장음표시 사용
71쪽
v. g. per certum statum, rampus , Aatriam , nobilitatem , erudit ionem &c.&c. determinem, veniam successive ad Casarem, Caium, oecoronem , dc reliqua individua humanx, quae in hac idea universali includunIur.
LXIII. Di qualibet idea universali duo
sunt, quae Ritentionem merentur. Compro- ensio , quam constituunt notas omnes, coli ctim sumtae, quae per id eam ropraesentantur et sic ideae universalis ἡomo comprehensionem. absolvunt hae notae : vita, fensus , ratio, in ea repraesentatae . Extensid , quam efficiunt
Lub1ecta ipsius ideae simul stanta, id est, omnia illa individua , quibus . notae illae reprae-
1entatae conveniunt: sic ad extensionem ic eae Aomo pertinent omnia individua fumana , quibus supradictae notae con veniunt. COROLL. Id ea igitur universa Iis ad ea omnia sedi . tendit, quae in se includit 6. 62. cor. 1. SCHOL. Id nimirum obtinet, si idea univeisalis fecundum se accIpiatur, sive ajunt , secun dum totam ibam eaetensionem , contingit' autem laequenter , ut eam solum secundum partem aliquam extensionis usurpemus , ad quod indicandum utimur illis particulis aliquis . gusdam , nonnullus. Atque idea hoc .modo aecepta parri laris audit, particular vero u-lae dicuntur signa, sive nota particularitatis di ut eum c0gito : aliquis komo , ideam habeo particularem.
LXIV. Comprehensio & Extensio inter se
comparatae ejus sint naturae , up una aucta minuatur altera , & vicissim imminata una augeatur altera : sic s in id ea animal , q. uae vitam &fecum repraesentat , augeatur Cominprehenis o , adjiciendo nimirum notam ratio , minuitur extensio ; nam hae notae vita , sae
fas , ratio, solis hominibu*, & non etiam
72쪽
DE MATERIALI IDEARUM DIN. bellula, quae ad extensionem ideae animal spe*ctabant , conveniunt si item si in idea minuatur comprehensio, rejiciendo notamno, augetur extensio nam visa ω dc sensus
non solis hominibus 1 sed senuis etiam conveniunt : & ab opposito , si in priori restringi
debeat est enfio ad soIos homines , augenda exit ejus comprehensio addendo notam. ratio m&si in posteriori augeatur extensio, ut nempe ad' eam non soli homines , sed bruta quoque pertineant, minuenda erit comprehensio. xesecando nimirum notam ratio COROLL. r. si igitur comprehensio augeatui', quantum est possibile , minuitur contra exten sio, quantum fieri potest: id fit, cum ex idea universali per compositionem ad singularem descendimus L cor. I. . Quare idea
singularis habet comprehensionem maximam , omnes nimirum notas objectum undequaquae determinantes s extensionem vero minimam λaut quasi nullam , ad unicum nimirum . objectum, quod est ipsum illud individuum. C. R OLL. 2. Quo magis minuitur compreheniasio, eo idea , crescente extensione , fit magis universalis, atque adeo idea , quo magis uni, versalis est, eo pauciores in se notas complectitur : jam vero quo pauetores uno, eodemque tempore notas contemplor , eo accuratius
eas intueri, ac pervidere possum f. s . schol. I I.. . Patet igitur hinc iterum egregius u- sus , ae utilitas Idearum universalium in proccuranda sibi quacumque eruditione concori schol. .
LXV. obiectum um versale in tres praeci ctum uopue classes distribui potest; est enim vel nive is cisa , vel genus , vel disserentia . Atque hinc Iuhi , ε etiam idea universalis triplex est : spei ea , Quid generica, ct d erantialis . . 'eci ςs ,
, LXVI. est illa Unota essentialis, seu plum
73쪽
M ' P .ERM ILplures per modum anius considerarae , 1 in qua plura individua inter se comparata perpetuo conveniunt , & idea eamdem notam repraesentatas diditur Deo ea : Sic Cajus , Cicero , Casar, dcoliqua indisidua hua rana, si inter se conserantur , porpetuo in eo conveniunt, quod habeant vitam , fensam,tlanem', quae vocabulo Mam exprimuntur: igitur homo est species . Item indisidua bruto rum perpetuo in eo conveniunt , quod habeant vitam , & sensum absqust ratione , per vocem brutum indicamus : igitur bruituαν
est species. LXVII. Genus illa nota essentialis, seaei quε per modum unius acceptae , in qua id ea E duae vel plares species inter in collatae peris
petuo conveniunt, & idea eamdem notam repraesentans est generica . Sic homo comparagus cum bruto in eo perpetuo convenit ,
quod habeat vitam & fensum , quae per Vocem animal denotant ar : igitur ani mal es
ustoru. LXVIII. Genera ipsa inter se collata rura quadam essentiali perpetuo con-- venire possunt, ea nota constituit genus quod-d am alitas , seu superius; est igitur renus a Drsus , seu superius .ea nota . vel plures in unam collectae, in qua duo genera inter se
comparata perpetuo conveniunt : idem de idea eamdem repraesentante sentiendum. Sic inventum genus animal, seu visens sensiti mum collatum cum alio genere livente nomfensitivo convenit in eo, quod miυat, igitur vivens est genus altius, quam animata SCHOL. I. Cum eodem modo ex genere iam superiore ad aliud rursus , per collatione nempe generum superioruin inter se , deveniri queat , diversae dantur generum classes , quaviii diIiribilimus, ut id , quo alitus nullum est
74쪽
ρηιmum : id , quod nullium genus infra se
habet, infimum, vel proximum: reliqua, quae his intercipiuntur , quorumque semper tinum altero est superius , generatim oba terna, sive luter medim compellemus . Sic genus hominis supremum est, .ns, infinium seu proximum animas: subalterna directe ascendendo e vivens, substautia, exsissens . SCHOL. 2. Genera inferiora respectu superioiarum , sub quibus continentur , nonnumquandi species: respectu vero inferiorum, quae sub μ' eontinent , genera dicantur ν tum vero alconfusionem evitandam ea species , quae individua stiluin sib se eomplectitur, species, Insima audit . Sic υ υθην respecta. substantia est species , de genus respectu animalis : animal est species respectu viventis, re genus respectui. hominis: homo vero eth species Misim τοῦ :SCHOL. 3. Prout diversorum adjunctorum , ac proprietatum ratio habetur , ita q*oque dive sa rerum genera, ac species statui pollunt. Si σattendentes ad brutorum diversitatem depre . hendimus classem unam aliquam , qaam nomine equi ; aliam quam nomine canis 3 aliam sequam leonis, cervi δμ. designamus: erunt igis eur species , equus , ramis , cervus, leo &c., quae inter se collatae sub genere bruti conti. nentur, ae proinde brutum erit genus, quos
s f. 66. pro, specie assumsimus . Item si, in ipsis canibus , equis , &ci diversitates varias
cies inveniemus , quarum respectu equus dicis erit genus . Similiter bruta possunt dividi in terrestria , aroa , muritica , quae singula sunt genera sub genere superiore bruti contenta , alia adhuc genera infra se habentia ut eorum , quae quatuor pedibus instructa, sunt, quae repunt oce. Patet igitur in statue
dis speciebus , ac generibus plurimum ab arbia rio nostro pendere , Id unum tamen hic m
75쪽
tum pSi . PAny I. Cas. III. nitum velim , ut in subordinandis generibus;
accurata comprehensionis ideae ratio semper habeatur, atque secundum eam ua disponantve genera, ut quo sunt altiora, eo minorem habeant comprehensionem , dc majorem extensio a
LXIX. Di rentia est illa nota essentialis, per quam individuum ab individuo : species a specie: genus a genere differt . Prima voiscatur individualis , seu numeriea i altera spe e ea; ultima generica . Idea eam notam repraesentans pariter disserentialis audit . Sic differentiam individualem inter homines constituunt notae illo versiculo contentae β. 39-
schol.) ; differentia specifica inter hominem ocὼruttit' est rario , & differentia generica in ter animaI, dc plantam est sensus.
SCHox. Res dicuntur toto genere differre, cum sub eodem genere proximo non continentur et
sic homo toto genere differt a pἰanta , quia ille pro genere proximo habet animal , haec
LXX. Quatenus nota cum objecto , quocum conjuncta est , ut conjuncta accipitur ,
eatenus objectum dicitur eoneretum: ut marmor νotundum , homo docyus: abstractum vero,
dum nota absque objecto , vel objectum abs, que nota, quocum realiter conjuncta est , consideratur : ut rotunditas , doctrina . LXXI. In concreto quolibet duo attendenda sunt : fub3ectum , & nora , seu ut ajunt forma , quae cum illo conjungitur ψ Et quia tribus diversis modis forma cum subjecto conjungi potest, triplex inde oritur concretum. Metaph eum , quando forma a subjecto non reapse, sed nostro solum cogitandi modo distinguitur , de sic per cogitationem separataeidem qua si inhaerere a nobis concipitur : e-
76쪽
DE MATERIALI LUEARim Dur. jusmodi sunt omniae genera , species animal, homo ; nam notae in iis repraesentatae reipsa inter se non disserun L. P0sicum , cum forma a subjectb , cui inhaeret , potest
separari': ut ho-σ doctus', corpus ' rotundum .
Lodicum , si forma subjecto non inhaereat, sed mente duntaxat nostra ad' illud reseraturiat eognitum , volitum , desideratim , visum auditum s cognitio enim, &. volitio menti inhaerent quidem , referuntur tamen a nobis; ad rem , quae cognitione , aut volitione a tingitur. LXXII. Id ea , quae o ectum concretum Te praesentat , pariter concreta quae abstractum, abstracta dicitur': si id ea hominis do- .dk ab en concreta doctrina vero abstracta est.. st acta COROLL. t. Universim illa idea est conereta-, quae conjunctim exhibet ea , quae reipsa cori. juncha sunt ; & abstracta , qtiae conjuncta paratim repraesentat C o R o L L. a. Eadem idea potest sub diverso rea specta simul concreta, de simul, abstracta esse esie idea reserens marmor rotundum emereta est. , quatenus rotunditatem conjunctim cum marmore. repraesentat a & abstracta , quatenus marmor rotundum is aliis notis reipsa conjunctis v. g. magnitudine , eo re dcc. separat.
COR OLL. 3. omnes ideae universales f. 6o. abstractae sunt f in iis enim nota pluribus communis , ut separata ab aliis, quibuscum reapse conjuncta est, repraesentatar. LXXIII. Sicut res extra nos exsistentes per cipimuS.,. ita pariter ea, quae intra nos , . seu fiexat in anima noltra insunt , aut fiunt , id earum
nostrarum obiecta esse possunt : horam obj ctorum ideas cum reflexione supra nosmetipses facta obtineantur, reflexa dicuntur. Id ea proinde reflexu , quae dc sensus intimus di conscientia fretientius, compellatur . ea
77쪽
est , euius ope exsistentiam , ideas , eeterasque mentis nostrae mutationes , seu affectio. . nes percipimus. Sc son. In usa idearum , de quibus hoe in ea.
pite tractatum est , graviores nonnumquam errores subrepunt; quos ut facilia . evites, se quentes te docebunt .
Leges o usu idearum fluuiarisum, ab ra .ctarum , ct iniversatium. i. Ideis singularibus, quas per compositi nem mentis efformamus 6 I. cor. I. 3, non semper respondet objectum reipsa exsissiens i unde ex eo solum , quod rei alicujus ideam cIaram , ac distinctam concipiam , inferre nequeo, realiter exsistere sic concipio
montem aureum , quin is propterea uspiam exsistat.
x. Idea abstracta ea separat, quae reapse conjuncta sunt β. 7 a. cor. r. r igitur ejus
quoque objectum ita in se constitutum non eu, prout repraesentatur : se non exsistit
tunditas sine eorpore rofundo , na erus sne 'rebus numeratn , aut mortis sne re mota , ac
universe nulla forma sine suo subjecto , qua in re veteres phiIosophi admodum hιllucinati sunt. 3. Ideae abstractae de se mutuo a firmari nequaquam possunt , cum quael ibet idea abstracta necessario se haec , & non alia idea :
sic , licet cum veritate cogitare queam : hic doctus f pius , aut hie homo est donus : nequeo tamen assirmare : hae doctrina est piis Iae , aut hae fiu an iras est doctrina. Quod si quandoque contrarium videatur contingere ,
id inde est , quot idea aliqua abstracta pro
metaphysice concreta usurpetur; ut eum genus de speeie, vel alio genere affrmatur: verbis
78쪽
Dg IDEAau M SIGNIS. 6 iverb. homo est animaI , Vestr temperanti. . st virtus.) Ut rectus nostrarum cogitationum Oris do habeatur , a, quo omnis in Iitterarum studio progressus , & doctrinae soliditas pendet,
ordinentur ideae universales in mente secundum majorem earum universalitatem , hoc est, prior semper locus ei tribuatur , quaπmajorem habet extensionem tum succedaTidea minoris extensionis; sic mivens ante animal , dc Foe ante hominem concipiatur coni. 68. schol. 3. sn. 1.
LXXIV. Meabulis sunt soni articulata vo- nilee prolati, quibus ideas mente conceptaε u-gstificamus. COROLL. I. IInaquaeque idea , dum in mente Quid exsistis, individua , seu undequaque, determinata est f. 39. schol.): igitur quodlibet vota
bulum ideam quamdam determinatam, . seu , ut loquimur, in individuo denotat, ac veluti de-eerminat . Atque inde est quod Voc bula apud philosophos more recepto termini au
C o x o LL. 1. Ideae res ipsas repraesentant : Igitur termini inediantibus ideis res quoque ipsas secundatio denotant. CRO L. Patet' id ex quotidiana sermonis consuetudine; etenim dum sermocinantem audimus . jure quodam eatimiis , ut is de rebus ipsis , de suae ruenti congruenter loquatur, eumqRe , . q ,
79쪽
re , mendae ii reum agimus . Quod Vero ad . Primam vocabulorum originem attinet; uti duis bio caret, primos homines ab ip auctore Deo ea suisse edoctos , ita pariter perspicuum est eorum Vocabulorum , quae progressu temporis obtinuerunt , significationem ab arbitraria , aes bera prorsus populorum institutione , & retentione provenire. Non moror hic insulsam Epicureorum opinionem , qui homines ex telia Iure progenitos , prorsusque elingues primum statuerunt; tum vero sonoS, quos aliunde perceperint fit i sie imitatos, tandem ita ordinatos
prorupisse, eosque commo i , delectationisque eausa perpoIivisse subinde , ae multiplicasse Nee minus a vero aberrant ii , qui cum H in- metico AEgypti Rege primos homines lingua
quadam naturali , ae vocabulis ipsa in rerum naturam exprimentibus usos fuisse autumant . quam linguam etiamnum in sentes et ocuturovcontendunt , si ab omni ceterorum hominum commercio remoti educarentur. Nam si id it, habeat, eur non una adhuc etiam inter homines lingua toto in orbe obtinet cur surdi , quorum ceteroquin lingua praepedita non est . loquela destituuntur r quod demum etiam ne-eessariae uocabula inter, ac rerum naturas Conis
nexionis vestigium deprehendere licet dealonne naturalem plurimarum rerum constit tionem ignoramus, quas tamen certis Vocabul Sperpetuo desgnamus
LXXV. Termini pro diversitate iJearum ,
quas denotant, in diversa genera tribuuntur τest nimirum singularis r ut Cicero , hic Aomo 2 aeni versatir , isque vel genericus, ut animal a Vel speet in , ut seomo et vel particularis, ut Aliquis Aomoe concretus , ut doctus: abstractus ,
ut do ina . Addi etiam potest simplex , αε-pleos s ille uno vocabulo, ut lino : hic
80쪽
SCHOL. Contingit videlicet frequentius , ut nos deficiat vocabulum ad ideam mente etar malam accurate exprimendam aptum , quo in casu aliud insuper, vel etiam plura in conso tionem alluviere cogimur , at ea tandem duo' tum vel plurium vocabulorum conjunctio exsurgat , qua cogitationem nostram ad amussim
eum aliis communicemus. Ea res videt ut occasionem dedisse Lockio, aliisque , ipsas quoque ideas in simplices , de complexas da stribuendi ,
quarum illa termino simplici , altera termino complexo exprimeretur , tametsi id pro omni absolute casu nec elle non sit ; nam cum ex mente Lockii illa id ea dicatur ii l x, in qua ne mente quidem plura discernere licet , Rhsunt ideae , euorum , odorum , onorum , gaudii , tristitia, verbo omnium fenotionum no- strarum ; eomplaxa vero , in qua contrarium obtinet, ut idea solis, ad eii , fominis , fieri utique, dc quidem frequentius potest, ut etiam, idea complexa unico solum vocabulo accurate designetur . Hanc porro idearum divisionem adeo non improbo , ut eam potius retinendam esse censeam; neque enim in re quidpiam novi continet; si quidem idea simplex cum confusa ; complexa vero cum distincta , vel adaequara eadem est , ut expendenti fg. 3s. Z. cum coroll. patebit: quare ipsis hisce vocabulis quandoque in sequentibus utar , ut eo aiax Essacilius aliorum quoque auctorum , ac praeci-- r1 pue Lockii mentem in opere de intellectu kumano expressam tiro assequatur. Vide Dibni
Quia LXXVI. Terminus quilibet duaa in mente term uideas excitat s alteram sui ipsius , quatenus' με 'R est sonus articulatus : alteram rei , quam si