장음표시 사용
71쪽
tensio ista sat per hoe, quAd quantas nova addatur qualitati praeuissenti. Quod tamen est salsura, cam sat additio per hoe, quod qualitas illa tmesios educatur. Non, inquam Ratio siquidem, ob quam intellectus additus alteri non facit eum maiorem, est quia est alius ab illo. non vero quia suerit plaeexistens r ergo tameis qualitas illa, quae addit ut praeexistens Ece Prob. ant. Si perim possibile ille praeexistens intellectus fieti unus, atque idem pollet intellectus eum praeexistenti, cui adderetur, ita quod non esset alius ab illo saceret ipsum maiorem, de perspicaciorem : ergo ratio Ece.
Dices praeterea cum aliis, quod qualitas illa est alia , non
quidem totalis, scut sunt totales duo nummi. sed pati ialis eum alia partiali unam eonflans totalem Sed Contra . si forent partiales, deberent invicem uniti ad unam eonflandam totalem ; sed nequeunt se uniri : et gocte. Prob min. Si unirentur set deberent uniri per continuationem . sent partes integrales, vel per identitatem . vel per informationem, idest per modum formae eum subjecto . ted nullo ex his modis possunt invicem uniri: ergo dcc prob. min. Et r. quoad p. p. in qua major sta est disseultas . Uniri per eontinuati em cum sit uniti divisibi Iter, soli competit quantitati, cuius propria est divisibilitas. de aliis solismis accidentalibus ratione illius; sed impossibile est, quali. talem in sui intensione esse capacem talis unionis ratione quantitatis 1 ergo dcc. Prob min Intensi, debet esse citra eandem subjecti partem, secos extens . de non intenso qualitatis soree ; sed repugnat, quod praefata unici sat ei rea eandem sublesti partem. com pars quantitatis continuamia cum praeexistenti non si in eadem subjecti parte ; ergo&e. In luper praefata continuitas non omnibus competit
qualitatibus. Non enim eonvenit qualitati spirituali, cam continuum si di isbile. Prob. modo illa min qui ad a. p. Quae realiter dis inguuntur non uniuntur per identitatem, cum distinctio sit identi. tatis carentia et sed qualitas illa , quae recentet uniretur praeexistenti distingueretur realiter ab illa : ergo non uniretur cum illa per identitatem . Prob min. mullum majus
realis dist inctionis fgnum , quam realis separatio; sed qualitas illa superveniens esset realiter separabilis, ut nitet dum postea qualitas fit denuo remi ga . imo prior illa qualitas antequam intenderetur existebat sejuncta ab illa, quae superis venit : ergo dce. Prob demum onA ad 3. p. Si uniretur eum priori per informationem ut forma eum subiecto qua s subiectum enim quod est substantia, V. G subjectum qii ad Chatitatis est Anima, et non alia Charitas vel unitetur ut forma tot lis, vel ut forma partialis; sed propugnati neutrum potest: ergo non unitur ut sorma informans aliam. Prob. min. dcr. qud ad p. p. Si esset forma totalis esset alia a prima, seque non posset reddere illam persectiorem , ut nuper de intellectu dicebam. Proba. quoad a. p. Si uniretur ut forma partialis, tum peto, vel prior illa qualitas se habet ut subiectum totale, vel partiale respectu alterius advenientis . Si se habet ut subiectum totale, ergo & qualitas superveniem se habet ut forma totalis, com subjecium, dc forma aptari debeant. Si ut subjectum partiale. Tam peto, quom ci istud partiale subiectum uniatur cum alio partiali ad faciendum unum totale , 8c quomodo partialis haec forma
uniatur eum alia partiali ad unam faciendam totalem. num nimirum per conti nuat ionem , vel per identitatem, vel per insorreationem. Sicque eadem redit disse ultas.
Λdde, quod oppostae sententiae Patroni sunt invicem diti Mentes, num partiales istae qualitates sint ejusdem, vel diversae speciei ; num snt aequalis, vel inaequalis persecti nis , s ve homogeneae , vel heterogeneae . De quo ait sequenti.
soliuntur oppugnantium argumenta.
. A Rg I ex Scoto. Extant qualitates magis intenta , quae sunt minos in subjecto radicatae : ergo quali.
tas non intenditur per majorem in subiectora dicationem Prob. ant. Rubor ex uerecundia causatus est magis intensus, qu1m rubor ex naturali causatus temperamento , dcrihil ses mera est magis intensa, quam febris Ees ira ; sed sebiis esmeta est minas radicata quam sebiis Ecti ea; de irv.
hor ex verecundia minos radicatus, quam rubor ex naturali temperamento ergo Zce. Prob. min. Qualitas magis rassi catadiis ei lilis removetur quam minlis radicata, ut liquet ex metaphora, qua utitur Thi mista de albo te magis radi cata , quae sand difficilius evellitur quam minus radicata ;sed es mera a ius depellitur, qua in Eclita, ec rubor erverecundia sicilius evanescit, quam rubor ex naturali tem.
Cons Lux quantumeunque intensa sit eadem semper sa. ei litate semovetur ex eolpotia luminos absentia, ae lua D.
Urg. Veritas stat in indivisibili ; de tamen est amovibi.
lisa propositione in materia contingenti, inamovibilisve. to a propositione in materia necessaria. Res p. nego ant. Λd prob. negra min. cujus ad prob. innomai s uniuersaliter loquatur. Ad annexam pio, d cn , metaphoram illam valete, non quani sim ad omnia , sed quo ad aliqua duntaxat, nimirum quo ad hoc, quod quem. admodum arbor ma iis radicata maturem obtinet v ututem ad V C producendos fructus, cte ita qualitas magis in tenta quia magis radicata mai arem obtin t vi tutem dc es scaciam ad operationes exercendas. Non autem quati quod radices mittat, nisa inetaphoricd, ide reo dicitur metapho. a. itaque per ly mali, ν djeari non intelligitur stinias, seu tenacisis uniri, ac dissiciliori eum rem sibilitate , sed intelligitur melios uniri, quatenus qu il las melius, magi que comm nnieatur, inquant sim quod ab initio communi. catur ipsa qualitas tota, sed non totaliter . Idei reo potest successu E magis, ae magis se illi communicate in majorem se explicando virtutem. CD, tra . Formam melios ii l. magisque subiecto eoae municati est illi communicati dissici liciti eum antissibilitite : ergo cum dissiciliori temovilitate. Prob Ani Q.ali. tatem magis uniri, dc melios subiecti, eommunicari cli illa sis, de melias ipsum informate, sed magi infirmare estiumrmare eum dissi ei liciti amissibilitate : ergo dcc Minoob. Folma magis. & meso, i soranais e: naior inesse formae ; sed forma persectior in esse formae est quae ii sciliori eum amissibili rate insormae e ery dcc. Prob. a. Hae si quidem ration o Thom ista a phys. propugnat, state: nos ibi q. 3. propugnau mus, materiam pliniam sublu Dale in aequaliter omnes, mi estotes, di imperfectioies appetere sormas, quia istarum una non est alia persectioria esse sormae, eo quod amissibiliter evnctae insormant. Resp. nego ant. s uni vel sal iter loquatur. Ad piob. nego eodem modo min. cuius ad pro& dat a maj diu min. si si forma persectior pet sectione eoos stente in indivisibili etiam virtualiter divisibilitate intens nis, de remissionis, hoc est incapaci intensionis, de remus inis, ut est formae substas tialis persectio, concedo, secos, nego mira dc conseq.Cezetenim ut in praeloquio sit vidimus stibilantialis lorae non sit intensionis, de remissi ianis eapax, i ta , dc totali'tet confestim a princip oeommunicatur, adeoque per sima ejus major, vel minor in esse formae mini md pensatur pethoe, quod modo mi sis, modo magis communicetur sub jecto : Idciresiduntaxat consideratur ex eo, quod antissi' bilitet vel immissibilitet iustit mat . Oppositum autem evenit in qualitate oppositam propter rationem. Ea ex re nitet, quod ibi persectios, de magis uniri in alio
sumebatur sensu, ae modo sumatur. Imptae lentiarum nam
que sumitur prout idem est, ae forma tota, sed non totaliter communicata subiecto, quae proinia succedanee magis, dc magis ei communicatur, magis, ae magis se explicandali, sui vit tutem.
Dices . Flaud perceptibile videtur , quod forma com
municetur tota, de non totaliter a ergo chimaerica haec est doctrina . Prob. ant. Siquidem noti videtur, nisi no
Res p. nego ant. Λd prodi dicitur, verum id esse gram maticaliter , secus vero philosophicd. Idque dilucido ex dictis in Logi ea Syntagi. pr dromo 1s. r.ec ibi sy.ε. ad arg. exemplo scientiae persectae extens .d, de non intensi v d Quandoquidem ponas , quod totam quis obtineat Philosophiam , cum rationibus demonstiativis omnium conclusionum, sed alias non cum tota illa possideat per se Oione, qua possit 1 eunctis oppugnationibus , ἐκ sophisma tibiisse tutati . lue totam obtinet Philosophiam , sed non totaliter, de omni eum intensone. Ob idque tum sorma
dieitur tota communicata totalitate ex parte sermae , sed non totalitate ex parte subiecti.
Imo idem proportionali quodam modo die de extensione
72쪽
qualitatis. Eapropter In Loglea syntan s. qui fuit ad libros
Post. q I. art. a. seripsimus, quod p 1st tuam per unum actum quis eomparavit scientiae habitum quoad substantiam dum postmiadum reliquas aequirit conclusiones , non aequirit civiam habitum , sed majorem duntaxat extensionem ,
maioremque eiusde in habitus explicationem.
oppugnabis Quod sol ma non eommuniret subjecto
omnem essectum 1ormalem , quem potest , explicando omnem sui perfectionem, otitur ea indispositicine subjecti ei utitue ineptitudine ad omnem recipiendam persectonem; sed ii uerdum subiectum est ea pax, & aequaliter dispositumal reeipiendam qualitatem intensam & tamen suscipitremisia: ergo non est quia surma communicetur tota, &non totalii ea. Mai nitet inducti . ideo namque species sensibi lis non recipitur in aere secundo in rationem formalem principii lentiendi. quia aer est sensus incapati: Ideo Atiima nor praestat gradum sensti σum eapillis, quia isti non gaudent dispositicinabus tequistis ad sentiendum . & sede reliquis Eliatio est, quia causa natu talis causat quant sim potita , nisi suetit impedita . Forma autem est sui essectus causa naturalis. M n. etiam est palam . Aer Damque purgatus, re limpidus est dispositus ad recipiendum tu, men in ensum, sicut remissum; di tamen si ei apponat ut suini nosumremisia, recipit lumen remissu aer Et univeris stin sorma nullum habens contrarium in subjecto, ex nulla parte videtur impedita ad omnem suum formalem communieandum essectum. Rela dist. maj. semper, nego. stelis, concedo. Nonnunquam etenim provenit ex desecto agentis effectivi, vel quia ceu debile est impotens ad producendam qualitatem intensam, ut in easu de luminoso corpore remisso ; vel quia interdum prolixius requiritur tempus. & patum ipsum agens est applicatum eum exigua mora: uel etiam aliquando quias agens est liberum, non vult. sicut ouod objectum impet Odeognoscatur esse potest ex desectu potentiae impotentis taliter cognoscete, ves voluntatis nolentis persecti rem ad actum applicate. g. Arg. a. adeo in qualitatis intensone non additur nova partialis qualitas, quia duo aceidentia solo numero distin nequeunt in eodem numero subjecto contubernium ha here; sed hoe vanuivi est: ergo &e proh min. variis modis in Meth. ab extetras, ubi per Nomates solvuntur, & nos ibi q a1.art. s. soluta faciemus. Resp. dast maj. α haee est ratio, qua nos utimur impraesentiarum , nego , secus , concedo maj. & omissa min. ego conseq. In eram ab illa praescindimus eontroversia, adeoque repugnantia, quam producimus non est quia sub.jectum recipere eas non queat, sed Tum quia, uti vidimus num. s. essent funerfluae; Tum quia ut scripsimus num. s. nor est excogitabilis modus, qua invicem unirentur. s. Λrg. 3 Quantitas augetur extensiud per additionem partialis quam ita: is in diversa subjecti parte: ergo paritet qualitas augetur intens τὰ per additionem partialis qualitatis in eadem subjecti parte. Resp ptimodam, nego conseq. & paritatem, quae ρο- tias stat pro nobis. Diverso siquidem modo seti debent. praeterea discrimen assignabitur insta q. s. ait. unico 31 . ad s. arg. sub num. a 3 I aliud fuit a signatum in Logica Syntag 4. q. s art. 4 ad 4. arg. & iterum ibi tract. I. q. 3.art. a. 1L 3. subrium. II.
O. Arg. 4. Idem manens idem semper iacit idem: ergo si eator remisius, di intensus est idem realiter calor indivi-sbilis , sequitur esse impossibile . quod remissus faciat
minus. &imensus faciat magis ealidum. Resp. dist .ant. Si maneat idem, de in eodem statu eoncedo, in diverso statu, nego. Calor namque intensus M.tinet statum maioris, dc persectioris e mmunicationis sui ipsus subiecto , ut explicui num. r. Planum autem est ,
magis radi ea tam majorem obtinere vim .
Dices. Calor intensus alios habet effectus reales , ct non tantum effectus diversi status: ergo nedum se habet diverso in statu, sed aliam entitatem superadditam eontinet . Prob. ant. Calor intensus est principium persectioris actionis i ergo die. Resp. dato ant. loquendo de effinibus provenientibus in genere duntaxat eausae esse ientis , nego conseq. Clim etenim non tanta requiratur di sinctio in principiis, quanta in principiatis, eo quod palam est, ab una. eademque ea usa plures realiter distinctos prouenite effectus: Inde est , μω eis in diuerso duntaαat uit tua luet statu, potest effectus italiter distinctos ipse calor habere .sγνι die a P sit Tom. IIIar. Arg. s. Homo per actum Charitatis meretur gratiae augmentum, di gloriae; sed nostam metetur entitatem graistiae, & plotiae: ergo intenso fit per additionem novae en. altaris. Prob. min. Tum quia actus Charitatis constituitur meritorius ab ipsa emitate gratiae: ergo piaemium illi eos. respondens non est tant sim nova major explicatio, de major communicatio, steas praemium esset merito inserius, quia explieatio est inferior re, cuius est explieatio. Tum quia ex opposito sequeretur , plos mereti actum remissum ut unum, quam intensum ut octo. Siquidem si puer baptivi. iis ad usum rationis perveniens eliciat actum Charitatis ut ui am, per illum meretur entitatem iptam gloriae , quam
non supponit antecedenter praemetitam: Si Wero postm dum eliciat actum intensum ut octo, meretur augmentum pratiae, de gloriae, quod augmentum si per novum mois
dum explieationis. &radieationis in Rhiecto ; sed modus semper est imperfectior re, cuius est modus: ergo plos me.
retur actus ui unum. quam actus ut in .
Resp. ad hoc, quod sus os proponitur in Tractatu de
Gratia, nego min. Ad I. prob. nego e seq. ad cuius prob.
annexam, nego sequelam . Quandoquidem laudi seoisim inspecta maior illa e2plicatio sit minor, secos tamen simul cum illa em itate, quae se magis explicatur. Λt per Cha
ritatis actum meretur totam Gratia entitatem , non quidem absolute squia hoe modo com si ptioeipium meritincn eadit sub merito sed reduplicati .E ut illud importat
augmentum, seu, quod idem est, maiorem radicationem ,
dg explicationem ; ita quod his metuisset, & alias cadere
sub merito posset. mereretur eius entitatem , di etiam majorem illam explicationem . vel dico, quia licet eget inserius veluti materialiter, de inesse emis, secos vero tormaliter, Sinesse praemii, ae in esse gloriae, quia hoe modo maior explicatio illa se habet ut pretiosor. Per quod habes ad a. Quandoquidem per actum intensumtit octo meret ut novum modum illum, non seors m, sed una eum eius entitate; di meretur talem entitatem, non
quidem absolute inspectam, quia prout sic eam praemetitam supponit . sed teduplieativ/ ut dicit modum illum: non secos ad dictum illud, quod finis operiaris es opeν ιιο interpretati per Nostrates consuevit, quod stiis est ipsa operatio in concreto . nimirum quod finis operantis stipsum operans, non quidem absolute, quia hoc modo est principium operationis, sed reduplicitive ut operans . vel . dicas ut supra, duntaxat sequi, quod per actum intensum
ut Octo mereretur minas minoritate in esse entis, ac mate.
rialiter; at non min s minoritate formali ; de in es e gloriae . Diei demum posset, quod licet modus m aliter di sinctus sit inferior te, cuius est modus, setos tamen reo
dus virtualiter tantummodo distinctus, ut in casu nostro. .
ia. Arg. ε Potest divinillis separari a nive, papyro, Λ e. albedo; sed nisi salbedo sic separata esset magis intensa, quam papyri albedo itidem separata: ergo intenso fit maior sne subjecto.
Cons. Forma per hoe, quia recipitur in matella limua tur ; ob id aue forma omnino irrecepta est penitos i lii mitata secundom D Th. ergo quo magis radicatur magis limitatur; sed qualitas intensa non est magis limitata, quam remina, seras imperfectior solet: ergo die. Λd a Q. Campi. Drma, Mazχiotta & alii negant min. ae dicunt, qualitatem 1 subiecto sejunctam nee intensam, nee remissam esse, quia lices qualitatis ea. ntia consistat in aptitudine ad inhaerendum, non tamen qualitatis intenso in aptitudine ad magis inhaerendum, quia aptitudo haee stat in indi visibili & aequalitet eompetit qualitati, & ex nais tura ipsus qualitatis, cujus est proprietas posse magis, &minos I subjecto participati. Ob idque intenso sis est ipsa io actuali explieatione formae ad subjectum . Quibus favet
S. Th. p. a. q. 33 art. a. ad 3. ubi docet, quid intenso, de remissio attribuitur aceidenti eκ pute subiectra Idelira non dieitur de illo in abstracto, sed in concreto. Ea propter non
dieitur, quod haec est magis albedo, sed quod hoc est magis
Io autem S Th. Ferre, Guerinois hie s. I ad s. arg.& alii saei hos respondent concedendo min & distinguendo
eonsequens, non si per maiorem radicationem actualem, concedo, aptitudinalem, nego conseq. Triplieiter consis
delati qualitas potest respectu radicationis in subjecto. Pri .mo D n actu secundo raditata . Et hoc pacto qualitas eonstituitur intensa eonnaturaliter, & de potentia ordinaria rIntensio siquidem per nos in eo consstit , quod qualitas
73쪽
explicatur, & radlea ut secundom novam virtualitatem, quod non habetur , nisi subiecto uniatur. Secund , ut radi incabit is potentia remota, di indisserenti ad omnem tantita. tem explicationis graduum. Et hoe pacto nullam dicit intensonem , sed duntaxat intens bilitatem , quae est proprietas qualitatis intensibilis. Tettio, ut radicabilis potentia prcillima. quae tonsa stit in eo, quod qualitas insit in actu exercito secunddm plures virtuales pradus , taliter quod alia absque intensiva actione si s mpliel ter tiniatur subie. no snt ex et ei id eommunicabiles illi tot , & non plures
Et hoe haud aegri intelligitur . Quemadmodum enim qualitas naturaliter non subs stit ut qaad, sed intenso est in a ctu per illam, propterea eonnaturalis intenso illius in maintl eonsistit explicatione in ordine ad subiectum magis reductum in actum ipsus seeu lim plures gradus: Ita quia divinitos separata a subjecto sunt naturaliter existit in seipsatit quod potest dici intensa , vel remissa per hoe, quod in se Geteitd est reducta in actu seeundom hos, de non alios gradus, semper tamen eum habitudine ad subiectum. I 3. Arg. r. ex Λrriaga. Sensus percipit qualitatis intensionem; sed non pereistit maiorem qualitatis in subiectora. dieationem e effo&e. Prob. min. Percipi nequit radicati in subiecto, nis peres platur subjectum, in quo si radica.tio : sed sensus non petet pii qualitatis subjectum: ergo die. Prob.min. subiectum qualitatis est substantia; sed substantia non est sens bilis: ergo&e. Reso. ego n. Cum namque intenso sit ipsemet major radicatio nequit percipi intenso. quin maior percipiatur radiratio. Adorob. diu mai nis per se, uel per aceidens percipiatur subiectum, concedo, perse, nego mai. de distinis ctamin. negis eonseq Subsantia autem eso non per se, bene tamen ratione qualitatis est sens bilis. quemadmodum autem percipi potest unio qualitatis eum lubstantia, esto perse substantia sensibi is non si, ita de maior unio, quae
1 dem est, ae maior radicatio. 4. Arg. postremo S. Th. q. de virtutibus In eommuniari. I. in emp. ponoe, inquit, quod is quis quotitas non
Res p. o liede quid magni praeseserat authorltas illa solis in allatis s stendo verbis; tamen s teliqua, quae ibi
S. D. habet legeris deprehendes, explicat ibi nostram docere sententiam . Itaque Angelieus nonnullos ibi reprehendit, qui asseverabant , quod augeretur seundi m radicationem in subjecio, di non seeundom essentiam, eam im Possibilest, qualitatem, cujus essentia est in ordine ad sub jectum , auperi secundum radicationem in subjecto, de non auoti secundam essentiam Dices. s. Th. Dum reprehendit eos, qui nolebant au. geri secundam esseni iam, vult quod augeatur per additionem partis ad partem: ergo ista est Aquinatis mens. prob. ant. Secundom essent tam nequit superi quo ad essentialia, quia essentiae sunt seut numeri, in divisibill: ergo die. Sane nevolt et aliquod essentiale addi praedicatum. Resp. nego ant. Ad proh dis ant. sumpta essentia sor. maliter eoncedo, subiecti νε, idest ex parte subjecti, nego . Hoe namque modo potest augeri , hoe est melios
13. Allud obiici argumentum posset, videliret quid ca-Ior ignis V. G. quolibet in instanti est ejusdem speeiei: ergoseut in primo instanti producit entitatem caloris , ita S in
Verom ad hoe habes ea dictis in Loglea Syntag. s. quod
fuit ad libros Post q. 3. art.a .g. 3. ad 3. arg sub num 8. verum sole consequens, nis impedimentum obesset . Obstat autem , quia in secundo instanti eom supponat entitatem qua . Illatis iam productam nequit iterum eam producere. De quo iterum art. sequentl g. 3. ad I. arg. Undd si
L seri per hoe, quAd persectiorem qualitas existen.
tiam a uirat amissa priori imperfectiori . Qualitas nam. que per illam persectiorem existentiam persectius operatur, quia unumquodque operatur inquantum est in actu. Q ood tamen placitum obsoletum iam extat, remeriti. Periectior namque existentia persectiorem supponit essen. tiam , eam omnis existentia sive adaequata, sive inada. quata ad essentiam sequatur. Ad landamentum in oppostum negatur assumptum, eruius ad annexam prob. Res p. quod dictum illud timidi ii οὐ que operatu ν inquantum es In actu vel intelligitur de actas ormae. Vel ly inquantum solam reduplicit conditionem, non secos, ae dum dieitur, quod ignis inquantum approri.
a. seeunda vult, sol ratione unionis, quam dicit, esse modum superadditum inter sormam, di subjectum, ita quia dum intenditur novam aequitat unionem. Sie Gregor. Martiner apud Io: IS. Th. Tertia asseverat, seri per acquistionem novi modi, qui reducti ve duntaesat ad qualitatis illius speetem altineat. Stare pio hae videtur Iora S. Th. de novissimd veri is post Goudiri. g. Quarta, Ae ultima etiam n ut modi realem supera/.ditionem respuit, ae docet, quod eadem qualitas comituit seipsa quale intensum e ncitans maiorem applicationem agentis & iuxta diversam applicationere diversi mod8 ma. gis, vel mineis constituit intensam. istam propugnantiat ma, de novissimd Magister Ferre in Theol tom. a. itati. Inui est dematitate quaest .a s. s. D ubi citat Caiet. & alios, O vinus 3c alii, quos sequitur elatissimus ex nostris quidam in ni. s. Cum quibus
ΜHM sa qualitatis νad ea Io, non per modum Hlaam, aut gradum erantis Iaperadditum , sed virisabire duntaxat dis actum, M.
r additum intenso qualitatis heret , etiam qualita' tis extenso deberet per modum aliquem realiter supellia tum fieri; sed hoc secundum respuendum venit tergo Apri mum. Mai. enitescit. Quemadmodum namque pet intra sonem qualitas mutatur, de aliquid aequitit, quod pti inon obtinebat intensve, ita per extensonem mutatur ex
bebat . Min.autem prob. Tum quia nemo Thomi statum stater quos duntaxat iis haec intentatur in extensione, puta habitus selentiae mentionem facit modi alicujus, aut unio'nis, aut novae existentiae recenter advenientis, ut vidimus in Loglea Syntag. s. quod fuit ad libros Post q. 3 art. a. Tum quia sequeretur, qudd etiam dum extenditur telatio ad plures terminos, si eut seientia ad pluta obiecta ejusdem ratio nis , adderetur etiam ips relationi novus modus , no 1 unio, aut existentia realiter superveniens. Hoe Thomicta rum nemo scripsit. Imo adduei exemplum ibi consuevit de visiva potentia, quae dum ad novum extenditur objectum
non acquirit novum modum, aut novam unionem, aut novam exissentiam realiter superadditam , ut exploratum apud Omnes est.
tepresso art. s. a. num. 6. in fine. Modus iste realiter super
additus vel est aequd persectus, vel persectior ipsa entitate qualitatis; sed propugnari neutrum potest : ergo die Mis,
quoad p p. luce ipsa elatior eviat; s namque persectior non est, jam dum intenditur qualitas non perscitur. Quoada prob. Tum quia nequit modus esse persectior te , euius est modus. Tum quia eum modus sequatur ad rem euius est mo dus , persectior modus rem persecti inem supponit. ε Prob. 3. Guertnois, Goudin , Io IS. Th dc alii, qui nobiscum in I. Phys. respuerunt modum unionis inter rea
74쪽
teriam. & formam , pari formiter inter qtialitatem . Ac
subiectum tenentur unionis modum respuere . Videat ut Lelma de hoc.
Perib ultimi. Isti . qui superadderemur modi vel so. rent ejusdem , vel diversae speclei; sed propugnari neutrum
potest : ergo die. Prob. min. & I. qui ad p. p. quia eκ De posito sequeetetur, plura numerci aecidentia eontubernalia
eodem in subjecto esse. Quod absit Thomistico ab ore. Secundo, quo ad a. p Omnes huiuscemodi modi ejusdem s
rent speciei eum entitate qualitatis ; sed qualitatis entitas est unius speciei : ergo & Omnes illi modi. Min. non revo. eatur in dubium. Mai. pt,h uno ore universi Thom istae prostentur, qu Ad modus reducitur ad speciem rei, eujus est modus, ut de motu, existentia, Ace. Hane praevidit molestiam Guerinois, qui utramque tentat partem tutari. Et primo dieit, esse diversae speeiei m datis, licet non enitiativae, ut est entitatis qualitatis species. seeundo quos sint ejusdem speciei sed quod posteriori pet ebori adveniente prior imperfectior destruitur.
Contra primam. Deberent eiusdem esse spectet etiammodatis: ergo ruit respontum. Prob. ant. Ah entitate rei
nequeunt sumere speciem , nisi modalem ; sed ab entitate qualitatis sumerent speciem, quae est una, atque eadem rergo&e Min. innotescit, quia qualitatis emitas, quae intenditur . est una specie, imo dinumero . Mai. prob Ne-lueunt sumere, nisi speciem, quae competere eis potest; ea talibus modis nequiret eompetere species, nisi modalis 1 ergo &e. Contra secundam. Si adveniente poster loti destruereturior, iam ille prior non amplios remanet, ceu destructus.
um peto. Dum eator intensus ut septem remittitur, de fit remissus. remanetque intinius duntaxat ut lex, per quid remanet intensus ut sex. Non per modum ut sex, quia deis
fructui iste fuit adveniente modo ut septem I ergo non dan tur isti m s. Respondet idem Guerinois, quod inne de novo quandam per resultam iam novus producitur modus ut sex; ec producitur vi tute illius agentis, a quo productus prius erat modus ille ut sex postea desti uctus , quia illud agens teliquit calorem illum dispositum ad modum ut sex. Et licet agens Illud se nonnunqua m absens sol maliter ς est tamen praesens per suam virtutem ibi relictam. Sed Cori ea. Pletumque illud idem ess agens, quod produxerat modum ut sex, dent septem ; sed nequit ab ilio M. vus produci modus tu sex dum calor v. G. Aquae des nil esse
mensus ut se em di ergo nequit tum novus produci modus
ut seu illo eodem ab agente, a quo suerat pricia productus modos ille tit seu postea des luctus . Prob. min. Illud
agens absens non minis habet virtutem producendι modum ut sex, quam conserψandi modum ut septem ἔ sed tum M.quit conseruare modum ut septent, seeus non fieret remis.sus ut sex : ergo neque de e.
Reliquum igitur est a se se nil di uisione, quod talis major radicatio sat per gradum , sive modum duntaxat virtualiter distinctum.
pugnantiam auumentat oves Hsoletisntis. I. A Rg r. Subiectum med ἱa qualitate mutatur maliter realiter, sed realis mutatio fit per aequisitonem, vel deperditionem alicujus realis r ergo cum alias hoe reale non sit nova qualitatis pars, erit nova unici, aut novus m dus , sive gradus realis . Min. dubio non est obnoxia . Maj. Prob. Mutati realiter est aliter se habere realiter nune,
ae mihi ; sed subjectum dum de miniis albo U. C. st magis album, aliter realiter se habet dum est magis, ae quando
Respdist ij. mutator duntaxat uniti v/, concedo, en. testallud, nego maj. dedistincta min. rego eons Mutatur namque uniti E , non quia aliquid de novo uniatur, sed per hoc, quod eadem magis unitur forma, nil et ipsi retroactoart. ua ad I. arg. Contra. Intenso est realis motus alterativus , realis. que alterativa actio ; sed reat s motus debet realem suum retinere terminum , realisque actio debet realem suum sertiri effectum : ergo in intensona debet reale quidquam aequiti.
Rela dist. mai. est realis motus purgunitivus, realisque
actio put/unitiva, conetaci, effectiva novae realitatis, ne
go maj. dc di si incta min. nego eons . Sicut namque insertia ps r. Phys. q. 3. art. 3. s. 3. ad a. arg. quod generatio , seu actio generativa extat pure unitiva, Ac nullatenus effectiva entitatum. Ita dico impraesentiarum, alterationem, mra Iumque extare alterativum put8 uniti vum, idest actionem magis unitivam , dc nullatenus novae realitatis essem.
Contra. Λlterativus motus, seu alterativa aetici est ejundem speciei, nimirum alterativae camin principio iaciendi quale subjectum, tum in intensone qualitatis ἔ sed in pt ductione primae qualitatis est motus, non purὰ unitivus , nee actio pure unitiva, ben8 vero esse υτ a qualitatis, secus nunquam entitat Iud esseetetur ipsa qualitas : ergo ex in
intensone non erit pure unitivus, cte. Resp. ex dires antegresso art. s. 3.subn. a s. eoneesa mai. de min. concedo etiam consequens, per se loquendo, nis per accidens, de ab extrinseco impediatur, ut in casu
Inst. Repugnat , quod motus impediatur ab aequisitione sui termini, rem sit ipse termini acquisitio ἔ de quid 1 Boa suo impediat ut essectu, elim sit ipsa causalitas:
ergo solutio nulla Resp. nego conseq. Ac suppositum consequenti. Suppo. nit namque quod impediatur a sui termini aequisitione, eg 1 suo effectu, determino. Terminus motus pure unitivi, de effectus actionis put/unitivae non est noua realitas, sed ea major unio ejusdem qualitatis unitae. Λh ista autem majoritate unitiva, quae est quid majus duntaxat unu iud , ae expliciti uel, si τὰ terminativ/, non veth entitati , neutiquam impeditur, sed illam obtinet.
Repl. Λltetationis motus luti dictum iam est eiusdem est speeiei tum in principio reddendi quale subjectum, tum
In intensione qualitatis; sed tunc non est puril unitivus : er go neque in intensione. Rel p. dist. min. permissu8 ex sui essentia, eoneedo, postiud, nego min. Ac eon se emadmodum namque scripsi
in D,gi ea in Posterioristi eis q. I. at t. a. β. ad 3 arg. ι ub n. g. quod actus primus, aut secundus in latentia non est per se essentialiter post ivd aut primus, aut lecundus, ted dunta xat permissiud : ita primus motus, di prima actici alteraistiva reddens primo subjectum quale, poterat esse seeundus intendens. Eam ob rem quemadmodum motus intensivus, deamo intensi. a permissi νδ duntaxat per se est pioductivan vae realitatis, nisi nimirum ab extrinseeo impediretur; ita A ptinius. Idcirco non est neces , quod n omnis ui 1latu,
etiam intens vost novae realitatis productivus.
Ea ex te insertur, quivi subjectum in intensone qualita. tis aequirit quidem aliquid reale de novo ; non tamen entitative, sed purὸ uolti se, pu e terminative, pure exapli ea div d.
Insertur etiam qualiter virtualis distin tio susseiat ad id
hoe modo recenter aequirendum. Distinctio namque vir. tualis lie/t non sufficiat ad salvanda praedaeata illa contradiis loria, produci unum, de non produei aliud entitative rhend veto susscit ad .eriseanda produei unum, de non produci aliud pote unit u ἡ, pure tet minati v ὰ , purd e plicati. E. Sie etiam separati unum ab altu, non entitati τὰ ,
sed pure unitivd quo ad minus uniri, avt purd explicati.
s. Arg. . Quemadmodum qualitas magis perseit subie, num dum intenditur, ita Anima praebendo ordine quodam materiae diversos gradus , magis perficit materiam dum post eurporis gradum praebet illi gradum vitae, gradum sensitivi, Ece. Sed hoe non obstante Λnima, quae prout liedicitur se euplicate in diversos gradus vlitualiter duntaxat distinctos, non dicitur intendi, aut temitti e ergo & qua litas si tantummodo se expliearet in diuersos gradus, non diceretur intendi, aut remitti .
Resp. nego eon seq. & par. Discrimen est, quia alteratio. nis motus, per quem si etiam intenso, ceu motus conitis hum, ut scripsimus antegressa q. 4. art. unico , non fit in instanti nec tenemur oppostam probabilem eonentiare lententiam, elim & ea quam modo tutamur, non si communis. Anima autem eodem in instanti reali te misporis , dc in quo tribuli materiae capaei gradus omnes quadam eum prioritate, dc posterioritate instantium natu rae, & a quo.
Adde aliud diserimen, quia omnes illi diversi gradus,
75쪽
quos Anima tribuit, sunt snguli disserentiae quaedam essenila les, diversam eonstituentes speciem . At gradus qualitatis, V. G. caloris, sunt duntaxat quid magis persectivum eiusdem speeiei persectio uniti va, terminati va, At
Urget etiam eontra gradus virtualiter distinctos: ergo vel negare etiam gradus virtualiter distinctos, vel admittere etiam realiter dis inctos adigimur . Ptob ant. Isti gradus vel distinguuntur virtualiter numeried, vel virtualiter spe.
ciscd ; sed propugnari neutrum potest i ergo dce. Prob. min. Et quidem quoad p. p. certa videtur, secas qualitas Intensa, de remiga non eiusdem forent speciei. Quo ad s. verri p. Prob. Distinctio numeri ea est distinctio materia is; sed nequeunt gradus illi distingui materialiter : ergo dcc. Prob. min. Latitudo intensiva est propria latitudo formae in
Cons. Gradus isti vel sunt homogenei, nimirum eiusdem rationis, de aequὰ persecti, vel heterogenei, hoc est diversae rationis, de unus est alio persectior; sed propugnari neutrum potest: ergo ece. Min. proh dc primo quo ad p. p. Si sunt aeque perfecit, ergo iam qualitas dum intenditur non maeis perfiteretur. Secundo quo ad x. p. Si unus est alio pernator, eminenter illum continet, ergo alius est super.
Resp ad arg. nego ant. Ad prob nego min. quo ad p. p. cuius ad prob. dist. ant. est pioptia latitudo formae in linea formae absoluid, nego, ut magis, vel minsis participataea subjecto, cone o ant. & nego cons . Ob idque a subjecto talis habetur materialitas. Λd Cons nego min. quo ad a. p. erius Ad prob. dato ant. ego suppostum consequentis. Supponit, quid aliud sit distingui virtualiter, & aliud eontineri eminenter. Ipsummamque contineri eminenter in alio est virtualiter ab illo distingui. ediri distinctio virtualis nil aliud sit, quam emi. nentia , dc aequa valentia distinctionis.
Thomissarum plausibili sententia sunt intensibiles in insantium; sed non per solam explieationem pradus virtualis eiusdem emitatis: ergo ece. Prob min. Si Charitas posset
intendi in infinitum per solam novi pradus explicationem modo praedeclarato, Charitas esset Cathegorematic/ infinita ; sed id est impossibile: ergo Ece. Prob. maj. Tum quia nactu deberent in eadem Charitatis entitate adesse insisnitae sor malitates, si ve virtualitates explicandae, seu gia dus vii tu aliter distincti explicandi per intensionem in ordine ad subjectum. Tunas etiam quia causa efficiens potens producere effectum persectiorem, de per latiorem in infinitum est virtutis sns nitae effectivae actu cathegorematic/ , ut de Dei potentia palam est : ergo pariter forma potens communicare iubiecto persectiorem, dc petiactiorem effectum formalem in in lanitum habebit virtutem eathegoremat lcd
. Rela primi idr, quod sententia , quam impraesentiarum tutamur, est duntaxat probabilis, adeoque non tenemur cum alia probabili conciliare. Praeterea, nego min. Λd prob. nego mai. Ad mob. dist. t. deberent eontineri initialiud , concedo , sormaliter completive, nego. Siquidem non complentur gradus illi, nisi dum penitos explicantur. Per quod liquet distri men ad id, quod esscienti de causa dicitur, cum nullatenus hampe sciatur sui in effectus productione, nullamve in se maiorem suscipiat persectionem, idcirco antecedenter ad illos totam obtinet persect ionem completivd tum sui psus, tum ipsorum eisectuum eminenter, ta met si non forma litet quoad effectuum persectionem . At qualitas per intensonem magis, ae magis perscitur maioritate unitiva praedecia
Vel quodam cum Nupero in m. s. quod deberent praeeontineri duntaxat signatὰ seu in actu primo. Per quod item respondet ad paritatem de causa effetenti, quia ista in actu etiam exeretio praeeontinet suos effectus, eo quda eis eiens causa non dependet a subiecto, hend vero qualitas dependet naturaliter ab exercita unione cum subjecto, adeoque etiam a majori unione cum subiecto.
ad veniente termino ad quem; sed si major illa radicatio non setet saltem per gradus, ec modos lealiter distinctos
non desineret terminus is quar ergo dcc. Mai. neminem praeterit, quem non praetereat , quod intenso est motus alterationis; motus autem non accedit ad terminum ad
quem, nisi recedendo a termino a qua . Min. prob. Si DLlet desinere jam foret separabilis : ergo realitet distin
Resp. dist. mai. debet desinere τel mittat lud, vel tetaei nati ve , concedo, semper entitative, nego maj. 3c distin.cta min. nego eon seq. Dum namque ex eadido ut tria v. c. st ealidum ut quatuor, praecedentes explicationes graduum ut tria non destruuntur absolutὰ, sed ipse tertius gradus de. sinit in ratione ultimi, de terminationis intens vae qualita. tis ; quia quarto adveniente gradu non est amplius sicut erat ultimus : non seces, ac dum ex quantitate tricubi.
tali si quadtieubitalis , tertia pars cubitalis desinit esse
Contra. Terminus is qua motus debet esse quid posti.
vom, ad differentiam simplicis mutationis; sed s itide
ille delineret duntaxat esse ultimus, nimi tum solam selet non ultimus , terminos motus intensionis non eget quid post tuum: ergo Ece Prob. min. Siquidem ly non ahimi est nepatio ulli mi.
Resp. nego min. Ad prob. dico, quod se/t dum est eom.
pletus tirotus si non ultimus, tameti quando incepit motus erat ultimus, adeoque quid postivum. 3I. Arg. postremos. Th. p. a. q. sa. art. a. ad 3. docet,
qued id , quod est minos olidum non est in potentia ad sui. mam , elim eam habeat, sed est in potentia ad persectum
participationis modum : ergo novus acquiritui participi tionis modus.
Cons. Iιlem S. D. quod l. q. ari. 3. scribit, Charitatem augeri secundum essentiam , quia essent ui Giaritatis est subiectum augmenti , de Charitas est subjectum tantu: augmentationis ; sed nequit esse subjectum , nisi alicujusmodi: ergo ece.
Resp. quia S. D. loquitur de potentia virtuali: Item de subiecto ex nostro concipiendi modo , elim planum si ciejus mente, non posse eontubernalia esse eodem in subjecta plura accidentia solo numero distinista, qualia solent cia di illi, ut vidimus mam. 7.
De Rarefactione , Condensatione. Xacta postulat Methodus, ut expediti de alteratiote,c de istis adoriamur; quoniam in Ratefactione, Ecco
de satione intervenire saltem complurimum alterati ea
vel praevid , vel formaliter apud uniuersos hahetur, ita semper . s principiis haereas Thomisti eis, quamquata alii
contendat non universaliter intervenire , Ec aliauaeso posse sine alteratione contingere, ut quando mobile adη dmotu recto agitur , tunc ajunt ips, pars aeris insequiti mobile rarest, pars vero mobili cedens eondensatur, clamon ultra illum occupet loeum, qα m prius occupabat, a
occupat ut a mobili illo. Ubi Thomissa , ceu sentiena, avidebimus, omni in eo densatione, de raresectione quali tatem acquiri , ac proinde formalem intervenire alteiario nem, imo prosermali eondensationem , de rarefactiosita esse a iterationem . respondet ad productum exemplum, quod tune non contingit rarefactio, aut condensatio; quia pars aeris proximior illi loeo, quem mobile occupabat, pel git ad occupandum locum illum; pars veto cedens corpori mobili pergit ad occupandum locum , euem occupabat pat aeris, quae perrexit ad occupandum loeum , quem ritu occupavit mobile illud De quo iter sim insta ait. sequentis. 7 num. 2 7. ad a. arg. ubi insuper dicemus, omni in motu locali intervenire alterationem.
Rarum, de densum dari quotidiana probat experientia
Aquam namque rareseri omnis cernit non caeeus dum ies vel in carabo, in quo fit maior, majorem petens locum,
quam prius occupabat; dc vapores spissati dum in nubem
Definitur rarum , dc densum ex Λtist. 4. Phyctex, se . Rartim es quod partim his ber de more, a Ius magUd mensionibus . Dentum e contia , ριοου m Dum habit materiae sub pari s d mensionibti,. Contra quas desta' tiones aliqua obiicit Durandus, quae solvit Lerma. Ea ex re habes, ouod rateiastio est motus, 3c transito a parvis ad magnas dimensiones, dc densifieatio est motu idc transtus. a magnis ad parvaa dimensiones.
76쪽
m. NX ploratum apud universos est philosophos, raresa.
T. tilonem non seri per aequisitionem maioris mate. Hae , idest substantiae. Quandoquidem aqua in lebete rare. st ; & tamen tum non producitur aliquid substantiae aquae, eam raresat virtute ignis , nimirum per ea lorem, qui non potest aquam produeete. Hoe ex professo pertractat Ma. stilus hie disp. . q a. Exploratum quoque est, non posse eondensationem fiet per hoe, quω eorporis partes penet lentur, eum viderimus .Phys non posse naturaliter ners corporum penetrationem. De quo sus os legi m est Mastrius hic disp. 4. q .n. a. a. Hae in re opiniones ad septem reducemus, licti plures
Prima tenet, raresactionem seri per Ingressum eorpnscuis lorum subtilium intra poros eorporis, quod rare fit ; eondensationem vero per depulsionem, S egressum talium corporum subtilium. Hanc tuentur, non sollim Malgna. nus, & alli ex Atomistis, verim etiam inham, Attia-sa, & Pontius scolim , qui eontendit , Scotum et rea hane materiam nihil determinatὰ dixisse; Pontio tamen se opponit Mastrius ex Molo. Ad hane sententiam redueitur Cartest plaelium, docentis rarefact lonem fieri per intromissionem subtilis euiusdam substantiae intra eramorum emporum poros. Quae subtili substantia, inquit Cartesius, dilatat corpora, & eois sit ad majora occupanda spatia. Seeunda sententia est Epicutaeorum, quos sequitur Petrus Gassendus, qui seuti prostentur, plenum ti vaeuum esse emis naturalis principia , ut vidimus, ita iussinent, rarefactionem fieri per hoe, quod pori vaeui dilatantur; condensationem vero uer hoe, quod illi poti eompti munt ut .
Dieunt namque, dari vaeultates in corporibus, quae vacuitates per partium eorporis eompressionem minuan tur , vel per dilatationem earundem partium magis ampliantur .
Tertia sententia est Ioannis Cardinat is de Lugo qui, ut
fert Guerinois, alleverat, rarefactionem fieri per majorem insationem punctorum inflatorum; condensationem vero per minorem eorundem insationem . Quarta sententia autumat, raresa 1lonem seri per hoe, quod tota quantitas destruatur, & alia major totalis ouanti istas aequitatur a condensationem vero per hoe, quod prior quantitas totalis destruatur, & alia minor totalis acquiratur . Sie Gottistedus, Pomponacius, & alii veteres. Quinta arbitratur, rareiactionem seri per hoc, quod aequiratur quantitas nova partialis ; eondensationem veto per hoe, quod deperdatur pars alia quantitatis. Ita non
pavet Seoi istae, Seotum pro se ei tantes, quos citat, & reis lutat Μastrius hie disp. . q. 3. sexta sentit, fieri rarefactionem per hoe, quAd eadem
substantia aequirat eum eadem quantitate majorem exten
sonem loralem, pertinentem ait Mastrius 3 ad praedieamentum situs , de mi, minorem vero in intensione. Un-dὰ velle ista videtur, quod rarefactio fiat aequirendo majorem ubicationem ; eondensatio vero minorem aequirendo
ubicationen , seu praesentiam localem. Sic Maurius hie disp. .q s. de alii apud ipsum .
Septima sententia eenset , per rarefactionem , di condensationem novas aequiri qualitates, eamque esse altera tionis minum ad qualitates, ita quod raritas, & densitas snt qualitates, mediis quibus major, vel minor acquiritur localis extensio, s ve qualitates modiscantes quantitatem, eamque disponentes ad majorem extensionem inealem . Sie universi Thom istae, quibus adstipulantur sere jam omnes Philosophi cum Λrist ut Petelius hie lib.s. e. g. Conimbr. hie cap. s. quaest Ir. Ruvius in hoc trae . q. a. Hurtad. se 1. 3. Funise . in Meth cap. 3. q. g. Suareet in Meth. disp.4 a. se h. s. n. r. Morisan. hi edis p. i. in dubQ. Zabatella deaecretione cro. Aversa q. 38. se l. s. sileεt iste judicet probabilem etiam sententiam de partiali quantitate in Λmicus tom r. L . tradi. Iε. quaest. 3. art. a. et ex sectistis Arminus in A. sent. dist. Ia q. 4 art. s. ltibarnes eadem te t. a. de Birag. r.
quae aIlae partes subintτὸ adden ant mater ae ; vel ν νε- factis ριν hoe, quod partes insaerentes extν alantu ν, sed per hae, quad marer a earundem paνι am accipit nunem Harem, nunc minorem quant Itarem, idest extensionem
Ocalem, ut infra videbis ex eodem: Idem sentit Arist apud eundem S. Th. ibidem, de alibi, nec unquam ad talia retuliarit corpuscula. . Prob. Si corpora rareserent per corpustulorum intra sonem foret abite in infinitum : sed Ece. ergo die. Prob.
mai. subtiliora illa eorpuscula forent de ipsa raresa hibilla , seque per ingressum corpusculorum , dc ista per alia, cte se in infinitum. UG Si eorpus aliquod rarest
per aeris ingressum, aer raresetet per ingressum alterius
corporis subii lioris, Ece. ergo dcc. Λnt. probo. Corpus quo est subtilius eo facilisis rateseri potest, V. G. aer saetialias rarest, quam aqua, aqua saei litis quam terra, Ece. sed omnia eorpora illa, quae subintrarent euhat labriliora r erisgo dcc. Λdde, non esse desgnabile eo us aere, &lgne subtilius eorum ingrediens poto vel saltem non est assignabile eorpus labtilius, eo, quod ingrederetur poros aeris, & ignis ad illud iterum rarefaciendum corpus.
Et per hoe iugulatur etiam Cartesil opinio. Quando. quidem iubtilior illa substantia eam non sit spiritus, erit ce ipsa eorpus, de quidem rare iactibile , imo facilius ,
ceu subtilius. s. Prob a. experientiis. Siquidem nitidὰ eernitur ineuis eurbitulis medicis, quae ad vaeoum impediendum attrahunt ad se eatnem Hominis quando ignis intra illas actensus existinguitur, ec in aerem vertitur, qui, ceu densior igne , minorem petit locum e ob idque ne detur vacuum interim elevat ut earo intra ampullam: Tum vero sie. Sed si aer poros haberet hujusmodi corpusculis repletos, non esset opus, earnem in hoe easu intra ampullam elevari, quia talia corpuscula ab eo egressa per eondentationem possent illam valis cavitatem replete : ergo eondensatio non fit pereorpustulorum depulsionem. Respondet Artiaga negando, quod ad hoe raro elevetur, ut vaeuum impediat, seclis elevaretur in instanti, vel eonis sestim comminueretur ampulla, eo m nee per unum instans natura patiatur vaeuum ; eam tamen conspletamus ser8 inita medium quadrantem non elevari pensi os earnem, qua in propter ibi relinquuntur eueurbitae . Eam ob rem dicit, elevari, quia per calorem aperti sunt pori carnis, intra quos intromittitur paulatim aer, de raro astendit ad replendum locum relictum ab aere. Imo quasi stupidos mitatur Seri. ptores cunctos, qu6d hactenus id non consderaverint. Sed Contra Hoe Arriagae leventum evertit finem , ob quem cucurbitae sunt inventae, cominstitutae istae snt ad evoran dum, de extrahendum sanguinem ad cutem, non ad intro mittendum aerem, adeo ut poti calore aperti depleamur sanguine a tiracto potilis, quam aere.
Ulterios. Ad replendum locum, quem relinquit aer , porcia ingrediens, sussceret solus earnis tumor absque ulla sanguinis evacuatione ; quod expellentia tespuit. Sequela prob. Siquidem si eato aere tutgestit quant lim suffieit ad evitandum vaeuum , utquid opus in eo ursu Sanguinis Praetetea mendacium est, quod ali Arrlaga, earnem sore eleuandam in instanti s astenderet ad implendum vacuum ex aeris dens late ortum . Quemadmodum namque aeris e densatio fit succedanes, & non in instanti, se de raro paulatim elevatur, non esis, ae ipse dicit, elevari ad replendum loeum relictum ab aere potos carnis kbeunte ἔeo quia ingressus fit in instanti. Mendacium est etiam,
quod ait, per medium quadrantem non elevari penitos earnem. Nam elevatur ab initio applicationis ampullarum , laeus non assgerentur earni.
77쪽
m ex te manifest/ sequItur, earnem non ascendere ad replendum i eum relictum ab aere poros earnis ingredien te sab initio siquidem pori noti sunt aperito sed ad evitanis
dum vacuum, quod aeris densitate relinquatur. R.sponsum aliud relatavi 4. Phys. q. 3. ali. unico g. a.
num. a. com aer nequeat esse gravior carne.
Prob. aliis experimentis videndis tum apud P. Maurum ,
tum apud P H noratum Fabium hic, tum apud Λ res. pariter hic a. de Gen. q. s. secta.
6. Adversus νero Alcimilias, volentes, omnia ex corpusculis eomponi indivis bilibus, sue atomis, militat, ut tra jam dicta, quod ilis atomi, ceu adeo exiguae entitat is, noci habent tantam entitatem , quae admittat poros, intra quos alia ingredi corpuseulaqueant. Quae omnes ratioci nationes eveuunt Cattesii doctrinam
de substantiae subtilioris ingressu.Sententia autem Epicuraeorum, volentium, rarefacti nem fieri per illas vaeuitates, nemine impellente corruit ex dictis tum hie, tum in Physicorum 4. q 3art. unico, ubi ostendimus , mini md posse naturaliter extare vacuum
Demum eorpuscula inflata abiecimus i. phy I. Plaeterea dum magis inflarent ut illa puncta, maior locus intra illa patesceret . Quaerimus itaque quo eorpore locus ille depletetur , eum uti vidimus , vacuum nequaquam possit
s Oisantuν is oram adversariorum argumenta .
r. Α Rg. t Ex Arriaga sub sin. a. Condensatio non di. L et t. nisi maiorem unionem partium; sed majotunio nequit seri, nis quatenus depulsis corporibus extra. is partes ejusdem corporis magis uniuntur: ergo eo denis satio fit pereolpustulorum depulsionem . Maj. ex eo innotescit, quod res condensata solet esse durior, de sortior. Min. etiam eonstat. Nan quando minus uniebantur, ali qualitet in virem distabant, sectis non fuissent minus unitae,ce approximatae; loeus autem illius distantiae com non potuerit esse vacuus, eo quod Faeuum per nos extare natura
liter nequit, debuit esse eorpuseulis plenus. Cons. ex Pontio. Partes quantitatis raresa be magis di. stant, quan ante ad invicem: ergo opus est, aliquod aliud corpus, vel quantitatem interjacere, quia concipi haud p . test qua alia ratione magis invicem distarent, nisi admittendo vacuum.
Resp. ad arst dist. mai. non dieit, nisi maiorem uni, in approximativam, nego inextensuam, concedo mai. de di. singuo min. maior unici approximativa . conecto, purgiaextensua, idest non extensua, nego min. dc conseq. Ita que condensatio maiorem dicit unionem , non ad hune seo. sum, quod pars una ad aliam propios approximetur, sed per unionem puta inextensivam toralem, quatenus, cim maiorem extensionem localem habeant dum sunt raresa.
cstae , si inde , quod loeus, qui prios lassiciebat uni parti, postea sussciat pluribus.
Contra. In condensatione res eveniunt duriores, & scitistiores; sed durities haee, & sortitudo habet ut majorem per unionem, non putἡ inextensuam, hend ver approximativam : ergo dce. Prob. Min. virtus unita sortior . sed fit sortior per aliam virtutem sibi intimi sis approximatam: eria
Resp. dist. mai. sunt duriores, de sortiores per maiorem unionem partium, nego, per qualitatem supervenientem eondensativam, concedo maj dc distinguo in in bene vernapplodii malivam illius qualitatis, oncedo, partium, nego min. & eon seq. Ut namque videbimus β. ε. de r. durities est qualitas. Dices. Qualitas hae non est operativa, fresis daretur per modum habitus, seque foret vel Ars, vel scientia, aut
daretur per modum potentiae: ergo non per istam si sortior.
Resp. pil modum posse diei, quod ut operativa, dc ad id , quod subditur diei, quod dat ut per modum paulo is , aut passibilis qualitatis, ut videbimus denos ε. sub n. ao. quae etiam, sunt operat i vae, ut palam est de ea lore. & se l. gore . Plaeterea dici potest , quod maior illa sortitudo . quam; praebet non est postiva, sed putὰ negatisa, nimirum ad mastis resistendum.
Ad Cons. Rela eodem modo, quod per rarefactionem partes distant in invicem distantia, non intermediativa, defdiseontinuativa, sed pure' extens varicaliter, Idest magis
distant inter se in ordine ad locum , at non in Drdine ad se. Quae major extensio fit Moeficio qualitatis euausdam , ut ei. desimus T. 3 Λrg. a. Experientiis. Primum experimentum est de aqua, quae dum servet habet quasdam bullas, de quo magis servet, eo majores sunt. Secundum est de carne numaena , quae omnium in sententia si rara cum ejus pori replentur humoribus, condensatur uero dum desceatur ad e,
rum humorum e poris egressum. Tertium de luto, quod condensatur evaporatione aquae Quartum de ligno, quod quo plures habet potos, eo eit magis ratum . Quintum de vitro, quod dicitur valde densum, non alia ratione, nisi
Resp. ad a. quam magnificant Ad versarii, triformiter. Primo eum Guerinois dist ant di alias aer deplens supponitiam rarefactionem faciam. transeat, secos . nego. Per. misso namque, de non eonee , bullas in aqua bulliente impleri, seu inflari eorpusculis aeris, negandum est, hu.jusmodi bullas essice te rate factionem in aqua serveste . Tantum enim abest, ut illae bullae sint ratefactionis causa , quod potios esse illius essestus necesse est. Siquidem ideo eiusmodi bullae formamur, quia incalescit aqua, tumest, dc rarest. Idem dicatur dum tu meisi eato,ex accinu huis morum; solles ex ingressu aquar. 3t sede aliis. Resp. a. cum eodem. negando, bullas illas impleti aere, idest aeris eorpuseulis. Siquidem implenein aqua subtiliori, quae in servore sui sum a redit Ut namque scripsimus r. Phys tutando, quod nullum agens possit sirere in distana,
dc assignando rationem, qua te dum aqua servet, remanet frigida carabi extremitas in fundo . partes aquae magis desecatae, magisque calidae, atque adeo subtiliores per Mi. las a seendum .
Res p. 3. cum Go in de Mastri tum ad istam, rem ad alias adducibiles experientias mstaudo, quod in hujusmodi eas bus sera inter .eniat raresinan. Pro quo Adnotat Goudin, quod rarefactio, de e andensatici d plex est. Λltera prori id talis, de altera impropriὰ talis de apparens . Rarisaei . . dc e Madensatio improprie est , quae fit per dilatationem patoum eorporis de porcitum ipsus, subis nitantibus pluribu, eo pusculis: sicut eam spongia dilatatur aqua illius poros ingrediente; simili et eato com lotu. mestit per receptionem humorum intra ipsam; aqua caleis facta, di alii liquores dum augentur in hullas plenas solii. tibus igneis, vel aere. Uttes etiam, de solles dum insanis tui . Quae s 4 dilatationes sunt, non proprie. sed dunt a. xat impropri/, dc apparenter rarefactiones, sicut Oppos. tae constrictiones sunt improprie eondensationes. Cujus estis dens ratio mihi ea esse videtur, quia veraecindensatio, de ratesactio tune eontingit, quando eadem ipsa inantia eorporis modo minorem, mod/ maiorem oceupat locum aut E contra Dum aurem aqua V. G. aeris ingressu intumescit in bullas , dc egressu deerescit, dc lutum edi ingressu, de egressu aquae; manus V. G. ex aceessu humorum immescit, dc ex eorum recessu clim desceatur e densator; Ze sede similibus: in tali casu non eadem est substantia modo major, mod/ minor, sed diversa substantia, nimirum aggregatum ex aqua, dc aere; manu, dc humoribus . luto , Ec aqua .
Condeo satio, de rarefactio propri/ dicta fit nulla subinistrante materia; quia tum eadem est substantia , quae est modo major, modo minor. Extare autem huiusmodi condem sationes. de rarefactiones, ultra experientias allatas, a Diali P. Maurus experientiam de pulvere t rmentari , qui ignitus ratescit intra hombardam. de maximε undique diis latatur. Non est autem credibile, penetrate tot eorpuscula per aes denssimum ad implendos potos ignis rarefacti dilatatos.
Et quidem quo ad illud praeeipuum experimentum, cui
adeo fidit Attiaga. animadvertas velim, quod ipse Atria ispa coneedit num . a a. quod dum aqua magnas habet bollas, non dieitur rarescere . quia est nimia separatio partium: eringo idem dicendum, quando sunt minores. Quid enim interest, quod sint maiores, aut minores λ alio in s in hoe si ea est raritas, quanto grandiores habet bullas. tanto magis rarescere diei debet, ut ipse arguebat num. Is g. . M ult .de ligno ec vitro. dicimus etiam, quod lignum di eitur magis rarum , quia plures habet porcis; vitrum vero densun , quia pauciores habet potos, sumendo ratum, de
densum minos proprie. Plo quo Sello
78쪽
sello ex Angest. lib a. de Form. prop. x . dub. a. quod rarum, de densum sumi multiformiter solet, quae sola fuit causa deceptionis multorum. Interdum sumitur rarum pro eorpore poroso, ut sumpst Arriaga in exemplo de ligno, de vitro . Interdum pro eorpore non sei sed contexto. In quo sensu pannus solet diei in filis rarus. Interdum pro eorpore rimoto, qualiter aediscium semoto cemento temporis injuria dieitur rarum. Quarto pro eorpore laxo, &fluido, aeseluti inconstanti. Quoto demum proprid, de in rigore philosophieo , ut accipit Arist. . Phys tex. II. pro eo, quod parum habet materiae sub magna dimensone, ut nu- pertiis diximus in exemplo pulveris tormentarii ; sentdensum ἡ eontra illud est , quod multom habet materiae subparua dimensione. Et haec est propria aeeeptio hujus termini, at non quando accipitur pro poroso, quia polosum non dicit ut habere palum materiae, sed multum materiae; quia ultra propriam, habet etiam extraneam, de peregri
& rarefactio sat per ingressum, de egressum eorpusculorum facili lis exponitur , quomodo eveniant . Primo namque Dei id intelligitur, quomodo unum empus rarefiat indemnis denter ab eo, quod alterum condensetur. Siquidem quando Intra cubiculum ben/elausum aerenditur stupa, & rarescit aer, ubinam est eorpus, quod condensetur λ Hoe autem
defendi in aliis minim8 potest senientiis, quia nequit stupae
materia maiorem oecupare loeum, quam antea, nis vel penetret alia eorpora, vel et illa locum cedant, se contrahendo, quod debet fieri per eondensationem illorum: at in sententia ista optim/ defenditur. Nam U. G. stum rar, scit attrahendo ad se aliquas aeris partes, tum caetera coris pora suam retinent extensionem. Etenim ab aere esse all- quid sublatum, quod intret potos, non facit aerem rema nentem rariorem, nee densorem , sed paulo minorem , quam antea. Sic etiam dum aqua eondensatur, dae ab eius potis exeluduntur partieulae aeris, istae adduntur toti aeri, de illum in eadem laritate relinquunt, licet per additionem
Seeundo. In teli igitur, eur eorpora dura ut serrum, lapides&e. etiamsi id ardeant non rareseant; ratio est quia rarefactio non st nisi dissoluta inter aliquas partes unione, Et intrantibus eorpusculis; eorpora autem dura unionem. amittere nequeunt, nisi prios nimia vi ea loris reddantur
svidat tune enim, quia facilὰ partes possunt separati, suntrare actionis capaces.
Tertio. Demum intelligitur eur caloris si rarefacere, frigoris condensare; quia nimirum calor sejungit, & dl Deontinuat partes, ut intret aer; frigus vero unit depellendo
Resp. ad a. negando, quod extare possit rarefactio unius emporis sine eo, quod alterius sat condensatio. Quemadmodum namque eorruptio uni us est generatio alterius, de decinita; diminutio unius est augmentatio alterius, de econversor ita tarefactio unius est alterius condensatio. Ad
sum adductum dieas, quia tone eondensat ut aliquid aeris in angulis, ad quos per anti peristas m clauditur aliquid frigoris . QuM s magnum esset incendium , soras violenter erumpetet , ut palam est in bombarda elim pulvis
Ad a. Resp. verum esse . quod durities in eorporibus i m. pedit rare iactionem , fle fluiditas ad eam conducit . non tamen ob adductam ab aretuente rationem, quia nimirumst neeessalia partium ditantinuatio, sed qtita ad raresactionem, & condensationem ut effectus consequitur motus
primo partium ad partes loci, & deinde totius: Undd partes ita debent in. ieem esse dispostae , ut una possit alimri redere; quod impeditur a duritie, de consistentia eo potis Ad 3. Resp. quod causalis producta ab arguente . quare
calor rateticit, ec frigus ecindensat, non est vera; sed ea salis est, quia ealoris est, per suam alterationem producere qualitatem moventem partes eentro ad ei reum serentiam, eas leviseando; stlgiditatis vero a et reumferentia ad cenistrum, eas quodammodo aggra Wando, de comprimendo. Praeterea ad a dc 3. Resp. cum Guerinois, etiam perminso, dc non conee G, intervenire huiuseemodi diseontinuationem, de disjunctionem, adhue non sequitur, eondensationem , dc rarefactionem fieri me egressum , aut ingrensum eorpusculorum, saltem forma liter . sed duntaxat conis
secutiud, quia hujusmodi corpuscula, ut ingrediantur sup sns Universa Psit Tom. III.
ponunt illam diseontinuationem, de seiunctionem, adeo.
que supponunt rarefactionem, aut condensationem.
aut deperditionem quam iratis toralis , aut partiatis.
lege apud Guerinois hie g. r. Ac apud Cas. Prob. quoad p p ptimo. Si hisce in mutationibus tota destrueretur quantitas praecedens, dc nova produceretur, raresactio , fieret in instanti; sed hoe falsitatem redolet rergo Ecet Min. certa habetur , com rarefactio sit motus continuus. Mai prob. Si in tempore seret, jam quantitas nova esset eomp. ssibilis, saltem secundo maliquam partem cum quantitate veteri secundum aliam partem. Qutid esteontra istam sententiam, quam resutamus; quia hae in sen. tentia trita quantitas praecedens est terminus . quo, fle quantitas recens est terminus ad quem : isti autem termini sunt pensilia incompossibiles seeundom totum , dc secundompartes, ut in cujuscunque mutationis terminis palam est. 3I. Prob. a. Λlici communi ratiocinio, quod ad hane formam redueit Gi erinois . Nullo ex eapite potest otiri quantitatis antiquae in eo ore rarefacto , vel condensat ruina: ergo ista non petit. Prob. ant. Non perit ullum aecidens, nisi quia vel advenit subiecto aeeidens eontrarium quo pacto irruente calore petit frigus vel quia perit acetiadentis subiectum t quo pacto pereunte ligno perit color, quietat in ligno a vel denique quia amovetur. aut interiit ea uinia, quae accidens conservabat quo pacto petit calor inasua amoto igne, qui ea lorem in aqua fovebat nee alius est assignabilis modus destructionis aecidentium ; sed in rarefactione, de eondensatione non advenit aeeidens vetetiquantitati contrarium ; quia una ex quantitatis proprietatibus est non habere contrarium ; non perit substantia , quae rarest , vel eondensatur ; nec denique petit causa. quae antiquam conservabat quantitatem ; quia ista erat Deus aliis eum eausis universalibus , quae non deficiunt i et-
I a. Prob. a. Quo ad eandem p. Uel una, eademque materia, si τe substantia est capax maioris, & minoris quantitatis , vel non. si secundum: ergo nequit advenire major , vel minor totalis quantitatis sine additione , vel subtractione materiae, nimirum substantiae. Si primum, frustra adisditur nova quantitas totalis destructa ipsa praeeilitanti .
Siquidem quantitas potest fieri maior praemistenti per solam additionem novae partis quantitatis, de minor per partis
t 3. Prob. Demum qud ad eandem p. mira in quantitate reeipiantur omnes quantitates sensibiles, si in rarefactione , de eondensatione foret alia numero quantitas totalis, essent aliae numero qualitates sens biles , seque in vino V. G. ratefacto non idem esset color, non idem sapor, qui in illo
pro hae etiam eomprcibanda parte valere potest. de quidem esseacitet ratio, quam num .sequenti A. pro R. p. ad
ducemus. Undὁr Prob iam quo ad a. p. primΛ . Inconveniens, imo impossibile saltem naturaliter est, fieri penetrationem, velaeeidens stare sne subjecto; sed alterum eκ his inconvenientibus sequeretur, si in rarefactione partialis acquireretur quantitast ergo in rarefactione non aequiritur partiali quantitas . Prob. min. Ubi nova acquiritur quantitatis
pars, sine eo, quod nova aequiratur matellae , ides subissantiae, pars, necesse est, qu5d nova illa pars si absque subiecto, vel penetretur eum priori quantitate; sed in rare. factione non aequiritur nova substantiae pars r ergo &e. Nin. nitet ex dictis s. r. num. r. & eonceditur ab istis Adversariis Mai. autem dilucidat ut . Quandoquidem subissantia illa iam suam habet quantitatem , adeoque s nova uantitatis pars in eadem subiectaretur substantia, jam ea-em numero in substantia duae extarent quantitates, & quidem penetratae, eeu eodem in loco cum subjecto existentes: ergo esim non aliud sit excogitabile subiectum , vel manebit absque subiecto, vel eum alia penetrabitur quanti tale.
79쪽
Quae ratiocinatio iterum evincit, nee quantitatem tot lem masorem produci destructa priori minori. Siquidem secundum illum eueessum deberet manete sine subjecto , vel
penetrari eum aliqua sui parte.
Cons Quantitas est proprietas substantiae materialis; sed
in rarefactione non acquiritur n iva substantiae pars, ut vi dimus f a. num. I. ergra neque nova pars quantitatis. Prob.
conseq Etenim quia quantitas est proprietas. substantiae ,
non aequititur nova totalis quantitas ubi nova totalis non aequiritur substantia: ergo propter eandem rationem ubi nova partialis non aequiritur substantia, nec nova partialis aequititur quantitas.
Mirum quam molesta Hostibus haec fuerit rati inatio , qui propterea varias ingressi sunt vias, ut fugam arripe. rent. Igitur Ptimo respondet Faber Seotista , quod substantia praeexistens fit maior per rarefactionem ; idcirco quantitas subiectatur in majori substan Ma . Sed Contra. Substantia licet sat maior quantitat ivd, non tamen fit major substantiative, hoe est non acquiritur aliquid pleis de substantia r ergo non aequirit ut aliquid, quod sit esse subjectum illius partialis quantitatis . ob idque res ponsum hoc mera videtur principii petitio. Siquidem hoe i l. lud est, quod probamus, nimi tum quod nequeat fieri major per majorem novam quantitatem, quia non acquiritur nova substantiae pars, secus aggeneratio esset, & non rare.
Seeundo. Respondet Pontius, novam quantitatis paristem non recipi in substantia corporis rarefacti, sed in cot- pustulis, intra poros intromissis. Sed Responsum hoe licit jam labens ex dictis si a dc 3. n. . ubi hujuscemodi corpusculorum intromisi ionem oppugnavia .mus, ulterilis illud impellit Guerinois . Siquidem quodlibet ex eorpusculis illis suam propriam habet quantitatems neque enim naturaliter dati potest eorpus quantumvis mi nimum sine quantitate, si istius sit rapax, see snee ut intra poros intromissum poterit esse quantitatis subjectum ergo si in illo nova reciperetur quantitas, vel quantitatis pars, essent simul eodem in corpulculo duae quantitates ,
Tertio . Respondet Basellus Motissa & Bitag. quod
quantitas superveniens Deit unam quantitatem totalem eum
praeexistenti, lieiti maiorem , propterea idem habet subjectum, sicut eum Charitas augetur in anima. Sed Contra alius Nupetus Semita Mastrius exurgit, eos
contemnens tanquam non assequentes vim argumenti ; quia
quantitas adveniens lieὰt si homogenea , di unum eumptiori consituat unitate integritatis ; adhuc tamen est rea
si ter distincta 1 priori, quae praeextitit, ec iterum separari posset, quaeque proinde distinctum petit subjectum , ne eum
alia penetretur i scut una aqua alteri superinfusa , utique cum ea unam constituit aquam unitate integritatis, sed quia
est realiter ab illa distincta loeum quoque distinctum postu. Iat ; de scut hae e aqua illi addita non posset sne penetra.
tione in eodem poni loco ; ita dioendum de posteriori quantitate addita priori , quod nimirum nequeat sine penetrati ne idem informare tu ectum . Quatio. Respondet Tataretusseolista, quia quantitas praecedens rate factionem inhaeret post rarefactionem ipsi toti sevi prios, sed eum alia acquisita est una nova magni istudo , quae duae sumetunt denominare simul subiectum lai istum, de neutra illarum se sola sinceret. Sed Contia idem insurgit Mastrius, dicens, quod neque Tatar. vult vim nostri percipere rati init. Quandoquidem tametsi verum foret, quod quantitas non sum eiat dare si, lecto tantitatis denominationem, & quod quantitas praecedens adhue post rarefactionem Inhaereat toti ; sed dissi. eultas est de subjecto, eui inhaeret quantitas ad Weniens. Nam si est idem totum, vel aliqua ipsius pars, jam cum ante rarefactionem nulla pars ejus esset sine quantitate , tune duae quantitates in eodem erunt sub ecto, proindeque
Quinto . Respondent alli, quod rati inatio nostra su ponit salsum, nimirum supponit, quod quantitas illa , quae additur priora, addatur vel per superpositionem, ita ut adaequa te sele penetrent in eadem materiae, sive substantiae parte ; vel per iuxta positionem, itaui quantitas ad τeniens per se subsistat sine subiecto. Haee autem suppositio verita.
tem non redolet, quia neutro modo quantitatis pars nova
additur ptioti, sed additur per quandam veluti mixtionem, re confusonem cum partibus quantitatis praecedentis, itant seri nullatenus queat distributio illa partium quantitatis M. vae, de veteris in nostra probatione facta ; quia nulla pars substantiae assignari potest, quae non utramque possideat quantitatem . sed Contra idem exurgit Mastrius, ct ostendit , quod velint, nolint, altero illorum modorum seri additio debet . Etenim quantitas nova, vel continuatur veteri per totum subjectum ulla absque interruptione, staut nulla sit substantiae pars, quae utramque non possideat quantitatem . Et se additio set veluti per luperpositionem. Vel neutra est alte. Ii continuata per totum, ita, quod quantitas praecedens se retrahat quibusdam a partibus substantiae, quas pilos insol-mabat , ut locum iubsequenti faciat. Et sie additio fiet petjuxta postionem . Si sat primo modo sequitur pen tratio . Si secundo inodo sequitur transmigratio quantitatis de subjecto in subjectum naturaliter. & ulterias etiam hiepenetratio, quia quantitas quant sim se retrahit occupat lo cum, quem prilis non oceu pabat, quique ab alia occupabatur , I adhuc occupatur, parte. Demum respondet Camerat. penetrationem attendi in ordine ad locum, noti iti ordine ad subiectum. Sed Contra idem insurgit Nastrius, dicens, sit volum hoe esse. Nam si duae quantitates eidem eo incubant subiecto : ergo eisdem correspondent partibus loca, adeoque pe
s. Alio etiam ratioeinio Prolae el.Si in raresactione acquireretur,ec in condensatione partialis deperderetur quantitas, rarefactio non distingueretur ab augmentatione, nec condensatio a diminutione.
Lx tiocinationem, in qua dicebamus, quod nequit nova quantitatis acquiri pars, nis & maeriae pars nova ac-quitatur, nimirum substantiae. Potest major acquiri loci. sis extensio, saltem de secundatio sne majori quantitate in rate factione : ergo etiam maior quantitas partiat. s absque nova partiali substantia. Prob. eons . Sicut quantitas sequitur ad substantiam, ita extensio localis ad quantitatemi; ergo si die. Resp. nego conseq. diserimen est, quia quantitas ad ma
toris localis extensionis acquisitionem aptat ut per qualitatem, quae acquiritui in rarefactione , ut dicetur s. shquenti. Non sie vero substantia ad susceptionem malo. ris quantitatis partialis, quia nullum accidens, adeoque nulla qualitas potest naturaliter reeipi in substantia antecedenter ad quantitatem, quae in primum accidens prae dicamentale. Contra. Tota ratio nostra , quare nova nequeat acquiri partialis quantitas, absque eo, quod nova acquitatur pars substantiae erat, quia fieret penetratio ; sed hoe idem inconveniens sequitur, nisi nova acquiratur partialis quanti . tas : ergo in eundem semper impingimus scopulum . Prob. min. Si per rarefactionem nova addatur ubiratio, vel haee est in eadem parte quantitatis eum praeexistentibus, vel in alia. Si secundum, ergo additur nova pars quantitatis. Si primum, ergo penetratur in eodem subjecto eum ubicatio nibus praeexistentibus, di sie non majorem constituent ex
tensionem . N. insuper duo accidentia solo numero diuincta eidem coincubabunt subjecto. Consi. Qualitas non habet vim impediendi penetrationem : ergo daretur adhuc penetratio . Prob. ant. Non
est qualitatis extendere, & ordinare partes in ordine ad lo eum t ergo &c. Secundo. Si per rarefactionem non aequireretur nova quantitatis pars, sequeretur, vel quod ante ratefactionem plures partes erant naturaliter penetratae in eadem loci pariste, vel quod post rarefactionem una pars replicaretur in pluribus locis ; sed utrumlibet est ine veniens : ergo dic. Prob. mai. Ante raresactionem vel singulae partes quantita. tisetant loratae in distinctis loci partibus, vel aliquae erant in eadem loci parte. Si secundum sequitur, suisse tune naturaliter penetratas. Si primum: ergo an id rarefactionem tot erant partes quantitatis locati, quot partes loci r et meum post rarefactionem novae aequirant ut loci partes sine
partibus locati, datur repliratio. Conseq. est exacta, quia
80쪽
seeunddm nos tot sunt partes eorporis prἰds densi , de postea fari: ergo si postea partes loci augentur non auctis paristibus lorati, sequitur pauciores esse partes tot potis rari , quam loci: ergo ut omnes Meupentur loel partes 1 talibus lorat i partibus , oportet, ut una illius pars si in pluribus locis , de se sequitur naturaliter replicatio. Resp. ad inst. nego min. Λd prob. dico, quod in eadem est quantitatis parte. Ad id, quod subinfertur dist. eonsequetis, s sciret nova ubicatio, de extenso localis entitati. ud , eoncedo, si duntaxat explicativ/, nego conseq. Non enim est nova ubicatio entitati v/, sed solummodo explicati v 8 virtualiter, nimirum est eadem ubi ratio. dc extenso. ut recenter magis explicata. ob idque non est neces , quod penetretur cum priori ubi catione , elim nihil penetretur eum seipsa; nee sunt duo accidentia. Ad r. Cnns permisso ant. nego cons . Com namque , uti flixi, nulla eveniat penetratio, non est opus aliquo penetrationem impediente.
Λda. nego sequelam mai. Ad oppugn. diei primodo meum Cau. posset, quod aliquae erant in eadem loci parte , non quidem penetratae, sed compressae, de eomplicatae . Praeterea dico, quod erant in loci partibus distinctis, dc nego id , quod inde infertur, nimirum fore dandam penetra
tionem . Ad prob. dico, quod partes lorati licit non augeantur entitatiud, augentui tamen explieative virtualiter. Et licti snt pauetores entitatiu/; sunt tamen aequales explica liud, terminat svἡ ceu pati v d, dc virtualiter.
Dices. Corpus per quantitatem est in loco entitativd , di formaliter, & non solam explicatis E, de virtualiter , sectis non distingueretur esse in loco eircunsetipti τὰ ab esse in loco desinitIψρ, esim vel Angelus Oeeupet locum viris
tua liter : ergo partes corporis debent commensurari loco , non tant sim explicati τὰ virtualiter, verum etiam entita inllud, deformat iter. Resp. dist. ant. absoluid. concedo, qu5 ad novum modum , nego ant. ec eons Llcρt namque ah tutd sit in loco entitative, tamen quoad nouum modum est in loco duntaxat explicativ/, terminati vh virtualitet , ut eontentum saltem e2plitati. 8 1 iaco. Angelus autem eontinet locum,
II. Arg. a. ex Pontio , volente , qu5d in ratefactione aequiratur nova partialis quantitas, quam dicit reeipi in corpustulis intro iussis. Nequit major aequiti localis extenso, nisi major aequiratur quantitas; sed in rarefactione ae-luitit ut saltem deseeundario maior extenso loralis: ergoc major quantitas. Prob. maj Non est possibilis novus es- sectus formalis absque nova sorma ; sed maior extenso localis in novus quantitatis esse lus: ergo Ece. Miri. enitescit . Nam extenso localis est effectus ouantitatis : ergo major
extenso erit novus quantitatis esseclus.
Resp. rem maj. Ad prob. nego min. Est namque solo mmajor, de nova explicatio eiusdem esse ius. Ad prob negri conseq quae ut valeret, debuisset se inserri rogo novis ex.
tenso localis est notus esseRtis quana raris. Non est autem nova, saltem novitate entitativa, sed duntaxat maior explieatio extensonis loealis , quae acquiritur de novo nouitate explicativa. Contra. Nova extenso localis supponit novam quantitatem e ergo pariter maior extenso localis maiorem supponit quantitatem. Conseq. est exacta, quia quemadmodum se habet novum ad novum , ita majus ad malus. Ant proh .
tum ex dictis, quia non stat novus esse ius formalis absque nova forma . Tum quia ex eo Thomissa probat, idem eorpus eadem cum quantitate non posse esse dupliei in loco s-mul, quia duplicem sortiretur extensionem localem , quae duplicem neeessario petit quantitatem. Resp. dato ant.nego eon seq. de parit. Discrimen est , quia nova nequit esse extenso loealis, quin sit nova entitat ivd, si opponens velit, quod ista recens, de alia prior extensioloealis sint duae extensones lorales, secos s eadem sint lo- ealis extensio, erit solummodo noviter maior, seque erit duntaxat major explicatio , ut vel nos impraesentiarum
lnst. Nequeunt esse duae lorales extensones, nis snt entitati se duae t ergo pariter nequit major localis extensio, nisi major snt entitati v/, dc non modo explicative. Resp. nego conseq. disparitas est, quia rei explicatio non ponit in numero eum ipsa te, esim rei expi icatio haud aliud fit, quam res explicata , de ita debeat esse de una re, quod non de alia . Si vero duae sint locales extensiones una pone. IMI versa Ph I. Tom. II L
ret in numero eum alla, seeos non essent duae. Maior auistem loralis extenso in casu nostro non ponit in numero cum illa minori, stelis essent duae saltem partiales. Et ut plenilis sat palam infirmitas huiusce argumenti, eul adeo fidit Pontius, scito, quM alg. hoc sol vendum est etiam ab admittentibus, aequiti novam partem quantitatis, de non substantiae novam partem; quia licet duplex quantitas necessatio duplicem supponat substantiam, adhuc tamen major quantitas. dc plures portiones quantitatis non supponunt plures materiae , sive substantiae portiones; eo vel maxim4 quod haee nova partialis quantitas nequit reeipi in eorpusculis intromissis, tamets ea admitteremus; quia Ista ceu corporea suam habent quantitatem: et go pariter esto duplex extenso localis necessatio supponat duplicem quantitatem;
no n tame n major extenso localis majorem quantitatem .
Dices ex eodem Pontio. Unieum medium inserendi malo. rem quantitatem sermaliter alicuius eo oris est ex maiori eius extensone locali: ergo maior extentio localis necessamo supponit maiorem quantitatem . Prob ant. Non alia ratione iudieamus , unum eorpus esse alio maius quantitative, nisi quia majorem occupat locum. Resp. quodam eum Nupero dist. ant.caeteris paribus, conis cedo , seclis, nego ant. de eonseq.Itaque eolligimus, unum corpus esse alio maius quantitati vh si eaetera sint paria , hoe est eum aequali raritate, aut dens tale, quassensu tangimus. Eam ob rem si videmus palmum aeris, dc palmum aquae, judicamus, majorem quantitatem esse in aqua in ordine ad se, quam in aete. Et smili et si eorpus aequaliter densum conspicimus maiorem occupare locum, insetimus , majorem possidere quantitatem . Et iterum adnota, quod haee oppugnatio militat etiam contra ponentes, quod absque nova substam im parte no vam aequirat quantitatis partem; quia non Inserimus, corpus
esse maius entitative laeundom substantiam . nisi quia est
maius alio seeunddin quantitatem. Nec dieete eum ponti iuvetit, quod tunc aequititur aliquo modo etiam nova subissantiae pars, nimirum acquiruntur illa corpuscula intromissa potis. Non, inquam. Etenim si unteum medium colli. gendi maiorem quantitatem est oecupatici majoris loci , opus esset ducernere quam sim loci occupent corpuscula, de
quant sim dilatentur pori; haec autem sunt insensibilia secundom Ponclum . a 3. Arg. 3. Corpus rarefactum, per rarefactionem ae-' quiri ova puncta e ergo dc novas acquirit quantitatis paristes. Conseq. est exacta, quia puncta e m sint terminus partium nequeunt stare sine partibus. Ant. prob Cera V. G. coagulata correspondet paucioribus indivisibilibus, liquefacta vero pluribus indivis bilibus loci; hoe est in cera coagu- Iata sunt puncta duntaxat correspondentia punctis dimidiae partis vatis, in liuuencha vero sunt puncta correspondentia punctis totius, vel saltem plusquam medietatis vas s. Quod idem praenitet in aqua, in qua congelata sunt puncta eorrespondentia duntaxat punctis medietatis vas s ; in eadem v rotatefacta bulliente sunt puncta correspondentia omnibus punctis totius vasis; sed idem indivis bile loeaii nequit cor respondere pluribus indivisibilibus loci: ergo dce. Min. prob.
Tum quia seelis extarent puncta inflata, quae nimirum. eoris
respondent pluribus indivisbilibus spatii. T una quia si unum indivisibile loeati eorrespondet pluribus indivisibilibus loci ,
jam corresponderet etiam parti mediae inter indi visibilia in teriacenti . Quod est absurdum: ergo dcc Resp. nego ant. Λd prob. nego maj. vel dist. loquendo de punctis determinatis, concedo, inde terminatis, de coin uss, nego maj. dc data min. nego conseq. Quamquam
etenim dum cera, vel aqua erat condensata , omnia M'Tela determinata corresponderent omnibus punctis determinatis medietatis illius loci; non tamen omnia puncta , quae vago, de confuso modo reperiuntur in partibus proportion libus ejus. Nam scut partes, hoe ipso, quod sunt magis eonindensatae sunt plures, quom partes proportionales loci eor- respondentis, qui supponitur ratus; ita in eis involvuntur vago, de confuso modo plura puncta atque adeo non erat inter illa omnimoda, di adaequata eorrespondentia. dum corpus locatum erat condensatum . Idcirco elim rarest obtinet puncta sufficientia ad eorrespondendum punctis alte. rius medietatis loci, eui coextenditur, ut V. G. cera liquefacta punctis illius alterius medietatis vasis, quam incipit occupare post rarefactionem. Contra. Casu, quo Uas eontinens ceram ponatur densus cera, vel saltem aequ/ densum, solutio haec minime