Sancti Aurelii Augustini hipponensis episcopi Opera omnia

221쪽

mus nisi quia toc in eis insectati estis, quod ipsi fecistis, imo multo levius quam secistis. Illi enim adversus partem Donati, v0 autem adversus ori emierrarum, et adversu riu SVerba, qui Ecclesiam sua in incis, iei item abderusalem per Olmies gente Conimendavit, saerilegae dissensioni altare erexistis. Porro Si

Maximianistae iussionibus judicum adversus Se impetratis illicite et furiose resistere auderent, ii anne ipsi sibi judici iam aequirerent dicerit ea pusiolo, uui enim

resisti potestati Dei ordiuutioni resistitu qui autem resistunt, ipsi sibi j tilicium aequirunt. Principes enim non sunt timori bono operi, seu malo Rom. xl l , 2, 53. Cum ergo eoru in malum opus existeret, quod SPer ordinatas potestate euhibere conabamini Si vellent illi pro ipso mali, opere suo pejore per legibus adversari; lina quid a vobiS, et n0n a Se pSi S,

quidquid eis mali accideret, paterentur Quemad n Oillim iii cum lite voluisset diceres blasphemiam in Deum Sidrach , Misach . et Abdenago, et Secunduri edictum regis eum domo sua di Sperderetur Dun. , 963 nii in lii id ne ab ipsis tribus viris, quibus de igne liberalis rex commotus illud edixerat aut vero etiam h pS rege, ac uia potius a se ipsis illa digna mala paterentur 3 Si ei iam quadraginta illi Jud.Di,

qui Paulum interficere conjilraverant, in armatos, a

quibus ordinata tuitione idem Paulus deducebatur

Act xxiii 12-55ὶ irruisSent numquid eos Paulus. ac non se ipsi potestatibus reSistendo perstinissent Τ55. Quapropter et vos siue tumultu animi, sine turbulenta e0nteiit i0ne , sine amaritudine idiorum eonsiderate diligenter ea in contra O rege no

misit. Et si vos in Ecclesia Christi esse invenerilis Gaudele et exsultate , quia merces vestra inulta est in coelis Mullh. v 12J. Vos enim tala lita in mari res coronantini, illi auteni an litam perseeutores martyrum judicantur. Si autem vos contra Ecclesiam Clii isti allare erexisse, ei a cluistiana nil ale,

quae toto orbe dissuti litur, Sacri log Selii Suia te separatos esse et corpori Christi, quod est Ecclesia toto orbe dissus , et rebaptizando et blaspite mando et litantum potestis oppugnando, adversari Sancta et ean tute Seriptura convineit vos impii atque Saeti, legi, illi autem qui us pro tanto scelere tam leniterdamitorum admonitioniblis , vel locorum, Vel honorum vel pecuuiae privatione deterrendos coercendosque decernunt, ut c0gitantes piare ista patiamini, sacrilegium Vesti una cognitum fugialis et ut arterna

damnatione liberemini, et rectore diligentissimi, et consilliores piissimi deputantur. Iane vobis dilectionem uebent cluistiani eat holici imperatores, ut saerilem

gia veSira, et propter chri Stianam ni anSuetudine in non promerito linienda dee rnant, et propter elii istianam

sollicitudinem non imi ino inpimila di initia iit Ilocin ei Deus operatur, cujus miserie ,rdiam etiam iubis molestiis, de quibus con literimini, non vultis agno. Festre. Nos autem , quant uni in nubi Si qua illum

Dominus donat atque permittit, nec ipsas leges leuis- Minoe coerciti unis adversus Vos iovemus, misi ut Ecclesia catholica, propter infirmor ili fragilitatem, ut eis licea sine lim0ie eligere quid teneant vel sequantur, a vestris terroribu libera praestetur ui si aliquid vestri in nostros vi0lenter secerisit, tune V S. quos tanquam obside in undis et in civitatibus habemus, non qualia Vestri faciunt, patiamini, Sed per ordinata judicia subjecti legibus dati in pecuniatio vapuletis. Quod si vobis grave videtur vestri nobia pareant, et quiescant. Si ni item tu n0s non illescend illi freviunt, qui vel sub ubi , vel vobiscum sunt: ii Od de nobis conquerantini habetis , qui

in veStra, vel vestrorum poteState poSuimus, ut etiam Sectant usi e regem vestram, nulla damna patiamini, si nullas Catholica , sive a vobis, Sive a veStri violentias patiatur. Quod si ali linu factae fuerint, vobis inviti et compescere non valentibus, mi Soricorditer ipsis damnis et justu admonem iiii, quales habeati a quibus vos c0niaminari non putatis, atque hinc intelligere cogimini, quam inanes caltinuitas Ecclesi DChristi i0to orbe dili usa saetatis. Neque jam nobis objiciatis , quod pei sequimur vos Sed veSiri potiuς, si et nos suis violentiis infestari, et vos publicis legibus ni alunt conteri, quam Re a sutilo sui Ore Sedari. Si quid sane a nostris christi in charitalis rodum votumque n0n custodientibus, odiose et perniciose pali inini, non eSSe ill0S nostros cito dixeritim sed aut futuros, Si se correxerint, aut in fine Separandus , si in malitia perdurarint mos tamen nec propter piSees malo retia rumpimus Matth. xiv. 47ὶ , nee pro pler vasa in c0utumeliam laeta domum magnam desertinus II im. 4 20'. Quod Si 0 qu0que illos. a quibus talia Catholica patitur, non SSe veSli 0 eadem regula dicitis probate animit m e Strum, c0rrigite errorem, amplectimini uita tein Spiritus in vinculo pacis. Nam Si nec vos illi c0ntaminani, nec nos isti; 0n nubis invicem alienis criminibus c0luinniemur in una charitate frumenta crescamus Simul, usque ad ventilabruin paleam toleremus. 56. Quam0biem si nullo interprete indigerit an ,- ni earum Scripturarum testim0uia ut eommendant Ecclesiam in totius orbis communione consi Stere, et separationi vestri in Africa constituta ex iisdem Libi is ii ulla talia potestis invenire suffragia, nec juste de persecutio uibus conquerimini, quas giaviore ipsa perpetitur, quo alius dissim dili ir, ac fide, et spe, teliaritate omnia tulerat, u0nclauium talia, qualia vestri circumstellioues et eorum similes ubi possunt membris ejus instigii ut, Sed uinia variarum iniquit alii uiscandala per viai versiam iuilia dunt scatentia, de quil, Dominus exclamavit, mundo ab scandalis inulth. XV m 7ὶ gravius enim perSequitur filiu patrenim:il vivendo, quam pater siliu in eastigando et gravit Salie illa Saram persecuta est per iniquam superbiam, litaui eam Sara per debila in disciplinam Gen. xv IJ. et gravius Dominum persequebantur , propter quos dicti tua est Zelus domiis tuae comedit me is ui Lxviii.l0ὶ quam eos ipse cum eorum men Sa ev rtit, ct eos

222쪽

flagello de templo expulit Ioan ii 15ὶ quid liabeti Saul plius quod dicatis 3 CAPUT XXL a). 57. An illud ultimum veStrun ,

jam placet, in inedii in proferamus Ecce , inquiunt, vos tenelis Ecelesiam. Quomodo nos suscipis is, si adros transire voluerimus Breviter respondeo : Sic vos SuScipimus, quomodo suscipit Ecclesia, ili iam in sanctis I. ibris can0niei invenimus Deposita quippe animosi tale contradicendi qua tumen Omnes qui verilale Do vinei nolunt, et sua perversitate ineuntur, facile

potestis intelligere et in bonis esse et in malis Sucramenta divina sed in illis ad salutem, in malis ad damnationem. Et cum tantum distet inter eos quiliae digne indigneque tractaverint, ipsa tamen eadem si uil, illis ad primium valentia . illis ad iidicium. 58. Quapropter quando plures quam Ioannes Do-ininus baptigabat sicut in Evangelio seripi mn Si, ut, subjecit Evangelisia, uuamvis ipse non baptizabat, sed discipuli ejus Id. iv, cum tantum distaret inter Petrum et udam, nihil tamen distabat inter Baptismum qui dabatur per Petrum , et qui dabatur per udam illud enim quod per eos

dabatur, unum erat, cum ip, non essent unum et illud Cliristi erat, illorum autem unus ad niem ira Miristi, alter ad partem diaboli pertinebat. Cum vero Joannes B iplista et Paulus Ap0Stolus unum essent, quia uterque sponsi amicus erat, tamen quia non erat

unus baptismus qui dabatur a Joanne et qui dabatur a Paulo, jussi Paulus Christi Baptismo bapti rari eos, qui baptismo Joannis fuerant baptigali. Itaque ille balitisinus Joannis dictus est: qui autem per I'aut uua datus est, n0n est dictus baptismus Pauli: sed iussit eos, inquit, baptizari in Christo A et xl , ,

5 . oce uti una Sunt Joannes et Paulus , et non unum .int: ecce n0 sunt unum Petrus et Judas, et unum dant: at vero Petrus et Paulus et unum Suni, et unum dant. Abraham et Cornelius ex fide justificati uinin sunt, et non unum aer2men tun nec perunt itemque Cornelius et Simon Magus non Sunt lint in , et unum Sacramentum acceperunt: at vero

Cornelius , et ille spado quem Plii lilipus in itinere baptizavit, et unum sunt et talium Sacramentum acceperunt Id. x et vlti l 5 58). Cum ergo unum est aeramentum nec diversi dat0res, nec diversi perceptores saetulit ut non sit unum quod uiuim est. 59. Isti autem dum volunt hominum esse qu0d Cluisti est, res salsissimas et absurdissima persuadere conantur, ut prope tot Sint baptismi, quot li0mines per qu0 dantur. Itaque illud quod Dominius ait de honii ne et opere hominis, Arbor bona bonos fructus facit, arbor mala malos fructus facit Matth. vii 17ὶ:isi ad hoc del0rquere conantur, ut a bono bapti Zalus honus sit, et a malo bapti ratus malus sit. Unde sequitur eos, etiamsi nolini, ut a meliore baptigalias melior sil et ab inferiore baptigatus inferior sit. Ex quo litu illi quos ante Domini pasSionem n0n ipse Iesus bapti Eubat, sed discipuli ejuS, multo sanet tu na See rei tur, Si ab ipso baptigarenti tr. Qui eni in vel cogi - olim, cap. 18.

lare possit, quantum intererat inter ipsum, et discipul0s ejus a quibus baptigabantur Ergo invidit eis Sanctiorem generationem , quos a discipulis suis ego hic constituto malui bapti Zari Quod utique quisquis credit, insanus est. Quid ergo D0minus eo ipso de-nion Strare dignatus est, nisi suum esse quod daretur. perritiem libet daretur et se baptigare de quo amicus ille sponsi dixerat. Ite est qui baptizat Goan. i. 35': per cuiuslibet manus ministri baptigaretur, qui credidisset in uni Dicit etiam Paulus Gratias Deo, quod neminem vestrum baptizavi, nisi Ciispum et Gaium, nequis dicat quod tu nomine meo baptizavi ci Cor i ,1 .l5ὶ Ei iste ergo credatur invidisse hominibus meliorem sancti seationem, si quanto melior erat, tanto melius p0terant aptigari, qui ab illo baptigarentur. Imo vero ad hoc ipsuin vigilavii cautissimi et delissimi dispensa l0ris intentio, ne quisquam ideo sanetius se bapti Zatum putaret, quod a ministro sancti0reia.ptigaretur, et quod Doni in erat, servo tribueret. 60. Cum igitur honiel mali dent et accipiunt Bapti- Smi aeramentum, nec regenerali spiritualiter in corpus et meni bra Cliristi coaedificentur nisi boni; profecto in bonis est illa Ecelesia, cui dicitur : Sicut lilium in medio spinarum ita proxima mea in medio siliorum Gunt u 2'. In liis est enim iii aedificant Super petram , id est, qui alidiunt verba Cli risii, et faciunt quia et Petro consilenti se Christum Filium Dei, sic ait Et super mire petram indisicabo Ecclesiam meam ualth. vi. 18ὶ Non est ergo in eis qui aedi- sicant super arenam, id est, qui audiunt verba Christi, ei non faciunt. Ipse enim dixit : Qui audit verba mea haec et facit ea, similabo eum viro sapienti, qui aedisicut

domum tuum super petram. Et ibidem paulo post Qui audit, inquit, verba mea haec, et non facit ea, similabo euin viro Iullo, qui indisica domum suam superurenum Id. vii 21 26). Qui ergo compage clia illatis incorporati sunt aedificio super petram constituto, et lilio inter spinas eandem , ipsi utique possidebunt regniim Dei. Qui alitem fixa per arenam aedificant, vel in spinis deputantur, quis dubitaverit quod regnum Dei non possidebunt Nilii utique talibus prodest

Baptismi sacramentum nec tamen propter e rum iustabile fundamentum sterilemque malitiam etiam aeramento quod trabent, ulla injuria s: cienda St.

CAPUT XXII. - 6l. Proinde in loco illo ex pistola Pauli apostoli, quam scripsit ad Galatas , sine studio contentionis advertite, quam recte fiat, ut haereti euin corrigentes errorem, si Sacramentum hoc habent quod liabere debuerunt, illud accipiant quod eis deerat, non improbetur et blasphemetur quod

inerat Manifesta, inquit, sunt opera carnis , qua sunt fornicationes, immunditi P. tuaeuriar, idolorum servitus, renesicia, inimicitur, contentiones, aemulationes, anim sitates, dissensiones , haereses, invidiae, ebriciales, comessationes , et his similia quae praedico vobis, sicuιproediai, quoniam qui talia agunt, resuum Dei non possidebunt Gula I. v. 9-2lin. u Onanes laque isti non

223쪽

sim in lilio, ne super petram inter lios autem cilicii reiici positi sunt. Cur ergo vos, ut omittam caetera, uou baptigalis post ebriosos , luxurioS0s, invidos, qui regnum Dei non possidebunt et ideo in petra non Sunt et quia in petra non sunt, procul dubio in Ecclesia n0n deputati tur: quia super hanc petram, in illit disieabo Ecclesiam meamet et nos vultis ut baptiZenius post hau et ie0S, qui inter easdem spinas regia mi Dei non p0SSessuras enunierati sunt, ei quibus Sinai liter Sacramenta insunt, quando eadem uni Sed non prosunt, quia cum illa recta sint, ipsi perversi Simi Τ62. llaec sine pertinacia considerantes atque cogitantes, facile potestis intelligere id tu quoque eorrigenduin esse quod praumn est, quod autem rectum est, approbandum; et hoc dandii in esse quod deerit, quo autem inerit, agnoscendum. Veniens itaque litereticus ut cath0licus fiat, errorem mi rigat proprium, non Christi violet Sacrament uni Daccipiat vinculuna pacis quod non habebat, sine quo illi prodesse non poterat Baptisina quod labeb. it. Virumque enim necessarium est ad regnii in Dei adipiscendum , et Ba piismus, et juStitia. Et in mutemptore quidem Bapti- sini Christi ii in potest esse justitia : Baptismus autem et in eo qui justitiam nuncis. ibet, p0lest esse, Sed n0n 0les prodesse. Sicut enim Veritas dixit, Si quis noli re talus suerit ex aqua et spiritu, non inti ubi in regnum caelorum Iovii. Di 5 ita eadem Veritas dixit, Nisi abunduserit justitia vestra super Scribarum et hariSinoium , non intrabilis in regnum caelorum Matth. v 20 ut non aptismus s0lus , Sed etia injustilia perducat ad regnum cui aulem vel utrumque , vel unum de laurit, illuc pervenire non p0ssit. Quapropter mi ilicatur haereticis, u lilii vobis deeSi, quam Sine clialitate ac vinculo pacis habereii ullus p0lest; cuinque et ipsi sateantur, multos Baptismum habere , et justitiam non habere, et si non lateantur, e0 convincat Scriptura divina nitror

qu0u ol pulent, eum eo habentes non Suum , Sed

Christi Baptistii viii, iterum nolumus apti Zare, ita nos agere , ac Si ei jam uilii deesse judicemus; et quia Baptismus eis in Catholica non datur , quem habere inveniuntur, nihil se illic aecipere arbitrentur, tibi hoc aeeipiunt, sine qtio illud quod liabent, eis ad

perniciem valeat, non ad Salutem. Quod si nolunt intelligere, sufficit n0bis qu0d eam tenemu Ecelesiani, quae niani PStissimis Sanctarum et can0nicarum Seri- plurarum testimonii dem0nstratur.

65. Dieat mihi nunc haereticus Suom0d me suScipis 3 Cito respondeo : Sicut suscipit eclesia , cui Cliristus perilibet testimonium. Numquid tu inelius pote noSSe quom0do SuSeipiendus is, quam Salva tor noster medicus vulneris tui 3 Ille sorte dicis : Lege milii ergo quen admodum Clarisius suscipi jusserit eos, qui ab tinetieis transire ad Ecclesiam volunt. Ilo aperie atque evidenter, nec ego lego, nec tu. Si

enim haereticus esse 10annes, et in nouitu Patris et Filii et Spiritus sancti baptiEvel poSi iij v bapti-siiiiiiii juSSit Paulus homines bapti lari lii obtinetes

quod dicis, ita ut contra quid dicerem, non haberem. Rursus, si Petrus in nomine Patris et Filii et Spiritus smet ab haereticis baptigatus suisset cui Dominiis nil, seu lolus est semel, non habet necessitatem ista uiuiuvandi Ioau. m. 10ὶ ego ubi tuerem qiuid dico ita ut iii 0uira quid diceres, non baberes. Nunc veroci mi in Scripturis non in vetitamus aliquos ad celesiam transisse ab hae reticis , et Sicut ego dico, ButSicut tu dicis, esse suserinos puto Si ali siris Sapiens ex stulisset cui Dontinus Cliristus testi in nitim perhiberet, et de hac quaeStione consilleretur a nobis. nullo modo dubitare debere inus id facere quod ille dixisset, ne non tam ipsi quam D0mino Christ0, cujus testimonio commendabatur, repi ignare judiea inii su). Perhibet autem testimonii in Christus Εcclesia siue Ecee Evaugeli uni lege tibi ait is sorte-bu Christum pati, e resurgere ei lia die, et inaedicari tu nomine ejus poenitentiatu et remissionem peccatorum

per omnes gentes, incipientibus ab Ierusalom Lue. xxiv 46, 4 j. Quo iii odo ergo suscipit ista Ecclesia portinnes gentes incipientibi I abuerusalem, remotis omnibus ambagibus et tergiversationibus , si e SitSeipiti tu es du0d si non vis , non milii, aut ut quainliominum, qui e vult ita suscipere, sed ipsi Salvatori contra Salutem tuam perniciosissime rei uel aris , qui te sic suscipieridui a SSe non vi credere quemadmoduli suscipit illa eclesia, quam estimonio suo commendat ille , cui lateri nefarii lin SSe 0n cre

est mihi ut aqua mendar non iubens fidem , Non de hac aqua dixit, quam puta S. Lege diligenter. Ipsam eiii in mendaci uin hominum ii uillitudinen dixit a litam mendacem more prophetico, Sicut figurate loqui Solent sicut in poeulypsi, populos a litarum nominet iovi naus appellato Ahoc. xvii 15). Nam sic ait Jeremias itqitii qui co iuristati me praevalent 'Plaga

mea valida est Mide sanabor I uela est uili ut aqua merida non habens idem Jerem. v. 183 Plagani sua in sibi dixit saetam ut aquam mendacem eam dein ver plagam Suam eo appellavit qui e contristabant. Quod enim ait, qui contristunt me hoe dici postea plaga mea et quod Supra dixit, praedaleriit: hoc postea dixit, valida est. 65. Sic et illic facitis, ubi scriptum Si .l as I. auliena abstine te, et de fonte alieno ne bibetis Pror. v

15). Putatis enim de Baptismo dictuin qui si apud hareticos ut ideo Sit aqua aliena , quia haeretici regi iii Dei non possidebunt quas non ita sit et pulli briosos , et apud invidos, ei caeteros huiusti di de quibus pariter dictum est, Itegitum Dei non ima He bunt i Cor. xi 10, et Gulat. v 2l et lamen uomnibus talibus , si Secundi in Evangelium basii/bii sunt Christi est Bapti Sinus non ipsorunt. Unde nil iailla toti est aliena cui tu ii,si alie ii sint qui biis li-

224쪽

cturus est, Non novi os uulth. Vii 25 . Cur n0n Dei, quibus in sine dicet iii Von nori os etiam eum orino potius intelligam aquam alienam et suntem alie dixerint, In nomine tuo Propheturimus et virilites mus. iiiiiii docti inam esse maligni spiritus, qua decipi in tu se in iis Qui .i, Etsi hubeum, inquit, prophetiam et

iur et sedit euntur alienati a Deo per ignorauitam, cium omni sacramerita et omitem scientium et si hau irae est in illis, propter eiecitatem cor li eorun li 0e uer Omnem sidem, ita rit montes rarisserum, emi ritu expressi iis eo in inenda ille pusiolo : Spiritu tem eiu utem non habeam, nihil sum lior xui. 2ὶ liue manifeste dieit, quia in novissimis temporibus recedentqiti iam a side , attendentes spiriti bit Sed ictoribus , et

doctrinis daemoniorum I Tim. iv lj H. e est a lita aliena, et sons alienus. Si enim aqua in bim i intelligitur et pili ius sauctus; cii non aqua in malo intelligatur et spiritus malignus Non enim semper ubi aquam nomina Scriptura, huc visibile Baptismi saera metitum viil intelligi : sed aliquando ipsu in aliquando aliud. Jam ni in lio visibili Baptismo etiam alios discipuli Duin in baptigaverant, antequam Veniret in eos seeundunt ejus promissionem Spiritus Sanctus de quo lai non idem Jesu dicit, Si liis sitit, veniat et bibus qui redit in me, sicut dicit Scriptitra , stumina aqti in his sitient de renire ejiis. Et sequitur Evangelista et expuuii unde sit dicti uia : Hoc alitem, inquit, dicet ut de Spiritu, quem coepi uri erant ii iii in eum

erant credituri Sytillus enim non ditiar erat diutis, quia

Iesus nouuit m silerat clarificati s Ioan via , 57-59). Ecce a litam dicit Spiritum, qui nondum erat datu ,

cum jam aqua illa Baptismi in ullis suisset data. 66. Unde et illud , quod similiter non intelligitis

quod scriptum est, Bibe aqitam de litis vasta, et de puteorum lusi /im fontibiis p et sons aquae litur sit tibi proprius, et nemo alieniis cortinittrii et tibi, et non it perfluant tibi aqi in foras, et in i luteis luis disci rrant a litie ιi in Prop. v. 5- non visibilem Baptismum, litem possunt liabere et alieni, id est, qui regnum Dei non possidebunt; sed hoc donum commellil .it Spiritus sancti, quod pr0pritim est eorum tali tum qui regnabunt cum Christo in aeternum. Qui ni aut charitas Dei sicut dicit Apost0luq dist usa est in cordibus nostri per Spiritum sancirim , qui datus est nobis Rom. V 5). Ips: enim latili tilo cordis , quam charitas iste ii, unde illam dissusam dicit et unde ad Corint litos lato lititur. Os nostri in patet ad vos . o Corinthii, cor no

strum dilutuli tu est illior vi, u), platea iuni nomine sigui si eata eSt. 67. Quod ergo aperte alidimus. Nolite ornu spiritui credere, sed probule spiritus si ex Deo sint Ioun. iv lj hoc gurate aiidimus, Ab aqua aliena abstinete et de sonte alterio ne biberis. Et quod aperte ait illis inus, Churitas Dei dis iisu est in cordibus nostris percipii illim auctum , qui ditius est nobis, hoe sigii a te alid inius, Foris aqua tua sit tibi propritis, et te no tilienus communice libi. Multa enim in i mera Dei possunt liabere et lieni, non solum Sta Loin inunia cum lapidibus et arboribu , sicuti est S vigereri nec Solum communia cum pecoribus, Siculi Spirare, Sen-li re Sed etiam vijoia jan homi tum propria, sicuti est ratio, locutio, arte miles innumerabiles, et aliam ulla. Ipsa etiam quae domui Dei ala Sunt, nonnulla ex eis liabent alieni , id est non possessuri regi litu fl0riacensis, probate Pirit rim qui . De est. est ergo dunia in Spiritus sancti proprii in Sanctorum ii in te nemo c0mmunicat alienus. 0c deus omni biis

mulignis et geli enuae filiis, etiamsi luisti Baptismo ba tigentur, sicut Simon fuerat bapti ratus II 0 deest

etiam in reli eis Gioc accipituit, ei in correcti ei liunt

et unitatis vinculum sinceriter amplectuntur. Quod si

non acciperent, etiam labentes Diptis niuin Christi, non erant poSSessuri regnum Chri Sli quia non uir iterant ad sontem illum proprium aquarum discurrentium in plateis sauciorum , et suras non excurrentium, quo sonte charitas Dei dissus est in cordibus

nostris per Spiritum sanetum , qui dulus si nobis. Dd sinite itaque illa lesti in0nia c0minen Orare,qua aut non intelligitis, aut pro nobi contra vos esse intelligitis. Quod si ambigue poSila , et pro nobis , et pro vobis possent interpretari, nihil utique adjuvarentealisam vestram quia et nos si talibus uti vellemus innii merabili hiis uteremur, quae ausa in OStram nihil simillier adiuvarent. Sed plane alia malam au

sam vel moras siciendo sustentant.

CAPUT XX l V. - 68. Ecce, in liliunt, de corpore Doluiui aqua prostiirit. Et quid te line adjuvat, Ii relice Mullit in inquit Baptisma uim signi sicut non esse, ibi in corpore Domini, id est, in Ecclesia. Melius diceres, de corpore Domini, hoe est, de celesta: et ianisi jam constet quod adhue serie diligentius requirendum est in aqua illa Baptismuis esse significatu in . . un et nos nuptismum quem h:ibetis, de compore Domini esse dicimus, hoc est, de celesia,

quamus in ea ipsi non sitis, Sicut omnes qui non aedificant super rariuia, sed super arenam. Quare tamen n0n attendis aquam illam, qua Baptismum significali in dicis, non tantum in corp0re D0inini sui,Se, Sed etiam de corpore rius oras exiisse, et hoc per vulnus perseeutori. Neque enita et libereiici et omnes mali Secum foras Sacramenta traxi SSent, si unitatis integritatem in corpore Domini custodissent. Sed etiam hoc videtis qua in profundum sit, et in aut mySterii altitudine occultum. 69. Jam sufficia : desinite talibus agere Oinnia lu: liiijusmodi protuleritis, aut pro nobis Sunt, aut, vi multu in causae nostra mitiuam, incertum S pro quibus sint. Sed libenter in opertis inam iramini, Des ateri aperta cogainini. Ecce Ecclesia, rogo, quid p:itimini Ecce Ecclesia tot manifestissimis sanetarum Seripturarum testimonii coin mendata et expreSsa,proedi ei et demonstrata Sicut audivimus, ita et vidimus Paul. xi vis, ). Quid tergiversaris quom0do Sus cipiaris Cur detrecta sic Suscipi, qu0m0do illa suscipit , cui testim0nium ei hibet qui mentiri ii in potuit Doce Scripturas canonicas aperte dixi Sse, basiletandum esse in catholico Ecclesia qui apud sidei eliciis in n0iniue Patris et Filii et Spiritus saucii

225쪽

fuerit baptizatus duod si hoc docere n0n potes; illiti doce, tui comitiuuioni ui , id St, parti Donati ubi hoc didici, li, apertum aliquia et manife-

Slii moestimonium a Scripturis ean0nicis perhibeti et salebor ad te esse traii Selinduin, nec aliter S3e Suscipiendo haereticos, quam Sicut Suseipit cele,iai qua es, quia tali testimonio declarata est uuid aestitas quid perturbari. Non invenis in Scripturis canonicis quod a te justissime exigimus Nam quod

dicere soletis, Ubi pascis, ubi cubas in meridie Cant l, 6ὶ vides qu: de sit, et quam pro te n0n sit. Noli ergo talia quaerere. Quia et Si in partibus aquilonis esset Pir Donali, quae contraria sunt partibus meridianis, diceret de se esse dictum : Montes Sion, latera aquilonis, tritos regis magni Psal. Luil 5J. Nam utique ei ita regis magni non est nisi celestari et hoc potius indubitanter sonat celesiam, qu uia illud, Ubi pascis, ubi cubas in meridie. Sed sui lasse illo testimonio Marciun haereticus uteretur, qui dicitur Ponticus suisse qua partes ad aquilonem Sunt. RurSus Si in o ei dente esset pars Donati, diceret de se esse dictum Iter acite ei qui ascendit super occa4um Dominus nomen es illi Psal. xvii 5ὶ Fortassis enim subli-iuius esse diceret, ascendit Super occuSum quam,

cuba in meridie II P mTSlica Sunt, operta Sunt, figurata uti aliquid ni aut se Slum quod interprete non egeat a vobis flagitamus.70. go itaque sic te Suscipio. litemadmodum SuScilii seinei Abraliae, in quo benedicuntur onmes gentes Gen. xxi I, 8) lluc sorte obSeurunt Sset, nisi Paulus aperuisset semen Abrah: qu0d e, Cli risius Gulat. iii l6j. Sic te suscipio, queinad moduni Sus - ripit illa sterilis, cujus multi silii, inagis quam ejusqtu habe virum. Quod obscurum esset, ni Si Paulus dixisset, ipsam esse Ecclesiam mali eiu uostram cui dictum est, Dominiis qui eruit e, ipse Deus uiti rersae erro vocabitur inui. Liv, 1, 5; 6 utut iv, 26 27j; cui die tum est, 1 ira tua orbis terrarum Lai. LXiI,

j. Sicut Suscipit regina illa, de qua in saliuis di-

itur, Astili regilia a deaetris tuis rael eui dieitur. Pro putribus luis utili sunt tibi lilii, conatitues eos principes

pit Leelesia per omnes gentes incipiens ab Ierusalem Lue xxiv, T): Sicut suscipit celesia quae testis est Christo in Ierusalem, et in tota Iudaea et Samaria, et usque ad totam terram Act i, ). Ille enim iesuseipii, qui hoc de illa dixit, qui talibus eam verbis, ne quisquam de illa dubitaret, ostendii. Sic te Fuscipio, quemadm0duli suscipit triticum Seminatum iupgro, im cum Zi Zanii crescit usque ad messent Ilis uni e uim filii requi ager autem est inundus messis e3l ni inculi Matth. m. 50 58 59 Dontinus exposuit, Evangelium est, verba Domini Sunt, inanifesta Sunt. Possem tibi dicere rate te suscipio, que inadmodum ei vos suscepi, tis qu0 Praetexta lus et Felieianus a vobis damnati, extra vestram coiit munionem baptiZaverunt. Cui rei quid contradicas, oninino u in liabe S.

Sed li 0 40liu dicam, qu0 et adversus ips0 Maximianistas invictissime valeat, qui vos in duobus pr. ecipue lesti muniis quibus inperil SSitne, lamen creberii me uti Soleti S, Onanino Vicerunt, et de paucitate et de meridie. Hoc ergo dieam quod vos omnesta n litam parilei contra OS insurgatis, exstinguat. Sic vos suscipimus, Si 0rrigi vultis, quemadmodum Sus

cipit eclesia, quam Dominus Jesus dixit abra

rusalem coepturam, et in Actibus Apostolorum leginius inle cepisse : et per omne gente ituram, et in Actibus Apostolorum legimus per nitillas isse. auinquam veniret in Africam, et per omne gentes ituran antequam veniat finis quia ipse Dominiis ait, Praedicabitur lio Evangelium in omnibiis gentibus, et luti veniet sinis. Ecce purgamenta eius tuoniam abundavit iniquitas, refrigesce charitas mullorum Leest frumenta ejus ui aiιlem perseverareri usque in sinem, hic salvus erit Id. xxiv l 2-l4j. Ubi hic Ainicanum in ala Si in parte Donati Ecce iterum tumenta ejus scias, inquit Apostolus queina linodiim te oporteat in domo Dei conversari, qua est Ecclesia Dei

rivi, columna et striam mentum eritatis. Et sine dubioniagnu in Si pietatis Sacram eritu ut, quod niti uisestatum es tu earue justi siculum est in spiritu apparui Angelis, priolica tritu Si in gentibus, creditum est in uirindo,

pi irgamenta ejus rapiritus autem, inquit, manifeste dicit, quia in novissimis eiu poribus recedent quidam aside, attendenses spiritibus sediιctoribus, doctrinis di

moniorum, Id. v. 1 ete. Ubi et lite Africa in parte

Donali nonii nata est, ut in ea remanserit columna etsi ni amentum veritatis, aut pietatis saeramentum, de quo usque in sine in il cucurrit ut diceret, Praediculum est in gentibus, creditum est in nundo, aS3um-pillan εἰ in gloria

TI. Quid ergo pluribu tenea in Qui respondere

cogitat huic Epistolae Serutetur Scripturas : et autitii nites tuni de Africa, Vel in qua Sola, vel ex quas0la est pars Donati, proserat testimonium mu0dide pr0serre non potest, quia illi iam manis estis, Iude a nobis prolata Suni, spugnare Scriptura non

potest aut Si sustrum Suspicionum, vel criminationum, vel alumniarum Sellatore credulos quaerit, et vult traducere in aliud Evangelium, qu0d none, aliud, atque annuntiare nobis praeterquam qu0d accepimus, etsi angelus de caelo esset, anathemaes,et Gulul. i. quoniam et diabolus, qui pr0plete de caelo cecidit, quia in veritate non stetit, si anathema suisset h0ntini quando ei pr. terquan qu a Doni in Deo aeeeperat, annuntiavit, primi parentes earnis nostrae, nec in poenam morti incidiSSent, nec de loco se licitatis exisSent. CAPUT XXV uJ.-72. uapropter vos, charissimi, litibu hanc pistulam scribo, praeceptum paStoris qui animam Suam posuit pro ovibus Suis, et nunc glorificatus et exaltatus sedet ad dextera in Dei Patris, corde si delissimo et litanissi in relinete dicentis.

uita si in ore meae vocetu meam audiunt, et sequun

226쪽

Simain, non Si .um per Legem ejus, ei Pr betas, ex Psalmos, sed etiam per os proprium ommendautis Ecclesiam suam situra in Et ea quae praedixit, quem ad modiim ex ordine ei in sedula siui, in Actibus ei l. itteris post0lorum, quae divinarum Seriplitrarii lucanonem complent, legendo perspicitis. Non est ob- Scura quaestio in qua vos saltant, quos ipse 00minus praedixit niluros atque dicturos, Ecce hic est Christus, ecce illic ecce tu deserto, quasi ubi non est frequentia multitudinis Dece in cubiculis vultu. XX iv, 25, 2 M, quasi in secretis raditi initius atque doctrinis. Habetis Ecclesiam ubique dissundi et crescere usque ad messem uabeiis civitatem, de qua ipse qui eam

condidit, ait: Non potes civitas bscondi Super vwntem constituta sit. v. 4'. Ipsa est ergo quae non

in aliqua parte terrarum, sed ubique n0iissima est. llaec temporales aliquando etialia in suis frumentis palitiir tempestates, it in quibusdam locis nisi eo guoseantur: sed lanien ei iam illic latent neque enim alli potest divina sententia, qu0nium res ut

usque ad messem.

75. Itaque et in aliis gentibus saepe nonnulla membra Ecclesiae praevalentibus a resum et sellismalum seditionibus, pressa atque obumbrata Sunt e tamen quia inerant, paulo post nullo dubitante claruerunt:

et in ipsa Ahica post illud Secundi Tigistiani apud

Carthaginem seditiosi uia turbii letuum lite concilium, ubi et a seinina nobili Lucilla operata coiruptio uin, postea judici:ilibus Gestis commemorata est, cum inde inierae pene per lotam xfricam, qua Ecclesi: Clii isti

j a in germinaverant, ni issi fuissent, creditum est litteris c0ncilii neque enim aliter oportebat et quasi visa sunt per .aliquam partem agri frumenta donii ni ea defecisse nullo modo autem defecerant, quae vere si ilia enta erant praedestinata atque Seminata, et alla radice feraciter terminantia Salva enim concientia litteris concilii crediderant : neque enim tib hominibus de aliis hominibus aliquid ineredibile dicebatur, aut eis contra Evangelium credebatur. Sedi sit quain illi furiosam pertinaciam usque ad dissensiouem sacrilegam contra lolii in orbe u christianum contentii ne ob suatissima perduxerunt, atque tuum

inii lio uis siletibus quos a Caecili mi, alienaverat salsa

criminatio : viderunt se, Si in illa commuitione persi fierent, ni jam de quodam limine, vel de quibusdam hominibus, sed de Ecclesia loto terrarum orbe diffusa pravum habere judicium; et maluerunt Christi Evangelio, quam collegarum concilio credere.

liaque illis relictis, mox ad cat 'ilicani necti mulli, et ei'; scopi, et clerici, it populi redierunt inu0d et antequam sacerent, in tritico deputabantur. I sine enim non faciebant, cuin adversus homine niale silii collegis insinuatos, non nil versus Ecclesiam Dei, i in in cunctis genti luis crescit, illa cur in contra licito nitebatur . Itaque et in Africa triticum quod

Militi rei aciter moria 'ensis nil ex feraciter.

Sic Pluriacensis s. l edixi, contradictio tenebimur. sit mira, cap. 8, in. Filius hominis sentina vetat, trilietam mansit : et ex illo usque illiue crevit, et crescit, et dei neep usque ad tessem fructi si abi et crescet, sicut in omni

74. unnulli citam bonae voluntatis, per carnalem caliginem, etiam p0ς constriatatum contra Ecclesiami ei ni alignorum furorem, in illa dissensione diutius

erraverunt, tanquam si illiue mollia conculearentur sit intenta, et radice viva herbae vigor allereretur: ita in ipsa tamen frumenta sua noverat Deus quam vi Sut reviviscerent arguenda et increpanda. Non enim eo modo die luin est Petro, Redi post me, salani Matth.

xvi 25ὶ qui im0do dictum est de Iuda, Unus ex vobis uili bolus est Ioan vi, l). Quidam quoque et apertissima veritati malo studi contradixerunt illi vero eradicati vel praecisi ei aut sed non permanentes inius idelitate, sicut de quibusdam raniis fractis Apostolus dicii, manu divina replantati, aut iterum inserti Sunt Rom. xi 17 25 . Tunc uini quisque infructuo.

piditate agi quidelia illa opera de quibus dictum est, Quoluam qui talia agunt, i equum Dei non possidebunt mutat v, 21 sed cum pro ipsis operibus etiam

veritati apertissimae qua re largit illi r resistere coeperit, tunc praeciditur. Et multi tales sunt in Sacra-inentorum communione cum Ecclesia, et tamen jam ii oti sunt in Ecclesia. Alioquin si linc quisissi praeciditur, cum visibiliter exc0mmunicatur consequenserit ut tunc rursus inseratur, cum viSilii liter cominunioni restituitur. Quid si ergo siclus accedat, atque adversus veritatem et EccleSiam cor inimicissi inum gerat, quamvis peragatur in eo illa Solemnitas, uni quid reconciliatur, numquid inseritur Absit. Sicut ergo ani denuo communicans i ondum insertus est: sic et ante litam visibiliter ex Onimi inicetur, quisquis

Contra Veritatem, qua convincitur et arguitur, inimicum gestat animum , jam praecisus est lia sit ut ei se inen bonum, et Senien naulum, utraque per agrum

crescant usque ad messein id est, et silii regni, ei filii maligni virique per nauia diana crescant usque in liuem saeculi illis sitiet uni serentibus cum toleravita, illis i illi sterilitate amari antibus. 75. Vos autem innitentes tot evidentissimis testi-inoniis Legis, Prophetarum, Psalm0rum, ipSiu Domini, ei Apostolorum, de sancta Ecclesia toto terrari in orbe diffusa, exigite ab istis ut ostendani de Africa, quod attinet ad partem Donati, aliqua manifesta de canonicis Libris testimonia Neque ni In sicut jam dixi, ullo modo fieri posse ut Ecclesia, sicut dicunt, et quod absit, tam cito ex tot gentibus peritura, tot testimoniis tam sublimiter et iam indubi. lanter praedicaretur; et de Sta quam volunt, Sua quae usque in linem, sicut contendunt, permansura fuerat, laceretur. Mementote enim quid illi diviti dieiunasti, uni apud insuros tor literetur, et ad fratres suos aliquent ex in tuis mitti vellet. IIuben illie, inquit, Moysen et 'rophetas. Et ciuia ille diceret, non eos redituros, nisi ad eos isset aliquis nisi litoriim : Si Moysen, tu i iii, et D phelus non nullii ut, nec si ura

227쪽

ex umi luis resurr erit, credent Iuc. Vt, 29-5l . Domitill a mortuis dixit in nomine sit praedicari poe- Dixit Moyses. quod in semine Abram benedicentur lentiam et remissionem peccatorum per omnes gentes. omnes gentes Gen. xxv, 18ὶ Dixerunt Prophetae, Tu incipientibus ob dei insalem aue xxiv 47'. Illi qui uocaberis voluntas mea, et terra tua orbis terrarum Hai. Moysi et Prophetis non crediderant, nec Domino re- Lxii, 4ὶ; et, Commemorabuntur et convertentur ad surgenti a mortuis crediderunt; quid restat, nisi ut Dominum universi sine terra CPεut xxi 28 .ii et divitis illius tormenta sortiantur duae vos sugientesialibus iam manifestis praenuntiationibu Eeele Stam dum adhuc tempus est, antequam de hae vita emi demonstrantibus. isti credere noluerunt. Surrexit retur, divinis eloquiis constanter inhaerese, ut nec Reliqua deerant in editionibus ni et Er. Huc revocata in vita e0ul urbemini, et post hane vitam quod gemini fuerunt per Lovanienses ex Ieter codice fud0Viendi b Abrah de promissum est, accipere mereamilii. meli.

bentur et in nostro Floriaeensi. V

I SUBSEQUENTES LIBROS,

Vide Iib. 2, cap. 26 Retractationum tom. 1, col. 6. 1, a verbis, Grammaticus etiam, usque id verbum, IgnoranS. M.

LIBER PII MUS.

Eristola in Cresconii pro Petiliani dosensione editam, ibique inScriptam, refellere incipit Augustinus. Probat nec elo uentiam nec dialecticam qualemlibet metuendam SSe SSertoribu eritatiS, quominu eau adverSarios, cuni lisisisputando, redarguant neque conteiitiosum habendum eum Me qui duris et renitentibu Sermoni altercationen ad eos refellendos inferre curaverit. Postea ostendit non QSS CODSequenS, ut Si conceditur esse Baptisma in arte Donati siniti etiam coiieedatur ibi accipi oportere. Id enim extra catholicau EccleSiam rustra et pernici0Se, sed tanten vero ac omnino idem haberi.

CAPUT PRIMUM. - 1. Quando ad loe, Cresconi , lainen minime desperavi milia et ad me tua, quam mea Seripla pervenire OSSent ignoranS, perventura vis l0nge pDSteaquam Seripsi Sti, tamen quand0que per-

ADMONTIO PP. SEX EDICTI X0RUM. Ad castigationem librorum contra Cresconium usi sunm antiquissimo Corbeiensi codice, ac praeterea Michaelino, Cygi-rauriensi, Georgiano, et uno Bernardinorum collegii Parisiensis Adhibuimus etiam variantes lecti nos Belgicorum quiuquentanuscriptorum per Lovaniense Theologo vulgatas, necnon editiones antiquiore et Potior S, Am. r. et LOV.

Comparavimus praeterea eas omnes editiones initio Retr et Conse Ss., t. 1 me mortitas M.

a scripti circiter annum Christi 400. Nam quandomitatuor hosce libros ScripSit Augustinus, mu contra Donalistas esses deuerat Ionorius imperator, ut teStatur ipse S. Doctor, lib. 2 notrael. Oh cti . Porro illa ui ut ii recentissi inas log 'svorat Augustinus infra in lib. 5 cap. 47 P0Steaquam in ejusdem libri Siarite 45, diserte Minusi xit loqui se de logibus alius 40 , datis contra DonatistaS, OS Maximiani episcopi catholici dedem, pia OceaSioue actuin est, si ut et rcis teri uu rami te inquit, contra ipw lege excitarentur, et alia conderentii novae. Ex iis legibus est illinsinae . rhem. l. 58, de Haeret. l Ionorii dieitim quod iii idem Unitatis edictum in concilio Cartha-ςiueusi anui 407 appellatur De Neino manichaeum nena, Gualisiam, qui praecibum ut comperimus, urere non desistitui, tu memoriam revocet. Una sit catholica veneralio, una salus Sit TrinitatiS, par, Silii Ongrtiens Salictilos ex se lallir. Oimul si quis audeat interdictis SeSe inlicitimue miscere, et prί teritorum tuu in strabilium constituti una est logis nutu rara mansuetudine nostra prolatae laqueo non evadat tsi turba sorte convenerint, seditioni concitatos aculeos acrior is a commotionis non dubitet ex SerendoS. Dat prid. du sebr. t sebr. anni 105 Raventum Stilichone ii et Antilentio

item in cod. The . l. 4, o Satiet Baset iteret et Arcad Honor et I b Od. A1. Hadriano P. P. - Adversarios nati licte fidei s etc., quae suo Exhihetur loco in hujus tomi Appendice. tona I. 5, ibid. Gladriano pr. p. Ne divinam gratiain tali repetito Baptismate Pollutam Donatistarum secreta violarent, et sallendi occasioneni, severitate hujus praecepti0uis alio- lemus, statuento ut caetera hujusmodi homines poena Se litatur, legis luse cui Si irain sex portantur ultrice in qui tu calli licam religionem Perverso dogmate commisisSent. lithemii i gitur, ut si qui Silia lustri relin pli Z ire delectuS, judici qui provinciae praesidet osseratur, ut facullatura immiti uin publicatioue Diuitatu inopide Oualia expendat, etc. ut pilua diis febr Ravennae, Stilichonem et Anthena ioco . . Item in eodem cod . 2 de Relig. a nilis'. Arcad. Ionor et Tum i m. Diotinii Proc. Asri ae . - dictum ii linitate por Africana regiones Et in litia nostra direxit, or diversa imi tui, luimus ut nauibus iuri itescat. Dei mul- , i inutis unam ei veram iidem inii licam, piam recta credulitas e ni lietur, esse rei tuendum Dat nam . maii amiciri. an. 0 , Ravenn Stilichone ii ea ni hemi0M M.

228쪽

447 COXTRA CRESCOMUM DONA Tl STAM. S. AUGUSTI X ιιg

venire potuerunt: quae lilii vi uni PS adversus a Scri-

hedera bere quae Petiliano Cirtensi episcopo vestroii oratio noua napii sint astruere m0lienti, et communiuite in nostramitin il umenlarum p0ndere urgenti,

set male diei in lexitate criminauit, ut potui breviter pro parte revi di ou enim tota eius epistola

in manus meas tunc onerat, ei parVa Par prior.

Quod mi acciderit, quid opus est qua rere . quandoquidem cuin ad nos postea universo pervenit, universae respondei non piguit Ilis ergo litteris tuis, quas ad me dedisti, si non rescriberem, fortasse contumeli0- sum putares inu autem reScribo, rursum vereor ne e telisi sum putes. Sed si tu inventis litteris mei ς, non ad te datis, lanlini quia episcopum partis Donati vel ipsa in partem Donati redarguere videbantur , ad osse tum litum pertinere arbitratus es, cum tibi esses alieujus conseius a ulla lis suscipere atque XSerere contradietionem, quia ejus communi0nis es, quamvis ni illa iunctione clericatui astrictus quanto minus

mihi licui pro munere sarcinae meae, Vel ontra Petiliatium vel contra te ipsum tacere, cum ille oppugnare Ecelesiam pro qua milito tu autem in sinii liopere elia in nomitiali ui ad nae institueres, promeres,

conscriberesque sermonein 2. In cujus primis partibus laborasti, ut suspeeta hominibus elisquentia videretur. Nam velut laudans

genu dicendi in eum , et rursus velut tinaeias ne hoc

generi leves quemquam salsa persuadendo deciperem, in accusatilinem 3 ipsius eloquentiae perrexisti, illii bens etiam testimonium adversus eam de Scripturis

Sanctis ubi dictum putes , ae miιlta eloquentia non eJugies peccatum cuin dictum non Silo ae multa eloquentia sed eae multiloquio Prov. x, 9 . Multi l quium autem est superflua locutio, vitium selli epiloquendi in ore muti actum Plerumque aulem loquia inant , etiam qui nesciunt quid loquantur, vel quom illo loqtiantur, sive ad Sanitatem Seutentiarum,

sive ad ipsum qui arte grammatica discitur, integrum

sonum Oidi neni lite verb0rum. loquenlia Vero a cullas dicendi est, congruenter explicans quae Sentimus qua tunc utendum St, cum recta SentimuS.IIoc modo ea non usi sit ut horreliei. Nam utique si recta SensiSsent, ii in solum nihil inali, verum et buni aliquid esset, quod eloquenter explicare potuissent. Frustra igitur ist0rum exemplorum P0mmemora inuenetusasti eloquentiam. Neque enim propterea propatii non St miles armandus, quia c0ntra patriani nonnulli arma sumpseruiit aut ideo tali non debent l, ni et docti medici sui ramentis medicinalibus ad salillem, quia his ad pernicie in eliani indocti pessimique butuntur. Quis enim nescit siculi est aut sue rint ea quae quieruntur ita eloqilentiam, hoc est. peritiam faculta tein lite dicendi sic esse utilem vel inutilein, ut suerint utilia vel inutilia quae dicuntur' quod ne se arbitror ignorare. CAPUT ll. - , Sed credo , eum me videres alii ii nulli putari eloquelitem ut a me lectoris auditorisve studium deterreres , accusandam existimasti diiquentiam : ut jam quid diderem nun attenderet quisquis abs te perterritus tanquam e loquenter me dicentem eo ipso jam cavendum fugiendum lite censeret. Vide ergo, ne hoc quod fecisti, sit artis illius

multae, quam, Sicut de Platone commemora Sit, ion- nulli recte judicureon de civitate ac de humani generis societu te pellendam. Haec non est eloquentia, qu: utinam ni illi ad explicanda ea quae sentio pro desiderio provenisset se liniuedam sophistica et maligii professio, tim sibi proponit, non ex antino, sed ex contentione vel commodo, pro omnibus et contra sinitia dicere. De hac ' ait sancta Seri plura tui sophistice loquitur, odibilis est Lecti xxxvii 25ὶ Ab hac mihi videtur Paulus apostolus juventuten Ti- in othei proli ibere, ubi ait : oli verbis contendere ad

uihil enim titile est, nisi ad subversionem audientiti m. Et ne a Licultate recte dicendi iam prohibuisse putar tur, Dii linu Subjecit malis age te ipsit in probabilem

operarium Xhibendo, non erubescentem, verbum eri-

tulis recte tractantem Ilaim. n. 4, 15 . Nimirum itaque tibi Loc animi subrepsit assectio, quod contra. dicendi studio non quo ita sentites, sed quo a nobis tuteritionem discere volentis averteres perhibuisti nos eloquentes et vituperasti eloquentium. Nam quomodo te lio ex animo secisse credam, cum Seiamque iii ad in udiim praedic re oleatis eloquentiam Donati, Parmeniani, aliorumque veStrorum qua quid esset utilius, Si lain largo si uini ne pro pae Christi, Pro unitate, Veritate, charitale proflueret Sed quid de aliis loquar In te ipso nonne aperui Sli quam non ex animo, Sed ex contentione vituperator fueris elo. quentiae petitia et caetera quae Scripsisti per eloquentiam Suadere et eun istum ipsam eloquentiani eloquenteraecusare conatus est

CΛPUT III. - . Nam quod te dicis et arte dicendi impurem nobis, et Templis legis christiana pe-itoni in eod. Theod. l. 59 dema ret. Λ tollini SUO Silui. - Donati Sta Supereti timis i. ereticos quo uinque loci, vo saxeutes, vel maxie os, legi tenore se uto, Pomam debitam absque dii usi me pers vivere decemutius Dat vi idus dedemi, r. η decembr. n. 40 , I avenia Stilich0ue niliemi uae liuii Diu Sanctione vult nouausos lial,eriit , erexim quocumque seco, ei illici aut debit in id est multam decem librarum uri,iniue tenore legis Theodosii Maaiori uiuiues liciorelie is erui iam olim e instituta, perstesvendaria compelli. il illam mittendam aucti, em quomo JO pr 0catus Sit lonorit S PS Praesertim Cri S in episcopi donatistae ad eum apta ollatione, docet Augustinus in liujus operi librino, cap. 47 necnon P0SSidiu in vita inausum, cap. 12, ut, scribit: tau . si ii simiusulari ei libet axi sententia Stir unu lusi ruricus lim qu diu apud cogi meminibvlieus e is opus . calami sis ei simpus diis fidius lutercessit, ne auraria multa exieteretur; et ei est euesicium tu petratum. Unde eum inuratus ad iis inium Principem Prox asses, et ab imperat ire rei si tui debitum est respousummi uium, et eoi se iii

. ruit ulliquo reueri lebere lix quo et audex, ct mictum, ut idem crisi tuus, qui diutissime uerit exactus, prae suis aut donas auri lilii .is si ei iuribus uni re id concilii Curtilagine tibi dimi 40 legat uetu, tu a iii Appendide sit ligu

229쪽

natu non instructum, qui per liuet, bseero' uni quidnam te compuli contra mea Scripta reseribere I et ideo recusantis et excitSaulis hae c vox est 3 Si ergo penitus D0ii instrueliis S, cur non potius rares,

iiii ita loqueris ut instrui te desideres In3lare Die

dicis, e provocare seniper, ut ad dignoscendam veri quaestionem mecum vestri discepterit e sed restros piut dentius ac patientius sacere , qui in Ecclesia lautum quae iii Lege mandata sunt populos docent, ne nobis respondere curant scientes quia si leae divina e lot documenta legalium scripturarum nobis quid si melius quid verius, suadere non poSsunt nunquam humana queat auctoritas nos discussis erroribus ad verilatis regulum revocare. Quid tibi et go isti m est, ut adversus nos illis ahentibus u loquaris Nam si bene sa-ciunt, cur non imitaris si male, cur laudas I5. Dicis quod intoleranda arrogantia credam me solum terminare posse, quod aliis velut in plicabile visiιm, atque ideo judici Deo dimissum est. Cuin paulo superius dixeris, O me velle inire post tot annos post tot judices atque arbitros, quod apud princi es tot disceptantibus litteralis ab utriusque partis episcopis sitiri 1ion potuit Cerie solus linc Salago, eerte Solus quaestio item istana finiri disceptando desidero Puto onini si Solos nostro id conat0S culpare volui SSes non etiam vestros in eo conat0s suisse alereris. Quia ergo illum e0natum, illam voli in talem et instantiam Saltem propter vestros, reprehendere jam non potes: nolo esse a tam bono opere alienus. Quid arguis 3

quid reprehendis An invide. Non hoc de te temere

credendum est. Restat ergo ut Studio contentionis hoc in me culpes , quod etiam in vestris laudare compelleris. CAPUT IV. - 6. At enim quod inter tot ae tales sinitum non est, intolerabilis arrogantia est per se solum finiri posse pr Sumere. Ne, inPSO Iaihi soli hoc tribuendum putes plurimi unius qui hoc ut finiatur, imo jam ut finitum esse innulescat, instamus. Illi enim dixerunt non esse suit uni, qui eidem fini consentire noluerunt, eumque

vobis occilitaverunt, ut etiam vos eorum auctoritate decepti sutilum non esse credatis. NoStri autem , ex quo sin illim est nullo prorsus tempore ut ipse sinis innotescere cessaverunt, quomodo id publice privatimque agore potueriint ne quisquam in perniciosis si ino errore pei Siste iis, de Segnitia ire se ministr0rum Dei in ultinio judicio quereretur. Non ergo nos olim sinitam caligam de integro volumus retractare; sod quem adiit odiana finita sit demonstrare , propter eos maxime qui hoc nesciunt ut uita defensores convincuntur erroris, aut etiam ipSi correcti liberetitur aut corte ipsis consui citis et tu aperta perlinacia remat entibus, hi qui cupidiores sunt veritalis quoiueontentionis, videant quid sequantur. CAPUT V. I. Neque hoe sit sine fructu, ut exi Sit mas. Nam si posses videre quam longe lateque Africa in

error iste pervaserat . et quam pallea riu remanSerint quae nondum in pacem catholicam corrella trans- diti pervaserit Verius manuferunt, perraSeriat.

ierunt nullo ni , assertoriun christianae pacis et unitatis iis ructu am et inationi arbitrareris i iis lantiam : quamvis etiam si cui diligentia inedicin e liu-jus impensa non prodest, susti ei ad rationem reddon. dam Deo quod ii oti cessavit inpendi. Sicut enim malignus suasor peccati etiamsi noti persuaserit, merit poenam decepturis incurret ita fidelis justitiae praedicator, etiamsi ab hominibus respuatur absit ut apud Deum sui officii mercede si audetur. Res en inicerta sit ad incertum. Incer luna autem die , non praemium facientis, sed an inium audientis. Incertu ui enim Si nobis, utrum assensurus Sit cui vel ita pr:edicatur sed eritim est, etiam talibus veritatem prae- dieari oportere; et strium est, si deliter eam praedicante digna ui retributione in manere, Sive Suscipiantur, Sive Spei tantur, Sive etiam pr0pterea quaelibet temporaliter adversu patiant tir Dontinus dicit in Evangelio : Cum ingressi fueritis, dicite. 'aae huic domui . si digui fuerint qui ibi sitiit, requiescet super eos a vestra si quominus, ad os revertetur 3Ialth. X, 2,l5j. Num qii id certos secit quod essent eorum pacem suScepturi, quibus eam praedicarenta Certos tamen secit, ut stam sine et ne latione praedic. rent. CAPUT VI. I. p0stolus etiam Paulis S, Sei Pum. inquit . Domini liligore non oportet , sed eSse uilem ad omneo, docibilem, pallentem, in modestia corripientem di- reis sentientes ne sorte de illis Deus millentium ad cognoscendam veritatem, et resipiscunt de diabo i laqueis, captivali ab ipso in ipsius voluit lutem it Trin. n. 21. 25j. Intende qu0modo , quem noluit litigare, voluit latii uin modestia corripere diversa Sentientes ne Dei servus prohibitioitem petulantiae occasionem putaret esse pigritipe Veruin quia mulli et ipsam correptionem quae modeste sit, vel peccati suis faventes vel quid respondeant non invenientes , nee tamen veritati aequieScentes, onerose ac m0leste serunt eo qui secun Sed ut agunt, nec ab eorum convincendo errore dissimulant, litigioso et contentiosos voeant. Fal las enim quae nudari et redargui metuit, ortim vilio-ria in nomine quae Veribas damnat, diligentiam verila

tis accusat. Numquid ideo tamen ab hoc instantia desistendum est y Vide quemadmodum Timotheii in

idem obstringat Apostolus ne propter homines quibus insuavis es liri dicati veri alis, aliqua ei Segni ita praedi eandi subie pei et Testisticor, inquit, coram Deo et Christo Iesu, qui judicaturus est viros ac in ortuos . et re manifesti ilionem et mmim ejus, praedicaverbum, iussa opportune, importune orgue, hortare, iu- crepa, in omni longanimitate et docti lim. Qui ha c audiens, si De fideliter servit, Si do usus ope inrita non est, ab hae diligentia et instantia coliquie, atra uis sub lania lesii si eatione eguis esse audeat 3 Non laque nobis obstrepat in lac causa saeundia sua : r: ilienum ouinino in adjutorio Domini Dei nostri christianae unitalis utilitatem, pietatem, Sanctitatem p r: cis dicamus olentibus opportune, renitentibiis impor- lintea etintiantis valemus viribus Stam inter nos par

230쪽

temque Donati quaestionem, et quibus p0SSuntiis, olim sinitam esse monstrantus. CAPUT Vll. - . Agnoscant in se contentiosae animositatis tomen et crinien . qui vel pervicaci a Stutia praebent patrocinium salsitati, vel invida aetantia

tioSorum genus apostolus Paulus expressit olludit naum in Alexandro, de qui, ait, Alexander rarius mulla mala mihi ostendis redde illi Dominus secunctiιm opera ejus sum et tu devila valde enim restitit

nostris sermo ilibus Ilaim. iv l, 2. 4, 15ὶ hoc vero alierum in eis de quilius ait : Quidam quidem eae iuridia et consentione Christum annuntiant, nou caste, Tistimantes tribulationem suscitari vinculis meis. Nam illi procul dubio idipsum anni uitiabant quod Paulus non tamen eo animo, non ea voluntate, non ex cliaritate, sed ex invidia, sicut dixit, et ex contentione, volentes superbo sensu in eadem ipsa annuntiatione prawellere, et apostolo Paulo anteponi. Qu0 ille non ni teste serens, imo etiam gaudens, quod ab eis illud videbat pradicari . quod latius innotescere eupiebat: Quid enim , inquit, dum omni modo , situ occasione sive reri tute Christus annuntiesura Neque uim ordis sui veritate , quia non sincera iii letitione , sed aemula contentione, veritatem lamen, linc est Christum , annuntiabant. Tu igitur cum judex interiorum cordis nostri esse non possis, tantummodo utrum veritati resistamus, an eo qui veritati resistunt revincere cupiamus, adverte. Nam procul dubio si veritatem suademus erroremque refellimus, etiamsi non veritate

propriae intentionis , sed emolumentum saeculi hujus et humanam gloriam quaerentes id agamusa gaudere debent dilectores veritalis, quia et hae Oeensione Veritas annuntiatur, sicut Apostolus qui dieit, Et in me

gaudebo Philipp. I, 7, 18j. Si autem quod Deo

anaxime notum est, et quod tibi etiam ipsi, sitiantum es saeuitalis humanae si nobiscum vivere , nolum

esse potuisset pia s0llieitudine cliaritatis in hujus

dispensationis labore verSamur ut nequaqua injusle reprehendi ministerium nostrum, si contra quoslibet adversari0s veritatis serventi spiritu pro veritate

certemus.

CAPUT IlI. - 0. Nam si contentiosus habetur a

vobis vel animosus paratorque rixarum, quiSquis cuiquam sermonis altercalionem vel inferre vel referre

curaverit videte quid de ipso Domino Iesu Christo, ejusque servi Proplietis et Apostolis sentiatis. Nempe en in Dominus ipse Filius Dei, numquid eum solis discipulis vel turbis qui tu eum ci ediderunt, an non etiam eum inimicis tentantibiis, Obtrectantibus, interrogantibus, resistentibus, maledicentibus , habuit de veritate sermonem 3 tim quid eum etiam eum una muliere de quaestione orationis c0ntra opini0nem vel inD- resem Samaritanorum piguit disputare Sed illam. inquis credituram esse praesciebat duid toties adversus udaeos, Pharisaeos, adducaeos non solum Ini uim credituros, verum etiam maxini contradictur0S

pei S c ituros, oram in os eorum quam multa loculus est Nonne ab eis ultro, cum Voluit, quod voluit inquisivit, ut eorum illos responsione convinceret Nonne illis dolose tentando quaerentibus, cum redarguti Obmutescerent, Sine ulla ambiguitate respondit 'Quod cum saceret, nullus ex his legitur ad eum sequendum suisse conversus Et utique noverat, quia praescius erat, nillil se ad eorum salutem, cum haec ad eos vel in eos, vel adversus eos diceret, pro illl-rum. Sed nos fortasse suo firmavit exemplo, qui sui uiam fidem persidia inve hominum praenoscere ictu valemus ne si quando nimiunt duris nimiumque perversis sine fructu salutis eorum locuti fuerimus, desiciamus et desistamus ab instantia praedicandi, eum inaniter piguerit laborare. Quid, quod etiam ipsum dialiolum, quem jam non solii in Deus , Sed ne homines qllidem dubitare possunt, nullo modo ad ustili mconversum iri , Filius Dei lamen insidiose lenia intem, et de Seri pluris sanctis quaestionum laqueo opponentem, de Scripturis aneli respondendo convicit.

nec judicavit indignum eum a lana Christus de divinis eloquiis habere colloquium uallh. iv,5-l0jΤquid utique praevidens , nisi quod lint iis et diabolo nihil proderat, credituris Gentibus profuturum 3ll. Prophetas etiam legimus missos ad uuiiiii estam inobedientes, ut Deus ipse qui Prophetas millebat, de his ad quos mittebat praediceret, quod verbis

eorum obtemperaturi on essent. Omitto quod pro phetico spiritu quo sutura cernebant, etiam hoc liquun0M P0tuisSent, quod eorum verba contempturi su rant, quibus ea tamen vehementi instantia non lacebant. Apertissime Dominus ad EZechieleua propheta in diei rade et intra in domu in Israel, et loquere verba mea ad ipsos Guia non ad populum ignota linguae tu mitteris, ad domum Israel ne ad populos multos diversis aut gravibus lingitis loquentes, quorum verba non possis audire et si ad tales misissem e forsitan audissent te. Domus autem Israel non audient te quia noluntai dire me. Omnis enim domus Israel inquieι e duro eorde est. Ego arilem dedi faciem tuum sortem adrersiis Diem eorum, et certamen tuum consortabo adversus

certamen eorum Erech. , -8ὶ Ecce mittitia Dei servus, et eis loqui jubetur, iri eum noti erant audituri, eo ipso Domino qui inittebat et loqui jubebat praedice ille qu0d non erant alidituri. Qua causa, cui b0no, quo fruetu, quove ei leelu mittitur ad certamen pr aediacandae veritatis adversus certaturos ei non obeditur ΤΝum quisquam dicere audebit sanetos De Prophetas incidisse in opprobrii in abs te milii ljectit in , cum diceres : Si tu scis rem de ita agitiir a te si uiri non

posse, cur incassum laborem sumis cur inaiiem impetidis operam 8 cur stipe pacti ac sitie sti cli contendis raunon maguus error est, relle qitod non ruteus eaeplicare' cuiu et Leae moneat dicens, e Altiora te ne qui 'Sieris et sortiora te ne scrutatiis fueris , Eceli. Iu 22); et le-rum. Iomo animosus parat iles, et ri iracundus e