장음표시 사용
241쪽
ex suis possessionibus deturbare', homines nequirent ex suis labo ribus fructum vitae conservandae necessarium colligere. Ex quo fomte clare colligitur jus hominum singulorum non in sua tantum vita, sed etiam in rebus ad eam degendam necessariis conservandis. Quod confirmatur ex communi Gentium consensu, qui sensus naturae & auctoris naturae dicendus est,& ex iis instinctibus seu imsitis appetitionibus, quibus quisque experitur se ad aliqua praestanda vehementer impelli, ut ad tendendum in summum bonum, ad vitam conservandam, ad prolem gignendam, & educandam, atque ad res suas defendendas, & ab aliquibus committendis deterreri, ex. g. ab iis, quae dictis contraria sunt . Praesertim vero quisque experitur & sentit se ita conditam a Deo fuisse, ut non solum ad speciei conservationem, sed etiam ad suam vitam commode s stentandam opus haberet aliis hominibus, atque idcirco destin sum a suo Creatore sui sis ad societatem cum aliis coeundam, ade que ad illa accurate servanda, quae societatem inter homines comciliant atque tuentur, sive ad suum cuique tribuendum , ne aliter faciendo bella, lites, vulnera & homicidia sequantur. Quid igitur clarius esse potest singulis hominibus , quam Deum optimum ac sipientissimum, quique ipsorum curam agit β. I 8 I. haec omnia adeo ipsis necessaria voluisse ut servarent, & a contrariis abstinerent λI. Quarta vero pars manifesta fit ex eo, quod Deus non solum hominum substantiam creavit atque conservat , sed etiam vires agendi & appetendi, quibus hoc aut illud praestare & omittere libere Irassunt. Ergo cum toti sint a Deo, quis non videt eos Dei
dominio prorsus subjici, & praestare debere illa omnia, quae ipsum velle intelligunt 8 Ex quibus omnibus palam fit dari legem di via
2 οὐ obiectio Nulla datur lex, nisi clare denuntietur,& observanda propona tur. Atqui Deus nullam homini huc naturalem legem denuntiavit& observandam proposuit. Ergo non datur lex naturalis divina. Prob. min. Nuspiam legitur Deum hominibu locutum fuisse ἀErgo &c. f. 2OI. Responsio Dista eus naturalem legem hominibus non lenuntiavit locultane externa omitto; interna aliisque suae voluntatis signis ne Est enim discrimen inter homines legum latores interque Deum , quod ut ho mines aliis suam voluntatem manifestam iaciant, opus habent usa locutioniς vel ore vel scripto ; Deus autem qui proxime in ani
242쪽
ma operatur, suam voluntatem servandi plura legis naturalis praecepta satis perspicuam facit ope illius rationis naturalis luminis, quo singulos homines donavit, quove, si animum attenderint, venire soliunt in cognitionem divinae naturae, & illius voluntatis, qua egis naturalis praecepta supra exposita observari postulat. Contem sus aulam in praecipuis iuris naturalis principiis omnium nationum aut ortus a solo rationis lumine, & ab instinctu, aut etiam suppetias serente Primi Parentis traditione ad ipsius nepotes propaga
ta, quemadmodum erudite ostendit meus conterraneus atque dum
viveret, amicissimus Cl. Abbas Potinus in opere inscripto De Iur. DA. σμν. Orig. Brixiae I 6 I. hunc divinam voluntatem magnopere confirmat, & indicare .videtur hanc naturalis legis notitiam Deum particulari quadam ratione primo dedisse, a quo omnes alii uti originem, ita primarias rerum cognitiones hauserunt. q. 2o8. Instantia Atqui Deus nec interna loeutione naturalis ope rationis hano naturalem legem hominibus denuntiavit. Ergo nulla distinctio. Prob. min. sub. Si res ita foret, omnes nationes in legis naturalis praneptis convenirent; atqui tantum abest ut convenerint, ut alia quae pro licitis habeant, quae dicta lege interdici dicuntur, uti furtum, usuram, homicidium, adulterium, & incaestuosas cum sororibus nuptias. Ergo &c. f. 29o. Responsio Dist. maj. Si res ita foret, omnes nationes in naturalis Iegis praeceptis convenirent, si sufficientem attentionem ad ea , quae naturali ratione elici possunt, adhiberent, aut se assectibus prorsus depravari non sinerent cin aliter ne. Nam primo in practicis legis naturalis principiis idem contingere poteli, ac in lpeculatricibus universae Philosophiae, in quibus factum est, ut quamvis aut ipsa per se clara sint, aut ex perspicuis colligi possint, tamen multi errarent Sc errent etiamnum ex desectu attentionis, eoquod ad suas claras ideas 3c praesertim ad ea, quae ex illis perspicue colliguntur, non satis attendunt. Quid ergo mirum, si idem contingere possit ob eamdem caussam etiam in practicis Τ Nec inde tamen inserendum est Deum singulis hominibus suam legem manifestam non fecisse, proptereaquod Deus omnia providit ad illius acquirendam notitiam necessaria; hominibus autem est vitio vertendum, si mediis a Deo exhibitis ad hunc finem nequaquam utantur. a. Deinde experientia docet non tam legis naturalis principia ignorari ab aliquibus, quam contemni ab iis, qui interiores comscie Diuitigod by Corale
243쪽
seientiae rectum monentis & praecipientis remorsus cohantur, sed frustra, retundere, ut cupiditatibus latisfaciant majori cum licentia. g. 2IO. Instantia fAtqui etiamsi homines ad ea, quae naturali ratione elici possunt, animum attenderent, nihilotamen minus in legis naturalis principiis & in eo, quod honestum ac turpe seret, discreparent Ergo &c. Prob. min. Discreparent, si nullae forent actiones hominum intrinsecus bonae &honestae, malae 8c turpes; atqui nullae sunt. Ergo&c. q. a II. Responsio Dist. min. nullae sunt actiones bonae Sc honestae, malae Sc turpes in sententia quod detur libertas in humanis actionibus ne. in hypothesi quod non detur sub. nullae sunt bonae aut malae quod attinet ad ipsa
rum effectum, scilicet ad juste merendam laudem aut vituperationem, premium aut poenam co. quod attinet ad ipsiarum naturam ne. HOnestas quarumdam actionum, ut amandi Deum,& proximo subveniendi in extrema ipsius necessitate, turpitudo aliarum, ut essiciendi contraria, praecise non pendent ab hominis libertate in ipsis ponendis, sed a natura ipsarum,& a natura persectissimi Entis, δc hominum ab
ipso creatorum, quorum appetitiones voluntati divinae congruere debent, Sc ferri in bonum omnium maximum . Verum sit homines liberi non serent, nulla ipsorum bonis actionibus laus 3c premium, malis vituperatio & poena iuste deberentur *. I74. & seq. Cum vero jam ostenderimus homines esse liberos & suarum acti num dominos l. 6o. Psych. & hic f. I 8α sequitur alias ipsorum actiones esse bonas 3c honestas, alias malas & turpes, non solum quod attinet ad internam ipsarum naturam, sed etiam quod peditinet ad effectus, qui has actiones consequuntur. l. III. Instantia
Atqui licet homines libertate praediti sint, ipsorum actiones per
se honestae & bonae, turpes & malae non sunt. Ergo &c. Prob. min. sub. Ex libera hominum conventione pendet, ut actiones hominum bonae aut malae sint. Ergo &c. q. 2I3. Responsio Diti. ant. Ex libera hominum conventione pendet, ut omnes ipsorum actiones sint bonae aut malae ne. ut aliquae sub. sed ita ut postquam pactum & conventio praecessit, sint ex lege naturali
bonae aut malae co. aliter. ne. Nam primo sunt plura ossicia, quae ante omnem conventionem debemus non solum Deo, cujus amandi
S. colendi obligatio non a nostra libera voluntate pendet, sed ab
ipsius persectissima natura, & a nostrum ab ipso summa dependentia Diqitizod by Corale
244쪽
tia in erratIone se conservatione non solum substantve, sed etiani virium ρ quibus agere possimus; non sol una nobismetipiis, qui vi
tam nostram tueri & conservare debemus ante omnem cum aliis
conventionem, sed etiam aliis hominibus; ut si quis etiam ignotus in vitae discrimine reperiatur, eidemque opem ferre possimus, certe eidem praesto esse debeamus, tametsi nullum inter eum & ncis pactum praecellerit. 2. Deinde posteaquam aliqua cum aliis pacta inivimus ad ea praestanda , ad quae naturali lege nequaquam astringimur, ut si aliis quidquam promisimus, tunc ex naturali lege sequitur, ut posto pacto hanc actionem ponere debeamus, & eam sine pecc to non possimus omittere. Quibus perspicuum fit in objecta dissi, cultate nihil esse momenti. g. a14. Instantia Atqui omnium actionum honestas aut turpitudo,& inde orta obitagatio eas committendi aut omittendi, non oritur nisi a pactis, quobus homines se aliis obligarunt ad aliquod particulare praestandum, aut ad obedientiam, ex quo imperia orta sunt, & leges justi injusti ab hominibus latae. Ergo &c. Prob. min. suta Ante omnem eonventionem haec est una justi & injusti regula, ut quisque suam ,
quaerat & procuret utilitatem, idque volente Deo. Ergo ita. Prob. ant. Homo ita comparatus a Deo est, ut necessario velit bonum,
idest sui persectionem, & aversetur malum, idest sui imperfectio.
f. a II. Responsio Diit. conseq. Ergo haec est una justi & injusti regula ut quisque
suam procuret utilitatem veram co. apparentem ne. In appetendo
bono sive sui persectione in genere homo liber non est; sed solum in directione hujus appetitus ad hoc potius sui bonum, quam ad
aliud quodcumque f. a 66.3c seq. Appetere autem particulare aliquod bonum verum est semper homini utile, sicut& appetere apparens est semper inutile, non solum ex eo, quod bonum verum est vera ipsius persectio, & bonum apparens est vera imperfectio, sed etiam ex eo, quod appetitiones boni veri premiis, boni apparentis poenis Deus afficit in hac brevi vita, aut saltem, quod maxime est attendendum, estque homini longe utillimum, in .sempiterea sutura,
quemadmodum f. 2ΟΣ. docuimus Deum , utpote optimum atque iustissimum, praeliare oportere. Cum vero ante omnem inter homines conventionem & imperia inde orta , leges humanas ab
imperiis prosectas homo multa praestare debeat ollacia sic volente T. Im B b Deo '
245쪽
Deo tum erga Deum ipsum, tum erga seipsum, tum erga sium proximum, ut supra docuimus,& in iis praestandis homo bonum verum, & veram sui altilitatem inde prosectam, in iis omittendis, aut in xontrariis actionibus exercendis adem bonum apparens, ac verva, damnum inde ortum Consequatur; sequitur in hoc utilit iis propriae objecto .nihil egis, quod legem naturalem ab ipsemet solo Deo pendentem, R ejusdem obligationem labefactet.
q. 216. Proositio Voluntas Dei praecipientis ea, quae ab hominibus fieri debetit. aut prohibentis ea, quae omitti, iisdem ope rationis, .3e ad summum etiam adminiculo primitivae traditionis fignificata, est ipsa naturalis lex adeout sine aliqua Dei cognitione nulla naturali aege ad siquid committendum .aut omittendum humaniam genus generetur. Prob. Leges naturales sint aliquae propositiones praAicae. ad quarum normam homines ex natura sua S ante omnem liberam ipsorum conventionem Ras liberas actiones exigere detrentis Atqui pri sitiones practicae non Possunt esse, nisi in aliqua rhe te,& u homines ex natura sua debeant ad earum normam suas libera3 actiones exigere, idebent asse in mente illius, cui homines Ubedire aeneantur; soli autem Deo, cui non solum suae substantia.
sed etiam virium, quibus actiones exerceant, creationem conservationemque ferunt acceptam, obedire debent ex natura sua & a te omnem liberam conventionem, *.2O num. 2δε non autem aliis
hominibus, quibus natura se esse aequales cranoscunt. Ergo M. III objectio
Si Deus non exsisteret, nihilominus homo deberet aliquas acti res exercere, di aliquas omittere. Ergo voluntas Dei non est ipsa naturalis lex, cui scili debeant homines obtemperare. Prodiant. Attenta solius hominis narura sunt aliquae actiones trutinsecus bonae,& aliquae intrinsecus malae a D num. Ergo M. 218. Responsio Diff. aiin Attenta solius hominis natura sunt aliquae actiones intrinsecus bonae, & aliquae malae, si haec natura consideretur cum necessaria ad Deum relatione coe si consideretur sine ne. Cum homo non possit esse a se f. aco. Onti non potest ipsus natura consistere nisi cum relatione ad Deum, a quo substantia hominum di vires agendi creenturit a. a 37.& seq.rant.& con serventur. 3.1 o Quare si homo suam
cognoscat naturam cum hac necessaria ad Deum creantem ac conservamem relatione, etiam cognoscere potest tum alias sui actiones esse conformes divinae voluntati, & alias esse dissentaneas, tum se
246쪽
debere eidem voluntati obtemperare. Sis notu cognoscar, tunc sσesse a se putabit, atque ideo a cuiuscumque voluntate & imperia prorsus independentem, indeque elicier illud sibi esse bonum quod aliquam pra eatem utilitatem atque delectationem, sive partis inserioris, sive superioris efficiet; illud malum, quod molestam se sationem atque dolorem. Quod ab officiis, legis naturalis.quantum
l. 219. Instantia Atqui licet homo sine ulla ad Deum. relatione consideretu tamen ipsius actiones intelligi possunt intrinsecus bonae aut malle . Ergo &c. Prob. mino sub. Atheus fine ulla Dei cognitione intelligit se praestare debere ea, quae utiliae sunt humanae societati, omittera quae sunt inutilia; atqui ex hoc principio eruit quasdam assiones intrinsecus bonas, quasdam autem malas Ergo & L 22 O. Responsio
Dist. maj. Atheus sine ulla Dei cognitione intelligit se praestare debere quae sunt utiliω secietati, & omittere quae sunt inutilia, si
utilitas societatis. sit coniuncta cum sua' privata utilitate volupta. teque, & damnum sectetaris conjunctum cum suo co. aliter ne.
Ergo sne ulla ad Deum relatione intelligi potest alias actiones
esse intrinsecus bonas, alias intrinsecus malas vere vel apparenterco. solum vere m. Cum Atheus sine ulla cognitione Dei intellige. re debeat se , quod attinev ad substantiam, esse a se; quod attinervem ad conjunctionem ac dispositionem substantialium partium, se pendere a necessariis ipsarum viribus atque motibus, quibus sactum est ut tali pacto cohaeserint, cognostere non potest se aliquam voluntariam amonem quae damnum afferat sibimetipsi, praestare debere , aut aliquam omittere, quae Jpsi sit utilis, in puram alimrum. gratiam, a quibus nullum sal rem voluntarium beneficium a
cepit se sedi id unum intelliget, ad quod ingenito appetitu, seretur,
ut suam Voluptatem, commodum atque utilitatem, sive bonum verum sive apparens illud sit, totis viribus procuret, & suos dolores, incommoda ac damna similiter vitet. Quod si forte accidat ut quae ipsi videntur bona aut mala, hujusmodi sind etiam rati ne habita aliorum, tunc percipiet ea sibi esse persequenda aut singienda non in gratiam secietatis, sed tametipsius; sin autem contrarium usuueniat, ut saepissime fit, pariter noscet sui rationem, non aliorum in iis persequendis aut vitandis, se habere oposuere. Ergo Atheus sine ulla cognitione Dei id, quod sibi bonum est, se a
247쪽
militer malum est, pro summo malo. Quod quam longissime distera legis naturalis ossiciis nemo ignorat. f. et a I. Instantia Atqui Atheus sine ulla Dei cognitione & sola attenta sui natura sine nila ad Deum relatione intelligit aliquas actiones esse in trinsecus bonas, aliquas intrinsecus malas, etiamsi nullam ipsi utilitatem aut delectationem afferrent. Ergo &c. Prob. min. sub. Si Atheus sit ne ulla Dei cognitione id non posset intelligere, sequeretur hominem transilientem naturae legem nullo peccato se astringere, nisi cognosceret se Divinam voluntatem tali actione migra re. Atqui certum est hominem transiliemem naturae legem peccato se astringere, tametsi non cognoscat se divinam transilire voluntatem, quia communi Philosophorum atque Theologorum sese fragio proscripta est sententia affirmans dari peccatum pure philo sophicum, in eo positum, quod quis aliquam actionem committens
cognoscit quidem se naturae leges Offendere , non autem Deum, ob quod peccatum nullam mereatur poenam saltem aeternam. Ergo &e. q. 2 22. Responsio Dist. maj. Sequeretur hominem transilientem naturae legem se peccato non obstringere, nisii cognoscat vel explicite vel implicitae se divinam transilire voluntatem co. nisi cognoscat explicite ne. Et dist. min. atqui certum est hominem transilient em naturae Iegem se astringere eulpa, etiamsi explicite non cognoscat se divinam migrare voluntatem eo. etiamsi nec explicite, ne implieite id noscat me. Qui Deum exsistere, & esse legis naturalis auctorem cognoscit, etiam novit se peccare transgrediendo legis naturalis praecepta, eo quod tali pacto divinam voluntatem transgreditur. Quamobrem etsi usuveniat interdum, ut dum reipia hara migrat praxepta, acta ad Deum non reflectat, neque noscat se divinam ossendere volva-
ratem , nihilominus in eo restat cognitio , quam saepius habuit, peccati quod in transgressione legis naturalis positum est, in qua cognitione non est quidem explicita relatio ad Deum, sed tamen est implicita, quae satis est ad eum finem, ut Vero peccato poenam merente se obstringat, eo quod sine actuali Dei cognitione & acti nis legi naturali contrariae ad Deum relatione , cognoscere potest se verum malum in ea praestanda appetere, & velle, tametsi tunc
actu non cognoscat rationem alias cognitam cur verum malum sitia
Atheus vero qui nullam umquam ponatur Dei cognitionem habuisse, numquam potuit cognoscere aliquas actiones esse bonas, aut
ῆliquas malas, nisi ςas quae sibi aliquam persectionem seu veram,
248쪽
seu apparentem afferrent ob rationes quas exposuimus. Ergo is se ne ulla Dei cognitione actiones vere bonas & malas cognoscere nequit nec explicite, nec implicite, quin tamen inde explosa peccati philosophici sententia eoli igi posset.
q. a 23. Instantia Saltem in Atheo seret hujusmodi philosophicum peccatum,&Atheus esset melioris conditionis, quam ceteri homines, eoquod is suis posset satisfacere cupiditatibus, quin ullam mereatur poe nam aeternam. Id autem eii absurdum. Ergo &c. q. 224. Responsiot Ad haec duo respondeo; primo ad peecatum philosophicum duo
requiri, alterum ut quis cognoscat se aliquam actionem perpetran do legis naturalis praecepta transilire, alterum ut dum illam exercet, Deum reipsa non cogitet. Iam vero si verus Atheus daretur, aliud bonum aut malum non cognosceret, nisi quod sibi utile iacommodum, aut inutile & incommodum videret; & destitutus cognitione praemiorum aut poenarum, quae in altera aeterna vita manent actiones humanas, quae legi naturali sunt consentaneae, aut ab ea dissentiunt, tametsi nullum in pnaesenti ex ipsis oriatur commodum aut incommodum, non posset agnoscere suam iveram utilitatem suumque verum bonum, nec suum verum damnum & verum malum, quae in alteram vitam reservari docuimus. Quamo rem Atheus nec in legem naturalem, quam minime cognosceret,
posset peccare, nec idcirco culpa philosophica , quae illam cogni. tionem desiderat, se obligare. a. Deinde repono fieri non posse ut inter homines, qui ratione utuntur, verus Atheus sit, ille nimirum qui non solum ore proferat se nullum admittere Deum, verum etiam id animo sentiat. Nam Dei exsistentia est una ex propositionibus, quae ex principiis adeo claris ita facile colligitur, ut impossibile sit posse aliquem ratione donatum eidem non assentiri; quemadmodum fieri non pos se docuimus l. 217. Logicae, ut quis veritatibus claris atque perspicuis assensum non praebeat; vel saltem non judicare verisimilem Dei exsistentiam, tametsi argumenta contraria aliquem etiam asisensum contradictoriae propositioni ab iisdem extorserint, secundum ea quae q. s. & seq. disseruimus. Quod si res ita est , quilibet non
magna suae mentis attentione ex divinae exsistentiae & ex ejus attributorum cognitione praecipua legis naturalis praecepta, ejusque obligationem colligere potest. Ex quo fiet, ut legem naturalem tran-
. sileas vero peccaro quisque se obstringat, praelertim cum ad oblia
249쪽
gationem contrahendam, & ad culpam committendam non omnis no evidens cognitio desideretur, sed ea sit satis , quae ad verum
quamproxime videtur accedere. - i
Samuel Coccejus Henrici filius tom. U. Operis Grotiani de Iure MIi o
paeis eum adnotationibus Henrici & aliorum, Piti Lauiantiae an. t 7sq. disserti prooemiali 8. cap. I. exponit eorum systema qui nullum naturae ius, nec ejus Executorem, sive iudicem naturalem admittunt, ostenditque omnes eo revolvi, ut negent quidpiam natura vetitum esse,& ajant unicuique hominum sacultatem convenire agendi quidquid lubet. Cum vero in tali statu alii in alios saevire possent, & quisque aliorum crudelitati pateret, monet eos docuisse inde originem ducere societates, & pacta inter homines, qui colverunt, quorum virtute ciuisque ab aliorum iniuriis defenderetur, quaeque sunt una origo naturalis justitiae, & una ratio, eur aliae hominum actiones justae sint, aliae vero Injustitiae labe inficientae. Initium ducit a sententia Glauci apud Platonem l. 2. de Rep. inde gradum licit ad Epicurum, & ad ejus asseclam Horatium , tum latius explicat impium Hobbesii systema, quod operae pretium existima
mus hie enucleatius explicare non solum cum laudato auctore, verum etiam
cum Cl. Genuens, qui in Elem. Metaph. hoe systema persequitur secundum ea , quae auctor in lib. de Cive, & in Leviathan disserit, quorum operum ala rum habeo editi Amstael amensis an. I 647. , alterum in linguam gallicam versum, inscriptumque Le eoos Politique edit. Leidensis an. Iosa. Itaque is primum definit jus naturale libertatem quam quisque habet sa--Itatibus naturalibus seeundum rectam rationem utendi I dictamen rectae rationis Hrca ea quae agenda vel omittenda sunt ad visae membrorumque conservat; eis
euantum feri postes diuturnam. Tum hoc statuit totius motais scistitiae pris. eipium, hominum ingenia esse hujusmodi natura, ut nisi metu communis alia cujus potentiae coerceantur , sibi invicem dissidant, sese vicissim metuant. &propriis viribus singuli sibi cavere eum jure possint, tum necessario velint; cui principio addit postulata duo, alterum est eupiditatis naturalis, qua quis uorerum communium usum postulat sibi proprium ; alterum rationis naturalis , qua quisque mortem violentam , tamquam summum naturae malum, Hidet evi. tare. Vult enim omnes homines non minori naturae necessitare, quam qua
lapis sertur deorsum , serri ad appetitionem ejus, quod bo m sibi videtur, &εd fugam ejus, quod sibi malum, maximi autem malorum naturalium quod cst mors. Ex quo elicit, hoc maxime justum esse utpote rationi naturali consentaneum , ut quisque primum se suaque quantum neri potest , tueatur, deinde, ut ad hujusmodi finem utatur omnibus iis mediis, quae ipse,mon alii suae vitae & incolumitati tuendae necessaria esse iudicaverit.
3. Cum vero natura sint omnes aequales, in statu naturae anis omnem svilem legem omnia omnium esse conrendit, & unumquemque facere posse qua
cumque & in quoscumque libet, quae sua putet interesse, & unam assionum humanarum regulam esse cujusque utilitatem, indeque fieri naturalem homianum statum esse mutui belli, quo quisque contra alios omnes vi & dolis omnia sibi vindieare potest.
Sed quia status belli conservationi hominum potissimum adversatur, i de Diqiti eo by Corale
250쪽
ge factum esci eontendit, ut pacem bello contariam quirerent,& ad eam comes liandam snguli suo naturali iure aliqua ex parte cederent, pacta & conventiones inter de inirent, & praelertim illud suam Iibertatem aliquantum coe cendi, de dominium transferendi in unum aut plures, qui possent poenis coeriscere eos , qui pacta conventionesque migrarent. s. Ex quibus prinei piis primarias elicit naturae leges, quas semper obligared et in conseientia & in sero, ut ajunt, interno, non in externo, eo quods alii non servant, neque Mos servare tenemur, ne eraeda aliorum fiamus, sed tamen ita affecti ede debemus, ut si fieri possit, easdem servare parati sinus. 6. Sie Hob si mentem explicat Genuensis, cui addo haec duo ex Coccejo. Alterum est Hobiasium admittere quidem praecepta naturae, indeque transgressores poenam mereri, verum id solum obtinere respectu Dei, non vero inter homines ipsos. Inter hos enim natura nihil in ejus sententia iustum aut in. justum est, sed mutuus metus demum homines induxit ut in societatem coierint , & jus suum invicem grassandi judicio civitatis sibjecerint. Alterum est
summum arbitrium omnia faciendi etiam ea quae praeceptis Decalogi contunentur, esse penes imperantem, qui soli Deo, non civibus aliquid debet. nee ab iisdem ad pacta servanda posse obligari, atque hanc esse generationem magni illius se iniban, idest mortalis Dei, cui summam omnia faciendi pote tiam ex aliorum hominum voluntaria concessione rubenti pacem di pinecti nem sub immortali Deo habeamus. . Mitto Spinota circa leges naturales sententiam, quae quantum aliis idisius systematis partibus consentanea est , tantum dissentit ab evidenti ratione. qua illud refutatur, & venio ad alios recentiores, qui jus naturale verbis retinuisse, re sustulisse videntur. Et primo audiamus Encyclopaediae auctores ,& praesertim Diderorum , qui verbo Drois naruret haec habet e gallica in i tinam linguam translata. ,, Hujusce vocabuli usus adeo frequens est, ut sere nemo sit, qui sibi animo non persuaserit rem esse evidenter cognitam atque per spectam. Hic intimus sensus est Philosopho communis cum illo, qui numquam animum advertit. Hoc tamen interest discrimen, quod secundus ad quaestio mem quid es jus naturale, prae idearum & vocabulorum inopia ad conicientiae testimonium nos vocat, & obmutescit: primus autem silentio & abstrusioribus commentationibus se dare enitur solum, posteaquam vitiosum absolvit es, cui tum, qui hominem eo reducit, unde digrinus erat, aut se implicat qua,
ctione difficiliore prae illa, ex qua sua se definitione expedisse credebat. Phil Aphus enim interrogatus ait. Jus es fundamentum m prima ratio iusti . Sed quid est justitia λ EB obligatio σeddendi tu ilibet id quod ad eum pertinet. Verum quid est quod ad aliquem potius, quam ad alium quemcumque pertineat in eo rerum statu, in quo omnia omnium serent, & distincta obligationis notio nondum fortasse constaret Quid enim aliis deberet qui omnibus omnia peris mitteret , & nihil ab aliis postularet Hic vero Philoibphus animadvertere in cipit omnium Philosophiae Moralis quaestionum gravissimam & explicatu dis cillimam esse illam, quae de iure disputat naturali. inamobrem praeclare n biscum actum in hoc articulo putabimus, si poterimus aliquod enucleate statuere principium , cujus adminiculo praecipuis , quae contra jus naturale moveri solent, dissicultatibus satisfieri possit. Ad hunc finem necessarium est rem abrius Petere, nihilque assumere quod exploratum acui si ea saltem evidentia, quae