Augustini Steuchi Eugubini Veteris Testamenti ad ueritatem Hebraicam recognitio

751쪽

ns LIBYRGens nimirum ingrata,& parum pia, qui N arinae inuident laudi, 5c cum tuo detrimento, utilis in s suae sunt studiosi, di alios sitiis impiis male sdictis,ad beneficia prssianda reddunt tardiores. Quamobrem quae ex falso, aut maligno iudicio Potius, quam ueritate proficiscuntur, auda ficit

ptuaginta per singulare, Mi λίθυ- .Atinata quae sequuntur,un ψορῆ μ si ι α.Quae ima Peratiuae uoces ad plures in contextu Hebraico refer ut uriPuto autem locum esse a scriptoribus deprauatum,ut quod paulo ante ad Iosue pertianeret, nunc ad populum transtulerint. Nam ecad Iosue dicit,ανδρίζου et D Etrahent mihi. - , hoc est, Et dei ιpicient me, &aduersabuntur me. Quod N SOPtuaginta non proprie, hoci m et mi id est, Et prouocabunt me,& irasci me facient. E 'P respodebit ei canticum. Sicut habet &Hebraicum,uerum Septuaginta eandem quiderententiam,sed aliis eam uerbis exprimunt, iam rara mτα Οατα n ωδα ωιτη, hoc est Et obsistet,

ec resistet siue propositum ci erit calicum istud. in testimonium tridelicet. S cIO cnim cogitationes eius. Hesbrael

752쪽

brari quide,pr sertim s philosephant,dicunt eo

nomine intentione,conceptu,cogitatione significari.Estm ea uox apud eos creberrima. Quare non sentiunt cum eis Septuaginta,u hoc ipsum uerterunt, ἰγω γορ οἶδα τω - ωαν Ouin, hoe est,Ego enim noui malignitatem, siue improbistatem ipsorum.

Q V AE c Vnque Rehirus sit. i s': Π προς , hoc est, Quaecunque facit hodie. Non ergo de futuro dicitur,sed de eo,quod iam cerneretur: quanquam Septuaginta oc ipsi perfuturum uerterunt, δια -ολαρ ωδε, hoc est, Quaecunque facient hic.c O N tentiose egistis contra dominum. Siscut habet 5c Hebraicum,semper rebelles,pertis naces,contentios fuistis contra dominum. Hoeitaque ultimum Septuaginta diuersius reddideo runt, in πρυς θεον, hoc est, In his quae ad Deum pertinent,sertasse clarius explicantes.Ueru uesritas habet,ut nos protulimus. c. A N T O M Agis post mortem meam. Septuaginta adverbium post,scilicet semper fere reddiderunt, ἔχα πν, id est, extremum. Quod saltem hoc loco non quadrat, sic

Θανά - μῆ,id est,extremum mortis meae:pas' rum clara oratio. CAPUT XXVII.

AVdite coeli.) Hebraice est uerbum ab ausribus ductum a mn,hoc est,Auriculauit

ut re

753쪽

τD LIBER Ut rem nouam, nouo uocabulo demonstremus ab .Quam formam etia apud Graecos, Sesetuaginta expresserunt, formantes oc ipsi ab ουe uerbum Quod cum crebro apud sis Ios fiat,miror no esse factum etiam hoc loco, qui pro eo quod audite coeli, noster interpres uerarit,- - reddiderunt, hoc est, Attende coelum Itaque oc in eo disserunt, quod coelum per singulare extulerunt. Quod potest cita esse rationabiliter factum.Incertum enim prope est, num ex ulla causa acciderit,ut coeli numero plurium proferantur apud Hebraeos,per singulare uero nunquam.Sunt qui mystice factu asterant. Alii ex ea consuetudine,qua θc apud nos dicuntur tenebra non tenebra,diuitiae,no diuitia De qua re quia alibi di scripsimus, oc scripturi suamus,non plura nunc pertractabimus. LV A E L Oquor. ,hoc est, Etl quar: ut totus uersiculus sic habeat. Audite coeli Θc loquar. Sicut di Septuaginta, πο λεουρανὲ κ χ λαλνσω, hoc est, Attende coelum ecloquar.

c O N crescat ut pluuia. 'n 8 'vo ad ri x Hoc est, Defluat, destillet sicut pluuia doctriana mea. Diuersius autem Septuaginta, τασδε--χω ως τορ ατ φθεγμα μου, hoc est, Expes ctetur sicut pluuia eloquium meum. Sententia

clara est, di patet quo modo sit intelligenda ec. uerbi proprietas ex aliis quoque locis in mag

754쪽

DEVT.

sinae scripturae loci ostendunt:quod Septuaginta per aliud non multo diuersius, κοτQπω αρρ. A,id est,Descendat ut ros. Q VAs I himber super herbam. .Quod loge diuersius ab Hebraeis exponitur,hoc modo, Quasi uenti,aut afflatus, fioue uapores, stiper herbam. Si quidem hac uoce Rabbi Salomon dicit uentos te estatis signis ficari.Quemadmodum habet ec Chaldaica aeditio 'm ,hoc est,Spiritus,aut uenti pluuiae.Qtiemadmodum,inquit,hi spiritus, crescerare di adolere faciunt herbas, ita quae de sacra leoge narrantur,clarius ostendunt citis doctrinam, di augeri faciunt.Hieronymus cum Septuaginta ῶM. OGem hete ακωμν,hoc est,Sicili laimber stiper gramen. Q V A s I stillae. Qua uoce etiam

stillae Hebraice significantur. At Septuaginta paulo diucrsius, Ami νιψε et hoc est, Quasi te Missima pluuia. Aut grando,quae rori similis sit,

quasi leuis nix. QN I A N Omen domini inuocabo.) Sicut Hebraice pcr futurum, scilicet. At Septuaginata, hoc est, Inuocaui. Non cst aut dissentiendum ab ipso sonte,praesertim cum sine ratione fit.

755쪽

ma LIBER DEI persecta sitnt opa. 'rim hoc est, Eius qui fortis eii, perfectum est opus, opus integrRabsolutum est Septuaginta uoro aliquanto secus,Mς α-πα τα 6γα orums,hoc est,Deus uera Hnt opera eius. Ecce omnes loco

eius nominis diuini,quo petra, aut fortitudo is gnificatur,ipsum deum positerunt. P E ccauerunt ei non filii. Cum negatio spectet ad filios, quia hi filii esse Dei negantur, S

ptuaginta inuerterunt sententiam,quia negatisonem ad Deum retulerunt, nisisy γλσαν v- ωσῶ τυσα μουμητα, hoc est, Peccauerunt non ei, filii contaminati,aut reprensibiles. Nisi rectius eam sententiam interpretemur.

E T creauit te. , hoc est, Stabilitati firmauit te:quod di ad creationem,& alia besneficia diuina ac maxima pertinere potest. Sesptuaginta oc ipsi, επλαασε, id est, di pinxit te,

formauit.

DI Erum antiquorum. ta HV hoc MDies secuti,aut dies aeternitatis, dies m quo mudus esse coepit, di antea. Cogita, inquit, totam aeternitatem,sive ante homines,sive post eos.Septuaginta cum Hebraico, μν 2Mn- ας μωνος.

Recordamini dies seculi. I V xta numerum fili mi Israel. Non dubiuest,quin locus is apud Septuaginta sit depravastus ex alio ei simili,-ονιθμὸν αγρολων-hoc est Secundu numerum angeloue dei. Est ut dixi hoc

756쪽

DE V T.

hoc ex alio loco desumptu ubi id dicitur: quod

huc transpositum est,non ab ipsis factum. I N V E Nit eum. Sicut habet Hebraicum. Locum uero esse deprauatum apud Septuaginsta existimo. Ut pro eo quod dicendum sumet, U'U,aut, Eriliti, Hoc es Inuenit, mutatum sit in αυ-ρκνι /,Quod non habet locum hic o senatentia penitus corruperetur. Hebraice Hoc est nuenit eum. IN LOco horroris. Ad ,Hoc est, ou. Quod uastitatem uinam,deformitatem, horros

rem, ec Chaos significat, ut alibi nobis dictum

est. Miror autem Septuaginta qui cum bene hanc uocem in principio Genesis vcrtcrint traseferentes Thou in , Hoc est, Invisibile, hoc loco,iam sibi dissimiles sint,ut ipsiim interspretentur δέω , Hoc est,sitim. Hoc modo νδ 4s μανυ ω, Hoc est,insiti incens dii, in loco inaquoso. Credo uero eos potius sententiam, quam uerbornm proprictatem esse secutos, Solitudinem illa asperam,ati acerbam

est,Doloris,gemitus,ac uastitatis,ac ruinae anticanit cum inquit in Thou, hoccst,in chao, dcinde addit telet,lcschinon,hoc est moeroris,ululatus, ac uastitatis, pro eo quod est, in chao tristi, lain chrymabit ac uasto, di deformi. Haec omnia de

illa horribili solitudine dicuntur, quae licrbis ocbb arbo

757쪽

arboribus denudata,prster exustas cautes,& des cocta a sese:N inter se confusa saxa nihil habebat aliud.Qua rem non iniuria talis dicitur fuisse mundus,antequam res essent distinctae,ec dec rem atq; ordinem accepissent. E T docuit eum. Si uerbi Hebraici Proprietatem exprimere uellemus dicendum esset,intellectificauit eum. Septuaginta sicut re Hieronymus ἐπι--ν ορυ-Hoc est,ta do

cuit eum.

s I c V T aquila prouocat. Hoc est,Sicut aquila excitat, sescitat, exurgere facit nidum. Et quemadmodum elegantillime transtulit Hieronymus quod non tam proprie

Hoc est,Sicut aquila protegit,obumbrat nidum

suum.

SUPER excelsam terram. Hoc est Super altitudinem terr seper cacumina atq; fastigia.Si enim usus est aquilae similitudine,quaesitos pullos prouocat ad uolandum,ac super eos Volitat,adducit ad cacumina monitu: ita deus populum filum,per doctrinam,lucem ac ueritastem,quam eis attulit, super cacumina montium collocauit,hoe est,Super omnes populoS terrae,

eos' cunctis gentibus nobiliores secit,ut essent quasi coelestes.Quamobrem cum haec sit sententia,& uerborum proprietas quam attulimus, noxecte interpretantur Septuaginta,--ν ρα Ui

758쪽

tutem,aut robur terrs.Mirorcp eos,qui non per inscitiam lapsi sint,nam alibi hanc uocem,secumidum suam proprietatem transtulerunt, ut retrouisum est.

rum Basan.Mirorcp Septuaginta quod uoce hominis propriλm alia comutarint ista ἴαγν,Cu pinguedine filioN Taurorum. Vides eos,tauros reddidisse,quod erat nome hominis. At qui ne minima quidem umbra eius significa , tionis extat apud Hebraeos.Fili j enim Basan hic comemorantur, de quo ante Opius dictum est. Quem superarui Hebraei, eius7 terra diuino ausxilio potiti sunt.Atq; id innuit hoc loco. Basan uero etiam,pinguem significat. M E Racissimu0 nadem quod uertit Hieuronymus,quod omittitur ab Septuaginta nescio

quamobrem.

i&cRA ssatus est dilectus. U, Videtur nomen duci a ,Hoc est, Satiauit, atm inde factum esse praesens nomen,id est, fatur, pinguis, obesus, ut tota periodus sic habeat, Incrassatus est,pinguis,ac satur. Verum etiam Septuaginta uerterunt ham μῶν si oc est,Dilectus:ac ipse quidem nescio,i quo uerbo id nomen duci posist si dilectum significat. Inferius Hieronymus

uertit rectissimum,

759쪽

AE,Et spreuit,contempsit,petram,aut deum salutare suum,aut salute sitam. Vbi ponitur nomen Iesu scilicet Icmuauta enim scribitur,eaq; est desductio elictis cabalisticis superstitionibus.

Vos non coluerunt patres eorum. Ea est uocis Hebraicae significatio . Septuaginta de ουκ-οi-αυτοῖν, Hoc est, Quos non cognouerunt patres eorum. Exiguum quidem discrimen.

DEVM qui te genuit reliquisti. P. Hoc est,Obliuisceris.Ducitur enim a vi'm,id est, alitus est. Uerum etiam Septuaginta sicut Hiero

Ueum qui te genuit eliquisti. cONSI Derabo nouissima. .Hoc est, Considerabo, uidebo: quod miror Septuaginta uertisse κοα disse,id est,Et ostendam. Videtur in eo errasse,quod putarunt esse tertiae inflexionis apud Hebraeos,quod est primar,ut peritis patet. Eom errore saepe lapsi sunt. I N uanitatibus suis.) Sicut habet & Hebrais cum Hoc est,In uanitatibus seis. Sesptuaginta exprimunt has uanitates ντηις ειδω-

λοιρ αν'id est,In idolis sitis.Veru alia quoq; gesnera vanitatum post int intelligi. V s CLU E ad inferni nouissima. - κω P,Hoc est,Usq; ad subter infernum. Vsq; ad interiora inferni,sicut optime di Septuaginta ἐωρ μου ---τ id est,Vsin ad infimu infernis.

760쪽

D E V T. Est autem maxima irae diuinae significatio. s V P E R eos mala. Sicut habet oc Hebraicu: V id est mala.Sic Septuaginta o D εἰς αι

s A G ittas complebo , t id est, Exhauria,

deficient omnes meae sagittae,in eos eiaculatae. D E Vorabunt eos aues. -' 'ar; , H

est,Et deuorationibus res heph, id est, consuma-hunt deuorationibus res heph. Quod uarie insterpretatur:Alη carbone ignitu, exustionem :Alii daemonem urentem:Ali j pestilentia ardenis te. Amplectit aute Rabbi Salomon,quod daemones significentur sic enim locum hunc exponit vian '' inm Hoc est,d ones devorabuteos:aut pugnabiit contra eos .deinde addit in V IU,id est atq; hi sent daemones . Vcru Chalaedarus interpres no dissentit a nostro interprete, qui huc locu ita uertit,Saeviet in eos r Hoc est,Morsus auiu. Sed obstat quod ide interrpres intulit, quasi exponens Hebraicum, ait Uum 'et Hoc est,Et cofractiones, colusiones Dirituu scelcralom,aut malo'. Secutus est noster interpres Scptuaginta et βρωσειρ Μ-

νεων Et morsus auium,immittam in eos.

Μ O R s V amarissimo. Etiam hoc nome daemonis esse perhibet. Itaq; exponit Rabbi Salomon.Immitta in eos Chelch, hoc est, contrition afflictioncm concussionem.π π' a ' et', id est,Eius daemonis,qui uocatur