quodlibet membrum comestum consoristat simile membrum comedentis . Sed medicitis, qus confortant, inquanta sunt medicuas conlaciatiue, necessatio calot earu debeti esset sortior P iupex
mi, O Vaedam earum operantur prima qualitate , & qusdam proprietate.
Quae operantur per primam qualitate in , trahunt quodlibet aditentes. Sed quς trahunt proprietate, trahunt rem propriam, sicut adamas ferrum .dc generaliter omnis attractio quocunq; modo fiat,non fiet nisi per calorem. Et ego debeo declarare operationes. qus a proprietate fiunt complets. Et medicinae quς trahunt propter primam qualitatem, in eo Q est qualitas absolute. hoc est illud, luod facit caliditas, inquantum caliditas, sunt duara specierum. Vna est, ius trahit per calorem naturalem,qui est in ea, sicut res qus vocatur moschec almesia , idest putredo facta circa orificium foraminum apua& alia trahit per calorem putredinalem, sicut fermentum, & stercus columborum . Sed medicina , quae vocamur hezehar, quae curant a Venenis, quaedam faciunt hoc a tota substantia, & quaedam faciunt propter primam qualiIarem , qui est in eis: hoc est quando resistunt qualitati generais a veneno, propterea quia venenum ingreditur hanc diuit onem: hoc est , quia venenorum quoddaest venenum per primam qualitatem, & quoddam est a tota substatia.& hanc diuisione postea declarabo. Et medicitis praeseruatius dicuntur medicins, qus resistunt putrefactionis. aut propterea quia tenent aperia loca, qus parata sunt oppilari: aut quia resistunt putredini, aut propter Vtrunque . ii ia
160쪽
olore membri, & similiter siccior: propterea quia membra non terrentur,nem debilitantur, nisi propter qualitatem frigidam. 8c humidam. & hoc secundum plurimum accidit proprie in membris principalibus. Et generaliter non debili latur operatio membri ut plurimum nisi propter frigiditatem, qui est conuenietior ad inducendam laesionem: hoc est quia assimilatur virtutibus dominantibus super ipsum eκ virtutibus elementorum , sicut est cerebrum: luia ideo in sin eriplum dominatur frigiditas Sc humiditas, laesio,' superuenit ei propter has duas qualitates, est maior. Et propterea est necesse,natura medicitas, qus confortat membrum,resistat parti, a qua prouenit issio membri. verbi gratia quia medicitis,qus confortant hestar, nece: Iario debent hahere manifestam siccitatem, e c5trario in medicinis cordialibus.& quidam sunt, quae confortant a tota substantia, sicut aurum. & margarita cor. Et quaedam sint, quς confortant propter qua- Iitates primas,& secundas: sicut stypticitas,& amaritudo, quae sunt in rosa. Et medicitas odorifers sunt supremae omnibus medicinis, qus confortant principa-Ita membra:& maNime in rebus testificatis ab eκ perientia, ct proprie corde. Et propterea muscus plus confortat inter caetera odorifera: nam eius aromaticiistas praeualit omnibus aromaticis.
ne operationibus Ternarum virtutum
Am diκimus nataram medicinarum, a quibus proueniunt operationes secta dr: deinceps debemus narrare naturam medicinarum , quς saciunt tertiam operationem . Et dicamus Q istarum medicinarum ciusdam sunt que stari. giant lapidem,& qusdam qus prouocant menstrua.&quedam que Renerat Iac,oc qusdam qui generant sperina, & qusdam quς diminuunt lac & sperma. α qusdam iniindilicant pectus. Sed medicitas, quς frangunt lapidem, non sunt multum caluis, secundum Q Medici dicunt: propterea quia calor, qui indurat, 'prrincat, est fortii simus . & propter hanc viam calor eRtraneus indurauit lapides.oc proptera est necessarius in earum fract ione calor suauis, & non fortis,in quo ut aliquantula humiditas, comparando calori, qui indurauit lapides re cum subtilitate: eo'. scis. v res, quae induratς sunt propter calorem & siceit lem, non dissoluuntur nisi per frigiditatem & hiimiditatem. Et cum dico litui ditatem, intelligo diminutum calorem a calore, qui coagulauit Iapidem. Sc licantelligo cum dico humiditatem: ideo quia non operantur istς medicine in lapicibus, nisi per operationem similem operationi alicuius decoctionis M per via istam diuidit eunt calor naturatas,& eκ pellit, Et tales medicinς sunt sicut ala . ragus, cicer rubeum,& amygdalc,qus tendunt ad amaritudinem. Et non est re. motum, i h c operatio non fiat a tosa substantia. Sed medicine, que prouocant Irinam, debent necessario habere caliditatem cum subtilitate . quia caliditas casubtilitate adiuuat Virtutem ac tuam,quae est in renibus, videlicet ad trahend si illam a quo litatem:& discretiuam,que est in hepate, etiam adiuuat in coeniti ne istius aquolatatis caloris. Ad dicitur φ medicitas,qus faciunt hoc. habent conuenientiam cum membris urins a tota substantia: sicut sunt apium, sceniculum. claucus.& silmies illis. Sed medicini,qus lac generant, sunt quς habent caleo tacere humores phlegmaticos,& habent iuuare virtutem digestiuam, que est in membro, It conuertatur ad sanguinem . Et eκ generantibus lac sunt quedam. rus sunt cibi: de illa sunt conuenientiora in hoc opere. Sc sunt cibi, e re quibus uni humores temperati in caliditate δd humiditate aequalibus humiditati de ca iditati languinis. Et medicitas, lus prouocant menstrua per os sumpte, sunt degenere medicinarum, qus generant lac. sed necesse est ut sint calidiores eis: eo in habent aperire orificia venarum, & subtiliare sanguineui. Et quando hoc accidens eit paruum tunc sufficiunt solum medicins,qiis generant lac.sed si eκ toto ceriaret menstruum, non sufficiunt ills : sed sunt necessaria ea, que sunt simiolia pulegio,& mentastro,& opopanaco, & costoin schoenantho, & cassiae iugnes ,α aristolochis, Se similia his. Sed medici iis , de cibi qui generant speroina, sunt calidi x humidioc ventosia sicut Iaseoli rubet, caepe, & nuclei pine