장음표시 사용
71쪽
Ios translata dubitari non posset. Duo similis metas astos exempla MOR TONUS commemorili.
In omnibus his varietatibus accessiones eumdem , quem quartana legitima, typum servare, biduiquaintermissionem laborantibus praestare ponuntur. Sed
sunt quartanae, quae modo tam Ordinato non redeant, quas quartanas duplices, quartanas duplicatas, quartanas triplices, & quartanas triplicatas, appellarUnt Neque tamen, memoriam his nominibus onerari . necesse est, siquidem omnes febres intermittentes, quae legitimum typum non serVant, rectiuS erraticae, sive vagae , nominAntur. Febres intermittentes quintanae, sextanae, septante, Sta quae qUinto quoque - Vel sexto , vel septimo die TeUertuntur , non , nisii rarissime , observatae sunt, sed, quandoqUe occurrerunt, similiter , Ut omnes reliquae febrium intermittentium varietates, cortici Peruviano cesserunt.
V curati0. FI BRES 1 emittentes mediam continuas inter nintermittentes naturam habent. In decursu continuis saepe tam similes sunt, ut, nisi acerrima attentione adhibita, ab iis distingui non possint : in curatione autem cum intcrmittentibus congruunt, siquidem a nulla re certius, quam a cortice peruviano, debel
Hoc febrium genus endemium est in omnibus regionibus calidis, ubi solum paludosum est, cum aquis staguantibus, quarum aurae putridae aerem replent,
72쪽
nec raro eXercitus, qui in talibus locis castra habet Ecoacti fuerunt, ingenti caede prostravit. Quae ratio est , cur optimam febribus remittentibus medundi methodum ii Medici proposuerint , quibus nos comi rum militarium cura demandata fuerat. t Febres remittentes in Europa atque America septentrionali sub finem auctumni frequentissim e observatae sunt. Maximam partem eodem modo, quo in te mittentes, incipiunt, ab oscitatione, pandiculatione , nausea, vel bilis vomitu , vertigine, praecordiorum oppreisione, ac frigoris . sensu ; sed leviori breviori que, quam in febrium intermittentium principio. Frugori su ecedit calor acerrimus, sitis, capitis, dorsi , ventriculi dolor. agrypnia, spirandi diificultas , Splerumque delirium. Pullus nunc durus est, raro tamen valde plenus. Lingua alba, humida, est. Album oculorum flavet idemque color interdum per totam cutis universitatem diffinditur. . . Haec symptomata per duos sere tres Ve, non Munquam per quatuor quinque, Vel sex etiam dies, manent, donec sudor tandem prorumpit, qui aegrum servat, & qui etiores aliquot horas praestat. Sed post hanc remissionem febris iterum, interdum novo cum frigore, alias sine eo, accenditur. rNovus hic fervor, per aliquot horarum spatium, quod propter laborantium differentiam longius, vel brevius est, continuatuS, ita paulatim intepescit, ut novae remissoni locham faciat, quam tertia Caloris, aliorumque adjunctorum symptomatum, accessio eX-
Hunc in modum febris procedit, dum mors sequitur , nisi morbum aut Vis naturae, materiam morbificam sanis humor1bus similem reddens, vel separans atque expellens, de Vincat, aut artis auxilia ulteriori
Haec de generis descriptione sussiciant, quod in
73쪽
plures, quam duas species, in flammatoriam & putria iam, diduci, necesse non est. Ι. In Dbribus . remittentibus infammat0riis calor, sitis, dolor, vehementiores sunt, cum Cute arida, pulsuque valido, pleno ac duro. II. In febribus remittentibus putridis nausea, Vomitu S , praecordiorum oppresso, ultima corporis infirmitas , animi abjectio, cum cutiS desolo ratione,
pulsusque debilitate , dia thesin putridam clarissime
ostendunt. Haec febrium remittentium di Visio eo commodior est , quod ad efficacissimam curandi rationem nos ducit, quum contra, si eas ita, Ut intermittentes, secundum dies, quibus remissio observatur, dividamus, nihil, quod ad sanandas illas Vere faciat, polliceri nobis possimus. Color flavus, cutem albumque oculorum inficiens, cum bilis vomitu, inter initia febrium remittentium tam frequenti, plures Ρathologorum induxit, ut ex bile, quam nimis abundare atque eXsuperare opinati sunt, febrium bilissarum cognomentum iis inderent. Istam autem coloris mutationem, non a bile resorpta. ut in morbo reg1o, sed ab elementorum sanguinis resolutione putrida, repetendam esse , manifestum est. Curatio febrium remittentium ad specierum ingenium accommodanda est.
In iis febribus remittentibus, in quibus inflammationis symptomata praevalent, secundum sanguinis detractionem, & catarthica refrigerantia , min Utae tartari emetici portiones exhibendae sunt. Ut vis febris infringatur, progressusque Vel supprimatur, Vel
Quibus praemissis, luculentis iue remissionis notis
apparentibus, accessionum reversiones attente obse Vari, aegrotique conditionem curiose eXplorari Oportet, ut, quid porro agendum sit, cognoscamus. Igi-
74쪽
tiar, si tertiae febris accessioni nec spatium longius,
nec minaciora symptomata, quam alteri accedunt; si aegrum vires non deserunt; si morbum is facile fert; si lotium coctionis signa exhibet : tum totam curationem natur e relinquere licet, febrisque, cita. citer quartam quintamVe accessionem, sere naturali aliqua evacuatione , velut sudoribus profusis , urina
turbida , alvi dejectionibus biliosis, copioso salivae
fluxu , vel materiae subflavae exscreatione, finietur. Sin autem quinti diei accesso diuturnior etiam vehementiorque, quam praecedentium dierum, est; si Omnia symptomata ingravescunt; si aeger debilis Dianguidus sit: in hoc statu, sine ulla cunctatione, cadem adhuc vespera, simul atque sudores remiis ouem aliquam attulerunt, corticis peruviani drachma, vel scrupuli duo, altera quaque , Vel tertia hora. dari debent, sic, ut ante proximi diei medium quinque , vel sex drachmae, devorari posmiat, ne, elapso hoc
intervallo, opportunitate careamus necessariam rem
dii copiam exhibendi, quum accessiones sub hoc tempus duplicari , febrisque in continuam transire soleat.
Quamquam non semper evenit, Ut corteX per u Vianus febris progressum illico reprimat: noVum tamen corpori vigorem addit, symptomatibus periculosioribus occurrit, crisinque & maturiorem, & minus molestam affert, quam si omnia soli natur e reliu
quantur. Tantum enim abest, Ut cortex peruVianus, quod nonnulli criminantur, evacuationes naturales
supprimat, Ut contra usum ipsius evidenter laudabilius eparatio in urina, cum sudoribus calidis, per totum Corpus ubertim orientibus, copiosisque dejectionibus biliosis, sequatur. Ρrorsus tamen intempestivos illos atque colliquantes sudores, qui tum huic, tum intermittentium generi, tam iamiliares sunt, prohibet. Hac febribus remittentibus medendi methodo usus
75쪽
cinam ibi fecit. Primis quidem annis, quam habita . tum illuc concellerat, ab auctorum & professorum systematicorum turba, febris curam naturae relinquendam , crisinque ab hac exspectandam esse, clamitante, deterritus, corticem peruvianum in his febribus, quarum intermissiones tam breves atque imperfectae fuerant, exhibere ausus non est. Sed, quod ipse ingenue fatetur, haec cautionis exsuperantia pluribus laborantium funesta fuit. Ubi vero, excussa timiditate, corticem per uvianum liberalius dare coepit , quum vires nondum penitus dejectae essent, Vix unum alterumque amplius amisit, quoque magis remedii illius indolem eaeperiundo cognovit, hoc certior de ejus quum innocentia, tum efficacia, factus est.
Illustrissimus JoΗ. ΡRINGLIUS, dum Medici casLtreissis munere functus est, febres remittentes eadem propemodum ratione curaVit. Pleraeque inflammatoriae fuerunt, sanguinisque detractionem, pro symp-
tomatum vehementia, semel, Vel iterum, vel Lepius, desiderarunt. Statim a detracto sanguine alvum purgavit, ac postridie mane parVas tartari emetici portiones exhibere coepit. Quae quidem evacuationes, si febrem non eX toto profligarunt, certe vim ejus haud parum molliverunt, corticisque peruviani usum, ubi necessurius esse visus est, tutum atque essicacem reddiderunt. Febres enim remittentes inflammatoriae, nisi, vasis satis exinanitis, intestinisque exoneratis , vis morbi infracta ante sit, quam cortex pe-ruvianus adhibeatur, fatile in continuas inflammato
Cl. HUCRIUS , Nos comiorum militarium superiori bello Americano Ephorus, eadem principia secutus, febres remittentes felici sere cum successu curavit. In America septentrionali nunquam valde arduum ipsi fuit, febrem cortice per uviano debellare:
sed in India occidentali, nisi curtice peruviano sub
76쪽
prima statim remissione, quantumvis imperfecta, e hibito , febris remittens facile in continuam degene
In regionibus calidis febres remittentes fere putridae, & valde quidem putridae, sunt. Nullae in his
evacuationes tutae sunt, nisi quae a manna soluta, tartaro solubili, sale polychresto, tartaroque emetico , petuntur. Sanguinis detractionem nocere, observationibus compertum est. Et quamvis febris ab iis symptomatibus incipiat, quae illam imperent: maximo tamen cavendum est opere, ne nimia sanguinis copia detrahatur. Quum summa nausea & vomitus priccipua febrium remittentium putridarum symptomata sint, tum ad has molestias levandas, tum etiam ad diathesin putridam quodam modo corrigendam, saburraeque, in ventriculo atque intestini duodeni flexu liperentis, acrimoniam mitigandam, nihil valentius repertum est potionibus ante melicii, subinde haustis : quibus subjunctus liberalior corticis peruviani usus curationem absolvit. CujUS quidem remedii eximia in sanandis febribus remittentibus putridis efficacia concordibus Medicorum, qui superiori bello variis in locis militum valetudinem curarunt, testumoniis confirmata est.
Grietates , titrique febris remittentis Deciei subje ctae.
FEBREs remittentes quum non uno eodemque, sed vario & multiplici modo, accedant, merito in Varietates diducuntur. SAU VAGES IUS , tempora remissionum spectans, febreS remittentes in craphimerinas, tritae ibas, &tetartophyas,
77쪽
fetortophas, dividit, prorsus ita, prolat hae qliartanartim , istse tertianarum, illae quotidiauarum typo respondent. Sed haec divisio. uti jam monuimus , non
utilissima est. Quare eas tantum aut tamquam inflammatoriaS, aut tamquam putridas, considerabimus Febris remittentis in faminat0rite varietates sunt: I. Febris remittens catrirrhatis. Eadem huic accedunt symptomata, quae supra in febre catarrhali continua descripsimus , nisi quod remissiones locum habent. Curatio quoque nulla in re discrepat, prae terquam quod morbus, remediis, in initio adhibitis,
Non cedens, cortice per u Viano oppugnandus est. II. Febris remittens perapneum mica Anno hujus
Leculi quinquagesimo septimo in Provincia Galliae epide mica fuit. Incepit a tuis importuna, lateris dolore, spiritus dissicultate, sputis cruentiς. Biduo tri
duo ve eXacto , materiae glutinosae amarae vomit1o
successit. Remissiones singulis diebus : in morbo autem letali die quinto, vel septimo, suerunt. Feliciter curata est moderata sanguinis detractione, paucisque tartari emetici granis, cassiae & tamarindorum decoctationi adjectis: quod remedium humorem vitiosum supra infraque eXpulit.
III. Febris remittens ardens , si Ve causus. Ardentis cognomen a summo aestu atque siccitate accepit. Sitis flagrantissima accedit, nullus autem neque Vomitus, neque ventris fluxus, nili sub finem morbi: quo tempore non raro alvus profluit. Alternis diebus remit titur, tertianae typo respondens. Auxilia sunt sanguitanis missio, pro virium ratione repetenda, medica menta cathartica salina, minutaeque tartari emetici portione S. Haec febris adolescentes robustos , soli torrenti per aestatem diu multumque eX positos, invadit.
IV. Febris remittens bilios, . Hanc Varietatem a praecedente bilis vomitio potissimum distinguit. Nam I m. II. Ε
78쪽
& caloris, & sicis, vehementia in utraque par est. Sed praeterea febri biliosae saepe numero ut vi produ-vium ac sudores profusi accedunt. Frequens militum, in castris degetatium, morbus est, qui mense Augusto oritur, ingruente autem frigore brumali , milescit: quo tempore tussis doloresque rheumatismatici accedunt. Incipiens e Vacuationes desiderat, quae vim labris ante infringant, quam corticem pem Vinnum tuto exhibere liceat. Febrii ui remittenti putridartim praecipua maXimeque pernicialis febris fata regionum calidarum. est, eui scriptores varia nomina indiderunt. A SAU-vAGESIo trisaeophra Americana appellatur. Accuratam ejus descriptionem dedit Cl. JACOB Us MARIT-1R1K in disputatione inaugurali, quae de febre mali: Da fava India occidentalis inscribitur. Initium nain bifummae inflammationis notas eXhibet: perpaUCOS RU-tem post dies hae sumptomatibus, a magna putredine& dissolutione sanguinis nascentibus, decedunt. In vadit potissimum juvenes robustoS, qui nuper ex orbe
nostro in Americuna advenerunt, quorum qile Vasa
sanguine denso reserta sunt. Sanguinis detractio , quamvis initium morbi ipsam desideret, summa cum cautione institui debet. Chirurgi, militum valcvudinem curantes, in principio salibus catharticis & manna, quibus intestinorum canalem eXpurgRrent, minutisque tartari emetici portionibus, usi sunt: potiquae remedia statim ad corticem peruuinmma conm- gerunt, eumque manu liberaliore, atque eae inieci vallis brevioribus, exhibuerunt. II. Febris remittens anginosa maligna. Ilaec nonnunquam in variis Europae regionibus epide mica est, infantibus quam maxime funesta, Ac fere exanthemate scarlatino stipata. Unice hanc sanat cortexperta Vianus, cum eo tamen, ut ejus usui cathartica blandiora , minutaeque tartari emetici portioneS ,
79쪽
prae mittantur. Conser, quae infra Cap. XC in febre scarlativa maligna dicemus. III. Febris remittens paludosa, egregie ab Llustrisnssimo JOΗ. ΡRINGLIo descripta. Frequens est post aestatem calidam in regionibus humilibus paludosis, quas e spirationes putridae replent. Multi sanguinis
detractionem non fert, sed praecipuum auxilium a cortice pertiviano petendum est, nis1 minutae tartari emetici portiones morbum inter initia su stulerint. Hae febrium remittentitim putridarum Varietates notabiliores sunt. Sed, praeter illas, aliae a scriptoribus commemorantur , quae a sympto male aliquo olestiori, vel praevalente , nomen trahunt. QualeS sunt : OlV. Febris epiala, in qua interior pars coporis frigore intremit, quum tamen in eXteriore non friguS , scd calor unus aequabilisque , tactu deprehendatur. V. Febris phricodes, in qua tum interiora , tum eaeterna, summe frigent. VI. Febris horia, in qua partes summae eXternaeque frigore perhorrescunt, centrum autem corporis& interna aestu torrentur. VII. Febris st Odes , cui tam intolerabilis praecordiorum oppresso atque anXietas accedit, ut laborantes ne minimo quidem momento temporis eumdem situm etinere possint.
i III. ' Febris helodes, in qua corpus immodico sudore dontinenter perfluit. IX. Febris Ducopalis, silve cardiaca, cujUS prae cipua symptomata sunt animi defectio, & ingratus quidam in pr9ecordiis sensus. X. Febris caroticu , in qua 'ger sopore Oppressus jacet.
80쪽
Febris exanthematica , in species divisit.
EBRES estauthematica suo jure molimina dici posusunt, quibus natura materiam morbificam eXpellere, sanitatemque hoc modo restituere conetur. Etenim ad hoc genus omnes illas febres reserimus, in quibus perspicue aliquid separatur, separatumque eX corpore eliminatur, quod, quamdiu cum humoriam, pervasi ircumeuntium, univertitate permixtum manet, plurima symptomata mole ita creat, quae, simul atque illud ad summam cutem ejectum est, fere mitiora evadunt, Vel ex toto conquiescunt. plures sub hoc genere specie S sunt, quae, prout Daturam faciemque propriam habent, ita propriis nominibus distinguuntur. Plures quoque singularum specierum Varietates sunt, a variis symptomatibus, materiae morbificae separationem atque expulsionem vel praecedentibus , vel comitantibu S, repetitae. FebriSlexanthematicae species sunt: I. Variolae. In hac, praegressis symptomatibus se-brilibus , pullulae inflammatoriae prorumpUnx, quae in pu S Vertuntur, ac saepius tam numerosae sunt, ut totam faciem, maximamque summi corpori partem,
Il. Morbilli. In hac post validam trium quatuorve dierum febrem tussi, delacrimatione , pituitaeque e naribus curui st1patam, faciem & totam corporis summi universitatem eXanthemata rubicunda contegunt, partim eX papuliS eXigilis, qUT non , ut Variolae, in pus vertuntur, partim eX maculis latioribUS , quae tandena e Vanescunt, exsiccataeque , in