Augustini Steuchi Eugubini Veteris Testamenti ad ueritatem Hebraicam recognitio

741쪽

38 I. I B E RSeptuaginta ἔκ του οικου vas αγιου σου, hoc e Bdomo sancta tua. Nam sanctitas,* eo quod fans eius uel sancta ponitur. Sicut Hebraica lingua uocatur 7 ,hoc est,Lingua sanctita tis quod nos diceremus,lingua sancta.Vtuntur enim denominationibus pro denominatis,ut saepius diximus.Quare delyrant qui hoc no intela ligunt,ic dicunt, aut tabernaculum sanctitatis, aut linguam sanctitatis,& huiusmodi. E T de excelso coelorum habitaculo. Hoc immutatum est, n5 in sententia alia facta sit, sed Uerba transposita. Tantummodo enim est, hoc est,E coelo. Sic oc Septuaginta ta

D O Minum elegisti. n, hoc est, Elegi

sit,siue uehemeter amplexus es, praeoptasti, huc esse dominum deum tuu. Verum & Septuaginuta posuerunt ciui/-, hoc est, Elegisti hodie ut esset deus tuus. Q V A S creauit. V N , hoc est,Qui secit te, scilicet in laudem, gloriam dic. Quare noea sententia est,qua nostra ostcndit aeditio. Non enim cas gentes creauit in eoue laudem,sed pro pter eorum scelera deletae sunt,ut retro in hoc lihro dicitur.Septuaginta quoq; in hanc sentenotiam transtulerunt ορ - ονοματον, o κάων-μα, G Aἱαsον, hoc est, Qui creauit te celebrem, gloriosum,nobilem. Ad gentes ergo non refcrra

742쪽

DE saxis informibus 5c impolitis. hoc est,E lapidibus persectis,instegris,scilicet ac undio insectis, non ferro exso 'is,non detrucatis:sed ita in aedificium inicetis, ut e stio loco sumpti fuerant.Idem quide innuit, ec Hieronymus sed at is uerbis. Septuaginta cuHebraico sentiunt λουους οMκληρους-- θυιπατυιον, hoc est, Lapides intcgros aedificabis

altare.

Attede N audi.Qtiod male LXX. Mοπα Et ακρυε, hoc est,tace 5c audi.Ex crrore autem factum est, Ut alterum pro altero acceperint.Sunt enim inster se similia Πzn, id est, siluit & Ppz id cst, alis tendit,auscultauit. Aut igitur haec eos similitus do fefellit,aut aliud legerunt illi, quam nunc in Hebraeorum codicibus habeatur, scilicet ucrbutacendi.Sed primum est uero uicinius. R Espondit omnis populus amen. Sinit Hebraice quod eleganter Septuaginta γενοιν fiat,esto,ita sit.Sicut alibi annotauimus. OG I no honorat patre.) Πris Qui vilipedit,qui despicit,ac contenti licet & LXX.eodem modo ο ατ μα&ν, id est,qui despicit contenit. I V dictu pupilli.) Septuaginta ορφανου d est, orphanioqua uoce,tam Latin quam uulgari ser

a a a mone

743쪽

mone utimur Italice. Q V I dormit cum omni iumento. Miror Hieronymum, quod uocis significationem non distinxerit, cum mi u Hebraice oc dormire&coire significct. Verum etiam id peccatur a Ses

κππους, hoc est,Maledictus qui dormit cu omni iumento,Dictum de eo alibi est. Q. V I clam percusserit proximu suti. Sicut di Hebraice hoc est,in abscodito. At Lxx. aliud ε καταριατ si,' Oomῖν ὐν πλησίον δὴ λω, id est,Maledictus,qui uerberat proximu dolo. sed illud uerius. taliscunq; enim percussio maledicta est,siue cum dolo,aut sine dolo.In abscodito aut quia ex eo cognoscitur esse facinus. Potest tamenαSeptuaginta sentetia stare. Nam di douium,uox Hebraica quandom significat. M A Ledictus qui dormit cu uxore proximi. Omittitur haec maledictio hoc loco in textu Hebraico,licet de eo ope antea praeceptum sit. Omittitur etiam a Septuaginta. Additum uero ab Hieronymo arbitro quod inter alia praecespia etia hoc includatur. Si enim maledicti sitiat, qui alia leuiora perpetrarunt,multo magis, qui uxorem proximi siti corruperunt.

ALio modo inchoatur hoc caput a Septi

aginta.Addita enim est particula ex si iis pcriore capite, scilicet se; ε- ως - δαβῆτ'. γνωριρα

744쪽

D E V T. δὶαπν εις γειν, nν ί eum ο θεος -ἀν δὶα αν - ιν, hoc est,Et erit,ut transcritis Iordanem in terra, quam dominus deus uester dat uobis. Diximus frequenter in aeditione Septuaginta, locos esse transpositos. Quod existimo minime ab cis cste factum. E T bencdictae reliquiae tuae.

hoc est,Vicius tuus,annona tua, alimatim ruu. Verum Lxx.quom uerterunt reliquias me ἐμη ταλ--τα σῆ, hoc est,Et reliquiae tuae,aut repositiones tuae. Atm ita accederet propius. men duetum a uerbo relinquendi. c O Rruentes in cospectu tuo. Hoc est,Percussos, uulneratos. Septuaginta Nipsi aliquid simile cruru-ι λώους, id est, confras

'os,contritos,deletos, litteratos.

cosone interpretatur an hoc est,inopia dessectu Ita quide uerterunt di I xx. qui id est,inediam, egestate.Potest soric Zc animi dcseis dium,insania cosilii in inopia referre, Ur secuens

declarat uocabulum. Secudum uero noesiui lcm interpretantust, scd stuporem, perturbationem,

consi ii inopiam .Hieronymus in eo Septuaginsta sequitur . εκυψαν d cst Famem csUricm. E T increpationem.) id est Sonitu strepitu.Qt Chaldaica orditio uertit v p Nar, id est,pauorem,strepitum,perturbatione. Incresa a 3 patio

745쪽

γ42 L I B E R . patio igitur hoc loco, non reprensionem signis ficat, sed pavoris iniectionem, senitum,tumuistum.Septuaginta dissimilitoe iam εναλωσiri hoc est,absumptioncm.

PE s Tilentiam.) , id est,pestilentiam. Quod hic Θc alibi Septuaginta ἔοδνατον, id est,

mortem,interpretantur fortasse non recte.

PER cutiat te dominus egestite. Quod Hebraei dicunt tumor corporis signis ficare,horribilem,scilicet inflatione, ut exponit Rabbi Salomon.Uerum Hieronymus Septuas ginta secutus est τατ αι--ατπem,id est, percutiat te dominus inestate,inopia.

ignem,& carbunculum significare asserunt,que omnia imprecatur Hebrsis. Scptuaginta oc ipsa meret, id est,febre. E T stigore.) Etiam hac uoce ardor significatur.Frigus autem postea ponitur. Aere corrupto. , hoc est, Ariditate qua tellus inarescit.Septuaginta uero aere corrarupto primi reddiderunt ceri φθορία, Hoc est,

uentorum corruptione.

A c rubigine.) , hoc est,aurugine,Ur dine. Vitio,stilicet ac morbo segetum. Septuas ginta vcrrunt QqA,id est,pallore. uod nescio ad quae reserendum sit: quanquam haec vox apA ducatur,id est,pallore. A Mentia. hoc est,fitror insania.S Ptua

746쪽

resue alienatione.Caeter uadrant.

Et eris perditus. nta 7 hoc est n perditiosnem,in desolationem.Dcinde dicitur in prouerhium ac fabulam Miror ergo Septuaginta trans stulisse e ιγ suem, hoc est, Et eris ibi aenigma.Nulla enim huius rei in contextu commemoratio. Arbitrati uero id sunt, propter ea quae subsequuntur. . I Μ Ponet iugum serreum. hoc est uagum. Septuaginta ΓMιον, hoc est, torquem fera reum,aut catenam, siue compedem, sententiam non uerba sequenteS. GENT procacissimam. id est, crudelem,immitem.Septuaginta di ipsi αναμ, id est,impudentem,procacem.

I N V I Debit fratri suo Zc uxori. Deest hoc ': aῖ', hoc est, Invidebit Θc reliquis Hrjs suis,quos reliquit.Sic di Septuagi

est,Et reliquos filios,quos reliquit. . Et illuuiarum secundarum. et , Quod Rabbi Salomo interpretatur hoc est,filios minores. Sicut N LXX. E m Meaον αυfim εἱ ἔον δὶα τὼν -μνὰ hoc cst,Et infantulusuum,qui egressus est de Demore cius. Quare l5ge a ueritate nostra declinat aeditio.Devorabui, inquit, urgente fame, matres, filiolos,quos uis

.nis amplectuntur,quos oc in delitiis habuissenta a 4 sed

747쪽

LIBER sed necessitas impellet ad crudelitatem. A Ugebit dominus plagas. ' Pn hoc est, mirificabit irabiles faciet, stupendas, horribistes.Quemadmodum 8c Septuaginta,m κυρον τας τανγας,hoc eu, Prodigiosas faciet plagas tuas. PER seuerantes. 'ri, hoc est Certas ueras,aut stabiles,fideles.Sic oc Septuaginta τα- sis,id est,fideles ut stabiles.

EJ Xceptis ligno' cesoribus. Imo hi primi

I in numero ponuntur, hoc modo,

gna caedit,usQ ad eum qui haurit aquam. Sicut ec Septuaginta, ete Dum ζυ υριωρ Ma υ λοφὸν, A lunario,usque ad aquantem. ET in iureiurando.) Quod no tam proprie a Septuaginta, ντας αρρας αυnas, hoc est ia ima precationibus eius. Licet alibi imprecationem significet.Burgensis tamen dicit significari hic, illas imprecationes,ac maledicta, quae supcrius posita sunt.Quod non improbo. N E forte sit inter uos radix germinans sel. Mutata est metaphora ab Hieron.quae Hebraiace sic habet hoc est,Ne forte sit in uobis radix,germinas tos Nicum,ac tribulationem & miserium.Septuaninta uero no mutartit,h πις αν υμῶν eo ου φυολ κω, hoc est,tae qua uobis sit radix, sursum

748쪽

D E V T. rassursum pullulans in amaritudine N acerbitate. PAX crit mihi. Quemadmodum habet &Hebraicum,quod nescio quamobrem reddides rint Septuaginta, omα μοι hoc est an 'amihi sint: cur Shalom,id est, pacem, sanctitatem esse uelint,non uideo. Nonne enim di tota senstentia immutatur

E T assumat ebria sitientem. In nis', hoc est,Vt addatur ebria fistieti,aut ebrietas siti:quasi diceret,ut auidissime pessimos quosque errores imbibant, ut eorum malefaciendi sitis,fiat quaeda ebrietas.Inebriens tur malefactis,quod tantopere prius cupiebat. Haec cum sit sententia, nescio quid in mentem Venerit Septuaginta, quod hunc locum se redis

abducat ei qui sine peccato est. Videmus qua tum intersit. E T dominus non ignoscat ei. Etiam hoe obscure a Septuaginta uersum, ου mi, ἔ ὸρ,-ασῶ, Credo ultimum uectunt esse deprauatum,pro eo quod est, ἐλεειν. Dicena dumin ne dominus nolit parcere autem dicemus bene uertere. E T solis ardore. Restituenda uox in suum locum,pro eo quod Hebraice est hoc est,Et salis ardore,aut sale ardente: iusmos

di est sulfur.Pro sole igitur es restitui debet. Stea a s e Se

749쪽

iniecerit dominus stiper ipsam. Sulsuri lc salem

ignitum. Licet in eo uarient, quod activum,in passivum uerterint, salem exustum dicentes, non urentem:qua uarietate corrumperetur sententia. E T quibus no fuerant attributi. ,hoc est,Et non erat pars eis: hoc est, Cum

quibus nihil eis comercri. Qui did nihil ad ipsos

Hebraeos attinebant,utpote, qui ab usque prisma Origene,praeter uerum deum, alios ignoras rint.Hanc sententiam, di obscure, di improprie reddiderunt Septuaginta, ουδε ρω λις, hoc est,Neque distribuit ipsis:quod uix sudanstes intelligeremus. A B scodita a dfio deo nostro. 'r' pari, hoc est, Quae abscondita sunt apud deum nostrum. At manifesta nobis, ac filius nostris. Horum uerborum haec uidetur1cntentia. Videtur enim eis minari. Quae enim inquit,respcchi dei nunc minime uidentur, miranime nos tur,ficiat manifesta fili js nostris prospter scilicci corti scelcra patefient tun quae nucquasi abscondita uidentur. Vt nunc quide quasi clausa,& tenebris sepulta,apud deum sint: unc uero in lucem extrahentur,uenient in propatustum. Haec omnia mala,omnes hae miserabilcs calamitates, quas recensui sunt in fatis abstodiis,

ac te

750쪽

D E V T. ac tenebris inuolutae: c erui manifestissimae. CAPUT π ππ.IN ore tuo N in corde tuo. Addunt Septu ginta, G πιι α hoc est, Et in manibus tuis,ut facias illud.c o Nsiderad ' ,id est,uide, intuere: quod recte ab Hieronymo in illud uersium est. Omisissuma Septuaginta, ἰδου ται προσαπου

μερον δυώch hoc est, Ecce dedi ante faciem

tuam,hodie uitam. R E L I qua in hoc capite nullius mihi mo, menti uisa sunt:Mittimus enim quae sunt friti iaα quae contentiosia magis,quam ueritatis se diosi consectarentur. Diligenter autem, di Herhraicam ueritatem contulimus,& sditionem Septuaginta,& quae quidem digna uiderenturians notata sunt. Leuiora autem dimisimus o ut uerius dicam, caetera uehementer consentire insuenimus. Quare tam calumnias Iudaeorum, quam argutias quorudam Christianorum pars uipendamus,qui cum duas tenuerint voces Hehraicas, in ostentationem suae imperitiae, diiscunt nostram aeditionem esse deprauatam.Quae si optima non est,quantum esse possit, nulla erit Unquam. Est autem di is eorum mos, qui Graesce paucis ante diebus didicerunt. Hi enim osmnes etiam doetissimorum hominum carpunt

aeditiones, quid ab illis,in Latinum uersum sit.