Corpus scriptionum criticarum vel rariorum vel non ante editarum. Editionem curavit atque annotationes et indices adiecit Ferdinandus Handius. Tomus primus Thom. Wopkensii Lectiones Tullianae Thomae Wopkens Lectionum Tullianarum sive in opera quaedam

201쪽

T. Wo vnnus L nc Tro Nuri runt interpretes. sic supra cap. 15. Idemque di Putat, aethera esse eum, quem homines Ι-em αν ellarent rquique aer Per maria manaret etc. infra lib. II. c. 56. vertunt ab oculis-- - ea quae . . tetri essent aliquid habitura. lib. IIL c. 28. mio loco se soletis occurrere, non idcirco non OPtime a viis nobis proNisum esse,i quod muIti eorum benescio Merverse uteirentur. pro utantur. Tusc. lib. V. c. 7. Nam quid proste

tur 2 perseeturum se, qui legibus suis Maruisset, ut esset e. f. s armatus. de Finibus Iib. II. C. 11. quoa

ita interpretantur, vivere cum intelligeritia earum rearum, quas Natura menirent, eligente ea 'quae e eueetc. lib. III. c. 21. defenditur nunquam aequitatem ab

utilitate Mosse seiungi, et quicquid aequum iusiumque esset, id etiam honestum - - fore. lib. l. c. 9. sentiri

hoc Mutat Epicurus ; ut calero ignem, iiivem esse albam, dulce meI; quorum nihil o Orteret pro o orteat exquistis rationibus confrmare: tantum satis Usa admonere; interesse enim etc. raon erat cur literatores hic de coviectura reficerent, quorum nihil o or-

1ab Dixi do hae γε ad pag. 47. Wophensus verrim perspe-xἱt, sed exempla diversa miscuit. Alienus enim ab hao ratione est locus de Nat. deor. 2, 56, 24 l. ubi quae Aro fluentis necet aris taetri essent aliquid habitura. condi,tionaliter dicta sunt. Et 5, 23. Dbi titerentiar non es pro utantur Positum, sed proUUM eisse perfectum est vulgari modo cum reliquis constructum. In libr. de Fin. B, ΩΙ, 7 a. non tam sacilis videtur esso interpretatio atque Goerentius existimavit. Nam neque agitur de praeceis plis quondam propositis, et coeunt ligeo verba cum ante eodentibus in unam formam ita, ut non possit non per mira videri lemporis transmutatio, cui caussa desit. Et in fine positum est fore, non esse: quod quid sigilificaret, nemo declaravit. ' Disitigod by Cooste

202쪽

TULLIANARUM LIB. II. CAP. II. 177ters etc. 3 est enim subiunctivus talis, qualem illustra .himus infra ad lib. III. c. 7. de huiusmodi autem im- Perfecto alia quaedam dabo ad lib. II, 47. Cap. XXIV, 67. Sed ubi est veritas p In mundis,

eredo, innumerabilibus --: an in individuis corpuscu- Ia lis etc. 8 Emendabat editor cl. In mundis, cedo, innumerabilibus, quia haec ipsi non ε ρω iκος, sed ἐρωτηματrκῶς proferri Videbantur. At praeterquam quod Verbum cedo numquani apud Tullium, quantum ego quidem adsequi potis sim, sic mediam sententiam occupare taleat; non Video. quare ista in mundis etc., usque ad interrogationem illam, an in Hor inculis etc. 8 absolute sensu ironico nequeant accipi; cuiusmodi ironiae in repellendis erroribus passim inservire solet verbum credo. ut infra cap. 40. quorum tandem p volu- Ptatum, credo, nemVe ad comus Pertiuentium. de

Divin. lib. II. cap. 67 quem enim tu Marium τssum a me Putas 2 Deciem, credo, eius et imaginem, ut 'Democrito videtur.. Tusc. lib. V. cap. 35. cur . Qitur diυitiae desiderentur p signis, credo, tabulis, ludis. iride etiam cap. 37. et alibi. Atque ita mihi nullum dubium est, quin lib. IV. ad Fam. ep. 5. legendum sit, At illius, credo, vicem doles. Quo-1M Eliam Μalthiae defendit Iibrorum seripfnram oporteret: nam in scriptis libris nemo adhuc invenit oportere, quod ut necessarium esto demonstraret GoerenZius, qu rum explicuit et horum. At quid impedit, quo minus haec cum prima parte sententiae ProXime coniungantur g Immo alia suppetit caussa, qua integritatem librorum me- Tito vindicemus. Etenim sententiam ita conceperat Cicero: fentiri hoc putat, ut calere ignem, nivem esse aLhum: quorum, si quis rationes requireret, nihil oporteret ex tiistis rationibus confirmare. Igitur admixtus est conditionalis sententias color. Duiligeo by Go le

203쪽

tum est.

Cap. X JI, 72. In Deo quid se quas corpus aut quas sanguis, intelligere non Possu u. Cur velit doct. Walherus quais cor res et quas sanguis, id quidem,

ut plurima alia, quae excutere non Vacat, nulla ratione, quae satis polleat, proba Vit. Cap. sequente: -- rem millo modo Probabilem. Omraium quis tam coecus et c.' Transponunt, Quis omnium tam coccusetc. 2 sed, salva ista sententia, verborum ordo in si Lati ix quidem ille, sultentari tamen posse vide lux his Caesaris B. Gall. lib. VII. cap. 76. Nec erat omnium qui uam, qui et c. Cic. de Leg. lib. I. cap. 7. nou/veres , coridis semiorum rio quis exaudiat. Neque est illa metathesis durior, quam hae sequentes. infra lib. 128 II. cap. 4. Senatus, quos ad soleret, refereudum cen-Juit. et cap. 41. Hunc circum δεκτor duas feruntrarTusc. lib. II. c. 6. muc Post Rhodius Hieronymus dolo e Nacare summum bonum dixit. Acad. lib. II. cap. 2

, 14 3 Ila iam Μanulio visum erat, sed perperam. De haci τε et de his Sulpicii verbis: an illitis Dicem, credo, HO-les i. e. Morine vicem doles, in Tursellino meo dixi P 344. Ulum vocabuli cretio illustrat Schwaxatus ad Pliii. Paneg. 25. P. 252. a M Haec diversi sunt generis, nee rem, cui destinata sunt, probant. Eria esstius rariorenti cita eam appellat) formam praetulit niallo modo Probabilem omnium, qua nihil insolentius aut magis ratione destitutum esta holes . A transpositione verboriam aulem, quam nonnulli comm ridaverunt, prudentissimus quisque abstinebit, 'uum reputaverit, Iibrariis nullam fuisse caussam , cur formulam sibi cognitam mistarent. ΕqDidem Davisio assentior; nam cur

non recte dicatiar, omnium quis tam coecus, nemo domon

strahit. An vero interrogativum quis primam sedem Iihi Propriam occupat semper Duili Corale

204쪽

TULLIANAnum L I B. II. C A P. II. et 79 quorum ad - - laudes has adiungimus. Plura colligit Pareus Lex. Plaut. V. Anastrophe. Et Graece Polyaenus Strat. lib. II. C. 4. στρατοπεδευσας του ποταμου soεν, castris ad fluvium Mostis. Iamblichus Vit. Pythag. cap. 35. pag. 211. κρανέλσαντος αὐτου τδν Μένδυνον υπο Θεάγους, cum eum in inso Muguae discrimine vici et Theages. transponebat Lud. Nusterus, υπδ τὸν κωδυνον , quod haud scio an sit recte

. factum. q) . Cap. XXX, M. Syeculatorem venatoremque Πα-turae. Vocis venator usum elegantem docte illustrat

Davisius; sed locum Cyrilli, cui obiter medicinam facere conatur, sicco pede Praeterire non possum. Scilicet ita loquitur ille auctor. in Iulian. lib. X. pag. 330. 'EΘέλουσι φiλoΘηρεiν ευ μ λα τὸ ἁληΘές. ubi lege- . bat vir doctissimus φtλοΘηρευεrν, Pro λοΘηρεrν. At eue illud tandem' haud dubie, quamvis Tationem referre non placuerit, quod simpliciter dicatur non Θηοεiν. Haec autem si ratio Valeat, eodem iure, imo potiore, mutatione quipPe minore, pro φrλο ρε tis reponi posset φrλoΘηρῶν : quemadmodum etiam viduo, cel. Perletonium, quia simplex Θ17ρύω dicatur, ideo μλοΘηρῶσaν pro φίλο ρουσιν reponendum con-

16 At υκα non potest a nomine Θεάγους avelli. Κiesilingius audacter correxit κρατἡσαντες αυτου Ματα τον Moδυνον μι Θεανους. In promptu haec est emendatio : και γευομενης , κρατησαντες αυτον τον κινδυνον υπο Θεάγους, ἐκει- νθ τὰ τρία - παρὰ πολεως ἐμερισαν. i. e. commisso

Proelio qnum ipsum periculum, a Theage belli auctore Excitati, eoque duce ordinati, superavissent, cum hoc pecuniam a civitate promissam partiti sunt. Ηρατελ ωλ- . , δυνου dicitur, ιι κρατειν apud Demosthenem: υωὸ auctorem notat rei agendae.

205쪽

iicere, in his Aeliani Var. Hist: lib. IX. c. 3. --ν τορ καὶ ΜενελAt a cyzλoΘηρουσrν-- ηκολουΘουν. Falli arbitror hosce duumviros insignes, qui terminationem verborum compositorum parum considerate simplicium sono metiantur, quum nihil sit certius, quam Compo- sita vecta, hac in parte, saepissime a simplicibus degenerare. Ita cum simplicia sint σαρκόω, τε iacis' Composita tamen sonant, φtλολουτρέω, σι oraqματέω, φιλοσαρκέω, σῶοτεχνια .1M Adde, quod cum dicatur φῶ 'ρος, ac cycto2πρω, hoc nos veluti manu ducit ad φελ-ηρέω: quemadmodum ex. gr. a φλύωφος descendit γλοσοφέω, atque hisic φcto σοφία. CAPUT III.

. Aliquot Tullii Ioea in vulgata laetione stabiliuntur. Unus

ex eodice adiuuatur. Personae fecundas ac tertiae Memmiata lia. Locus in Tu se. Dio. unus et alter defendiatur. Elli is ἄπο κοινου supplanda. Numerare, censere. ciearo in irasitu defenditur. Inscientia, imperitia. Cicero his Dindieatur. Ila fit, i. e. inde sequetur. Dicendi ambages in Tullio tolerandae. Ad pro quoad. Enallage, IIumana virtus accedit Deo, Pro disinae. Aberrare a con

iectura.

Cicero lib. eodem Ι. de Nat. Deorum, cap. XXX, M. Quam bellum' erat, Vellei, confiteri Potius, ns, fira quod nescires quam isa sutientem nauseare, am

206쪽

TULLIANARUM LIB. II. CAP. III. . 181

quo ipsum sibi displiceres observa formas diversas, confiteri nescire quod nescires, et lysum sibi displicere:

quae permutatio personae secundae ac tertiae offendiculo doctissimis fuit commentatoribus, ut, renitenti

bus libris omnibus scriptis ac editis, insum tibi disyID

cere legendum esse coniicerent. Ego Vero et quae in secunda, et quae in tertia pectona esseruntur, impersonaliter credo intelligenda, ut si dixisset Tullius: Quam Bellum, erat consteri Motius quemquam ignorantiam suam, quam isa etc. quem tam secundae, quam tertiae personae usum satis esse vulgarem, probare non opus est, lassicit monere. tertiae personae vim impedisonalem iam quoque adstruximus ad Ac o. I. c. l. E dem modo interpretor ista, quae similem formam Tin x3o Praesentant, Tusc. lib. I. o. 38. Quaro Ileet etiam. mortalem esse animum iudicantem aeterna moliri, non

gloriae cuyiditate, quam sensurus non se; sed virtu- , eis, quam necessaris gloria, etiams tu id non agas,1M Librorum omnium scripturam iure defendit Wophemsius. Transsor haec in aliam linguam. Et videbis, cuiuscumque linguae risu ita commulari formas impersonales. I ein dorsius abstinere dehebat ab omni suspicione inter- Polationis, quae in verbis neeessariis iuum sibi displicere omnino nulla est. Errai vero Ienigenius, quum, nescio an verbo na gars activum Ansum tribuens, expliscat: ita delici sententia, ut aliis contemptui sit. Nauseat, qui vomere incipit et ructat, ut Cie. ad Fam. 12, 25. quem ego ructantem et nauseantem eonieci in Caesaris OctaDiani plagas. Emtiens autem .dicitur, eui imprudenti verba elabuntur: quibus elapsis ipsa sibi displicet. Hoc vero acerbae sententiae Ciceronis addit gratam mitigationem, eum, qui ita ageret, non omni sensu destitutum fuisse, sed imprudenter egisse. Diuitiaco by Corale

207쪽

eon sequatur. η - ubi viri docti rursum de coniectura scribunt, quam sensurus rion sis. at post iudisantem potest subaudiri quemyiam, atque ita fertia persona vim exseret impersonalem; quo sensu etiam intelligi illud potest, etiamsi tu id non agas, Belgice, schoon mex daar niet o wer t. Ita duo haec loca, vicissitudinem illam personarum quod attinet, mutuo se vindicant et confirmant. Sic porro de Leg. lib. II. C. 18. ut non dispello sit, qui modo ingenio Posse moveri, quaecunque noυα causa consultatiobo acciderit, eius tenere ius, elim scias a quo sit ca ite re etendum. Davisius de coniectura reponit fiat. Addamus lib. II. Tusc. p. ult. Ut enim si cui naυ autia Praedones si infe- quantur, Deusque qui dixerit Elice te de navi; praesto est qui exei iat, - - Nel equi PeloyD- - exciPient te, et quo velis Perferent ἰ omuem omittat timorem: se etc. . ubi ista excinierat te, et quo velis Perferent, compara cum antecedente si cui, et subsequente omittat cui omittas, cum summo viro, substituere mihi quidem religio est. - φὶ Haud sane lenior Variatio est personae primae pluralis, et tertiae singularis, in his Min. Felieis Oct. cap. 11. Ance s malum et gemina dementia i eoelo et afris, quae fc relinquimus ut invenimus, interiis tum denuntiare; sibi mortuis h. e. nobis mortuis , qui seue nascimur et interimus, aeternitatem rePromi tere. Rursum quum scribit Seneca epist. secunda: eertis ingeniis immorari et innutriri oportet, si υ elis aliquid trahere, quod in animo fideliter sedeat: nonne ad diligentiam grammaticam aptius hoc modo

19 Correxi consequatur. Wophensius scripserat confe-quitur.

avi Da hoe Ioeo dictum est p. 94 et 95.

208쪽

locutus fuisset ,-- si homines Nelint aliquid etc. aut si in antecedente membro dixisset in singulari numero, certo ingenio immorari etc. Quid vero P. Syrus, cum in sententiis dicit, Patria sua est , ubicunque vixeris bene. 131

si modo scriptio ista vera fit, quod tamen nemo Praefracte inficias eat, nonne de industria captasse eiusmodi ἐναλλαγὴν videtur ΤSequitur eodem cap. 30, 85. eis hoc loco non por u- , tum metuis, sed infos deos. Noυi ego EPicureos omnia Iigilla numerantes: quamquam Nideo etc. Pro numerantes tentant Neuerantes, inhiarites, munerariteS, quarum tamen coniecturarum nolla mihi scopum attingere videtur. Nemo quidem de loci sanitate dubitaret, si legeromus, omnia sigilla deos Humerauteae, h. e. PTOdiis habentes; quippe cum ista phrasiologia Latinissima sit, maximeque Tullio propria. ut supra cap. 13. tihi deinde tot dii, si numeram uJ etiam coclum deum p infra lib. III. c. 16. singulas enim sellas numeras deo s. Et Cap. 17. Age, Porro, Iovem et Ne tunum deos Num cras. Tusc. V, 15. quae isi bona numerant. Synesius Epist. 47- 'Aot εῖ καt IIέτρον δργην Πενταπόλεως : numerα etiam Petrum Merniciem Pentia' olis. Ut tamen verum fatear, vox illa deos facillime mihi iaπb notνου subaudiri posse videtur in verbo numerare, quum modo praecesserit1ed i sos deos. Talis ollipsis

aQ Min I me. Quis enim sanus Ita loquitur 3 Aut tria, ni it, si aliutido desiimptus est Ilic versus, Dixerit scriben

dum est. ἰδ

ga Frustra Iaborabant eritiei in eorrigendo hoc Iocu. . Sede superioribus verbis non potest traduci nomen de rumr.

209쪽

est in his, de Finibus lib. II. e. 3. -- qui sis unus, quod sciam, fa ientem Prosteri si ausus e nam Metrodorum uon Putant i sum yrofessum, sed eum at peliatur sc. sapiens ab T icuro, reyudiare tantum benescium noluisse. Smtem autem illi non suo, sed Moy uIorum suffragio omnium, nominati sunt sc. sapientes. lib. V. cap. 13. Animi autem --μlures sunt virtutes, sed duo

Prima genera: unum earum, quae ingenerantur suapta natura, apyellanturque risu voluntariae; alterum autem earum, quae in voluntate Positae, magis yroyrio nomine apyellari cla. Virtutes) solent. non erat, cur 13a Coniiceretur, Proyrie eo nomine. Quin loco illi, quem iam prae manibus habemus, similis ac par est ibidem, lib. IV. c. 16. - - qui in una virtute constituunt f rem

honorum: quodque dicitis, informari non posse: virtutem . si quicquam, nisi quod honestum sit, numeretur sc. bonum , Vel honorum sinish; idem dicetur absilis, quos modo nominaυi. frustra esse Lambinum puto. qui duabus Vocibus adiectis, legendum censet, numeretur in bonis.

Cap. XXXI, 85. Quod ille insitia μIane loquendi

feerit, confutto. Quod codex aliquis repraesentaret inseientia, quod etiam Voluerat Lambinus, illud omnino adsciscendum putabat cl. Davisius, Camsatus quod inscitia, Festo testante, idem valeat quod, sultitia. At si hane eius vocis constantem significatio- In ipsis sigilli, intolligamns deorum sigilla. Atque is numerat res suas, qui maximopere eas curat, et ne quia omittatur cavet. Cicero igitur narrat, se novisse qriosdam Epicureos, qui omnia signa deorum tamquam suae vene- Tationi exposita numerarent, Et ne quod Praeterirent, superstitioso eurarent. Eodem sere modo rem explicuit matthiae.

210쪽

' Tu LLIANARUM LIB. II. CAP. III. 185nem esse voluerit Festus, salii eum liquet primo quod ingens locorum vis est, in quibus infeltia imperitiam denotet. Sic de Orat. lib. I. c. 22. dis utationis imsolentia, atquct earum rerum - - inscitia. Et ne quae . vel ex lexicis abunde possunt peti, operosius enumeremus, sic Tacitus iuscitiam dixit aediscandi, in ci- , tiam regendi, inscitiam rom. Horatius, inscitiam rerum, inscitiam Neri etc. in quibus Horatii exemplis non potuit per scribendi compendium depravatio fieri. Iam vero secundo loco argumentemur ex ipsa analogia. Quis vero negabit inscium passim denotare ignarum, Tudem et inconcinnum' unde quoque inscius HiimPeritus, tamquam ἐσοδέν ne, copulantur de Leg. II, 5. . Quod si vox inscius imperitum designet, cur non inscitiae nomen, quod inde directe pronuit, imperitiam exprimat 2 Per me igitur stet etiam illud, negotii gerendi inscitia, orat. de Provinc. Cons. cap. 5. tibi Lambinus rursus inscieritia Voluit; ac pristina lectio repetatur de Fato 16. miserabilem infeltiam dis iis ferendi: ubi nobis de coniectura ediderunt ii ei-

M De diserimine atque usu verborum inscientia et infritia Gernhardus, ut ea, quaci in Annalibus Iliter. Heideb

hergens. a. 18Ia. n. 5. dixeram, resularet, longum Excur

tam conscripsit et Catoni Ciceronis adiecit. , Equidem ipsam significationis rationem nucio non considexo: latinum addo, mirum videri, quod vir doctissimus ad defendendam verbi insciensiae cum genitivo coniuneii con- fructionem ne unum videm Iocum assori, in quo non aliquorum certe librorum seriptorum varietas appareat. Nequo enim in Cic. de Orat. I, 54. desunt codices, qui exhibeant ptipter dicendi inscitiam, neqυε in locis Caesaris sto hello Gall. 3, 35. et 5, 9. Argumentationem firma - . hunt ea tantum exempla, in quihus codicum, consensus omnem dubitationam excludit. Diuitiaso by Corale