장음표시 사용
51쪽
rati, coinquinant. Morbus in principio dissicillime cognoscitur, siquidem , praeter manu Una tremorem, nihil est; quod ipsum a vulgari aliqua febre distinguat. In progressu febris aegri de ingenti lassitudine, nausea, dolore dorsi, A capitis confusione querunt Ur, tuncque insignis quaedam animi abjectio in liqObservatur. Hoc tempore pulsus non depressus, sed velox est, eodemque die , tum , quod ad rob Ur, t Um, quod ad plenitudinem attinet , s sopitis Variat. Sanguine incaute detracto, pulsus adeo deprimitur, Ut nulla ope posthac eXcitari possit. Semper tamen , elui si nulla facta e si evacuatio, citius seriusve deprimitur, certamque morbi maligni notam exhiet. Quae prosperiores eventus habuit curatio, talis fuit, ut in principio minutae tartari emetici portiones , consistente autem morbo, ac sub finem , cortex per u Vianus cum vino, & radi X serpentariae virginianae, liberal1 ore manu darentur. Haec febris, sicut tristis experientia saepe docuit, summa inficiendi facultate pollet. IL Febris maligna Hungarica. Febris prorsus intel necina, inter copias, in solo paludoso castra habenteS, eXOrta. Praecipuum symptoma fuit ultima virium infirmitas, cui accesserunt calor corpori S tam parum auctuS, Ut ViX persiperetur, pulsus summe Vel OX, inaequaliS, tamque exiguus, ut tactum praene emigeret, respiratio constricta atque oppressa, os siccum, sed cum siti parva, urina varia , sedimenti experS , magna agrypnia, anXietas, & delirium. III. Febris mali na AE ptiori , a PROSPERO ALPINO descripta. Incipit a vomitu, Ventriculi dolore, atque an Xietate . quibus dejectiones foedi odoris succedunt : calor corporis naturalem non ex imperat elingua aspera, sicca, nigra est, sine fili : pulsus &Iirina, quales sanorum, sunt.
52쪽
quam Cl. I IN IN G descripsit. Epide mica suit in Carolina meridionali ab Augusto anni 17 8, usque iii Octobrem. In febre hac summe putrida sanguis ita
dissolutus erat, ut per omnia ostia naturalia es lueret. Si primo triduo, vel quatriduo , non mortifera fuerat, sine ulla evacuatione critica decedebat, aegrum JUe per totum corpus flaVentem , ' robore prorsus despoliatum relinquebat, cum pulsu tam debili, ut a levictimo corporis motu evanesceret. Servi Nigritae ab hoc morbo immunes manebant, qui solos alboS, ataimeque peregrinos, ex regionibus septentrionalibus advenas, gravis me assiciebat. V. Fgbris icter des Cana deuss, quam nautae , ab expugnato Quebeco reduces, ex Canada retulerunt,
R Cl. LIND1 Us descripsit. In hac febre flava sanguis
tenax ac glUtinosita S, serum flavum atque amarum erat, quasi fuliginem aliquis cum eo miscuisset. Uti-Jes repertae sunt potiones sili nae , cum cortice peruviano & radice serpentariae virginianae, sicut etiam escatoria, quae manifestam levationem afferre vide
Quamquam alipe febris continuae putridae varietates sunt: eae tamen huc non pertinent, utpote remittentes , adeoque deinceps considerandae.
In Anglia & Hibernia febres continuae, si epide-
Dicas illaS, quae certis anni temporibus dominantur,eXceperis, fere aut simplices, aut mixtae sunt. Prioris speciei Varietates jam proposuimus : sub posteriore sunt: Ι. Febris deptiratoria SYDΕΝΗΑMI. Hanc febrem SYDEN HAMUs pro ea habuit, qUae propter methodum uniformem, qua natura ad materiam motbificam praefinito tempore digerendam Utatur, cum HIPPOCRATICIS de coctione & crisii praeceptis in primi S conspiret. 1'aeter sumpto mata febrium communia, hanc pro-
53쪽
prie comitabantur sequentia : JEger plerumque animam tantum non agebat, vomitionibus corripiebatur, lingua arebat & nigrescebat, vires subito prosternebantur, partes eX ternae siccae erant. Urina constanter vel crassa, vel tenuis, reddebatur. Inclinato morbo, alvi profluvium, nisi Medicus principio ol fitillet, accedebat, unde morbus longinquior atque per Vicacior reddebatur. Fere, quatuordecim dierum spatio, stidore, vel leni madore, finiebatur, signis coctionis tum demum, non antea, in lotio apparentibus. Morbo, curatione perversa eXasperato, alia superveniebant symptomata, magiS terrentia, graviusque periculum denuntiantia. Fatetur SYDEN ΗΛ- 'IUS, sibi, quum observationes suas facere primum CCeperit, nondum innotuisse , aliam aliquam febris speciem in rerum natura inveniri. Febrem hanc Vir summus ita curabat, Ut sanguinis commotionem fini-hus suis contineret, ne aut hinc plUS aequo glisceret, aut illinc nimium torperet: quo pacto vel materiae morbi sicae excretio impediretur , Vel naturae conlitUS,
ad eam sanguini similem reddendam suscepti, incassum caderent. Quae quidem curatio mirifice cum ipsius opinione consentiebat, qua febrem a natura excitari statuebat, vel ut noXia quaedam atque heterogenea materia secerneretur, Vel ut sanguis in novum quemdam statum immutaretur.
II. Febris sudat0ria, quae ab anno superioris saeculi sexagesimo quinto usque ad sexagesimum septimum epide mica fuit, ab eodemque auetore descripta est.
Hanc febrem vehernentioreS ac diutUrniores, qUam praecedentem , Vomitiones, cum acriori capitis dolore, comitabantur. Sanguis glutinosus erat, crisis maturiuS contingebat, morbumque sudatio larga terminabat.
Jll. Febris comatosa, quae annis superioris saeculi, septuagesimo tertio septuagesimo quarto, & septua-
54쪽
gesimo quinto, epide mica fuit. Incipiebat a calore &yrigore. alterna vice accedentibus, dolore capitis dorsique satis atroci, stupore , doloribus articulorum artuumque, rheumatismo similibus, sed mitioribus.
Sitis non nimis vehemens, ac lingua humida erat. Lotium, in principio sanorum Urinam colore non UX- cedens, procedente morbo, Valde rubescebat. Praecipuum autem, quod hanc febrem distinguebat, *mptoma erat inexpugnabilis paene dormiendi necessitas. JEgri, continuo sopore oppressi , non nisi validis clamoribus expergesieri poterant, oculisque vix apertis, R devorato, quod oblatum ipsis fuerat, in cum dem soporem recidebant. Febris haec nonnunquam in viginti octo, vel triginta dies, eXporrige
J dpetita sanguinis detractio nocebat: frequentior auic in alvi ductio & largiora vesicatoria multum proderant. Qui singulis diebus per unam alteramque horam lecto se abstinebant, longe melius habere con
IU. Febris variol a SYDENI IAMI , ideo sic appellata , quod symptomata quaedam cum Variolis, quae annis superioris seculi, sexagesimo septimo , sexagesimo octavo, & sexagesimo nono, saeVierunt, Communia habuit. Dolor erat in regione, cordis scrobiculo subjecta, nec aegri sustinebant ut manu illa premeretur: quod idem symptoma variolas illorum annorum comitaba tur. Capitis dolor , calor totius corpori S , itemque pete chra, satis manifesto indicio se prodebant. Sitis interim non urgebat. Lingua sanorum similis erat, raristi me sicca, interdum albida , sed nunquam nigra. bEgrotus inter initia profusis sudoribus sua sponte perfluebat , qui morbum adeo non mitigabant, ut potiUS, Tegimine, calorem movente, similisque naturae medicamentis eliciti , delirii periculum facerent, pete-
55쪽
chiarum numerum augerent, omniaque reliqua symp- tomata efferarent. Urinae separatio, quae a principio ad finem satis laudabilis videbatur , spem salutis faciebat: neque tamen plus levamenti, quam ludores , de quibus da Ximus , afferebat. Perperam curata haec febris plerumque pertinaciter inhaerebat, sic, ut neque per crisin aliqUam , neque sponte, more aliarum febrium, desineret, sed ad sex octoue hebdomadas, nisi mors intercederet, continuaretur. Sed, si nulla insignior evacuatio pi pecesserat, aegroque potiones refrigerantes impuratae fuerant, interdum ptyelismus satis copiosus sub finem oriebatur , qui morbum Contra , quam eX spectari poterat, feliciter finiebat, ita tamen, si neque e Vacuationibus, neque medicamentorum, calorem moVentium,
Usu , erat interceptus. Quum pryelisimus hic naturalem febris crisin exhiberet, SYDEN HAMUS ei HS curationem sic instituebat, ne progressum morbi interrumperet. Non licebat aegris assidue in lecto decumbere, sed quotidie per aliquot horas illo abstinere jubebantur. Qua re efficiebatur, ut sudores profusi cohiberentur , ac petechiarum multiplicatio praepediretur.
V. Febris hiemalis. Febris catari halis sporadica, quae ab ineunte hieme usque ad ver adultum saepe
Incipit a doloribus capitis atque artuum , inqui tudine totius corporis, alternisque caloris & frigoris accessionibus. Lingua alba, pulsus sanorum pulsui non admodum absim dis, urina turbida ac Valde rubicunda est. Sanguis, aegro detractus, pleuriticorum sanguinem aemulatur. 4 uilis sere accedit, sed nec pectus magnopere constringitur, nec spiritus dissi
Sanguinis missio & repetitae alvi purgationes febrem tollunt. At ubi aeger lecto includitur, ac medicamentis
56쪽
calefacientibus ad sudores eliciendos vexatur , delirium, lethargus, pulsus debilis atque inordinatus,
lingua arida , eXanthemata rubra, Vel livida, plerumque consequuntur. Quum enim proclivitas in inflammationem permagna sit, fieri omnino non potest , quin omnia, qupe calorem movent, ac stimuli vice funguntur, assiduusque in lecto decubitus, febrem magis etiam incendant, materiamque morbificam in ipsum sortasse cerebrum impellant. VI. Febris terminosa. Nullae febres naturae tam mixtae sunt , tantamque symptomatum Varietatem
CXhibent, quam quae a Vermibus moVentur. An O-
mala illarum sumpt omat a sere nervosa sunt, adeoque maximam partem pro febris continuae nervosae Va-xicta te haberi possent. Infantes, secundum inter & decimum aetatis annum constituti, maxime huic sebri opportuni sunt. Urina albida . anima suetens, alvus nunc adstricta, nunc soluta , cum torminibus, ac dejectionibus mucosis , stridor dentium in dormientibus, prurituS narium in vigilantibus , si addas appetentiam ciborum inconstantem atque incertam,satis evidentes Vermium indices sunt. Ad quos expellendos, aut mucum, in quo nidulantur, ejiciendum , nihil tutiuS, nec Valentius est , quam mercurius dulcis sexies sublimatus , saepius eXhibitus, sic, ut rheum barbaricum, quod
ipsum per sellas dejiciat, subjungatur. Igitur in se-bribus infantum, ubi justa vermium suspicio est, his potissimum remediis insistendum , neque aliis
rebus, quae vulgo ad febres adhiberi solent, multum tribuendum est. Expurgatis intestinis, sebris plerumque statim conquiescit. Quod nisi eveniat , minutae tartari emetici portiones eXhibendae sunt, ut quae rarissime morbum non tollant, Vel certe insigniter miti ent. Tetri, in sanitatem restituti, valetudinem nihil magis confirmat, a ii0Visque tentationibus tu-
57쪽
tiorem praestat, quam te Vior hierae, pigrae, aut rhetbarbarici, tinctura, ex aqua calcis Vivae quotidie hoc modo sumenda, ut alvus inde leviter solvatur.
Vbioria G curatis febrium intermittentirim. hsgn istermittentes regionibus, qVarum solum uliginosum est, endemi9e sunt, ubi constanter quovis
vere atque auctumno ingruunt : aliis in locis raro, nisi epide micae, certiS dumtaxat anni temporibus, apparent. Victus, cujus maximam partem vegetabilia cruda atque aquosia constituunt, animi abjectio, evacuationes profuis, quidquid denique sanguinem vappidum
reddit; partiumque solidarum tonum relaXat, eam corporum diathesin morbificam parit, quae generationi febrium intermittentium faveat. Quae ratio est, cur pauperes ii S magis, quam divites , Opportuni sitiat Observationibus compertum quoque est, has se bres ruri, atque in Villis, VehementioreS esse, quam in pagis minoribus, Vel Oppidis, ubi pravos aeris noxii effectus fumi, a tot focis accensis surgentes, quodam modo corrigUnt. Ac sunt, qui his anni temporibus , quibus febres intermittentes grassantur, socum, assiduo igne lucentem , magnum sanitatis tuendae praesidium esse perhibeant. Accessio febris intermittentis in tria stadia divi denda est, unum frigoris, alterum caloris, tertium sudoriS.
Frigus incipit ab oscitatione, pandiculatione, &ingrato quodam sen si in dorso, qua gracilius est, summisque manuum digitis. Mox frigus vehemens
58쪽
accedit, cum horrore, qui tam validus nonnunquam est ut ipsum lectum , in quo aeger jacet, concutiat. Nihilominus thermo metrum hoc tempore Verum sanguinis calorem auctum potiUS , quam imminutum,
ostendit. Nimio huic frigori dissicultas spirandi ,
magna praecordiorum oppressio, nausea, saepe vomitus , se adjungunt. Inter haec sanguis a labiis genisque refugit, ungues livent, atque universa cutis ita co rugatur & contrahitur, ut, qui ante frigus digitis arcte insederant annuli, nunc elabantur. Pullus debilis, sed celer, urina, si qua redditur, pallida ac limpida est. Spatium frigoris incertum est, nonnUnquam quatuor, vel quinque horarum; alias horse tantum dimidi id. Plerumque tamen Uni US, vel duarum horarum, esse observatur. Fere vero, quo diutius frigus durat, hoc acrior calor succedit. Sed nec hoc perpetuum est Ubi enim febri intermittenti longius spatium accessit, frigoris sensus gradatim minuitur. Si febris intermittens mortifera evadit, id quod raro tamen accidit, aeger sub frigore mori vulgo dicitur. pro certoque affirmarunt , incisis mortuorum Corporibu S, patuisse, proXimam mortis causam fuisse sanguinem , in corde & circa illud accumulatum, qui vasa majora in centro oppresserit, nimiumque distenderit, sic, ut ventriculi atque auriculae cordis una cum si nubus venosis, ac duae illae arteriae majores, sanguine concreto oppletae repertae sint. e mortis tetiologia mirifice cum theoria illa febrium 1ntermittentium conspirat, qUSe frigus a sanguinis circuitu, in sinthiis arteriarum minimarum impedito, derivat, sive causa ejus humorum lentor, sive partium solidarum strictura spasmodica sit. Sed Cel. LINDI Us, qui sexcentas febres intermittentes curavit, neminem
unum vidisse se testatur, qui sub frigore exstinctus sit, at nonnullos tamen sub calore diem supremum
59쪽
obiisse. Unde pro certo eXploratoqUe ponit, in caloris stadio non tantum vitam aegrotantiS in periculum adduci, sed etiam, illo diutius d drante, universum corporis habitum debilitari atque infirmari. Fluida per stadium frigoris continuatum in centro accumulari, dubio caret: sed brevi tempore cor ipsum satis virium recipit, ut onus istud excutiat. In principio caloris anxietas, nausea, & spirandi dissicultas, remanent, sed paulatim eadem ratione, qua pulsuSplenior ac validior sit, imminuuntur. Calori, qui sere, dum tenet, major est, quam in plerisque febribus continuis, ingens siti S, Vehemens capitis dolor, saepe delirium , vel, in statu deteriori, stupor, aliquis, a it coma , accedunt: respiratio Velox, sed expedita, pulsus validus, plenus ac rapiduS, Urina rubra, vel valdetin cta, est.
Spatium caloris incertum est, atque a variis rebus aut contrahitur, aut extenditur , sed fere constanter profusus su dor succedit, quo accessio terminatur.
Ρ, sive integritatis intervallum, cujus spatium, propter febris intermittentis sp cierum disia serentiam, longius breviusve est, ea lena Digoris Acaloris accessiones iterum atque iterum reVertuntUr,
donec aut febris per se desinat, quod epe in iis evenit, quin initio aestatis dominantur, aut Medici intercessio morbum ulterius progedi Vetet. Quandoquidem inter principia scire non licet. num febris continua, an remittens, an intermittens sutura siit, semper aliquot dies ante praeterlapsi sint , ne ceste est, quam Vera ejus forma certo definiri pos . sit. Quo temporis intervallo, si auxilium morbus desideret, pullusque y caetera sanguinis detractionem postulent, huc decurrendum; si vomitione onus esse
videatur, emeticum, aut, si hoc alvum non solvat, idoneum aliquod catharticum exhil, ndum est. Per-s cpe hiec auailia tollendis symptomatibus febrilibus
60쪽
sum dere invenias. Sin id minus przestent, parVas tutatari emetici portiones, ut supra praecepimuS, adhiberi oportet.
Haec curandi ratio ad febrem, qualiscumque futura est, congruit. 'hiae si aliquot diebus post in termittentem se esse ostendit, nec naturali aliqua ori si facile finitum iri videatur, ad corticem per uvianum
confugere debemus. Palmarium hoc remedium , prout conditiones adjunctae, quze sic pe non, nisi coram intelligit offunt, Variant, ita Varia etiam ratione exhibendum est. Ex his enim definiri oportet, num in potione, an electuario, an bolo, uia pitulis, an decoctUS , an maceratus , devorari debeat. Efficacissima corticem peruvianum exhibendi ratio, si quidem aegrotantes eam admittant, SYDENHAMIR-NA cst, qua is contritus vino rubro , vel aqua aliqua
stillaticia simplici , cui spiritus vini, aliusve cujus
ardentis, paulum adjectum est, miscet Ur, atque ex Jagena, prius accurate concussa, hauritur. Tantum
autem hujus remedii pondus, dum intermissio est,
sumi oportet, quanto ad reversionem acclisonis arcendam opus est. Adulti sero sex octove drachmis indigent. Quibus intervallis sumendum sit, aput extae spatium definit. Si febris intermittens quotidiana est, quod singulis diebus accedit, integritatis tempus tam breve est, Ut, justam corticis per uviani portionem altera quaque hora sumi, necesse sit. Si tertiana est, quae viginti quatuor horas minimum intermittit, tertia quaque , vel etiam quarta hora, illam sumpsisse latis est. Sed, quandoquidem observationes docuerunt , corticis peruviani effectuS certiores non ei ie ,
quam si omnis ejus copia tunc jam ingesta est, quum frigoris accessio exspectatur : idcirco in his febribus intermittentibus, quarum intermissio longius spatium habet, portiones ita eaehibenda: sunt, ut necessaria Iemedii