장음표시 사용
151쪽
per se primo seliasar ergo pariter ens animatum, &e. Min. ver4 prob. Quandoquidem de ente mobilF animato ut se nullibi astitur, quia in librisde sensu, & sensato, ac parvis
animalibus agitur de ente mobili animato Λnima duntaxat
sensit rice secunddm di versas species: ergo de ipso in eommuni agitur antumnodo in hisce tribus libris de Anima, adeoque tametsi volueris eos in spieete seors m ab altis, habebunt pro objecto adaequato sor mali quod mobile animatum ni se de Ii i sub quentes habebunt pro objecto adaequato,
Ne mobile animatum Anima sensi trice . 3. Probatur E. Ratiocinio , quo communiter utuntur sententiae nostrae autores. obiectum adaequatum s,t male
quod attributionis Philosoph iae est ens mobile in communi, sive corpus mobile , sive substantia mobilis, sive ens, sive corpus naturale iuxta di versorum di versa placita in physicae
pr: dromis recensita : ergo praesentis objectam operis debet esse eram cibile animatum, vel corpus mobile animatum, non vero sola Anima abstractive inspecta . Λnt. supponitureti ibi dictis. Consequentia prob. Opus istud, sive libri is i. quom Ocunque inspiciantur sunt parra, imo pars potis sinis Philosophiae, ut satis vidimus, & docet S Th. loeo nuper
relat , ubi oνὰine , inquit, ef is enitare praesar Iaree eae raras tνactatus de animalibus . seu de νebas animatis retgos&e. Prob consequentia. obiectum quippe formale quod partis subjecti vae cuiuspiam scientiae debet per se, dedi tectd participare rationem e mmunem totalis obiecti totius ieientiae, di per se directe sub eo eontineti ; sed quod continetur per se direct8 sub mobili ut se, de quod per se
directJ illud parti ei pat est ens animatum, non vero Anima: ergo sidce Mai quam Λdversarius nestat, prob. Inhoe etenim distinguitur materiale obiectum a formali, quod primum non petit per se patis ei pare, de eontineri sub objecto formali, benἡ veri seeundom: ergo dce. Respondet Adversarius , non semper requiri, quod prae dieetur in tecto de objecto partiali, sed satis esse in ob liquo. . Constans namque est, quod libet octavus Phys eorum est Phys eae pars quaedam; de tamen objectum ejus est, nonens mobile in communi , sed primus moicit , nimirum Deus, eum de ipso unicd agat; de nihil minos Deus non est in recto ens mobile . Item in Theologia sunt plures tra-cimus, quorum objectum non participat in tecto Deum, puta tractatus de Angelis habet pro Mjecto sotmali Ange tris , tractatus de virtutibus habet pro objecto virtutes .
Crantra, Tum quia mai. probata iam suit. Tum quia eientia, de obiectum debent invicem proportionati; sed
pals ista in recto, dc non tant lim in ob iquci participat e mismunem Philosophiae rationem, de directe sub illa ut pars continetur: ergo pariter formale tib ectum eius debet petis dilecte contineti toto sub totius Philosophiae obiecto. Tum quia s duntaxat in obliquo esset attingibile, nonnisi in obliquo sub totius obiecto eontineretur ergo elim si in recta attingi hi te ab hoc tractatu debet directe toto sub objecto eon. tineti . A liae oppugnationes apud Ca Winum. Neque dixeris, tractatum illum esse partem mediatam, de minus principalem.
Ne . inquam , id dixeris, Tum quia huius salsitas e κdictis enitescit . Tum quia tan et si pars minJs principalis si, per se adhue dire u , litat minus principaliter, aut inediatd , continetur sub Philosophia : ergo pariter eius objectum dὰbet diri ctd contineti sub totius Philosophiae Ob imo, saltem minus plincipaliter, & mediate . Non enim mediatii semper idem est, ae indirectd, e in seientia quae . libet attingat species obiecti , seu partes objecti divisio is med ante toto potentiali; & tamen speetes objecti subjecti. vas attingit per se, ac direct8. Tum demum quia tametsi minus principalis pars sit, adhue eius objectum ut quid mi.
nos principale continebitur per se, de direct d sub objecto
Instantiae adductae ad nihil valent . Negatur namque utrobique assumptum. Si quidem libet g. phys eorum quam vis agat de primo motote . tamen de ilici agit in oldine admotum, de ad mobile di ea de re Primus Motor est ob. tectum duntaxat per aceidens illius libri. Similiter Theo. logiae tractatus illi agunt de Angelis, virtutibus, dge. in
Remanet igitur, quod obiectum adaequatum quod Ege. hujusce tractatus sit ens animatum ; Anima vero erit ob.
j ccium adaequatum tantummodo quo . Eum ad modum,
quo coloratum est Obicctum adaequatum quod visus: e loe veto est obiectum formale qua . Et In hoe sensu in . telligendi sunt no1 rates, dicentes, Objectum sor male esse
solvantur argumenta ex isdoersa facta.
ε A Rg. h. Illud est operis huius adaequatum formale
quod objectum, cujus des nitiones traduntur, cuius ec proprietate,s demonstrantur in illo ; sed hoc est Ani. a, dc non animatum ens: ergo Anima, non veth ensanimatum erit Obiectum adaequatum sot male quod attribu.tionis holum s brorum. Pt , mi siquidem ab Arist. de.
finitur sola Λnima, ut pei spicuum set ex dicendis, Ec de ipsa Animae potentiis agit: ergo dcc Quidam domestios in disputatoriis congressibus respon. debat, quod ens animatum esto non inveniatur des nitum tribus in hisce libris, bene tamen in sequentibus. Vettim
absque sundamento responsum hoe ereatum extitit. Quaa.doquidem aliis in libris esto habeat ut des nitum ens anima. tum in particulari determinatae specieii nul l bi tamen etiam in eaeteris libris invenit ut destitium ens animatum in eo
muni, quod dicimus esse huiusci tractatus objectum. Bene verm extat hisce in libris destilia Anima etiam in communi. δε liter itaque Res p. communiter, nego min. Ad prob. dist. ant. sola Anima ur quod, ec in abs iacto, nego, ut qua & in tau
creto, quatenus per illam conitituit urens animatum, concedo ant. & nego consequentiam . Duplieiter po est sermaliqua definiri . Primo in absti acto, de tia quo. , scut ii des niat ut erispitudo, quod si eu-ι ius cap Ila Secundo
in eo ne reto, importando ipsam tir quo , Ecicit .compa
suum ut quod, ut si dieat ut, quod citIAitudo est e illvi curtas. Hoc seeundo modo des nitur Anima, de de illa
proprietates demonstrantur , sicque totum ens animat
Contrat. si Aristotelis intentum fuisset, hisce in libris
agere de ente animato, destitisset, non Animam si solde in concreto per eonnotationem ad eorpus, sed immeda t8 ipsum ens animatum in recto nominando: ergo si id nae iecit, ut non secisse constat , jam signum est, quod intra tum ejus, dcc Ant. prob. squidem Arist. quia in libris it parvis animalibus intendebat demonstrare passiones ipsetessi animalium, demonsttavit, non de eorum sol ma ut γε mordine ad ipsa animalia ut quod, sed imine dia id de ipse animalibus in recto ea nominando. Similliet in libiis de sensu, & sensato. quia intendebat agete de ipso sensu, tisensato , explicavit definitiones , proprietates , die. Mosensationis, aut sensibilitatis tia quo in ordine ad ipsum is sum, de sensatum tis quod, sed ipsum sensum, fle fetu tum immediatd in recto nominavit , ut videre est, s ipse vidi. Ea de re nominantur etiam libri de parvis aai malibus, de sensu , de sensato, non vero de sensatione, tibi alias tractatus iste de Λnima nuneupatur : ergo pati'ter s Ace. Meundo. Philosophus de sensu, de sensato ea p. r. qa 'niam, inquit, de anima secundum fessam riterni a tum es prιus in his tribMs Iibris Ace Quod explicans S. Th ibid/m subdit: Psilosophas Esiux ιι sisne eonfideram
An masecundum se quasi in quad. m ab ν Bion . seca η- do condiderationem facia de sis , quae sunt Animae secas
d. baee ad fingulas oecies animatium , ω plantaram.
Haee ille subsumitur min. Sed sumpta Anima secundem itin quadam abstractione sumitur, non tit qua, & in concre to, bene vero tis quod , de in abstractor ergo di Tettio. Eciam perniasso quod Λn madefiniatur a Ide quod proiit se de illa demonstrentur proprietates ἰ tam corpus phy ficum orgameum . quod idem est, ae eas ani matum, importatur duntaxat in obliquo, de sola Anima in recto importatur, eum definiatur Anima actus ea Mus sies, organieι, dcc. ubi eorpus physi eum importatur lacasu obliquo, com importetur in genitivo casu. dc solua
casus nominativus sit casus rectus, ut cuique vel Gramma'ticunculo notum est; sed obiectum inimale qaod est id, quod in recto definitur, de de quo in recto a scientia demos' luantur proprietates, cum attingatur a scientia in recto st
152쪽
speelseativum i ergo qaom Munque loquamur semper insubsilens est responsum nostrum . In tantum autem ea in des nitione erispitudinis V. G. est a pitudo es eapillus etiνvus dieitur definiti erispitudo in concreto , ut qua, de subjectum vir quod a quia in recto
nominatur tanquam genus ipse capillus. Λt non ita evenitio des nitione tradita de Anima respectu eorporis , aut etiamentis animati: ergo dic. Rei pondeo ad a. nego ant. Ad prob. nego consequentiam , de paritatem. Discrimen eli, quia praecipui veterum Philosophorum errores fuere ei ira Animam , dc non cirra explici tumentis animati conceptum. Quod non militat de par vis animalibus. sensu, Ec sensato, ece. Ideirco explieite nominavit Animam, non vero animatum ens .
Cuius signum est, quod pollea definiendo vegetatricem Animam, se eam definiuit r erit ut que prima An magenerat dum ejus , quati est ipsa. Ios . eadem disseultas, idemque error est de Anima , qede ente animato, nec minlis des niendo ens animatum, ac definiendo Animam huiuscemodi Oeeurrebat erroribus et ergo Ece. Prob Λnt. Eos animatum constituitur per ipsani Λnimam, estque Anima ipsa in eo telo , quia ecinstitutivum, & eonstitu uni unum, atque idem sunt. Praetereas eorum Philosophorum errores fuerunt circa Animam, iam iptorum fuit intentum agere de Λnima, non vero de ente
animato, adeoque oc ipsi censuerunt, horum librorum objectum esse Λnimam. Rei pondeo, implicit/ quidem hoe totum verum esse, at non explieitd. Et I quia Philosophi illi erravete circa Animam, explieitd eam nominando, Idoreo dc Arist. se se gessi, eos refellendo. Quant sim vero ad id, quod de illo. tum Philosophorum sensu subditur ei rea huisce tractatus Objectum, d eo parom, imo nihil nostium interesse ἔ quia eorum vestigia declinamus. In hoc autem Philosophus eos non refutavit, quia fortassis ceu modici, dc sere nullius
Resp. ad a. eommentanda utriusque Magistri aut horitatem eum distinctione, ita quod determinatio , de consideratio de Λnima seeund lim se, & in quadam abstractione fiat de objecto adaequato totali, nego, tanquam de Olae
elo partiali, eoneedo malaeum min. de nego consequentiam . Qua eM re habes, quod rationalis Anima etiam a corpore se una a spectat ad Philosophiae obiectum, non quidem
inadaequat/ inspecta secundam purum immaterialitatis gradam, quo pacto ad Meta physeam spectat, sed adaequald
secunddiri gradum immaterialitatis incompletae , seu ut forma si completa, idest ut forma incompleta est , S pars co notatis eorpus, ae dicens ordinem ad intelli pendum dependenter a Phantasmatibus. Status namque separationis est Animae rationali abloluiὰ violentus , dc duntaxat ex suppositione naturalis, ut dicemus in Metaphyseaq. 3. Et nota, quod in sententia prostente, ens animatum esse obiectum hujus tractatus, non sumpti seorsim ab aliis libris, sed duntaxat inspecti ut eomprehendit creteros . steriores libros, praefata aut horitas nihil salet. Ad 3. in primis dist. mai. in prima des nitione transeat, in seeunda definitione, nego maj Deinde distinguo eandem maj. quantum ad id , quod verba sonant transeat , quantum ad id, quod senius sonat, nego mai. & disinctamin. nego consequentiam. Quamquam etenim re vera eorpus phy iacum organicum idem sit, ae ens animatum ; tamen explicite hoc non importatur, sed duntaxat implicite, defit sensus, quod Anima est ens animatum, quatenus eκ ipsa, ct ex eorpore organteo consatur ens animatum. Ad
disserentiam illius definitionis, in qua, dicitur, quod Itiates actus preo eui, calον es actus e IIvi, dic. in quibus explicitd nominatur in obliquo ipsum lucidum , de ea lidum.
Non velo ly eorpus organicum dicit explicite ens animatum . Dixi transea ι, quia te vera ens animatum in illa des nitione quantum ad pura verba nec in recto, nec in . Obliquo, sed tantum modo importatur quantum ad senium , dc
euidem in tecto. Quod factum est a Philosopho , ut dire-ud contra veteres philosophos dimieatet. r. Arg a. Λdaequatum se lenitae objectum illud est, in quod omnium eorum, quae in scientia tractantur fit resolutio ; sed id, in quod fit resolui in eunctorum . quae hisce in
libris pertractantur est Λnima : ergo die. Prob. min. Aniema est radix omnium proprietatum, nimirum potentiarum,
quae in praefatis demonstrantur libris. Resp. dist. maj. In quod si ultima resolutio ut ea ad , Bora Umoersa Psu. Tom. III.
concedo, ut qua, nego mai. de distinguo min. st in Animam tanquam in id qua , concedo, tanquam in id quia , nego min. & consequentiam . Quacunque in scientia alii-gnanda venit ratio formalis ob qua, quae dicitur obje.elum sot male sub qua r alia ratio sormalis qua, quae etiam dicitur objectum formale qua : dc tandem ratio soamalis ρώ. . de solet dici objectum quod . Eum ad modum, quo lux V. G. est ratio formalis sub qua , color tatio formalis
quia dc lucidum coloratum ratio formalis quae potentiar vl-
suae . Sie ratio formalis fias quis totius Philosophiae est ab .st tactio ab omni materia lingulati, ratio formalis qua est mobilitas ut sie . seu sorma ut se eonstitutiva entis mobilis dc ratio formalis quae est ens mobile ut se. In nostro itaque casu ratio sermalis 1, 5 quis horum librorum est patiter abis fractio ab omni matelia sngulatii obiectum formale quacst forma constitutiva talis entis mobilis, nimirum motu vitali, videlicet Anima : obiectum sot male oviod est ensmobile animatum. Anima igitur est id , in quod ut qua fit ultima resolutio proprietatum,quae hie demonstrantur. Ens vero animatum est id, in quod vir quod si talis resolutio . Ob idque duntaxat sequitur, Λnimam esse objectum adaequatum formale quo. Dices. Extat Anima aliqua, quae est radix, de principium harum proptietatum ua uod, nimi tum Anima tationalis r ergo Io illam ut quod poterit seri ultima resolutio earundem.
Resp. dist. consequens in illam ut quod tanquam obje-Hum adaequatum, nego, Inad quatum , & partiale , imodi principalitatis, eoncedo consequentiam. Responsum ex dictis clarescit; eo vel maxime, quod potentiae sensitivae dimanant a toto, nee proinde remanent in Anima rationali separata, ut in Meth. q a 3. videbimus. g. Λrg. 3. Illud est obiectum adaequatum formale quod attributionis , dependenter a quo omnia attinguntur sedens animatum ecignoscitur dependenter ab Anima, non vero d contra di ergo dce. Prob. min Eris animatum in ra
tione talis dependet ab Λnima, elim habeat esse ab Anima e ergo Ace. Resp. nego min. Potios namque dyonuerso rinima attingitur dependenter abente animato, quia pars ordinatur ad totum, de dependenter ab illo cognoscitur, non e contra. Anima autem se habet in pars, fle ens animatum ut totum. Ad prob. dist. ant. dependet ah Anima constitutivd, eo evido, ordinative, nego ant. de consequentiam. Ens quippe
Ammatum non dependet ab Antina ordinativd , quasi quod ordinetur ad illam, & propter illam attingatur , sed
dependet eonstitutivd, quatenus per Tam constituitur ens animatum. Sumpta au: em dependentia hoc modo . Anima non ponit innumero eum ente animato, quia constitutivum, dc constitutum unum, atque idem sunt, ut etiam dicebamus a. PhyLq 4. art. a.
Dices. Cognita Anima eum suis potentiis iam habetur
notio cunctorum, quae dignoseide ente animato possunt :ergo tota objecti ratio in Anima sta est. Resp. dist. ant. cognita Anima veluti abstracti νῆ, nego , conereti v8 , eoncedo ant. dc nego consequentiam .rit Anima concretive sumpta nil aliud est quam eas
9 Λrg. postremo . Selenita denominatur a suo obiecto formali qaod ; sed tractatus iste inscribitur de Ani.
ma : ergo dce. Resp. nego maj. Si universaliter loquatur . Nonnunquam si quidem desumitui ab obiecto partiali principalitatis. Sie Metaphysea inseribitur scientia de Deci ; de tamen ob.
jectuna eius adaequatum non est Deus, qui est ejus objectum principalitatis duntaxat. Ea de re ad summum sequitur ,rinimam esse objectum pati tale prineipalitatis, at non adaequatum horum librorum Io. Gl ira edi piae latis. Animam esse objectum , non adaequat um tormale quod hujus tractatus, sye seu sim, s-ve collective uti, cum altis sequentibus libris sumpti ; sed
tantummodo inadaequatum, lic/t prinei pale : Ze ad summum adaequatum quo. Et de obiecto adaequato qua dunta- taxat loquuntur sorsan Thomiliae, qui obversa pro parte citant ut , praesertim vero Io: a S. Th. cum explesia non
nominet objectum quod, ec alias inscriptionem ponat de
eme mobin animaro. Idcirco divi in conclusone non δε- iam Animam, veνumella meus animarum esse objectum adaequatum formala quod, ut utrumque eomprehenderem, neutrumque seorsim esse adaequatum innuerem .
153쪽
Ui modicus adeo haberi consueuit liber isse ,
ac per pauca absolvi, non adeo breuis hisce temporibus evaderet . ni erim plura hic dinserenda ventilata suissent 1. Phys agendo de ea usa sciati, ae ibi art. 3. de agentibus propter snem; necnon alia ventilanda serent infra lib. a. q. E. art. a. quo ad Ρ;antarum, ec Brutorum vitam. Equidem quondam apud Universos exploratissimum crat, ac dubio procul, Animam extare , Ac unus dista. Nar nomine Phthiota teste Dic earcho apud Ciceronem , Animam extare denegavit . Et iste ut delirus habetur , quamquam eum exeuset nonnemo, dicens philosophum
de poetam fuisse, ae poeticE, seu sabulosδ loeutum. Asthisce diebus non pauel turpem adeo Phthiotae prostent ut errorem , Cartes ani nempe, qui Brutis vitam , Et se n. sum denegant . adeo de Animam, quam de Homini de
negarent , ni Eceles ae anathemata eos terrerent.
Quo ad Bruta jam nitet ex dictis locis nuper citatis , fleIterum dicendis ubi etiam de Plantis. a. Quo ad Hominem sero Phthiotistas saei lida foret re darquete . Quandoquidem per Animam ncis nil aliud in . tendimus quam prineipsum intelligendi, de sentiendi. Quod abnuere pratest nemri. Quando i Phthiota peterem num ipse intelligat nee ne λ Si sei ergo extat actus intelligenia di, ejusque principium . si nonrergo in spienter negat , eum sε intelligemia , sive intellectu, seu mente inops : Sl- militer s audit i ergo extat sensus auditus eum suo actu
sentiendi, adeoque dc eius principium. Si non audit, cur mihi respondet λ3. Pristorum autem errores fuere , non eirca Animet existentiam, sed eius eirca quidditatem , in quibus repellea.dis Arist. totum hunc primum impendit librum . Itaque cum Aristotele scito, Animam non esse huma. tum harmoniam, sue qualitatum, aut elementorum, qua compleuio nuneupatur , ut Pythagorea sensit secta, seces eum hujuscemodi eompostio , dc harmonia sit accidenta. lis dc non essentialis, nulla essentialis diuersias locum haberet in Λnimabus; imo Anima esset forma accidenta. iis , seque eor potibus . omnibusque formis inanimis do. terior. Sed de complexione, sive temperamento vide qeae dixi tib a. de Genet. de Corrupi. q. 3 in Praeloquio . scito praeteι ea, necesse aliquod movens se ipsum in eo . pote se ut quoddam in illo contentum veluti in vase quo. dam, ut sentiebat, ille, qui ad quendam ait loquere, vire tiriam , sciit de Ana satehus ; cujus placitum profi. tentur etiam non complurimi ex Hehraeis loquendo saltedide Λnima rationali de quo aliqua quaest. prima sequentiari. I. F. ad s. Non inquam, laeus animal non esset xl. vum , sed duntaxat continens quidpiam vivum . Eo vesmaximo quAd partium organietationes, quae sunt Anima effectus, oc non alterius sermae , in ipso ternantur eor . te. Praeterea eam tristatur anima, de eo us maeresca. Non se autem domus, aut Uas detrimentum patitur, chae tituatur homo in ea contentus.
Scito ulteri sis, nee esse corpus aliquod, quia sui lib. . uisum est duo corpora eodem in loeo naturaliter neqna. quam possunt; Anima vero Ac eorpus eodem degunt talo eo. videri potest S. . a. contra Gentes a eap. ε 3 utique
scito insuper , nec esse Sanguinem , tam videamus,
Sanguinem egulium non vivere. Demum recolenda sunt ea omnia, quae adversus Arru
mistas i. phys diximus. Et se satis de primo libro .
Eu hoe iseundo in libro habeb mus quae .s iones. primam de Λnima seeunddm se, Ac incommuni. Secundam de di Wisone, sue multiplicitate Animae . Terεlam de Animae potentiis incommuni. Quartam de Anima Vc petatrice, ejusque notentiis.
Quintam de Anima senstrice, eiusque potentiis. Sextam denique de speciebus intentionalibus.
De Anima secundum se, ει in Communi. DUas hae in quaestione a petiendae dubitationes υe niunt. Prima ; num Λnimae definitiones ex Arist. haustae sint idoneae . Seeunda ; In quo a non viventibus
Nam Animae definitiones ab Arist. 1νadiris eae actae fiat. I. I.
1VI rea ipsa. Et quae tam sublimia, tanque ab eon. dita dignos i , se ipsam deprehendere, ut par est, non potest, tam tenebrosa ejus quid ditas est. Ideiret, non pici pter lites , quae ejus habeamur de definitionibus sed ad matri, em illius essentiae illustrationem de illis disputa.
Attende igitur, quod prima Λnimae definitio ab Atist.
formata hie cap. r. est in terminis talis: An ma elata comor 3 , ps es , organici pote ni a vir m libeatis . Secunda, quam habet hic rex. 1a Ac a . se dieite ma est d, quo D v mus , sentimus , loco-movemur, e inretielmus primo.
Praefatae definitiones ιννσνesensibitis sunt . a. D Rob. Praefatae desnitiones euncta obtinent requis
L ta ad exactam des nitionem: emo optimae. Probant Singulas explanando particulas . Et primo in pii Iades titione dieitur actus. Quae partieula genetis sibi ita dicat locum , dc per eam convenit Anima omnibus comsormis sve substantialibus , sue arei dentalibus. Dicis etpνimus, idest primus simplieiter , 3c absolutἡ. Ob idque per partieulam illam differt ab omni accidentali forma , quae est actus seeundus. Quamuis namque forma nonnul la accidentalis queat dici actus primus erim paratisὰ s'eut potent iae, de habitus sunt quodammodo a clus primus comparativὰ ad operationem; tamen abst luid, de simp i citer sunt actus seeundus. Praeterea per particulam illam potest etiam distingui a forma inanimi quia Anima ita es actus primus . quod potest ab intrinseco separati ab actu secundo, nimirum ab Operatione, ut Anima intellectiva nonnunquam cessat ab actu intelligendi , & intendi ; sensitiva ab actu sentiendi, ut palam est inani' malibus somno coli epiis ; de Vegetativa ab actu nutri'tionis , augmeniat lcnis, dc generationis , ut in plantis
154쪽
Inanimata veri petit nunquam cessare ab operatione, nisi ab extrinseco impediatur, vel ex descientia alicuius extrin- seci, ut perspicuum est in igne, dc innuit Λris . hie tex. s.& D. Th. ibidem lin. i. his vetbis: seundum , quod Phι-tisopsus dieit , Animam esse actum prunum, non Iolam ιι disti uti ut An mam ab aRia, qtis es opeνaIIo , sed etiam ut .s uuat eam is formis , quae sempeν libent suam octisnem , nisi Impediantur. Dieitur Corρονιι , per quam particulam disseit Anima 1 formis completis , nimirum ah Λngelis , qui sunt a tuseompleti per se subsistentes, nullumqpe dicentes ordinem ad materiam insormandam : Anima vero est ineompletus alius, dc pars eorporis . Ubi adnotandum, quod Anima
dicitur actas eoνporis , non verA materiar ptimae ; quia
Anima potet considerari ac ut sorma est; de hoe pacto eius
proprium sulceptivum est materia r dc ut Anima est, videlicet ut tribuit gradum viventis; de hoe modo proprium, Immediatumque susceptivum ejus est corpus, idest eomp 'stum ex materia, dc serma , hoe est, Λnima ipsa ut praebente gradum corporei tat is, ut innuit S. Th. quaest. unica de spiritualibus creaturi sart 3. ad a. de exponit Cai tanus
in hoc libro cap. primo. De quo iterum g. sequenti 3. ad
Dieii ut physi, id est naturalis . Per quam particulam laeetnitur Λnima tum a forma arti sciati, V. G. formaCathedrae, quae est actus eorporis arti sciati; tum a mathematica forma, puta si quia, quae est actus corporis mathe. maiiei. At Anima est actus eorporis naturalis, quod est principium motus, de quietis, de radix accidentium sen-sbilium. D.citur Getan ei. Per quam particulam differt iterum formis inanimis, quae sunt actus eorporis physici naturalis, sed n an organici. Pet illam si quidem signifieatur, quod subiectum Aminae susceptivum debet ege heterogeneum, idest
habens partes diuersae rationis ad divertas eliciendas operationes : a.l emn s militudinat id modum, qum Organum Muscae deserinens ideil instiumentum musca se diverss in
partibu; plures, diversasque voces edit. Qii ur ut intelligas te to quod organi ratio duplex extat. Una acciden alis, quae piae statur a quantitate, caeterisque aecidentitius. de eotis uii praeci in hoc, quod partes habeam talem fguram . quantitatem, colorem, Jce. Altera suborantialis, eatis stetis in eo, quod organum si vivifieatum, si oe animatum ab Anima. Plinia non lusscit, eum in forma ei iam cadavelica cernat ut , sed utraque requi
Praeterea ad Uertit S. Th. quaest. uniea de Anima art. 1.
ad is . de Caiet. a. de Anima eap. r. quod lubiectum formas susceptivom duplex est, ins Orme unum. sormatum aliud. Ptimum eii illud. quod nihil habet deforma. q.iam tectis pit, solumque dicit sua praedicata propr:a. secundum est illud, quod una cum sotina s niseatur, seut v G. sucidum est subiectum luee sormatum. Ea de te inquit Da ct ire Sanctus ) in definitione Mimae interdum ponitur subjectum insorme , ut cum dicitur, quod motus est actus ex iis stentis in potentia. lux est actus diaphani, Ece. Nonnunquam sobiectum so matum. ut eom dicitur; quod motus est actos mobilis, lux ess ae ius lucidi, sive perspicui, calor est actus ealidi, dee. In data itaque Animae desilitione, quae dicitur actus corpor Is , sh si , organiel , dcc. ponitur subiectum formatum , nimirum constitutum tale per ipsam Animam. Dicitur denique pot/ntia vitam Babent f . Per quod diserepat Λnima tum a s arma cadaveri ea, quae est actus corporis, phy sei, organici; sed chm importet organi Eationem purei accidentalem non est in potentia ad vitam. Tum a Mima E nbtionis. intelligendo ly potentia de potentia proxima, quia Embrion dicit potentiam duntaxat remotam
Observandum est autem, quid duplex est vita, substantialis una, aeeidentalis altera. Prima est Anima ipsa, quatenus in eorpore est radix . de principium operationum vitalium . Seeunda est ipsa actualis operatio vitalis. Ly potent a vitam bis bens s sumitur pro vita , non substantialiscum ipsum esse organietatum sit ipsum esse animatum imquendo de substantiali organiratione ) sed pro vita aeclis dentali . Evae issima itaque est des nitio Ista. In qua licet nonnullae particulae videan uridem habere munus V. G. tum lyacius primus , tum ly ouaniel iaciunt ab inanimis formis
differrea tamen superfluae non sunt, quia sunt ad maiorem lucem esusdem definitionis Animae, cuius notio dissicilis
adeo est. Prob. 2. Primum ant enucleando singulas seeundae des-nitionis particulas . Dicitur primo Id quo, id est principium quo. Ubi ly pν neυIam generis locum obtinet, per sy vero discrepat a toto supposto, quod est prinripium quod , dc fit sensus, quia Anima est principium tormale qua intrinsecum. D.ffert quoque a causa eis cienti, quae est principium extrinsecum a quo: scut etiam a causa snali, quae est id, propter quod: dc demum a eausa mateliali, quae est id, in quo aliquid st. Dicitur postea ultimus ,
sentimus, tiro movemur, ef Inrelligimus . Per quas dictiones comprehenduntur quatuor omnes vitae gradus, qui
ab Λnima, vel colle livὰ, ut in Homine, vel di illud, ut in caeteris viventibus, praestantur ab Anima. Dicitur tandem pν mὸ , idest radicaliter, ad denotandum, Animam esse ptimum plincipium substantiale, dc radi eate, quo vivimus dee. ad differentiam potentiarum, & habituum, qui sunt principia proxima. Notandum circa ly vim mus quod dupliciter sumi potest . PrimA prout eommune vitae vegetamci, sensi rici, dc inistellectrici. Seeundo specialiter pro sola vegetatrice. Caseistanus vult. data in des nitione ly 1 mimus sumendum esseptimo modo. Ea propter dieit , definitionem eons stere in illa dictione millinus, alias vetd pati leuias esse stas dunia
taxat ad maiorem lucem . Velum reliqui omnes volunt, ly vivimus stare pro sola vita vegetati va. Quod colligitur ex D. Th. hic lib. a. cap. a. super rex. 14. ubi quod vivere , inquit , refert Aristoteles ad ρνιncipium tegetat itum , quia prius dixerat , quod vivere mos eν foe primυ timines omnisus Ditentibus . Ob idque D. Greg. Papa hom. as in Evang. ait, quod Homo habet esse e mmune eum lapidibus . vivere eum arboribus, sentire eum animalibus,
de intelligere eum Angelis. Ubi sanit ly visere sumit pro
vita Vegetatrice. Objicies ex Caieta no . Per omnes vitae piadus vivimus: ergo minos benὰ j vidimus rest tingitur ad solam vegetatricem vitam . Eo vel maximi quod rigetatrix vita est una ex vitae speciebus, at non genus. Res p. disi. consequens , quantum ad loquendi usum , nego, quantum ad rem, concedo ant. dc nego consequeniatia in . Loquendi igitur usus apud Philosophos est , quod res Imperfectiores nomine generico appellentur; quemadmodum Sus , quod omnium est animal impet sectissimum voci latur animaI. Quod etiam cernitur in Gregotii nupet alia tis verbis. Sic etiam Uegetatrix vita ceu omnium imperia..cti stima dictitatur nomine genetico, dc universali.
Levis alia objectio legi potest apud Cavitium hic.
Obiersantium argumenta sistinIur.3. A R g. r. Contra p. p. Concluson ἰs adotiendo ab vhi ma dictione non bend videtur appositum ly posentia mirism salensis r ergo prima Animae des nitio reprehens bilis est. Prob. ant. Corpus organicum Organs Zatione substantiali est actu , de non tant sim potentra vivens rergo Ece. Respondeo, nego ant. Ad prob. ex dictis num. antegresso dist. ant. est actu vivens vita substantiali, concedo, vita accidentali, nego ant. dc consequentiam . Ut namque prae deelaravimus in ptae satis dictionibus ly potens Ia miram sobentis stat pro accidentali vita , nimirum pro ac uallopetatione, sumendo operationes omnes vitales ut conveniunt communi una in ratione operationis vitalis, s ve sitae accidentalis, vel pro ipsis potentiis vitalibus, quae sunt viista accidentalis in actu primo. Eum ad modum, quo dum
dicitur, quod egentia U G. est in potentia ad esse, ly esse
lumitur pro esse accidentali, videliedi pro actuali existen. tia. Quamquam autem organi ratio substantialis idem si, ae vita iubilantialis, rem tamen idem est. ae vita acciden. talis. Ob idque ea pasta stat potentia ad istam. Contra I. Ly polent is vitam habens s in data desin ἱ-tione sumitur pro substantiali vitar ergo dce. Prob. ant.
Pet typot/nslis miram hab/ntis secernitur Anima a sol maCadaverica , quae est actus eorporis . physici quidem Organtei non tamen potentia vitam habentis ; sed subjectum Cadaveticae sormae nec ad substantialem . nee ad acci.
155쪽
ad accidentalem uitam est in potentia r ergo E con.
Secundo. Coi pus, quod est subjectum Animae est or. pam eum organi ratione substantiali, & accidentali : ergoci actu vivens utraque vita .
Respondeo ad i. nego ant. Ad prob. dist. pariter ex dictis maj. dii seri essenitaliter, nego , accidentaliter, concedoma j. cum min. de nego consequentiam. Essentialis inter Animam,& formam cadaveri eam disserentia in hoc sta est, quod Amma est a eius eoi potis physici organiet organi ratione substantiali; at cadaveri ea forma est actus corporis physici
organici Orgam etaii ne dun avat aecidentali. Per ly autemporent Ia ustam habentis diserepat tantunam do aceidentas iter. Adde, quod clim lubj tum cadavericae formae ad vitam nee substantialem, nee aecidentalem sit in potentia adhue dissert ab Anima, s sumatur etiam pro accidentali vita, ad quam nos est in potentia cadavericae formae subje.
hum . Ea de te argumentum retorquetur. Ad a. constat ex dictis, organietationem aecidentalem
esse , non ipsam vitam accidentalem, sed solummodo quantitatis es esum, non quidem quantitatis absolut8, sed ut eonsecutae ad sormam vitalem . Et cert/ dubio procul est , vitam accidentalem e me actualem operationem, ad quamens animatum esse in potentia inseiabitur nemo, ut sucu
leni liis dicetur caeteras enucleando particulas.
Contra . Per dictas particulas Anima essentialiter secer
mae definitio est essentialis . ergo tradi debet per id, quod facit essentialiter disset re, adeoque dce. Respondeo, nego ant. Ad prob. dato ant. dist. conse quensi tradi debet per id. quod facit essentialiter disserte quoad ea, in quibus eo sistit definitio, eoncedo, sectis, nego primam, & secundam consequentiam . Animae definitio uta est in prioribus partieulis. ill ae veto ultimae postae ne duntaxat ad maiorem lucem. Nec per hoe definitio illa est redundans . Non , inquam , quia tales particulae sunt neeega iae ad majorem lucem Animae, cujus persecta n
tio difficilis adeo est, ut veteres Philosophi in non leves la psi errores sint.
. βrg 1 Anima est actus primus materiae primae r e go non benε dicit ut actus primus corporis Prob. ant. Anima est forma substantialis ; sed serma substantialis est actussirimus materiae primae r ery &e.
Res p. ex dictis praeeedenti F. Λnimam dupliciter cons derari posse, nimirum ut forma est , & ut Anima est. Primit modo proprium eius susceptivum est materia nuda. Se cundo vero modo est materia ut informata ab eadem Λnima
solo corporei tatis gradu.Dices. Su eeptivum realiter distinguitur ab eo quod re cipit , esim nihil seipsum recipiat ; sed gradus corporis s ut insta suo loco contra Scotum dicetur 3 non praestatur ab aliis qua forma corporeitatis realiter distincta ab Λnima : ergo proprium susceptivum Animae ut Λnima est, non est
Cons. ex his, quae ibidem diremus. Ideo Thom ista exe.eratur formam eormieitatis in vivente, realiter ab Anima distinctam, quia sequeretur, Animam sacere unum per ac cidensdum advenit materiae jam constitutae per corporeita, iis formam ; sed tametsi susceptivum Animae esset eo pus, si ve materia ut praebens gradum corporis, Anima advenitet materiae, ut constitutae in actu per gradum ipsius corporis r ergo Se . Resp. ad a. dis l. mai. susceptivum recipiens aliquid absolut8, eoneedo, eum addito, nego mai Vel sub aliis terminis dist. mai. recipiens aliquid seeunddm entitatem .
concedo, tantummodo quoad aliquem gradum, nego maj. di data min. nepci eonsequentiam Materia namque ut petcorporeitatis gradum actriata recipit Animam, non absoluiste, di secundρm suam entitatem, sed eum addito duntaxat, Aseeundo in determinatum gradum, nimirum secundem gradum vitae. Ea de te eum hujuscemodi gradus non sint intei se realiter distincti, non sequitur, debere dati sormam aliquam realii et distinctam ab Anima praestantem esse eorporeum. Sed de hoe sermo redibit infra art. 3. per
Ad Cons ex ditendis art. 3. g. 3. ad a. arg. data mai dist. min. advenitet materiae constitutae in actu ab eadem Λnima, ut dante eorporis pradum, eoncedo, per aliam solis mam realiter distinctam ab Anima , nego min. ecconsequentiam. Tune forma facit unum per accidens, quando
eon venit subiecto eonstituto In actu per aliam sordiam te ali. ter a se distinctam. Quamvis autem Λnima adveniat mate. tiae habenti ecirporis piadum ἰ tamen gradus iste eadem ab Λnima praestatur. Unde aliter, ut supra, poterat min. dis ingui se i advenitet absoluti, & secundam entitatem, nego, adueniret eum addito secundam gradum magis fle. terminattim, concedo min. di nego consequentiam . si au. tem daretur forma eorporeitatis realiter distiina ab Ani ma, iam Λmma adveniret absoluid, & seeundum sui emi.tatem ipsi materia constitutae in actu, ideirco facetet unum
s. Arg. I. ad vel sus dictionem illam organici, Tum quia eorpus organicum organiratione substantiali idem pet. inde est formatissim/, ac visum : ergo nec secundum gla d tis est Λnimae lusceptivum, adeoque perperam diei tut
estis coπονιι ρλβι ouansci. Tum quia Λtima est sit. ma etiam sanguinis; & iamen sanguis non habet paries di. uersae rationis ; ergo Ece. Similiter plantae non habent par.
Resp. ad i. ex dictis retroacto 1s a. Animain definiti petsuum subjectum formatum, nun vero informe. Videat ut ibi. Vel diei potest, inspiei etiam subiectum informe, sed lunai ly au an cum dispost ivd, quia nempe Anima non in. troducitur, nisi ptilis positis dispositionibus ad organiratio. nem substantialem, seu ad vitam . Ad a. dico, quod non requiritur, omnes partes subiecti
Animae constare iterum ex partibus rationis diversae, secus oeulus,auris, dic. deberet constare ex partibus diversae raria.
nis; sed sat est, quod totum eonstet ex partibus diversae ratio. nis. Sanguis autem est una ex partibus totius, deiicd susscit, quod sit diversae rationis 1 eaeteris partibus. Quomodo all. tem partes istae differant inter se; dicet ut insta investigia.do, num in eodem vi venie lint plutes Araimae Ad id, quod de Plantis dicitur, concedo, non habenheterogeneas partes, acceptis partibus pro membris exitia. eis. Dico tamen, habere partes, idest potentias heteros neas, hoe est disersae rationis, nimi tum potentiam nulli. tivam, augmentativam, & generativam .
ε Λrg . oppugnando d:ctiones illas actas primas . Anima debet definiti per actum miselliorem ; sed persectior est actus seeundus mimo et ergo perperam dici tutactus primus. Mai tameetia est quam certum est, quod Anima est actus pei sectissimus. Min. proh a. Quod mines habet de potentialitate est persectius ; sed actus secundus minsis habet de potentialitate quam primus, eum mines reis linquat in potentia : ergo Ecc Secundo. Finis est petie clior iis, quae sunt ad finem ; sed operatio, quae est actus secundus est finis actus primi, juxta illud vulgatum unumquodquo es μυιeν suam operationem e ergo dcc. Res p. nego min. Ad t. prob dist. maj. Si sol eodecigenere sit id, vel latissimὰ, concedo, secos, nego mal didistinctamin. nego consequenilam. Quotiescunque ali qua sunt eodem in genere vel pressu, vel lati si mδ inspecto, tune quod minsis habet de potentia litate est persectius . Sic quia potentia, habitus, ct actualis operatio sunt in eodem penere latissim/ dicto, nimirum aceidentis , operatio est
simpliciter persectior potentia, ct habitu. At Deos si unumst in genete substantiae, & aliud in genere aecidentis, secus quodlibet accidens seret persectius substantia . ob idque i. phys. dicebamus , quod accidens quidem seeundi mquid est perfectius materia prima ; attamen simplieitet estim per Lilius , quia materia prima est in genere substantiae , accidens verti in genere aee identis. Substantia squidem excommuni ratione substantiae est accidente perlaetior. Qua ratione nonnulli etiam in nostra schola dicunt, intelligere actuale, non vero radicale esse constitutivum Di ψinae naturae, quia primum majorem exprimit ac ualitatem , di alias est in eadem linea lubstantiae. Respondeta. Caiet. dist. min actus secundus est pelle- hior inesse actus, coneedo, inesse entis nego. Veii,m responsum hoe, nisi ad primum redueatur, scutillud explicat Jo: S. Th. patitur inuantias ; Tum quia
tota essentia actus est in Ordine ad actuaridum e ergo nequit
esse pet sectior in esse actus, quin sit perfectior in esse entis. Tum quia actuare nihil aliud est, quam dare esse; sed Λni ina dat esse smpliciter persectius, qu1 in actus secundus :ergo debet esse persectior in ratiore actus. Et alias patitur instantias videndas apud Ovinum , de apud Comps, si lutas, sed non omni dissicultate evacuatas . Hinc s h. l. Phys quaest. s. atta. Iuttinuimus, existentiam nee etiam
156쪽
ia ratione ultimae actualitatis esse simplieiter essentia per i sectiorem. Ad a. prob. Resp. r. dist. maj. Finis ecus gratia, nisi cedo, finis quo , nego maj. ct distincta min. nego eonis. quentlam . operatio quippe est finis , non ecus erat atquem solum diximus a. Phys in prineipio quaestiuneu la . g. 1. esse simpliel ter persectiorem sed finis quo, quia nimirum est id, quo agens suum assequitur finem. Diees. Id, propter quod est aliquid non est solom sn Iati eao, sed unumquodque est propter suam operationem rei. go non est praecise sns s quo. I Resp. a. dist. maj. Si si tale intranstivi, coneedo, sidunarit transilu8, nego mai. & distincta min. nego consequentiam . Com fiamque dicitur, quod unumquodque est pro-ter suam Operationem, sumitur operatio, non intransti. ψε, idest se sola, sed una cum eo, quod suam per opera' tionem quis consenuitur.
Resp. a. quod illud axioma intelligitur de ptlneipio pro.
ximo operativo, quod ab operatione speciscatur. ω Tertio ex D. Tn. 3. eontra Gentes cap. I . de Caiet. Ibi - dem dist. min. Operatio seors m, de abstracti vh aecepta M. I, in concreto eoncedo min. Ac nego eonsequentiam. Senia: enim est, quod unumqucidque est propter ieipsum ut ope. u rans, ipsumque suppostum ut agens est ipsius Animae snis.
Λrg. s. ad idem . M actus eavis a non convenita animae rationali, sed Animae desnitio euilibet debet Ani
mae eonvenire: ergo non bene Ate. Prob. maj. Λnima tali
i. nalis est per se existeas, sed si esset actus corporis esset itiallor ergo M. Resp. nego mai Ad prob. data mai. dist. min. esset in alio ut subiecto inhaes ovis, nego, informationis subdistinguo ex indigentia, nego, ad dandum illi esse, concedo min. de nego e sequentiam . Animae rationali quatem,s su his, stantia est repugnat esse in alio ut in subiecto inhaesionis quatenus veri est perse existens s ι quod repugnat illi ense in alio etiam ut subjecto informationis tanquam ex iniadlgentia eum dependentia ab illo in esse. Λnima autem rationalis unitur eorpori , non quia illo indigeat ad esse , . sed duntaxat ut det illi esse. Dices. Aristoteles hie rex. s. aliquae t inquit partes Animae navius eoπον ι fana actus, de suculentlils infra lib. 3. inteIlectas sinquit es separatas , ef ualisus eo poris est inctus. Propter hoe non desuere, qui dixerint, praefatam des-nltionem convenire Animae rationali , non ut rationali
est, sed duntaxat est eminenter vepetativa , de senstiva est. At hce veritare caret, Tum quia Anima rationalis dat subiecto. non solam esse vegetati τum, ec sensti . um
sed etiam e te rationale: ergo etiam ut rationalis est vera Arma corporis . Tum quia etiam ut rationalis est, est τειra ΛΛlma, imo persectissima Anima . Re p. ad arg. nihil contra nos concludi, qu a Philos phi 1ntentum duntaxat est, quod intellectus, sue intelle-Ehi Wa potentia fidem die de ceteris potentiis, & habitibus spiritualibus non si actus eorporis, quia videlicet lotet Iectus non est alicujus eorporei organi actus, sevi sunt poteritias eum suis habitibus. Inst. a. Ideo in ellectus nequit esse actus eorpori , quia spiritoalis est, sed etiam Anima rationalis est spiritualis r
Seeotido . Si intellectus non esset actus eorporis, henduero Aralma , intellectus magis, quΛm Anima solet ab . fractos . sed id possibile mini md est: ergo Ece. Mai. enlte seit , et Uia illud est abstractius, qucid minlis actuat mate tiam . Min. prob. Si intellectus esset magis quam Anima
absteae ras, sequeretur, quod esset illa persectior, sed hoe
eae nequaquam potest: ergo dee. Ma . est perspieua min. etiam , quia quod est abstractius est actualius , adeoque perfectius. Resp. ad a. dist. ant. praeeisd quia est spiritualis, nego , qtita est Meldens spirituale , concedo ant. de nego com eqMentiam . Intantum itaque intellectus nequit esse aestis talicujus organi corporet , quia com si accidens, si esset alicuius eorporei actas, esset essentialiter ab illo deis peradem S , esim accidens dependeat essentialiter a subjecto. Hoc notem est contra intellectus rationem , tam intelis ectos Possit in Anima separatus ab omni corpore etiam
Aia m. primit lis nego min. Ad prob. nego sequelam mai. Ad proh . respondeo , ut supti ad ant. esse verum , νι Unimersa Psit Tom. III. quando utrumque est in eodem genere vel pres , vella. tissime dicto. Intellectus autem est in linea aceidentis, AeΛnima de linea substantiae. Deinde dist. mai. esset abstractior abstractione prove.
niente ex eius persectione , nego, ex eius imperfectione concedo maj. Ecdistincta mio. nego consequentiam. Quod igitur id telles us si magis A materia abstractus provenit, non ex ejus persectione, sed ejus eae majori imperfecti ne , quia nempe seelu sequeretur, esse dependens 1 corpore utpote accidena . Quod non sequitur de Λnima r tionali , quae licit accepta ut qua ut pars eorporis , Acquid ineompletum , quemadmodum ua etia est materialis ; tamen tia quod est aliquod totum eompletum , deest substantia per sese quad existens. g. Arg. s. adversus praefatae particulae explanationem. Ideo Anima en actus primus , per nos , quia est separabilis ab actu seeundo, sed hoe .et verum non est, vel ad rem non faeit r ergo non est idonea explicatio ista . Prob. min. quo ad p. p. Tum quia Λnima nequit sepa, rati a motu cordis. Tum quia Atist. I. de Gener. an inmat , inquit , qaamdiu vivia ram diu nutνItur . Quoad a. etiam , cuia etiam inanii nata aliquando cessant , de separantur ab actu secundo Resp. nescimin. Λd a. prodi primae partis dico, quod Anima est separabilis a motu, qui omnibus modis est ab Anima motus autem eordis est saltem applicativ8 1 generante , ut a. Phys dicebamus. Ad a. prob. ejusdem dieimus, Philosophum intendere, non quod animal quamdiu vivit in omni instanti nutriatur , sed duntaxat quod nunquam pervenit ad tale vitae tempus , in quo ultra non nutriatur . Adde , quod nos non asseveramus , animam posse ab omni actu collective separari, sed ab aliquo tantummodo, vel ab omni diuis .e, qui si omnibus modis ab anima. Ad prodi autem seeundae partis nitet ex dictis explanando dictam particulam. q. Λrg.postremo oppugnando posteriorem definitionem.
Secunda animae definitio convenit animae duntaxat ratio nati, non omnibus animabus: ergo exacta nullatenus est Prob. ant Si quidem nee sentite Plantis, nee intelligere Brutis eompetit: ergo Se . : -cResp. nego ant. Ad prob. daici a is nego consequentiam. Quandoquidem dictiones illae sumendae sunt. non sempet eos lective, sed vel ut inaninis rationali, vel divis-vd, ut in plantis, & Brutis . vel distinguo consequens convenit Animae duntaxat rationali, s sumatur desinitio illa cum distributione a te mmoda, nego, secus concedo. Et fit sensus , quod quae vivunt, per animam vivunt :quae sentiunt , per animam sentiunt; quae loc moventur , per Animam moventur , de quae intelligunt , per illam intelligunt. Dices In illa desnltione Importantur duntaxat Homlnes , sed isti sunt praediti Anima duntaxat rationali, ut
eminenter eontinente alias: ergo soli convenit Animae raiationali. mi. elucescit. Dicitur qua D ulmus, semι- mus Ece. idest nos vidimus, &e. Nos autem sumus h
Resp. dist. mai. Importantur duntaxat Homines principaliter, eoncedo, minos prinei paliter, nego maj. & data min. nego consequentiam. Principale itaque definitum hae desnitione est sola Anima rarionalis, quae inter omnes est persectissima . Quia tamen illa in definitione importatur Homo seeundum quod iste quidpiam viventium habet. Habet namque Homo ut Greg. inquiti esse eum lapidi. bus , vivete eum alboribus, sentire cum animalibus. Id. circo mini)s prineipaliter definiuntur etiam exterae. Uel dico, quod in data definitione ponuntur Homines, non quia eorum duntaxat Anima definiatur , sed poticis per modum exempli, tanquam quid magis notum. Ideiret non exploduntur aliae. Quemadmodum com dicitur, quod qua . litas es ιdqtio quatis duimur, non per hoe exploduntur aliae res, praeter nos homines, qualitatem habentes. o. opponi denique posset adversus eandem des nitionem, quod si diminuta, eo quod non exprimit rationem appellavi. vertim scito, quod appetere involvitur in ly Deo. moisvemur. Me motivum quippe est executici appetit ivl ;quia animal non movetur ad aliquod, nisi ex appetitu ei
ea illud, seu ad id, quod appetit. Ex his autem positum
est ly Ioea motivum tanquam quid notius.
157쪽
Ia ευο ia D Rario Vitae . I. I.
a. A N tam movendi dubitationem nobis praebent parti-IA eulae illae in prima desinitione positae , nimirum potentia vitam labentis, quae, uti diximus, stat pro vita accidentali. Et de ista praecis erit distursus, ut postes eae ipsa facile venire possimus in vitae substantivae notio.
Sensus ergo ser/ eommunis Philosophorum est, vivere vita aecidentali eonsistere in hoc, quod est actu se movete ab intrinseco , de pet eonsequens vivere vita substantialieonsistet in hoe, quod est posse ab intrinseco se movere: ita quod tamen nunquam cesset ab omni motu . de actione eollectiud, secus non esset amplisis vita, praecipud in motibus , qui sunt applicati v d a generante , ut motus
Excipiendus autem erat Ginstedus , qui sentit, quod vivere nil aliud sit, quam reeipere actionem vitalem , dcasii pauei, oui vitam iuxta proprium libitum describunt, inter quos Mastrius disp x. quaest. a. Et eomplures recentio. res ex Soeletate. Contra quos dicetur in hae s. tertii de
d ' cum non paucis S. Scripturae authoritatibus, elistatque Aristotelem tum 3. Phys tex. . tum p. PhIs tex as. tum hie lib. t. tex. rg. dc in exordio huius seeundi stiti. Et Prob. t. Ratioeinio D. Th p. p. q. I p. art. I. in cor p.
Idem est eonstitutivum , dedistinctivum; sed id , per quod
viventia distinguuntur a nora viventibus est se movete ab in-ttitaseco: ergo ratio malis constitutiva vitae est se movere ab intrinseeo. Prob. min. Ea, quae dieuntur metapholicdviventia secernuntur ab iis, quae nee metaphoricὸ sunt viventia, quia in eis apparet similitudo quaedam motus: ergo, pati αe. Ant. est perspieuum. Illa namque aqua dieitur visa, quae fiuit; & similiter Mercurius dieitur argentum .ivum, quia nonnihil se movet. Consequentia autem est
exacta tum a pari. Tum quia hujuscemodi metaphotied vluentia dicuntur talia per quandam similitudinem desumptam ab ipss viventibus. 3. Prob. a. Ratiocinio, quod idem habet S. D. tum loeo nuper citato, tum I. phys rex. a. Illud est eonstitutivum, quo posto ponitur , &quo sublato adimitur constitutum, ut inductiv/in omnihus enitescit; sed tamdiu animal vivit, ruamdiu actu se movet: ergo actualis vita consstit in actu
emovete . Min. experimento fit patena . Uum enim non
amplius se movet motu respirationis, aut dilatationis est mortuum , tum vero incipit vivere, quando cernitur su
Quod de animali dicimus, proportionali modo de de plan.
tis dicendum. Eatenus autem exemplum de animali producitur, quia sui Arist. inquit s. Ethici relatus 1 D. Th. vita in animalibus est maxim/ manifesta. Notandum vero , quod actu se movere. sve actualis operatio, est duntaxat id, ex quo a posteriori vita substan. tialis arguitur, non vero est eonstitutivum eius. Enim ve. id ex eo. quod aliquod se movet insertur a posset oti esse vivum vita substantiali. Ea de re appostae dieit S. Th. loco citato ait. a. quod vita intellige de vita substantia si) non est ipsa operatio, sed ipsum esse animatum. Dicimus ita que , quid actu se movere est vita aceidentalis , eiusque constitutivum , seu actuale vivere in actu seeundo, sue exercitium vitae. Vita autem substantialis est posse se m
vere ab intrinseco. Quod nihil aliud est, quam esse antis
. Hactenus videli r duntaxat probatum , rationem uitae consistere in motu, sive operatione, de quod adhue supersit probandum, quod consuit in motu ab intrinsem,
et 1 se, id est in hoe, quod est se movere ad actum. Nihilo minis utrumlibet probatum extat. Tam qui, i,
iis, quae similitudinariei vivunt, motus videtur esse ab in ulnsem, sue a se, idest videtur quod se moveant, ut aqua
fluens, ignis, argentum vivum, dic. Tum quia moveti quomodocunque competit etiam non viventibus : ergo
cum, uti probavimus, vita consistat in motu, Et opera tione, iam ut congruum assignetur discrimen, dicendum venit, quod non in moveri quomodocunque, sed in se mo. vς re consistat , adeoque Ece.
solvaniar auamenla ex adverso prodacta. s. A Ra. r. Ex Arist. hie a. de Anima tex. 3 r. relato a Lx D. Th. loco eitato num. a. citato. Λlt namque, quod vivere in viventibus est esse: ergo secundam ultum. que praeceptorem vivere non consstit in se movere , sire
Resp. edi nuper num. 3. dictis, eos loqui de vita substan. tiua . Videatur ibi. Contra. vita aceidentalis debet esse accidentaliter in ea linea, in qua est substantialiter vita substantialis; sed isti est in linea emendit ergo smiliter vita accidentalis erit ialinea essendi accidentali. Prob mai. Actus seeundus debet in actu seeundo esse in ea linea. in qua actos primus est in actu primo proportionali modo; sed vita substantialis est
vita in actu primo, vita aeeidentalis est vita in actu secundo i ergo dce. Mai. innotescit. Quandoquidem actus se eundus com sit exereitium, re eomplementum actus pliaeti debet ei esse proportionatum . Resp eu D. Th. quod l. q. art. 3. ad 2. dist. min. est in linea essendi adaequa id inspecta, concedo, inadaequatE is specta, nego min. Ec consequentiam . Bisaliam sumi potes esse. Primo praeeiu ut dieit esse, seeundo adaequald prouetiam dicit radicem, seu principium radicate operarioth. Et hoe seeundo modo sumitur ab utroque Magistro ibi. UndὰS Th. q. uniea de Anima art. s. in corp. dc ad lI, docet, quod Λnima unitur, non sollim ut forma, sed aemotor, nee soli1m ut compos tum habeat esse, sed ut radix
Contra. Vita substantialis est esse adaequat/ sumptuu
nimi tum ut dicit etiam prinei pium radicate operationis: ergo pariter vita accidentalis erit esse ipsus adaequald inspe ctum ut dicit ipsum esse, dc ipsum moveti, non veto pia ct se ut dieit Operari Prob. eonseq. Etenim quemadmodum esse adaequat E sumptum importat etiam radicem operatio
nis, Et E contra radix operationis importat ipsum esse; ita etiam aceidens adaquaid inspectum importat de esse, stoperati, dc d contra ipsum operari lae portat etiam ineis: ergo si Ece. etiam 3ce. Respondeo dato ant. nego eons . Ad proh quo ad aliquamneedo, quo ad omnia, nego. Discrimen habes ex dia. Phys. q. 1. art. unico, quia nempe esse accidentis non e
pet septimo intentum a natura, ceu entis ens, ob idque per se primo propter operationem intenditur. Caetersim eges ubstantiae est per se primo a natura intentum . Diees. Potentiae vivunt vita accidentali, dc tamen nodsunt ipsa actualis operatio. Resp. dist. ant. vivunt vita accidentali in actu primo, concedo , in actu secundo, nego . Earum enim sita est posse proximὸ se movere. 4. Arg. a. Deus persectissim/ vivit; sed Deus nullo mo do sve a se sive ab alio est mobilis: et godce. Resp. ex D. Th. p. p q rg. art. 3. ad i. dist. min. nullo modo est mobilis formaliter tam um, concedo, virtualiter,
Dices. Ad hoe, ut aliquid dicatur motu et Iam impro prid, de latissmε dicto se movere, de agere debet actio egredi ab agente , imo actio est ipsa egressio ; sed actus it. telligendi, dc volendi non egreditur a Deo, seclis ab eo rea liter distingueretur e ergo nullatenus se movet, seu a se
Resp. clarissimus ex nostris quidam in m. s. quod actio egreditur a Deo negati ve, quatenus non est ab alio. Nec ex hoes inquit ipse insertur, Deum vivere negati τὸ dun taxat. Non, inquit, quia hujustem odi negativa egresso licet per negationem explicetur ; tamen est postiva inde pendentia ab alio. Quae solutio seipsam interimit. Si nam
que egressio ista non est qoid negativum, esto per negatio
158쪽
nem signiscetur sed est quid postivum ; ergo et it egressio
postiva. Aliter igitur Resp. dist. mai. debet eqredi vel formaliter, vel virtua. liter, eoncedo, semper formaliter, nego mai. dc distin puom in non egreditur formaliter, eoncedo, virtualiter nego min. & eonsequentiam. Quemadmodum enim insen tentia probabili admittitur inter intellectum dc intellectionem. voluntatem, de volitionem distinctici virtualis in. trinseca r ita etiam virtualis egresso admitti . Quae citutio valere potest de in alia sententia,negante virtualem dstinctionem inter intellectum, dc intelle lionem, 3te. Admittit namque talis sententia, tametsi non distin. hicinem virtualem, importantem, ultra eminentiam, etiam praeeisonem obiectivam, distinctionem quandam dicentem praeeisil eminentiam , dc aequi valentiam ad plura distincta ,
quatenus V. G intellectus Divinus , suaque intellectio aequi ualet intellectui, de intellectioni creatae realiter dis in iis . Et liedi responsum hoe displictat praelato Iuniori ; eo
quod vita consstit in ipsa egressione actionis, adeoque eo modo, quo est egresso, es vita , ae per consequens si egresso est duntavat virtualis. Deus dicetur vivere virtualiter duntakat. Sieut quia distingui est unum non esse aliud , sdistinctio est tantum m ci virtualis, onum dicitur non esse aliud solummodo virtualiter . similiter quia effectus in ratione effectus constituitur per dependentiam 1 eausa . s dependentia est tantdm virtualis, essectus, dc causa est d
Nihilomin0η hoe non obstante sustineri potest. Ob idque ad instantiam Rε dis . ant eonssiit in ipsa epremone actionis sub praeciso enneeptu egressonis, nego, dc etiam
sub tatione actualitatis agentis, eo roedo ant. de nego e ninsequentiam. Duos itaque eo ceptui importat actio, ni myiarum de conceptum egrestionis, de eonceptum actualitatis 1 agentis, ut cum D Th. vidimus. Ulta itaque eonssili in egressione, non ut praecis 3 earesso est , versim etiam &praeeipu/ ut actualitas est proprii sui principit. Et quia hoe modo est formas iter in Deo, edm in Deo detur intellectio,
di volitiosormaliter, At non tantsim virtu liter. Ideo dce. Et liede non actuet actuatione formali, tit pote non formavilitet distincta. est tamen actualitas sermalis, ceu intelleiactio. & volitio formalis actuansactuatione viriuali, quae ι aequivalet actuationi formali. Idelteo per illas Deus soria maliter vivere dieitur esto duntaxat virtualiter egredian
, Inst. Deus hoe modo habet a se . non tanto m actionem , i ve iam etiam existentiam , subsistentiam , aeternitatem , i immensitatem , 3ce. sed Deus non vivit per exi sientia m , i subsistentiam, aeternitatem, immenstatem . dce. saltemi sormaliter, quiequid stldentie/ t ergo nee dicetur vivere peractionem , lices sit in ipso formaliter, dummodo duntaxat virtualiter egrediatur.
Resp. nego maj. Quamquam enim habeat a se immens-tatem, aeternitatem, existentiam, subsissentiam 3ce. nrin tamen dieitur Deus es ieere etiam uirtualiter existentiam , subsistentiam , die. benρ vero dicitur elicere intellinionem, volitionem, Ece. Ratio est, quia egressio istorum attribu torum , nimirum existentiae, Zce. Sicut etiam proprieta. tum in erea tutis non est vera acti , dc egresso, sed pura di manatio, quae duntaxat improprid dieitur actio, proprie veto est solam tesultantia ouaedam. Intellet ira autem, flevolitio sunt proprii3 actio. Praeterea Deus habet a se omnia illa attributa prout pia eiu dieit lineam essendi; existe tiam quidem , & subsistentiam , ut earum ex definitione; AE ernitatem quoque, & immensitatem , quia aeter vias nihil aliud dicit, quam infinitam persistentiam in esse, s uehabere esse sne principio, & sne sne. Pariter immenstas nil aliud dieit, quin, esse ubique. Caetet om intellectio. nem , dc volitionem habet a se ut exprimit lineam operativi, hesm intellectio. & voltilo snt vera actio. Imri utinis quit quidam in m. s. aeternitas est de linea durationis , de immensias de linea quantitatis. Si autem petas, qua vita Deus vivat Respondeo, quod Deus, necnon Angelus vivit vita , non pure intentionali s ut autumare nonnulli videntur j sed phus ea . Pro qu Nota, quod intentionale sumi dupliciter potest. Primo prout dis inguit ut a sens bili. Secundo pro eo, quod habet esse purὰ metaphysed de linea cognostillvi eontradistiniactum ab emeentitativo. similiter phys cum dupliciter su. Θνι Uniteffa Ph l. Tem. III.
mi potest. Primi prout idem est, ae sensibile, quo pacto
ad physicae eonsiderationem spectat. Secundd prout idem est acesseentitativum contradistinctum ab eo, quod εs delinea intentionali, si oe intellectuali purd metaphysied , in quo sensu dici consuevit, quod pluta obiecta diversa io esse entitativo sunt unum in esse intentionali. Dico itaque, quod Deus licdi non vivat vita physea , aceemo physeo pro sens bili ; vivit tamen vita physea , sumpto phy fico pro entitativo. Ratio est, quia licet vivat
per operationem, quae duntaxat per intellectum est, de voluntatem ; nihilominos quia intellectio , & volitio sunt realissimus actus suae voluntatis, imo idem realiter eum Divina entita e ; idcirco vivitentitative. Et inhoe sensu interpretandi sunt illi, qui denegant Deum vivere vita phystea, Ac dicunt vivere vita duntaxat intentionali. Responsum aliud dabo in Theol. p. p. intract. destientia
Dei q. t. art. I. in g. 3. n. a. ad 3. arg.
. Arg. 3. Gravia, de levia movent seipsa ad propria loca. Et similiter aqua seipsam recipit ad primigenium al-gotem ἔ & tamen nee gravia, nec levia, nee aqua vivunt : ergo vita non consistit in se movere .
Cons. Prima Angeli eognitio suit actio vitalis ;& tamen non fuit ab intrinseco ipsius Angeli, hend vero a generante ; qua ratione dicit Thom ista, Angelum in primo suae
creationis instanti non potuisse peccare t ergo sat, aliquid vivere, sine eo, qu id se moveat. Item motus cordis est vitalis; & tamen est a gignente . . Resp. Haec omnia soluta sui sie 7. Phys. qa. art. unicos. 3. ubi diximus, gravia, & levia moveri a generante;
eo quod quemadmodum esse in propriis locis est ipsis debitum ex vi generationis tanquam recta dispositio , ut snt in suo esse persecto eonnaturali di ita de motu ad illa. Idem dieo de Aqua dum ad pristinum algorem se recipit.
Ad Cons.' ex ibidem dictis Resp. quod prima Λngeli intellectio, & volitio, scut Ae motus licet sit a generante applicativd, non tamen eliciti vel . videatur ibi pet
Inst. Etiam motus debetur cordi ex v I generationis, seueritam prima intellectio, ae volitio est debita Angelo ex vigenerationis : ergo vel motus cordis, & prima Λngeli intellectio es 1 generante etiam elieit iv ἡ, vel etiam motus gravium, de levium erit elieitive a seipsis, sollimque applicativὰ a gignente, adeoque erunt viventia. Resp. quantum ad illud, quod dicitui de eorde primiter, in sententia illorum, qui dicunt esse vitalem dunta-uat per m dum principii, non vero sormaliter, nihil eo, cludere. Verum quia sententiam issam nos abiecimus r. Phxs. Idcirco hoe omisso, sicut etiam omissis responsis Nuperi cuiusdam in m. s. Dis . ant. est ex vi generationis debitus eoi di ablolutὰ , seu ut moto, sive ut pars mota est, nego, ut prima pars nanta est motu dilatationis, de resie ctionis, concedo . Item prima intellectio, & vol ii io eli debita Λngelo ut prima est, eoncedo, ut intellectio &volitio est, negri ant. de consequentiam. Quem ad mendum namque 7. Phys. q. a. art. unico si. 3. dixtinus, quod motus cordis, nimirum induit rationem quandam proprietatis, quatenus est primae partis motus , dc rursus dieit vitalitatem : ita nune diei.
mus, quod sub prima consideratione, est a gignente, subseeunda vero est elicitiis ab ipso eorde. Item prima intellectio, dc volitio quamquam si debita
Λngelo ex vi generationis, non tamen reduplicitiis ut in tellectio, de volitio est , sed duntaxat ut prima est. Secus etiam secunda esset debita ex vi generationis. Caeterum motus gravium dae levium est debitus illis, de ut proprietas est, dc ut motus sursum dc deorsum est. Dices . Etiam actio dimanativa proprietatum est debita ex vi generationis, non minos ae ipsae proprietates : sed ista est vitalis r ergo etiam motus gravium, & levium . Min. prob. Repugnat , essectum esse vitalem, di actionem non esse vitalem ; sed proprietates in viventibus sunt
Cons. Potentiae Animae sunt vitales; & tamen sunt ab
extrinseco, nimirum a generante e ergo litet motus , de gravium si a generante, adhuc Ece. Resp. nego min. Ad prob. dist. ant. s si vera actio , concedo, seras, nego ant. de consequentiam. Actio dimanativa impropriet duntaxat, non vero propriit dicitur actio : revera namque est pura resultantia. Dimanatio enim nil aliud ea, quam pura resultantia.
159쪽
Ad Cons dato ant. nego eo sequetuIam. Vel dis . anti sunt vitales p2r modum prinei pii , concedo , seeos negoant. & consequeri iam. Quandoquidem ut aliquid si vita te per modum actus secundi requiritur quidem esse ab in trinseeo, Deos vern ut si vitale per modum prinei pii. Adhoe quippe sussiet t. quod ex suis intrinsecis eliciat actio nem; seeils nee iosa anima, quae habet esse ab extrinse- eo esset vitalis. Potentiae autem sunt vitales per modum principii proximi . Ob idque suffeti, quod ex suis intrin. Deis proximὰ actionem eliciant. 8. Arg. 4. Ignis per suam actionem calefactivam se m
vel , & tamen non vluit: ergo essentialis conceptus si ventis non consistit in se movete . Prob. ant. Eatenus vivens
per actum sensati nis die tur se movete , quatenus talis actio est ab intrinseeo, & non ab alici exit seco, puta a generante, aut ab alio; sed etiam calefactio ignis est a binistrinseco ignis, S non ab extrinseco, puta a generante: erisgo die. Min. est doctrina tradita a nobis et. Phys. q. a. art. unico g. 3 ad r. arg. non enim ignis actio est pura dimanatio, si t est illa, qua suunt proprietates, bene vero propriissim/ actio.
Resp. dist. ant. se movet per actionem, dg ad actionem, nego: praeci u per actionem, concedo ant. & nego eonsequentiam . Vivens namque non tant sim debet se movete per actionem, seu per actum, verilin etiam debet se m vere adactum. Ignis autem quamvis per actionem suam se moveat; non tamen se movet ad actionem. Vide loco el-tato ex r. Phys aliud quoddam refellendo responsum ad a. arg. distinxi autem, non vero negavi, quemadmodum nonnulli , de quidem immerito negant , illudque hend probat
Diees. Ideo vivens per actum sensationis dieitur se movete , de ad actum sensationis se movere, quia talis actus est . non ab extrinseeo, ben/vero ab intrinseeis illius; at . qui, ut vidimus , igneiactio est ab intrinsecis illius, comsol adimanatio si a generante, utpotdex vi generationis debita 1 ergo dicitur etiam ad talem actionem se m
Rasp. dist. mai. ly quia dicente causam adaequatam n go , inadaequatam eoncedo ant. de nego eonsequentiam . Ratici itaque adaequata est, quia reapse vivens potest cessare ab actione non tant sim ab extrinseco, ut non viventia , vertim etiam ab intrinseeo, ut diximus antegresso art. ex ponendo particulas actus primus , & in res p. ad s. Videa tur ibi num. 7. Inst. Quemadmodum viventia augentur ex alimento , Ita ignis augetur ex materia candefactibilit ergo ignis non minos ae vivens se movet ad actionem. Resp. ex dictis 3. Phys. q. a. art. I. ad a. inst. I. arg. neg
ly Mai s stet quo ad omnia . Diserimen est, quia viventia augentur per inllis sumptionem, Ec non per juxta-p sitionem materiae, ni facit ignis, qui non trahit intra se materiam illam , antequam eam in sul substantiam eon. vertat, ut facit vivens.
Neoue per hoe sui alia solvatur oppugnat lo quod .lvens se moveat ad actum requiritur aliquis alius actus , per quem ad illum actum se moveat. Non, inquam, quia per illum & ad illum se movet tanquam per id quo , di ad ιd qua . Unum autem quo non indiget alio qua . s. Arg. s. Uegetatrix vita, ut infra videbimus , est vera vita, sed per actus vitae vegetativae vivens non movet seipsum: ergo flge. Prob. min. Quandoquidem actus vitae vegetativae lunt nutritici, augmentatio, & generatio, sed per actum nutritionis, dg generationis vivens non movet seipsum: et go &e. prob. min. Per nutritionis actum movet alimentum, de per actum generationis movet materiam , ex qua scelus est sermandus: ergo Ege. Resp. nego min. Ad proh. nego iterum min. ad cujus prob dist. ant. media 8 eoncedo, immediatia nego ant. &eonsequentiam. Immediatditaque movet seipsum, se m vendo ad talem actum, mediate postea movet alimentum, de materiam penit . o. In examen hie voeandum se exhibet, num de rati
ne actionis vita lis sit, quM actio immanens se. Cirea quod Lerma abnuit hie num. s. 8c addueit exemis plum de actione generati va . Ec nutritiva , eui addi ponsunt alia de actione fabrefactiva, de actu sol bendi, sciis nandi , t aliter se movendi, ege Annuit autem Hurtado eum aliis. Ad id autem, quod de actione nutritiva dicitur, respondet P. Maurus, quod huiuscemodi actiones sunt vitales , quatenus vivens per illas se movet, puta dilatando poros, cte. non vero quatenus se extendunt ad alimentum, materiam rei senitae, dee. Similiter aediscatricem actionem, &e. non esse vita. les , quatenus tendunt ad extrinseeum .
verum responsum hoc quamquam nonnihil saetit satis quant om ad id, quod dicitur de actione fabreiaciendi, &c. minim/ tamen de nutritione , de generatione , quia haeterminantur ad aliquod animatum, Ae aliquod vitale producunt vel partiale , ut actio nutritiva , quae aggeratio vocitatur ; vel totale seut actio generativa iacit. Clarissimus ex nostris quidarn in m. s. distinguit, & dicit . quia dupliciter actio immanens sumi potest . Ptimo presu, quae nullo modo aliquod ad extraneum tendit . Secundo late pro actione illa , quae tendit ad aliquid, quod equidem absolute extrinseeum est; tamen ali in quatenus intrinsecum dici potest. Concludit itaque, quod ad hoe , ut actio si vitalis debet esse immaneos saltem hoc seeundo modo. Sicque nutritio est hoe modo actio
immanens, quia mutat alimentum ut transmutandum in
sui substantiam . Ita etiam sentit Cavinus hie disp a. q. . s. r. ad a. Similiter generatio , quia partialis saltem -- teria scelus est semen deeisum ex substantia generaatis. Quae doctrina equidem non displicet ; attamen adhue viget difficultas de actione aedificandi, texendi &e. quae sandvitales sunt.
Nihilominus doctrina ista sustineri potetit, quid jam
addendo. Itaque dico, quod ad hoe, ut actio Di vitalis tum egressud, tun contumalivd , ct terminati τὰ debet esse immanens lato modo saltem , uti sunt nutritio, di generatio. In quo sensu loquebamur lib. de Gelo q. a. in ultima quaestiuncula dicor. Ad hoc vero, ut si vitalis dun taxat egressive, non vero terminatiuil, non requiritur , ullo modo esse immanentem , sed potest esse transens. Ediscatotius autem, sonatorius, &e. actus sunt vitales egressi τὰ tantummodo, at non terminativd , dc consu.
titur , quod eius actio si ab intrinsem ἔ nee his, quod est habete actionem ab intrinseco sussieit ad rationem vitae: ergo &e. Prob an de Primites quo ad p. p. militi. pliciter. Primo. Potest Deus se solo producere actionem vitalem , eamquepcii me in Homine, UG. Sed inrata.
Iis actio denominaret Hominem viventem: ergo dcc. Praemissae sunt planae . Mai. quidem, quia Deus se solo potest quiequid eum eausa secunda potest ; sed Deus eum
ea usa seeunda vitalem actionem producit: ergo&e. Min etiam quia forma posta in subjecto ea Dei et suum comis municat essectum. Secundo. Deus quemadmodum est in .s nitus in linea intelligibili, ita & in linea vitali; sed quia est infinitus in linea intelligibili potest facete, quod M.tur intellectio sne verbo mentis producto , ut in visio ne beatar ergo pariter sacere poterit, quod vitalis actio ab intrinseeo minimδ sit. 3. Viso beata est actio vitalis, sed ista est ab extrinseco r ergo &e. Prob. min. Tum quia visci beatis ea est praemium vitae aeternae ; quod est ab extritiseeo, iuuta illud ego tam aeternam da eas. Tum quia viso beata est a lumine gloriae , quod est ab ex. trinseco . Idem dieas de actibus omni hus supernaturalibus, qui sunt ope gratiae, aliisque supernaturalibus 4 Filius, de Spiritus Sanctus non habent a se intelligere , he ne vero eis communicatur a principio, a quo plocedunt; de tamen per illud vivunte ergo&e. s. Si Deus produceret substantiam identi seatam cum sua intellectione, vet/ista vivetet; & tamen haberet intelligere, non a se, sed
ab extrinseco , a quo haberet esse. Prob. Praeterea primum ant. quo ad a. p. I. Si perim. possibile extaret lapis improductus , non esset vivens; &tamen operationes suas, omnesque persectiones a se ha heret tergo de c. a. Deus f pet impossibile non esset intelligens, di volens , adhue haberet caeteras omnes ope.
rationes suas, & persectiones, sevi di suum esse a se ;dc tamen vivens non esset: ergo Sc.
Resp. nego ant. quo ad utramque p. Ad proti primae partis permissa maj. vidimus eoim 7. Phys. q. a. arti . . 3. ad a. quod actus vitalis ereaturae nequit esse a Deo ut essa causa Secunda, nee oppostum evine it probatio, quae vera est duntaxat , quando non est de essentia actus esse ab intrinseris nego min. ad cujus prob. dist min. Homo in eapax vitalitatis habitae ab intrinsem concedo, ab ex
160쪽
trinsem, nego min. &COnsetiuentiam. Multum siquidem vivens est ea pax denomi nari vivens per actum ab eaetrinseco provenientem. Sed de hoe riedibit sermo lib. I. vestigandonum intellectus possit iratellisere per intellectionem non a seeli et tam
Ad a. nego eausalem min. si intendat eausam adaequa tam . Ratio squidem actaeo ta est, quia non essentialiter
Verbum requitii ut ad intellectionem absolute, sed dunt a.diat quando objectum non est de se pet se id intellitibile; deiteoelim Deus si ex s. persectissim intelligibilis eon. spieitur in Patria a Beatis sne productione Verbi. Caeterum esse ab intrinseco est essentia actus vitalis absolut 3, quia deessentia viventis, ut distinguitur a non vivente est se ab intrinseco movere, ut ex dictis s. praecedenti a. abundit enitescit. Λd . nego min. ad euius r. prob. dlao, optivi salvari,qood vita aeterna sit praemium per hoc, quod omnia principia illius sunt Deo: Ad eum modum, quo s Princeps V. G. suppeditet euipiam vires ad subigendam Urbem ali. quam, hae intentione, ad hoe ut is hal illius Dominus, Urbs postea oeeupata erit pr:emium, & donum Prineipis. Adde, quod beatitudo saltem Objectiva est Omnino I Deo imo Deus ipse visus. Λd a. ejusdem prob. data maj dist. min. est extrinsecum quo ad infundi, concedo. quo ad esseere, nego. Lumen namque gloriae est intrinseeum priniscipium quo, sive intrinseca proxima ratio eliciendi viso
Λd 4. dist. ant. non habent intelligere notionale 1 se, nego. intelligere essentiale subdist. non habent a se agellate personali, concedo, asse ita te essentiali, neto ant. & eonis sequentiam. Verbum itaque, & Spiritus sanctus intelli. gere, di velle notionale habent a se asseitate etiam pers nati . Intelligere autem essentiale licit non habeant a se amitate personali, habent tamen a se asse itate essentiali, quoniam habent illud, quatenus ineludunt essentiam.
Λd ulti dist. ant. vlveret repugnanter, concedo, non repugnanter. nego ant. &eonsequentiam . Viveret, &non
viὐetet substantia illa . viveret, quia vitalem actum identiscatum haberet. Et non viveret, eo quod talis actus respectu illius non esset vitalis. Hine implicatoria est huiusce. incidi substantia. Idei reo absoluto etiam dicendum , quod si per impossibile daretur non esset vivens. Idem die ad utram que prob. secundae partis. Talis namque lapis esset, de non esset vivens esset, quia haberet actiones a se . ae se moveret ; & non esset, , uia est eontra eius essentiam. Ideirco impii ea totius est hujuscemodi lapis. Item Deus, nisi esset lotelligens, di volens. esset, & non esset vivens. Esset, ceu inlummo, &pet festissimo immaterialitatis gradu, ex quo summa oritur intellectivitas. Et non esset, quia intelligens , & volens non esset . Idcireo & hoe implicato.
11. Colligi ex dictis potest, quid actio immanens t quae
semper vitalis est, tametsi & nonnulla transens vitalis detur j quamquam sit de praedicamento qualitatis non praeeisgesse in , sed etiam esse ab dieit, Tum quia exeluditur 1 praedicamento actionis, non quia non habeat esse ab , sed quia non est cum motu . Tum quia, ut suo loco dicetur, est qualitas, quae est eminenter operatio. 3. Colligitur etiam contra Massilum, vitam non con-s stete In hoe, quod aliquod habeat principium ad acquirendam persectionem non debitam ex vi generationis. Non, inquam , Tum quia motus cordis non est ad acquirendam perseelionem non debitam ex vi generationis Tum quia uita non salvatur eum hoc solo principio. De iacto namque ulta deficit, nisi actualis adst motus . Tum quia Deus per sectissim/ vivit sest enim hia, teν tas, ct Dira & tamen non habet in se plinei pium ad huiustemodi acquirendam pei sectionem l . Collialtur demum adversus Golseelum, vitam non consistere in noe, quod est vitalem recipere actionem. Non, inquam, Tum quia satis supta s. a. oppostum ostensum est. Tum quia allionem vitalem recipere vel non viventibus competit. Tum quia persectiori modo debet se habere respectu suae operationis prineipium vitale, quam non vitale; per hoc autem, quod est recipere vitalem actionem, nullam majorem exprimit persectionem . Tum demum quia recipere actionem vitalem , supponit actionem esse
Uua ex re in sero, Instrumentum separatum nullatenus posse vivere per ad ionem piincipalis agentis, quia nullate. ori Giversa Phic Tom. III.
nus ad illam se movet. sed praeelu recipit illam, non ut actionem vitalem, sed ut praecish activam, & elevativam eiusdem, vel ut accidens est. Ad eum modum, quo si petpossibile, vel impossibile Deus poneret visionem In lapide
reciperetur in isto non ut visio est, sed duntaxat ut acci dens quoddam est.
De DIos ne animae, madorumque vivendi.
Post quaestionem de quidditate recto ordine quaestionem de Di .isone adcitimur ipsus Λnimae, in qua septem
pet totidem discutiendae attieulos sese osserunt dubitationes. Prima quot snt animatum genera, quotque vivendi modi. Seeunda, num plantae de Bruta ver/ vivant . Tertia, sint ne eodem in vivente plures formae subordinatae. Quarta utrum in eodem vivente sint plures Animae . Quinta quomodo superior forma in seriores contineat. Sexta, quae partes cor tis informent ut ab Anima. Septima quaenam Animae sat indivisibiles.
I. DRo seeundae partis notione . animadverte, quia per I vestigamus de gradibus vivendi animatorum, non vero quorumcunque viventium. Ob Lique An eli non comprehenduntur hie; quia non sunt animati . esto sint viventes, quia Anima est pars eorporis , adeoque forma incompleta , seeus veto forma Angeliea . a. Quri ad p. p. dubri erravere nonnulli veteres Philosophi, ut Plutarchus, Porphyrius, ut diximus a phys. q. 3.art. I. g. t. n. a. quos pollea secuti sunt Manichae i. volentes unam duntavat dati Animam, nimirum rationalem, quae propter diversas dispositiones, re complexiones in diversis eorporibus diversas elicit operationes . Oh idque etiam Plantas & B:uta esse ratione praeditas volebant. Eosque resutat S. Aug. lib. a. contra Manich. cap. 7. cap. I 7. hisce verbis: Cirsus natiam nos ι eum helitiis, o arbori. bas societatem Jυνιι esse indieani, o in gregem poreoνum Daemaues mis, ct arborem, in qua fructum non inde. nerat moledicta aνidam feeit. NIb I eeνιὰ sise , nil Iaνθον ilia peeeaeerat. Neque enim tiraue e3 dementes sumus, ut arbiIνemur, sua sponte arborem vel Ducti
dIam es, aua nec νe animalia . Nam est de Hominibus ,
n quibus utique fumus Iurti De et ore eoriunctι rivis quaedam dedis, sed sanando Homines , non meando ἰquod edi de beluis, o arboribus facerer, F eadem nareum liis se erate , qua vos opinamini conjunctos esse
Quod alg. equIdem urget Mantehaeos . Λt Philosophi
illi antiquiotes non dubitabant, asseverare piaeulum esse, bestiam aliquam perimere, &ejus eisionem esse homiciis dium ceu animalis rationalis oecisionem; ut etiamnum in
India orientali Mostolani, Cinenses Ece. De quci vide P. illum Abbatem Tosi e gregationis S Sylvestri suo in ope te de Itidia Urientali Italicὰ edito ti Gessilesino eonfataia dist. 8. divis. 3. Ueiam quam salsum hoe sit enitetat, non tantom eae saetis litteris, vetam & ex Ethnicis, apud quos nusquam fuit lex puniens poena homicidii interimentem propriam
gallinam, aut perimentem lacertam. Insuper illieita utere. mur equis ad equitandum, bobus ad arandum, die. Et eetie si in Brutis Λnima rationalis haberetur, naturata in per se, de in plerisque pio vidisset dispositiones ad
rationalis Animae operationes exercendas. Egentias siquiisdem exessectibus dignoseimus, ut inductivd est palam; nee potest earum a priori reddi ratio, cam unaquaeque essentia ut prima euiuslibet res principia. His addere poteris, quae in lib de Coelo diximus, probando Coelos non esse animatos Λnima rationali, secas en