T. Lucreti Cari De rerum natura libri sex

221쪽

2Ossi tamen interea mirantur qua ratione quaeque geri possint, praesertim rebus in illis

quae supera caput aetheriis cernuntur in oris, 83 rursus in antiquas referuntur religiones et dominos acris adSciscunt, omnia BOSSequos misori credunt, ignari quid queat esse, quid nequeat, finita potestas denique cuique

quanam sit ratione atque alte terminus haerens. 9OQu0d superest, ne te in promiSSiS plura moremur, principio maria ac terras caelumque tuere quorum naturam triplicem, tria corpora, Memmi, tris specios tam dissimilis, tria talia texta, una dios dabit oxitio, multosque per annos sessustentata ruet moles et machina mundi. nec me animi fallit quam res nova miraque menti accidat sexitium caeli torraeque futurum,

si quam difficiis id mihi sit porvinooro dictis;

ut fit ubi insolitam rem adportes auribus ante I nec tamen hanc possis oculorum subdere visu nec iacere indu manus, via qua munita fidei proxima sert humanum in pectus templaque menti S. sed tamen ossabor. dictis dabit ipsa fidem res forsitan et graviter terrarum motibus ortis Iosomnia conquassari in parvo tempore CerneS.

quod procul a nobis flectat fortuna gubernans, et ratio potius quam res persuadeat ipsa succidore horrisono posse omnia victa fingore.fQua prius adgrediar quam de re fundero fata I IOSanctius et multo certa ratione magis quam

Pythia quae tripode a Phoobi lauroque profatu multa tibi expudiam doctis solaeta dictis;

religione refrenatus ne forte reariSterras et solem set caelum, mare sidera lunam, II Scorporo divino debere aeterna manere, proptereaque putes ritu par esse Gigantum Pendere eoS poenas inmani pro scelere omnis qui ratione sua disturboni moenia mundi

the use of Luer. 114 Religione Niee. Vor. Von. Nelligione AB in this placoonly, Flor. 31 Camb. Mon. 116 manere dunt. sor meare. 117 par Mar. Junt.

222쪽

praeclarumque velint caeli restinguere solem Iao inmortalia mortali sermone notanteS quae procul usque adeo divino a numine distent, inque deum numoro quae sint indigna videri, notitiam potius praebere ut posse putentur quid sit vitali motu sensuque remotum. I 25 quippe etenim non eSt, cum quoViS corpore ut esse posse animi natura putetur consiliumque; sicut in aethere non arbor, non aequore SUSO nubes esse queunt neque piSces vivere in arvis nec cruor in lignis neque saxis Sucus ineSSe. ISO certum ac dispositumst ubi quicquit croscat et insit. sic animi natura nequit Sino corpore oriri Sola neque a nervis et Sanguine longiter e8Se.

quod si posset enim multo prius) ipsa animi vis

in capite aut umeris aut imis calcibus esse Ι33p0sset et innasci quavis in parte, soleret tandem in eodem homine atque in eodem Vase manere. qu0d quoniam nostro quoque constat corpore certum dispositumque videtur ubi esse et crescere possit SeorSum anima atque animus, tanto magis infitiandum 14o totum poSSe extra corpus formamque animalem

putribus in globis terrarum aut solis in igni

aut in aqua durare aut altis aetheris oris. haud igitur constant divino praedita SenSu, quandoquidem nequeunt vitaliter esse animata. ΙηθIllud itum non est ut possis erodere, SedeSesse deum sanctas in mundi partibus ullis. tenvis enim natura deum longeque remota sensibus ab nostris animi vix mente videtur; quae quoniam manuum tactum suffugit et ictum, Isotadtilo nil nobis quod sit contingere debet. tangere enim non quit quod tangi non licet ipsum. quare etiam SedeS quoque nostris sedibus esse dissimiles debent, tenues de corpore eorum

sor pars: comp. 881 122 a numine distent Flor. 31 Camb. Brix. Mar. for ani- minbistent. animilastent Nico. 133 longiter. longius mss.: see III 789. 134 soli. : sed III 790 soli. 152 quod Mar. Junt. sor quod si. 154 de corpore. pro corpore Lamb. conj. and Ed. in ed. 1: see noles 2. tenuest si corpu'

223쪽

dicere porro hominum causa voluisSe parare praeclaram mundi naturam proptereaque

adlaudabilo opus divom laudare docere

aeternumque putare atque inmortale futurum nec fas esse, deum quod sit ratione vetustagontibus humanis sundatum perpetuo neVO, solicitaro suis ulla vi ex sedibus umquam

nec verbis voXare et ab imo QVertere Summa,

cetera de genere hoc adfingere et addere, Memmi, desiperest. quid senim inmortalibus atque beatis I 63gratia nostra queat largirier emolumenti, Ut nostra quicquam causa gerere adgrediantur 'quidve novi p0tuit tanto post aute quietos inlicero ut cuperent vitam mutare priorem δnum gaudere novis rebus debere videtur Iro cui veteres obsunt; sed cui nil addidit a0gri tempore in anteacto, cum pulchre degeret neVOm, quid potuit novitatis amorum accendero tali JI73 an, credo, in tenebris vita ne maerore iacebat, donoc diluxit rorum genitalis origo. I75174 quidve mali fuerat nobis non esse creatis lI77 natus enim debet quicumque est velle manere in vita, donoc retinebit blanda voluptas. qui numquam vero vitae gustavit amorem nec fuit in numero, quid obest non esse creatum ' I8Ο exemplum porro gignundis rebus et ipsa notitios divis hominum undo est insita primum quid vellent sacero ut scirent animoque Viderent, quoVe modost umquam vis cognita principiorum quidque inter Sese permutato ordine possent, I 83 si non ipsa dodit specimen natura creandi 'namque ita multa modis multis primordia rerum

deorum Lach. tenues ceu corpora eorum Ed. in smali sed. 162 ulla vi eae. ullum de Lamb. Creech sto. most gratuitously. 163 summa. summam Lamb. etc.

can scarcely be right, I proposo crepera. Laeh. whom I fossoWed formexb, puta them bolore 170, and reads At sor An in 174. 182 divis hominum unde est Ed. sor hominum divis unde est. hominum dis unde est Wali. Lach. est om. Mar. Αld. 1 Junt. Lamb. etc. diuisum deest Nice. Mon. Ver. Veu. 185 sese Brix.

224쪽

ox infinito iam tempore percita plagis

ponderibusque suis consuerunt concita sorti omnimodisque coire atque omnia pertemptare, quaecumque inter Se poSSent congreSSn ereare, ut non sit mirum si in talis disposituras docidoriant quoquo et in talis venere meatus, qualibus haec rerum geritur nune Summn novando. Quod si iam rerum ignorem primordia quae sint, hoc tamon ex ipsis caeli rationibus ausim confirmare aliisque ex rebuS reddere multis, nequaquam nobis divinitus esse paratam naturam rerum; tanta Stat praedita culpa.principio quantum caeli tegit impetus ingens,

itide avidoi partem montes silvaeque ferarum possedere, tenent rupes Vastaeque paludesset mare quod late terrarum distinet oras. inde duas porro prope partis fervidus ardor adsiduusque geli casus mortalibus aufert. quod superest arvi, tamen id natura sua visontibus obducat, ni vis humana resistat vitai causa valido confuseta bidonti ingemere et terram preSSi S proscindere aratris. si non secundas vertentes vomere glebaStorraique solum SubigenteS cimus ad ortuS, sponte sua nequeant liquidas eXistere in auras, et tamon interdum magno quaesita labore cum iam per terras frondent atque omnia florent, aut nimiis torrot sorvoribus aetherius sol

aut subiti persemunt imbris gelidaeque pruinae,

flabraque ventorum violento turbine VeXant. praeterea genus horriferum natura ferarum humanae genti infestum terraque marique cur alitiatque auget 8 cur anni tempora morbos adportant ' quare mors inmatura vagatur Φ

Pont. Mar. for se. 186 specimen Pius in notos for speciem. 187 multa modis Lamb. Od. 1 and 2 rightly ior multimodis; but ed. 3 again multimodis: see 422. 191 possent for possint Laeli. rightly, as 426. 193 meatus Flor. 31Mar. sor maestus. 195 si added by Mar. Ald. 1 Junt. 201 anidei partem Ed. sor avidum partem. avide Bem. aliquam Lach. Maruli. aliam pessime'

225쪽

tum porro puer, ut Saevis proiectus ab undis navita, nudus humi iacet, infans, indigus omni vitali auxilio, cum primum in luminis oras nixibus ex alvo matris natura profudit, 223 vagituque locum lugubri complet, ut aecumst

cui tantum in vita restet transire malorum. at variae creschini pecudes armenta seraeque

nec crepitacillis opus est nec cuiquam adhibundast almae nutricis blanda atque infracta loquolla 23onec Varias quaerunt vestes pro tempore caeli, denique non armiS Opus est, non moenibus altis,

qui sua tutentur, quando omnibus omnia largo tellus ipsa parit naturaque daedala rerum. Ρrincipio quoniam terrai corpus et umor 233

aurarumque leveS ammae calidique Vapores, e quibus haec rerum conSiStere Summa Videtur, omnia nativo ac mortali corpore conStant,d0bet 00dem omnis mundi natura putari. quippe etenim qu0rum partis et membra videmus 24o

corpore nativo ac mortalibus esse figuris,haoc eadem ferme mortalia cernimuS QSSeet nativa Simul. quapropter maxima mundi cum videam membra ac partiS consumpta regigni,

scire licui caeli quoque item terraeque fuisse 24sprincipiale aliquod tempus clademque futuram. Illud in his rebus ne corripuiSSe reariSme mihi, quod terram atque ignem mortalia sumpsieSse neque umorem dubitavi aurasque perire atque eadem gigni rursusque augeScere dixi, 23Oprincipio pars terrai nonnulla, peruSta solibus adsiduis, multa pulsata pedum vi,

Gis. : Junt. as Ald. 1 has avidam . but in marg. os Mon. avidam parteam' is notestas strango. 227 restet transire Lactant. and Nico. sor re et transirest, that curiousty Dequont btunder of ΑΒ: seo IV 783. 239 eodem omnis Gis rightly soreadem omnis, and besore his the Paris Od. os Pius. tota eadem Lamb. 241 nativo ac mortalibus Lach. sor nativom mortalinus . not Naugerius Who has nativo mortalibus. nativo et mortalibus Αvanc. in notos at end of his Catullus, and vulg. notivo in mortalibus Mar. 245 item Benti. sor idem. 248 Me mihi D mostrightly. Memini A. Memmi vulg.: hones Lamb. me arripuisse lar corripuisse in 247. 251 non uulla Nico. Cumb. Ver. Ven. Mur. for non ulla. 257 alid

226쪽

pulveris exhalat nebulam nubesque volantis quas validi toto dispergunt aere venti. pars etiam glebarum ad diluviem revocatur 233 imbribus et ripas radentia flumina rodunt. praeterea pro parte Sua, quodcumque alid auget, redditur; et qu0niam dubio procul esse videtur

omniparens eadem rerum commune Sepulcrum,

orgo terra tibi libatur et aucta recrescit. 26OQuod Superest, umore novo mare flumina fontes semper ab dare et latices manare perennis nil opus sest verbis: magnus decurSUS aquarum

undique declarat. Sed primum quicquid aquai tollitur in summa quo fit ut nil umor abundet, 263 partim quod validi Verrentes aequora venti dimi nuunt radiisque retexenS aetheriUS Sol, partim quod supter per terras diditur omnis;

percolatur enim virus retroque remanat

materies umoris et ad caput amnibus omnis 27o convenit, inde Super terras fluit agmino dulei qua via Secta Semel liquido pede detulit undas. Asera nunc igitur dicam qui corpore toto innumerabiliter privas mutatur in horas. Semper enim, quodcumque fluit de rebus, id omne 273 aeris in magnum fertur mare; qui nisi contra corpora retribuat rebus recreetque fluentis, omnia iam resoluta forent et in aera Versa. haut igitur cussat gigni de rebus et in res reccidere, adsidue quoniam fluere omnia constat. 28OLargus ito liquidi fons luminis, aetherius Sol, inrigat adsidue caelum candore recenti suppeditatque novo confestim lumine lumen.

nam primum quicquid fulgoris dispurit si,

quocumque accidit. id licet hinc cogn0scere possis, 285 quod simul ac primum nubes succedere soli coepere et radios inter quasi rumpero lucis, extemplo inserior pars horum disperit omnis

Lamb. ed. 1 and 2 ior alit rightly; ed. 3 he restores alit. 258 Redditur Roditur Mar. Junt. Lamb. vulgo besore Wali. 282 recenti B corr. Hor. 31 Camb. Mon. sor regenti. 288 disperit Nico. B corr. for disperis. 291

227쪽

terraque inumbratur qua nimbi cumque seruntur, ut noscas splendore novo res Semper egere 29O

et primum iactum fulgoris quemque perire

nec ratione alia res posse in Sole videri, perpetuo ni suppeditet lucis caput ipsum. quin etiam nocturna tibi, terroStria quae Sunt, lumina, pondentes lychini claraeque coruscis 293 fulguribus pingues multa caligine taedae consimili properant ratione, ardore miniStro, Suppeditare novom lumen, tremore ignibus instant, instant, nec loca luX inter quasi rupta relinquit: uSque adeo properanter ab omnibus ignibus ei 3oooxitium colori celatur origine flammae. sic igitur solum lunam stellasque putandumst ex alio atque alio lucem iactare Subortu et primum quicquid flammarum perdere Semper inviolabilia haec tio credas forte vigere. 3οθDenique n0n lapides quoque vinci cernis ab aevo,

non altas turris ruere et putreScere Sina,

non delubra deum simulacraque fessa satisci, nec Sanctum numen sati protolloro finis

Ρ0SSe neque adversus naturae Dodera niti' 3Iodenique non monimenta virum dilapsa videmus quaerere proporro Sibi Sene senescere credaS,

Et Mar. Ald. 1 Junt. sor M. 295 Dehini Ed. for lyclini. lychni A corr. Nico. Macrob.: Lucr. seems to have known only the trisyllabio form, Whether howrote lychini or luchini or lichini; or even ono os the stili oldor forms lucini orlieini. Bitschi in Bhein. Mus. n. s. x p. 447 451 in s that Enn. ann. 328 Wroteli inoratim lumina bis sex; Lucilius lucinosque or luchinosque: so dractima minet tecina cum nus or cicinus κυκνος), and other lilio sorms ali strisingsrom tho distilio of tho old Latiis to certain combinations os consonanis: comp. Aesculapius Alcumena Hercules and many such lino. Lucr. or his editor may havsWritten γ, as it Was introducod sor Grook Words just bolaro his stoath: the aspirated ch WRA in common uso som0 40 years sartior, res Ritschi provos. 296 caligine. fuligine Benti. and Wali. Dom a ineor misundorstanding of Lucr. 297 properant Mar. Ald. 1 Junt. for proferant. 300 ab omnibus. obortis Bruno Harburg 1872, p. 9). 301 celeri celatur Mar. Madvig and Lach. sor celeri celeratur. toleratur Nico. Ver. Von. Ald. 1 vulg. Junt. keops the celeratur Os Mon. , Candidus not haring observed that Marullus had put potnis os rejoetion under theer. 302 putandumst Lach. sor putandi : ses I 111. 312 sene senescere Ed. sor cumque senescere: suo Journ. os phil. n. s. Tv p. 122 and noles 2. sibi qui de se quoque dicat Polio. Aeraque proporro solidumque senescere ferrum Ed. formerly: see Camb. Jo n. os phil. I p. 373 and Tu P. 142. Quae fore

228쪽

non ruere nVolsoA silices a montibus altis

nec validas aevi vires perferre patique finiti δ neque enim caderent avolSa repente, 3 Issae infinito quae tempore pertoler Sent omnia tormenta aetatis privata fragore. Donique iam tuere hoc, circum Supraque quod omnem c0ntinet amplexu terram: Si procreat ex se omnia, quod quidam memorant, recipitque perempta, 32Ο

totum nativum mortali corpore conStat. nam quodcumque aliaS ex Se res auget alitque, dominui debet, recreari, eum recipit reS.

Praetorea si nulla fuit gonitalis origo

terrarum et caeli semperque aeterna fuere, 325 cur supera bellum Thebanum et sunsera Troiae non alias alii quoque res cecinere poetae δquo tot facta virum totiens cecidere neque HSquam aeternis famae monimontis insita floroni δverum, ut Opinor, habet novitatem Summa reeensque 33Onaturast mundi neque pridem exordia cepit. quare etiam quaedam nunc artes eXpoliuntur, nunc etiam augescunt; nunc addita navigiis sunt multa, modo organici melicos peperere SinoreS. denique natura haec rerum ratioque repertast 333 nuper, et hanc primuS cum primis ipse repertus nunc ego Sum in patriaS qui pOSSim Vertere Voces. quod si forte fuisse antehac eadem omnia crediS,sod portisse hominum torrenti Saecla Vapore, aut cecidisse urbis magno VeXamine mundi, 34O aut ox imbribus adsiduis exiSSe rapaceS

proporio vetitumque senescere credas Lach. Cedere proporro subitoque senescere casu Mar. Junt. Lamb. ed. 1 and 2, creech. Lamb. ed. 3 obelisos this and adda tho ms. verse. IS. Voss. not Prei ger) in mA. notes has Quae ruere proporro tibi conque senescere credas. Quare proporreo sibi cumque senescere credasJ

Omne ...temni AVRnc. terram, quod Mar. Junt. Vulg. 321 nativum. nativo ae

Born. 331 Naturast mundi Ald. 1, Natura est Mar. Junt. for Natura mundisi: this common blunder of our mss. Wah. hero Leeps. 339 periisse Flor. 31 sorperisse. 312 atque oppida Flor. 31 Camb. Mar. sor at oppida. ac Nicc. 2 Vat.

229쪽

2I3 tanto quiquo magis victus lateare necessoshexitium quoque terrarum caelique futurum. nam cum res tantis morbis tantisque periclis temptarentur, ibi si tristior incubuissos

causa, darent late cladem magnasque ruinas. nec ratione alia mortales eSSe videmur, intor nos nisi quod morbis aegrescimus isdem atque illi quos a vita natura remΟVit. Ρraeterea quaestumque manent aeterna necessust aut, quia Sunt Solido cum corpore, respuere ictus

nec penetrare pati sibi quicquam quod queat artas

dissociare intus partis, ut materiai corpora Sunt quorum naturam OStendimus ante, aut ideo durare aetatem pOSSe per Omem,

plagarum quia Sunt expertia, sicut inane est quod manet intactum nequo ab ictu fungitur hilum, aut etiam quia nulla loci fit copia circum, quo quasi res possint discedere dissoluique

sicut Summarum Summa eSt aeterna neque eXtra

qui locus ost quo dissiliant neque corpora Sunt quae possint incidoro ot valida dissolvero plaga. at neque, uti docui, solido cum corpore mundi naturast, quoniam admixtumst in rebus inane, nec tamen est ut inane, neque autem corpora desunt,ox infinito quae possint forte coorta corruere hanc rerum violento turbine summam aut aliam quamvis cladem inportare pericli, nec porro natura loci spatium tuo profundi deficit, exspargi quo possint moenia mundi, aut alia quavis possunt vi pulsa perire. haut igitur toti praseclusa est ianua caelo nec Soli terraeque neque altis aequoris undis, sed patot immani et vasto respectat hiatu. quare etiam nativa necessumst confiteare haec eadem ; neque enim, mortali corpore quae Sunt

Brix. Ver. Ven. Wali. 349 isdem Pius in notos, Lamb. sor idem Which Laeli. heeps: See II 693. Lach. Was tho first to join ii ter nos With What solioWs. 359 sit Lach. Gst for sit. 367 coorta Mar. Ald. 1 Junt. sor coperta. 368 Corruere. Proruere Lamb. otc. 375 immani. immane Bruno l. l. p. 10: ho

230쪽

ox infinito iam tomporo adhuc potuissent inmonsi validas aevi contemnere Vii 'eS. Denique tantopero inter so cum maxima mundi pugnent membra, pio nequaquam concita bello, nonne vides aliquam longi certaminis ollis posso dari finum J vel cum sol et vapor omnis omnibus epotiS umoribus exsuperarint: quod facere latendunt, neque adhuc conata patrantur tantum suppeditant amnes ultraque minantur omnia diluviare ex alto gurgite ponti, nequiquam, quoniam VerrenteS aequora venti dominuunt radiisque retexens aetherius Sol, et siccare prius confidunt omnia posse quam liquor incepti possit contingere finem. tantiam Spirantes aequo certamine bellum magnis in ter se de rebuS Cernere certant, cum Semel interea fuerit superantior ignis et Semel, ut fama eSt, umor regnarit in arvis ignis enim superat et lambens multa peruSsit, avia cum Phaethonta rapax vis SoliS equorum aethere raptavit toto terrasque per omniS. ut pater omnipotens ira tum percitus acri magnanimum Ρhaethonta repenti fulminis ictu doturbavit equis in terram, Solque cadenti obvius aeternam succepit lampada mundi disi0ctos tuo rodogit equos iunxitque trementis, indo suum per iter recreavit cuncta gubernanS, scili00t ut veteres Graium cecinere poetae. quod procul a vera nimis est ratione reputium. igniS enim Superare potest ubi materiai ex infinito sunt corpora plura coorta indo cadunt viros aliqua ratione revictae, aut pereunt res exustae torrentibus auris.

illiniis that 369 and 372 aro interpolations. 382 certaminis ollis Flor. 31 Cumb. Mar. for certamini solis. 385 patrantur. patrarunt Goebol. 386 ultraque. ultroque Flor. 31 Camb. Mur. vulg. 393 inter se insertod by Lach. bosoro, by Nico. Flor. 31 Cumb. Mon. vulg. aster de rebus. 396 superat spersin et lambens Lach. for superavit et ambens. lambens B corr.: nor has ambens any exiStence, Whether us partic. oi ambedo or ambio. 399 tum Flor. 31 Camb. Mari lar cum. 405 Graium Flor. 31 Camb. Pont. Mar. sor