Augustini Steuchi Eugubini Veteris Testamenti ad ueritatem Hebraicam recognitio

31쪽

AE L I B E R. re γινόμνα,ὁ δελὸς ου μυ χονω-m λλ δω a P κο κον αυῖον φησιν,αα n ηφαγωγον πιατ δει ηπλῆ id est,propter hoc igitnusquani uidetur Aristoteles protulisse estoctrice mundi causam esse dcum: asserit enim facere nihil esse aliud, quam uia quadam, & per modum genes randi,aliquid in lucem efferre.at deus iac* t spore operatur,ne in sine subita persectione. coigitur negat cum mundum cssecisse, sed magis dicendum esse cum produxisse. Haec cluae ci

tauimus ex Ioane uidentur cum nostris thcolos gis conuenire. Athanasius tamen cum in eos inaueheretur,qui ex aliqua subiecta materia naui dum a deo effectum esse contenderent,ros refelσ-βllo .lix ea ratione:quia sit Vera haec essent,deus non fatibis opim ctor d Opis ,uel faber potius appellaretur,inae seu mer mu nuens proprie deum appellari factorcm, quod di. ex nihilo omnia condiderit,eius uerba haec sunt contra Arrianos, G ο Κορ ἰἱ υλαρ 6γα φύ γ, U

αν odisssu ὀ θεορ. D S. Sebraice nomen plurale ductum, abn elotia eius singulari.Dubium itaq; UidctUr, cur uocem uerbi singularem nomini plurali ad diderit, ut dicerct creauit elotiis, ac si dixisset creatuit dij. creauit dii,quod no solum hoc loco,sed toto etiaueteri testamento positum repeties. Quida Hobra O

32쪽

braeorum dicunt,eum Hebraicae linguae morem esse,quem Θc Ismaelitae N Itali sequantur,ut principes ait optimates uiros nomine plurium salutent,atq; appellent: dem ratione & sacram scriPturam,deum dcos appellare: in non selum in hac uoce,sed alqsetia diuinis nominibus ut est Adonat,plurale enim est hoc, sicuti oc illud. quo loquedi more non modo erga deu uti Hebraeos, Herum etiam ipses homines. Nam quis licrum situ uocans dicere posset adonat,id est heri mei: ut dicimus Italice uos fecistis,ad unum tantum . sermonem dirigentes:quod N in hac uoce fit bais halim, id est, heri. multaq; esse eiusmodi uoces, quae peculiarem aliqua persena, nomine plurali denotent. Atm hoc modo tuentur se Hebraei, quorum didia si uera essent,seusira nos Christia

n ab eo nomine testimonium peteremus,diuina trinitatem ex ueteri testamento asserere uolcnistes. Scire stam oportet,nos sepenumero in torsquendis sacris literis,intolerabiliores esse, quod faciunt concionantes:ut enim multa sunt in uerteri testamento,quae ad Christu spectant,sta sunt pleram,quae ad illa tempora sint tantumodo referenda audaei tamen quo siros errores tuerentur,ucritatici; tenebras offunderct,falsas multis in locis interpretationes excogitarunt Igitur credere par est,In sacris literis longe aliam esse diuinam rerum,ati humanarum rationem,ita &altu hasbere sensium,quae deu exprimant,quam quae lim

33쪽

3o LIBERminem,res humanas.NO est igitur,ctu credas mus,siqua loquendi cossietudine in rebus diuisnis utimur, eademq; utamur in rebus humanis, subito consequi,tit eadem sint.inuenimus enim,

id nequaquam uerum esse,ut uerbi causa in hac eadem re de qua agimus.si quis enim dixerit ociemus cribemus,oc tamen unus sit qui loquat, qua phrasi Graeci atq; Latini maxime delectanatu non cosequitur,ut si eodem modo loquatur deus,subito de uno tantum intelligendum sit,ut deus eo modo loquatur secum. Hebraei etenim illud,saciamus hominem ad imaginem 5c simili tudin nostram.Et illud rursiim,uenite &d scendamus di confundamus,exponunt oc ipsi ut . nos.sed ipsi dicunt deum Angelos alloqui,nos patrem ipsum filium.Itaq; nomen elohim,signistrinitate Ila ficare S.trinitatem,multa post int esse argumens si to. Principio enim, Elohim dic Deum significat,& angelos,oc praeclaros uiros,ac iudices,ut nos alibi dicturi sumus:nusquam uero eo nomine peculiarem angelum aut iudicem denotamus, sed multos simul.Cur ergo di cum deum significat, non ad plures illud referamusmel alia certe deabet esse hic,atin ibi ratio. Praeterea quod aliqua pluralitatem cum ad deum refertur,complectat,

illud quoq; indicio cst. adiunxit enim di uerbista nominibus pluralibus, ut site. Iose. ι . id est,quia dii sancti est,id est quia deus sanctus est. p. quo , inserius inuenis

34쪽

apparuerulei diu.capite quo o. res id est,postquam abduxerui me dη, que locu nostra aeditio interpretatur. Postquam eduxit me deus de domo patris mei. His atqueat is innumerabilibus coniecturis cognoscimus nomen illud non sine diuino quodam mysterio, pcr plurale estcrri,praescietis cum id nulla necessitate fiat:inuenitur enim eius singulare elotia. I . eis cur itaq; placet magis sacris literis deum elOhim fius Elbbim

appellare,quam elotiamisi mystice id fieret pluσ quin Elahara de hac re referre supe sedeo, quod aliud aga

mus.Sunt enim etiam qui opinentur,idololatris rorem ex hoc potissimum nomine pullulasse, deosq; plures opinatas getes fuisse, in ta hoc, quam alia peruerse interpretaretur,ut diluuium teucalionis,cui tot commenta gentilcs astixerrunt: in certe Deucalion, ipse Noac suerit, ut Mucillannos aliquado probaturi sumtis.Curta Berosus cr NoacbCaldaeus de tempore illo scriDens, dicit: Noac i m. deoru fidisse uenerantisssimum nisi quia sorte leugerat historiam Hebraicam,& inuenit ibi tradiis tum Elohim,id est deos creasse mundum,& eosdem colere solitum Noac quae tamen ita rescaruntur a nobis,ut ness Obemus,nem improbes mus. Eloim uero ec deum di dominum uertere

possumus,sicut Miniscue id nomen Septuaginta Hieronymus interpretantur.Neq; hoc ostendit,hac editione no este Hieronymi,ut conatur PauluS

35쪽

3r LIBER, Paulus episcopus Foros proniensis probare. siquidem & nomen Tetragrammaton Septuas me di. ginta interpretantur me , id est dominu,quos ec Hieronymus sequitur. Terra autem erat inanis 8c uacua. Hebraice quom duo nomina ponuntur, quae Me pollent mr toltu uauoltu,id est,inaneta uacuum,inquam igitur nomina diuersa sint,

res tamen eadem est.Colligitur autem ex omniabus locis,ubi ea nomina reperiuntur,ea signis, care modo inanitatem,ipsumin nihil modo uassitatem,ac ruinam,ic quasi deformitatem. Ideo

met ,id est,inuisibilis incomposita: eius rei de formitatem atq; uanitatem Optime optimetes.c Respexerunt autem,ut puto,ad Chaos ab antis quis celebratum,cuius corpus ex confusis eles mentis erat coflavina,quae res faciebat,ut oc inauisibile esset, propterea quod ignis in aliis et mentis delitescebat,& incomponium ob eadem

causam. Quid enim differt id quod de Chao ab Ouidio refertur, di quod a Septuaginta hic de

ipsa terra ' cum ille rudem indigestam molem ipsum appellet,lii uero incoposita de ipso Chao rra in ergo senserunt hic Septuaginta:*cb mihi no s vii Cr m* tis compertu sit,an idem sit terra inanis & uacuam ter in sacris literis, oc Chaos apud gentes. Nam sim, Chaos element confusio est, stat certe ante mundum

36쪽

mundum conditu aliquid extitisse, quod sacris

scripturis aduersatur .Plato enim deum condendo mundo,nihil aliud uult fecisse, quam costisaelementa in ordine redegisse, ius sententia exisplicans Tullius,inquit:Haec nimirum gignendi mundi causa iustissima:namcu costituiuet deus bonis omnibus explere mundum,mali nihil adis miscere,quoad natura pateretur, quicquid crat,

quod in cernendi sensum caderet, id sibi assum psit,non tranquillu di quietum,sed immoderate agitatum di fluctuans,idi ex inordinato ad ora dine reduxit,haec ille.Si itaq; terra inanis Θc uas a Chaos est,fuit ergo aliquid ante mundu coaditum, atq; ita cu gentibus lentimus. Optimum igitur fuerit ad nos de ipso Chao sentiamus,ex poneremem enim diuersia est antiquoris opinio a sacris literis,ex hoc enim Genesis loco silmptu est Chaos. Audeamus igit,sicut facit 8c Plato, nominis etymologia explicare,quae forte si nouera,proxima salte uero erit.Sciendis igitur oessere antiquisssimaru gentiu theologoru opinios nes ex sacris literis acceptas esse,ci, in illi eas uel propter diuersitatem linguaris, uel diuturnitastem temporia longe immutarint,ut quod dedisluuio modo dictu est,& quod de Gigantibus traditur:cu hi di tempestate Noa N paulopost fuerint,nem hi ali j ab his qui ibi traduntur sint.sed

de hoc alibi.Chaos itaqi ex sacris litcris est accea Ptum,quae ut omnium sunt antiqtussimae,ita ab c omni

37쪽

3 LIBER omnibus illo primo tempore cognitae. Quidqd

cnim de mundo condito,de creatione Adam,de Gigalibus,ta de his quae post Noac seccessere, accidisse narratur,necesse est per singulas aetates ab usq; Ada comemorata fuisse. Moy ses quom non tam quae ex ore diuino excipiebat, scripsit, quam quae serebatur passim ea tempestate.Ideo νζυπ- Mercurius qui proximus illis teporibus fuit, νψ ςφορ' misime Moy si consentanea scriptit. Erat ergo apud uetustissimos homines opinio, fuisse ante mundu conditis,aeternam quandam priuatione,' aetcrnas tenebras sempiternami caligine,e qua mundum deus effecisset,id cst quatuor elemeta, cum in mundo nihil sit aliud,& quoniam in illa aeterna priuatione omnia indigesta ac permista delitescebat,ypterea appellata est ιoque, id est, inordinatio quod postea n6 ita probe intelligestes posteri theologi,crediderut hanc priuatione suisse iam existentiu clementorti confusione, id est Chaos.Sed *fecto haec uera fuit apud uctuositissimos de Chao sentetia.Chaos itam est scinpiterna illa ante creatione mundi priuatio,sempita, ternu illud nihil,densissimae n5 existentiu rerum.. tencbrae:nem enim hic tenebras appello,quae luI ci opponuntur,sed ipssim no esse.Quod ital in sacris literis nucupatur thou 5c boti,ab alijs geαtibus uocatur Chaos.Quod nonae cis Graecam etymologiano admittat,putamus ab Hebraico sumptum esse, ut pleram etiam alia inde si apta sunt

38쪽

GENE: 3sght.Mensura enim nomen est Hebraicis,faccus quodi, similiter quod dicimus vado,illi dempta Vocabula ab una syllaba,iia,uel ba, quo oc lingua Italica uti in iis sumtur. Et rachamare Hebraicu est, infinitaq; sunt alia,quae piget referre. Itam cu ab una lingua in

alteram transeut nomina,maxime solet immutarri Litera igitur th apud Hebrsos, oc cli maxima habent in scriptione assinitatem .Prima enim sic altera sic n,scribitur.Quod itaq; erat in sacris Ilicris N apud Hebraeos thousetes per linguae diuersitate,chou appellauere.Facilis est a chou ad Chaos transitus maxime in desinetia Graeca, in qua omnia fere Hebraica nomina siue in ti,siuite in i desinant,in os mutatur.Quod aute dictu est de thoti,idem dicedum cita de bou,una tam tum litera commutata. Quare fortaste non sensiit recte Arsotcles,qui Chaos απο χωρας dici putauit, quasi licteres illi Chaos putassent mr esse omnium rerum receptaculum, Quod Pluris ..inum abest a uero.Minus quoq; Proctus,qui pu 'tat Orpheum per Chaos, materiam primam instellexisse ut est illorum hominum mos, omnia in sitia dogmata torquere, ctiam quae sint fabus

Iosissima. itaq; quod Hesiodus de Chao refert:

id est, Extitit ante Chaos, post haec latissima

Qua stuper innixu podus rerum incubat omne. c a Idem

39쪽

LIBER

Idem est cum eo,quod hic in Genes traditis di

Terra erat thou,ct bou:id est,terra erat nihil. Taenim Hesiodus,quam sacrae literae per terram totum intelligut mundii,eo quod ei sunt admista, di annexa reliqua elcmenta ille igitur dicit ante terram suisse Chaos,id est,nihil. enesis autem, terram fuisse nihil, est enim phrasis Hcbraica, antequam enim terra effecta fuisset, crat ipsum nihil. His consentanea etiam sunt quae a Mercurio de eadcin re tradutu qui in stio Primandro

Erant inquit tenebrae infinitae in aby sto,& aquata spiritus tenuis intelligibilis, quae diuina utra tute erant in ipso ChaoTenebras itaq; appellat sempiternum illud nihil.Qtiod autem dicit e sfuisse in abysso,idem est quod di sacrs recensent literae,& tenebrae erant stiper faci abyssi.tans tum in phrasi, Zc loquedi modo differunt. Idem uero est apud Mercurium tenebrae,abystiis,NChaos, quod in sacris literis thou & bou, di tenebrae oc aby stiis. Sicut ergo diximus terram, id est,mundum fuisse thou bou, id est nihil sic postea repctimus ide explicare magis uolentes, MUM. dicimusq; tenebras fuisse in abysso Per aby ssum cnim hic nihil aliud intelligitur, cli profunditas

illa tenebrarum,no existentium rerum,& quasi Aeterna aeterna nocte septiliarii. Nox igitur illa aeterna nox. tam a Mose,cb a Mercurio abyssus nuncupatur.

Quod

40쪽

G E N E. 3 Quod autem tam Moses, Φ Mercurius addunt aquas,idem est:per has enim intelligimus ipsam iam memorata aby stum. Neq; cnim nos turbare debet, Q uarie loquatur,idemi per uaria nomi ita significent:ea enim theologorii est loquendi consiletudo.Per tenebras ergo,abyssum,aquam

di thou Zc Chaos idem significat. Addit postea

Mercurius nihil a Mose dissenties,Et spiritus tenuis N intelligens,existans in Chao nimiru spiritus sanctus, qui per aeterna illam priuationem ferebatur,diuinitatem sita fruebatur nihil enim ope indigebat aliena, ut esset. Ab infinita igitur aeternitate fuerunt tenebrae illae:fuit di deus,cusius spiritus per uasta illa aeternitat gitabatur, ac uiuebat.idcirco addit Mercurius,que diuina uirtute erat in ipso Chao. Quis enim no intelliugit diuinitate ipsam cum illa priuatione semper extitissetquacb hoc no sit aliud, ac si dicercinus:

deus sema fuit,cu nihil aliud esset.Chaos itacu, i di thou 5c bou,& nihil ide sui. Propterea Aquis

indigestum,id est inanitatis N priuationis costissio. Theodotion aute νον hoc csi inane ac nihil. cum quibus sentit 8c Chaldaica aeditio,

est,& terra erat deformata di inanis. Neque me Hebraeoru de Praeterit permultos esse tum Graecos, tum Hes chao opinioc 3 braeos o