장음표시 사용
361쪽
procedente tempore , quum acrimonia hUmoris eo υsque augetur, ut solida viva irritet atque corrodat, parteS affectae calent, rubent, dolent, A suppurant. Ex abscessu fertur humor tenuis, concretis quibus . dam subalbidis mixtus. Atque haec Concreta, qUδ' ex in moribus scrofulo is adapertis exeunt, tumor Umque ante suppurationem conditio, qua tactu i duri Rcoacervati occurunt , scro italas ab ullis tumoribus
p rcipue distinguunt. Labii superioris crassitudo scrofulosis propria censeri potest. Quam ob rem , ubi ea apparet, etiamsi alia indicia non accedant, haud injusta acr1moniae scrofulosae suspicio oritur. Saeptis me enim humor
Vit1osus non parteS eXternas , sed internas, Occupat
quo in casu plerumque glandulae mesentericae , materia quadam, caseo simili, vel purulenta, Vel terre stri, infartae, tument : unde macies, febris hecti--- , ira orS. Nec raro eadem materia glandulis lim-phaticis pulmonum insidet, tuismque, cum reliquis dyspnoeae, vel phthiseos, symptomatibus, jam descriptis , inducit. Quum ea acrimoniae scrofulosae natura sit, ut diu in corpore addita latere possit, necessarium est , ut' aegre Vincatur , quippe quae ante , quam se prodat, nimis altas radices jam egerit. Tria tamen sunt, quorum felices essectus in subigenda hac acrimonia experimentis cognitos habemus, aqua marina, cortex perti Vian US , & cicuta. Neque
vero his remediis indiscriminatim ac promiscue uti licet, sed, prout mali conditio est, alias aliud eligere
Illud sormulae loco constitui potest, aquam marinam, methodo I UsS EOANΑ ), hoc est , potu Afotu adhibitam , optime respondere, quum tUmoreS nondum in pus conversi sunt, neque tabis symptomata accesserunt i corticem peruvianum, quum ulcera
362쪽
manant, & febris hectica accenditur ; cicutam denique , quum morbi S in VeteraVit, scirrhique, vel cancri, naturam induit.
Aquae marinae ea tantum portio bibitur, quae alvo blande solvendse susticiat. Ubi sitim molestam creat, aqua vulgari frigida miscetur. Cortex per uvianus efficacissimum se praestat, si tinctura ipsius, cum aqua
calcis parata. exhibetur. Cicutae vel extractum, vel sucCUS, recenS pressus, dari potest. Cicuta non tantum suppuratio laena scrofularum maturat , sed humorem quoque, eX Ulceribu S eXeuntem , corrigit. priorem effectum etiam argentum vivum
praestat. Sed is minime in votis esse debet. Num , quae hinc existunt ulcera , plerumque tardissime sanescunt. Resolutio igitur suppurationi semper praeoptanda est. At si scrofulae suppurant , non, nisi
omni duritia emollita, aperiendae sunt. Dignumque observatione est, minori eaS negotio curari, quae per se aperiuntur, quam quae ferrum expertae sunt. . Sinus etiam, postea orienteS, raro dilatatione sanantur. Neque enim haec ulcera, nisi acrimonia subactata , aut habitu corporiS satis firmato , coeunt. Quare, qui scrosulas secant, aegrum non tantum sine usu male habent, sed etiam tortoris Vicem exhibent.
Ad scrofulas emolliendas & digerendas interdum
alga marina prodest, sic, ut tumoreS ea perfricentur , vel cataplasma, ex eadem confectum, illis imponatur. Ρotens etiam ad digerendum est fel recens, linimento saponaceo mi Xtum.
Aquae sulfuratae in morbis scrofulosis longioribus 3pprime salutares judicantur. Fere vero, nisi iisd
363쪽
illarum per aliquot annos continuato, plena sanitas non restituitur. Ac saepe morbus evinci non potest, nisi coeli mutatione, sic, ut calidius, quam id est, ex quo discedit aeger, petatur.
CANCRI origo nonnunquam a scrofula derivari potest. Saepe enim, qui illo aetate provectiores corripiuntur, annis puerilibus hujus signa exhibuerunt. Merito igitur assinitas quaedam inter Virus cancrosum& scrofulosum statuitur. Cancer, sicut scrofula, glandulas potissimum & offa assicit. Fit maxime in labris, naribus, mammi S, aliS:
interdum autem in utero, cole, an O.
Tu mores cancrosi, sicut scrofulosi, tactui nodosi& coacervati occurrunt: sed duritia tum hos , tum quosvis alios, superant. Prius, quam dolores mo Vent, scirrhi nominantur, in quo statu cutis color naturaliS raro mutatur : post autem, quam dolere incipiunt, ea nigritia, aut liVore, decoloratur, Venaeque, Cuti subjectie, circa locum assectum varices repraesem
Cancer plures per annos citra dolorem atque exulcerationem consistere potest, & tunc quidem cancer occultus appellatur. Sed si humores tantam acrimoniam contrahunt, ut tegumenta corrodant, cancer explice ratiis dicitur. Sanies, quae exit, plerumque tam acris est, ut partes vicinas, sive molles, sive duras, celerrime exedat, atque ita ulcus horrendum constituat, quod nullo medicamento, extrinsecus admoto sanari
adhuc potuit. Neque feliciores fuerunt Medici in repe-
364쪽
tiendo remedio, quod de Oratum acrimoni id cancro Le corrigend id, vel subigendae, sufficiat. Unicum igitatur auxilium et t. tumorem Vel scalpello excidere, vel medicamentis adurentibus tollere, si quidem eum locum occupet, ut line insigni reliqui corporis injuria . removeri potiti. Utra curatio alteri praeserenda sit, ex rei prasienti, momentis dijudicare Oportet. Si medicamenta adurentia scalpello praeserenda eise videantur, perdissicile eit, tale aliquod invenire, quod vim exedentem a lateribus non ultra, quam volUmUS, porrigat. In lapide quidem in sernali & caultico lunari, quamvis omni cautione adhibita, id incommodi nunquam praecaveri potest.
Compositio illa, quam in Hibernia familia Plunketiana, ct in Anglia quidam, quibus ea a Plunketiis
vendita est, in arcanis servant, ex his rebus, quasit 1 nota subjecta proponimus , constare creditur. Potentissime exedit, doloresque acerrimos movet: sed eo si per Caetera excellit, quod vim suam a lateribus
Foliorum & caulium ranunculi flammei pugilli duo, foliorum cotulae foetidae pugillus , arsenici albi drachmae duae , florum sulfuris
drachma, conteruntur, respergunturque o Vialbumine. Ubi compositio cerati crassitudinem habet, linteo illinitur, & sic parti exedendae imponitur, superque vesica tenuiS , ovi albumine illita , injicitur. Manet ibi viginti quatuor , Vel quadraginta octo hora9.
Crusta lic, ut aliae, medicamentis emollientibus & pus moventibus curatur. Nemo
365쪽
Nemo ignorat, quantis laudibus cicuta in Germania elata fuerit , Sc quam parum eadem in Gallia Angliaque responderit. In Hibernia quidem aliquoties insignem utilitatem proestitit, adeoque non eX toto negligenda est. Succus, recens pressus , extra dio ess-cacior est. Tgri a quatuor , vel quinque, guttiS incipiunt, earumque numerum grudatim augent. Usus cicutae externus ad cancrum dudum commendatus est, ac fere aliquid prodest, tum humoris , ex ulceribus exeunti S, acrimoniam corrigendo is tum duritias emol
Iis, qui cancro laborant, opus est, victu levi lenique uti, Omnia falsa, Vel calefacientia , Vitare, alvumque subinde salibus neutris, vel aquis catharticis naturalibus , solvere.
riam , summa cum diligentia elaboratam , edidit , plane non dubitat, quin ea morbus novus iit, inter an num seculi decimi quinti nonagessimum quartum &nonagesimum sextum ab Hispanis, celebrem illumna Vigatorem, CHRISTOPHORUM COLUMBUM, in Americam comitatis, orb1 nostro importatus. Ex quo
apparet, . illis Venereae aeque, ac Variolarum , materiam
peculiari quadam natura praeditam esse , primumque Uni tantum orbis terrarum parti propriam, inde intres reliquas defluxisse. Vir US autem venereum non sic, ut naiasmata subrilia, in aerem recipi, cum eoque e loco in locum trans ferri potest. Nisi enim, quod toties accidit, morbuS a parentibus in sobolem transeat, aliter, quam alte- Tom. H. L
366쪽
rius , eo laboranti S contactu, non contrahitur.
Sic nutrix, illo astecta, malum in alumnum, ac vicissim hic in illam transfert. Constatque exemplis,
puerperaS, qt drum mammaS mulieres, ulceribus oris venereis laboranteS , eXst Xerant, eo Correptas fuisse. Idem per lasciva quoque oscula propagatur, si os, vel labia aegroti, exulcerata sunt, itemque per ulcerum Venere Orum contrectationem , sit cuticula tum
temporis aliquo manus, vel digitorum, loco abrasa est, ut virus per nudam hanc cutis partem in corpus penetrare se possit. Uulgatisiimus autem illum nanciscendi modus est per coitum, si quidem partes genitales , tum propthr naturam suam spongiosam, tum propter summam cuticulae, ipsas obtegenta S, teneritudinem , a muco, jugiter eX sudante, conserVatam , praeter caeteras idonepe sunt , in quas Virus Venereum se insitiquet. Si morbus per contactum contractuS est, fere iis in locis, quae acrimoniam primum receperunt,
prima sui indicia exhibet. Quum igitur vulgatissimus allum contrahendi modus sit per concubitum , primaiymptomata frequentisti me in partibus obscoenis , vel
Symplomatum horum, in singulis partibus incidentium , expositionem in eum locum reserVabimus, quo curationes morborum secundae classis exsequemur. In praesentia nihil aliud, quam morbi, universum corpus occupantis , symptomata describemus, &, quas eXperimenta Optime respondere docuerunt, curandi vias indicabimus. Plerumque ipsa aegrorum confessio morbum declarat, sed interdum tantum abest, Ut cum revelent, Ut omni potius modo celare studeant, D contra invenias, qui, symptomatibus venereis se laborare, persuasissimum habeant, quum Vere tamen alio morbi genere affecti sinat. Quam maxime igitur necessarium est, iit naturam eorum symptomatum, quae signa luis ve-
367쪽
nereae patho gnomonica exhibent, probe perspectam habeam US. Primum , si symptomata topica, velut ulcuscula glandis, bubones, phimosis, GC. consuetis cur itioni-huS non vincuntur, aut si eadem sa nata, sine nova contagione recrudescunt, justa nascitur suspicio, vi-TUS Venereum cum universa limpha communicatumelle. Quod si eodem tempore ulcera in faucibus, Vel Xanthemata scabiosa sicca in cute, vel tubercula dura callosa , aut pus fulta, cruitis flavis obterue, in partibus pilosis maxime , prorumpunt, nihil omnino dubii relinquitur, quin aeger lue Venere a confirmata laboret. Quum vero haec cutis exanthemata , fauciumque Ulcera, nonnunquam sine ullo partium genitalium Vitio accedant, certas proponi nota S , nece illa est, quibus ea , quae Vere Venerea sunt, ab hiS, quae ab acrimonia scorbutica, vel leprosa, oriuntur, distinguere liceat. I. EXanthemata cutis venerea prurigine Vacant , de natisque furfuribus , cutis subjecta cupri colorem refert: leprosa pruritum movent, majorem furfurum copiam dimittunt, ampliusque in genuum maXime& cubitorum articulis, spatium OCCUPant. II. Tubercula venerea, vel pustulae Venereae, a carbunculis faciei facile discernuntur, quod nunquam in genis, a Ut in naso, ortu tur , neque apicem purulentum , sed furfuribus aridis , sicut e Xanthemata cutis, quae diximus, aut crustis duris siccis, fulvi coloris, obtectum, habent, & in capillo maXime, aut proxime eum, in fronte, vel in temporibUs, erumpunt. III. Ulcera oris venerea a scor buticis hae notae distinguunt:
IJ Ulcera venere a primum tonsillas, fauces, &uVulam, deinde, sed perraro, gingivas: scorbutica primum gingivas, deinde fauces, tonsillas, & uVulam, afficiunt.
368쪽
2 Ulcera venerea saepe ad nares serpunt, quod scor butica nunquam faciunt. 3b Ulcera venerea oras callosas habent : scorbutica
Ulcera venerea circumscripta, maXimamque partem rotunda, saltem certis locis inclusa sunt: scor butica incertam figuram habent, latius procedunt,
i) Ulcera Venerea pleraque cava, & in fundo crusta alba, vel subflava , contecta sunt: ex scorbuticis fere carnes hebetes, fungosae, enascuntur. 6 Ulcerum veneruorum ambitus rubet: scorbuticorum semper livet. 7) Ulcera venere a saepe ossiibus subjectis cariem inducunt: scorbutica id raro, aut nunquam , faciunt. SP Ulcera venerea tantum non semper cum aliis symptomatibus, quae venerea esse constat, conjuncta sunt: scorbuticis signa, scorbulo propria, Velut spirandi dissicultas cum praecordiorum it rictura, pigritia & torpedo , crurum tumor, gingivarum putredo , GC. accedunt. Aliud certum luis venereae confirmatae signum e hibent dolores , profunde , quasi in medio ossium siti, noctu ingravescentes, ac libris maxime, brachiis, &capiti, inlidentes. Vagi illi dolores in summa carne, qui musculorum membranas, atque articulorum ligamenta , assiciunt, ab . a Ultritidis, vel rheumatismi, similitudine plerumque tam prope absunt, ut, nisi aliis notis evidentibus adjectis, pro venereis haberi non possint: sed hi, qui alte insident, nec locum unquam mutant , qui mediam & solidiorem ulnae , tibiae , calvariaeque, partem assiciunt, qUt prima nocte potissimum magna cum vehementia Leviunt, Ut aeger non, nisi sub lucis eXorrum, somnum capere possit: hi igitur dolores, sive alia luis Venere ae symp-
tomata accedant, sive non, pro Acrimoniae Venereae,
per universum corpus diffulae, signo minime fallaci
369쪽
haberi possunt. Gummata partium carnosarum, nodi perio fiet, ganglia tendinum , tophi ligamentorum , exostoses, fici, similiter luem veneream confirmatam testantur. Hi tumores duri, non dolentes, sunt. At quum iidem interdum haudquaquam ab acrimonia Venerea, sed ab alia quadam, fortasse scrotulosa,
nascantur cauto opus est, ne , nisi certioribus atque evidentioribus luis venereae symptomatibus apparentibUS , aut praegresss, venereos illos esse, pronuntiemus. Hi tumores, si ab alia, quam Venerea, AcrimΟ-nia proficiscuntur, rari1lime dolent, neque inflammationi ac suppurationi valde opportuni sunt, quilin Venerei e contrario plerumque insignes dolores moveant, facileque instam mentur suppurent, ossibusque , quibus incumbunt, fere cariem inserant. Cariosa haec ulcera plerumque ulnam, tibiam, &cat Variam, occupant: quibus si doloret, noctu ingraVescente S, accedunt, de genuina ipsorum naturane tantillum quidem ambigi potest. Crebriores ab ortus, Vel partus, scabie atque ulceribus foedati, semiputridi, aut exanimes, in lucem editi, sic, ut neUtrorum causa manifesta praecesserit, alterum saltem parentum lue venerea inquinatum esse , declarant. Haec praecipUa, caeterisque evidentiora, tuis Venereae confirmatae testimonia sunt. Proponi alia etiam solent, magi S ambigua , neque, nisi ad certiora aliqua indicia commode revocari possint, inter luis venereae notaS reserenda. Huc pertinent: IJ pertinaces Oculorum inflammationes, saepe repetenteS , Cum magno calore , pruritu, & palpebrarum exulceratione ;a) tinnitus & sibilus aurium, cum ulceribus, Vel carie ostium meatus acustici; 3) contumaces capitis doloreS ; c ) exanthemata cutis, similitudine scabiem , vel lepram , repraesentantia, nec medicamentis lenioribus cedentia ;
370쪽
s) tumores ostium ;6 dolores vagi, perViCdces. Sed nullum horum symptomatum Venereum censeri potest, nisi una cum eo signa certiora appareant. Ira universum unumquodque symptoma singulatim conssiderandum, deinde cum reliquis comparandum, atque eae universis demum judicium feren dum es f. Ubi lues venerea satis explorata & perspecta est, ante omnia inquirere oportet, Utrum Vetusta , an recens sit. Duo enim recentior est, eo, si caetera sint paria, facilius tollitur. Sed alia etiam sunt, unde exitum morbi praesagire liceat, velut: I. Avas aegroti. Lues venerea in infantibus ac senibus periculositor est, quam in juvenibus, aetate florentibus , viriumque robore praestantibus, ut in quibus
magna acrimoniae Venereae pars corpori S eXercitationibus expelli, vel naturae viribus quodam modo su
II. Sextis aegroti. Quamvis seminae majore ex parte maribus debiliores sint, atque idcirco luis venereae, semel receptae , vi minus resistere posse videantur: experientia tamen docet, morbum ab illis facilius, quam ab his , serri. Cujus rei causa , ni fallimur, inmensibus, aliisque per uterum purgationibUS, posita est, quae loca, primum contaminata, perluentes, magnam fortasiis acrimoniae partem secum abripiunt. Quod si enim excretiones istae supprimuntur, vel per aetatem desinunt, omnia morbi symptomata
III. Corporis habitus. Quorum humores acres sunt, eos lues Venerea grudelius eXercet, quam ho S, qUO-rum sanguis blandioris indolis est. Hinc, ubi scor butici, vel scrofuso si, morboS venereos nanciscuntur, symptomata nunqUam non pergravia, sanatuque dissicillima sunt. Eamdemque ob causam lues Venere a