장음표시 사용
81쪽
satis Deit ; quia tune partes proportionales terae eonden satae non erunt plures, quam partes vasa eis eorrespon
Resp. verum esse , quod tune illae partes eetae ineon saeron serent plures, quam partes vasis consutis. Ea propters etiam vas rareseret, tum etiam partes distinctae cerae. aut aquae non amplisis totum implerent vas, imo nee plus
quΛm medietatem vass . Et inde dignosces quam falso Massi Ius dixerit hie disp. 4. q. 3. num. 3 i. quod solutio illa relinquit dis euitatem in tota sui ui. Responsum aliud ad hoc arg. adhibet idem Masillus ibi, aliud Guerinois, aliud Ioras. Τh. Et eum eo Cav. quod
tamen impugnatur ab eximio quodam ex nostris in m. s. quial iud quoque dat responsum . Argumentum aliud solvetur ρ. r. ad 3. argum. sub
Nonnulla alia argumenta, quae mutatis verbis eoine dunt cum jam solutis vide soluta apud Guetinois .
Dione quatit rem modo an sum quant latem ιn ordi- se ad majorem, vel minorem extensionem Iocalem.
rs. ΓΑ vel Aris. qui r. Phys eap. a. tex. I r. loquens de T qualitatibus sens bilibus, quae sunt qualitates tertiae speciei, s/n ιtia verὸ, inquit, D nr ea, quibus in ter se corpora disseνant; til gravitas , Ievitas, Bum d ras, fecitas, ν νιι as, fi den ras ; sed siceitas, hum l. ditas levitas, & gravitas sunt qualitates tertiae specie rergo seeundom Philosophum laritas, de densias sunt qua
1o. Prob. I. qu/ad p. p. Raritas, de dens tas stat s ne extensonet ergo non eonsistit in maiori, vel minori ex tersone locali. probant. Partium eorporis Christi In Sa-eramento Altatis quaedam sunt rariores, ut sanguis, quaedam densoles, scut de duriotes, ut ossa; sed ibi Chii si
Corput earet extensone lorali: ergo dc
Respcindent Adversarii nefando ant. Ad prob. negant, loquendo de raritate, et densia e in actu secundo. Dieunt namque , Christi Corpus in Eucharisia esse rarum . de densum duntavat in actu primo, quatenus haec pars V. G. os taliter est complexionata, ut minorem postulet extensorem eum maiori materiae copia, ex qua constat, quam
circi, ct humo es. vel aliter, quod osti Corporis Christi
In Eucharistia sunt dens ora carne, Ac sanguine duntaxat, quia magis habent de materia, quae minorem petit locum, non vero sot maliter. Sed Contra solutiones istas insurgit Ruvlus. Siquidem rarum
formaliter est, quod magnis sub dimensionibus parum maia tetiae obtinet; densum vero, quod multum materiae pars,s
subdimensionibus sortitur; sed definitiones istae conveniunt iisti Corpori in Eucharistia: ergo de sormaliter, de in acto se eundo sunt rarae, & densae. Prob. min. Eius ostipi spossident materiae, quam caro, Ac sub minoribus dimensonibus ς humores minus materiae majoribus sub dimensionibus i ergo Ece. Et ratio est, quia dimensiones per se primo sunt majores, vel minores, non per actualem oecupationem loci majoris, vel minoris, sed per aptitudin lem, quam adhue retinet Christi Corpus in Eucharistiarergo aliae partes ejus sunt sor maliter, At in actu seeundo ratiores , aliae densiores ; quia tali assectae qualitate sunt majoris, vel minoris loci occupati vae, idest capaees oce pare majorem , vel minorem locum. Respondet Masillus. des nitiones illas intelligendas emde dimensionibus localibus actualibus, non aptitudinalibus seelis sequeretur, quod tametsi rarefactum foret corpus diei
posset densum. Si quidem aqua rarefacta V. G. Meupans totum vas, ubi miiss medietatem duntaxat Meupabat, ad hue retinet aptitudinem ad medietatem tantummodo oce
pandam, qnia aptitudines non amittuntur esti ab actibui sejungantur. Sed Contra aliam sibi obiicit Mastrius obiectionem se. Du. tities in ossibus, molities in earne, dc fluiditas in sanguine sunt qualitates Meetario requisitae ad persectam corporis
organizationem, adeoque non denegandae Corpori Christi in Euehati sita; sed istae dependent 1 taritate, et densitate: ergo etiam raritas, de densias admitti in eo debent. Et Respondet vel negando min. vel distinguendo illam serdependent a raritate, de densitate in actu primo eonstitutis , concedit, in actu seeundo constitutis, negat. Sed Contra insto. Quandoquidem min. illa, quam negat de se est eon spieua . sanguis namque es suidus; sed Bukus nequit absque raritate haberi: ergo fluiditas pendet a ratitate. Prob. min. Dum pars una fuit, nonnihil ab alia secedit, adeoque distans ab ea st; sed per raritatem habet una pars, quod ab alia distet, ultem distantia editensua ergo die. Sane sanguis eoagulatus, ceu non rare iactus, non evit. Ea m re alia quoque refellitur solutio, quia ad fluidita.
tem actualem requiritur distantia in actu seeundo, adeoque& raritas in actu secundo. Praeterea sui ditas, mollities, dic in actu primo constituta dependet a raritate in actu primo constitutar ergo pati ter mollities, dc fluiditas in actu seeundo constituta pendet a raritate in actu secundo constituta . Com itaque in Christi Corpore detur fluiditas humorum, mollities carnis, durities ossium dce. in actu secundo eo stituta , ceu prout se exigita ad perse tam eorporis organiis 2ationem, extabit quoque raritas, dc densitas in actu se
Ad id, quod de aqua ratefacta subiicitur. haud di Mellis
est solutio. Condensatio namque nrin est esse ius, nec quas effectus secundarius raritatis, a quo impediatu. pro tune
seu quem habere prohibeatur, sed imo est quid ei oppostum .Rt maior localis extensio est essectus, seu potius quas esse. Eius ieeundatius qualitatis illius, quae est raritas, seu quid per se consequens ad illam, quodque habere impeditur peraecidens in Corpore Chiisti, a quo in Eueharistia omnis sibi ata est in ordine ad loeum extenso. Idcirco ista maiori
semo a eti tensone salvatur sor malis raritas puram per exigentiam ad talem extens cinem localem: non absimili mo.
do ae in eodem Christi Corpore ibi lalvat ut quantitas soria malis in actu seeundo uisa absque locali extetisone, sola
cum exlgentia ad illam. st. Prob praeterea quoad eandem p. Maior, aut minor localis editentio, Ac ubieatio raritatem supponit, aut den- statem: ergo ratitas Et densitas non est sita in aequisitio. e maioris , vel minoris extensionis localis , si ve ubi ca
aa. Quo ad a. p. prob. primi idt a lassicienti divisone,
qua caeteras eunetas abiecimus opiniones.
Praeterea se . Ratefactio, de conden latio per se pri
terminaretur ad raritatem , deden statem; sed raritas, Ecdensitas pertinent ad penus qualitatis: ergo rarefactio, eccondensatio per se primo terminantur ad qualitatem. Nin praeterquamquod eam didicimus ab Arist. ut supra num . i . Prob Raritas, de densitas obtinent quicquid requiritur ad tertiam qualitatis speeiem: ergo dce. Prob. min. Sunt per
se primo tangibiles seut asperum, ec lene, calidum . dc stigidum; sed quae per se primo eaulant passionem in sensu
pertinent ad lettiam qualitatis speciem, nimirum passionem, vel passibilem qualitatem: ergo die. Mai. nitet eae dicti, in Loglea de qualitate. Min. quoque est e spreua. Cum namque aliquid si rarum, per se. ec ratione sui potest
per iactum discem . seut dc dum fit densum, idque creeus per solum tactum discernit.
Ηινum Aduersariarum auumenta d Galeamur. a 3. A Rg r. Contra p. p. Per raritatem maior, de per densitatem minor acquiritur loralis extensio, seu ubicatio 1 ergo rarefactio in majoris , de eondensatio in minoris extensionis loralis, sue ubirationis aequisitione
eoos stit. Resp dist. ant. eonsecuti τὸ , hoe est de eonsequenti, eonis eiaci, sormaliter , dc de primario, nego ant. de eons . Formaliter, de de primario illa aequititur qualitas, quae ita modiscat, de disponit quantitatem , ut sit majoris vel
82쪽
minoris lorans extensonis rapaE. Cuius suli ratio assigna.
anum. II. quia nimi tum maior localis extensio ratitatem supponit , eum propterea ma orem corpra occupet locum, quia est rarum. Aliud Sol .etur num 3 . ad O. arg.
4. Arg. a. Didaeimus ab Arist. 4 Phystex. 4 r re actio nem fierI per hae , quod magna dimenso, quae prius erat in parentia i in actiae ergo de Philosophi mente latefactio fit per majoris localis extensonis aequistionem . Rei p. dist. viii. Et alias Stagyeita ibi intendit pandere raritatem, & densitatem per ejus effectum, vel quas ege.
Oum secundarium , concedo, per eius rationem formalem, de effectum primarium, nego ant. S c DDq. Con: ra idem Λrim in Cathegoriis in praedicamento de qualia a e paulΛ post medium : ν ram. lnquit, Θ densum,
enim quendam partium videtuν potiks utrumque declarare e densum dieιιM , qtida poνtea MI Invicem pros a. quae sunt : rarum autem eo quod diant a se invicem . Quod idem habet S. Th a de Genet. lect a. Cum itaque id, qu dest alienum ab aliquo nequeat ejus eme scit malis ratio , jam qoalitas non erit ratio formalis rati, di densi, hen ero mai iris situs Mouistio , maiorisque loci occupatio.
Resp. dist. UR. de alias Arist. ibi sumit rarum terminati Ue, nimirum protermino ad quem disponunt qualitates , quae sunt raritas, dc densitas e inredo, sumit rarum c denis sum pro sor mali, nego arit. dc eons . Contra. In des nitionem trahuntur res formaliter, de non terminati Me; sed: Λrist. definiendo rarum , di densum . nullam qualitatis mentionem laeti r ergo Ece. Proh mici.
Sie scribit : rarum es, quod miseris Itis dimen nibas param habet miseriae; de sum .eν4 quod subparvis diis
me Monobus multum habet materiae .
Resp. dist. min de alias ibi Sta gyrita definit ratum, dc densum d finitione deseriptiva, nimirum accidentali, concedo, essem tali , nego min. 8c conseq. era Gratis videtur dictum, ae Ineredibile, quod iuster si locutus de raro , Ee disso eorum quo ad effeiatum ἔ aut terminum secundarium, & definitione definierit aecidentalis. Resp. id non adeo mirum esse. Quandoquidem elim raritas, dc densi assint quid adeo raptu dissicile, pandere eas licuit per quid nobis notius . eujusmodi est eius majoris, vel minoris extensonis aequisitio. as. Λrg. 3. Raritas, oc densias id saeit, quod corpus maiorem, aut minorem Oeeupet Ioeum a sed major , dc minor loealis extenso sunt, non qualitatis , bene vero quantitatis effectus r ergo raritas, ec densitas non sunt qua . litas. Prob. min. Quemadmodum se habet simpliciter adsmpliter, ita magis ad magis ; sed loealis extensio absolute est solius qua otitatis effectus : ergo major loralis ex.
tenso erit effectus majoris quantitatis, at non qualitatis. Resp. primitiis, min. esse veram de maiori, vel minori extensione maioritate , vel minoritate entitativa, at non putὰ explicati va, ut in eam nostro. Solutio nitet ex dictis s. . ad a. dea. arg. sub n. s. dc ε. Praeterea responderi eum aliis potest, quod maior loralis extenso est essectus formalis qualitatis, non in se, sed dis positivd, idest effectus formalis ouantitatis in recto, ut eon. notantis huiuismodi qualitatis dispositionem : non absimili modo , ae gravitas est plinei pium veloeioris motus ut est prom centrum sne alterius gravitatis additiore t de corpus dispostum per figuram rotunditatis vel ids movetur. itasne alterius quantitatis addit orae eadem quantitas ut disposita per huiuscemodi qualitatem potest majori localis exten-
Solutio alia videatur apud Guertnciis hie g. 3. ad 6.as. Arg. . Qualitas illa,quaecunque east, supponit iam
eo vi magis, vel minus localiter extensum t ergo nulla tenus illam tribuit localem extensionem. Prob. ant. Qua
litas materialis supponit eorpus loraliter extensum e ergo pariter talis qualitas materialis supponit subjectum taliter ,
Resp. ut supra nego ant. loquendo de maioritate, de minoritate pur/ explicativa . Ad prob. dist. eonsequens loquendo de taleitate, dc tantitate entitativa seut est extenso absolutis. quae est entitativa alim non aliam supinponat, ius explicatio si a concedo, de purd explicativa, rem conseq.
ar. Arg. s. Intenso qualitatis si per solam explicatI
nem radicativam eiusdem qualitatis, vel ad summum peradditionem modi ejusdem : ergo pariter quantitatis rarefa
ctio fit per solam eiusdem quantitatis partium explicati nem , vel additionem modi pertinentis ad idem quantitatis,
Resp. dato ant. nego eons . discrimen est, non tantsim quia in primo easu sequetet ut illud apud Thomissam in. commodum , quia duo accidentia solo numero distinctaeidem eo in talent subiecto ; vetam etiam quia rom qualitas si de linea activi, vim aliquam, de acti vitatem obtinet, se intendendi, ec extendendi. Quantitas autem comst duntaxat de linea extensui, dc nullatenas activi, haud ullam sortitur vim se ulterias extendendi, aut restringendisne augmento, aut diminutione quantitatis, de substantiae : Ideirco ut id acquirat aliqua indiget superaddita sualitate iuvati. ag. Arg. s. ex Massilo, de tui ipse gloria tui )inelucta
hi liter. Si densitas, 3c ratitas serent qualitates, sequeretur, quod raritas posset condensari, de densitas talefieri ;sed pertidieulum Me est, non laesis, ac per ridiculum foret dicite, quod eator stigeseri, ec stigus calessti queat : G-go ece. Prob. mai. Partes raritatis possent fieri propinquio in res, dc similiter partes deos talis possent localiter elonia gari , non miniis . ae corporis patres r ergo dcc Prob. ant. illius qualitatis partes ceu materiales solent sor-
malit et extendae , non minos , ae corporis partes : trin
Resp. nego sequelam maj. Ad preti. dist. ant essent ex. tensae eum essentiali limitatione ad talem, luel talem ex tensionem, concedo, seriis , nego ant. de eons . Euuiisdem raritas est extensa, sed tamen es essentialiter ad talem limitata extensionem elongationis patrium , esim si id , quod talem praebet elongationem. Non ita, quod e fianti εliter secum ferat extensionem elo pati v an esim, uti dixin
mus, in Christi Corpore sub Euchat isticis peciebus extet raritas, de densias, de nulla habeatur loralis extensio. Sed taliter quod si extensionem aliquam habeat , essentialiter petit, ut non aliam habeat, nis Hongatiuam partium . Idem dicas de densitate , quae est essentialiter determi
nata ad extensionem partium appropinquativam .as. Λ . r. Dari rarefactio potest. ec e densatio absique alterationis motu i ergo raritas, ec deustas noti suae essentialiter qualitares. Conseq. eu exacta , quia motus ad qualitatem est sola alteratio. Ant. prob. Quolibet in mo tu locali iacto per spatium planum aliqua fit condensatio , eo quod dum planum corpus eietur, dividitur corpus aliquod implens spatium illud, propterea esim partes divisae ne rurant eum aliis penetrari, debent comprimi, ae conden ari, seclisc vinceret argumentum antiquum probantium, dati vacuum ; sed non omnis localis motus si eum alteratione, elim peracto italati die nulla si alteratio physea n l. ita sutura, Thomisti eis instando vestigiis, de tamen erit motus loralis eorporum gloris totam etiam insta C umsuhionari hoc in mundo: ergo Ece, Ad hoe nego ant. Ad prob. primodom ex dictis in huiusceqnaestionis exordio de condensatione, dc rate factione posset negari maj. nimirum, quod tum interveniat condensatio , aut raresactio. Lege ibi
Praeterea diei posset, quod post iudicii diem nulla in tali
lorali motu interveniet eondensatio, aut rarefactici in aere ἰquia corpora gloriosa possunt aliis cum corporibus pene
3o. Arg. g. Extat in Ceelis raritas, de densias, sed dies ibi
qualitates nequeunt: ergo Ace. Mai. est perspicua. Siquidem Astra sunt reliquis Coeli partibus dens ora, non absimili modo, ae nodi in tabula. Μin. quoque est aperia, vel namque primae, vel secundae forent qualitates; sed propugnati neu trum valet, com primae solis reperiantur in sublunariis bus, adeoque etiam secundae , ceu ex primis causatae r
Resp. nego min. ad prob. primiter ex dictis in lib. de cie .lo, propugnand n Coeli incorruptibilitatem dieas, esse primas duntaxat negati v 8 in Ceelo, quatenus n nrausantu
ex aliis prioribus. Vide quae dicam sequent i quaesito n. g. irasne. Λ lia solutio apud Guer inciis. 3 . Arg. s. Idem pannus ejusdem magnitudinis, dedi sp stionis conplieatus minorem , explicatus majorem Oeaeupat locum t ergo solam per dispositionis, de stus varia. tionem potest minorem , aut maiorem oecupare locum ,
83쪽
eum , nulla aequista quantita ei vel dualitate potest . R e p. dis . ant. oecupat seeundom diversam dimensionem. eoncedo. seeu sim eandem dimensionem, nego ant. &eonseq. Complicatus namque majorem oceu pat locum seis eundam profunditatem; postea profunditate minorata maritorem oecupat locum secundam longitudinem, & latitudi- em . Ob lque nulla tum raritas, aut densitas intervenit
aeterso Dee si quatitates . Ummunis sensus asseverantium , qu3d snt qualIta.s tes est, esse di versae speciei, ae contrarias. Oppostum tamen tutari non verentur nonnulli in m. s. elarissimi evinciam ex nostris, qui se loquuntur . Licet communis sententia videatur docere, quod rarum, Ecdenissum snt duae qualitates specie distinctae, es e ni ratiae; Improbabile tamen non uidetur, quia scut eadem quantitas denominat magnum , & parvum respectu alterius , ita eadem qualitas denominet aerem V. G. densum comparat iudad ignem , di rarum respectu aquae. Et rationem assignant, quia nempe rarum, de densum differunt sicut magis, de mi.nsis explicans partes eiusdem quantitatis. Quemadmodum gitur eadem quantitas seeundum diversas sui paries entitativas fit maior , vel minor entitati vὰ , ita eadem qualitas secundam di versas sui partes facit maiorem, ec minorem expileat lud. Plaesertim quia si raritas, Et densias duae s rent oualitates absolute contrariae, serent conciliabiles itigradibus remissis , non dissimiliter, ae olor, de frigus, ad quae eonsequuntur . At hoe i meossibilitatem redolet, nimirum quod eadem quantitas smul si major, de minor explieatiud; si multum materiae sub parvis simul, de magnis dimensionibus. Verom enim vero communis est tenenda sententia, qu Maelmitum raritas, At densitas snt qualitates diversae speciei, di snt oppostae. Ratici suffragatur. quia illa sunt diversae speciei inter se eontraria, quae ita sub eodem distant genere . ut ab eodem mutuo sese depellant subjecto; sed haud dissi. militer se habent raritas, dc densitas, eum minim g queat dem sublestum esse rarum simul, dc densum: ergo Ece. a Λd sundamentum in oppostum Resp. quod raritas, de dens ras non se habent scut quantitas magna, At parva ,
Tum quia quantitas non habet contrarium . ben/ vero qua litas. Tum quia se habent seut quantitas facta magna, de non facta magna; non quidem comparata quantitate main gna ad quantitatem parvam, sed eomparata ad magnitudinem illam, quae negatur. Haec autem opponuntur piunquam eontrarid. Cujus signum est, quAd quantitas magna claudit in se quantitatem parvam. At non sie raritas densi talem continet. aut δ eonverso. Ad id, quod subdebatur dico, ita esse. Corpora nam sue illa , quae nee sunt penitus rara, nee penitus densa , Iuni s mul nonnihil rara, de nonnihil densa. Ste aqua comparative ad tetram est rara, dc comparativd ad aetem est densa Verom enim vero maiorem mihi disse nitatem parit alia ,
tuae fieri posset obiectio. videlicet, quia s raritas de denisitas essent erant rariae, Ccelum foret ab intrinsecis eorruptibile, esim Omne ex eontrariis compos tum si eorruptioni
Nee dicere proderit, quia s ut inquit S. Th. In x. sent. dist. a. q. a. art. I. ad 3 raritas , de densias in Coelis sunt talitas, Ec deustas aequivoee. Non, inquam, proderit, non solom quia Angelieus ibi loquitur ut commentator, versim etiam quia loquitur de raritate, de dens ate quae aliquando in Coelis apparet phl. Iosophis illis, qui asseverant, Ceelum esse eorpus suidum. Cariettim absolute negati haud potest, quod sint uni vota raritas, Ac densias . Quandoquidem rarum des nitur illud, qaod parum habet mareν ae stil maeuls P mensionibus, ac densum, quod mutium laber materiae δει pari s d mensionibas. Haee vero definitio competit etiam raritati,
Ec dens tat i in Ceelo, quia Stellae V. G. quae, Thomisticis in silendo vestigiis, se habent in Coelo seut hodi in ligno,
sub par u is dimensonibus multum obtinent materiae, ratio. ne cujus Obstant. ne adeo liber 3 per eas audi praetereat, idcirco
nitidios quam aliae Coeli partes eniteseunt . ob idque aliter Resp. quod raritas, At densias sunt enetrariae eontrarie.
tate duntaxat explicationum, non contrarietate entitatum ἱquia, ut praegresso dicebamus art. saeiunt quantitatem ma jorem , aut minorem duntaxat explicativa . Sola autementitatum contrarietas facit miliatum eorruptibilitatem .
Reeolendum ei etiam, quod ibi diximus , raritatem, &densitatem non esse qualitates seeundat eausatas ex primis, ut in sublunaribus, in quibus eausantur ex calore, et trigore necesseptimas posti v/, sed esse primas negative, quatenua nec eausantur ex aliis, nee causant alias. Sicuti namque natura Creti est quinta quaedam specialis essentia , ita qualitates elus, praesertim raritas , de densitas sunt qualitates quaedam speetalis rationis debitae aliquibus eorporibus eoelestibus ex vi e tum creationis, ut debitae ipsa, ut eonstitutis in recta dispostione suae errationis, at non ortum trahentes ex aliis qualitatibus hie , de nune diversi modὰ operan .
De Amone , Re Elone.. Tum ad praecedentium de alteratione quaestionum tum adsequentium de mixtione lucem . praesens juvat quaestio de Actione, de Reactione, quae in alteratione inter inveniunt, de mixtione. De Achione qu5 ad eius subjectum scripsimus q. a. Simullter et . Phys resolutum est adversus Neotis as , de allos, dubiosum aliud, quod hic agitari consue verat, de agitatur a M,strio hie disp. a. q. 4. de sphaera activitatis agentis , num scilicet agens p ssit agere in distans. in lib. quoque a. de Anima aliae quaedam resolventur disseustates, quae diis senti hie eonsueverunt, puta de nutritione, augmentatio ne, dce. Eapropter his missis
r. 'DErcenseti eommuniter eonsuevit triplex similitudo. I Prima est in forma, quando aliqua eandem in specie qualitatem habent, ut si utrumque si calidum. Secunda in eiusdem sormae gradu , ut si utrumque si calidum ut duo, vel utrumque si ea lidum in octavo gradu, seut duci ignes. Tertia in gradu, dc etiam in raritate, Ac densitate, ut si utrumque sit aequaliter rarum , aut densum. Exploratum apud universos est, agens simile in forma posse agere in aliud sibi dissimile in gradu, V. G. calidum ut quatuor potest intendere aliud olidum ut duo adusque sa-eiendum illud etiam calidum ut quatuor, intendendo ejns
Aliud quoque tanquam universis exploratum supponi eonsuevit, nimirum quod agens aequivocum queat agere ins bis mile; quia istud non ad ammisan sum sibi passum agit, adeoque eunctam disceptationem esse de agente univoeci. Uerom enim vero in ea sum haec praemittitur suppositio, iam lis intentetur, num agens possit agere in sibi simile, de alias agens aequi voeum haud simile sit passo, secus non esset aequi vocum, praeei pudeὐm agens obtineat non m Avirtualiter, versim etiam eminenter virtualiter id quod effieit, ut sol effieiens ealorem: qui uid sit de agente illo aequi r eo, quod est duntaxat virtualiter tale, tam istud possit sacere, quod si aequale formaliter in eo, quod agens est tantummodo virtualiter, Tum quia non agit ad assim l. landum sibi passum; Tum quia ejus virtus ctu miniis expci. sita inlosis in agendo repatitur. Sic videmus, quod vinum , quod est duntaxat virtualiter calidum ut tria, si apponatureorpori calido ut tria, reddet illud calidum ut quatuor. Si obiicias, quod & hie illud sequitur incommodum,uod adduci communiter eonsuevit , nimirum quM ealium ut tria posset producere ea lidum ut quatuor. Resp. quod ea lidum illud ut tria agens, ceu virtualiter tale, est aequivalenter ealidum ut quatuor, quatenus viristus ejus minos reparatur, quam utrius agentis, quod habet formaliter tale praedicatum, estque uni vocum; omne enim agens agendo repatitur, ut art. sequenti diretur. Et se habetur assignata disparitas , quam assignari minimἡ pota dicebat
84쪽
diectat Mastrina agens Inter uni meum; dc aequivoeum , dicens, rationem duntaxat , post. assignari posse, quatenus nimirum videmus, quod ita est in agente aequi voco , ut uidimus, ac non in uni voco, ut g. sequenti videbimus. a. Devenienda itaque ad intentatam litem de uni vota
agente . eommunis est sensus quod si si similitudo in omnibus, pura forma, gradu, dens late, & raritate, ne. queat simile agere in s mile. Nonnihil dissidii duntakae est, num sola sussciat di versitas in densitate , & raritate . ut agens queat agere in aliud sibi simile in sotma, & gradu sol mae. Eam squidem esse satis plostentur nonnulli etiam Nostrates, ut Soto lib. a. phys. q. . & alii hilee diebus in m. s. eximii cuiusdam ex nostris, in m. s. Niphus, & ex Extetis Malsi. & Toletus. Ast eam inime susscere tutantur reis. qui omnes, clim quibus st
quatitate, Θ gradu, nee eriam Aia eum visis. re I Iudine kn rartiate, o de Utate . 3. . Ud ad p. p. proh . r. ratiocinio utriusque praeceptoris. Λris.&D. Th hie cap. . se a. is. Et alibi non in frequenter. Agens univcieum intendit assimilare sibi pas sum, ad differentiam agentis aequivoei; sed quotles adest similitudo in forma , & gradu, jam est simile : ergo nequitium in passum agere. . Proba. Quando agens, & patiens sunt prorsus similia, jam in omni eo, in quo est actu agens, est quoque in actu patiens, di ad omne id, ad quod est in potentia pariens, est quoque in potentia agens. sed ad hoe, ut unum in aliud agat debet illorum alterum esse in actu, in quo non est alterum i ergo &e. Nitet maj. seras non essent in cunctis smilia . Min prob. unumquodque agit inquantum est in actu, patitur vero inquantum est in potentia ad aliquid
Dilucidatur hoe, Si calidum U. G. ut quatuor posset agere in aliud calidum ut quatuor, producet et in isto eat rem ut quinque ; sed hoe i inpossibilitatem redolet : ergo 5e. Prob. min. Nemo dat, quod non habet ; sed eas i. dum ut quatuor non habet in se talorem ut quinque r erisgo &c. s. Prob 3. experimentis. Si aqua ealida ut duo alteri
infundat ut aquae calidae itidem ut duci, non reddit ea me lidam ut tria, ob idque tepens aqua alteri commixta temnisti, non facit eam serventem, ben8 veto tepentem relinquit. Item duo carbones aequ/ calidi non augent in se calorem , se cus duo ea lida iit quatuor possent absque extrinseco calesa.ctivo sese eatefacere ut octo, & ignesces e. Si namque unum producit in altero calorem ut quinque, etiam aliud in alio ἰsacta autem calefacta ut quinque possunt sese ealefacere
adusque sex , deinde quo ad septem , ct postremo quoad otio. Neque idem hoc de aequivoco evincitur agente. Non, in. qu1m. Α gentia si quidem aequi voca se se habent, quod unum
agens. aequi vocum non agit in aliud agens aequi voeum . Etenim vel ag ret producendo in ilici effectum formalem Et hoc non, quia agentia eiusdem ratico is sese invicem petis seiunt iuxta propriae naturae eonditionem . AEqui vocorum
autem agentium natura est esse duntaxat virtualiter talia , licet contra, vel saltem praeter eorumn ι turam valeant eae
formaliter talia, ut vinum igne calefactum. Vel quid vit. tuale. At neque hoe, quia quod est virtualiter tale producit essectum sol maliter talem dum agit, ut praenitet in Sole , qui formaliter ealefacit sublunaria, Ac v inum eatefacitior maliter stomachum.
6. Prob modo . concluso qud ad a. p. Quandoquidem
eadem militant ratioties adductae pro prima parte, nimirum
quod agens intendit assimilare sbi pastum ; sed calidum v.
G. ut tria est jam smile in calore eum alio calido ut tria , tamets densus si : ergo iameis densus sit nequit illud calefacere. Item calidum ut traa non eli in se calidum ut quatuor tametsi densus si, secas abs mile solet alteri calido ut tria, sicque sumus extra casum : ergo nequit reddete aliud ea lidum ut quatia r. Respondet Ruvet satius, quod ea lidum ut tria esto non eontineat sermaliter calorem ut quatuor, illum tamen con-s γι Ualtersa Ps I. Tom. I IL
tinet aequi Walenter, ratione majoris materiae , quam in . cludit. Sed Contra. Calidum ut tria ex eo, quod est densus, malo
remque habens materiam, non fit continens nee formali. ter , nec aequivalenter calorem ut quatuor: ergo &e. Proh
ant. Quod per se, & ratione sui est in potentia formali ad
habendum calorem ut tria, non obtinet illum neque emi.
nenter , ut exploratum est in Sole eminenter calido , qui ad nullum formalem eatorem est in potentia , sed calidum ut tria tametsi densius, est in potentia sarmati ad habendum sermas iter calorem ut quatuor, quem non possidet: et-go dcc. r. Prob. a. Ouando' uidem sequeretur, posse produci ualitatem supta octavam gradum , idest ultra lamnium , nimirum extaret calidum ut octo, nempe in summo. Si namque istud condensaretur posset producere calorem supra octo gradus. 3. Prob. I densitas uel esset ratio formalis,vel conditio conistinendi , di producendi calorem maiorem sed propugnari neutrum potest : ergo&c. Mai. quo ad p. p. elidicto ipso notior . Ex iopposio namque sequeretur quod densias Midue etiam ubi est si igidum, α non calidum calefaceret . Quo ad a. veto prob. Quotiescunque quicquam productis tur . debet assignati ratici formalis illius productiva ; sed ratio formal apioductiva V G caloris ut sex non est ealor ut quinque: ergo si calidum ut quinque densum produceret ea-lorem ut sea, ratio formalis et it densitas, elim haud aliud excogitabile st, adeoque dcc.
Per quod iugulat ut etiam placitum Ioe 1 S. Th. Lermae,
aliorumve, dicentium, quod raritas, & densias, licitniandi recte. α sol maliter conducat ad hoe, ut unum agere in aliud queat ; eonducit tamen indirecte, & dii pristi-vὰ, quatenus tali posta dispositione, qualitas in majorem, intentioremque se explicat activitatem in virtute ipsus principalis agentis, 1 quo primo incipit hujuscemodi actionis dissu so. U. G cum Solis radius speidit in speculum , ex quo reflectitur, causat in speeolo corpore denso lueem quae formaliter non est iniensior lumine prius producto in medio, idest in aere prope speeulum ; attamen tali posta dispositione, ipsum lumen, quod erat sormaliter minus, maiorem postea acti Witatem explicat in speculo; Idcireo major
si in tesse, ione illuminat iri.
Iugulatur, inquam. Aliqua si quidem formalis ratio assi.
gnanda venit . In casu autem producto versamur extra ea.
sum, in quo serino est de s mili agere in simile num queat . Sol autem non est smilis aeti quantuncunque a se illuminato, sed longe iugiter lucidior. Et isto in casu .el ipse an nuo , quod densias possit esse majotis intensionis occasio.
Uel dicas, quod tunc radii, qui erant divis evadunt unlisti, sicq e per modum unius partialiter concurrunt ad ma jorem emetendum calorem , ut dacemus s. sequenti ad i.
arg. Et hoe in sensu admitti potest placitum Ioannis a s
Th.&Lelmae. Tune namque aliqua habetur sortiis Isratio, nimirum e cursus duorum per modum unius. Sterutra e υ ι Iapidem, non semel, aut sis, sed saepe corin Eo ; quia eunctae praecedentes per levetant virtualiter . Et se postea omnes simul cum ultima per modum unius partialiter agunt. Dicere ni maluetis, quod priores disposuerunt, idest suerunt dispostiones, ut pust temo per unam cavatetur lapis.
Adorasantium auumentationes d Ireun/uν. s. A Rg. I. argumento usitatiori contra p. p. Si producto k lumine ut duo in aere ab uno luminoso, alterum admoveatur luminosum ut duo, producet lumen ut quatuor i ergo smile agit in simile. Ant. t cocitra nonnullos etiam edi Thomastis illud insciantes, ac dicentes, tum ina jorem entens .e dum avat illuminationem seri, idest me, dium illuminari seeundum alias partes proximas, di dein de quo ad temotiores ) videtur palam, quia tune clarius no legete experimur. Ob idque illud admittit Cajet. p. a. q. sa. art.a. Scotus, & alii. Consequentia autem est exacta , quia tunc medium ut duo illuminatum est simile, hoc est aequale in luee ips luminoso ut duo supervenienti.
Resp. dato ant. nego cons . Ad prob. dist.ant. est smile Ipsi luminoso inspecto divisue, di seorsim ab alio, concedo , Gllectivd eum alio , nego ant. & conseq. Etenim
85쪽
satim atque luminosum ni duo est smul enm altero lumino
se ut duo concurrendo ad eandem illuminandam par tem aequaliter ab utroque distantem, tune utrumque se hahet τeluti luminosum ut quatuor : idcirco lumen intensum ut quatuor producere in ea queunt parte, quae prilis erat il- Iuminata duntaxat ut duo.
Contra. Duobus 1 principiis nequit idem provenire lumen, seeos idem posset essectus 1 pluribus esse eausis ; sed
illa luminosa sunt duo r ergo nequit esse idem lumen ut quatuor , eruntque proinde lumina duo ut duo. Re . dist. maj I duobus principiis totalibus, concedo , partia libus conssantibus unum totale, nego mai. de distincta
Dices. Ad hoe, ut illa duo luminosa se haberent per modum unius ad idem in eadem parte medit lumen producendum . deberent sacere majus luminosum intens τε, dc non modo extensiv/, com causarent majus intensi od, de non tant sim extens ud lumen ; sed saeiunt magis luminosum duntaxat extensiud r ergo non se se habent per modo montus . Prob. min. Intensa fit in eodem lubjecto , imo
in eadem parte subiecti ; sed luminosias illa, seu vitius illuminativa est in diversa subjectis, puta duabus in canis
delis : ergo dce. Resp. nego mai. Ad prob. annexam diu. ant. causarentea utilitate partiali, concedo , totali, nego. Cum enim
quodlibet illorum causet partialiter non est necesse , quod magis intendatur virtus eujuslibet illorum ; quia illorum quodlibet nil pilis agit, qu1m s saceret ut duo.
Adde ad arg. ex dieendis in Meth. q. I a. art. s. g. 3. ad a. consa. arg. n. I. assumptum esse salsum. Eatenus autem
tune nobis videtur, quod tantisper elarios legamus , quate. nuxeom visus etiam alias ad partes fetat ut propinquiores , quae non aded ptios erant illuminatae, videtur ei, etiam eadem in parte lamen excrevisse . o. Λrg. a. ad idem . Potest agens agere in diis mi-le : ergo multo magis . de I sortiori in s mile . Prob. conseq. Passum penitus simile nullatenus resistit agenti , quemadmodum nullo modo contrariatur, hend vero disti. mile r ergo si dee Cons. Experimento est palam, duas phialas vitreas omistino similes invicem sese eonfringere, dc duos manus a ud calidas, de densas sese calefacere saltem per eonfricati nem ergo Ece. Resp. ad arg. nego eons . Ad pr b. dist. ant. minoso, s stit resistentia passi ra, ct contraria, eon&do negativa , nego ant. dc eons . Quamquam etenim non res stat positi. νἐ , hoc est per qualitatem contratiam qualitati agentis , quemadmodum frigidum calido, de humidum sicco obsistit, aedeonverto ; obsistit tamen negati τὰ per ineptitudinem recipiendi essectum agentis. Quae obsistentia negat iud perspicua est in ea lido U. G. ut otio, idest in summo , quod non obtinet qualitatem contrariam calido ; de tamen haud capax majoris caloris est. Λd Cons. Resp. primit8t eum Guerinois, esse morallister Impossibile naturaliter loquendo, duas extare phialas omnino smiles in duritie, itaui nee in minimo una alteram in duritie superet . Praeterea etiam dato, quod forent m. nitas in duritie smiles, non tamen erunt prorsus similes in Impulso eis a eollidente impresso. Tandem dicas, phia
las illas esse causas aequivocas, non vero uni vocas contritionis alterius.
Ad id, quod de manibus dieitur Resp. primithseodem
eum Guerinois, raro eontingere, eas manus esse penitus smiles in ealore, quod si ita foret, neutra calefaceret alteram . Praeterea ex Compl. dicas, quod palmae junctae magis calefiunt, non seipsis, sed , corde ; eonducit tamen per modum dispostionis eonjunctio ; eo quod conjunctae magis obsuunt aeri ei re unctanti, qui posset calori eorde
immisso o stere, vel illum temperare. Vel permotum , et e se irationem magis ealesunt, quatenus illam per commotionem spiritus excitantur vitales ealidissimi , qui
manuum ad superficiem concurrentes caulant, quem expe. ramur calorem.
II. Arg. 3. ad idem. Actus charitatis minoris, vel aequalis intens nis eum habitu tharitatis est eausa moralis , nimirum meritoria augmenti extensul illius r ergo etiam qualitas agentia minoris, vel aequalis intensonis eum qualitate passi potest esse ea usa efficiens phy sea augmenti intensi ui eiusdem qualitatis. Λnt. est set in certum apud The logos. Conseq. est exacta, quia non minus causa moralis debet aptari eum effectu eansato moraliter, qu ae esus,
physea eum effectu eausa io physici .
Respondent nonnulli in m. s. concesso ant. negando conasm Discrimen autem cum Gist. eae dicunt, quia meri. tum e lat praemium, non ut sibi ais milet subiectum prae rati, sed ratione valoris, de condigestatis cum praemio . Ea propter cum quilibet charitatis actus, ceu meritorius , sottiatur proportionatum valorem ad gloriae augmentum ,
ae pioinde ad augmentum gratiae, & eharitatis; idcirco actus, essi si habitu remimor, potest esse eausa mota. sis, augmenti ipsius. Camerlim causa physica agit , ut
sbi ammi let passum; ob idque passo assimilato nequit in ipsum actio dari.
Ueram qui equid sit desolutione ista , quae videtur os n. diculum pati , eo quod meritum com tauret praemium in concreto, Et non in abstracto, videtur, quod causet piae. mium, ut sibi assi milet subiectum praemii, aliter. Resp. dist. ant. minoris, vel aequas intensonis physicEtantum, concedra, physes , dc m nraliter, nego ant. Et cons . Cum namque esse morale ceu se tenens penes prudentum existimationem sormaliter . sup tet suum esse physicum, dc propterea difficillimum phylicd coni laevit diei im.
possibile moraliter, ut dici e muniter consuevit intrati. de legibus pandendo unam ex eo itionibus, quae pro lege
assignantur ab Isidoro . videlicti quod si postibilis, idest non impossibilis moraliter, idest non dissicillima physicit ,
elim exploratum alias si, legem non posse esse de impos . bili physteis, ut vel nos divimus in Logica Syntas I. ait. r.ecine l. a. probando Logleae necessitatem ad ieientula tosta.
tu perfecto rapessendas. Id reo actus ille fleetiis minoris, vel aequalis intensionis physicὸ, est tamen semper majetis
intensionis mota liter. II. Arg. . contra a. p. conci . ex prae laudato in m. s Iacalido ut quatuor sed denso iunt plures partes existentes iapluribus materiae, quam in ea lido ut quatuor palmari, sed raro, ut constat ex dictis quaest. pixeeuenti ἔ sed multitudo partium materiae eondueit ad persectiorem, de extensiorem effectum producendum etiam ut principalis ea usa : ergo in tensos operari po est caldum ut quatuor densum, quum ra rum e ergo potest densum agere in ratum smile in sotma ,& aradu formaliter. Min. prob. tum ex dictis in sententia Caietans, quod nimirum plura luminoia aequalis intensionis produeunt lumen intensius, quam unum rant na; quod ultra edi perientias ibi adductas explicate docet S. I h. in a. sent. dis . a 3. q. s. ari. 3. ad a. quod intendebat pictare , lumen non esse accidens, sed corpus, ex eo, q uod secundem Dionysium eonjunguntur, et se palantur. Λci quod respon det S. D. o od lumina conjunguntur, de separantur secum dum intentionem , de remissionem multiplicatis luminarubus : ergo luminarium multiplicatio eondiscit ad lunatius intensonem, adeoque plura extensiud possiant aequὲ vale re mainti intensive . Quod etiam ibidem docet ad s. Tum quia hoc idem explicaid tradit Atili g. phys texigo. dc D. Th. ibidem lect .ar. ubi interpretatur Aristo e. lem , de demonstrat, quodici magnitudine fitiata nequii es se potentia ins nita, nee in magnitudine an finita potentia ii. nita. Et loquitur de potentia tinita, vel insciita secundi)in extensonem, ut legenti perspicum a fiet. Et quia olaicere quis poterat, quod interdum magnitudo minor habet majorem virtutem, ut parvus ignis malorem sortitur virtutem,
quam parvus aer dc se videt ut, quia etiam magnitudo infinita potest habere virtutem finitam, & e eonverso: ldei ico hoe prae cupans Philosophus inquit e atqui quamquam fiat, ut in minori magnitudine plus vitium insit ,
multo tamen majores sunt in majori ; seu i s subdit S Th laet major secundo in aliquam partem habet minus de virtute , quam parvus ignis ; si tamen multum augeatur aeris quantitas habebit majorem virtutem, quam parvus ignis e ergo dcc. Tum quia sui communiter dorent Philosophi) ut agens agat, major virtus debet esse in agente, quam res stentiast in passo ; sed hoc nonnisi ratione majoris quantitatio 1 quae sui etiam Adversarii concedimusὶ non ex ratione sor mali qualitatis utriusque, quia terra resilit aquae ratione sceitatis, quae est virtus maxime resistitiva, aqua vero agit in terram ratione humiditatis, quae est mediocritera liva r ergo ipsa major quantitas, de multitudo partium forniae, sive qualitatis conducit ad majorem virtutem, ecad persectilis operandum. Unde Perfringitur argumentum se. Long/ maior est excessus
86쪽
sus unius in aliam qualitatem secunddm rationem forma lem speeiscam in agendo, vel resistendo, quam secundum
gradum intra eandem speciem, sed siecitas terrae esto ex ra tione specisca habeat virtutem resistitivam excedentem viris tutem aquae, tamen ratione maioris Dantitatis succumbit,
dest veluti , aequaliter minor in res stendo: ergo dc calor in denso quamquam sit sor maliter aequalis, vel minor in gradu, qu3m inrato; tamen ratione maioris quantitatis se habet ut nonnihil intensior, de se potest in ipsum agere, intendendo nedum instrumentaliter, vel sim etiam principaliter .
innique. Crteris paribus ingens lapis celetios descendit, quam modicus , de plura corpora posta in statera, eam saeilios deorsum pertrahunt: ergri gravitatis multitudo aequivalet majori intensioni gravitatis; adeoque etiam mulis titudo intensionis caloris; & se de reliquis qualitatibus. Resp. nego maj. qu m uti certam supponit Opponens. Quandoquidem supponimus, quod tom in denso ealido ut
quatuor, tum in raro calido, ut quatuor sint aequales partes calidae, ea solom eum digerentia, quod in denso partes
illae minorem oecupant loeum, in raro verA maiorem locum implent; quia ut vidimus quati . praegressa ari uni eo g. r. in condensatione non deperdunt ut, nee in raresectione
acquiruntur partes, praesertim substantiae, seeos foret, vel nutritio . vel diminutio, vel augmentatio. Caeter tim habes ex dictis hie ad i. arg quod si maiora concurrant calida , aut maiora lucida Ece. producunt simul partialiter majorem calorem, maiorem lueem, Ace. Hine sponte sua totum labascit argumentum. Siquidem concedimus omnia, sed omnia sunt per augmentationem partium substantiae, aut formae activae , non vero praeelseratione ipsus densitatis. Contra. virtus unita sortior; sed ratione densitatis paristes tametsi aequales fiunt magis unitae r ergo & sortiores sunt ratione ipsus densitatis. Resp. dist. maj. virtus unita est sortior intra suae acti . Ita. tis virtutis, de intensionis , sphaeram , concedo , suas, nego mai. de eoncessa min. nego ecns . Vel aliter dist. mai. si fiat magis unita entitati v/, eoneedo, s duntaxat complieati v d , in extens νὰ , ut praedeelatavimus quaest. praeeedenti, nego. Sie placuit respondere allorum missa so Iutione, dicentium, ex praefato arg. duntaxat sequi, quod partium multitudo conducat ad hoc, ut effectus citios, & eelerius fiat, at non ad hoe, quod intensor evadat. Hoc autem ab uni. v et sis conceditur. Videmus si quidem, qu6d eat bo citiusquam flamma adurit ratione majoris densitaris. Missa, Inquam. Tum quia non respondent ad omnia, quae in praefato dicta sunt argumento. Tum quia gravitatis intensio non aliundd dianoscitur, quam ex descensu velociori, cuius gravitas est principium: ergo aequalis gravita. tis similitudo ad velociorem conducens destensum aequivalet gravitatis intensoni quo ad unicum illius effectum ut intensa est 1 ergo etiam potest ealor pluribus in partibus materiae multiplicatus aequi valere ea lori magis intenso formaliter , adeoque potest intensorem inducere ea lorem. a 3. Alia nonnulla minuscula argumenta tum contra primam, tum contra secundam e elusionis partem, soluta
leges apud Cavinum, &apud Guetinois .
r. I KΑiorem qualitatis intensionem in Antiperistas esse
LVI. realem, de non mere apparentem ex organcrum sensuum diversitate, quas quod puteorum aqua in aestate V. G. non sit magis stigida, sed talis duntaxat appareat, eo quod manibus ealidis contingitur, contra quosdam innominatos apud Mastrium supponimus, Tum quia in aestates quis manibus ab una instigidatis aqua aliam tangeret aquam, huius sentiret stigiditatem . Tum quia mcdica aqua super ignem injecta, aut super ealcem, est oceasci , quod ignis magis accendatur, eat κ magis ealefiat. Tum quia exhalationes propter nubium frigiditatem accenduntur in ignem. a. Idem comprobati consuevit exemplo ventileuli animalium . qui tempore hyemali ealidior, aestivo vero stigidior ex Hippoer. aphoris. I s. dc ita realiter esse, de non νι itero Psit Tom. III.
purd apparenter planum si meliori ex elborum eoncoctione;
qua ratione in hyeme magis comedete ennsuevimus, H mines Septentrionales volatiores, Meridionales vero par
Hoc tamen ultimum experimentum Improbat Artiaga hic disp. 3. se l. s. ob idque plura opprinit. Primum quia in hyeme magis conveniunt , idest cons. uen lores sunt cibi calidiores , in aestate vero frigidiores . Secundum, quia quando principium aliquod a contrario obsidetur, nequit Ita persect8 operari, sicut si illa obstis .nnis cateret angustia. Τettium, quia in aestate partes cor pestis externae ea lidiores sunt, quam in hyeme, qui ea lor nequit ab ambiente aere praestari, eo quod aer non est adeo intensd calidus, ob idque in vestibus aeti propinquioribus non sentitur calor se intenissus ut in partihus eor potis, adeoque a maiori provenit interno calore. Neque diei potest, tune ab cietis ea lore evorati foras intonum calorem. Calor siquidem non evocat ut per
modum localem i quia accidens de subjecto in subjectum
non migrati sed per productionem, quatenus ab interno calore producitur in partibus externis, adeoque internus calor s sortios in aestate agit, erit quoque major. Hine respondet ad evemplum de impersectiori eo necie Io. ne, quae fit in aestate, provenire nimi tum ex caloris exceti su Quandoquidem ad eoncoctionem requiritur tempera. mentum ad mensuram . Cujus signum esse dicit, quod iniensssimus ealor febrilis quamvis per totum eorpus etiam in stomacho diffusus, non prodest, i md noeeteoneoctioni, de nutritioni.
Uetum enim verA halluesnatur Arriaga. Ex hoe squidem sequeretur , quod stigidissimo in hyeme, praesertim septentrionalibus in regionibus imperfectissim concoctios etet; quia ea lor quemadmodum esse taliter debet in mensura temperatus, ut non excedat, ita a sortiori debet taliter esse in mensura, ut non si ibi diminutus; esset autem tune ibi diminutus: eo quod seut in aestate tantus foret ea Iot, ut redderet ventriculi calorem nimis excedentem, ita in hyeme, praesertim ad illas plagas esset tam glande sti-pus, ut nimis descientem ventriculi calorem redderet. Λlid autem, quod de sebtili subiicitur calore, dico, primo. sim nos non negare, quia ea lor excedens impediat, sed negare, quod talis excessus eveniat in aestate. Praeterea exmoet dieendis dieci, evenire, quia Iecoris calor attrahit ad se stomaehi ea lorem. Λda. opp. Resp. id evenire ratione caloris adventilli ab
Ad a Resp. verum esse, si eodem operetur eum conatu, secas vero si maiori eum conatu agat, Ec toto conatu, ut evenit in casu, seut mox dieemus hie num. 4.Αd 3. primiths iuxta primum , quem propugnabimus
dieendi modum Resp negando, quod id nequeat provenire ab aere ambiente. Adprob. dleo, diserimen esse, quia vestes non sunt ita dispostae, scut animal ad ea lorem. Et
praeterea calor isse aeris ambientis in partibus animalis eo iungitur eum naturali ea lore, eum quo partialiter agendo majorem essicit calorem. Praeterea iuxta secundum , quem etiam defensabimus dicendi modum. dico, quod tum non attrahitur calor de
subjecto in subjectum, sed attrahitur ealor cum suo sub jecto, nimirum attrahuntur spiritus vitales, in quibus deis per ille ea sor, qui attrahitur ad partes extremas. Cujus signum est, quod in aestate qui seIgore in extremitatibus anfieiuniut , vehementi assiciuntur intrinsectis ealcire. 3. Ad nostrum igitur deveniendo propositum eum explo ratum si, tune illam intensionem seri quidem pet aecidens, di oceasionaliter a qualitate contraria ambiente s licet ut inliter sentientes Petipatetieos ealumnietur Io: Saguens quapropter anti petistas s Graece, Latine significat circum tibs stentiam contrarii penes aliud eontrarium debilius; non
tamen per se ex sor maliter; quia unum contrariorum ne quit aliud nee etiam partialiter producere, aut intendere.
Dei reo dubium emergit, a quo per se, de formaliter qualitas illa in antipedis asi intendatur. Cirea quod . Nonnulli, ut Tol. r. de Ge e. q r . Allud. q. II. Pompona eius . de Zabarella tract. de rea tione eenient, causam pet se esse qualitatem ipsam, quae propter obtesto-Nem contrarii condensatur, magis constipatur, sique operitior . versim enim vero opinio illa veritatem non reddet, Tum quia, ut retroacto art. I. 3. ad . arg. in fine scripsismus, e densatio, Ae constipatio estri juvarent ad agendum, non tamen supra proprias vires. Tum quia eam calor
87쪽
s notia taees ictivus, non est pereeptibile, quomodo ex circum ibis. sione ea lidi stigus fiet et intensus.s Λui autumant, causam perse esse species quasdam intentionales qualibet a qualitare emissas, quae cum in contrarium et rcumstans smpingunt, ob majorem istius obsistentiam te rogradiuntur. de suum in agens deflectuntur, atque illud in enaunt. Ita Mars r. de Gener. qu. I . I 38. Venet. ibidem eap a 3 Saxon q a s. di nonnulli Medicorum. At neque opinio ista videtur vela, non solom quia species i melim snt nec identia , nequeunt de subiecto in subiectum mi arare ; Veto mei iam quia a qualitatibus aequivo- cd producuntur: eram alterius soni rationis, Ac ignobiliores, eo quod causa aequis Oea suum in persectione evcedit esse: um: et go nequeunt species intendere qualitates, a qu i-bus producuntur. Eo vel maximε, quod species illae intentionales ordinant ut a natura ad sensationes causandas.
Probabile est, eausam prese ratis intensais esse
t Prob. Si qualitas illa nequiret seipsam intendere. ma. xime quia nihil potest aetere in seipsum, cum nec in simile actione univora apere queat ; sed ratio ista impraesentiarum non valet: ergo esse potest, quod hujuseemodi qualitas seipsam intendat. Prob. min Licti nihil possit agere in seipsum allione proprid tali, de univora, nimirum per sui virtutem, bene tamen actione improprid tali, dc in virtute generantis, actione proinde aequivoca; sed talis est illa major Ialitatis intensior ergo&c. Mai. 3c Min s mul probantur. ,qua V. G. non minos si frigida ex calida, quam eκ minas stigida sat magis frigida; sed aqua agit in seipsam tali actione improprie dicta in virtute primi generantis , aut creantis, dantis ei esse, dc se recipit ad primigeniam stigi. ditatem e ergo dcc. Non me fugit quod frigiditas est proprietas debita aquae ex vi generationis. Nec tamen me praetetit, ouod major illa stigiditas litat non se proprietas aquae absolut/ debita ex vi generationis : est tamen talis in tali ei reunstantia , in qua ut se veluti defendat a contrario, aliqua majori indiget
quod et lam in absentia caloris seipsam intenderet ; quia agens naturale non impeditum semper agit secundo m ultimum suae potentiae; imo magis, quia tum omni caret impedimento . Resp. nego sequelam, quia in absentia ecintrarii virtus Illius habita 1 generante eu vi generationis veluti torpebat. Ad mob. di eo, id Qerum esse in actionibus proprii' talibus . at non impropri/ talibus, de purὰ dimanativis. Ad id , quod hditur habes ex dictis praegresso g. num. 2. ad obie.ctionem Arriagae. Ea ex te deprehendes, nos non dicere, quda intendat se-Ipsam peractionem reflexam, qua dum praepeditur ulteri ostendere ab exrrinseco ambiente, eius virtus retrograditur. Non, inquam, nis explieetur in sensu dicto a nobis art. re troactos'. a. in sne, dg iterum s. 3. ad i. arg. sed diei mus ,
in seipsam agere actione directa, sed tamen impropri8 ducta , di in vi gignentis.
sone naturali ut elim aqua in aestate evadit frigidior; non tamen in intensione innaturali, ut elim in hyeme aqua stealidarergo non sunt universaliter vera. Prob. ant. Non enim ab aqua potest ealor emanare. Resp. quAd tunc vere, & proprie non est aequistio ea. loris, nee illius intenso, sed est duntaxat remissio quaedam stigoris, nimirum stigus fit remissius; quia tum aquae vitis tus, quae non est in tanta pressura non ita ad omnem sui ex citatur eonatum, sed nonnihil torpet. Sand aqua putealis in hyeme non est absoluid calida, sed solummodo min sfiigida, & calida eomparative ad aliam aquam extra puteum . vel comparativd ad aerem, qui ceu sub aperto diomasis frigescit. Neque obest , ouod in hyeme aquae puteales recenter haustae videantur fumipantes. Non. inquam. Non enim sumus ille est caloris effectus, sed quidam lunt vapores, quieu aqua tam in hyeme, tum In aestate ascendunt. sed thhyeme, quando densior est aer, ceu magis uniti, quia non tam Deilὰ aerem permeant, sensibiles magis, de visui eon. spicui evadunt.
Probabiti et a m es, qualitatis tensionem n Antipe.
ν sis fieri per arcessum , aut secessum exhalatio
lida vel si igida exhalationibus es e plena; illa suapte natura calidis; haee stigidis . Quae exhalationes propria in
qualitate intensores teliquis sunt partibus, quia lunt veluti quaedam quinta essentia illorum eorporum . Secundo, proprium esse eontrariorum sese invitem re fugere naturali ex propensone, qua res appetit conservari,
ad quod summopere smil um conducit locietas; ob idque vulgo dieitur, similia facillime eongregati. Idque experimento fit palam in plumbo servente, dc l:quato, quod si in aquam decidat subito eontra sui naturam resilit summo impetu, magnoque sagore, de in ipso aere quasi suspensum congelaseit . Eapropter qui sustibus incumbunt non segniter cavent, ne quidaquei humoris insideat altisciosis sol. mis, in quibus aes liquatum reeipi debet. Quod si non ita resilit ignis ab aqua, puta carbo, aut serrum candens id est per accidens, quia impeditur a sua gravitate, & suo de.
tinetur pondere, Ec potiis mergitur; quam tantam gravi tatem non Obtinet aes liquidum .
Uerum est tamen . quia tum est intendi negativ/, qua tenus remitti per illum exitum non permittitur scut prius
Hane audire doctrinam detrectat P. Rumius hie de Gen. tract. de actione, de reactione q a. Tum quia grave tendit natu taliter deorsum, cui inclinationi eedit duntaxat ob bonum eum mune ad vacuum impediendum, adeoque moturille est violentus, de non naturalis Tum quia la doctrina haee valeret, sequeretur, quod aqua ignem sugeret. Nihilominus ista Ruvii motiva haud iussi eientia sunt a communem rc uendam doctrinam . Non quidem primum . Dicimus namque, quod quemadmodum potest cedere ob commune bonum, ita quoque pote1ὶ cedere propter suumgculiare bonum, quando non sit contra commune bonum. θ vel maxim quod gravia, dc te uia tendunt naturaliter adpropita lora , quia melisis in eis conservantur ἔ At etiam ad sui conservationem magit indigent procul 1 suo abesse eos. itrario . Neque secundum . Quyndoquidem idera aqua non refugit ab igne, quia s ut alibi seripsimus liedi ignis rati, ne eatoris si magis activus, quam sit aqua vi stigoris; ta men aqua ratione humiditatis, quae magis, quam stigus conducit ad aquae eranservationem, magis agit in lenem , quam ignis media si itate in aquam ; idclico saei litis aqua etiam calidissima ignem perstinguits in mediocri sit copia sin autem confestim absumitur, ut ei restite mini md sa. cet. M vel maximh, quod ignis nequit conservati absque olore in summo i hend verA aqua sine frigore in summo. Neque obest, quod a ligno igni admoto humor emanet humidus, de aqueus existens intra signum virens. Non , inquam . Etenim ut i . Phys ad .elius Chimieos strips- ratis, illa est forma quaedam de novo penua vi ignis, & dl- manans ; at non humor ille aqueus; quia ille consumitur. Adde, posse etiam dici, quia aqua quando est adeo modica , ut ignem perstinguere nequeat, de alias est tanta ,
ut non extemplo consumatur. tune restit. Eam ob rem
persae comter tum est , quod erumpente ex velavio igne. Aqua Matis plura ad milliaria retrogressa est. Hisce suppostis
nibus in percensitis casibus 11'. r. potest dici, id e .enite me diis hujuscemodi exhalationibus. Sie aqua putealis in aesta te evadit frigidior, quia illae frigidae e 2halationes intus se recipiunt, ut a suo secedant contrario; in hyeme verisset gidae illae exhalationes eu eunt. imo a suo simili attrahuntur nimirum ab Ipso frigore loras attrahuntur. Vel quia in hyeme clauduntur pori a frigore, idciren exire non per mittuntur exhalationes quaedam eas idae, quae a terra emit tuu tur, provenientes quibusdam ab igneis subterraneis lin
88쪽
eli, &per terram dispusis; De quibus legi potest P. Mau.
rus hie, ac nos nonnulla sci ibemus tib a. q r. in praeloqui cis a. sub num 6 In aestate vero medio calore attrahuntur: non absimili modo, quo setipsimus s. r. ad 3. Arriagae M. lectionem. Eapropter de mediet docent, ex nimio secoris calore restigerari stomachum, quatenus ad se Iecut spitltus trahit vitales. Et a l. lib. a. de temp. eap. 6. inquit, illa, quae put escunt calidiota fieri adpentitio calore, pr prici autem frigidiora.
Et haec satis de hae re , quae medica potios, quam phil sophica videtur .
. I. a. A Nnuunt Philosophi omnes eum Λrist. hie cap. . de
alibi, cuius verba affert Cavinus hic q. a. s. I. in sisne, quibus Medi tum adstipulatur schola apud Conimbr. citantes Αν ieennam, di Galenum 3. Sincom. cap a & 3.d tempei amentis cap. s. contra Majorem, aliosve Nomi. les. Dissidium autem inter annuentes aliquod emergit in
assignando id, a quo repatitur, partem, in qua repatitur,& qualitatem, secundsim quam repatitur. Quandoquidem non nemo apud Marsil. sentit, quidem , repati, non tamen ab eodem passo, in quod agit, seda eorporibus Coeleastibus propter universi bonum , nimirum propter generati nem mixtorum , quae absque hujuleemodi actione, &re passione non extaret. Alii, ut Richardus, Suissetus , quem siit Masttius dicit a solertia arguendi per ea leuiationes, calculatorem scholae . citant, admittunt quidem , agens repati ab eodem patiente ; non tamen secundom ea nisdem qualitatem, seeundum quam agens agit: & passum repatitur, sed semiasim diversam, v. G. ignis per ea lorem agit in aquam minuendo ejus stigiditatem , anua agit in ignem, non pet frigiditatem per se minuendo ea lorem , sed per humiditatem eo trumpendo per se in igne aliquem siccitatis gradum ἔ & quia siceita secinnectitur eum ignis eat re ; Idcirco per accidens etiam aliquis minuitur ealoris gradus. Ita etiam sentire videtur Μ. Ca vinus hie q. a. ad 3. arg. postum in g. s. Alii demum arbitrantur, quod detur repassio secundam diversas partes, quibus est illi immedia tu applicatum. Contra quos toto philosophorum Coetu .
ens agendo Miqviando repatitur secundum eandem quatitatem , fecundum eandem partem , e
ab eodem passo, in quod agit. a. A Ntequam probetur coneluso hoc tibi exploratum
sit ex mist hie r. de gener. teu. 33. citato, quod
ad hoc, ut agens agendo repatiatur, tres requiruntur con
ditiones. Prima , quM utrumque, nimirum agens, dc pa. tiens si materiale ; ob idque Deus, ec Angeli eeu spirituales, agendo in empnralia non repatiuntur ah illis : imo quod utrumque sit in materia transmutabili; propterea Ge. li seu intransmutabiles, dc lneorruptibiles, agendo in sub. lunaria non repatiuntur ab illis. Secunda, quod agens agat actione alterativa, de non pure persectiva, aut intentiona-ll. Eam ob rem luminosum illuminando non repatitur ah illuminabili. Tertia, quod agens, de patiens agat per qualitates contrarias. Quo supposito
3. Prob. conclusio quo ad p. p. evidentibus experimen. iis, quae communem eam secerunt. Primo. Manus tractantes nivem, ab ea refrigerantur, smulque eam ea tela. ciunt, ob idque liquescit. Secund4. Ferrum candens imis missum in aquam tale saeit eam, suique caloris detrimen. tum patitur. Tertio. Siquidem secos tolleretur generatio mixtorum ex elementis, ad quam requiritur, quod ele. menta invicem agant, de reagant, ac repatiantur, ut qua litates in eis residentes in gradibus intensis redueantur quandam ad temperiem, de ita fuit congruae ad mixti naturam
dispositiones. Repones r. quod repatiuntur secundam diversam quali. talem modo praedeelarato num . praegresso. Sed δενι Ualhersa Phil. Tom III.
Prob. qud ad a. p. & simul datum refellitur responsum ,
aliud adducendo experimentum. Si aqua frigissima calidismae sundatur, tota aqua remanet minos stigida. de minus calida, fitque tepens ; sed tune actio, de te passiost seeundum easdem caloris, di stigoris qualitates, non vero seis
eundum fecitatem,quae in aqua non extat, neque secundam humiditatem e ergo agens agendo repatitur seeundam ea Ddem qualitates ; sicque calor unius aquae minuit alterius sti-giditatem , de E eonverso eadem remanente humusitate.
Repones a. pati quidem, sed tamen seeundam diversam partem. Sed Prob. concluso quo ad 3. p. dc praefata exploditur solutio. Nequit agens repati a passo, nis per partes. quibus est illi immediat8 applieatum ; sed est immediate admotum passo secundum illam partem , secundum quam agit in passum : ergo secundlim istam repatitur 1 passo . Praeterea nisi repateretur in illa parte , secundom quam agit , jam in illa fieri minimd posset temperies qualitatum elemen.
Repones 3. pati quidem, sed a eorporibus Coelestibus. sed
Prob. eonet. quoad . p. de datum abiieitur responsum . Frustra confugitur ad coelestia eorpora, quando adest in subis lunatibus vitius acti a ; led se est, quod in aqua sit tus adest activa restigerativa : ergo ab ista, Ac non a cietis re Digetabitur serrum eandens calefaciens aquam lecus etiam dum ignis V. G. eandefacit lignum . posset quis cocisugere ad coelestia corpora dicendo, quod signum cie- matur a corporibus etelestibus : ergo agens agendo repati.
Adoresarieνam argumenta dissoIDunlae. 3. A Rg. a. ea Calcula ore eontra a. eo l. p. Si agens LA agendo repateretur secundum eandem partem ea dem iii qualitate, sequeretur, idem naturaliter e eri moti
hus eontrariis; sed id est penitus impossibile: ergo impossi-hile est, quod agens agendo repatiatur secundom eandem qualitatem quo ad eandem partem. Prob Maj Fiat hypothess, quod ignis extet palmatis calidus ut octo, passum vero aqua frigida ut octo, stilus autem sem palmaris ignis agentis contineatur intra sphaeram acti vitatis aquae, dc consequenter iste duntaxat repatiatur ab aqua, de pars dicatur repassa, reliquus vero semipalmus nihil palatur, de dicatur pars non repassa. Tum se arguitur . pars repassa ignis movetur motu frigesectionis ab aqua a qua repatitur, ZEmotu calefactionis a parte non repassa: ergo &c Λnt. quoad p. p. est opinio nostra. Quo ad a. prob Tum quia pars
non repassa es contraria parti non repassae, seu repatienti seeund sim exeessum qualitatis, elim supponatur habere calorem ut octo, repassa vero, seu repatiens tantisper minus
estque debitὰ applicata, eo quod nil est magis applicatum,
quam pars, suae parti continua. Tum quia agens prias agit in propinquius, quam in remotius, ad oque pars non reis passa, seu non repatiens, si agit in aquam, multo magis in re passam sive repatientem, ac per eonsequens movebitur calefactionis motu .
Cons siquidem hypothesis fiat. quod ignis sit nonnihil
distans ab aqua, aer interjaeens erit ealefactionis medium ab igne provenientis, simulque erit medium instigidationis
ab aqua eausatae: ergo contrariis agetur motibus.
Nee respondere juverit ad arg. quod movetetur contrariis motibus in gradu duntaxat remi s o . Non, inquam. Dis stellius namque est, quAdsint simul duae qualitates contra iariae, una in gradu remisso, ex altera in gradu intenso, qu mquod sint simul in gradu intenso, majusque miraculum est primum, quam secundum; quia disseilius est, ct maius
miraculum, quod qualitas in gradu remisso non expellatur per aliam eontrariam in gradu intenso, ceu validiorem, quIm quod una qualitas in gradu intenso non depellatur per aliam contrariam in grado pariter intenso. In easu autem adducto saltem una, nimirum ea tot ignis foret in gradu intenta , eum in tali gladu sit ignis proprietas. Aliae ad hoe adhibeti solutiones tonsueverunt, quas rem sutat Mastrius hie disp. a. q. 3. num. so. Ob idque aliter cum aliis, quos idem sequitur Malarius.
Resp. ad arg. nego sequelam maj. Λd ptob. Illa data hypothesi nego ant quoad a. p. ad a. prob. dies, quod esto ut K 3 con
89쪽
ciant raria, &dehi id applicata , non agit in illam , quia impeditnr I reagente aqua, per quam etiam impeditur misrupatiens , ne suscipiat effectum alterius partis calidae
Ad a. prob. dist. ant. & alias pars intermedia . de alia re mota agunt per modum unius, concedo, lectis, neto ant.
ει conseq Illae namque partes litat snt altu distinctae, ut
ε. Phys art. a. de continuo scripsimus; tamen quia, ut ibidem eonspeximus, existunt per unam, eandemque existenis Mam. ae sub una, eademque continuantur forma, non sese habent, quia partes internae, Ec remotiores transmitistant actionem in passum, sed per unam . eandemque virtu.tem omnes simul partialiter unam eonflando totalem cauissam per modum unius agentia attingunt passum. Si e pars ignis non repassa non agit in aquam media re passa. me
quam diffundat suam actionem , ted ambae immediatd salistem immediatione virtutis per modum unius. Ea proptet si impeditur una , impediuntur & caeterae pro brevi mo.
Diees, Tota illa ignis virtus est superior ad aquae viris
tute me ergo nequit ab ea impediri.
Rela dist. ant est superior simplieiter, & smul inferior secundam quid, eo edo, secos, nego ant. de cons . vel dist ecinsequens eodem modo Quod si superior secundo mquid nitet eu eo , quia ignis non statim eam totam destruit, adeoque sp num est . quM aqua aliquo modo obsstit, &se defendit. Nec est inconveniens, quod id, quod est superius smplieitet sit in serius seeundom quid , quemadmodum ineonveniens non est, quod id quod est periectius alio sin. liciter, si eo imperfectius seeund sim quid, uti e nspicuum et lib vestigando, num intellectus si smpliciter per se
ctior voluntate λ ύ. a . Vel eoncesso ant. dist. eonsequens, nequit impediti per se, concedo, per accidens, nego conseq impeditur nam. que per Meldens, quatenus ignis interdum ad brevem morulam quas lassus ut vites colligat, cessat, ae cunctatur , ut tum illa pro brevissima morula aqua rea gere potest. Quae omnia magis elucestent in sol ad a arp. vel responderi ad arg. cum Mastrio posset ad proh a. veis ea euncta esse, quando subjectum non est indispostum, si tu test indispost, pars repasti, ob impedimentum, quod in ea ponitur ah aqua, quae in talem partem reagendo, ponit in ea indispostionem, ideo&e. Nee ribest, quM alteratio si motus eontinuu .ut in suis petioribus scripsimis. Non, inquam. Nam ad hoe ut simoi us continuus sat est , quod per plura instantia fiat , ita quod non ita agat, ut operetur in hoc instanti, de non in
alio immediat i sequenti. & postea in tertio, & eesset in quarto. &e. Cum quo benestat, quod posteaquam plura
pet instantia continua alterans egerit, postea cesset, cede
Ad Crins Re p. eum Guet Inois, quod motus illi renita. Hi in ipse medio solent secund sim diversas partes. Ignis
namque ea lasaeei et aeris intermedii partes s hi propiores ad certum usque terminum, aqua ii militer alidis insigidaret ejusdem aeris partes s bi propinquas ad eundem usque terminum ; quo in termino calor ignis, Ac frigus aquae sbi mu tuo octurrerent, & in invicem agerent, atque rea gerent , donee ignis calor devinceret aquae frigus, eumque ab aere depelleret, atque destrueret, ac tandem ad aquam ea leniaciendam pertingeret. Nos autem dicimus de agente, at non de medio, repati serendom eandem partem. . Arp. a. Nullum ageos apit in passum majores obtinens vi res ad agendum, quam ipsum agens; sed in lone major ad est virtus ad obs stendum per calorem actioni frigoris aquae. qu m in frigore aes agendum : ergo aqua nullatenus potest in ignem apere. Mai docetur ab Arist. lib. de motu anima. lium apud Conimes. Min. conspicua, quia ignis in agendo est praeca telis elementis effrax. Resp. dist. maj. Si majores sortiatur vires tam in quali talibus res stili vis, quam in qualitatibus activis, concedo ,s duntatiat in activis, dc non in resistiti vis, nego mai. ae di sincta min. nego conseq. Contra. Agens agendo eonsequitur victoriam de passo ised eatenus reportat victoriam , quatenus est sertius etiam in qualitatibus resistiti vis : ergo maioribus gaudet vitibus ei iam in tes silii τis. Mai. a nemine ignorabitur, a quo nω ignoretur, quod inter tum agentis est elicere actionem, io-tentum veth passi obsistentis est ne detur actici, adeoque si ctio sequitur, ex essectus imprimitur in passo, agens vin. eit passi obs stentiam, ae per consequens maior extat ariagente ad agendum, quhm in passo ad resistendum. Minquoque liquet. Ignis namque res stit per eat rem actiotii aquae, scut ipsa agit per frigus ; sed calor est frigore essea. eloe, & idcirco ignis absolute est agens sortius, dae aqua debilius agens. Cons. Et est argumentum eontra g. p. implicat seeunddmeandem partem, eandemque qualitatem idem esse debilius . di sortius ; sed eoipso quod agens in passum est eo sortius Ze eoipso quod repatitur est debilius t ergo implicit act io ,
de repassio modo praedeclarato . Resp. ad inst. gata mai. dist. min. inquantum est sortius
in qualitatibus res stilivss resistentia formali ac passi va , eon. cedo , materiali , de activa , nego min. Ec conseq. Pro solutionis luce Hoe animadvertas velim, quod duplex communiter re. s stentia distingultur. Una negativa, quae omnimodam di. cit inea paeltatem subjecti respectu formae ab agente impii. mendae. Seeunda postiva. Et haec gemina iterum est . Una est passiva sive formalis, est iue improportio quaedam , nimi. rum indisposito, de impassibilitas subiecti, ratione cuius nequit qualitas aliqua facilE ab ilio remo seri, vel illi impii mi essectus aliquis ab agente . Quaebs stentiast absque ulla actione, ut ingens lapis obsitit debili virtuti, ne queat Ioeo moveri ; ex smiliter durum diuidenti otasti e sne actione. Altera est activa, effectivam, seu materialis, quaest per actionem unius debilitantis aliud conitatium , De calor obsistit silpoti in illud agendo, di delumbando, de εconverso. Hoe supposto Dicimus ad arg. quod agens maiorem sortitur acti vita. tem, sive virtutem acti,am . quam si resilentia forma iis, nimirum passiva ipsus passi ob rationem in argumento productam, sechs ingens moles posset qua meunque per debi lem virtutem moveri. Et de hae cibsilentia loquitur Stagytici, ct cum eci Peripatus, dicens, quM 1 proporticine mitio itinaequalitatis non datur acti ut dieetur ari sequentl 3 idest non sequi tot actio, s agens si minos activum , qui mpas. sum si res stitivum. Non repugnat tamen, quod si maior obsistentia activa. qu m virtus activa agentis, ut aliqua
sequatur actio imperseela. non omnimodam reportans v,
ctot iam de ipso passo, eum , ut diximus ad praecedens arg. non satim illud a principio destruat. Eteonsuevit illus tali exemplia militis fortioris, qui a debiliori potest vulnus at quod perpeti, litat ratione majoris sortitudinis , qua fit
activit resistentior totalem tandem repcirtet v ictoriam. Ignis autem litat ratione majoris caloris maiorem obtineat resistentiam activam , quim frigus virtutem activam, activi. tas tamen ipsus frigoris excedit obsistentiam passivam, deformalem caloris. Pro quo Λnnotari eommuniter eonsuevit, quod complurinum docetur in Peripatu , nimirum Inter primas inter qualitates extare ordinem quendam , ita quod in agente ea lor primumsbi .endieet iccum, secundum, tertium humiditas , quat tum fecitas, ut etiam seripsmua in quaesito post O post art.
2. s. t. dira a. num. s. Not. a. contra Ruvium . E contra
in obsistenteresstentia formali, Ex passiva, primum sorti. tui locum feeitas ctu mavim 3 res stitiva, idclred moibi qui in secitatem labuntur laboriossis eurantur. Secundum loeum obrinet humiditas, Tertium frigus, Quartum ea. lor. Qui ordo est experimento compertus. Qua ex re sequitur, quod calor minori pollet res stitiva vitiole teli.
sentia passiua, & sot mali, quam si frigoris activitas. Et se stigidum agere in ea lidum potest, non obstante ea lidiotas entia . Dices ex Calculatore. Res qualibet magis inclinatur ad sui conservat lonem, quam ad aliorum ruinam ; sed virtus activa ea loris ordinatur ad aliorum destructionem , nimi tum frigoris virtus vero resilitiva ad sui tutamen, &conservatiouem l ergo nequit ea lor virtutem habere acti. vam , tessitiva majorem.
Resp. primiter dist min. de secundatio, dc per aeeidens, concedo , deprimatio, subdistinguo in executione, conceis do, in intentime, nego min. de eotis . Uittus siquidem activa ordinatur per se, non ad aliorum minam, sed ad propagationem sermae agentis. Secundum speciem Praeterea Res p. quod ad sui eonservationem ordinaret etiam pia resistitiva acti v/. Ex eo namque quod unum eon trariorum per sui actionem infringit alterius vires, a quo poterat convelli, mavi md suae providet conservationi . Ea propter haud necesse est, quia majorem sortiatur Oh silan
90쪽
sstentiam passisam, sed sat est, maiorem obtinere acti
Ratio autem quare qualitas activa sit mini,s obsistentia passisa, & mali obsistit tua, nequit omnino efieax a priori suop ditara , sed experimento eompertum id est; de potest em desumpta ex fine, tum propter Universi bonum
ut nimi um detur actio, & reactio, qua dempta non darentur mixta; tum ob congenitam rebus eonditionem, flequemadmodum animalium nonnulla conspicimus excedere
in sortitudine, alia in celeritate, alia in solertia: ita quoque dscendum, qualitates nonnullas esse magis res stili vas resistentia sormali, alias magis acti vas, ut se acti viores qualitates non vincerent sne certamine, di aliquomodo in agendo delumbatae. Inst. ex Mauro. Si ealor est acti stor stlgore t ergo es illis calor agit in frigus, illud destruendor ergo ei lias destruitur frigus I ealore, quam / eontra : ergo calor est magis res sti-il vus stigori, quam ea lori frigus. Liquet haee ultimaeon sequentia, quia qualitas illa est magis resistitiva, quae di sellio destruitur. Resp. prim sim ex hoe are. nihil seo ut contra datum responsum principale . Quandoquidem duntaxat prohat , magis olorem esse res stiti sum frigori, quam stigus calori. Cum quo tamen stat, quod major si acti ultas frigoris , quam resistentia passiua . Communem tamen defensando doctrinam iam datam , quod nimirum eator si minimum res stitivum , negaturtillima consequentia, s intelligatur de obsistentia passiva. Ad prob. dieatur, quod qualitas illa est magis tesstitiva , nox dissicilios delituitur perse, non ex debilitate suae virtutis aet ivae , qua minsis potest se defendere a contrariis, ut durum magis obfstit obs stentia passiva ; quia di mellios potest destrui propter duritiem . non propter debilitatem actio. nis suae, elim durities non sit aes tua At stiaus facili As destruitur 1 ealore, caeteris paribus, quam calor a frigore , eo quod eator ceu acti Wior delumbat actiones frigoris, seque illud saei lias consumit . s. Arg. 3 si Igni admoveatur stigidum ut sta uel ut
septem, eum ignis sit calidus ut esto, major erit virtus reissasti tua ignis, qu mactiva selgoris aquae: ergo tum selgi. dum pamim non reaget in ignem , adeoque nec aqua rea gello ignem in sententia probabili, quid aqua si sigida duntaxat ut septem.
Si dicas, quod ea lor obsistit frigori duntaxat laeundo millum gradum, seeunddm quem est inrempossibilis eum gradu stlgoris, imprimendo. Et se forma liter semper est ma. ior activitas stigoris, quam passi Wa obsistentia calor Is . Contra ess, quia calor resistit frigori secundam omnespradus, quemadmodum lapis sis stit virtuti mouenti Deun dom omnes sui partes, & stigidum secundom omnes sui viis
Resp. heng ibi . Ad oppugn.dicatur,quAd eator obsistit frigori secundom omnes gradus, non indivisibiliter, sed divis biliter, dc quadam eum ae mmoda distri hutione, idest seeun d lim gradum ineompossibilem cum stigore ut unum obsistit sigido ut unum, secunddm gradum incompossibilem eum stigido ut duo hule obsistit ut duo S se aliis de gradihus. Eapropter eom non si incompossibilis formaliter eum stigore imprimente primum stlgoris gradum, tam non sit incom. possibilia nis calidum ut octo, eo quod supremus ea lotis gradus est duntaxat ineompossibilis eum primo frigoris gradu , quia ultimum in compositione est primum in resoluti te idcirco secundam hune gradum tantom formaliter res stit. Ad exemplum vero de lapide dicimus, obsistere secundam omnes sui partes, quia nequit moveri una, nis moveatur loraliter alia. Caeteram potest unus gradus absque alio deserui. g. Arg. 4. Si dum Ignis V. G. agit in aquam, ab ea ri, pateretur. deberet ab ea restigerari; sed nequit refrigerars rergo Ace. Prob. min. si ignis ab aqua refrigeraretur, deberet aliquem stigoris gradum ab aqua suta re, ut ex terminis ipsis conspicuum est; sed nequit ignis aliquem frigoris
gradum suis pere: ergo &e. Prob. min. Tum quia petit necessario ea lorem in summo gradu, proindeque omnem stlgoris gradum necessario explodit. Tum etiam quia ex Opposto sequeretur, ignem seti stipidum . Prosecto ecquiser et, sturam in maximum iniectam ignem, ipsum insti-pidare , piaesertini si stupa linteo in se gaudeat stigoris grado pCons. Si agens agendo repateretur, sequeretur, quia ca.
lidum ut octo nusquam p5lset agere seeunddae totam sul in .
tensionem , producendo ealorem ut octo, quia eam agendo repateretur, amitteret calorem ut octo, & nequitet ulis ara agere ut octo.
Λdarg. respondet Guetlnois dist. lnai. deberet restigerari restigeratione exigua, ct transeunte, qua ignis paulisper ex linguatur secundam partes viciniores aquae refrigeranti, concedo, refrigeratione insigni, permanente , nego maj. dedistincta min. nego conseq. Ad proh min. dist. non potest ignis aliquem frigoris gradum insignem, Ac permanentem
accipere, eoneedo, exiguum . de transeuntem , quo ne mispe paulisper ignis extingua tui secundom aliquas partes, quae lunt aquae testigeranti propiores, nego. Λd a. prob min. distinguit, concedendo, ignem debere neeessario habere modo permanenti calorem in summo secundom partes non extinctas, proindeque debere secunddmulas partes omnem stigoris gradum insagnem , ae permanen tem excludere. At negat, ignem debete necessatio sie ha. here ea lorem in summo gradu , ut etiam secundis partes paulisper extinctas aquae, vel alteri eorpori refrigeranti viciniores, debeat omnem etiam exiguum frigoris gradum
Ad a. ejusdem min. prob. respondet eadem eum distin. Olone, eo edendo nimirum, ignem non posse seri stigi. dum modo permanenti, A seeundom partes non extinctas , sed negando, ignem non posse seti stigidum modo transeunisti, & ratione alicuius gradus frigoris seeunddm partes pau. xlper extinctas, quae snt aquae, vel alteri restigeranti eor poti propinquiores. Uersim solutio sua, ni aliquid addatur, patitur se iis eulum. Quandoquidem pars illa minima extincta vel postea reaecenditur, vel non. Primum diei nequit, quia hmi Watione ad habitum non datur naturaliter iegressos ea dem in parte. Neque secundum, quia ignis proximus ageret in illam , seque eam reaeeenderet.
Nihilomiolis data solutio potest sustineri. Ad oppugn.dleo, primitot ; diei posse, quod reaccenditur, de quod dictum illud a primatione ad labistim, ille intelligitur de
priuatione totali, ut dieetur lib. a. de Anima q. a Mi. ς β. 3. ad Cons. arp. s. Praeterea diei posset, quod non reaccendi.
tur . eo quid ibi non petseverat modiea pars illa, sed soastendentem resolvitur vaporem.
Λd idi auod de stupa subjielabatur, dicimus quM quanis do asseveratur, agens agendo repati, sermo es de agente in aliquod passum, quod plures obtineat qualitatis oppostae gradus stupa autem unum duntaxat sortitur frigoris gra.
dum. Idcirco in e elusione opposui dictionem illam an
Ad Cons. Resp. quid pro eo tempore, quo calidum ut
octo repatitur, non potest equidem producere calorem ut octo; potest tamen alio pro tempore, eum nimirum redacta qualitate contraria tantam ad debilitatem, quia non possit ulteriti reagere, tune sibi deperditas restaurat vires per emanationem a propria serma, de tum penitos contra. tiam devincit qualitatem, imprimendo calorem ut octo .
Quod s qualitas , per quam agit non emanat a propria nais tuta , sed ab extrinseco, nullum est inconveniens, non ponse agere secundam totam intensonem, nis ad pristinum sta istum reducatur ab aliqua causa extrinsera. r. Arg. postremo. Magnes quando attrahit serrum no repatitur a serio, seeos attraheretur a sertor ergo nee ignis agendo in aquam. Cons. Generatim In motu locali movena non repatitura mobili. Urg. Dum vivens agit In nutrimentum, non repatitur, stelis minueretur, & non augeretur, nec cresceret vivens rergo dcc.
Re p. ad arg. & Cons nego conseq Ad a.diset Imen sis tum in eo est, quod magnes attrahendo sertum agit, non per qualitates eontrarias, de pugnantes, sed per qualitates amicis. Praeterea seeundom non paucos agit in genere eau. sae finalis, & non evicientis.
Ad a. Disparitas est, Tum quia motus localis, addID
ferentiam motus alterationis, non est veta , de propridactio. Tum quia quod loealiter movetur non est necesu , habere virtutem localiter motivam sui mouentis. Praeterea poterat negari ant. Quandoquidem Mastrius hie disp. a. q. 3. num. 8 vult, quod etiam in motu lorali movens repatia. tur. Lege Masstium ibi.