Augustini Steuchi Eugubini Veteris Testamenti ad ueritatem Hebraicam recognitio

61쪽

sa LIBER Aquas maris. et an id est, aquas in maribus: uesmin erat durius.Venuste ergo, & apposite uerstit aquas maris:quod,quia lingua Greca facilius patiebatur,non immutarunt Septuaginta:uerstunt igitur υδατα- λάμ-, id est, Aquas in morai M. maribus. Vitare enim oportet Hebraismum, ne in asperam & dissicilem orationem incidamus,

quod enim apud illos degantissimum est, uix a Pud nos posset audiri.

Faciamus hominem.

Dictum est supra,Hebraeos conuenire nobiscum, in exponendis hisce uerbis. Graeci enim τmdis ni patres,quos Zc nostri postea secuti sitiat,opinans sterium. tur hic trinitatem innui, cum dixerit faciamus, non faciam,aut aliquid huiusmodi,patrem sciliucet locutum cum filio. Quam expositioncm plures Graecorum sequuntur,& e nostris maxiome Augustinus. Quidam uero Hebraeorum,Ut fugerent hunc scrupulum, dicitiat deum, tum cum angelis habuisse sermonem, sicut princispum moris est, ut quanquam seruos silos non consulant, saepe tamen fit, ut aliquid facturi,co sermonis genere apud eos utantur. Quod Nquidam Haretici opinati sunt,quos citatTheo' doritus, eorumq; redarguit impietatem.

62쪽

angelis ec prauis daemonibus tunc locutum asserunt, non intelligentes id quod dicitur ad imaginem nostram. Basilius de hoc citans Iu

id est, Sic& Iudaei, genus

hominum ueritati inimicum, no ualentes aliam afferre causam, asserunt multas esse personas,

quibus cum deus locutus fuerit: nam asianti hiis sibi angelis dixisse, faciamus hominem. Iudaicum sane commentum, et illius nationis ad mentiendum propensς fabula:id scilicet dant operam,Ut uno repudiato,infinitos admittat:&reiecto filio famulis consulendi tribuant autoriutatem.& eos qui nobis seruitute pares sinat, nos strae creationis dominos efficiat. Hoc refellit ocGregorius theologus, absilrduinq; esse dicit, ut deus m angelis sic loqueretur. Alii eoru perple

63쪽

eo LIBER aut trinitatem Christianorum eliciat: m ob rem aliam interpretationem excogitarunt, ut dicerent deum secum tum locutum fuisse, de quibus idem Theodoritus. ἰουδο ι est Me

ο θεορ. Hoc est udaei uero alia dcmentia praecis pitati s incasserunt enim secum dixisse deum,faciamus hominem quemadmodum solent hi qui summis funguntur magistratibus:na Praetores, ac Tribuni sub numero plurium solent dicere, imperamus,scribimus,lubemus.& id genus.d mentes profecto,qui non intellexerint deum se Deum D se re semper singulariter loqui.Haec ille,citaim ins 'Purirer numera exempla ut illud,Finis omnis carnis uelaqW- nit cor m me.& illud,Non erui tibi di j alid praeoterme:&alia. Inuenies autem uerissimum esse ita sentire Iudaeos,ut ait Theodoritus, si legeris hoc loco Auen Esdra. Sed nonne probabilius est,quod attuleriit nostri perperam enim N ineuptissime Iudaei post cΗRIsTI aduentu scriptus ras interpretati sunt,ut passim in eorum scriptis

uidere licet. Alii quoq; ad philosophorum plas

cita, alid ad astrologorum eas torquere conati

sunt Toru itaq; comenta puctiles nugae nihili sunt

64쪽

GENE. ea sunt sariendae,sed autoritati potius sanctissimois rum doctissimorum patrum standum, qui Ndiuinitus sent locuti, di eorum mentes omni

lynceo erant acriores.

Ad imaginem nostram.

id est, in imagine nostra:nihil refert quod prspositio mutata sit:sic enim erat Latine dicendum, ut di Septuaginta fecerunt, qui, ita,

uerterunt,in ore , ad. Quae a Platonicis numes initiratur inter causas exemplares,eam in appellant

Oribe o. id est,ad quod. Notat Rabi Moses, in suo cMore haesbchim id est,imaginem,hic sis dgnificare imaginem substantialem,quam philossophi μαω, aut ἰδέαν appellent,non illam quae

lineamentis, atque coloribus exprimitur. eam Phoc.

enim appellari thoa id est, corporis quas litatem.Propterea ad imaginem diuinam factus homo dicitur,hoc est,quatenus ad ipsam dei in Ηρ ρ P stelligentiam ac rationem substantiam spectat, ad cuius similitudinem effectus homo est,quod homo in ipsa ration atque intelligentia homo sit. Quam opinionem refert Plutarchus etiam Homeri fuisse. Idem postea sensit ec Socrates, quem Marcus secutus,pronuciauit corpus esse quasi animi receptaculu. Sic ec Epictetus Stoliscus,& eum secutus Simplicius. Syrianes quoque de ea re haec uerba sitiat o mo ν-- ω-- et o id est, mens quae in nobis est,

Proprie

65쪽

ca L 1 B E RHomo alio, proprie homo est. Quia igitur homo, id est ra

intellactas, tio, ec intellectus humanus ad imaginem insmmi. tellectus diuini factus traditur, inepte certe cum locum Manichaei, atque Gentiles intela ligebant, credentes id de corporea imagine dici, nosq; impietatis reos agentes, cum issensiis ec a sacris scripturis, di ipsa natura plus rimum abhorreret. Quamobrem iuste ab auotore Latino carpitur Epicurus, qui hanc hos minis cim deo similitudinem in corporeis lianeamentis ponebat, apud quem haec sunt: Adsimilitudinem enim deo propius accedebat lius mana uirtus quam figura. Factum autem hos minem ad imaginem dei testatur Nipse Meris curius dicens . O A παν ων πατκ ὁ νῆς,ο ν. 3

Hoc est, Pater autem omnium mens, cum uista esset oc lumen, peperit hominem sibi fimiis

lem quem amauit tanquam propriam prolem, erat enim pulcherrimus, cum paternam tesneret imaginem . Et paulo inferius. φ de s ζωήδεν ο λορ, et πατκ, eg= ου . id est, lumen, & uita est deus oc pater, ex quo homo effectus est. Psellus in Chaldaicis oraculis aut sententns, de hac re etiam scribit fuisse, ec

66쪽

R έαρτῆ ἰδιοτκτο , id est, Quemadmodum iusher Mosis ad imaginem dei fingit hominem, sie 5c Chaldaica haec sententia pronunciat, mundi huius opificem di patrem,suae ipsius naraturae quaedam symbola animis humanis inseruisisse. Proclus ctiam, inter Platonicos celeberrimus, hoc modo de ea re sciitit o se n- νούς, ου πζω νου &ίων. Hoc est,Mens quae in nouhis est,est imago primae mentis. Nisi forte aliud prinia menti sentire uideatur nam primam mentem, no sumsmum deum,sed Saturnum esse fabulantur ad N apud eundem scriptorem quem modo citaui mus extat,qui in legibus ait:Est igitur homini cum deo smilitudo. Alibi quoq; scripsit nostruanimum,diuinii esse simulachrum. Quod igitur Antim b in sacris literis traditur,ne gentilibus quidem sa manus sim Pientioribus erat absconditu.Vt hinc facile in bo tantelligas,quanta sit sacrarum literarum maiestas, ad quas qui propius accesserunt,caeteris sapientiores apud gentes habiti sent.Eam diuina simi ilitudine,quanΦ in animo sita sit,possunt tamen homines facile amittere,si scelerate & impure ui Nerit. ideo Gregorius Nys ius,in animi expiatione eam positam esse asserit dicens.haec inquit

id est, Puritas , beatitudo, carere assectibus , ab omni prauitate esse seiunctum, di id genus alia.

67쪽

ε BER. Cus consone fatetur 5c Empedocles, homines probos esse dei simillimos, di post uitam fieri deos,dices, εν ν ρωαβλαῶm id est, post hac Uitam inquit, uiri sapientes, dii essiciuntur, ecquasi repullulant. Est autem oc illud obseruans . . dum,diuinis patribus nostris, atris quide uisum Ag m esse idem esse ad imagine di similitudinem, alijs autern aliud. Apud snterpretem Gregorii.

v θειας υτ χυm qin uera est, Et sancto quide Cyrillo idem uisum est,esse ad imaginem & similitudinem: eteris autem diuinis patribus aliud, iit ad imagine significet ipsam intelligendi vim, di ipsius intellectiis libertatem, di imperium:at ad similitudinem referri ad uirtutes, quantum natura datur ad eas homini attingere. Nam hae tanquam similitudines diuinae naturq sunt. tato etiam sententiam Chrysostomi, Augustini ec. aliorum,quia infinitar prope sunt. Hominem. Dominis uti dγώ Adam.Varia uero est hominis etym ria et moloά logia tam apud Graecos,quam Hcbraeos ac Laa

a. tinos .Primi enim VOcu inuentores,non eandem

rem spectabantata* is,qui apud Graecos finxit

nomi

68쪽

G E N E. nomina,que deus,sive quiuis alius,non idem asnimaduertit, quod di is qui Hebraeis appellastiones notauit. rece enim si Platoni credimus, . homo ανθρωπιρ uocatu quod Os sublime teneat, sursum* aspiciat.ab Mai sursum,& αὁρῶ,aspicio. Hς φ Si aute homo Latine ab humo dicitur,conuenit etymologia Hcbraica, ab adama enim,id est,

humo, Adam dicitis est cycii Iosephus ab edom

hoc cst rubro id nomen duci putet fictum enim esse homine in agro DamascenO,eanam terram,equa compactus fuerit, rubram extitisse. Quod ramcisi non improbo,sacrae tamen literae docet, ab adama,dictu esse Adam. Verissima igitur hominis,ac maxime ad hominis proprietate ac ades etymologia erat ut a terra uocaretur. Deus

cnis,more figuloN his literis docetibus, homi nem luteum prius finxit, ni sensu,omni mois tu carentem,cui cu inspirasset, repete animatus cst agitur si id potissimu ac maxime memorabile dum essiceretur homo coligit,ut prius fuerit terreus honestissima fuit eius appellatio, ut Adam quasi terreus uocarct. Ut ergo humanu corpus e terra ductu factum est, ita nomen hominis,qterrae nomine duci par erat. Adam igitur no est Adri non nomen illius primi hominis propriu, scd totius propria nospeciei humanae. Ideo utrum s u complectitur: imn es si dicetur enim inferius cap. s. in die qua creauit αβς-- deus homine,ad imagincin dei fecit illu, mascuisium ecfoeminam creauit eos .Hebrsi quom pro

e co

69쪽

cc L I B ER. eo qdrnos dicimus,homo animal rationalesipss, Adam chai medaber. Quapropter obseruanda est phrasis Hebraica,qua di Graecos inuenio aliquando uti.Sicut enim Graeci frequeter dictit, ἰατPὰ ποαδες, ινφῶρ που δες. id est, medicom filii,

Indo1ς filii:ipses medicos, ipsos in Indos intelli gcntes,non co8r filios:sic oc Hebraice hominesr: se' appellatur bene Adam,hoc est filii hominis,us DR1 hq μ' desidet genus humanu.In euagelio ergo, det is, ' appellat se filiu hominis,idem est ac si uocaret se homine,neq; aliud ibi suspicandu est:est enim locutio Hebraicamel enim se filiu hominis uocahat,quod ex Maria natus esset, quasi: illud esset Meristinati sed Q figura ac naturam gestaret huimanam, di Q uere cilci homo. Filius itaq; horni nis,id est homo.Vt enim elegatissime quis apud Hebraeos loqueretur, si omnes homines filios Adam diceret,ita in singulari quoq; homine uenuste id fieret.Hanc phrasimhad loca Hebraei accomodant:appellant enim filios orientis eos, qui ad ortum habitant.Filiu pacis,fili u timoris,Dὸῆhaifus filium mendaci De quibus nos alibi copiosus. Augustiat in Qui autem frigidam expositioncm Augustini terpretatio huius nominis Adam appellat,quod is sanctissinominis muS,sapientissimus cp uir, Adam putet dici, qΤADAΜ. per has quatuor literas, omnes mudi partes inutelligamus per a m πολυυ,per d, ηυαν, aliud a, ἄρ-Ultimam mi εδειαν . miror cur ijdem non

laxarint di Cyprianu,qui ante Augustinu hoc idem

70쪽

GENE. Oidem tradidit:qui di illud addidit, ideo quatuor

mundi partes eo nomine compredi, ex omnia

hus mussi cardinibus terra illa suimpta sit, e qua fictus Ada est. Si haec itaq; frigida sunt, cur eodemodo non frigent omnia,quae a Platone in Cratylo scripta sunt cur oc Varronis clymologiae

no Digebunt qui etia conatur nominibus Grae cis etymon Latinii accomodare. in qua re maxime repreditur a Seruio Donatus, , is uellet Leunaeum Bacchii dici,a leniendo animo.Mira latur est hoN hominu impudentia, tui pluris una Ciceronis uocula faceret,st quicquid diuini illi homines dixerint:quo', ut est maxima sanctiistas di eruditio,ita maxime a vanissimoru homis num latratibus tutad os certe nunci satis dcmirari potuimus: lui si uel minima labecula apud

sanctissimos illos uiros repererint,miraS citat tragoedias:Clamant,uociferantur, ingemiscunt rorem,lachrymas se cotinere non posse protessiantur,dicunt eos in alio uersari naudo. Idm noesia gratia fit ab eis, quam ut summis uiris detrahedo, gloriolam quanda,cuius auidissimos eos esse,corum scripta proclamant,adipiscatur.Vbi igitur modestia illa Christiana,quam in aliis tantopere desiderant ipsi omnium egentissimi Hoc ne est,prodesse posteritati,& no magis obsesset cui suae maledicentiae ipsi praeclara resin quent exempla: Quae igitur est haec tam snauadita tam insolita barbaries: Vbi hoc hominum