장음표시 사용
101쪽
masorem, vel minorem passi dIspost Ionem. Cuius signum
extat. quM rion statim res distans erematur, quamquam
dispositissma sit, ut palea, stupa . &c.
Et hoe admonitus sis, qued tamets e lauderetur aer, ineunctanter variaretur succedane/, ptae sertimes agitati ne . quam ab igne in actione calefactiva patitur. Qua ex re nemine impellente tota Patris saguens toris ruit machina . Quandoquidem nullus unquam aer evadit calidus ut octo, ut queat alium proximum , Ac alium , totumque comburere Inivet sum . ut suo illo materia.
li in discursu magni scabat Saguens . Item potest extingui post debitum tempus carbo ab ambiente . quod statim amittit calorem illum, ut duo, rediensque primigeniam ad trigiditatem & humiditatem, hine inde eonfusania circa ignem eum alio aere , qui non fuerat calefactus , agitque in ignem. Ad id, quod subjicitur Resp. quod ignis non reeipit in sequalitates illas, sed dum contrarium agit in illum, tum abas qua minima ignis patre secedit forma ignis, & extinauitur, ut seripsimus,l ari 2 g. 3. ad a. arg subn 3. Et resolvitur in vapores, ita quod dum accedie qualitas eontraria, tum sol ma ignis in ea parte non adest. nili per modum reces.sus. Si autem totus earbo ab aqua simul eattinguatur, tum tota ignis forma in auuae aeressu secedit. Ir. Cbliea. ad idem ex eodem saguens. Si ea lor solet qualitas, dum aqua calest, uel illa qualitas foret natura. iis , vel violevita aquae; sed propugnari neutrum potest : e go &c. Prob. min. & I. quo ad p. p. Qualitas naturalis aquae est stigus, ad quod proinde ea te facta se recipit ; nequeunt autem duci eontraria esse eidem e naturalia . praeterea quoad a. Tum quia per nos educitur ex eius substantia ; nequit autem educi ejus de substantia , quod est et violentum , eum unicuique eonnaturalissima sit propria substantia . Tum quia secundom Peripateticos sorma est persectio subjecti. Quomodo autem potem eae persectivum, quod est vim lentum λResp. nego min. quo ad a. Ad prob. liquet eu dictis r. Phys. q. 3. in fine, quod edueitur eius de substantia , non laeundom potentiam naturalem, sed seeunddm potentiam uas obedientialem ; sicque es persectio illius, non laeunum potentiam ejus naturalem, sed secunddm potentiam ejus quas obedientialem. ra. Objica. ad idem ex eodem. Si ealot foret qualitas nunquam posset aqua calefieti rergo &e. Prob ant. dupliciis ter. Et prim4. Impossibile est , ignem quandio manet ignis esse siti sidum ; ergo pariter dee. Secundo. Caliditas non minsis itigiditati adversatur, quam risibilitas hinnibilitati a sed Homo nusquam potest fieri hinnibilis: ergo dce. Resp. prim hm alg. hoe aeque valere si ve calor sit qualitas, sive non . praeterea Maci ant. Ad . prob. discrimen est . quia ignis, A. calor est summ/activus, idei leo si est In lumino pellit stigua at non sigus in summo, quod eo mnon si summEactivum, nequit pellere ea lorem, si iste stiti summo. Ad ,. habes diserimen ex dictis in Logica Syntag4. q. 3.art. . g. . ad x. arg. quia nimirum illi sunt actus vitales , qui essentialiter petunt esse ab intrinsecis elicitiv/.i3. Objic. 4. ex eodem tomo 3. disp. I 3. art. 3. n. . ealor etiam disgregat homi genea in vaporem resoluendo dum aquam rate saeit. Praeterea etiam frigus congregat hom genea, ut palam est in aqua gelu durata r ergo non bene reliqua ponuntur verba. Resp. ad i. quod eator per aeeidens duntaxat, non vero per se disgregat homogenea, quatenus nimirum aqua, aut aer nequeunt serre calorem nimis intensum. Hae de causa interdum etiam vitrum igne confrinsitur. Ad , patebit β. sequenti quAd stlgushomogenea aequ8,ae heterogenea eonpregat. Praeterea aquae condensatio non est vGd e gregatio : nee aeris rarefactici ve disgregatio, ut agendo dera actione diximus, sed major, vel mi
Reliqua argumenta lege soluta apud Maurum, & apud
Varios taloris essectus lege apud Goudin .
De Fruore a . Artesus. 8c Cardanus dixere, frigus esse quid pu. td ptisativum. Cum etenim diverit Cartes calorem esse motum , cohaerenter ad hoe postea dixit, sibgus esse quietem quae esim non sit, nis privatis inotus proinde seeuod lim ipsum, stigus non eu nisi eatoris pii
Gassendus autem eum aliis , seribit, frigus stum esti qui. buluamine pustulis, habentibus figuram pyta in idalem , dc quadratam, subeuntibus porcis.
rs DRob. Tum quia pura ptigatio non est aliquid sens. V bile, V. G. non sentitur eaecitas , quae est visas priv.uio ; stlgus autem est quid sensibile Tom quia sine
motus privatione stat stigus in aqua s vetito boreali sum. mopeia agitetur. Tum quia privatio non suscipit magis, &minus, V G aliquid non dicitur modo magis, mod3minus mortuum , calor autem suscipit magis, , minus Tum demum uuia si stigus esset m3ra caloris privatio, sequeretur, res neri talitas in instanti ἔ seut quia tenebrae sunt pura privatio lucis, aer fit in instanti lucidus .
ria r ergo frigus e silit in ptisatione ea loris . Resp. dis .ant. fit frigidum consecuti τὰ , eoncedo, sit. mali ter, nego ant. dc conseq. vel distinguo consequens eo dem modo, Et ita interpretandus venit Stagyrita , dum l. De Gener. cap. . texag dc a de cies cap I. tex. ix vo. cat fetus privationem caloris. Secedente namque ea lore, qui frigoris tesultantiam praepediebat, di manat fragus a na
Argumentum aliud de media regione aeris frigescente propter meram distantiam ab igne , de radiis restiem, bus, solvitur edi dicendia in trata. de Meteotis e sidera.
coνρώsuI s. ar. T Robo . Quandoquidem aqua poros non habet, ux subire eorpustula queant ἔ dc tamen est stigida 1 et go et c. Prob. ant. Si aqua solet eorpus porosum , tam corpus minus resistens, quom spongia , ponet intra vesica lam aliquam occlusa comprimi, imo saei lilis, quam sp pia . Praeterea possent Homines subios aquas respirare me dio aere poros aquae subeunte. Nee obest, quod lux penetret etiam intra aquam . Non, inquam. inde sequitur, aquam esse porosam. Siquidem ne ramus iuppostum, nimirum quod lux si corpuscula pintos intrantia. Est enim qualitas . Neque omnis raritas temper importat poros, nee raresa ctio per intromissionem corpusculorum fit, ut de ratefactio ne agendo vidimus. Probatio alia legatur apud Guerinois.
Prob. Hoc namque perspieuum est in glacie, in qua si
mul in unum eongregantur aqua, palea , partes terrae. Ac Eam ob rem ea lorem Empedoeles voravit litem, hipolamieitiam ς quia nimirum ealcit separat heterogenea , ut pus uero omnia in unum permiscet.
Objicies. Et iam rator aggerit in stoniacho plutes cibos di
Resp. quod id non eodem modo, ae frigus praestat. 'gus namque congregat heterogenea permanentia ; ealot e'io so.
102쪽
ro stomaehi aggerit diversos ethos faciendo ex illis tertiam
substantiam, quae chylus eompellatur. Argumenta alia lege soluta apud Guer Inois s. s.
Varios stigoris effect us apud Gotain legas . . U.
Da Hum ditate. is. Artesopi aeuit, quia humiditas formaliter eons - a stat in partibus habentibus politam , ae levem superseiem. Cujus ad opinionem videtur reduci opinio Ioan nis Saguens, dicentis, humiditatem stam esse in partibus bene a Meis s. Gagendus prostetur, humiditatem cons. sere in proprietate, quam habet corpus humidum, ut fa4cish uniatur, de connectatur omnibus , quae tangit.
Eo. TIROb. I. quo ad p. p. Si in partibus bene absterss, I si se habentibus politam , ae levem supersciem, sita sciret humiditas, sequeretur , etiam flammam ignis esse humidam , quia ista se se habet. Nee dicere iuverit, flammam habere partes variantes
modo in angulos, modo in planum. Non inquam. Quandoquidem sequeretur ex hoe, quod aqua dum ventorum vi modo in montes extollitur, modo in valles demittitur, non solet pro tune humida. ar. Pr h. quo ad a. Siquidem superest assignare, quid ista se proprietas, quam alidis peripatetieus qualitatem eae dieit. Praeterea aqua est humida, sicut etiam aer; dc tamen non uniuntur inter se, imo diversis in loeis esse petunt. Ob idque Navis non mergitur, quia est aere plena: re dum vas aliquod aqua depletur foras pellitur aet Simile habet Caν. agendo de temperamento si. 3. ad a. Denique in Eueharistiae saeramento peracta vini consecratione, remanet vini humiditas, nee tamen superstites sunt vini partes.
o cap a lex g. set tumidum est, quod factu,
O bene termina term n ruν atieno , Et fieria prορνιο . Itaque Prob. eonspicuum s quidem est , quod aer, aqua, de Iiquores saei id in qua mhbee conformantur figuram eontinentis, de in teipsis aegrὰ consstunt . i
da; sed propugnari id minim8 potest : ergo exc. Maj. enitescit, quia euncta fluida iaci id alieno, de male proprio terminantur termino. Min quoque clarescit in Mercurio, metallis liquatis flamma , imo& toto igne. Res p. nego maj Ad prob. nego ant. Nonnulla squidem sunt sui da, quae aegrδ alieno terminantur terminci U. G. intra fornacem Ignis occlusus hue illue excurrit, strepit, ut libertatem aequitat, & figuram eaeeutiat soldaeis. idem die de metallis liquatis; Imo diei de Mercutio posset, non esse ita liquidum. Adde, non deesse, qui velit, quod ignis suam semper retineat pyramidalem figuram, se protendendo per continentis obliquum .
Inst. Fluidum sui vel nos scripsimus in tract. de Geloq. I. art. s. si . . num x. 3 illud dicitur , quod est faeiIὸ premeabile, faeiv d hiis uti cedit, arque fine penetral o. ne alia corpora in suo recipit gνemia ; sed istud proculdubio
belld alieno terminatur terminor ergo omne eorpus quidum foret humidum.
Rela dist. mai. quod est facit 3 permeabile, &e. secvndlim te sistentiam tum activam , sue materialem, tum passiva n, sive sormalem praedeclaratamq 7. art. 3. concedomat seriis, nego mai. dedistinctamin. nego conseq. Fluidum squidem humidum, seeundum utramque res stentiam iacile alieno terminatur termino. Fluidum autem siccum, ut ignis de e. licdi secundom obs stentiam sor malem , dc passi .am saei id alieno termino terminetur, non tamen se. Dri Ua versa νώIL Tom III.
eundum resistentiam materialem, idest activam, quia ceu sum redacti vum summopere se defendit. Qua ex te habes, quid si suiuitas. Est namque quati as
disponens subsanr am, ut fit faeiu permeabitis , faciuisio denti eedat , atque fine penetrarιone ana corpora noνecipias in gremio. De qua nonnulla videri apud Guetinois possunthleari. 3. g. 3.
Et quidem quod si qualitas realiter a substantia distincta
ostenditur, Tum ex eo quod in aqua , vino, Oleo&c. sui. ditas est ejusdem rationis, eeu eodem se habens modo; substantiae .ero sunt speelei diversae. Tum ex Eucharistiae Sa. cramento, ubi in eas ice e secrato remanet vini suiditas, nec tamen remanet vini substantia. Objectio quaedam solvetur s. r. Dica secund3 num. 3 .
ct contra Gassendum, de Cardanum , iisdem potest
ratiociniis probari, quibus s. . prohatum est , frigus, non consistere in pura caloris privatione. Neque veritatem redolet, quod semper ex solius humoris humidi consumptione eorpora sani scea, licet ita interdum eveniat. Non, inquam. Etenim , ut si sequenti manifestum erit, aer est humidus, dg tamen sole nonnunquam exsecatur, non per humoris alicuius eonsumptionem, sed per eonsumptionem eius qualitatis humidae. Eet dictis quoque retroacto si. s ubi perspeximus, humi ditatem n n esse stam in partibus benὰ abstersis, aut politis, potest ad versus Saguens, de Carte sum eonstare, feci ratem non esse stam in partibus noti politis, sue non abster-ss . Eo vel maximi , quod hoe foret mera privatio abstersonis , e . vid . Guerinois hie art. a. s. 7.as. Dicendum itaque venit, seeum exact8 desnltl ab Arist. hie lib. a. de Gener . cap. a. teu. 8. quod sit illud, quod factu suis , di II veνὸ alien s reν minti tramine ιών. Palam hoe est in lapide, marmore, &e. quae aegidlia se alienam suscipiunt tiguram, propriam ve iaci id reti
1 s. Obiicies t. Pulvis , de cinis est secus , ct tamen haud aegre alienam suscipiunt figuram , dum compti
Resp. quod pulveris, & cineris grana propriam perenniter retinent figuram, licet quia inter minuta illa grana mulis tum intercipitur aeris, ratione talis aeris saeti ei cedant ali nis terminis. Λlia solutio legatur apud GDetinois .ar objicies a. Flamma est sicca, ct tamen non ita sa-cilii propriam retinet figuram. Ad hoe habes ex dictis antegresso g. Dieo seeundὸ sub num. 23. Praeterea dico, id esse per accidens, quatenus ignis hie non est in loco proprio. Quandoquidem in sua sphae a Deild propriam retinet figuram. Objicies 3. Ex Sagueos tom. 3. di 0 13. art. 4. num. 2. Ex hae des nitione sequeretur, ligna, de lapides exsceare, imo dc glaciem Mod compactam esse plurimum exsiccan
Resp. ligna virentia, aut madida humectare, non vero exuerare, quia habent in se humores quosdam, qui sandpropriam haud siti l ε retinent fguram . Lapides autem, nisi stadidi snt, aut ab ambiente aere humectati, sunt scet, imo de paulisper , licet modice , exsceantes , litat sint frigidi. &ideireo param exsecantes, quia siceitas est mo-
Ad id, quod de glacie subiicitur, dico, illud eorpus esse
secum, quod per te propriam retinet fguram . Glacies au. tem propriam spuram Deild retinet per aceidens, nimirum vel quia aliquid est ei tetrae admixtum, ut iterum insta in διto tertio num. 37. ditatur; vel ratione excedentis frigo ris. eam ambientis, quo deerescente liquescit. Ea ex re intelliges, cur Stapyrita hic a. de Gener. cap. 2. te κ 8. humiditatem . dc se talem vota verit qualitates passivas, calorem, & frigus qualitates acti as . Quando. quidem non ideo se vocavit quicquid dieat Arriaga, cum aliis) quasi nullam uni vocam exerceant actionem , cum humidum humectet, sceum exsecet, quemadmodum calorealefacit, de stigus frigesaeit. Non, inquam, sed propterea dixit. illas esse qualitates pals vas, calorem vero, ecfrigus activas, quia calor , de si pus eondueunt ad miY-Μ 1 tionem
103쪽
xionem congregando, vel segregando miselbilia; humidum veto quat eius Dei te terminatur sceo, cui adhaerens fit mixtum. Terminari autem impcitat passionem, eongregare veto, ec di i gregare sgniscat actionem. Vel dicuntur ualitases passi vae comparati ve ad eat rem dc frigus, quae uni qualitates magis activae, minusque resistitiuae resistentia passiva, idest malo tali. Videatur Mastrius hie lib. a.dispr. q. . num. 3.
De modo, quo pνImae quatitates finsulis
as. Res extant opiniones. Prima sentit, quod elemen. I totum euilibet aliqua eompetat, de una duntaxat ex ptimis qualitatibus. Hujusce sententiae patroni dissident inter se. Nonnulli namque se dilitibuunt 1 ignis est eali dus in summo, & secus ei ita summum t aqua es frigida in summo, de humida citra summum : aer est humidus in summo, de ea lidus citra summum : denique te ira est seca in summo, dc mgida citra summum. sic Empedocles cum aliis. quos sequitus Masrius hie lib. a. disp a q ε. ait a. de Hatissimus ex nostris quidam in m s. Λlii disti buum se taet est summestigidus. Ita Stoici. quos refert plutarchus intract. de primo frigido n. s. Ac secutus est Galentis lib g. de ulu partium cap. 3. idemque ex retentioribus dracent Ariariaga , ec Pontius, quorum primus tenet, ter tam esse laniis me sccam, re aliquo modo calidam quod etiam docet Pontius in aerem vero esse summὰ stigidum, de aliquo modo secum seeundus vero asseverat, aerem esse sumine sigi. dum, de aliquo modo humidum, ut seri Guer inciis. Secunda est quaedam peculiaris opinio Ioannis saguens, quam in examen vocabimus dico sequenti fecundo n εTertia, quam propugnant Compl. Ca vinus, de Guerinois obiectans, mmunem esse in Angeliea schola, est
lanis es stim me calidus , o summὸ suus . 3o. DRob. quoad p. p. Nomine caloris in summo venit. L non calor possibi lis de potentia Dei absoluta, bendvero calor possibilas de potent ia ordinaria, ec juxta ordinarium rerum cui tum , quia exploratum est, posse intendi inius nitum synchategorematic) ; sed istum Chtinet ignis: erisgo die. Prob. min. Nullum est excogitabile, quod si activum , vel aequaliter aesi sum, ac ignis: ergo ece. 3I. Prob. ouis ad a. p contra Telesum , nonnullosque Catiesanos. Ignis habet vim summe ediscrativam; ob idque pannus humidus ad ignem expansus celeti sis , quam quolibet alio modo exsiccatur . , Si autem petas, qua virtute habeat adeo exsiccare ; Resp.ratione ea loris. Pro quo
Novetis ex Compl. quod dupliel via potest aliquid ex se.
cati. Uno modo per hoc, quod comprimatur, non quidon expellendo corpuscula, quia conspeximus q ε art. unico , eondensationem non seri per eorpusculorum depulsionem .
Et hoc modo potest exsiccari per seisus s si alias sit aliquid ,
quod ceu non summe humidum sit siccitatis capax, secus vero s inea pax secitatis sit, ut aqua, quae proinde, licet glacies sact a, non evadit seca ; Idque militat tum in sentenistia corpusculariorum , esim in sententia nostra; quia etiami illam aquae compressionem corpuscula depellerentur .icere ni malueris, juxta ea, quae sciit simus a. Phys. q. . art. unico si et num. 3 o. Tum illud gelu non esse amplius aquam eomptessam , sed quid iubilantialiter ab aqua diversum) quia humiditas aliquam asscit dilatationem, qua fa
cile termino terminatur alieno. Alio modo per eψaporatio
nem. Et hoe pacto si per calorem, qui facite vaporale qualitates humidas. Nee, cum praelaudato in m. s. dioere iuverit, qu/d ignis exsceat, non media sua sccitate, sed quia per calorem pellit corpuscula humida . Non, inquam, Tum quia si hoe modo potest per calorem exsiccare alia, multo magis se. Ipsem, adeoque erit sumiae it secus. Tnm quia hoc est coropusculatiis adstipulari. Tum quias ut insta conspiciemus laet sua pie natura , dc non per intrusionem corpusculorum,
ut vel Ipse eximius in m. s. annuit , est humidus , dctamen potest per ignem exsecari, ut palam est in cubiculis, ubi adissi ignis. 3 a. Λdversus p. p. nullum militat momenti alicuius
Objicies i. Sieeum est, quod di scite alieno tetminatur
termino ; sed agnis facile alieno terminat ut termino et ergo ignis non est summe secus.
Ad hoe habes ex dictis s. s. d eo secundὸ num. 13. dc
mento una tantummodo qualitas in summo eompetere
potet ergo ignis s est luinred calidus, nequit esse ium- md secus. Rei p. nego ant quid non probat obiiciens, sed duntaxat
probat primo, quod euilibet ex elementis debet una eampetere ex qualitatibus in summo s de quo an ira agendo de aete ὶ secundo. quod una nequeat qualitas in summo duobus comis petere Elementis, Tum quia quas tas in summo est Litima dispositio eo omitans sermam, cui competit . Tum quia unoquoque in genete extare unum debet, quia sit caeterciis rum causa: Sed nihil ex hoe contra nos. Λigumenta alia lege soluta apud Guerinois hie quaest. s. art. . g. .
o flagraret scut ignis . Quod vero saltem mediocriter calidus sit plo, quia est
irae caeteris elementis propinquus igni in eonca. O Lutiae eol. cato, ut propugnabimus q. sequenti a. art. a. adeoque de. bet cum illo amnitatem aliquam in calore sortiri. Quod ncin si sum nid humidus p Ob. contra piae laudatum illum in m. s. Tum quia si solet summe humidus non pollet unquam a tanta lua hum dit te removeri : esset namque magis, vel saltem aequi humidus, ac aqua i aqua autem nusquam potest ab illa tua tania humiditate te moveti. Tum quia videmus, aquam magis, quamae em humectate . Nee dicere cum piae laudato in m s. iuverit, aquam magis humectare ratione suae dentitatis. Noti, inquam, quoniam conspicimus, quod aqua minus densa, mitiusque ei ansa, magis humectat, ceu mag s pcnetrati va, ergo maior humectatio, quam praestat aqua, non provenit ex majoridens tale .
Quod demum sit nonnihil humidus , de non summἡseeus nitet, Tum quia videmus, quod se solo non valet alia humida ex sieeare : ergo ece. Tum quia reipsa nos. nihil humectat .
summd humidum. Humidum est , quod facile alieno, aegre veto, de male proprio terminatur termino ; sed aer iaci. lu)s, qua in aqua termi iratur alieno tel mino: ergo dce Min. de se nitescit. Eo vel maxime , quod aqua interdum figuratur in globulos, non veto aer.
Res p. hie bene valere, quod ipse aiebat, de ibi de humi.
ditate non valebat, nimirum quod aer ratione minoris den- statis facili as alieno terminatur termino. Praeterea cum Guet in is, nego ant. Λer namque, ceu longe subtilior aqua, se insinuat percunctorum corporum poros, adeo ut viti ullo termino terminetur .
bet qua lotas in summo convenire : ergo eum non si sum. me lidus, nec summe frigidus, nee summe secus, et it summe humidus. Prob. ant. Ex elementis quodlibet vir tua liter eontinetur in mixto, quatenus qualitates mixti participati v ε derivantur a qualitatibus extilentibus in es mentis ; sed qualita es, quae in pallici pante sunt in gradu imperietio, debent in gradu peliacio esse in eo, a quo participantur alicui ; ergo dce Eo vel maxi inuin, quod omne impellectum reduestur ad persectum tui generis. kesp. nego ant. Ad prob. diu. min. si sit partiei patici ve te, de proprid, quae dicit hoc, qnod est patiem capere , concedo, si si palliei patio duntaxat improprie, quae fit permixtionem, nego min. dc conseq. Ad hi eliquidem , ut elementa snt virtualiter in mixto, sat eu , esse in illo vesper hoe quod eorum qualitates ad quandam redigantur iem. periem si sunt in summo . vel saltem per hoc , qnodium in mixto secundum combinationem cum aliis mixtis; quam
104쪽
quam eombinationem qualitates non obtinent in aliquo ele.
Reliqua argumenta lege soluta apud Guerinois ubi supra
ar Libet hie quandam observationem habere ei rea di cendi modum Ioannis saguens, volentis, aerem quadamem in indifferentia passiva ex severo, sue suapte natura p sitive saltem, nee frigidum , nec humidum , nec seeum esse.
Si petas . quomodo id probet λ Fatetur, haud ullam se
proba ionem habere. Fuerit saltem hie minori eum irreveren ta locutus. Gra/ hic non potest se excusare, ut in Aramismo sum Dind cara se excusat, dieendo, se audactet lo qui . non ob arrogantiam, sed ob evidentiam. At non sie nos cons uevimus nostra stabilire placita ut set pro ratione voluntas. Nec se impraesentiatum stabili. mus, sed probamus, quia aer, com determinatam si sotistitus natui am & non indis rentem , determinatis quoque . & noti ind flerent ibus gaudere proprietatibus debet. Praeterea esse quodammodo humidum, & calidum probavimus num 33. N vl, quAdad ratiocinationem illam, qua calidum es.se probavimus dicit Saguens, quod aer si est prope ignem,quci ealesat. est quouue propd aquam, qua frigefat. Novi tamen, quod quemadmodum neminem latet, ita nee ipsum latere debuerat , calorem esse prae omnibus activum; ob idque ea tot in summo est magis activus , quam siqua in summo. Praeterea sest ies videbimus , aquam non esse frigidam in summo. Pro uno ejus argumento sol vendo noveris, quod aer interdum ignem extinguit in sublunaribus, non ratione sit potis sed ratione humiditatis, tum propriae, tum eius . quam ieeipit ab aqua sibi propinqua, quia uti diximus q r. art. a. ad x.arg sub num. 4. ignis es minime resistiti .usob. s stentia passiva, seu, quod idem est, sci mali . Eatenus autem sua humiditate non extinguit proprium suum cal rem, qui est minor, lic/t extinguat ignis calorem, qui maior est . quatenus pugnat eum secitate ignis . cum qua se citate est connexus ealor ignis in summo; in idque duntaxat per accidens illum extu guit . Praeterea a tam grandi igne vicino res dente in ccincavo Lunae praepeditur , ne proprium extinguat calorem. Pro quo vide quod dico et Physq. r. ait. unieci g. 3. ad ult. instantiam factam contra responissum datum ad a. arg. sub num. 6.
Cum Complutens Llesti probabiles aquam esse summe frigidam a ramen probabilius es, esse samme lamadam, e e trafammum frigidam.
antegresso asserto num. 3 3. ubi probavimus, quod aqua magis, ouam aer humectat. Quod non sit summ/ stigida prob. Si namque aqua foret summ/ stigida, tota aqua suapte natura sciret congelata , quod tamen non modo experientia, sed & ratione palam est . sal state laborare, eum suapte natura aqua si fluida . Neque iuver i t nonnullorum responsum, et praeserti m il-vus non infrequenter laudati in m. s dicentium, ad gelu non sussirere selgus, sed quasdam ulterias requiri exhalatio. nes subtiles, ae terreas aquae immixtas. Non, inquam, juverit . Quandoquidem esto verum id sit, tales nimirum requiri exhalationes; tamen prosecto istae non desciunt aquae ubi eunque habeatur aqua, imo ipsi nee desunt in aestate. Dices, probabile esse, quω gelu non si amplius substan. tialiter aqua. Contra. Siquidem lic/t verum id sit, ut vel nos sei ips-mus I. Phys. q. r. art. unico g. et num. I9. Tamen hoe est majus incommodum; quia cum Gelu sit ex vehementi algo. re; si aqua foret summ8 frigida, tota rescit veretur in gelu, nee ulla daretur amplias substantialiter aqua.
instigi dare: ergo &c. Resp. quod terra, quae est in centro suo, magis infrigidat, quam aqua. Ideo autem terra nobis familiaris non ita insti. tidat, quia est extra proprium eentrum impura, aliisque Iermixta rebus. Et hae ratione aqua profundioribus in pu.S te a Phil. Tom. III.
eis stigidIor est, quia terrae eretro est proximior terra illa, cui talis haeret aqua. De quo quaest. sequenti a. in praeambulo ouaesto primo num. s.
Argumenta alia lege soluta apud Guet inols ubi supra
o. D Robat Cavo& Guerinois, quia terra est extremum L contrapositum igni in di stantia. At ratio ista nimium probare uidetur. Probat namque terram etiam sum. me humidam esses duod nee Ca v. annuit ) quem madmodum summὸ siems est ignis. Et ratio est . quia distantia te rorae ab igne non *mitur ejus ex frigore, sed ex eius gravitate. Aliter igitur Prob. Frigiditas in summo alieul debet elementorum convenire, quia ad quandam reducitur temperiem in mixto per participationem ab elementis. Cum itaque frigiditas in
summo non conveniat aquae . nec aeri, ut in antegressis asisertis probavimus, debet terrae competete.
QuM non sit summe scea Prob. Eadem qualitas in summo duobus nequit elementis competere, ut vel adversarii ipsi annuunt propter rationem adductam in diea primὸ n. 21. ad a. objectionem; sed sceitas in summo convenit igni ut vidimus, & humiditas in summo eonvenit aquae, ut pati ter conspeximus: ergo terra nec erit summe seca, nee sumis ra/ humida, sed citra summum.
terra foret summd Digida, non foret minim g activa, quia hu viditas est illa, quae est minime activa, adeoque aqua debet eae mini md activa; sed reapse tetra est mini md activa : ergo terra non est summd stigida. Rei p. ex dictis antegresso asserto num. ρ quod terra in sua puritate, in suo centro non est miniis activa, lices extra centrum, ubi est impura, si minim/ activa . Terram esse eorpus sphaeticum scripsimus in trae . de Credo quaest. i. art. 6. ec ultimo g. 3. ad primum arg.
In quo exam natur dubiolum quoddame Num in elementis quistitas citra summum habeat centrariae per
x. uod distulitur est, num aer V G. qui est elira summum humidus aliquid sceitatis habeat; de terra, quae est scea citra summum, habeat aliquid humi
Abnuunt Compl. tarma, Ruvius, de alii. Annuunt vero Astad illo, & Conimbi. quos sequitur ille non raro lavo datus in suis m s. Io: autem a s. Th. de se nihil resolvit, sed seeundum dives tum d versa principia dicit, esse discuris rendum modo apud ipsum legendo 3. Resp. negativ/. Prob. communi ratiocinio; quoniam habere qualitates temperatas es proprium mixti. Nullius ponderis hoc esse ratiocinium dieit prae laudatus in m. s. Siquidem mixti proprium est eunctas habere qua
litates contemperatas, at non duas duntaxat, vel tres. Sed Contra. Nec quolibet in mixto cunctae congrediuntur. Quandoquidem qualitates sunt in mixto temperatae ex par. ticipatione elementorum; non autem omnia elementa sunt
quolibet in mixto, esim haud propugnabile st, pistes in Natieu ignis gigni e gressu, ut vel ipse in m. s. docuerat lib.praecedenti in quaest. de mixtione art. a. in ultimo colligendo eiusdem ait. 4. objicies sundamentum prae laudati in m. s. Eo ipso , quόd elementum in sui statu naturali est alicujus es ementa iis qualitatis eapax, deneganda illi non est; sed eoipso, quod in sui naturali satu habet qualitatem aliquam ei tra summum, est capax oppostae in gradu remissis: ergo&e. Min. est certa, quia Oualuas citra summum est eompossibilis cum opposita in gradu semita, V. G. frigiditas ut sex cum calOre ut duo, ut in mixto est palam. Resp. ad hoc arg. quod ipsemet opponens fatetur, non esse efficavi dist. mai. nisi aliter exigat Universi bonum , concedo,sechs, nego maj. di data min. nego eonseq. Universi autem bonum efflagitat, ut id, quod est requis tum ut conna. tura lis dispos tio alicujus ad suam habendam sotmam, nulli
105쪽
alteri competat. Qualitates autem contrariae ut attempe ratae requiruntur ut eonnaturalis disposito ad mixti fot-mam, ut diximus. Argumentum aliud solvetur art. sequenti g. 3 num. O. ad ult. arg.
Da aliis quatitaribus seeundariis. 4s c Ecundatiae qualitates se eompellantur, quia ex prio mis causarunt modo, quem explicat, & defendit Guetinois ubi supra q. s. art. a.
Ira ieripsit Cartesus a. p. num. A. Quod ad inventum salsum deprehenditur in aqua, quae vel dum quiescit non est dura. Neque dixeris, aquam nunquam perit sis quiescere, sed perenniter nonnihil moveri, quamquam insensibiliter. Ne inquam, id dixeris, quia cum auuae mollities sen. shilis sit, etiam eius motus sensibilis esse deberet. Praetereactim Cartesius scripserit, calorem consistere in motu, idem foret mollities, es calor. Λlia via idem Cartesus p. princi p. 136. explicat duriotiem, dicendo, eonsistere in partium ramosarum concat natione, hoc est, esse atomos ramosas, & hamosas, admodum hamorum suis ramunculis sortitet colligatas. Quod etiam salsitate laborare ex eo deprehenditur , quod ex Atomis illis quaelibet seorsm est vel dura, vel mollis; &tamen eius durities, aut mollities non provenit ex sima, vel non firma colligatione , die. eom seorsim, non sint iunctae.
partium, idest Atomorum , contactu , quatenus nimirum inter partes nulla mediant vaeuola.
Qiim opinio haud minoti salsitate laborat. Quandoquidem Λ tomi seorsm sumptae sunt vel durae, vel molles; de tamen nee mediatum, nee immediatum cum aliis partibus contact iam habent. Reliquum igitur est, quod etiam durities, de mollitiessant qualitates. Ea propter interrogationi qualis es V. G. aer ρ si satis respondendo moltis , scut etiam respondendo V. G. stimidas dic. quati est marmor durum. I. X. De GνΛvitate , o Levitate.
talem de medio tollere sibi constituit, clim ignoraret quid astrueret pro constitutivo gravitatis s quam Peripateticus definit, quod si quatiras. quae es princ pium mortis deorsum) de quid pro constitutivo levitatis quam PeripaeDeus dicit, esse quatitarem, quae es prιncipium mortis sursum Idcirco omnem motum sursum, aut deorsum, omnemque gravitatem , ae levitatem de medio
Ea ex re Cartesus, Saguens, & alii somniarunt, nulla corpora terrestia suapte natura deorsum eieri; sed Cattesus dicit, ingentia saxa, &alias milia, quae deorsum ruunt, id haberet ex eo, quod ab illa subtili eartes ana matella,
quam r. phys explicuimus, deorsum propelluntur. Contra Saguens dicam q. sequenti a.art. I. s a. statue n. do, quod ignis elementum degat in lunae eoneauo Cartesii autem arbitiaria adinventio nullo evacuatur re.
gotio, Tum quia possibile nullatenus est, substantiam adeo subtilem tam facilἡ di. identi cedentem . impellere rem adeo obsistentem, ut est ingens saxum Tum quia si sui sum pronellatur saxum, di lignum aequalis magnitudinis, sortios descendit saxum, quam lignum; quod haud ita esset, si descensus totus pensaretur ex parte ipsius substantiae sub ilia Impellentis: ista squidem aequd utrumque propel
Neque dixeris, quod ideo magis propellitur saxum pto. pier majorem dispositionem, quae est ex parte lapidis . Ne, Inouam, id dIxeris. Quandoquidem peto, In quo e sistit. vel undd habetur tali, major dispositio λ Sane non nisi in ipsa, vel ex ipsa maiori gravitate , cum haud aliud assigna. bile si .
inventum Gassendi , qui fingit, perenniter exire a terraeor pulseula quaedam hamosa , idest ad modum hamorum
sormata , quae caetera cuncta ad terram eorpora pertrahant .
Jugulatur , inquam , quia huiuscemodi eorpustula lignum aequ/, ae lapidem propellerent. UltraquamquAd talia eorpuscula s vim habent alia trahendi corpora ad descensum, multo magis suapte natura deorsum peterent, adeoque crunt gravia , cum ab aliis trahi nequeant eorpusculis, secus processus daretur in infinitum, adeoque gravitas erit quid aliud praeter ipsam eorpusculorum attractionem. so. Ex dictis eo nita Catiesum & Gassendum jugula. tur quoque nonnullorum opinio Peripateticorum , dicen. tium, eorpora terrestria sursum propulsa, iterum deorsum propelli ab aere moto ex Coriorum motu . Iugulatur inquam, quia talis aer, nimirum aequd omnia propelleret. vid. Guerinois ubi supra ait. 3. g. g. & s. q. Ac g. Io.
Responderar a malive .sa. I Roh. I. Quandoquidem substantiae diversae speeuir sortiuntur gravitatem , de levitatem ejusdem spe. clei sola eum disserentia penes magis, de minsis, quatenus una est magis, altera minos gravis, vel levis. Imo nos. nunquam lubstantiae diversae speeiei sunt aequd graves, aut levest ergo aliud est substantia, aliud gravitas, vel levitas ipsus substantiae. 3 3. Prob a. Pro eonvincendis Catholleis argumento de. sumpto ex Eueharistiae Sacramento, in quo panis remanet gravitas, non remanente pan is substantia . Λrtlaga non aliud respondet, nis quod in Hostia conse.
erata non remanet gravitas, sed remanet duntaxat gravita
tis effectus, qui est deorsum petere; quique habetur a Deo , impelletite deorsum hostiam ad mysterii occultationem .
Contra Hoe siquidem modo dici etiam posset, non te manere ibi colorem . quantitatem, saporem, S e. sed eo. rum solummodo effectum . At hoe esse ab Ecesesa improba. tum conspeximus in Logica tras. η. q 4. art. 3. Et reapse Saguens ad suum intentum suo illo in systemate Euchati. si eo persaepe hane Arti ae doctrinam addueit. Alia responsi huius refutatio legatur apud Guetinois ubi supra art. 3 s. 9.
Num e ementa gravia, o Iet agνa vitent, tes Iem set propriis in ulla, oe eentis s. 1 . T Is intentatur de actu secundo gravitationis, de levi. L. tationis, at non degravitare, aut levitare in actu primo. Igitur Annuunt Λου ver. Villat p. Battius, dc Conciliator. Praesertim autem de aere annuunt Io: Saguens, et alii, qui ae.
tis gravitationi attribuunt motum aquae sursum ascendentis dum attrahitur aer intra phialam. Respondetum neganter.
33. TEgativum est responsum de elementis, non modo . seeundam se totis, verum etiam secunddm eo.
Prob. i. De elementis secundom se totis . Gravitas, a levitas in actu secundo eu a natura intenta, ut eorpora adpropita tendant loca; sed gravia, & levia dum propriis sunt in locis ad ea non movemur, quia sunt in termino, di non in via:
106쪽
In via r ergo elementa nee gravItant, nee gravitant propitis in locis. Eadem ratione proh qu6 ad a. p. Quandoquidem etiam seeunddm eorum partes sunt in propriis locis. Et experi mento si palam. Si quidem vas aliquod gestans quis aqua plenum pondere premti ut ; at si quis lubios aquas degat
quamquam immensas nullo gravatur m ere.
Videatur Mastrius in trin de Gelo disp. 3 q 3 art 4.
n. εο & Guerinois hieo s art. 3 g. r. 3ε. objicies a. Arist. lib 4 de Gelo cap 4. ter. s.& Io. nec non eap s tex 39. scribit, elementa media, nimi tum aerem, ct aquam propriis in locis gravitare. Resp. comnum us, Stapyritam loqui de gravitatione in actu primo. Contra. Idem Philosophus id probat experimento, quia Utres inflati, ceu aere pleni, graviores evadunt, celerius que moventur, quam vaeui , sed sunt graviores in actu se
Rei p. loqui nos de elementIa in sua puritate. Aer autem sue ab homine. s .e a sollibus exsuffletur in utre impurus est a quia hae ins ma in regione immixtus est terreis vaporibus. & dum ex sumatur multum eram attrahitur humo.ris & ita gravitas aliqua evenit. Eodem modo Resp. quoddam ad experimentum . quod obiieit Saguens torn 3 disp.r .art. 3. de quadam machinula, quae mergitur intra aquam, dum helice aer inelusus intra
Λt umenta alia lepe soluta apud Guer Inciis tum hie, tum & magis in traa. de Gelo agenda de vacuo q. s.
a. T Ia hare solos inter Peripateticos intentat ut qui . Ita bus admittuntur qualitates . de formae acciden. ales . Et quidem dissidium est , num queant eontubernium' habete in gradu intense e siquidem posse contubernales esse
in gradu te misso universi annuunt. Duce dimieant extremae opiniones. Prima propugnat ,
posse, non quidem ordinaria de potentia, sed de absoluta Dei potentia eidem eoincubare subiecto in gradu intenso . Hane tuetitur frequentios Exteri , quibus ex Nostris adsiti. pulantur Io: 1 S. Th. dc etiam Ferre apud Cau ae ille peris pelaudatus in m. s.
Seeunda tutatur, nee per absolutam Dei potentiam posse in grad bi intenso smul idem informate subiectum . Stant ab Ista Soneinas in Meth. q. . tarma. Arno, Cavinus, &alii etiam exterorum, ut Greg. in . dist. I . q. 3. art. a. Du tandus in prologo sent. q.a. Trombra. Meth. q. 3. Λnton.
Λnd Io. Meth. q. s. Ex Faber eodem libro disp r.
a. II Lurea D. Th. authoritates legi apud Ov. possum. v Nee potest interpretari S. D. quod Intendat, contra ria n posse s mul esse naturaliter . Non inquam . Etenim Angelicus Opus s. pati. a. ratione s. scribit, idem non
posse esse candum, o frigidum s nee ahquod corpus esse
possibile .el supernaturaliter , idem esse s mul triangulate , di ouadrangulare. Eo vel maxime quod S Th. utitur adprobandam incompossibilitatem duarum scit marum substantialium, quas exploratum est Thomissi eis insistendo uestigiis, nee de absoluta Dei notentia smultatem sortiti. Piae. terea idem Angelicus 4 Meth. tex. ar lect .as. inquit, quod
etiam supernaturaJIter, idem astit mari eum veritate, denegati
3. Probi. qu3 ad p. p. Quod eontraditionem sapit, nee absoluta Pel attenta potentia est possibile ; sed duas qualitates crinitarias eidem smul co ineutate subiecto in gradu in
tenso contradicticinem redolet et ergo&c Prob. min. Coa
tradictionem redolet, quod aqua V. G. vel terra si ignis , non secos, aequod Leo UG. st ea nis, dce. sed si tetra quae in nostra sententia est summ8 frigida, vel aqua, quae aliorum in sententia est ipsa summd stigida, esset simul sum. me calida, foret ignis : ergo&e. Mai est perspicua; seeos namque solet, & non latet aqua, aut terra Esset , ut supponitur, dc non esset . quia esset ignis. Prnb min.Quod potest i nem producere est ignis, nis causast universalis , ut V. G. Sol ; sed si aqua , vel terra sciret summe calida posset ignem producere : ergo dce. Mai est palam, quia causa debet in se effectum praeeontinere, & nemo dat, quod non habet. Min vero prob Si foret summd ealida. posset in ummo calefacere u G. lignum ; sed quod potest eale
saeete la summo, potest ignem producere : ergo&e. Mai. ev eo certa extat, quod id, quod est summd ea lidum potest summe calefacere, ut palam est, tum in igne, tum rati ne, quia quod aliquam possidet virtutem in summo, potest in summo onerari : calor autem in summo est virtus sum-mhcalefactiva . Min. quoque est manifesta. Res namque
summe eatefacta suscipit statim formam ipnis, ut conspicuum est. dum lignum est summὰ calefactum, &summus calor. Est ultima ad ignis scit mam dispositio. Qua ex re deprehendes, quod nos non ideo probamus . quod aqua summe calida solet ignis, quia haberet sumiamum in se ratorem, qui est ultima ad ignem dispostio. Ad quod proinde tespondet prae laudatus in m s quod n in solet
ignis, quia summus ealor est dispositio duntaxat connatu. ratis, non vero essentialis ad sormam ignis. Non, inquam , sed probamus, quia posset ponere in ligno ultimam dispos tionem ad ignem , nimirum summum calorem. Quam . obrem litat Deus posset sua absoluta potentia impedite, ne lignum summe calefactum ab aqua, vel terra, susciperet ignia sormam, tamen nisi hoc apponat im laedimentum . posset ignesieti ab aqua, vel 1 terra summe calefaciente, de se minime tolleretur, quod aqua, aut terra quantam est de se, posset ignem producere ponendo ultimam dispositionem ad ignis formam . quoniam qui ultimam ponit dispo-stionem ad formam dicitur sormam producere. Praeterea tametsi modo illo probaremus, adhuc responsum illud minime ncistram instingeret rationem. Quand qui in dem litat Deus posset piaepedite, ne in aquam summit ealefactam introduceret ut ignis sorma, tamen si vellet non im .pedite, sed postquam summum in aquam introduxisset ea. lorem. jam suapte natura sequeretur educi de illa aquae materia formam ignis smul, eo manemine Deus emeretur ad impedimentum illud ponendum . scque tametsi tum aqua non fieret ignis, foret tamen possibile, aquam permanendo aquam seri ignem, Quod, ut nuperrim E diximus . contradictione non absolvitur.
Praevideo, iam praevideo, quid dicere Obversarios ponset, nimirum quod tum non1 Deo. sed a summo stig te
praepediretur, ne summo ex calore in irraduceretur igni 1 sol. - . Uersim enim vero disparitatem non uideo, cura sum mo algore praepediat ut introduci forma ignis, & non p alius summo a eatote perdurare impediatur forma aquae, aut terrae, clim non minos summus caloropponatur summi, alpciri ipsius sermae aquae, aut terrae, quam summum aquae sitis gus aut terrae summo ea lori formae ignis. 4. Prob a. quoad eandem p. Omnis negatio, aut privaritio tamets essetius si secundarius, est vel divinitus in impedibilis, nisi positivum aliquod impediatur ; sed depulso
alterius qualitatis contrariae ab eodem lubjecto est uti vatio , aut negatio quaedam commorandi simul : ergo est vel divi. nitus inausetibilis, nis positivum aliquod auseratur. Comitaque non sit excogitabile quid positivum, quod queat se, moveri remanentibus qua itatibus . necuit talis praepediti
depulsio. Prob. mai. Quoties eunque si ablatio debet aliquid tolli, quemadmodum quotiescunque sit visio debet quidpiam videri ; sed si adimeretur privatio, aut negatio sne eo, quod aliquid tolleretur positivum seret ablatio sne eo, quod tolleretur aliquid: ergo&e. Μ in. est palam, elim privatio, & negatio si nihil. Cons. Quandoquidem hae ratione Thom ista a. Phystutatur, plures substantiales formas non esse in eadem eo elia
107쪽
eiliabiles materia; fle in posteriotisticla Mentiae, dc ops.
nionis actus non posse state simul eodem in intellectu eodem de objecto. Nee direre iuverit, di timen esse . quia substantialis sorma dat primum esse, sae it unum perse, re alterius substantialis formae depulsio non est pura nepatio standi eum alia , sed negatio essendi alia , ut vel nos ibidem scripsimus. Item quia scientia & opinio exercent oppositionem, non tam ex parte subjecti, verum etiam ex parte obiecti Non, inquam. Ideo namque secundόm Adversarios ista privatio, aut negatio est auseribilis, quia est effectus se cundarius sed tametsi forma det ptimum esse,& iaciat unum perse, si negario essendi alia, est in eius tamen secunda. rius t ergo si iste, quoque & ille impedibilis et it. Ultra quam quod conspeximus num a. quod sequeretur etiam assismatici essendi aliud, nimirum aquam esse ignem . Et licdt nos ibi, nimirum I. phys. I ait. . si. sub n s. ad a. a g. a ssignaverimus postivum aliquid, quod semoveatur, nimirum hoe, quod est , qualitatem unam in aliam agere; Tamen id diximus in istorum obversantium pia et to Caetero momni id salsitate laborat, nimirum quod una qua litas agat in aliam , V. G. calor in stigus, see4s stigiis calefieret , com calor non nisi eatefaciendo agat. Agit ita que in subiectum, istud calefaetendo, seque in subjecto diminuendo stipus. Hoe autem nequit vel di vinitiis aufert l 1 est ore, nisi ipsum adimendo ea lorem, quia ealesaeere est pi i marius ea loris effectus formalis. Esnctus autem pii. marius formae est ipsa forma communicata . Praeterea id luculenter evincitur in subsilentia, A qua nee di . initiis est auseribilis negatio eommunieabilitatis alis teri ut supposto. Idcireo communiter , praesertim h Tho missis in tract. de Incarnatione docetur, subsistentiam crea.
tam , seu naturam una cum sua subs stentia , esse etiam divinitils Inassumptibilem. Euhis potest pluribus pari alibus nostra prohati eones uiaso, puta quod eadem res nequit esse recta smus, ct euriaua, non obstante, quAd aliam depellere figuram si essectu
duntaxat secundarius fgurae. E Gem in intellectu etiam supernaturaliter nequeunt eontubcrnium habere scientiae, &Opini in is actus, quamquam opinionis depulso sit emctus seeutularius scientiae r ergo neque die.
Neque di eas, ex hoc sequi. quod neque in gradu rem in D quetini state smul, quemadmodum nee: in gradu remisso possunt smul stare scientia, di opinio, fgura recta, aut curua, duae formae substantiales. Ne, inquam, id dixeris. Nego si quidem suppostum. Non enim figura est intensonis, aut remissionis capsu , quemadmodum nec quantitas, ex qua resultat fgura , susci. pit magis, di minus juxta dicia hietib i. q. s. in praeloqui in . Ita . Idem die deforma substantiali. ut ibidem conspeximus in meo primo. Selentia autem esto sit intensonis e pax in ratione habitus , di qualitatis, secos tamen in ra. tione icientiae, sub qua ratione respicit Ohiectum, quia ci)m
nisiciat objectum modo penit eis insallibili, respicit illud essentialiter tota cum intensione. 1. Prob. eoncl.quo ad a. p. communi rati et natione. Reapse edm ignis admovetur aquae U. G. vel terrae ad ea telacten.
dum , si igus intensum non totum smul depellitur, coni demulatur per motum : ergo qualitas, per quam depellitur, nempe ea lor, sive qualitas alia, quae est ad ea lorem disposticis ut tradere videtur Rrno in succedaned introducit ut i ergo etiana
per aliquod tempus smul in aqua est frigiditas. dE qualitas illa, perquam aliquid frigoris depellitur; sed huitiseemodi nequit esse, nis quasta seontraria Ips frigori, vel saltem dispositioni ad frigus: ergo simul eodem in subjecto degunt
contraria in gradibus remissis. Cons. Quandoquidem elementa in invitem agunt, di rea quot secundum eandem qualitatum contrarietatem , ut conspeximus lib. I . q r. at t. a. ergo in ipsa actione smul ad . sunt ipsae qualitates remissae in elementis.
adiersariora m argumentis Respondetur. 6. A Rg. I. contra p. p. eonet. Duo eorpora possunt suis pernatui aliter e dem commorari in loeo: ergo &duo con raria eodem in subjecto. prob. eon seq. Quemadmodum duae quantitates sunt impenetrabiles in uno loco , ita dux qualitates contrariae sunt ineonciliabiles in eodem subaleelo ; de quemadmodum alterius depulso quantitatis es, eodem loco est seeundarius quantitatis effectus, sta alteri ut qualitatis depulso A eodem subjecto est secundarius quai . tatis essectus: ergo si &e Re p. nego conseq. re parit. Ad proh assignatur discit.
men, quia nimirum dum adimitur depulso alterius quanti. tatis , adimitur smul quid postivum, nempe adimitur cod. tactus seeundam extremitates. Vide num. 4. Contra. Effectus primarius non est essentialiter eum se. cundario etiam puth privativo connexus: ergo potest sumtis naturaliter iste adimi, non sublato aliquo positivo. piob. ant. Per nos effectus primarius non est e Mntialiter conneius cum effectu seeundario postivo: ergo a pari, &e. Prob. conseq. Non miniis effectus secundarius privativus est se. cundarius, quam si seeundarius effectus postivus : ergos dcc. Resp. dist. ant. non est essentialiter eonnexus posti τὸ , concedo, negative, nego ant de conseq. Est essentialiter eonnerus negativ/, quatenus tui eonspeximus num. . lcum nequeat fieri sublatio, sine eo, quod aliquid ausetatur nequit sola adimi negatio, aut piluatio, quae est nihil in se ipsa formaliter , dg non aliquid. Nee in hoc ullos contradi. eet Thom ista, seceis plures substantiales formae possente, dem eos neubate materiae , quia alterius formae depulso est effectus seeundarius privativus. Ea ex re praenitet, quare essectus primarius nee negati ἐst essentialiter eum secundario positivo essectu connexus. Siquidem ex semotione istius sne semotione primarii , non sequeretur, seri semotionem sine eo, quod aliquid tem, veretur, cum essectus secundarius sit in se scirilites ali.
Dices . Ex hoe sequeretur, nee in gradu remisso eoici.liari posse, quia& in gradu remisso eontrarietatem exis, .cent, adeoque privationem alterius ad praesentiam univitaeodem subiecto.
Resp. r. quod in remisso gradu quandam exercent contra rietatem veluti inefficacem L Eapropter esim non sese he
pellant esseaciter, stant simul quadam duntaxat eum lexipurna. Praeterea , s sermo sit de elementis, dist. mai.te
posse e cillari per modum permanentis, concedo, pel πο dum transeuntis nego ant. & cons . Clam namque rem iidduntaxat tum opponantur , ideste , rem i sed duntaxat test depellunt, seque minori eum eis cacia, adeoque tantum
modo suceessiv/, ct non statim in instanti. Vide num. DOppugnabis. Lic/t essectus privativus essendi aliud most impedibilis, ben/ verri effectus privativus, aut negati vus 1 andi eum alio; sed depulso alterius qualitatis ab eo dem subiecto didit nepationem 1 andi unam qualitatem tam
alia: ergo &c. Mai. eluceseit exemplo adducto de expulso ne , quam exercet unum corpus respectu alterius ab et' dem loco.
Resp. dist. mai. quo ad a. p. si eum illo privativo si asse sibile aliud positivum absque semotione effectus primani coneedo s ut est adducto in exemplo de duobus corporibus in eodem loco ,.quibus adimitur postivus contactus secun dam extremitates 3 sectis nego; solutio ex dictis praeriter Praeterea transmissa maj. diu. min. est praeeis/ negatio sandi eum alio nego, & simul etiam e gendi aliam conci
do min. & nego conseq. Com etenim, ut num. 3. prchari mus, sequeretur, quia aqua, aut terra sciret ignis, seqpe
retur quoque, quod frigiditas terrae, aut aquae, solet calor ignis, quia proprietas ignis est caloriar. Arg. a. Quod summus ealor, & summum frigus eidem coincumbent subiecto, nec ex finitudine subjecti, nec ex eonceptu essentiali contrarietatis talium qualitatum implicat : ergo&e. Prob ant. Et primo quod non implicet ex
limitatione subjecti. Siquidem dato, quod sublinum obii
reat naturalem eam talem limitatam ad octo gradus qua litatum contrariarum suscipiendum, taliter quod si una al-
scit subjectum ut octo, nihil post i reeipi alterius; si xeroiana est ut septem, alia possit recipi ut unum, & ita pro portionaliter de reliquis; non tamen habet hoe pacto po tentiam chedientialem limitatam : ergo non obstante liπὶ ratione subjecti&c Prob. ant. Potentia cbedientialis crea turae est ins nita, eilm si relat8 ad Deum a pentem per so tentiam ins nitam ; propterea qualitates supernaturale quae reeipiuntur in subjecto Denndom potentiam obedien tialem possunt augeri in Institum , & nul quam cathegote' matice totam implent subiecti capaeitatem: ergo dcc. Prob. quo ad a.p. Una qualitas eontraria ex conceptu con '
108쪽
trarietatis non petit essentialiter connecti eum privatione alterius, adhue si in gradibus sint intensis tergo non sunt
inconciliabiles supernaturaliter ex conceptu contrarietatis.
Prob. ant. Illud sussicit ad ennstituendas qualitates eontrarias, quod sat est ad distinauendum illas a qualitatibus disparatis, vel subordinatis; sed perhoe praeelse, quda calor .
di frigus eonnaturaliter duntaxat unum eonnectitur alterius eum privatione, distinguitur a qualitatibus disparatis,& subnrdinatis: ergo per hoe praee u eonstituuntur qualitates tonitariae. Praenitet min. quia disparatae, aut subordinatae vel naturaliter eoolstere queunt.
Cons. Qualitates contrariae in gradibus rem isIs possunt eonciliari natural terr ergo supernaturaliam etiam in gradi .hus intensis. Prob e seq. Ileci primam, quia neutra totam implet naturalem subiecti rapacitatem ἰ at neque in gradibus intensis totam implent obedientialem subjecti ea. Deitatem: ergo si die. Min dilucidatur. Siquidem qualitas in summo dieitur talis respectu potentiae naturalis 1 su. pernaturaliter enim potest qualitas magis, ae magis intendi, nisi si qualitas media, quae si multum intendatur transit in e utremam, ut pallor in albedinem: res enim natura. les etiam animatae licet secundum potentiam naturalem sint determinatae ad maximum, de minimum; tamen supernat ut aliter semper possunt magis, magisque augeri intensi in infinitum: ergo flce. Resp. ad arg. nego min. quo ad utramque p. 8c dleo , r pugnare ex parte utriusque. Ad proh plo p. p. nego ant. quo adap. Ad mob. dato ant. nego e seq vel dist ean- equens; si non implicet e tradictionem aliunde, eonee do, secus, nego eonseq. Potentiam enim instillam, sWe passivam , ut est potentia obedientialis ereaturae insnita terminati v8, licet non subterfugiant ea , quae eontradicti ni obnoxia non sunt, he verri, quae contradictio em involvunt. C speximus autem num 3 qu M sequeretur, aquam, aut terram in summo calidam sole, de non fore terram, aut aquam, qu ia foret ignis . Αa . pro a. p nego ant. Λd prob. dist. mai. quod sat est ad distinguendum essentialiter Medo , s eos, nego mai. redistincta min. nego eons . Itaque ut habratur essentiale contrariae q alitaris eonstituti m , deb)t haberi essentiale illius distin tuum. Eam ob rem ut essentialiter Demnatura disparatis. dc subordinatis, neeesse est , eontrarias qualitates esse essentialiter ineo illabiles. Comergo quae sunt essentialiter ineompossibilia, nee supernaturaliter valeant associari, eo quod nequit seri eontra res essentiam, manen. te re, reique essentia: Ideirect ece. ΕΛ vel maximd quod contraria desniuntur, esse via , quae eodem sub penoe
andat, signum est, quod de eorum essentia est Inassoeta. alitas. Ad Cons nego e se'. Ad prob. dist. min. non totam implet obedientialem subjecti m entiam per exclusonem ulterioris potent iae ad ulteriorem intensonem ejusdem qua inlitatis, e eedo snee aliud evinete probatio miri a per ex elusonem potentiae ad aliam qualitatem intensam oppositam, nego min. Et conseq8. Arg. 3. Eodem io subiecto diversae sunt virtualitates; sed non repugnat, qualitates eontrarias in gradu intenta associari secundom diversas virtualitatest ergo flce Prob. min. onpostici tum est secundam diversa. Praeterea viritalis distinctio Th im istiea reali aequi pollet. Resp. primodum ex hoe nihil contra nos, quia tunc non amplios oppostae serent, ceu dirersam secundam rationem Praetet ea qu1m nimium probaret hoe arg. nitet ex eo, quod ex hoe sequeretur, vel naturaliter associari posse, quia tum nulla obviam iret qualitatum oppositio, em divellam se. eundom lubiecti rati nem. Praeterea habes ex dictis in Logica Syntag. 3. q. 1. art. s. u. 3 subn et . ad a. arg. quod diversitas rationum virtualiter distinctarum in inime sume it ad quamcunque tollendam p. politicinem , sed opposticinem duntaxat contradict cimam satissimὰ dictam, vel eadentem supra esse metaphys cum rei. Item virtualis distinctio non euicunque reali aequi pol
ut distinctioni , sed in casibus tantummodo dictis . Illo
Adde, quod ut haec oraestate virtualis distinctio queat in
indine ad opposita, in lignis quaedam exposcitur eminentia, quae minimὰ habetur in subjecto. s. Arg. 4. ad idem. Maius miraeulum est , qualitatems V Irosa Ps l. Tom. III in gradu rem liti amoetari eum alla opposita in gradu i nten se, quam duas qualitates eo trarias in summo simul ha.
beri; sed primum factum est in Babylonis sornace, in quaerat simus olor ignis, qui est in summo, de stigiditas tem
peramenti puerorum, quae est in gradu remisso: ergo multo magis, Ate. Mai. prob. Mirabilius est , quod debilius resistat, nee sortiori de vineatur, quam quod aequale se tutetur , ae praeservet ab alio aequali sine eo , quod su
Resp. ad hoe in quo exultantem quondam audivi Min ritam quendam Conventualem, nego min. Ad prob. an. nexam, nego suppostum . Supponit namque , quod ignis ea lor illos asseetet pueros. Quod tamen salsitate laborat. Quamquam etenim in medio detineremur ignis, non tetigit eos omnino Ignis, ut textus loquitur, sic Deo mirabiliter praepediente ignis actionem in pueros .
a laetari, sequeretur, quod scalidum ut lex admoveretur frigido ut duo, imprimeret illi ea lorem ut sex, nullum de . struendo stigotia gradum; sed impossibilitatem hoe redolet: ergo die. Prob. sequela. Eatenus ealor depellit stigus subjecio, quatenus et eum stigore inconciliabilis: ergos calor ut sex solet eooeitiabilis eum frigore ut duo, iam Ece. Falstas vero eonsequentis ploti Frig dum ut duo ea lesereta olido tit sex per verum alterationis mratum: ergo debet assi gnati terminus is qua depulsus, qui non est frigus : smi liter frigidum ut duo imprimeret stigiditatem in calido, ut sex: ergo ab eodem repateretur eandem secundam frigiditatem. Agens namque agendo repatitur.
Cons sequeretur, calidum ut sex apphcatum ut duo, illud in instantsealesaeete. Eatenus si quidem aliqua forma non in instanti introducitur, sed per motum in tempore, quatenus si eum obstantia e trarii; sed frigus ut duo non obsisteret ealori ut sex, elim si eum illo naturaliter conet. liabile: ergo dce. Resp. ad arg. primitiis, quod in senteotia annuente , qualitatem etiam in elementis remissam habere contrariae peris
mixtionem , argumentum nullam vim obtinet, ec negatur
seo uela ; uia calidum ut sex. est frigidum ut duo, Ec sti gidum ut duo est ealidum ut sex. Qimmobrem eum simile
nequeat agere in simile, juxta dicta libr. q. r. art. r. Id. eireo tum nulla fieret astici. nee reactio. In mixtis autem hoe arg. nullum prorsus robur hahet, quia in mixtis eunctae qualitates gaudent contrariarum permixtione in gradu remisso. Praeterea ex dictis ad i. arp. dist. maj. s asscie Iati per modum permanentis possent, concedo, si duntaxat per modum transeuntis, nego maj. Eceoneessa min. nego eons . Dum namque introducitur calor ut sex , tum frigus ut duo
est in teressu, de in destrui, vialiter loquendo, saltem in
Ea ex te habes ad Cons. Eadem ex re deprehendes, quod qualitates eontrariae in aduremisso queunt eontubernium etiam in elementis haere, sed duntaxat per modum transeuntis ; eom in is ias ut eonspeximus in praeloqui huiusce ouaest. g. g. n. a. anequeat per modum pet manentis qualitas citra summum habere contrariae permixtionem .
Quaedam alia minuscula legi apud Cavinum possunt.
Etamentum sumi biformiter potest . Prim5 pro cui uneunque rei etiam fmplieis principio, quo pacto ma. teria, dc sorma, neenon primae cuiuslibet scientiae insti. tutiones, elementa compellantur. Seeundo pressa pro solius mixti piloelpici . Et hoe modo sumitur impraesen.
109쪽
Enueleatur des nitio. Diel tur erepas, per quod tanquam
per genus eum omnibus erinvenit eorporibus etiam mixtis; differt .eto a materia, &sotma. quae corporeae quidem , at non: eorpus, sed eorporis prine pia sunt Dicitur ariti veIpotentia In an s exi eas eorporibus ; ad denotandum , elementa man re in mixtis, uel scit maliter, vel virtua iter in potentia activa qualitatum, de passiua materiae. Et per hoe exploduntur GVestia corpora, quae non intrant aliorum ecirpotum eompositionem . Pet ly Pividuntuν s-gnificatur idem , ae resolvuntur, non per solam separat locem quantitati vam, sed per alterationem, dc eorrupti nem seu substantialem mutationem. Denique per hoc, quod dicitur, elementum esse indivi ue in aheram coνporis Decsem, denotatur, ad ejus rationem requiri, quod non dividatur, idest non resoluat ut per alterationem , dc muta
tionem substantalem in plura eorpora specie distincta; quo
pacto resolvunt ut, ct dividuntur mixta , dc etiam mixtorum partes. Licet enim divisione quantitativa eontinuum dividat ut in partes ejusdem speciei ; tamen per alteratio. nem resol vitur in alia eo pora specie distincta, ut puta su. inum, humorem, cineres, &e. Elementa autem nullateianus in alia corpora specie distincta dividuntur, sed dumtaxat quantitat ivd in partes ejusdem rationis, elim quaelibet aquae pars sit aqua . Qua explieatione posta sponte sua corruunt leuissimae obicctiones Arriagae, qui non reveretur, praefatam Phil sophi execrari definitionem sere communiter exceptam, aliamve confingit, quam, si vacat, lege resutatam apud Pontium.
Num elementa sua quattiar, nimirum Ignis,
Aer , aqua , o Terra ps. Q Uppono ex dictis r. Phys. elementa esse plura, deo non unum taniram, quicquid in opposium dieat Chymicorum nonnemo, qui obsoletam Thaletis opinionem an- novantes, aquam profitentur esse cunctorum eorporum pri n.
cipium , de euncta in eam resolvi. Quandoquidem si unum duntaxat foret elementum, nulla mixtio, nullaque gene
ratio fieret quia non fit mixtio, nis plura sint miscibilia, quae alterari & mutari debent. Nihil qui ope patitur, nihileiscitur a seipso, neque ab eo, quod sui simile est, de eiusdem naturae, alterati quicquam potest, ut scripsmus quaest r.
Etimensa uti quature sunt, nimiram aqua, ignis , aer , o te, ra. 3. DRob r.ex quaternatio numero primarum qualitatum . L Quandoquidem litat certum minimest, quomodo
euilibet elementorum competant, ut conspeximus q. ante.
gressa in praeanabulo s. g. Imo apud nonnullos incertum sit, num snt omnium primae. Tamen videntur , non poste
huiuscemodi qualitates esse, nisi quadruplicem juxta ele.
Formatur ratiocinatio se . Tot sunt elementa, quot sunt primatum qualitatum combinationes ; sed quaternatia est combinatio ista : ergo &e. Mai. id nitescit ex eo, quod istae in gradu summo. vel saltem excellenti sunt corporum simplietum dotes. Min. explanatur. Calor siquidem combi. nail duntaxat potest vel eum feeitate, nempe in igne calido
es sicco; vel eum humiditate in aere calido, dc humido :Frigus veto vel eum humiditate , ut in aqua humida & sti. gida ; vel coni siccitate, ut in tetra frigida, de seca, jux.ta dictaq. prima in praeloquio si. . Caelera in gradu intento nequeunt, saltem naturaliter eonciliari. Quod etsi non omnimoda haberetur hae de re evidentia , adhue tamen valete, he praevalete debet authoritas eximici
rum virorum. Eo vel maxime quod ex adverso haud ulla vel probabit s militat ratio, ut in perspicuum fiet. Au. thoritas, inquam, non modo Hippocratis, platonis , &Λri v. velum etiam S S. Pp. praesertim vero S. Th qul p a. q o a. ait 4 ad 4. scribit, quatuor elementa suisse piae v. rata in hisso, purpura, hyacmto, dc cocco, quibus otim summi sacerdotis vestimem a dii imguebantur . Pars vero illa, quae dicitur sancta mundum exprimebat corpora
lem , de ideo sancta a sanctis sanctorum distinguebantur qua .
dam velo, quod quatuor coloribus dii inctum etat, pet quos ruatuor elementa designani ut, ni matum hula, per quoaviignatur terra, quia linum de terra naicitur. purpura , per quam aqua designatur ; fiebat enitia purpuieus Glui quibusdam ex conchas, quae in mali inveniuntur : Ηγa. cintia, per quem aer fgniscatur, qui aereum habet cul rem , dc e co bis tincto, per .cm ignis designatur . Demum nitet experimento, reliqua cunua corpora ia=uatuor pra: aia tesolvi ; hae e veto in alia minime te.
olvi, quia ipsa duntaxat sunt prima s licitet corpora ,
4. Ob acies x contra hoc . Terra , Ac aqua rursus a Gymieci in alia resolvuntur eorpora r ergo non iungelamenta .
Resp. dist. ant. terra, de aqua, qualia hie sunt alter, Ia, dc commixta , concedo , pura , nego. Neque enim sinquit Caudino terra, quam calcamus, aqua, quam po tamus, estiua in nativa puritate, sed variis iam xivio:bus alterata . uti ec aer apte , imo qui apud nos exist igni, , ut seripsimus qanteacta ga. duo 3 u. 39. s. Objica. Apud nos non extant elementa, suntque cuncta mixta , etiam aqua, terra, dcc quia aqua iamiliatis est uel salsa, vel amata, vel dulc s, vel allo imbuta sapore ; sed iapor sequitur ad temperamentum questiatum, quod vii proprium mixti : smilii et quam calcamua trita , virtutem sortitur diversos producendi effectus diversa exi.
. Rei p. nonnullos arbitrari eum Io: a S. Th. non extate puta elementa. Nos autem diei musti,qui posse Ioahsem a S. Th. de puris elementis putit Me accidian tali , non veto subitantia ii, ita quod aqua v. G. retineat formam lub a. tialem aquae, agtiis cum folma lubitaui tali ignis, Ecc. Bhoc pacto nos alle veramus, dari Uemenia puta e iam piseptiuin ex ra i cum , quia lecus una verium esset tum me si
perfectum , nisi elementa darentur ; quae maxime rivi adornatum, pellcctionemque conducunt e saltem vim poeptiis an loci, debent elementa dari substantialiter puta . Hac autem ex re tequitur, quod extra propita loca nctis iacuus ualia non coriumpantus iubilantialiter , saltem 1ecua dum se tota. Quantum vero ad puritatem accidentalem , nimirum secundum qualitates, probabilissimum est, extate Uemen. ta omnino puta saltem propius in locis, ut teria saltem pro sundissimis in partibus, aqua in profundo maris, udi nee salsa, nec duleis, nullumque erit habeo, lapinem. Sal d. enim provenit aquae ab extrui seco, ntimium adultas cte alationes a Deo ingenti in copia in totum prosulas nu. re, tum propter Pisclum procreationein , tum Ob navigi rum commodum. Et quamquam de omnimod8 puris ele mentis haud ullum habeamus eettum experimentum; cecitamen nec de oppositolia anaus ; ec rationabilius id aliba de appareat, dicendum venit, elementa data sola cum n,
tutati puritate ; idcirco etiam ignem purum prope LMatoneauum, ubi nullum extat corpus, quo impurum redda tur , ut mox perspicuum erit.
L CUppono ex dictis praegresso quaesto, quatuotastruenta eo elementa, quod ignis si elementum ab aliis distilicium Elementis, quicquid in oppositim letipleiit Laurentius Valla; de quo legi potest tarma hie lib. a. q.a. Quo supposto
Adnuunt Pythagorei, quorum meminit Arist. liba . leCoelo ter 3 so: Sanchea, VDite Complutens sin exam ne ingeniorum lib 4. Plutarch. lib. 3. de placitis philolophorum cap a. Levin. Lemu . lib. 3. de elementis , patritius Burrus p. s. col. Gelor Λstronomicorum q. uniea an de tutelementum ignis s. adulIeriam , Pennas hic disp. s. rete retis Hippocratem lib. de Fallaeibus, Cardanus, Alesius, aliique recentiores, qua bus adstipulatur Λti iapa ,ec in par te Pontius, qui dieit, sententiam annuentem esse quidem probabiliorem probabilitate extrinseca, nimirum sistendo in authoritate, quantum tamen est ex pondere rationis, idesi
110쪽
probabilitate intrinseea, esse probabiliorem sententiam ab .nuentem ; quasi vero tot DD. Ac ss. PP. qui ingenio ptae.
celluete , ae studio minas probabili fuerint ratione steti. Annunt autem cuncti Peripatetici s demptis paueis e ita. iis in eum Ss. PP. quos adducit Mastrius in tract de Coelo disp . q a. art. .de a Conimb. Praesertim vero Augustino, Hieronymo , de D. Th. tum lib. a. de Anima lect. 1 . decpusc si . tum eum Arist. 4. Phys ea p. s. dc lib. r. de Corici cap. a Ac 3. de liba.dc . cap. 3. & lib4. de generatione ani.
In Coneam Oνb s Lunae re est elementum lan s. a. A Uthoritates pro nobis habentur ex nuperri md diis res Prob. I. cum Averr e lib a. de Gelotex. 31. Quemadmo. dum suminum aquae omnes fluunt versus Mare, omnia cor Pora terrea centrum versus; ita ignis quillhet fluit versus tu.
Mae et reumferentiam, ut de samma est palam; sed tali risuxu eolligimus, quod mates tametsi illud minim/ viderimus) si proprius locus, in quo aquae quiescit elementum, die. ergo signum est, quod ignis locus est Lunae circumserenistia , ubi Oeeanus veluti est igneus, ut inquit P. Maurus Respondent Adversarii, diserimen esse, quia motus suis
minum ad mate, terreorum eorporum ad centrum, est naturalis . At motus ignis sursum est violentus . Si ab eis sti-retis, quare iste, neutiquam vero ille motus sit violentus λRespondent, quia ascensus ignis est, ad quaerendum pabulum; quoniam vapotes aerei sunt pabulum subtile, adeoque aptius.
Contra a. Si motus ignis sursum foret si ve naturalis, sue violentus ad pabulum comparandum, deberet ulterios alius
naturalis in eo reperiri, quo proprium peteret locum, puta Infernum , quem non nemo Adversariorum dictitat , esse Ignis sphaeram , vel circa terram, ubi ex eis alii volunt ad. esse ignis foeum; quia corpora omnia naturalem sortiun
tur motum, quo ad propria properant lora; sed se est, quod samma ad alium nusquam cietur loeum , nisi sursum e ergo Ibi & non deorsum et it ignis loeus. Seeundo. si motus ignis sursum seret ad quaerendum pa-hulum , sequeretur, quod si pabulum poneretur deorsum , ns s moveretur deorsum; sed salsum id e spieittit tergo e. min. pate it experimento, quod tametsi pabulum ad si deorsum V. G. stum, adhue quas aegrὸ ignis e trabe descendit, ut pastatur stupa. Nee dicere iuverit, vapores aereos esse pabulum aptius, ceu quid subtilius. Non, inquam . Etenim stopa saeilios ae .cenditur, quam vapores, quia stantibus uaporibus ignis ex. tinguitur candelae, si eera deficiat, de non extinguitur syneunctanter supa subrogetur, de jugiter sursum pyramidem efformat.
Cons. Si ignis moveretur ut pabulum, quod sursum se, compararet, sequeretur, quAd quando deorsum alimonia extat, deorsum peteret; sed re o contra contingite ergo Ece. Min. conspieua est. Quandoquidem in cereo, ae liehino eera, & oleum deorsum est; de tamen ignis sursum se toto
Curanda hie minim/ solet quaedam eonficta doctrina IIo: Saguens, qui tom. 3 disp. g. art. a. quamquam causam a ne non agat; tamen ibi agendo de igne, eiusque mobilitate, fugit, quω ignis suam per ingenitam mobilitatem quaqua versum indisserenter agatur. Et quod de igne, idem α reliquis de elementis se dicere prostetur. De igne autem probare eonatur in primis tribus experimentis. Primo. si quis eandelam praesertim sebaceam exsumet,dc sine mora ad hue sumigantem alteri accensae subiiciat aliquantulam ad di. santiam , eon piciet flammam istius in illius et lychnium ae-cendendum destite, non vero ascendere. Secundo experimento pulveris aurei pyrii fulminei, quem Ctollius ea temsotis vorat in sua Basilica Chymica, ubi de methodum chymieam tradit, qua honficitur, nimirum ex auro, unde aureus , ae tum pyrius quia ignem concipit, ec sulmineus quia se deorsum eum sulmineo quodam impetu conlieit . Experi mentum autem tale est . ut s vel minimum huius pulveris scrupulum posueris super laminam ferream suis eit ignis ex illo aerensus ad eam perforandam, quamvis satis crassa ori imosa Ps I. Tom. III.
supponatur; non perforat vero eam, nisi quia deorsum ten.
dit, de emicat tam non possit provenire eu materiae gravi tate , ea quod unius tantum serupuli pulveris grani gravitas est adeo modica. Tertio, quia constat, ignis ealorem qua qua versum diffundi; de indifferenter. Quis enim non advertat, ab eodem igne, idest ab eadem cat bonum eongeries mul earnes in sartagine frigi, Ac vetui in stivas torreri, de Minericias coqui Ece. Et quis seit , aequd caleseri omnes, ut ad prunas stant, aut sedent , dummodo ab eis aequaliterissent λ Calor autem ει parte calefacientis non est, nisIgneotum eorpusculo tum emissio, ut postea ibi ipse art. 3.conatur probare argumentis, quae nos q. antegressa in praeis
ambulo, defensando, quod ignis sit qualitas, soluta secimus . Demum probat, quia D ignis semper ascenderet, nunquam descenderet ad compositionem illam mixtorum , quae adeo certa apud Peripateticos habetur. Curanda, inquam, nullatenus foret, eam ipse nonnisi petratos quosda miti oppositum producat egentus, qui considerandi minim8 sunt, quia quae raro eveniunt, dicunturn accidens evenire praeternaturali aliqua, vel etiam vio. ita ex circunstantia, dc se habent tanquam non evenirent . Caetetum compluti inum conspicii nus , quod totas aurina, ceu in materia minos gravi, quam eat sursum pyramida litet conscendat. Cujus ratio assignati haud alia valet, nisi quia supeν na quis ν t. Sane flumina non quaquaversum moveri, sed mare versus tendere cuique non cae
cutienti est palam a Idque satetur ipsemet Saguens secum.
ipse pugnans dum tom. . disp. I r. ari. a. num a . scribit, so-
Iem ad se retae νε eom cuia uelda , ficut Mare ad se aquas redoear. Nihilominus Resp. ad x. experimentum, quod quidem nonnihil descen dit illius accensae eandelae flamma, sed tamen duntaxat pa v. lisper, de aegre liedi ad pabulum adeo dispositum, ut est elychnium adhuc sumigans, scut diximus , quando subtus est supa . Cujus fgnum est, quod praeter hos, auis miles alios rasus id nequaquam evenit. Eam ob rem experimentum pro nobis saeit. Ada. Resp. ld provenire ex qualitate aliqua occulta resultante ex mixtione ignis, de auri, mineralibusque qualitatibus, at non ex natura ignis deotiam tendentis, seclis omnis ignis sortiretur essectum perforandi una seintilla seris ream laminam. Quamobrem hoc iterum experimentum pro nobis facti. Ad 3. dicimus, calorem utique quaquaversum diffundi; non tamen ignem. Et quod ea tot non sit eorpuscula , jam ostensum est, non modo in I. Phys veram etiam hie q. an. teacta in praeambulo. Et quidem clim ignis lue idus simul, ae talidus sit, non sollim per tactum, qui calest, perei peretur , verum etiam oculis cerneretur in eorpore eorum, qui
prom ignem e Jefiunt; imo eos conflagraret. Nitet hoe in Sole, qui lucem suam quaquaversum adusque oculos perdueit nostros, neutiquam vero sol quaquaversum ad terram
usque movetur, ut conspiciemus a. de Anima agenda de objecto visus. Ad ult. iam habes ex dictis lib. r. q. g. art. r. I. a. num. s.
contra Rubium, quod ignis lic/t particulari sua inelinatio.
Te seratur sursum; attamen nonnunquam inclinatione uni
ve sali Oh Univeis bonum deorsum petit ad mixtiones e sotis
Ex quibus enitescit contra Io: Bam. du Hamel sua in Phi.
Iosophia veteri, de nova, ignem non moveri ad quemcunisque loeum . Et licet Ignis in Fornaee, aut bellico in toris mento pulvis tormentatius ueluti eircumeurset; Id tamen facit, ut exitum inveniat, libertatemque sursum ascendendi aequitat. 3. Prob. a. Com ignis, non minos, quam reliqua elementa ad univers congrediatur eonstitutionem , aliquis qui non si infernus debetur locus toti elemento ignis, non secus, ae reliquis elementis , secos extra infernum non componeret uni versum; sed non est terrae loeus, ut Pythagoras sensi, nee aquae, vel aeris r ergo erit orbis Lunae eonia cavum . Prob. min. Idem locus non est duplici elemento debitus, quemadmodum nee idem effectus, nec eadem natura: ergo Ece.
Nee respondere eum Saguens iuverit, ignem per eunctas univeis res diffundi, puta etiam terram, aquam, ec aerem , non setas, ae anima in eunctis est corporis partibus. Non , inquam . Tum quia nitet ex dictis r. Phys q. r. re l-lendo Anaxagorae Pans permiam, in aqua non adesse ignem,
de ibi in att. unico s. s. quod si in mixtis ex taret ignis, de-N a betet