장음표시 사용
201쪽
fulmina et quo concesserint. optimum est in exortivas redire partes. ideo cum a prima caeli parte venerint et 144 in eandem concesserint, summa felicitas portendetur, quale Sullae dictalori Ostentum datum accepimus. cetera ad 5 ipsius mundi portionem minus prospera aut dira. Iuaedam fulgura enuntiare non putant fas nec audire, praeterquam si hospiti indieentur aut parenti. magna huius obseriationis vanitas tacta Iunonis aede Romae deprehensa est Scauro consule, qui mox princeps fuit. noctu magis quam interdiu 1451o sine tonitribus fulgurat. Vnum animal, hominem, non semper exstinguit, cetera ilico, hunc videlieet natura tribuente honorem, eum tot beluae viribus praestent. omnia contrarias incubant parteS. homo, nisi conVertatur in percussas, non respir3t. Superne 15 icti considunt. vigilans ictus coniventibus oculis, dormiens patentibus reperitur. hominem ita exanimalum cremarisas non est, eondi terra religio tradidit. nullum animal nisi exanimatum fulmine accenditur. vulnera sulminatorum
frigidiora sunt reliquo corpore. 55. 56) ex iis, quae 146
en terra gignuntur, lauri fruticem non icit nec umquam quinque altius pedibus descendit in terram. ideo pavidi altiores specus tutissimos putant aut tabernacula pellibus η 145: 14 Plin. XXVIII 47. ch. Sen. NQ II 31, 2 .
202쪽
beluarum, quas vitulos appellant, quoniam hoc solum animal ex marinis non percutiat, sicut nec e volucribus aquilam, quae ob hoc armigera huius teli fingitur. in Italia inter Τarracinam et aedem Feroniae turres belli ciuiliis temporibus desiere fieri, nulla non earum fulmine sdiruta. 11r 56. 57) Praeter haec inseriore caelo relatum in monumenta eSt lacte et sanguine pluisse M'. Acilio C. Porcio cos. et Saepe alias, sicut carne P. Volumnio Servio Sulpicio cos., exque ea non perputruisse quod non 16 diripuissent aves, item serro in Lucanis anno ante quam M. Crassus a Parthis interemptus est omnesque cum eo Lucani milites, quorum magnus numerus in exercitu erat. effigies quo pluit serri spongiarum similis suit. haruspices praemonuerunt superna Volnera. L. autem Paulo C. Mar- 1scello cos. lana pluit circa castellum Carissanum, iuxta quod post annum T. Annius Milo occisus est. eodem causam dicente lateribus coctis pluisse in acta eius anni relatum est.
148 57. 58) Armorum crepitus et tubae sonitus auditos ade caelo Cimbricis bellis accepimus, crebroque et prius et postea. tertio vero consulatu Mari ab Amerinis et Tuder-
203쪽
tibus spectata arma caelestia ab ortu occasuque inter se concurrentia, Pulsis quae ab occasu erant. ipsum ardere caelum minime mirum est et saepius visum maiore igni nubibus correptis.s 58. 59) Celebrant Graeci Anaxagoran CIaZomentum 149 Olympiadis LXXVIII secundo anno praedixisse caelestium
litterarum scientia, quibus diebus saxum casurum esset e
sole, idque factum interdiu in Thraciae parte ad Aegos
flumen, qui lapis etiam nunc ostenditur magnitudine vehis,1o colore adusto, comete quoque illis noctibus flagrante. quod si quis praedictum credat, simul lateatur necesse eSt, maioris miraculi divinitatem Anaxagorae fuisse solvique rerum naturae intellectum et confundi Omnia, si aut ipso sol lapis esse aut umquam lapidem in eo fuisse credatur. 15 decidere tamen crebro non erit dubium. in Abydi gymnasio 150 ex ea causa colitur hodieque modicus quidem, sed quem in media terrarum casurum idem Anaxagoras praedixisse narretur. colitur et Cassandriae, quae Potidaea quondam vocitata est, ob id deducta. ego ipse vidi in Vocontiorumas agro paulo ante delatum.
59. 60) Arcus vocamus extra miraculum frequentes
et extra Ostentum. nam ne pluvios quidem aut serenos
dies cum fide portendunt. manifestum est radium solis
204쪽
inmissum cavae nubi repulsa acie in solem refringi, colorunque varietatem mixtura nubium, ignium, aeris fieri. certe nisi sole adverso non fiunt nec umquam nisi dimidia circuli forma nec noctu, quamvis Aristoteles prodat aliquando visum, quod lamen latetur idem non s151 nisi XXX luna posse fieri. siunt autem hieme maxime ab aequinoctio autumnali die decrescente. quo rursus crescente ab aequinoctio Verno non exsistunt, nec circa
solstitium longissimis diebus, bruma vero fid est brevissimis frequenter, iidem sublimes humili sole humilesque sublimi, io
et minores oriente aut occidente, sed in latitudinem dimissi, meridie exiles, verum ambitus maioris. aestate autemper meridiem non cernuntur, post autumni aequinoctium luacumque hora, nec umquam plures simul quam duo.
152 61) Cetera eiusdem naturae non multis dubia esse 15 video: 60. grandinem conglaciato imbre gigni et nivem
eodem umore mollius coacto, pruinam autem ex rore gelido; per hiemem nives cadere, non grandines, ipsasque grandines interdiu saepius quam noctu, et multo celerius resolvi quam nives; nebulas nec aestate nec maximo frigore 2o exsistere, rores neque gelu neque ardoribus neque ventis nec nisi serena nocte; gelando liquorem minui, resolutaque glacie non eundem inveniri modum; 61. varietates colorum
205쪽
62. 62) Praeterea quasdam proprietates quibusdam 1 53
locis esse, roscidas aestate Africae noctes, in Italia Locris 5 et in lacu Velino nullo non die apparere arcus, Rhodiet Syracusis numquam tanta nubila obduci, ut non aliqua hora Sol cernatur, qualia aptius suis reserentur locis. haec sint dicta de aure.
63. 63) Sequitur terra, cui uni rerum naturae 154io partium eximia propter merita cognomen indidimus maternae venerationis. sic hominum illa, ut caelum dei, quae nos nascentes exeipit, natos alit semelque editos et sustinet Semper, noViSSime eonplexa gremio iam a reliqua natura abdicatos, tum maxime ut mater operiens, nullo magis 15 Sacra merito quam quo nos quoque Sacros facit, etiam monimenta ac titulos gerens nomenque prorogans nostrum et memoriam extendens contra brevitatem aevi, cuius numen ultimum iam nullis precamur irati graVe, tamquam nesciamus hanc esse solam quae numquam irascatur homini. go aquae subeunt in imbres, rigescunt in grandines, iumescunt 155 in fluctus, praecipitantur in torrentes, aer densatur nubibus, furit procellis: at haec benigna, mitis, indulgens ususque mortalium Semper ancilla, quae coacta generat, quae sponte sundit, quos odores SaporeSque, quOS SUCOS, quOS tactuS, 25 quos colorest quam bona fide creditum 1 renus redditi
206쪽
Iuae nostra causa aliti pestifera enim animantia, vitali spiritu habente culpam: illi necesse est semina excipere et genita sustinere; sed in malis generantium noxa est. illa serpentem homine percusso amplius non recipit poenasque etiam inertium nomine exigit. illa medicas fundit herbas s156 et semper homini parturit. quin et venena nostri miseritam instituisse credi potest, ne in taedio vitae sames, mors terrae meritis alienissima, lenta nos consumeret tabe, ne lacerum corpus abrupta dispergerent, ne laquei torqueret poena praepostera incluso Spiritu, cui quaereretur exitus, Ione in prohando quaesita morte sepultura pabulo fieret, ne ferri crueiatus scinderet corpus. ita est, miserita genuit id, cuius facillimo haustu inlibato corpore et cum toto sanguine exstingueremur, nullo labore, sitientibus similes, qualiter desunctos non volucres, non serae attin- 15157 gerent terraeque servaretur qui sibi ipsi periisset. verum lateamur: terra nobis malorum remedium genuit, nos illud vitae facimus venenum. non enim et serro, quo carere non possumus, simili modo utimur γ nec tamen quereremur merito, etiamsi maleficii causa tulisseti ad- 20 VersuS unam quippe naturae partem ingrati sumus. quas non ad delicias quasque non ad contumelias servit homini γin maria iacitur aut, ut freta admittamus, eroditur. aquiS, 157r 17-19ὶ cla. Plin. XVIII 2. 3. XXXIV 138.1 nostri τα. S i an animantia alit' certe tacite supplendum
207쪽
serro, igni, ligno, lapide, strage omnibus cruciatur horis multoque plus, ut deliciis quam ut alimentis famuletur
nostris. et tamen quae Summa patitur atque extrema 158
cute tolerabilia videantur: penetramus in viscera, auri ε argentique venas et aeris ac plumbi metalla fodientes, gemmas etiam et quosdam parvulos quaerimus lapides scrobibus in profundum actis. Viscera eius extrahimus, ut digito gestetur gemma, quo petitur. quot manus atteruntur, ut unus niteat articulust si ulli essent inseri,io iam profecto illos avaritiae atque luxuriae cuniculi reso- dissent. et miramur, si eadem ad noxam genuit aliqualserae enim, credo, custodiunt illam arcentque sacrilegas 159 manus. non inter serpentes fodimus et venas auri tractamus cum veneni radicibus 3 placatiore tamen dea ob 15 haec, quod omnes hi opulentiae exitus ad scelera caedesque et bella tendunt, quodque sanguine nostro rigamus insepultisque ossibus tegimus, quibus tamen velut exprobrato sumre tandem ipsa se obducit et scelera quoque mortalium
so Inter crimina ingrati animi et hoc duxerim quod naturam eius ignoramus. 64. 64) est autem si mra 160
prima, de qua consensus iudicat. orbem certe dicimus terrae globumque verticibus includi satemur. neque enim absoluti orbis est sorma in tanta montium excelsitate, 25 tanta camporum planitie, sed cuius amplexus, si cunctat 160: 22-188, 2) Beda n. r. 46. cis. Sen. NQ ΙU 11, 3).1 igni sine T) ligno FeTao. ligno igni -ne v) E 2 v β' i.
208쪽
liniarum conprehendantur ambitu, figuram absoluti orbis eniciat, id quod ipsa rerum natura cogit, non isdem cauSiS, quas attulimus in caelo. namque in illo cava in se convexitas vergit et cardini suo, hoc est terrae, undique incumbit. haec ut solida ae conserta adsurgit intumescenti ssimilis extraque protenditur. mundus in centrum vergit, at terra exit a centro, inmensum eius globum in formam orbis adsidua circa eam mundi volubilitate cogenie.
161 65. 65ὶ Ingens hic pugna litterarum contraque
vulgi, circumfundi terrae undique homines conversisque 1o inter se pedibus stare, et cunctis similem esse verticem, simili modo et quacumque parte media calcari, illo quaerente, cur non decidant contra siti, tamquam non ratio praesto Sit, ut nos non decidere mirentur illi. intervenit
sententia quamvis indocili probabilis luctae, inaequali 1s globo, ut si sit iligura pineae nucis, nihilo minus terram
162 undique incoli. sed quid hoc refert, alio miraculo exoriente, pendere ipsam ac non eadere nobiseum, ceu Spiritus Vis, mundo praesertim inclusi, dubia sit, aut possit cadere, natura repugnante et quo cadat negante. nam Sicut ignium in sedes non est nisi in ignibus, aquarum nisi in aquis, spiritus nisi in spiritu, sic terrae, arcentibus cunctiS, nisi in se locus non est. globum tamen emici mirum est in lania planitie maris camporumque. cui sententiae adest
om. y l re rerum Eo. ratio rerum et E natura H. D. -rae
209쪽
FREaJ NAT. HIST. II 64. 65 64. 65, 189 Dicaearchus, vir in primis eruditus, regum cura permensus montes, ex quibus altissimum prodidit Pelium MCCL passuum ratione perpendiculi, nullam esse eam portionem universae rotunditatis colligens. mihi incertas haec videtur coniectatio, haud ignaro quosdam Alpium vertices longo tractu nec breviore quin tuaginta milium
Passuum adsurgere. Sed Vulgo maxime haec pugna est, 163 si coactam in verticem aquarum quoque figuram credere cogatur. atqui non aliud in rerum natura adspectu
1o manifestiuS. nam pie et dependentes ubique guttae parvis globantur orbibus et pulveri inlatae frondiumque lanugini inpositae absoluta rotunditate cernuntur, et in poculis repletis media maxime tument, fluae propter subtilitatem umoris mollitiam Iue in se residentem ratione facilius 15 quam Visu deprehenduntur. idque etiam magis mirum, in poculis repletis addito umore minimo circumfluere quod Supersit, contra evenire ponderibus additis ad vicenos saepe denarios, scilicet quia intus recepta liquorem in veteticem attollant, at cumulo eminenti infusa delabantur.
so eadem eSt cauS3, propter ipIam e navibus terra non cer- 164 natur, e naVium malis conspicua, ac procul recedente
navigio, si iluid Piod fulgeat religetur in mali cacumine,
paulatim descendere videatur et postremo occultetur. denique oceanus, quem satemur ultimum, quanam alia as sigura cohaereret atque non decideret nullo ultra margine includente γ id ipsum ad miraculum redit, quonam modo, etiamsi globetur, extremum non decidat mare. contra 2 pelion να. I9 3 dist. C b aut FR. an p l ignaro C D).
210쪽
quod, ut sint plana maria et qua videntur sigura, non posse id accidere, magno suo gaudio magnaque gloria 165 inventores Graeci subtilitate geometrica docent. namque cum e sublimi in inferiora aquae serantur et sit haec natura earum consessa nec quisquam dubitet in litore sullo accessisse eas quo longissime devexitas passa Sit,
procul dubio apparere, quo quid humilius sit, propius
a centro esse terrae, omnesque linias, quae emittantur ex eo ad proximas aquas, breviores fieri quam quae ad extremum mare a primis aquis; ergo istas Omnique ex Ioparte aquas vergere in centrum ideo pae non decidere, quoniam in interiora nitantur.
166 66) 0uod ita sormasse artifex natura credi debet,
ut, cum terra arida et Sicca constare per se ac sine umore non posset, nec rursus Stare aqua nisi sustinente is
terra, mutuo inplexu iungerentur, hac Sinus pandente, illa vero permeante totam, intra extra, supra infra, Venis ut vinculis discurrentibus, atque etiam in summis iugis erumpente, quo Spiritu acta et terrae pondere expreSSasiphoniam modo emicat tantumque a periculo decidendi is abest, ut in summa quaeque et altissima exsiliat. qua ratione manifestum est, quare tot fluminum cotidiano ReceSSu maria non crescant. 66. est igitur in toto suo globo tellus medio ambitu praecincta circumfluo mari, nec argumentis hoc investigandum, sed iam experimentis racognitum.