장음표시 사용
331쪽
t 3 Collectaneorem sectio secunda
gitate vel caliditate immodice auctis, eκoritur. Cerebrum itaque sic intempe laxatum,haec mala adfert tu signiter perniciosa, abscessus qui in ceruice erumpunt. anginas oris ulcera, pustulasque, columellς inflammationes, raucedines, tabem quam phthisim vocitant ussim pariter. ac dysenteriam. & huius generis alia non pauca. Ad hsc frequentissime eκcrementa cerebri in ventriculii defluuir qui si frigida fuerint, ventrem refrigerabant, totiusque corporis temperatura vi. tiabitur: quoq tibi maxime indicabunt ructus acidi .Quibus ego iuuenis unda 'ham, ob ventri culi intemperaturam,quam eκ Viriosa Viuendi ratione contraNeram: verum cum opem ab indocto & imperito medico efflagitassem, morbum ita pro de radices egisse diκit, ut misquam tolli potiet. Atque huius ignoram tia, mihi intemperies omneis, morbosque quibus affictor, peperit. nddum etenim medicinς artem pernoveram. Porro si intemperies cerebri sit calidios, Buκio quoque, quam prigenuit caliditatem, obtinebit: de quibus in metho curandi eoopiosius sermo fiet.Vum igitur cerebrum frigidum eκtiterit, obseruateque vellismus,ne a temperie sua dilaedat,capiti superimponemus desiccantia cum calidite aromata, quoia macir, ac clia Nophilli in tenuissimum puluisculum triti, pri. mum vero cum vino abluetur . Ad hse cerebri eκ crementa assidue ab eo ge nita ,sternutationibus educentur. Quinetiam gingiuarum cum radice nucis tu glandis frictio efficaκ est: commanducatio item frequens mastiches: medicame- . ta insuper purgantia succum noκium tempestiue e re hibita, vere scilicet, & a lumno, utilissime assumentur. Calidioris cerebri intemperies eκcrententa caliis diora parit: cui contraria uuper dictς ratione succurrendum: primum quidem humoris in se stantis purgatione, deinde olei rosacei rigatione.FGeneratim autem diκerim, cerebrum frequentius a stigore laedi,quam a caliditate: quamobrem diligentiori cura obseruandum, ne a frigoris iniuria quid patiatur. Csterum qui sic educati ac regi non possunt, conseruentur tantum suarum temperaturatum qualitates .Quod si squale fuerit ab ipso ortu temperamentum, spritudines quet superuenient, a plenitudine e reorientur. quamobrem opitulabimur totius corporis euacuattolle, hoc est, sanguinis detractione: note vero plenitudinis tibi indicabunt. Abstineant insuper a cibis, qui multam alimoniam suggerunt: prsterea iis quibus natura temperata non est, plerique omnes morbi, quibus capiuntur. impiodorum succorum soboles sunt: eos itaque continentes esse oportet. Modavero ac mensuram euacuationum teneatis,qui sanitati conseruanus huius natu
prς fieitur.ut neque immodicς sint, neque item plus iusto eκigue. Alii nanq:
semet tantum euacuari postulant, vere scilicet: nonnulli his, vere dc autumno . Ego quidem non possum noli magis commendare illos, qui septimo quoq; ano no purgantur, Vacuanturue, quam alios qui quotannis:quandoquidem raro nisi certis circuitibus accidunt morbLaut non longe ab ipsis. Hoc igitur circa singu via indiuidua considerandum accurate: maκimam. nanque spem concepi hac nohis scripta ratione obseruata, non paucissimos spritudines evasuros quibus emaccidenti capi consueuerunt. Csterum si quis: consuetudinem mutate:vel imis
probam desyderat, sensi in id iaciendum est omnis etenim subita mutatio pesticulosa.
Deiraecauiline suturarum aegritugnum, atque θοntanelitassitudinibus. cap. XII II.
Vsdam naturi, ut in morbos facile labantur, paratiam ς sunt, qua
re esdem summa obseruatione indigent: quς fiet abigendo caussa de vitando, quς afficere potest: prscedunt vero noti innumers.. gritudines prs nunciantes , simul ac manifestissime . Unum vero tenus praeseruationis totum ad curationem pertinet iam aegrotantis hominis: quale. est cum elephantem morbum, ne. fiat, cauere volumus. quippe eadem aiferuntur adhibenturque remedia, quae iam facto solent: quod si- iniura lone in caeteris affectibus intelligas, Eorum vero, quae morbos futuros
332쪽
Aini inciant. clarissime patent lassitudines spontanes, vitiosissimcql sunt. Corpora
nanque,quibus accidunt,obnoκia eme non paucis malis morbis scito, quorum prisernatio alia est, ab his, quς ceteris sgritudinibus proprie peculiariterq: de hetur. Ηee etenim sub genere modo i: curationis ipsaru tota continetur: de qua imprisentiaru nullus fiet sermo. Atqui non putes me oblitu eme illius prςcautionis, qua pestilens corruptio aeris postulat: nepe ipsa in sequentibus disseremus. Nunc vero consiliu nostru est. lalsitudines tractare: quaru triplicem differentia in comentario, Que morbis dicauimu4 prodidimus: unam ulcerosam: alteram, in qua tensio semittit: tertiam, quς phlegmones sensum affert. Prima quidem eκ bi1ioso succo, acri ac stimulante oritur. Altera, tensionis scilicet, a multitudine humorum potissimum sanguinis ortum trahit: quida flatibus acceptam tetulerunt. nomenq; illi flatuost indiderunt. Tertium vero lassitudinis genus, inflammatio nis sensum prςbens, e re duobus primis constat, hoc est nascitur , tum eκ nimia boni succi copia, tu prςdicto pungente, ac erodente, hi liosoq: humore. Hςc aut peculiare id obtinet, ut partes omne is in superficie positas, atq; musculos in tumore attollat. Porro generatim primo, atq; uniuersim curatione harum docebimus. speciatim vero, ac priuatim in sequentibus. initio sumpto a caussa effectri ce.' est intemperies cu humoribus coniuncta. Commune itaq: remediii, vel al-n terabit vel vacuabir: quora Vtrunq; natura facit cii cibis medicamenti': aptis. idoneisq: ad humorum vitia corrigenda: quinetia somnus, quiesq: interdii pissidium a merunt. Evacuantur autem purgationibus sudorem, utinamq: appellantibus, flatum discutientibus,& dissipantibus: quod e Nercitationes prcstant. Atque in his omnibus ars naturam imitatur: quo etenim repit, medici quoq: munus est. cursum humorum dirigere, Vacuatione': promouere. Sunt autem lisc remedia omnibus communia lassitudinibus: proprias vero nunc singularum medicati nes docebimus, quandoquidem alia est , tum vacuatio,tum alteratio ut rol.
alia eius qui tensionem infert alia vero inflammantis.
De ulcero , tensiuae,ae inflammatoriae lassitudinis,lum praecau
tione, tum curazione. cap . X U.
Lassitudo qui ulceris sensum amri; caussam efficientem habet mecum
acriorem, erodentem, ac pungentem : hic vero vel flaus bilis, vel atri, vel pituits sal ' est soboles. Atqui humores isti mordaces omnino sunt, ac stimulantes : amara quidem bilis ob acredinem, atra ob aciditatem. pituita vero propter salsedinem. Verum in hoc negocio con syderandum, num sub cute tantum: num sub intima carne musculilae: num vero in musculis ac sanguine, qui intra venas concluditur, humores isti contineantur. Nihil etia prolii het,quin interdum succos lentos accumulari sentiamus. alias sub carne, alias invenis:qitorum postremum si contigerit, vel cum sanguinis paucitate, vel multi tudine fiet: veni veto multo minime abundant sanguine, nisi csteri succi parciores fuerint,ii': a sanguinis natura non procul abscedentes:quorum ali,energia actu ue prius spectantur, si in sanguinem commutentur: alii aut cum mutationE in eundem nacti sint, quemadmodum utraque hilis,lum flaua. tum alta: deinde eκ his nonnulli facile alterantur, nonnulli difficulter. quippe ca longius absunt a sanguinis natura, tardius immutantur, vertunturq: in ipsium t qui vero non ita procul abscessierunt,celerius Ocyusq:. Quare priuatim unicuiq: curatio dicabitur. Cu itaq: sub cute impacti tin sint, eκercitationibus vehementioribus, timui ac frictionibus. lauacto item, ac vi tu tenuiori opitulabimur: in super aqua ordei pariter Sc o Xymel eκhibebuntur, &id genus cstera'. Quando vero meatibus ad hirent, abstineant ab eNercitio: quieti ac somno indulgeant: inedia piscipiatur, lus Universa concoquendi hos succos vim obtinent: vespere insuper lauabatur aqua tepetata:&post a Sumptu oκymel eκtenuantes cibos ingerant: oκymel quippe per urinam atq: sudorem eκ purgat succum quemlibet a natura motum, Quod ii symptonia id,moibusq; cesset; tunc scito caussam ereploranssima
333쪽
1 l Collectaneorum sectio secun la
re habere. Sin autem contra, e Niguusqr ac tumultuosus fuerit ipsorum somnus: Dnon im in carne musculis': verumetiam in vems deprauatos succos contineri non cluti stabis. Ad hec consyderabis, utrum cum istis mi eantur humores leti, ac tenaces. lnquide si non adsint, sed alij in meatibus veni': concludatur ani-Πraduertenda, num paucus, multusve abundet sanguis: an ab sanguinis substantia remotiores, prOκ malore sue cernantur. Na ubi pauciore sanguinem spectabimus,atio': siiccos ab eode longius remotos, statim medicamelo, quod vim purgandi talem succu habeat, educemus, missioni sanguinis parcentes.Quippe flaua bile motbuiri commutense, aut atra, aut ipsa pituita salsa, a naturali suo stata qualitate tin discedunt. Quamobrem purgante medicina,que humore morbume inclente Vacuet, utemur. Atqui si quantitate succi illi vitiantur. detractio sanguinis in au κilium adhibebitur, uti in methodo curandi docuimus . Preterea a multo cu sanguine misceantur humores, nec sim ab eius essentia lonne alieni Priniar quidem vena secabimus , deinde purgatorium medicamentu a meremus Oemper aut intelligere te puto, succis lentis minime prssentibus id preceptu lo
cum habere:quippe si adsint in venis cum sanguinis copia, nec absint a sanilutinis natura longius, re iram quoq; in hoc assiectu secabis: purgatio vero vi κ ad hi theatyr . Quando aut copiosi tenaces succi in venis pauco cum sanguine miκti continentur, quiq: affectum lassitudinis peperunt, humores a sanguine parum remouentur: sectioni vens, atq; purgationi in totum parcemus: illa nanq: eκitiale Rpernitiem aiferret: hsc vero spem ac scopum nostri consilii haudquaquam a s χ- queretur: crassi nanqς succi contumacitas facit, ne prompta, facili sq:, nedum utitis purgatior quippe tracti & agitati humores Vberius defluerent, venasq; o struerent. Vietus itaq; citra insignem calorem attentians diu'ecansq: oino prae cipie lustiae a caliditate immoderata in parte is omneis dissoluti deferatur. At Ilic utilissime assumetur oκymeli cum seminibus consectum , cuius siccitatem viola purpurea probe emendat piscina item, prςcipue iuuenibus cum sceniculi radicibus, interdum vero & mulsa dabitur. At qiu frequent: ssime his omnibus
naturis flatus crassiores, ac copiosiores in generantur, Galenus iubet dari media camentum dia trion Plpcron , atq: etiam dia cuminum . verum nostre te ionis homines non tolerant, periculum etenim. ne febres ista accersant: quinetia Gais enus tm frigidiore, tum constitutione aeris, tum temperamento censuit offeren
O. Prstidia aut alte uuantia, quς-moderate calfaciunt, & inteinas mborant paricis, no in postremis opitulabuntur, qualia VideIicet sunt cinamomum casia lignea, ambar, cariophilli, & qus eius generis sunt aromata . in si Galenus eκ his iusda non probaret,id astrictioni linputandu est: quare cu ceteris admiκtae κimie conamudam conflabunt medicina: partes nanq; principes potissim uo
os ventriculi imbecillim spectantur. mastiche igitur non pretermittenda et sed F irosa quia refrigerat arefacitu Vitanda. st Orchas insuper, tuni qualitate, tum peculiari proprietate, iii signiter commendatur. C sterum in Issio sanguinis alia: vomitio iisdem sane indicationibus vitanda sunt. Ubi vero crassi lentiq; succi in musculis fuerim,& pNbus in venis sanguis continetur, atq; syncerus , auκilia
calidiora tunc numnae Verebimur, lus Vrinam appellant:etenim nullum a martione delatione0ς in totu corpus succorum subest periculum . Quamobrem hiepsidso eκ pulegio Galenus Utitur: quod maκ imopere mihi arridet, aut aliQuod aliud huiusmodi. Porro notas, gnaue horum omnium vitiosorum humorum hic omisimus,quandoquidem in eo commentario.quem de signis conscripsimus vi unguem e N posuimus. Scd ut obiter aliquid de his tradam, memento urina ςon se te docere, qui sint e Nuberantes in venarum sinibus succi: quorum tum coviatum paucitatem,a ratione vivendi ante acta,a temperamento, ah etate.a temocre,aliisque supradicito commentario eκplicatis, cognitam habebis. Preterea laEritudo spontanea , qus tensionis sensum amert, cum nulla preeunte vehemetui
eNercitat lone, atq; motione contigerit, succorum e Nuberatem copiam testaturquς cu reliquas corporis parteis, tum pricipue musculos infestat quare arauitas tua ac tenuo sentitur: quandoquidem solius sit sanguinis abundantia: Que rectic
e vitrusi evi vena cum cissis euacuabitur; aut malleolorum venis GL
334쪽
A rifica sis: inde toto corpore vacuato. ad relaκationem testonis beniendum, idq:net unctione, frictione molli, quiete, lauacro temperais aquς, cibis abstergenui vim aliquantulum, ςitra tamen niordacitatem,obtinentibust quo in numero pii sana,& apomeli sunt: nos vero de his breuiter disserimus, utpote a Galeno tana copiose eκ piscatis. Sed δί de postreina, quς phlegmones sensum prs bet, non nihil prccipiendum.Eangitur utpote a sanguine potisti muni proueniente disi eis etione vens curabitur: tantumq; detrahetur sanguinis, quantum tum stas. tu in temporis constitutio, tum temperatura laborantis suadebunt . Atque etiam loci 'discrimen habebimus hoc in negocio lassitudinis: capite nanque, ceruiceq; grauitatem,ectoremq; sentietibus, humeralem venam incides: sui aut que sunt me die partes, cuiusmodi thora κ, c dorsum dolore afficiantur, internam cubiti venam secabimus: q, si squaliter uniuersum corpus grauitate doloreq; crucietur. mediam .Signa, caussasq; in superioribus libris accuratius eκposuimus . De aerii in uniuersum praecautione. . . OP . XVI.
Er vii alias declarauimus essentia interdum sua, interdum qualitata
tantum alteratur, atqς permutatur: Verum cum qpius alterutrum con tingat, corpora simili afficiuntur intemperie. Verum non omnia, at qus' in tales dispositiones prςparata sunt: alioqui qui sub eodem versarenis tur aere, uniuersi morbis corriperentur: quemadmodum sub canicula ardentibus febribus caperentur, atque in pestilentia omnes perirent. Quamobrem non oscitanter adhibenda est ambienti nos aeri diligetia: obstructionum videlicet apertione, humidorum desiecatione,& eκ crementosorimi e Npurgatione: sunt matim omnibus modis putrefactioni repugnando:& hς sunt, quas aeres substantis alterationes retro iam dinimus. Quando vero qualitatibus permutatur, prcsidia ipsis contraria asserenda: quipse aliquando admodum calidus se eκhibet: inteldum admodum frigidus: interdum coniunctim calidus ac siccus. Pro calido igitur contrarius inducendus, subterraneis domibus inuentis: qui Sc frigidissim t. et maκime perflats, Sc ad septentriones verss et tu aqua prorsus gelida domo assidue aspersa, herbi': suavibus,ac refrigeratibus, alijsq; eius generis, quales sunt rost,humi fulis: Quod in csteris qualitatibus, tum simplicibus, tum coniugatis fa, sere oportet. Quin etiam caliditate ad intemperiem notabilem haudquaquam inclinante, leuissima utemus medicina, qus vitiosos succos tunc generatos eκ- purget. Uerum enim uero tota aeris essentia corrupta vitiataq; , euacuationibus corporis uniuersi prospiciemus, atque etiam his,qus in totum pestilentis adii ero santur. victu refrigerante simul.& siccante utemur,qualis qui e X aceto,& Ien C tibus parabitur: putredini si quis alius, contrarius: proderit pariter aromatum sus.fitu costi'yracis, galbani, terebinthiiis resins , quς peculiariter potest aerem purgare: prcterea theriace illa, quam magnam vocitant, drachms unius p5dere mirifici opitulabitur aeri pestifero: sumetur vero omnibus rite peractis concoctionibus: qua assiimpta. se X horarum interuallo cibos nequaquam ingerat. Bois Ius item Armenius: terra quoq; Lemnia emimie conferunt. Auenzoarus noster hircorum urinam ol factu prodesse scripsit. Catapotia insuper, quς aloes portio. nes duas, myrrhs,ac croci unam capiunt, em Vino diluto liquefacta , ae hibita, utilitatem summam prς stabunt. Nullum quippe usquam Vidimus,qui hoc medicamento pcriculum pestilentis non euaserit. Porro abstinendum a piscibus universis, fructibus humidioribus, habitationibus montosis, sublimibusq:: facillime enim qui ere his paritur sanguis, putrescit.Carnes item vitantis, e X ceptis Rus a montanarum auium genere eκ petunturi sub quo perdices, turdi. meruleq; continentur,& passeres montani. C sterum aluum deiicientibus commodissime utemur: oκypgenicibus scilicet, casia, melle aereo, viola purpurea, & id genus cs
teris, ius alias nobis copiose dicta sunt. Sed iam tempus appetit, ut finem huic sectioni imponamus, atq; ad rationem curandi veniamus,
335쪽
s SeAio hie septio Colli De intemperaturarum curatisne , quae cum humoribus , O quae citra humores consi iunt. cap. I. ORVM qui pitrer naturam eontingunt, dupleκ disse rentia constituitur: una quidem ggritudinum: Altera ius
et libro te. pondet quidem fgritu eas comitratur sympto malum. Atq; item morborum clussunt differentis: Alii nanq: simplices, simila re': partes afficiunt, ut qui ab intemperaturarum aliqua oriuntur,qus interdum cum humoribus, interdum vero citra humores euenit: Alii autem dissimilares,instrumentale': partesii festant . Verum enimuero opers precium me facturum vi deor, ii hoc nostrum negocium eo digesserimus ordine, vibriim quidem tintilarium fgritudinum medicationem doceamus, deinde instrua mentalium, postremo symptomatum ipsorum . qus tamen morbo subrato abire uoq; consueuerunt: quare frustra quis di Nerit, a nobis seorsum traditam eorum curationem, verum dilucidioris doctrius gratia. id nos fecisse existimet. Initici istitui sumpto a ni orbis similarium . Unicum curationis intemperaturς citra hu- moles scopum esse testamur: Videlicet, Vt ad pristinam, naturalemq; constitutiorinem. ac statum pars ipsa reducatur: idq; fiet contraria adhibendo. quibus intem perierum curatio perficitur. Sunt autem id generis alimenta, atq: medicamen ta . quς primis suis facultatibus intemperaturs, qus morbum creat, aduersantur.. Esto etenim ut quis spritudine ab intemperie orta calida liccaq; laboret, prosecto ratione victus frigida ,atque humente, quinetiam medicaminibus vim refri perandi, humectandiq: obtinentibus probe opitulabimur. Hsc est autem illa. uuani primo , Sc essentialiter cui sic dicam per contraria fieri medicationem diκimus. Ea vero quς similibus peragitur hoc est eN accidenti, summopere verenda est: ut cum aquς Digids perfusio affectum ab intemperie frigida profecta fanai: meatus etenim constipantur,densaturq: cutis, atque calor internus fit curimulatior paritet,& validior. Quamobrem ea nobis minime usurpabitur, nisi si ad hanc nos traκerit necessitas et ne in eundem labamur errorem, in quem non paucissinii Vt postea docebimus medicing professiores demersi sunt, eo cur lionis genere utentes. R ursus fgritudinis, qus ab intemperis succorum eκ oritur. medendi methodus duas indicationes habebit: primam humoris uoreii eua citationem: alte tam partis intemperatura affects, videlicet, dum vitiatus suceus in ipsam decubuisset, correctio. Porro euacuatio mulus conficitur modis: inter dum enim sanguinis missione interdum medicamentorum purgatione: interdum vomitilius: est etiam ubi & clysteribus, sudoribus, atque urinam cientibus fiat: que quidem uniuersa. medicamina secundis suis iacultatibus , atq tertiis. adde etiam proprietatibus concinnant: quippe similaris corporis alteratio, quando a naturalis temperamenti alteratione morborum ortum habuetit, potestatibus ni dicamentorum primariis efficitur . Quinetiam euacuantur, qui sunt in corpore
336쪽
A detractione fit euacuatio, ratione, ereperimentoq: satis supero: eoenita est. Sed potissimum quod ab eκperientia proficiscitur, auκilium in confesso est: quod ratione est, hilariam constituitur. Primo quidem cui identidem
ostensum est quoniam medicus naturς motum idoneum , atque conuenientem semper imitatur, natura Vero multas fgritudines a sanguine eκortas, profusione sanguiaris sanat: atq: eadem erit yia. ac methodus inuentedi usus medicinarum purgantium. Secundo, quandoquidem creberrime euenit, ut alimenta immoderatius ingeramus.quo fiet, ut sanguinis copia immodica accumuletur, aliusve hu mor eκuperet: qus sane corpus, aut vens sectione aut purgatione. aut alia Qua Iibet euacuatione, summopere indigere testantur. Nempe ad inediam eκerei
tiumue solum medentis consilium dirigi minime sufficit: dum scilieet affectus qui a plenitudine, quς est secundum vasa, originem trahunt, curare studemus: ilia nanque lentius . tardiusu; euacuant. Prsterea tale quid possiet usuuenire . quod illi contigit qui per insomnium putabat sanguineo lauacro immergi atoue I auari. quod nos in sectione , quam de signis conscripsimus, alias recens imus. Hic igitur consilii gratia ad Galenum quoque adit, illiq; auctum omnem reo censens, tandem insomnii historiam adiicit: quibus persuasit sibi Galenus Aeprobe vereqς, sanguinem in homine auctum immodice: ideoq; vene sectionem
a Ieri prs epit. Vrum consilio haudquaquam parens, E rasistratios quos
clam medicas ad ut qui missione sanguinis ut solent) neglecta, inediam soIamprscipiunt: tua obseruata fusi liquatiq; humores, calorem immodice succende runt, M tandem ereum' us eo scilicet pacto, quo ab infuso preter modum oleo Incernς lumen strangulatur. Quando vero singuIs nuper diἔarum euacuationa Vsurpandς sint,& hanc, an illam multum intersit adhibere , in primis definire
aggredior. ount itaq:, qus suadeant, ac dissuadeant evacuationem, affectio. vi res, laborantis temperamentum, stas, anni tempus, atque ipla regio. Universim autem ac summatim asserimus minime euacuationes moliendas, nisi ubi a modo, habituq; naturali humores discesseritat, siue in toto corpore , siue in partibus qui Lusdam corporis, idq; Vel quantitate. vel qualitate. vel uti au: vitiati . At quantitatem quidem satis indicat tensionis quidam sensus, haud absimilis huic.
bri , φης R ; percipitur. Estq; plenitudo illa vocita secundum
vasa, hoc est,qus consistit tu sis per vasa humoribus. Altera autem , que est ut ad vires plenitudo rum a quantitate,tum a qualitate prouenit: ab eaqi faculta. ἀlendi & moliendi munus obeunt, frauantur, atq; ut paucis absoluuam potestates omnes,qus iunctiones corpori suppeditant, quibus imbecillio 'rihiis, infirmioribusqς factis, succorum quoque,qui in corpore sunt, temperam Eo
C laeserta viceris sensum reIrentem parit, quem sane improbi
maiiq; succi,qui ab hac plenitudine procedit, esse sobolem nemo nescit. Cς-terum missionem sanguinis faciendam esse potissimum censemus, Vbi omneasquo succi,qui In corpore habentur, immodice succreuerint, hoc est, quanti
'cund*m nix pram illis debetur prsrersrediuntur: quod fit sanguine
plus insto adaucto,qui csteros humores potestate in se continet, cuius incremen ii immoderati nota non eNisua est labor tensionis sensum adferens . Uerum quod minus suadet vens sectionem, est ubi in quali ac quanto a modo naturali abeunt humores: qui item si qualitatibus suis sanguinis qualitati haudquaquam aduersentur. 8c minime crudi per ccrpus, atque lenti fuerint . utilissime detrahi P. 'μnguinem demo strant. Atq; interdum eκ accidenti sanguinis missio fit. ubi Videlicet e naribiis, aut lismorrhoidibus, aut menstruis, & huiusmodi aliis languinem prouocamus: id quod tamen quanta cura poterimus, vitandum nobri I, ' rea huiusm ossi e cuatio fit nonnunquam, vi a parte ad partem tan-. uellantur succi, ne foras e corpore propelli oportet, quandoquidem pascus tit in homine languis, atque is nihilominus vitiatu . Rursus utroq; medenodi genere aliquando utimWr, hoc est, ct euacuamus,& auertimus, quando scilio . i morbum procreat, auferimus,& ne rursus fiat, augeaturq;, pressauemuo. Omnino vero memoria firmiter tenere te velim; i vicinioribus sue
337쪽
. Collectaneorum semo tertia l
vaeuandu,tunc cum medentis consilium ad solam euacuationem Ddo vero reuellere oporteat,& d contraria trahere a remotioribus locis educendum : plenius autem Sc accuratius de his moκ disseremus . Cpterum varis ille indicationes faciunt, ut multum intersit,hanc vel illam venam incideris: quippei alias internam se caurus, alias humeralem, alias mediam . quinetiam aliquando
Mus sunt in de κtro brachio,inii dum qui in sinistro dissecantur. Hac Vero sp
culatione de missione sanguinis absoluta, succedit de ea, quς per medicamenta, fit, euacuatione orasio. Purgatio igitur tunc inaκimc adhibebitur, quando succii. sola.quaelitate Vitiati abundant. cui scopo illum quoq; retro nobis scriptum ad iupemus. hoc est ne adsit crudorum succorum, ac lentorum copia: quandoquident zunc de concoctio he,A medicaminum incidentium e re hibitione ineundum e
, set consiIium atq: prs mittendum. Quamobrem aduertendum diligenter,ubi sit Primittenda Vel sectio Fens. vel purgatio. R asius etenim literis prodidit ι sese frequentissimo e Nperimento comprobasse susceperat nanque eos , qui in noso'. comio ss rotabant, curandos) pleuritide laborantes interitisse, quibus detractio sanguinis ante purgationem adhibita fuisset: quorum alionem hanc ego quide/ tesse puto . Φ in penitiori corpore succorum vitia totum copiλ iminersa latebat, qui ubi mota, agitataq; fuit,& in actum ut sic di Nerim) producta, perniciem, mortemq: fgrotantibus attulit. quandoq; vero cogimur sanguine prius detrahe xe,quam purgatione Vti: aure ilium cleriim id est pissentissimum quihusdam mor in his quare ad id,quod magis Vrget, animum consiliumq; medicus debet appone- rre, atq; ab eo e Nordiri curationem . veruntamen mihi in primis chariis Auen- troarus in ea est lis resi, ut purgario missionem sanguinis prscedere deheat: quauoquidem Vens sanguine inaniis superuacaneas superfluitates, Mad alendum . mon idoneas e Nugunt, ab hisq; vitiosa intemperatura afficiuntur : quare sectio, vens etiam dum abium amictiorem reddet, partibus scilicet eκ haustis,eκucta
quodam e recrementa arefacientibus. P0rro inter purgatorium de emolliens me
. . . alicamentum hoc interest, si iiIud quidem succos attrahit, hoc vero aluum tan i eum mollit,& stercora educit. A bstinebimus item tum a purgatione, tum a V . stis sectione, Vbl crailarum lentorums; succorum 8c crudorum collecta per cor l pus fuerit copia. a '; is qui mittendum sanguinem vetat, scopus patet: clui vero I purgationem probippi,definiendus.Eruiit igitur crassitudo, atqr lentor, quς non. ata facilem iaciunt Purgationem: attrahet nanq:, atq; euacuabit medicamentum: Probos simul ac familiares luccos: improbos autem pariter & alienos, utpote contumaces, ac re helles, relinquet. Porro Galenus nos et no febricitantibus puellationem per ea moliebatur, qvs vim & calefaciendi: dissecandi obtinent. am vero febre correptis, frictionibus, atq; medicaminibus attenuantibus, simul mediocri calore prs ditis vacuatione promouebat id quod tum in sectione de tue E da sanitate, tum eaque est de febribus, ad unguem e Ypositum est. Rursus queat modum nuper nobis dictum est de sanguinis detractione. sit quo let eκ aeciden rei purgatio, ut cum purgantem medicinam e Ahibemus profluuio alui laboranti, Bus,qus succum quidem morbum facientem depellit, atque euacuat, caussamq:i cidimit,affectum vero ipsum Vehementiorem & auctiorem reddit: quod num ars mili, an a contrario contingat,postea uberius diligentius': docebimus . Nunc ad clysteres accedamus , quibus tantum utimur ad eκcrementa alui educenda: xut ad contrarium succos auertendos nonnulli autem eos infundunt iis, qui egre, medicamentum purgatorium assumunt, atque item ijs.quibus vel iecoris, vel vcericuli vitium contractum fuit: nempe a medicamento purgante pars utraq; se MIet affici. Atque ut in totum di Nerim , utilissiine inliciuntur affectionibus, quaa ab alui astrictione oriuntur,& intestinorum ulceribus, inflamniationibus,dolo vibus,& renum Vesics, atq; coXendicis affectibus. EN his vero alii mites, alii acres, quidam simplicissimi,qiudam e N multis prςsidiis confecti. Porro halnea tenues succos discutiunt, atq; euacuant: quare ubi a crassis viscidisq; humoribus aggeneratos morbos curabis,ab his abstinendum censeo, ne in deterius decidat . Corpus: solet etenim humorum moles inflammari, si ante concoctionem quis lGMetur. quinetiam inierdum paries principes Viiuntur, atque instammatione rei
338쪽
A tantur. Fames item in pyssidiorum numero. que facultatem vacuandi obtinen .collocatur: potissim uinq; in spritudinibus,qus pro Nimum vigorem atq; nadica tionem habent. Hactenus de intemperature, siue cum humoribus, siue citra ha mores facts , euacuationibus.
a Masint sciendae euacuationes. cap. II. l
PRONimum est, ut definiamus modum eorum. qait retro dicta sunt, secim.
dum maioris minorisq: dii serentiam. Atq: ubi omnino his supersedendu maκime euacuatione,& qus fit per contraria, curatione . Quippe identi-tident Vsuuenit. morbum quidem suadere euacuationem, et contrarii adhibitionem, csterum alia subes e quς prohibeant. Quotnimis ipsis utamur. Atint D peratur , quς citra humorem infestat,medicatio contraria adferendo peragitur: veluti si ita conliserit, in in duobus vel tribus gradibus ad quandam intempe.xaturam Quis decidat, tunc salubrem caullam in huiusmodi attactu esse oportet. que cotrarietate duobus tribu R: gradibus pugnet aditernis'intemperiem illam. quam utiq; compertam habere minime possis, nisi prius dum sanitate frueretur .n hominis temperaturam percognitam tenueris:ad hsc regionem, statem. anni tEpus . victus, rationem, consuetudinem. Virtutem deniq: ,& caussam. Atqui si pius causimn rirtutemq: con syderare prstermittimus , nisi si intemperatura humori, hiis afficiat. Quando autem pars quspiam intemperio citra humores corripiatur, tunc indicationes curationis per contrarium de sumuntur a partis ipsius temo peramento, Vsu, state, situ postremo ipsius sensu: Verum intemperaturarum cum humoribus curationis meta est, euacuatio . Cati las autem,qus erecrementa illa pariunt, con syderabimus, an scilicet a corpoνis affecti temperamento efficiatur, an non. Solet etenim in plerisq; naturis hominum talia immodice accumulari. ac colligi, in quibusdam vero stas, anni constitutio, coeli status, alimenta , dc omnis victus ratio huiusinodi super fluitatum prouentu in adserunt.Quinetia consueis purgationes retenis . cuiusmodi lismorrhoidarum, mensium , & aliorum consuetorum profluuiorum , eκcrementa efficiunt: e Xercitationum item dereli. cta consuetudo, simul dc expurgationum. Ad hsc virtus quoq; non mediocriter adiuuat, quippe ma Nima eas parte spritudo ipsa euacuationi aditersatur. Cunivero virtutem dico,intelligere te velim facultates munere aliquo iungentes ire
corpore, veluti e Npulti Icem, motricem atq; auricem. Csterum indicationes euacitationis quam Vniuersalem vocitant, interdum a munititur ab assectis partihun
prccipusq; si e X numero principium fuerint, & earum qias munia obeunt pr C stantiora, cuiusmodi est ventriculus. Nempe si quis detractione sanguinis indiu gens os ventriculi affectum imbecillumq; haheat, ab hoc aure illo sanc quidem
abstinebimus . Quando vero partem aliqnam 'cluatim seorsumq; eκ purgare studemus,ea quς nuper dicta simi sitiain, V sum, sensumq; contemplabimur. ab hisq: indicationes trahemus.Quinetiam ab ipsius corporis tota costitutione, lucinterdum euacuationem postulat,interdum vero recusat:quod postremum accidit dum plenitudo adest non toti corpori, sed priuatim uni particule. Prsterea uteri in mulieribus gestatio alias euacuari debere, alias minime oportere signia ficat. Sed de his satis, que suadeant vel dissuadeant purgationem: nunc de cura. tione per contraria agendum. A plerisque igitur omnibus priscis medicis proinditum est literarum monumentis, hominis temperamentum tunc parum a natua ali constitutione declinare, cum aut naturs, aut stati, aut ambienti nos aeri, aut anni tempori, aut deniq; regioni, & alijs huiustifodi congruit morbus et veluti Cum quis adolescens, temperaturam calidiorem obtinens,in regione calida, consitutione anni calida, & qui victus ratione calidiore antea usus a febre arde te corripitur , huius quidem temperaturam pauco vitio tentati scire te oportet.
quare praesidiis opitulabimur modice refrigerantibus. Quod si contra accidorat, senem scilicet, cuius temperanientum sit frigidius, in regione stigida, an
ni constitutione. Pati radente febri assici,a naturali habitu longissime abessi
339쪽
non eNiguam temperature alterationem factam meminis. te velim . Cura D. Donem itaq; moliuntur cum insigniter refrigerantibus. Horum ego opinione. rgumentis manifestissimis. validissimisq; refellere tentabo. ille etenim adolescens febre ardente laborans, opem sentiet, tantum ab e Nireme, e Nimieq; frigidis,e quorum numero caphura, & cucumerum aqua: que seni exhibita pari se-hre correpto, calorem eius internum e tingui, atqi ob id perniciem, mortemq; accersunt. Uerum quod in errorem tales viros adduNit, unum est.Quippe e Ni stimarunt eundem squalemq; semper esse in iuuenibus, atq; e stiribus natiui ca- . oris in eκternum recessus modum, ac mensuram: quod sane absurdum est, alio quique vehementius refrigerarent, hoc est, tertii abscessus medicamenta, senibus utiliter prs herentur: sic nanq; via ac ratio curandi intemperaturas nos docuit. E sto igitur iuuenis biliosus, primo numero ordineue calorem obtinens, seohre corripitur, & ea quidem, que calidum secundo abscessu efficiat: is prose 'o .vno tantum numero a sua temperatura , insitaq; caliditate aberit; quainobrem sommode non medebimur ijs. lus ordine secundo suiu frigidai: nempe nimiam accipiunt alterationem in hominis iuuenis eorpore ab igne Nacquisitoq; cal te. Uerum si nuper dictus sene κ primo ordine frigidus ab fgritudine quapiam assiciatur, qus secundi abscessus calorem euocet, quis queso, negauerit hunc tua gis quam illum adolescentem a temperameto proprio, natiuoq; discessisse Vnus nanq; Vnico tantum abest numero . alter vero duo hus vel pluribus. Quamobre curationi medicorum quos retro iam diκimus) adlisrendum non est. Quippe remedia, Qus indicantur a recessu illo naturalis temperamenti, non omnino te cura sunt senibus,mortemq; ut plurimum adserunt, quandoquidem principium .partium, atque nobilium mediocritatem vitiant sua vi refrigeratoria: quo fiet, ut auctior, Validiorq; euadat ametria, quam esse sgritudinis interis usq; caussam, in confesso est. Prsterea qui priorem opinionem inueNersint eiusdem absces
sus prcsidia frigid . senum atque iuuenum debere esse censent, hoc quidem ara sumpnto, corpora calida primo, caliditatem secundi ordini ccnsequuntur: is item sunt frigida numero primo calorem secundi adipiscuntur: nec est alterum altero calidius. Quin etiam si adolescens frigidioribus, qua n turi sus cog ruat. medicaminibus Vtatur nullum ab his incommodum percipiet, at potius Hilita
tem consequetur. Virium etenim rohur adeo validum obtinet, ut facile ipsorum, Vim demuter,alteretq;: quare naturam hominis haudquaquam vitiant ed tuentur, atque ad temperationem reuocant. Contrariam autem senibus vis uenire
solet ob partium sere omnium. ac precipue principium imbecillitatem frigidi. alemq; propterea seni,qui Valde deurenti febre laborauerit, idone erunt,qus fecundo abscessu refrigerant, idq; rationibus prcdictis liquido patet. G hsc quaa pn eque potest medicamenta vincere senum calor, atque iuuenum, in sum Fctantiam igneana demutare. At quis rogabit, cur senibus usqueadeo calidς fohres eueniant: Cui in promptu respondere potes, prς posteram victus rationem talium febrium caussani essem empe si proba uterentur,viκ accenderentur in senum corpore ita acuis febres . Nos utique in sectione, quam de morbis scripsi mus,sgritudinum caussas duas tantum esse docuimus: vitam qus ab intemperaetura particuis peculi ri desumitur; alteram qus ab eκterioribus cooritur. Si igitur temperatura laborantis,stas, aer nos ambiens, regio denique morbo senum 'aduersantur , protinus sonsilium medentis dirigetur ad solam victu. rationem.
Atq; ut in totum diκerim ubi aer fgritudini repugnat, utilitatem:ςNimiamc grotanti pariter,ac summam voluptatem medicanti adfert. Quamobrem si i iis non fuerit,qu lem diκimus, artificio elaborabimus, ac parabimus eo ipso, quod in stelione de rinitate tuenda indicauimus. C sterum qui a consuetudines η petitur scopus in medendo, an scilicet quid fieri debeat, an non:& si fiat,quo pacto,quaq; mediocritate id emciatur, nunc definietur e Nemplo portonis a lug. rigidς in febre ardentissima. Nenape si qui laborat,dum sanus degeret . aquae frigidς potui assueuit, intrepide, bc tuto vel iocinore oreq; ventrici li imbeciis iis) illam propinabimus: l si contra non assueueritine periculo e X hiberi non
340쪽
L , parcius,& minus gelidam .Quid aute consuetudo, quς est acquisita natura, va Ieat, satis superq: nosti atque etiam subitas omnes ac repetinas mutationcs peroniciosas:paulatim nanque ac sensim progrediendum, cum ab altero ad alterum transitus fit, id quod potissimum a prudente natura in constitutionum anni nivolatione obseruari spectamus lente quippe ac gradatim a contrario in contrarita pergit: alioqui si derepente frigus immodicum calori succederet, intolerabile id animantium generi foret. Sunt vero qui tantam vim consuetii lini tribuant, ut asserant fuisse quosdam qui a teneris venenis edudis assuescerent, nulla ab his incommodum sentientes, sed alimonia eκ his, quemadmodum eκ probi succi eduliis, suscipientss.Quoru ego sentem is minime accedendii arbitror: quare in libello de theria a & venenis multis demonstrationu argumentis docui, illos grauissime peccare.Quod aut auκilia esse mutanda censent, nec unico tantum utendii prohe quide dictum est, ne scilicet natura assiduo usu corpori assimila rei medicamentum, atque id quod praestare debuit, impediat. Porro nemo nescit virtutem maκime esse spectandam, ubi evacuationem cogitamus. Alterationis vero modii indicabunt, qui hecticis febribus correpti aquae egelidae halneo I uantur,utiliter primo, sed si diutius uterentur, partes ipsorum principes vitiarentur mortemq: indubitato obirent: quod Galenus noster multis in locis doctissime tradit, eκempli';,atque historiis confirmauit: cuiusmodi est illa adolesce , tis intemperie citra humorem amem, qui cum summopere aquae frigidae potio nem eκpeteret hancq; medici denegarent, statuit moriendum sibi potius quam sic eκcruciari. quare auidissime atq; immoderatissime frigida eκhausta, statim ab intemperatura liberatur: verum eκimia aqus frigiditas deglutitionis functionem insigniter laesit, atque tandem miserrimus ille medicorum inscitia intersit. Praeterea intemperamenti, quod cum humoribus consistit, medicatio duos se pos obtinet interdum etenim indicatio sumetur ab alteratione intemperiei diis versa ab ea, lupe ab humoribus intelligitur. Eκempli gratia, febres quae ab sucocis putrescentibus ortum habent, potissimiiq; a crassis, lentis, atque crudis, qua tenus intemperatura constant calida,ae sicca, medieaminibus indigent refrigeorantibus simul ac humectantibus. quamobrem cococtioni qui alter est scopus mare ime obsunt. Oportet igitur natura prudentem dc eκ periente hic esse meis dicum, ut inde utilitatem, non perniciem consequantur laborases: quippe quod in primis esse necessariunt, idoneum l: pituitosae febris curationi eκistimamus. ab euacuatione proficiscitur vitiosorum succorum: luod no idem accidit bili sis febribus, quandoquidem ipsarum sympto malis solum occurrere debemus . Atqui si utrunque parem vim considerationis postulet, tunc aequam Vtrique modicationem adhibendam esse putato. Quando Vero a symptomate periculit no imminet, caussae ablationi mod=s omnibus studendum est, quippe eo pacto eκ-quisita fit morbi curatio. Ad haec ubi aegritudo,& symploma huic superueniens contraria fuerint,veluti febris ac syncope, sic erit opitulandum: febri nanq; refrigeratia apta sunt, animi vero deliquio calefacientia: atque illa vacuatione indiget, liscasit alimeto.Quinetia symptoma illud cotraria ad morbum contraria primo sequitur, cuiusmodi defectus animi ab inanitione factus. Aliter vero in diaria contingit. in qua videlicet citra humorem causa consistite atque item alia ter quando ab e reterioribus intemperies generatur, cuius curationem te ignor re non arbitror. Hactenus de totius corporia liuemperaturs indicationibus,
curatis, singulis partibus debriuri cap. III. NVne ad eas que priuatim singulis partibus debentur, nostra se vertat
oratio. Si i itur in una corporis particula aegritudo consistat, quem admodum si cerebrum intemperie trigidiore afficiatur,mitior quidem ac leuior erit morbus, quippe haud ita multum syminetriam natura. lis temperamenti praetere reditur. quare p raesidia modice calefacientia idon
erut cerebrorat partes alis refrigerari validius dcbci, His auι easilc assume mea Auer, Coli, V