장음표시 사용
231쪽
ista non diceres, qui cum verbo Dei mittitur ius recertamen hominibus non Obedituris, Contra Sen Suris, contra dicturis, contra laeturis. Nam Si diceres, responderet tibi imitasse, qu0d eisdein Judaeis Apostoli
responderunt, Cui obedire oportet Deo magis, an hominibus Ael. V l9, e v, 29 h lluc tibi etiam ipse
CAPLTHX. - 12. Hi si tu flagitaveris, ut 0Stendam ubi etiam milii Deus pricceperit id agere, quodiu prohibes; memento apo lolicas Epistola n0n eislantum Seriptas qui leni pore illo quo Scribebantur audiebant, sed etiam n0bi : non enim ob aliud in Ecclesia recitantur. Attende etiam illud quod Apostolus ait : An vultis aperimentum ejus accipere qui in me loquitur Christus il Cor. xiii 5 . Et recole ani non quid Paulus, sed quid per eum Christus lucutus sit,
qu0d paulo ante eoin memoravi, Praedica verbum, in sta opportune, importuue, ele. Attende etian quemad-m0duin ad Titum ei tui explicaret qualis eSSe episeopus debeat, etiam perseverati teli dixit esse oporteie juxta doetrinam sidelis verbi, Ut potens sit, inquit, et GDr-ιari in doctrina sana, et coiit radicente redarguere. Sunt enim mulli non subditi, vaniloqui, et mentis seductores,maaime qui eae circumcisione sunt quos oportet refelli
Pil. , -llὶ Non ergo Sol 0s qui ex circumciSione sunt, Sed eos maxime tales eSS ait oportere tamen in doctrina sana redargui refellique ab episcopo vaniloquo et mentis Seductores, indubitata praeceptione firmavit. Unde hoc etiam mihi ussu na esse cogn0Seo
lio pro viribus ago liuic operi, quantum ipse qui jussit adjuvat, perSeveranter insisto. Quid obstas 'quid obstrepis cur pr0hibes cur reprehendis 3 Tibine obedire oportet, a Deor CAPUT X. - 15. Nisi sorte ista quae a me de Seri-
pluris sanctis d0eumenta prolata sunt, sic accipiet a arbitraris, ut qu0d vestro laeti lare laudasti, in celesia tantum quae in Lege mandata sunt populi doceantur ibi enim sorsitan putas corripiendos et Ouvincend0s esse diversa Sentientes, ut imu Squi Sque doct0r suorum tantumm0do disputando et praedicando emendet errorem si quid autem tale eum ei qui oris sunt ageres institerit, tune animosus, tune contem iosus vel litigiosus habendus Sit quia et ipse Ezechiel, iu- quis, et ulii Prophetoe cum verbis Dei ad suum populum mittebantur Israelitae ei licet ad Israelitas. CAPUT X l. - l4. Ad lite si uoque tibi respondeo. Jam quidem Supra commemoravi, Dominum ipsum Jesum, qui se imitandum discipulis praebuit, non n-lum Judaeis, verum etiam Pharisae is, et adducaris, ei Saniari lanis, et ipsi diabolo principi omnium saltaciarum et errorum asserere veritatem, et de Lege respondere non dedigualum. Sed ne hoc Domino lienis e. servis autem eiu existi me non licere, accipe quid in
Actibus Apostolor uni legatur. Judans autem quidam, Apollo nolirine, Aleaeandrinus 9 nere, devenit Ephesum, potens in Scripturis hic catechiz.uus erutatum Domini',
Vertium assere, ahe t a nonnulli, NX.
utiquissimus Corbuleusis eos ex ei alii quidam is
e servens Spiritu loquebatur, et Oeebat verissime rua suata Iesiim sciens flum baptismum Iovianis. Bie etiam coepiι siducialiter assere in synagoga seriem cum audissent Aquila et Priscilla, assumpserunt eum, e certius illi eaeposuerit ut rium Domini. Volente autem illo ire u Achaiam, exhortuli si utres Oipserunt discipulis ut eum reciperent uui cum venisset multum contu si his qui ibi crediderunt vehementer enim Iudaeos revincebat publice, Ostendens re criPlura esse Iesuin Christum A. t.
xviii 2έ-28). Quid de isto die is quid sentis Nun ne
lariasse eum colitenti0Sum et antinosum concitat 3
remque rixarum ci in inare inini, uisi tanta libri sancti auctoritate premeremini JCAPUT XII. - 15. An quia udaeus in Cliti Si uinerediderat, pro ille re dudaeo citristianae side resistenteS, et desum uigantes eSS Cliri Stum, publice revincere debebat nos autem quia partis Donati nunquam fuimus, propterea partem Donali resistentem citristia- in unitati revincere n0n debemus Numquid Paulus apostolus aliquaudo fuit e ullo id dorum, aut aliquandosuit in haeresi Epicureor uni vel Stoicorum, cum quibu Stamen eum nec puduit nec piguit de quaesti0ne Dei viciet veri liabere sermonem Accipe quid de hac re iueodeni libro Scriptum sit Paulus autem cum illos Athenis eaespectui et irritubatur spiritu suo intra se rideus circa idola esse civitutem. Disputabat igitur Iudaeis iusynagoga, e Gentibu , e colenιibus, et tu foro, per omnem diem, ad eos qui aderant. Quiduin vero Epicureorum e Stoicorum philosophorum conferebaut cum illo is quidum dicebanι, Quidnum vult seminator verborum hie dioere Alii vero Peregrinorum darauoniori invidetur annuntiator esse. Ecce apostolus Paulus Stoicus et Epicureos, diverSaS nun Solum ab illo, Verum eliani inter se, ad vel Sasque haereSes Secum conferre uti re-Spitit, non tantum extra EccleSiam, sed extra synagogani diSpulan elim eis; nec eorum e0nviciis exterritus velut lites eunte uti neSque declinans a praedicanda christiana veritale cessavit. Nam vide quid eon Se lileii ter saneta Seriptura testatur Apprehenὀumque eum inquit, in Areopagum cluaerunt, dicentes POSsumus
scire quin sin haec quae a te dicuntur Insueta enim quaedam affers in aures nostra : volumu ergo scire quidnam relin hinc esse Athenienses autem et ad Pena hospites ad nihil aliud acubunt, quum dicere novi alii uiuaut nudire Stans vero Paulus ii medio Areopugo dixit
Viri Atheuienses per omnia super Sittiosos vos video perambulans enim et On1iderans simulacra vestra, iu- reui etiam arum, tu qua erat scriptum, Ignoto Deo. stuem ergo ignorantes colitis, hunc ego annuntio vobis
Id. xvri 16-25 et caetera quae eum mem0rare milia longum est. Quod tamen ad quaesti em tuam nune discutimus, sussicit, attende, obSecro te, lubraeum exilebraeis Apostolunt Clii isti Stantem ac Seri loci nati. t in non in quarga Iudaeorum neque in ecclesia Cliristian0ruin , sed in Arei pago Allieniensiuin , i csum ita iereunt Paulo OS ad haec verba, et certius illi
232쪽
ost, contentiosorimi maxillae impiorumque Graecorum.
teruiit, quarum minutis, ii vi ipsi qui lii clinamemorali sunt Stoici magis ile vel borum qualia te rerum
Inollieum dicens ad nillil esse utile, nisi ad Subversionem ait dientium sit ivi u lo in Xam de iis, ut
nosti. Tullius ait Verbi enim controversia jam diu lorquet oi uiues Graeculos, colitentionis cupidiores quum veritatis Lib. t de Oratore, cap. it n. 4b). Ilos lamen P.iulus noster ullinuenil corrigendosque suscepit: ne ipsius loci nomine exterritus , quod ex Marte indit uni resonat, quem deum die uni esse bellorum, ibi pacifica credituris intrepidus loquebatur, ibi spiritua-
litius ac inelii Marinis perni Pio, os explignabat erroreS;
nec contenti0S0 tanquam mitissimus, nee dialecticos tanquam simplicissimus somni dabat. CAPUT XIll. - 16. Nosti enim quam maxime apud Stoicos viguisse dialeeli ea in quamvis et ipsi Epicu rei quos inperitia iberalium disciplinarum non soliuia non pudebat, erunt etiam delectabat, quasda in disputandi regulas qui biis quisque usus minime falleretur Se potius et tenere et docere jactabant. Quid est enim aliud dialectica . quam peritia disputandi Τ0uod ideo aperienduin putavi, quia etiam ipsam mihi objicere voluisti, quasi christianae n0n congruat veritati, et idio me doctores vestri velut hominem dialecticu in merito fugiendum potiu et avendum quam relellenduin rex incenduin lite censuerint. Quod cum tibi non persuaserint nain te adversus nos etiam scribendo disi, utare non piguit tu tamen in me dialecticam cri inina tu es, quo salieres impei los illosque laudares qui dispulando mecum o ingredi noluerant. Sed tu videlicet n0n dialectica uteris, cum colura
scribis Utquid te ergo in tantum disputandi perici
tum projecisti, cum dispulare non noveris Aut si nosti, cur dialectieus dialecticam eri in inaris ita vel te- In rarius, Et ingratuS, ut aut imperitiam qua vincerisiani retraei ies, aut doctrinam qua juvaris accuses In spii io serm0nem tuum, Stuna ipsum que in ad ine Scrip isti video tu quaedam copi Se ornateque explicare, h0 eSi eloquenter; quaedam vero Subtiliter algii teque disserere, huc est, dialectice : et tamen elliquentiam dialecticamque reprehendis. Si noxia sunt, quare lio csacis si non sunt, cur arguis Sed ne etiam no verbi controversia torqueat eum re ipsa litelligatur, ininus laborandum est quid hominibus eam vocare placuerit. Proinde si eloquens ille appellandus est quin'ii solum copiose et ornate, sed etiam verae iter dicit: itemque si diale ticu ille appellandus est, qui iiiiii soli nn subtiliter, Sed verae iter etiam disserit : nec eloquens es , nec dialecticu M: non quia jejuna et inordinata est dicti tua, nec quia Obtusa et crassa Si disputatio lux sed quia ipsa facundia atque interita ad defensionem abuteris salsi talis. Si auten non in solaveritate, Sed etiam cuna mala causa disseritur vel ne v0Se agitur, recie poleSt eloquentia vel dialectica nominarici et eloquens es, et dialecticus; quia et saeuii de Michaelinus s. ut rei Siluae.
dicis vana, et exile dispulas salsa. Sed de te videro. C. ADtJ XlV. 17. Si olei certe maxime dialectici
fuerunt cur apostolus Paulus ne conferreni eun illo non eos cautissime devitavit et vestros episcopos
laudas , quod nobiscum elut cum dialecticis nolint habere ferinonem Aut si et Paulli dialecticus erat,st ideo conserre cum Stoicis non timebat quia non solum acule disputabat sicut et illi, sed etiam veraeiter quod illi: a in cave cuiquam dialecticam pro erimine obieceris, qua usus Apostolos consteris. Ne
que eitim, eum hoc mihi bii eis, imperiit a te ulli
pulo sed fallere astutia. Nomen quippe graecum est dialectica, quae si usus admitteret, lariasς latine dispul. lolia vocaretur Sicut grammaticana litteraturam latine, linguae illi iusque oelissimi Dppellaverunt. Si eut e uiua a litteris de ii ominata est grammatica, quoniam graece γραμmoe litterae dicuntur : Sic a disputatione dialectica nomen accepit quoniam disputatiog ce ire γλ vel iα εξε appullatur. Sicut autem grammaticus a veteribus latine dictus est litteratus :ila gr. re dialecticus , inulto sit alius et tolerabilius latine dicitur disputat0r. ut jam quGd Apostolii nidisputat 0rem non neges, etia in si dialecticum neges. improbare ergo in Vocabuli graeco, quod approbare
cogeris in latino quid est aliud qua in indoelis pr: tentare saltae iam , 0ctis sacere injuriam Aui si ei disputatorem Apostolum negas, qui iam assidue, talia egregie disputabat nec graece nosti, nec latine vel, quod est credibilius, et in verbo graeco saltis eos qui graece nesciunt, et in latino qui nec latine sciunt. Quid
enim est, non dico imperilius neque euin tu ista non nosti; Sed niuino salia eius, quam cum audias et lega tam multos multiplicesque sermones Apostolia SSerente veritatem, convincentes salsitatem, negare
lilod suleat dispulare, cum hoc lieri nisi disputando non possit 3 18. Qu0d si hoc ab illo saeli latum lateri , quia sater ejus ille iis cogeris, non lamen has disputationes, sed Sermones vel epistolas appellandas esse contendis quid ego luetam Sic diutius agam, ut qui haec ignorant, que ni Diunt n0Strum approbent, quem volunt improbe iit de ipsis divinis Litteris, quibus necesse est cedas, doceo ipsa prorsus verba, ipsa rei uni vocaliuta profero nubes in hoc eodein te.s imonio, quod de elibus Apostoloruin commemoravi, de ipso P. ivlo ita positum : Disputabat igitur Iudaeis in synagogii, et Gentibiis et coletalibus tu soro . II dies alio loco quamvis cuni populo christiano ageret congregali in ecclesia fratrihus, ita Scriptum
, di is riuo quidum dolescens nomine I butychus in senestra, deductus som/m stravi, disputante I aulo Aet. xx i) llabos Pli. i in in libria Salmorum : Suavis sit
ei disputtilio mea ui sal cui δι' Ilabes et apud Isaiam prophetani Vei ille, dispulemus b), dicit Domi-nnc Isui. , 18, sec. LXXJ. Et multis aliis divinarum Scripturarum ostis lege ubi iuveneris linc verbuni et
233쪽
inspice codices graecos in eis dem testimoniis Pineta rum Scripturarum, ei videbis unde sit appellata dialectica ne quod onmes usi etiam cum Deo faciunt, quibus dieitim est reuite, disputemus, dicit Dominus, tuin inite iis sapienti pietate , sed insulsa temeritate
CAPUT XV. - Qui enim disputat, verum di S cernit a salso. 0u0d qui nou 0ssunt, et lamen dialecti ei videri volunt, per insidi as interrogationes
Sionibus concludant, unde illus vel in aperta sit sitate deceptos rideant, vel occultam salsi talem deceptis Pei Suadeant, itam plerii inque etiam ipsi existimant veritatem. Qui autem verus dispulator est, id est, veritatis a salsitate discretor piumo id apud se ipsum Pgit, ne non recte discernens ipso saltatur quod nisi divinitus adjutu peragere non poteSt deinde , cum id quod apud se egit ad alio docendos pr0 fert, inlitetur primitus quid jam certi noverint, ut ex his eos
addueat ad ea qu e non novera ut Vel credere nolebant, Ostendens ea consequentia iis quae jam selemia vel fide retinebant ut per ea vera de quibu Se perspiciunt con Sentire cogantur alia Vera tim Pga Verant approbare; et si verum quod salsunt antea putabatiir, discernatur a salso, uni invenitur consentanei tui illi vero qu0d jam nle lenebatur .
CAPUT XVI. - 20. Η0 ille verus dispulator si
tale dis Iu seque saeiat, eloqtienter saeti, ali 0que tune enSetur augetur lite vocabulo, ut dictor Potius quam disputator vocetur: sicut illurn locum Apostolus copiose dilatat atque dis Iundit In omnibus, inquit, commendantes nosmetipsos ut Dei ministros, tu multa patientia, in tribulationibus, in angustiis, in pia gis, iuca ceribus, in sedilio uibus , in laboribus , in vigiliis, ut 6milis tu castitate, in scientia, in longanimitate , in boniquitute, in Spiritu sancto, tu huritale non sicia, iurerbo veritalis in virtute Dei, per arma justitio dextruel sinistra per gloriam, et quo bilitatem per usurniam, et bouam famam ut seductores, et veraces . ut qui guoramur, et coquoscimur qua4 morientes, et ecce ripimus ut coerciti, et non mortisicati ut tri4tes, sem- ver autem gaudentes; sicut egeni, ni ullos aute in ditautes tanquam nihil habentes et omnia possidentes it cor i. 4-l0 . Quid eni in hoc stilo apostolico uberius et Ortiali iis id est eloquenti iis , acile invenis 'ΤSi aut ii presse atque con Striete, magis uin dispulatorem ita in die torem appellare eon Sueverunt, qua liter agit dein apostolus de cireunt i Sione e pri putio p. t ri A lirat in in vel distinctione legis et grati . . duod uidum ion intelligentes, imo vern alun ilia situs, ii in inali sunt elim dicere, Faciamus mala, ut ereuiuuι bona nona m 8j. Sive autem sit dicior, sive dispi lator, nec dictio sine di Spii taliosi est cum et ira ipsa
elliquetitiae latitudine veritas a fulsitas discernitur;
Ani et Er. tenebatur salsum. Abest, falsum, a M. et ab semel, t. Ain et Er. laic aildunt in bonitate. lui vortio nilii in
SariCT. AUGLST. IX. nec disputatio potes esse sine dictione , quando mi que ei bis et lingua ipsa constrieti sermonis exprinii tui : sive illo ut alii perpetuo sive in isti rogandoeti in eum quo agit, cogat respondere quod emitu est et ex hoc ad aliud verum quod tu rebatur adducat, ubi maxime rognare dialecti ea dieitur. CAPUT XVII. 2 l. Cum enim quisque suis responSionibus vincitur, nisi naale respondit, non habet quod ni putet dispulatori, sed Sihi; et si bene respondit, erubescit ulteritis est tere, non iam disputatori sed sibi. In quo genere Dominus cum adversus du-dteos erebro ageret, e0sque illorum responsiui illius
captos conclusosque convinceret, non OS audierant,
nec a v0bis conviciari didicet an : nam libentius et
invidiosius elim fortasse dialecticum quan 'a in illanum appellarent. Quom0ilo enim putas eos contortos atque consuS0s, eum volentes eum capere in verbo, priores interrogaverunt, uti lim liceret tribulum reddere Caesari bicipiti videlicet complexione insidiantes, ut quod lihel eligens aperetur Si licere responderet, tanquam reu esse adversus populi uia Deici si autem diceret, non licere, tanquam C. Sali adversarius puniretur . Ubi ille inimi inim sibi popo, citos tendi, et interrogavit cujus haberet magii leni et inscriptionem : at illi cum reSpondissent, insuris; aperta enim veritas tu eo respi dere cogebat: continuo Domitius eorum responsione colligatos ac calito trahens, Reddite, inquit, sari quae Ca saris sunt, et Deo quae Dei sunt. ObSecro te, illine siler urit
dialectici qui praetensis inlei rogali 0nis insidiis decipiendo superare moliti Sunt an ille potius, qui ex
hoc ipso quod interrogaverunt, Veram eorum reSponsionem prudentia interrog.uionis ' eliciens, illud veriun quod ab eo pii labant perieul0Se dici, is Sus cum pulit onfiteri r
CAPUT XVlli. 22. Si illos dixeris suisse dialecticos,
quia doluse, quia calumniose, quia malitiose interr0gando in vel b ea pere clipiebant tales en tua etiam nos vullis videri j cur eis lainen D0ininus respondit 3 Cur eo usque ad Veritatis consessio lieni reddita ratione perii ixit Cur eis dixit, seu tu me lentatis , Hypocri lin II alth. xxv, 15-2l 3 et n0n addidit, Dialectici Cur sibi ni immum de in onstrari lagitavit, ut sontentiam Suam veracem exprimere etia in de ore salladium nelion p0lius nil, Abseeditae neque enim l mitendum est vobis lilia, qui captiusas ut i rogati0nes pri ponitis, qui dialectice nomina agere vultis 3 illi tale dixit, nec adversus capti0s0s ius eri ligatores, et veri rum Ostio tum allidos captatores exemplum tale nobis proposuit sed ut eos potius eliani velit alis inimicos vigilanti interrogati ne et invidia ratione testimonii imveritati perhibere cogamus. II e nobis faciant vestri, si nos malitiosi et dialectici sti inus. Λn Se timete indieant, ne lio ei nos potius saeiam iis Si autem Cliri, tum dixeris ilia lectici tui, laudabi dialecticatu, piam milii pro eri inine Objecera S.CIPUT XIX. - 25. Uuod ne lacias, video illi ili te omnes manuscribuo editi, re imo ur.
234쪽
cinatione aliquid egisse dialectice. Si ergo ne illi qui
captiose atque insidiose sermo inanitur , ut in verbo decipiant e0s cum quibus agunt, nec illi qui tales corum reSponSione convincunt, dialectice agunt dieno his tandem quid sit dialectica et quavium mali habeat, quantum n0ceat, quam sugienda sit, duce Cujus n0men invidiose sui hicis ign0rantibus, erit ne nostende quaerentibus. N in vis sateri qu0d dialecti eo
agat, qui liomines averso a vero perite recteque interrogans, resp0nsi0uibus e0rum adduci ad verum, ne dialuetie cum Judaeis etiam Clii istum egisse satearis. Item non vis illo agere dialectice, qui captiosis interrogationibus insidiantes resp0udentem decipere muliuntur, ne tibi ostendatur ita cum Christoogisse audae , quo tamen ille non declina, i iacendo, sed potius loquendo superavit ac Sic cogaris sateri non recte episeopo vestros , quo doctos at ille sapientes putas , etiam cuin dialecticis n0lleiubere Serm0nem, quo invictam doleant veritalem. Video magnos aestus paleris, qu0modo desii uias dialectieiun, ut nec peritus disputat is Sit, ne qu0d vituperasti, laudare cogaris; nec in Sidiosus verborum aptator,
ne tibi dicatur , Sicut egit cum talibus Cliristus, sic agat cuin isto christianus. Proinde si placet ista cura liberari eum desini esse dialecticum , eum quo legis perii de parte Donat nolunt habere colloquium. Quid uim ibi aliud suggerendum est, ii omini objicienti nobis dialecticam, et ideo praedicanti epi-
Scopos suos, quod nobiseum nolint habere sermonem Τ2 . Sed hie Judaeis ortasse invenis quid dicas, qua in vis callide atque versute dolos interrogati0num praetenderint, non eos suisse dialecticos De St0ieis certe dici potest nihil, qui non solum dialecti ei fuerunt, sed etiam aeteras lillosopliorum secta in hae vel arie vel saeuitate vicerunt Stoicus quippe, ut mecum recolis sui ille Chrysippus, de quo eademicus Carneades lianc habebat sententiam, ut quando cum illo
sibi esset disputandum , elleboro purgat dum cor QSSecenseret caueros autem vel pransus facile superaret a J. Si ergo nos libri Stoicorum dialectice dispulare docuerunt, doctrinani Pauli contra nos proserant episcopi vestri secum tamen nos conferre patiantur, sicut ipsos tune Stoicos ille non repulit. CAPUT XX. - 23. Hanc enim ni lem quam diale elieam vocant, quae nihil aliud docet quam eon Sequentia demon Strare, Seu vera veris, seu salsaria is, nun litam doctrina chri Stiana tormidat sicut eam in Stoicis non formidavit Apo Stolus, quos Secum volentes conferre non respuit Act xxv, 0-5l'. Et ipsa Pitim salelur, et verum St. neminem disputando ad conclusionem salsam consequenter impelli, nisi prius Pon Senserit s. d Sis , quibus eadem conclusio velit nolit ilieitur. Ac per hoc qui cave ne se loquente consequantur salsa quae n0n vult, Olen sal Sa aveat qu:D
praecedunt. Si autem praecedentibus veris inhaeserit,
qua cituique consequentia perspexerit quae salSa exi-
stimabat, vel de quibus dubitabat, admonitus an plectatur, si veritati est pacatissimae amicitii , quam coui en ii,sissimo vanitati. CAPUT XX l. 26. Paruin egerim, nisi hoemia nil
die in lia ea lena ud inter no vertitur nostra Sermocinati0ue monstravero. Ecce in ea ipsa quaesti0ne de Baptismo tu prop0suisti a me requirens, ubi tubapsi Iari conveniat, utrum apud nos , an in parte Donati. Et quia intentio tua est in parte Donali hominem pili ius baptigari oportere, aue uinutionem lue probare c0natus es quod etiam nos esse illi Baptismum non negamus. Vides ei te id te agere luisse, ut ex eo qu0d c incedimus, ad id quod, in concedebamus attrahamur id est, ut quia concediti ius osse illi Baptismum, etiam illic esse hominem baliti-Zanilum concedere competi uiuar.
CAPUT XXII. 27. Considera diligenter si est
hoc consequens, et tibi ipse rest Onde Put enim jam hoc ante oculos con Stitulo, cernis pro ingenii tui vi-Vacitate, quam On On Sequentia pro consequentibus
e illigas. Nam revera dicimus Baptismum et illic esse :sed non dicimus et prodesse, imo vero dicimus et ob esse. Cum auten quaeritur ubi quisque debeat baptigati, credo propter illud quaeri quod Dominus ait, Risi quis remitus fuerit eae seqria si spiritu, non intrabit tu regnum coelorum Goau. iii 5ὶ Quia ergo propter lianc utilit item aeeipiendus es Baptismus, cum quaeritur ubi accipiendus sit non quaeritur ubi sit, Sed ubi ad regnum coelorum adipiscendum utilis sit. Se quoretii autem etiam illic accipiendum SSe ubicumque eum constat esso, si omnes qui habent aliquid boni, etiam bono suo habere doceretur . Cum vero tam mulli iam multa bona habeant malo suo, quis non videat eum quaeritur ubi aliquid accipiendinusit non quaeri ubi Sil, sed ubi prosit Quomodo ni in
si mihi concederes bonum SSe ali rum , concedet Setiam latrones quoque habere aurum, non, opinor, velles ut ex his du0bus c0ncessis concluderem , itinqui habere aurum velit, in latroitum S0cietate Sse oportere cita eum et ego concedo bonum esse Baptismuin , concedo etiam Donatistas quoque habere Baptismuni, non debes ex his dii obus concessis quasi sequatur concitidere eunt qui habere Balili sinu in velit, in societate D0ualistarum esse debere.
CAPUT XXIII. 28. Iam ex hoc etiam tibi ipsi
occurrere multa non dubito qu. e quamvis hona sint, et ad utile aliquid instituta , non omnibus tanten habentibus sint utilia, sed tali tum modo bene utentibus. Nam cum eadem lue et an Oculi persi induntur olsaucii istis adj timeri uim Si illis tormentum. I linacibus alias valetudines alii, alias lardi idem me licamentum hos curat, illos debili latra eadem arnia alios iiiiiiin , alii is impediunt ea dein vestis ullis tegumeni est, Iliis implicamento. Sic et Bapti sinus
aliis valet ad regni ina, aliis ad judicium. CAPUT XXIV. - 29. Ille video quid te possit inuo vere Fortasse enim dicis qu0d in his omnibus nihil
diu, doleremur. At M., uoceretur
235쪽
Sacramenti ominemora erim : Baptismus autem sonet uin Sacrainentum est, et ideo non Sse OnSequens ut Si de auro, de luce, de alimentis, arma
Iilentis indumentis Dbari puluit quod aliis habentibus apta sim, aliis inconvenientia, quamvis sint butia et ad utile aliquid instituta , continuo etiam Baptismus at is prosii, aliis obsi habetilibus. Restat ergo adime requirere, utrum etiam ill . bona quae ad legem Dei pertinent, nisi a Dinnibus habentibus P Sint lIac quaestione proposita, in lentio nostra est quod
ne ipsa Onania omnibus in herilibus prosini. II .inc intentionem nostram vide quemadmoduin probemus ex concessionibus vestris. Conceditis unim in omnibus credendum esse apostolo Paulo. Teneo uiui in Conceditis eliam cum dem apostolum d xiSse, Bona est leae. Ilis duobus Onucitur, bonam Sse legem, sed legitii ne utentibus Q Tim i ra). Si ergo ea non legitime usus quisque uelit, non pSa fit mal .i, sed certe berit
CAPUT XV. - 50. Fortassis dices , nenlinem psisSe et in lege esse, et lege male uti hoc ipso ni in
quod e0ntra legeni vivit, non SSe in lege talonStr.itur. C0ntra ego dico, fieri p0Sse ut quisque et in lege Sit, ei non legitimu latur. Uuod item vestris concessionibus probo. o. ieedilis en in memoratum apostolum testimoni una posuisse de satini adversus cos qui gloriabantur in lege, et vivebant contra legem Sicut scriptum est, inquit, quia non Si iustus quiSquam, non est intelligens, non est inquireus Deum : omnes declivu- vera inι, simul inutiles acti auul non est qui faciat bonum, non rat usque ad uum. Seyulci uiu palens est guttur eorum, inquis suis dolose agebant, venenum ias i dum sub labiis eorum; quorum os maledictione et amaritudine plenum est veloces pedes eorum ad ebl ιndendum sanguinem, contriti et infelicitas in viis eorum, et inimpacis non cognoverunt non est timor Dei ante oculos
eorum. Et ne putarent nec tu eos dicta qui non erant in lege, continuo subjecit e Scimus auton quoniam quaecumque leae dicit, mi qui in lege sunt loquitur ut
omne os obstruatur, et reus sita omnis mundus Deo
cimus Leae peccatum est AbSit. Sed peccatum non co- quovi nisi per legem e nam concupiscentium neSciebam, nisi leae diceret, Non concupiSces. OccaSione aulem accepta, peccatum per mandatum operatum est in me omnem concupiscentiam. Item paulo P0S Peccatum, in litit, accepta occasione per mandatum , seselli me, ether illud oecidit. Itaque eae quidem sancta, et mandatum sanctum et justum et bonum seuod ergo bonum est, mihi suci iιm est mors Absit sed peccatum, ut iapyilreat peccatum , per bonum mihi operatum es moriem Id. vii T-l5ὶ Aliendis quemadmodum lege laudata, eos illi in gemunt arguit, quotqu0 ea male utendo per bonum habebant malu in Item ipse Apostolus scientiam qua indam ex lege, quam et Se habere dicebat et alios , sine charitale tamen inutilem dicit et noxiam. De sacrificiis, inquit, idolorum scimus quia omnes scientiam habemus. Scientia inflat, charilas vero aedisticat
inst. it et nocet. Quid, de ipso Orp0re et sanguinei nil ni uni eo sacrificio pro salute nostra, quamvis ipse Dominus dicat . Nisi quis mariqucaverit carnem meam. et biberi sanguinem meum, bon habebit in se vitam Ioan xl 54 nonne idem ap0stolus docet eliam h0 perniciosiim male utentibus fieri Ait enim : se uicumque manducarerit finem, es biberi calicem Domini indigne, reus erit corporis et sanguinis Domini I Cor.
xi 27j. CAPUT XXVI. I l. Ecce quemadmodum obsunt divina et saneta male utentibus : Pur non hoc modo et Baptis nius Cur non ita iv 0no Baptismo non sunt uni haeretici, illio inodo in bona lege non utiti, laudodi dam certe pr0bavi, concedentibus vobis quandoquidem Paulo vos redere, et testim0nia quis de Scripturis posui, Paulun dixisse conceditis jam
ergo probavi 0ncessi0nibus vestris, quaedam elia lub una legitima, obesse tamen non legitime habentilius et utentibus : cur non ita et Baptismus. quamvis bonus et legitimus, non tamen omnibus habentibus prodest Tu tanquam certissimum et consequentissimum concludebas in parte Donati esse ho-niinem baptigandum, quia n0s etiam ibi esse concedimus Baptis miliam nec a tendebas pC,SSe nos dicero.
esse ibi quidem Baptismum Clui Sti justum , sanetum, et bonum, sed cenalem, contrarium, perniciosum inimici c0rporis Clii isti, qu0d est Ecclesia, quae Si eundum promi SSa divina in Omnibus gentibus dilata lui.
CAPUT XXVII. - 52. Numquid hic quid dieas .i-
venies, nisi n0n in ei boni ad Dei legem pertinentibus deputandum SS Bapti Sinum, qu: possunt Immines et habere et boni non Sse sed ipsam quidem legem et scientiam et Sacriscium corporis et Sanguinis Christi talia bona esse, quae p0sSint uni ines et habere et mali esse : Baptismum vero late b0num es,c, quod quisquis liabuerit, necessario bonus sit du0d Si distere voluerilis salsum dicetis De ideo quid aliud sal- Sum consequatur altende. Quod n0n ideo commem0rab0, ut ex illo tuo salso ad alia salsa te adducam: sed ut hoc consequens eum salsum Sse cognoveriS, ut ab hoc te liberes, illud quod praecedit emendes. Quid ergo praecedit Ex vobis omites qui habeni h num aptismiam bonos esse quod est salsu in evidens. Quid consoquitur Bonos suisse scilicet illos qui schismata faciebant, dicentes quidem sum
Pauli, ego autem Cephae , ego autem Christi. Quos arguens Apostolus, ait : Divisus est Christus Numquid Paulus pro vobis crucissaeus est aut in nomine Pauli
baptizati estis Id. , t 2 i5 3 Sed salsiim est quod is libo ui erant, exceptis eis qui dicebant, Ego autem Christi et tamen baptigati erant Sancto Baptismo Cliristi. Hoc itaque salsum quare seculum est Τ uia salsiimpraecessit, omnes habente bonum Baptismum bonos esse. Utrilinque ergo reSPuatur, utraque Sententia c0rrigatur ut quoniam manifestum est, istos qui
Veteres codices optima uoue, quoniam ipse Donitrus dicit. 3girannensis, cum ipse Domini cuicui. M. Lugd. et Lov. Imittunt oculam, ut melius. m.
236쪽
schismata faciebant boum non fuisse, et iam 40no Baptismo astitatos fuisse illiu etiam manifestum sit, iton omne qui bonum habeni Baptismum bonos esse Ae per hoc non ideo tenemur ut in parte Donati aptigandum esse aliquem concedamus, quia et et pariem Donati, quam malam dicimus,40inini Baptismum habere c0ncedimus. CAPUT XXVI ll. 55. IIursu ut ex ea Consensionem ad id quod non consenti detineres, piisuisii
Scriptum esse inus Deus, ina sides, unum Baptisma una incorrupta et rei a catholica Ecclesia Ephes iv. 5). Quae nania concedo, etsi aliquanto aliter scripta sunt. Sed quid ad rem, cuin omnia, sicut dixi, ista concedam Τ Verum ii uod ex his oenari essistere , non sit citur videlice ut qui non sunt in una Ecclesia non possint liabere unum Baptismum quod iuuin sal sissimum est. Et melius, quia et ipse posuisti urulei p0SSim commemorare quod volo. Certe enim ista
proposuisti in concessionibus meis, ex quibus me ad- clueas ad intenti inem luati unum Deitur esse, Miam si dem, uniιm Baptisma, ii iam incorruntani et catholicam Ecclesiain. Quae cuin inter I 0 coli veniant, pulas
ox his illud quod non e inveni p0SSe monstrari, apud eos qui non sunt in liae una EccleSia, in unum Baptisma SSe non P0SSe. Ego autem die posse, si non mutatur, si hoc idem observatur; nec ideo fieri ut non Sit unum Baptisma, quia est et apud illos qui in una non sunt Ecclesia Ilo autem probo ex iis quae in eadem sententia posuisti de uno Deo et una fide. Inveni iam erit in eumdem Deum extra Ecclesiam abiguorantibus coli nec ideo fieri uim in ipse sit Deus: et fidem qua ereditur Clii istum esse Filiu in Dei vivi,
invenimus etia in eos qui n0n pertinent ad incitabra Eeel est: e conlite iri, nee ideo fieri ut non sit una sides. Sic etiam, eum inveni nati eumdem Baptismum ab
eis qui sun extra Ecclesiam in baptitandis timui iii
bus observari, ii in ideo non Sse ipsum aptismum existi inare debemus.
CAPUT XV X. - 1. Fortasse ad hoc dicas, erin0n posse ut etiam extra Eccle iam idem p e uniis Deu colatur, aut eadem si de qua e0nsi lemur Christum Filii uir Dei, unde Petrus beatus cst appellatus Matth. xvi, 6 17), etiam in eis qui non sunt in Ecclesia, reperilitur. Hoc ergo reStat ut probem uaties in hoc ipso beati Pauli Sermone, quem ii pro X A et hus Apostolorum ominem0ravi , eum de Deo loqueretur, ilia inscriptum in ara iuvenerat, Ignoto Deo luem ros , inquit, istii orantes colitis, hunc ego annuntio vobis Ael xvri , 25ὶ Numquid dixit, uia extra Ecclesiam colitis, non Sticus ipse quem eo litis sed ait, stilem rosci orantes O litis, hunc ego auuuntio vobis. Uuid eis p Slare cupiens, nisi ut eumdem Deu in quem pr. aeter Ecclesiam ignoranter atque inutiliter colebant, in Ecclesia sapienter et saluti riter colerent Ita vobis et nos dicimus Quem baptismum vos ignorante Obseivatis ejus pacem vobis nos
antium iamus; non ut cum ad no Veneritis alterum Nogant om articulam ni vomum, musentio, quam ibi
aecipiatis, sed ut ciui qui jam aptii vos erat, utiliter habeatis. De fide etiam Iacobus ap0Stolus cum loqueretur adversus eos, qui sibi quod crediderant sufficere arbitrabantur, et bene operari nolebant : Tu credis, inquit, quoniam rimis Deus est bene satis ιdormones redunt, et contremiscunt Iacobi , 19). Nompe in unitate celegi e temones non lint nee ideo tamen possumus dicere aliud esse tam cre-ilunt, iam ei Domino Jesu Clii isto dixerint uti id nobis et tibi est, Fili Dei Marc. 1, 24ὶ Unde et Paulus
bi stolus : Si habeam , inquit, omnem si dem, ita ulm te transferam, charitatem autem non habeam
nil il sum Cor. xn I, 2 . Non litem existimo quemquam ita desipere, ut credat ad Eeelesiae pertinere unitatem eum qui non habet eliaritatem. Sicut
ergo Deus uinis colitur ignoranter etiam extra Ecclesiam, nec ideo non est ipse , et des ima ha bella siue charitate etiam extra eclesiam , nec ideo non est ipsa : ita et unus impii sinus habetur ignoranter et sine eliaritate etiam extra Ecclesiam, nec ideo non est ipse. Unus enim Deus, unasides, unum Baptisma, una incorrupio catholica Ecclesia non in qua Sula unus Deus colitur, sed in qua Sola tinus Deus pie coliti ir; nec in qua sola una fides retinetur, Sed in qua sola una fide cum et inritate relinetur; nec in qua sola unus Baptismus habetur, Sed in qua Dia unus Baptismus salubriter habetur. CAPUT XXX. - 55. Proinde uniani Deum , unam si dena, inuin Baptisma, una in incorruptan et callu licam Ecclesiam nobis consentientibus tu prop0sui, ti: sed non solum ex his id piod volebas non esse isti vertim etiam ut ex lii quod volebamus te adm0nere-n S, O multum adjuvisti. Vid ergo nos quam probabile ua rationem sequantur, qui ea quae selii Smatici vel haereti ei corruperunt, cum ad nos inde veli uint
Dirigimiis lae ver sicut aeceperunt leniterunt,
agi OS iiiiii et probamus, ne commoti humanis vitiis ultra justitiam, siciamus ullam divinis rebus injiii iam Deum et Apostolum videamus etiam in ara Geti- lilii uia, a quibus idola colebatiuir Dei nomen inventum confirma SSe putius quam nega Sse. Neque en in propterea mulandus Vel in probanduS Si regius cha racter in homine, si erroris sui veniam et militandi ordinem a rege impetraverit, quia eumdem chara clerem quo sibi satellites congregaret, deSert0 infixit aut propterea Signa mulanda sim Ovibus, uindominico gregi sociantur quia ei donlinicum Signum
fugitivus servus impressit. CAPUT XXXI. - 50. Quod si ii ae tanquam decipionii fornaidatis , quia non Si in ecclesia Sti ea exempla quanquam ei de ovibus et de militibus datas esse in Seri pluris Similitudine n0 velitis), prophetizarum
Scripturariam, qua dictitatur Veleri Testamenti, volo
aliquid dicere quoniam iii Novi Testamenti libris nee a
nobis nec a vobis rei hujus invenitia exemplum Circii incisionem certe pra putii in sigura suti iri Barii sivi Christi ab antiquis observatam eSSenegare, ut arbitror.
nienses iis ruant, agitur lite non de vi et effectu, sed deii sius utilitate nuptismi, qui nihil pr0deS D. Si in pace eu
237쪽
non a vitetis. Numqui Lapud Samar ianus circumcisus, si fieri lunc vellet Judaeus, posset iterum circumcidi IFuitne illiu li ominis error c0rrigeretur, signacululuatilem fidei agnitiani probaretur Et nunc sunt quidum liberetici qui se NagarenOS vocant, a nonnullis autem Sum machian appellantur, et ire unicisionen habent Judaror timet naptismum Christi aliorum ac per linc quein admodum linili eorum ad Judaeos Venerit non potest iterum circumcidi Sic cum ad nos venerit, non
debet iteria in baptizari. Adhuc dicturi estis : Aliud est
circumcisio Iudaeorum, aliud Baptismus Cliristian0rum. Sed cum illa umbra suerit liiijus veritali , eurilla circumcisio et apti l haereticos Iudaeorum esse potuit, Si autem .ipti Sinus apud haereticus Chri-Stianorum non potest esse Τ57. Proserte certe aliquem de Seripturis ean0nieis, quarum nobis est e munis auctoritas , ab haereticis venientem denuo a pligatu in . . in qu id jusserunt Apostoli quosdam post J0annis baptismum in Christo baptizari, longe alia causa est. Neque enim J0anues haereticus fuit, amicus ille sp0nsi Ioan m 29ὶ quo nemo Surrexit major in natis mulierum 3Ialth. xi li).L0nge ergo alia causa est: alitiquin si Paulus post Ioannem baptizavit eum ambo in uni late Christi fuerint; ita ut magis debent episeopi vestri qui se in unitate Christi esSedicurii, baptigare post collegas suos in quibus collegis mores aliquo recte repreliendunt, cum huc fecerit Paliliis, qui nihil p0luit in Joanne reprehendere 3 Ergo illa alia causa St. alia ratio, de qua mine disserere l0ngusu est, et in aliis opusculis nostris hinc multa jam dixi inus. Ab hosti eiicis ergo venientem probate in Scripturis cau0ui eis dentio bapti Zalum. Nam et nos pr0serimus Petro dictum, seu lotus 5 semel, non opus habet iterum larari Ioan xiii ib). Sed etiam vos dicitis: Petrus nunsierat apud haereticos baptigatuS. Proinde quia necvns p0listi prisset re de Seli pluris, quarum nobis coni intini est auctoritas , ab haereticis venientem denuo baptietatum, ne nos ita Susceptum riuauium ad hanc
rem attinet, par nobis causa est.
CAPUT XXXII. - 58. Veruli no multa OSIeu diutus etiam ad legem Dei pertinentia esse pud eos qui non Sunt in Ecclesia, qtiae ne in veStrum audiri negare Sed cur tale aliquid nolitis esse et aptismum, omnino non video, nee vos posse demon Strare
conlido. Sequimur sane no in hac re etiam canonicarum auctoritatem certissimam Scripturarum. Nes pie enim parvi nomenti habet idiim St, quod cum inter pi Scopos an letjoris aetatis italia esse inciperet p. ipsi, nati, Si quae Stio fluctuaret, et varias habere inter se collegarum Salva unitate sententias, hoc per ui ivstrsam Caib0licam qua toto the dissuti litur observari placuit quod tenemus. Nam et v0s proseriis conciliit in Cypriani, quod aut ii in est factum , aut a caeteris unitatis mei ibi is, a quibus ille non divisus est, merito Superatum οὶ Neque enim propterea Silinus toto loco M. Pinnereunt, quarum nobis ot communis
episc0po Cypriano mellures si tamen censuit haereticos deuii baptigari), quia nos hoc recte non sacIniuM: Si ii nec Petro apost0lo meliore sumus, quia in tigilnus gente audat Iare, quod ille secisse Paulo apoclol piles latile et corrigente monstratur Galal n, cum similiter inter Apostolos de circumci. Sion quaesti . sic ut 0Stea de Bapti Sin inter epi-
Scop0S, non parva dissiletiit. ite nutaret.
CAPUT XXXIII. - 59. Proinde, quamvis huius rei
certes de Scripturis can0ni ei n0n proferatur Xem pluma earumdem tamen Scripturarum etiam in hac re a nobis teli tur veritas, una h0 facimus quod universae jam l .icuit Ecclesiae, quam ipsarum Scri-plii rarum ommendat auctoritas ulmi Ioniam Saneta
Scriptura sallere non p0test, quis litis alli metit ithiijus Obsetiri late quaestionis, eamdem ecclesiam de illa consulat, quam Sine ulla ambiguitate saneta Script a. dem0nstrat. Si autem dubitas quod Ecclesiam qui perini ne gentes numerosi late copiosissima di. lutatur, haeo saneta Scriptura commendat ne lite eui in Si n0n dubitares, ad liti esses in parte Donati j multis te manifestissimis testimonii ex eadem auetori
late pr0latis onerabo , ut e luis e0neessi0nibus, inimi uin pervicax esse nolueris, ad hoc elia in perduearis, eum prius ostendero etiam epist0he meae, cui resp0ndere a contrari v0luisti nihil te qu0d ad veritatem pertineat respondere potui SSe.
CAPUT XXX l V. 40 0 inierim satis Sit, quod propter iiim iam obstinali 0uem hominum multa
distenda arbitratus silm adversus eos qui eum m-beant principalem causam malam ab ea discutienda praescripti0ne volunt avertere judi es emi dicunt nullo m0do sibi loquendum esse nobiscum. Probavi e uim et de Scripturis Sanctis, et qua potui ration perspicua, nee l0quentiam quantamlibet, nec dia lecticam qualemlibet metuendam esse a Ssertoribus veritalis, quominus assertores salsi talis dispulando cum eis, et eos refellendo, convincant. Ubi etiam demonstravi et illud, quo te praeter epistolam meam dixi isSi perm0tum, qua in n0n Sit 0nsequen ut si coli cedimus esse Baptismum in parte Donati, si tituletiam concedamus in eadem societate quemquam baptigari oportere: quia sicut 0nam legem potuit
h. ibere reprobus popillus Jud Porum , Sic bonum .icramentum p 0test habere reproba 0cietas haereticorum. Quid autem proprie detur in celesia quod praeter illam innino non datur, suo loco sine illi cultate mon Strabitur Infra, lib. 2. u. 6'. Neque enim recte agereinus elim haereticis, quos habere Baptismum confitemur, ut omni in id ad Ecclesia ineat lioli eam veniant, nisi veniendo acciperent aliquid, quod nec alibi possint accipere et quod nisi acceperint, si uStra et pernicioSe habeant quaecumque alia.
quamvis bona et ad legem Dei peritu ita , ubi ibet acciperei ituerunt. Ioc enim quidquid est, quod secundum Scripturas certissimamque rati inem iuveniri
potuerit, toti nisi in Sancta Ecclesia vel dari vel au-
238쪽
cipi posse lio pertinebit ad sontem siquatum, ut eum
aquae irae, para lisum eum fructu pomorum, cujus titp0iuisti mentionem sedisti, sed quid illud sit, non te intellexisse ostendisti quandoquidem hod de visibili Baptismo dictum esse arbitraris quod licet sanctum sit neque ullo modo praetermisi dudum, quouiam sacratissima significatione praepollet quam multi eum
tamen accipiani, non s0lum boni qui se uduni pro-POSilum vocati sunt conformes imaginis Filii Dei nom. ni 29ὶ, sed etiam hi qui regnum Dei non possidebimi, tu quibus, sicut dicit Apostolus, et ebrius et avari numeransiit Cor. vi l0ὶ pulo quod
si pertinacia deposita cogitaveris, verum ni dicere, illi ipse facile est' debis uiis in qu eras sontem Si-ς alum ei plite uni quo vivur, nisi quo hi qui dissilie ut Dei, dixi uitiis non permittuntur accedere. Conuiti regQ.
Examinai di et alia; istolo Creseonii Messi sponte concedit, ut xi u i Donatiau totius qimmi malistas aps esset illos autem a se meritis dicios libere te is mutendit nec tamen cum ad Ecclesiam revertuntur aptigandos os o quin otiamy0s u eorum clericos, Si Ecclesibe utilitati convenire videatur, ii misi inoribus re cibi Aliquid horro redeuntibus dari in celesia, quod raeter illam uino u0u datur, idque osset num charitati docet. xllud Petiliani, conscientia inuete lautis attea litur, ut alitia accipientis, , mula defendi a Cresiui dem iusirat. Excutit allata ab eodem scripturae loca istud P0tissimum, iii apti turis mortuo, etc. Postrein ad Cyprimi auctoritatein de rebaptizandis haereti eis respondet.
CAPUT PRIMUM. - . Superioris volumini tam
I rolixo Serni ortu, puto quod tandem aliquando persuasimus, n0n esse in li0 lata dand0s vestros episco- P0S neque approbandos, quod de causa disson Sionis tu: mi Stram cominu ni0nem dii iniit, n0lunt nobiscum habere c0ll0quium t Iae enim quasi praescri- Plione se in causa pessi in putant acutissimos , quam, nisi fallor, et veris certisque rati0nibus, et maxime divinarum Scripturarunt exemplis euilus amputavi
quibus diluet dissime d0eui a sane iis praedicat 0ribus
atque assert 0ribus veritatis, etiani cunti a praesentes ejus adversari0s, nec tantuna qui ex eodem populo quo et illi fuerunt, verum etiam euntia alienigenasci extrane0s et unde praecipue vanas sormidines in
jicitis imperitis oen ira eos qui dialecticam maxime prosterentur, habitum fuisse sermonem : ne conlentiosissimus habeatur diligentissimus taedicalor, et ne litigal 0r putetur impiger disputator, instans Secundum p eoeptum Apost0si opportune , importune illaim. iv, in ut doctrina sana contradicentes re darguantur, vaniloqui refellantur Tit i, mis), iu- quieti corripiantur, pusillanimes consolentur, iusti mi
Suscipiantur Iahess. v, 4j. dum adversus omne SreSi Stentes verbum salutis evangelico eum patientia defenditur, sinu dissidentia r.edicatur Ostendi etiam qualia non debeatis de pulare apud vos esse honii nem baptizandum, quia et nos consentimus quod et
haberi a vobis Baptismus possit et darici eum et illud dicamus pernici0se haberi et perniciose dari quoniam illa sancta , quibus uti ei mali possunt quanto sancti ira sunt lanio ab is inutilius poenali usque iraciantur. Unde cum ad Ecclesiam sanciam veniunt, ip- corrigendi Sunici non a n0bis illa violanda, quiene a malis mulata Sunt.
2. Audi ergo, Cresconi, uni breviter et hoc demonstrabo, nihil le dixisse per lotan epistillam tuam
pio resciteres meam, ni, sol le quod me utimina derivare vel declinare docuisti, iit a Donato Donalia uos potius quam Donatistas dicerem, quam lanienti vaeam Saltem declinutionem esse concedis, videlicet quod lux Duillam veteres missices, flantes securisSim04. 4rbi- rasitur legendum, mi tun e5Se tuli binios.
Donalislae a Douulo, lini augelisue ab Evangelio nominenti tro quo te delectari dicis, ut restris Evangelium pra dicuntibus, a simili multitu si h vocabuli declinatio. Vide ergo ne sorte ipsi priores hoc voluerint appellari, quia Donatu in habent pro Evangelii, nam sic isti a Donali, quomodo sancti Omnes noli inicit, Exangelii societate discedere et ideo delectantur vocari Donatiston, sicut Evangelistae ratique potius eis facis
injuriam, eum Scribis, in latino sermone, nonni Si latina ni regulam probans, Donalia uos a Dona o sicut ab Ario et Aoruto Arianos et ' orati tuos, velles vocari. Nani ego cum Scriberem, ain a nescio quibus Propagaluit sonabat hoc nomen, neque id mutare curavi,
cuni et huc ad distinctionem quam volebam Satis Sul- sicere exi Stimarem. Si enim Demosthenes clarissimus
oratorum, quibus Verborum tanta sui cura, quanta rerum auctoribus nostris, eum tamen ei unuullam
locuti0nis inscientiam objecisset Eschines, negavit ille tuis positas esse fortuitas Graeci , illo ne an illo
orbo usu suetit, et huc an illuc inanii in porrexerit Orcit pro Clesiponte contra Eschinem litanto minus nos laborare debenuis de regulis dei ivandori imno in inlim, quando sive h0 sive illud dica inus, intelligitur siue ambiguitate quod die inius; quorum Oriciuexpolitione Sermonis. Sed in demonstrau0ue verilatis est mojor intentio Sila talem quisquam nostrorun pi inius exit huc n0men, nullo nodo mihi videtur
illud simile intuitus, quod Evangelis ire ab Evangelio
nuneupantur : Sed quia per onatum, n0u tantum Curi saginis, qui hane a res tui maxini roborasse peihibetii ; sed etiam majorem Donatum a Casis-Nigii , qui altare ci,utra altare in ea dein civitate primus erexit, ni agnum scandalum factum est ita s0rtassis a Donato DonatiSta S ul ab scandalo Scandalistas voluit appellare.
CAPUT I. I. Sed ego ea in re, in qua nihil
causae n0strae minuitur, me facillimum pr. Dbeo, et quando te una ago, jam Donalia n0s voco quando autem eum aliis, consuetudinem P0liu Sequ0r, quae his si,ui jure dominatur tu tantun mententu me, Quidam veteres c ices, maluaturau.
239쪽
cui tantam tribuisti el0 liuentiam, nondum no Sse D-mina declinare, et nuntia vestris Securitatem, ne jam timeant tanquam diale elicum, cui vides adhuc edessarium esse grana mali eum. Quod si dis iplina disput uidi, sive illum dialecticam velis appellare, sive quid aliud : satis lamen Sobrie d0cet, cum de re
constat non esSe de nomine laborandi im te ut non curo utrum ea ip a dialecti ea vocetur, curo lamen quantum Valeo, nosse ac posse disputare, li0 esl,
veritatem a salsi tale in loquendi, discernere; quia hoc
nisi curavero, pernicii Sissime errabo ci a non curo utrum Donalistae, an Donatiani perilius et litteralius declinemini; utrum postremo a Donato vel iii primus ex tr. Ecclesiam sacrificavit vel qui hanc dissensionem maxime roboravit, an a forino qui primi is e0ntra Caecilianum vestim partis episcopus
ordinatus est, debeat obi, quando l0quimur, distinctionis causa indi v0cabulum. Quod tamen haeretici sitis, et ideo ne decipiatis, cautissime devitandi, nisi
diligeuter demonstrare curavero, non parVam neglige ut it culi iam pro ni ei ossicii Sarcina incurram.
CAPUI III. - 4. Quanquam idinii ad inter nos aecidit, seli in potius quam lioeresim censes appellari Oporiere, et u id raro audere dialectici s0lens, etiam desiuitionibus ista discernis ubi quantum nos adju-V q, ali deuionstrare non potero, ni Si ex episti,talia inseram verba tua. Uuid sibi vult, inquis, qimi uis hi relicorit in sacrilegum errorem Lib. couli a Litteras 'etiliani. n. lj Xam huneses nonnisi inter diversa
seqtientes ieri olent, nec inmeli lis ibi contrario vel iliter interpretati religionis est cultor, ut sunt ani- chori, Ariarii, Murcionitae , Aoratiunt, cauerique qu0rum inter se contra sidem chrialia nam diversa sententia stat. Inter uos, ilibus idem Christus natus, mortuus et res ii gens, una relistis, eadem Sacrumentu, nihil in christiana observatione diversum, Schisma suctum, nout adiresis dicitur. Siquide H haeretis est diversa sequeutium secta Schisma Pers, eade H Sequentium separatio.
Juare et tu hoc studio criminandi, quem tu incurreris vi- les errorem , uir quod schisma est uini est in oens. Haec nempe verba tua sunt, quae posui ex epistola tua. CUTT V. 5. .im nunc attende, si pertinax
non sis quam facili e impendio id quod inter nos agu-batur ipse mi eris. Si enim et nobis et vobis idem
Cinisti is natus, mortuit ac reSurgen S, una religio,
eadem ieramenta, nillil in chri Stiana observatione diversum Si nonne rebaptizare perversum est Trianamque posuisti, quorum Si unum posuisses, satis sit perque sussceret. Sed quasi contra D0uatian0s sideliter geres, ne i iisquam vel nimis aeuius, id qu0d semel brevit eique dixiSsus, interpretari aliter con. retur, etiam obtusis auribus et cordibus tua in curasti immergere atque inculcare Seu istutiam, Unu, inquis. Vigio, eadem Sacramenta nihil in christiustu obseri miioue diversum. Et adlui adversus in vice in laboramus 34. an tandem aliquando cohibete dissensionem, si, ite litem, amate pacem. Quid repimbutis quid exsus-
stalis 3 se iure rebaptigalis ' Una religio est, ea in
Sacramenta, nihil in christiana observatione diversum. Nam si vobis et nobis non Si unus Baptismus, qui
modo est una religio' Sed tu dixisti, Una religio ergo
et in iis Baptismus Quomodo Sunt eadem Sacramenia 3 Sed tu dixisti eadem Sacramenta fidem ergo et Baptismus. Item si nobis et vobis diversus est Ba plis iiiiis, quomodo nilii est in christiana Observatioue divei sum Sed tu dixisti, nihil tu christiana observatione dirersum non et g est diversus et Baptismus . Quae cum ita sint, nos recte quod unum atque idem, ne Hie diversirin est nec improbamus, nec exsuffla mus, nec iteranius I Sed agnoscinatis, Su Scipimus,aeceptamus. 0 vero impie, qu0d unusii atque idem, ne sine diversum est, diSSimulatis agn0Scure, susciperere usatis, acceptare non Vultis Sed eligitis improbaro, audetis exsufflare, non metuitis iterare. Et eum tu hoc ipso quod ea quae inter nos mutata non sunt, nos SuScipimus, vos repelliti nos si a vobis data sunt, ala judicamus, vos si a nobis data sunt, an quam non data repetitis cum iam diversa sequamini.
appellari vos haereticus dedignamini. 6. Attende diligenter quid dicas, et quid dicam. Tu certe desinisti et dixisti, Haeresis es diversa se-qrientium secta : schisma vero, eadem sequentium separatio item tu dixisti uobis e vobis unum esse religio nem, eadem Sacramenta, nimi iuchi i5liaria observatione diversuiu se iure ergo rebaptiga christianum, ego non rebapti 10 Diversa uti iliae Sequinaur. Quare te
diei non vis haereticum a Pul quod non parvo signo
agn0Seamus haeretios, qui eum sibi et n0bis unam religionem, eadem Sacramenta, nihil in liristiana observatione diversum esse aleantur, nolunt nos agit cere bapti Zat . An tanta Obstinatione contenditi . tauta dissensione veritati resistitis, ut a religione, a Sacramentis, christiana Observatione B. ipli
sinum separetis 3 Quod si facitis, in eo estis haeretici, qu0d ad religi inem, ad Sacramenta, ad 0bservatimnem christianam Baptismum eminere non vultis. Si autem non facilis, in eo Stis haeretici, qu0d eos qui
vobiscitu habeni uitani religionem, eadem Sacra inenta, nihil in hiistiana observatione divei Sum. euin ei Baptismum ad religi0nem, ad Saer. unenia, ad ciuisti unam observati inem pertinere fateamini, tamen rebaptigalis. Attende enim diligenter desiuitii, nem tuam, in qua dixisti maereois est diversa sequeutium secta: et vide utilina non diversum Sequimini, aut separaud Baptismum a religiosa observationec liri Silanorusii Sacrament0rum, quibus eum nos inter magna conjungimuM aut eos cum quibus ita una religiosa observatione et tristianorum Sacramentorium etiam Baptismus unus est, ainen rebapti Iaudii, quod
CAPUT V. - . suam vellem, si possem, cum aliquem deceptum ex ut uia delibus, vestri ne sat
240쪽
dis inlerimendum insidiis excipiunt, cum apii d 0Sjam apti ratum, nee coopi Sse dici in esse cliristia- Dum, eum tanquam paganum exsul stant, cum eates hiuvenum faciunt, ut praeparent deinde retingendum, vel putius exstinguendum : repente alicunde exist res , cum liac epistola tua, et si in ipsum ejus locum in mediis eorum ausibus reci laudo porrigere lex eli- mare Quid suestis Ecce audite videto, legite Puna est nobis vobisque religio, eadem S ierantenta, nihil in christiana observatione diversum in cujus nomine iste bapti ratus sit prius interrogate, et tunc istium meliorem in vestro Diptismo n0minalis dat
Tunc illi fortasse, si i0n ip a rei una evidentia coni remiseerent, conlinia c0nsilium suum, magnu ni videri ei atque cultim proferreni et dicerent: Quis iste emollis est cujus epistolam geris Latous noster c l nobis vinceret, vincitur filii. Tum ego si adessem, e0nversiis ad te dicerem : Tu saltem, obsecro, ille nobis, quid isti saei tui Ecce apud nos bapti a tum rebaptigare disponuut Certe ergo nobis et vobistina reli9io, eadem Sacramenta, nihil in christiana ob serratione dirersum An responiteres, Sed Christi Baptis nius innis religio, non eS Sacramentum, non os observatio christiana Averterit Deus lianc tu. ii nente dementiam. Quid igitur milii responderes urgenti ac dicenti. Una noli is vobisque religio est rit luis autem Baptismus unus non Si non e S una reli- i ergo nobis V0bisque nuges Baptismus. Eadem nobis et vobis fiant Sacramenta : quibus autem Bapti Sirata idem nun est, non sunt eadem Sacramenta ergo idem ii ,bis et vobis est aptismus. Nihil e a nobis et vobis in christiana observatione diversum quibus autem diversus est aptismus , non utique nihil est in liristiana observatione di Vei Sum non Ῥgo nobi et vobis diversus St .ipti finitis. Cur quod unum est improbatur cur quod ideme, ex Sunsatur cur quod non diversuua Si iteratur ΤCAPUT V l. I. Me sic agente in pr. aesentia, Sicii Siante, ad qua tergiversatione confugeretis 3 Videlicet contemnerent in epi Stola tua l. grammaticos, tu ceu Sares in nostra dialecticos sed veritas ex
utraque Superaret hare licos, hoc solum in eis o lendens a nobis esse diversum, quod, inStai PSSe pervem sum : quia nos Sacramenta n0Stra cogn0Sein us errorem alienum emen lata v I Vos aut elu ea item Sacramenti salem iiii, quae tanquam Ii ulla sint iteratis, magna diversi tale reprobantes qu0d diverSum non esse
ne ed i s. CAPUT VII. 9. Proinde quamvis intersebismael liti iesim ni agis eam distinctionem approbem . qua dicitur Selii Siaa esse recens congregationis ex aliqua sententiarunt diversi late dissensio neque enim ei schisma fieri potest nisi diversum aliquid sequatitur qui Liciunt haeresis autem selii Siala inveteratu .n tamen quid hi nempus est ad laborem su), cum melantum adjuvent desiuiti ues tuar, ut si mihi ei alios vestros e0neederetur se hi malleo v0 libentius
I iv. . repente ulliunde exi te re.
qua in luereticos dicerem. Si uim Seliis ni faciluit. quibus cum eis a quibus Se dividunt una religio si. eadem aeramenta , nihil in christiaua obServatione diversitum hinc est vestra rebaptigalio dananabilior quia in una religione, eisdem Sacranientis, nil illi in tu i ii ina Observatione diverso, alius et diversus essenii ii tales Baptismus . Sed quoniam nec nullii in e tne aliis i id parvum, quod diversum sequimini, cum ab unil:itis vinculo separati, etiam de repetitione Da piis in dissentilis a nobis : sit ut secundum istam ipsam desinitionem tuam qua dixisti, Iaeresis est nutem diversa sequentium secta, et haeretici Silis, et victi api' realis i. Tu elici quidem, quod n0n tali luna divisi, veruin et in rebapti gaudii liversum sequii nini victi autem, ilia da luna per uos aptismum lan litam non ipsi in vel tanquam ni illum Sit iteratis, quod uiuim atque idem, nee diversum esse fatemini. Tua quippe verba sunt, quod nobis vobisque si una reli9io eadem Socramenta, nihil in christiana observatione diversum. ΛPET VIlI. - 10. Quapropter, si litteris tuis pars Diuiali subscriberet, ac deinde ista quae a te atque a me dicta sunt. Sine insana pertinacia vel impii dentia cogitaret, nihil ulteriit adversu nos sentiret aut diceret. Sed quo uia in tu seu respondeo, alia puto quod et ipse videas, quan non studio critii in nulli, sed pernici0Sam redarguendi sal laetam dixerim Donatistarum turreticorum sacrilegum errorem. In liuibu Squatuor verbis sive nominibus, quia hoc vel tibi vel arti lana malici placet, primum tuod p0Si tum est Donatistarum corrigo et muto, et Donatianorum die caelera vero tria, quoniam strissime dicta esse j m, ut Pul , Senti , vo corrigite, O mulate. Mutate, inquam, et Orrigite Donatianorum , vel quodlibet aliud v0eandi Silis, tamen ioerelicorum sacrilegum errorem im et ueretici estis, vel quod in Selii Smatu inveterato remansisti vel ex tua desinitione, quod de Ecclesia quo e irpus est Cliristi vel de iteratione christiani Baptis in diu i Sum sequi inini.
Et sacrilogus error est, non solum a christiana unitate separatio, veri in cliana Sacramentorum qu e Secundum ti iam consessionem traia eademque Sunt, vi O-
latio atque rescissio. uod si eurrigitis et mutatis. qu0m0do tales ros tuscipimus quales eralis inde inaniter lana multa loe litus es, et cum sis ingenio tam acuto, consuetudine audien d e vani latis obluti teris ut videntur tibi quod cum ad nos a vobis transeunt, tales eos quales erant suscipimus quia in eis traditi0nem Chiistianoruit . quam nec alienali alienaverant, Dee perversi perverterant, approbamus quae aeramenta etiam tu, quamvis n0n alis quales nos sumus, non potuisti tamen nisi talia, nec si talia quasi alia Similli a s d omnino ea dein sensileri. CAPUT X. - l. 0bsecro te, die nailii, quoni0dola' is est qualis suit, qui veneratur EccleSi uni llam
blasphemabat, qui tene unitatem quam ii in tenebat, qui liabet charitatem quam habebat, qui accipiis cena quam respuebat, qui appr0b.it Sacramentum qu id exsufflabat 3 An vero ita sunt omnia .ilsi verat iure bis3. alius es inerso SSe 6nr0ωSt rei untii