장음표시 사용
91쪽
eum esse in loco, quod est positivum & ens, alterum non solum in alio non feneriri verum etiam cum parte alia aliis in loci punctis esse, non in om hi , , quod est negativum 3c non ens. Quare negatio primi, utῬte entis, est uera negatio , nec in Deum cadit negatis vero secundi, utpote negatiotiestationis, est ens & iccirco illi adscribenda . Quo fit ut cum natura Divina' non pugnet Vacuum , quatenu negat id quod imperfecti & nefationis est in eorporibus , cum alioquin Deus utpote totus in toto & totus in qualibet Ioel parte , id omne habeat quod verae persectionis verique entis corpora com-olectuntur. Quibus mihi videor penitus amovisse id quod Cartesianos aliosa due Philosophos ab admittenda vacui possibilitate jure ac merito deterrebat. Nam aliis Philosophi. qui pro ea stabant, ad extensionem negativam & in. creatam confugientibus , eamque satis non explicantibus, semper restabat inquirere, quid illa extenso negativa seret, qui merum nihil esset, & tamennenative extensum & recipiendis extensis positive idoneum. . At enim si res ita seret, vacuum illud , quod inter cubiculi parietes ino ereipitur, esset simul sinitum di infinitum; finitum quia quatuor parietibus, enice & pavimento t)mquam finitis corporibus finitatque superficies habenti.
. bus contineretur; infinitum Vero, propterea quod nostra sententia esset attributum Divinae naturae, atque idem ac Divina Immensitas, quae nullis coerceturii milibus. Huius difficultatis solutio rei de qua agimus, majorem afferet tu.eem & viam muniet ad meam quamdam opinationem , quae licet a commuistii dissentiat, nihilo tamen minus, nili valde lallor, certa & vera est. Utor,utem hae dilhinctione : vacuum illud ea quidem extrinsecus finitum ; circumseribitur enim tamquam exti inisecis finibus quatuor parietum libramentis; in. trinsecus tamen infinitum est , quod corpus aliud alio densius in infinitum , tametsi omnia omnino continua sint, in eodem a Deo creari & colloeari potest , quae corpora omnino continua alia aliis dei, sora in infinitum non repugnare infra suadebimus. Quo prorsus infirmatur ratio ab Adversariis objecta.
Non enim cum ratione pugnat Deum ejusque attributum extrinsecus coerceri
iis limitibus, quos sibi iple fixit atque refigere potest , si modo intrinsecus &quod attinet ad substantiam, infinitus permaneat. s. Si vero hic urgere non desistas, vacuo inter utrumque distantem parietem intercepto veram extensionem in longum , latum & profundum convenire, propterea quod ejus partes ut ante quamlibet corporum extractionem , ita post extra se invicem sunt, cum eaedem permaneant, & iccirco a Deo scire distinctum , dc nihil, atque nihilominus extensum , quae duo pugnant inter se ;caussa tamen non caderem . Nego enim in illo vacuo quamdam esse actualem extensionem ' nam si quae sunt ejuS partes, aliae nequeunt esse nisi essentiae divinae, quae nullas habet e tra se positas, quaeque cum sit tota in toto &tota in qualibet parte loci, sacere nequit ut vacuum illud actu veram habeat extensionem . Cum vero dicitur eductis omnibus ex cubiculo corporibus illud spatium idem permanere , verum est s de potentia recipiendi extensa id intelligas; eo quod in immensitate Dei, quae eadem perseverat, eadem quoque manet quae antea, potentia recipiendi corpora parietem inter utrumque; non autem si hoc dictum velis de actuali extensione. 6. Nam quod in ejus rei confirmationem afferre potes , scilicet distantiam inter parietes, eamdem quae antea strat, pei mandre, xx. gr. Io pedum, & icis
92쪽
circo etiam interpositam extensionem , sine qua nihil ab alio distare potest, iulud hac ratione resuto . Una ex proprietatibus relationis est ut in aliqua re nova possit exoriri relatio sine ulla ejusdem mutatione, modo alia res ad quam prior refertur, quamdam mutationem subeat. Ita si solus si paries albus A. nulla est in eo smilitudinis relatio cum alio. At si e regione ponatur paries albus B, in A relatio similitudinis cum B continuo exsistit, tametsi nihil in A motatum fuerit. Jam vero distantia inter duos ex. g. parietes est illorum relatio exigens quoque interpositum aliquid , quo eorum distantiam metiamur. Unde cum dicimus, paries alius ab alio Io pedes distat, id intelligi nequit λne pedibus extensis atque corporeis, qui inter utrumque parietem intercedere cogitentur. Quamobrem si nullum omnino corpus inter eosdem intersit, actua- Iis quidem Io redum distantia non erit, cum non sint interposita corpora, quae ad hanc a Aualem relationem constituendam sunt necessaria ς exoriri tamen poterit sne ulla parietum mutatione aut translatione, si modo quae corin Pora interesse queunt ob potentiam recipiendi extensa, revera interponantur. Ex qua responsione colligitur inter hosce parietes esse potentiam tantummodo actualis distantiae, quae non requirit aliud nisi potentiam in Deo stam recipiendi extensionem . Atque id in caussa fuit cur a primo non dixerim parietes distare , sed se non contingere . Quo mihi videtur penitus satisfieri omnibus iis quae ab Adversariis contradicta sunt. Quamobrem cum nullo modo Probetur, hoc vacuum inter utrumque parietem repugnare, possibile a Phil sophis esse putandum prima ratione concludo. 7. Alteram possibilitatis vaeui rationem ex eo duco, quod motus in rerum natura constare potest saltem eo modo, ut quamvis omnia plena snt & se inis vicem tangant, tamen aliud in alius locum succedat ; ut accidit in circulari canaliculo , quem decem ex. caussa globuli repleant. Nam si unus ex iis p pellitur, omnes in gyrum torquentur, & antecedentis quisque locum subit. Quo posto animum advertamus ad tres proximos hujusmodi globulos, quorum alius in alius lacum meat,& distinctionis causa tribus primis alphabetilitteris designemus, ut A significet globulum qui in locum interpositi ingreditur, B medium & interpolitum, C denique tertium , cujus locus a B subi de occupatur. Qua in re dico A posse moveri, etsi nullus foret inter Α &Cinterpositus globus B: nam in B nulla est ratio cur A possit in ejus locum intrare. Nam quatenus B est solidum , extensum , & penetrationi resistens, motui A pariter solidi, quique cum alio penetrari non quit, potius obs stir; quatenus B est ipsum spatium & locus , ut Cartes ani volunt, & sequitur ex
nostra sententia, qui in vacuo nullam esse extensionem ostendimus, nullam
quoque rationem habere intelligitur cur Α moveri queat. Nam A moveri non potest nisi cedat B, quem penetrare non potest : Meedente autem B discedit etiam spatium & locus qui secundum Cartesianos & Wolphia nos a B non distinguitur. Ergo B nullam intelligitur habere rationem cur A possit in ejus locum motu succedere. Quoniam vero nihil est absque lassicienti ratione, re. stat ut haec ratio sit vel in ipsemet vacuo inter A & C interjecto , vel in A:s in vacuo est, etiam teneo quod volebam , posse inter duo corpora se non contingentia exsistere inane. Sin autem in globulo A haec ratio inest , propterea quia in Adversariorum & etiam nostra sententia suum jatium internum a quo non distinguitur, secum defert, eodem tamen quo specto, res evadet. T. IV. F N. im
93쪽
Nam inde perspicuum sit posse globum A pe inde moveri, sive illi posiimum
sit aliud corpus sive non, quia scilicet tota ratio in eo est, sive attendas ad vim qua percellitur , sive ad spatium. Quod si eorpus finitum di undequaque circumscriptum , quale est globus Α, moveri potest, etiamsi cum nullo proximo corpore Mntiuuetur ' quis non videt, si locus unde incipit moveri, sola mente i& gogitatione .designetur , ab eodem ad alium , ad quem motu pervenit. inane .& vacuum interesse λ.8. Atque hinc tertia ratio pro vacui possibilitate deducitur. Fae enim munis dum ita, ut est , esse .finitum, S aliquod in ejus extima supessicie corpus imaginate quod .cum aliis quidem colueret, sed nihilominus ab iisdem secerrutiit; nisi aliunde vacui repugnantiam ostenderis, ut revera non ostenditur, nonne
perspicuum Hl quam quod maxime eidem soli posse imprimi vim contrariam vi qua alia corpora proxima ad centrum mundi propelluntur λ Hae impressa vi vel corpus illi oblequitur ates nunc si etiam , extra mundum movebitur &post aliquem motum a iniquo mundo saltem in potentia distinit, ideoque Inter mundum di illud aeorpus intercipietur inane . Alia enim a corpore pulso
distincta , ut 'iue illa rei carere ponuntur , discedens a mundo corpus .c tequi nequeunt. Sin autem non obtemperat, quid .est extra .mundum .quod illi o
nitatur λ Non solidum aliquod ..quia dinis universitatis aeorporum ibi esse Iia. tuitur ' nec doci .dest ius , quod .ex altera parte negatio loci vim habere ipsa per se non potest, qua vi alteri obsistat , ex .altera vero gorpus .suum spatium nabet & secum dcteri. .Consequens igitur .est posse dictum aeorpus moveri, itaque fieri ut inter duo corpora se non aeontingentia nihil selidi intersit quod ibidem intercedere possit, .quin . ullus in iis corporibus motus praecedat Has & similes conclusiones Adversarii viderunt ex mundo finito consequi, cumque earum vi se obrui experirentur, mundum vel infinitum vel indefinitum volu*runt. Sed horum aliprum , ut levissime dicam, indignum est Philos bo Christiaoo , alterum autem diis itatem eludit, nee iacit quin mun-.ἡi nnitudinem concedere debeamus , si Christianae fidei decreta id velint; de .quo Theologorum esto judicium. Interim satis certo includitur inter duo se non eontingentia corpora posse intercedere vacuum , quod alius corporis recipiendi si capax, quin eadem ullo modo moveantur & aIterum ab altero abscedat. p. Porro ex his econcluditur vacuum esse infinitum; nam si mundus est in finitus, ante illius creationem erat possibilitas infiniti vacui; sn autem fini tus, ultra fines mundi eorpus in infinitum .pergere posse dicta ratione conta citur, atque iccirco infinitam illius recipiendi capacitatem inveniri. Quod Congruit cum eo quod supra notavimus , inane di vacuum idem prorsus esse ac Divinam Immensitatem, Io. Quae conclusio si, quomodo a me defenditur , ita a Cartesi Discipulis admitteritur, credo eos nihil facturos cotura proprium systema essentiae corporum in extensione positae, quod potissimum in caussa suit ni a communi sententia possibilitatis Macui discederent. Siquidem ea non incitur. inter duo
corpora se non contingentia actu exsistere extensionem aliquam negativam quae siciat ut extenso generatim accepta soli corpori non conveniat, ut soli co
pori con re necesse est, si ad ejusdem pertinet essentiam, quemadmodum hi Fhilosophi volum. amchum puto eosdem facile in nostram sententiam Ituros, sarta tecta una ex iis enunciationibus, quae in ipsorum Philosophia
94쪽
similiam ducunt, de qua alias enucleate disseremus. Immo futurum qiero ut omnes dissidentes Philosephi in eamdem eonveniant. Nam, cum discordiae causisia in eo posita esset, quod utrique ex parte verum attingebant se ex parte ab eodem aberrabant, illi qui possibilitatem vaeui tuebantur , quia simul tamquam actu, tametsi negative, extensum defendebant, illi vero qui eam negabant, quod simul hypothesim duorum corporem se non contingentium, tametsi nullum extensum corpus interesset, tamquam impossibilem sedicabant ea nunc sublata rationibus quas attulimus, consequens esse videtve ut etiam stibus tanem imponantia
II. Quod ut magis magisque eomprobetur , audiamus unanr ex praecipula Leibnitii rationibus adversus Classitum in Commercio Epistoli eo, quam referens Cl. Femina Domina du Chastellet in Inmtutionibus Physicae q. 74. pas 7seditionis Italicae Venetiis an. I g. negat esse hujusmodi ut quidpiam responderi possit. Sic autem presse ab ea coneludhur. si Si spatium est quidpiam is reala & sine corporibus subsistens & eorpora in eodem colloeari possunt resse est prorsas indifferens in quaeumque hujus similatis. spatii parte empora colis loeentur, modo eumdem ipsa inter se stum. tueantur .. Nulla igitur foretis ratio su ciens eur Deus mundum ere re in hoc potius loco, in quo est, is quam in quolibet alio , quoniam Iocare illum poterat ire plag* I oo Ieuis eas distante, aut Orientem ponere ubi incidens reperitur aut tandem sus d is quae Vertere quin alius rerum situs exsisseret ista Hactenus laudata Μuli ex quarnobucum sentire potest , quita aliquid de hujuscae rationis vi detractum putet' propterea quod inano quod a nobis defenditur,. non est aliquod spatium e tentum , in quo corpora tamquam in loco extenso constitui possint, non habet plures partes & plagas , in quarum aliqua ut mundus collocetur, opus siestimetenti ratione quae Divinam voluntatem alioquin indisserentem determinet, uno verbo aliud non est nisi pura potentia recipiendi extensa quae in Deo, sine ulla prorsiis distinctione partium tamvam ipsius. attributum exsistitia Quod si credat hine essici, exstare non posse vacuum neque tu eo senis quem nos defendimus, & ideo corpora omnia se proxime quaquaversum contingere, Val. de sellitur L Equidem scio ad id effetendum aliam etiam rationem eodem rationis sumisatis principio nixam ab ipsa ustirpari, sed nullum in ea esse m menti lactemus perspieuum , cum de eorpusculorum figura & limisbus, in quibus illa posita est, disputabimus. Ia. Quemadmodum autem in hac mea vaeui sententia nihiI est quod Camtesianos deterreat , ita multo minus quidpiam offinditur quod Christianos Philosophos absterrere possit. His enim , immo & iis, quae sequuntur, seriptis ad meas manus pervenerunt Elementa Physicae Petri Μusscherub Ghii edit. Venetae apud Metellum in. I s1- im ducis tomos distri ta eum adnotationibus Anonyma, dc in adnotatione ad *.89. T. I. duo legi, alierum praestantissimis viris Henrico Μoro, Iosepho Rapson, Newtono, Clarhio & ia primis Leonasedo Lessio Societatis Iesu in libro de Divinis Persemonibus cap. I. eam iam dudum fuisse sententiam quam nos defendimus, quod spatium ab ipse Deo e seque immensitate non distinguatur ; aIterum eamdem esse & ad Spisnosae doctrinam proelium. Quam Spinosismi notam eidem inhveranti ux inusam ostendi in parte priore Elem. Metaph. CI. Antonii Genuensis prop. M.
edit. Ven. apud Bettinelli an. i 48. hisce verbis: Si subsumia spatii vacui es
95쪽
Deus, Deus es subsantia Spinosae GV Deus soliorum. Gm. Si substantia finii penetrat subsantiam materiae , subsantia spatii materia una es prop. 82. reum autem quae eidem funt unum , inter se sui unum prop. , se Deus esssebsanria spatii, Deus . subsantia materiae sunt eadem subsantia , nempe Deus .s subsantia Spinosae s vide Scholion prop. 2I. Stoicorum Dos, seu mundi m -ποιοῦ, Certum mihi es eos qui statuunt subsantiam spatii esse Deum . saluere quoque Deum esse materiae subsantiam . Nam cum Iubsantia spatii sapνimum materia sundamentum materiamque permeet ita ut nequeat materia ex eis
re sne spatio hoe, profecto materiae primum sundamentum, ides subjecitum m Iubsantia, Deus es . Quid concludi apertius mos non video. I 3. Verum hac censura obstringuntur , qui simul vacuum esse attributum Dei & tamquam spatium in longum , latum & prolandum negative extentu indefendunt. Hoc enim pacto extensionem supremo Numini attribuunt, itaque parum internoscunt a materia, qui cum Deus ab impio Spinosa confunditur. Hos vero silli nos jam docuimus , hujusque erroris jam reseravimus sontem , rationem scilicet illam subtiliter conclutam , ductam ex eo quod extractis e cuis biculo corporibus interceptis, & parietibus ejusdem sine ullo motu ibidem inanentibus, eadem, ac antea, palmorum inter parietes distantia permaneat, confirmatam ludificatione quadam imaginationis, quae eodem tempore corpora Ominnia e cubiculo excessisse fingit, 3c Io palmos corporeos in eodem substituit. In meam ergo sententiam, qui vacuum aliud nihil esse volo , quam puram recipiendi extensa potentiam in Deo positam omnisque extensionis expertem quomodo dicta censura cadere possit non video, nisi quis velit nigro theta novare Christianos omnes qui potentiam creandi corpora ab aeterno in Deo sui sisse arbitrantur. Sane Mulichembroechius yr. non impugnat nisi eos Philolaphos qui ita spatium vacuum cum Deo confundunt, ut extensionem ipsi met Deo attribuant: laudatus quoque Anonymus eodem spectat. Genuensis autem aut eodem collimavit ut credo , aut si aliud spectavit, a scopo mihi aberrasse videtur. Nam vis demonstrationis in eo posita est , quod duae sit,stantiae se perfecte compenetrantes una & eadem sit bstantia sint. Ut vero nunc mittam ilum ab eo propositione do, nec a Lochio, quem citat, ulla certa ratione monstrari , non inficias iverit hanc esse communem Theologorum sententiam qui corpora compenetrari posse & revera compenetrata fuisse sine ulla confusione credunt . Quod si haec tamquam fidei parum consona non exploduntur, ne illa explodenda est, quae ponit in Deo recipiendi extensa potentiam & extensam materiam sine ulla confusione Dei Se materiae in Deo esse tamquam in loco proprio sed inextenso, de quo postea disputabimus : praesertim cum, ut
proprie loquamur, Deus non compenetretur cum corporibus, uti extensum cum
alio extenta, sed iisdem dici potest sua substantia intime praesens, quemadm dum nec ab iis circumscribitur , tum quia Deus potius est in seipso, tum quod in aliis in infinitum quae creari possent, corporibus esse potest, quin ab ali ad alium Iocum migret. 14. Concludendum est ergo vaeuum aliud non esse nisi recipiendi extensa potentiam , hancque , uti & alias rerum possibilitates , in Deo tamquam illius attributum inesse , nec tamen inde quidpiam detrimenti capere Cristianam Religionem e quo constituto facillime solvuntur omnes aliae quaestiones quae circa vacuum agitantur , in quibus dijudicandis dum Auctores versantur, mirum est
96쪽
in quos se laqueos induant, ut tolerabilius videatur vacuum inter ea , quae esse non possunt, reponere,. quam . illud ita defendςrς, ut velis esse aliquid reipsa negative extensum & a Dei substinua distinctum: Quaeritur enim a Μuia schembroechio 8 eitati libri, utrum sit increatum an creatum. Ex nostra sententia manifestum fit esse . increatum M aeternum , quin id in aliquam di
cultatem incurrat, quemadmodum increatae fiant & aeternae , utpote attributa Divina, omnes aliae rerum creatarum potentiae sive possibilitates , quin huie
omnium qua Philolaphorum qua Theologorum opinioni quidpiam facessat negotium ' At defendente IIusschembroecisio illius creationem , nemo non videt quibus dissicultatibus ea sententia prematur. Si quis eruditas Anonynii ad eum
locum adnotationes adeat, id manibus tanget . Sed . non levioribus obruuntur quῖ simul increatum & reipsa extensum , atque a Deo distinflum propugnant , uripsum per se patet videre licet apud eumdem Auctorem qui in re adeo intricata judicium sustinere maluit , quam prava de absurda proferre. Cujoconsitum universim non improbo ; in hae autem re falli probare non possum propter periculum. ne impii homines , quibus nunc Europa scatet , . inde Occasionem arripiant alicujus christiani dogmatis evertendi. Cum enim i es a Christianis Philosophis eo deducta sit, ut simul ostendatur esse posse vacuum minime a Deo creatum,& nihilominus ab eodem secerni dicatur , quis eos jure cohibere poterit ne ex his emciant, quidpiam esse increati & aeterni praeter Su. premum Numen , quod Christianae Religioni quantum , ut levissime dicam, incommodet Theologi norunt. diaeritur etiam utrum si substantia , vel accidens . Substantiam esse ex nostra sententia plane colligitur saltem in sensa, ut aiunt, identiso, quatenus omnia divina attributa sunt idem ac Deus. At doctissimus meique amicissimus P. Fortunatus a Brixia, quem honoris caussa nomino, tom. Ia Philosoph. Sensuum Mechanicae 73. iait. an. I 743. neutrum'
dici posse ait , propterea quod est ensiquidem reale , sed negativum, non positivum, quod solum hi substantiam & accidens distribui potest. Sed enti negativa per se exstare non posse cadem ratione suadetur, ,qua possibilitates rerum per se esse non posse supra evicimus. Restat ergo inquirenda substantia in qua haec negatio fit. Quamquam' nec veram esse negationem jam docuimus. Quae Omnia luculentius confirmant nostram sententiam esse tenendam, in qua Sc cum ratione naturali & cum fide Divina omnia mirifice congruunt.1 s. Haec olim disserui in Physica Generali , ex quibus apparet hanc senten. tiam a fidei mysteriis non dissentire ob illud unum , quod vacuum nulla prorissus extensione a me donatum ponitur & conficitur. Et revera laudatus Montistia similem Lessi sententiam lom. a. dicti operis pag. 4ria in adnotationibus sanam vocat ob hanc eamdem rationem. Il Le sunt ejus verba in non rico-nσθε spaso rea e , eterno, increato , indipendente cri confisa , is quantita , iuesensione , e in parti dissinte delie quati una non sa titti e le altis'. Ergo &nostra sententia , quae nullam extensionem , nullas quantitates, nullasque parte
in Deo ponit, cum sacra doctrina cohaerere dicenda est . . CA
97쪽
46 Theologia NaturalisCAPUT QUARTUM.
De In ira ab late perfectione Dei. f. I . Propositio DEus habet infinitam absolute persessionem. Prob. Quod co tinet in se omne possibile ens, continet omnes possibilegpersectiones, quia ena & persectio idem sunt l. 29. Ont. quod continet omnes possibiles persectiones , habet persectionem absolute infinitam. Deus autem utpote Ens a se, continet omne possibileens f. 173. Oct. Ergo Deus habet persectionem absolute infinitam II. Objectio Non ostenditur Deum habere persemonem absolute infinitam , si possit habere terminos & limites. Atqui potest habere terminox& limites, quamvis eosdem ob imbecillitatem nostrae mentis ignoremus. Ergo &
f. Ia. Responsio Potest habere terminos & limites, si eiusdem natura eosdem
evidenter non excludat co. si excludat ne. Nos enim non tuemur
Deum esse absolute infinitum nullis circumscribi limitibus, eo quod nullos cognoscamus hujusmodi limites , sed quia perspicue
novimus talem esse ratis a se naturam,. ut eosdem Ouinino respuat, quemadmodum noscimus potentiam recipiendi extensii esse absolute infinitam, & sine ullis prorsus limitibus, eoquod quanta cumque & quotiescumque corpora extensa iuxta se poni intelligamus, alia in infinitum plura & maiora aliis adjungi posse evis denter percipimus. 6 53- . Instantia Atqui Entis a se natura quoscumque terminos non respuit. E go &c. Prob. min. sub. Ideo respueret, quia contineret omne posisibile ens; atqui haec ratio non efficit Ens a se esse absolute infinitum ,& quibuscumque terminis carere. Ergo 3cta Prota min. Haruratio id non essicit, si non constet entia possibilia esse abistute i finita; atqui non constat bentia possibilia esse absolute infinita. Er go &c. Prob. min. finita mens nostra id evidenter nostere nequitis Ergo &c.*- 14. Responsio. Diii. Nostra finita mens id evidenter noscere nequit idea poss-tiVR GO. negaliva ne. Nam s. 7.& sese explicavi, qui nostra finita mens
98쪽
infinitum negative cognoscat . inc vero idea negativa in certam cognitionem venimus Deum numquam pervenire posse ad illum
corporum S animarum numerum creandum, ultra quem alia corinpora aliasque animas e nihilo educere nequeat. Simul ae enim
unum ex iis creare potuit, manifesto sequitur potentiam ipsius esse infinitam, utpote quae infinitam, qualis est inter nihil & ens, distantiam transilit, I .; R nullam esse rationem cur potius
aereare possit Ioo , quam Iono, potius 1 OOO quam IOOOo, aut alium determinatum eorum numerum, quam alium quemcumque.
Cum ergo Deus ab aeterno tabere debeat id omne, quod veri entis est in rebus , quae ab ipso creari possint , I s. t. perspicuum sit infinitam absolute persinionem in eodem esse oportere, si codipora di animas in inseritum creare potest.
f. II. Instantia & Responsio Atqui haec infinita comm & animae, quae a Deo creari ponsunt,minime evincunt infinita entia infinita ue perfectiones in Deo reperiri. Ergo&e. Prob. etiam sub. Id non evincunt, si quod attinet ad substantiam ,similia sunt, di ceteroquin in Deo non debeat esse exfistentia omnium entium quae ab ipso creari queunt, sed solum esse simile illi, quod in Tebus creatis exsistite atqui corpora
similia sunt quod attinet ad substantiam , di de animis saltem id
ignoramus, atque alterum ex iis quae sumsimas, constat ex iis, quae L 177. dului inmus.. Ergo dic. a. Mitto majorem, quae iure ac merito negari posset; cum enim
Deus non solum a principio creare debeat, verum etiam perpetuo conservare res ab ipso creatas,ut in intologia f. et o I.docuimus, utaque etiam infra docebimus, quis non videt ipsius virtutem ac pe
rectionem esse absolute infinitam ex eo solum, quod infinitis substantiis tametsi similibus creandis ac eodem tempore simul conservandis sumere potest ὶ Mitto, inquam, maiorem, & lic minorem propositmnem dis irguo; atqui corpora quod attinet ad se, stantiam, similia sunt in communi sententia co.; in nostra, quae invicte monstrata est, ne. Cum enim ex altera parte docuerim unum continuum extensum aliud alio in infinitum densius esse posse , sa. one. & ex .altera quodlibet creatum corpusculum, utpote minime compressionis aut divisionis capax,invariabiles h bere eas densitates, figuras, atque magnitudines, quibuscum ab initio creatum est 3. 233. Ont. manifeste colligitur tres substantiales densitatis, magnitudinis atque figurae differentias easque in
infinitum, de prima jam ostensum est, ct de secunda dc tertia
99쪽
per se constat, variabiles inter singula quae in infinitum creari possunt, corpuscula posse reperiri. Cum ergo in Deo esse debeat omne illud ens, quod in rebus creatis esse potest, & haec dissimi. Ita entia in ipsismet corporibus in infinitum esse queant, multo magis perspicuum fit infinita absolute entia infinitasque persectiones
in eodem esse oportere. .i Corollaria i Z .
- Ex his intelligitur primo quid sit persectio . pura & simpliciter
simplex, quid ea quae est mixta & appellatur secundum quid. Prima test ea quae est solum ens, quia ens & persectio idem suntas. O . secunda quae est partim ens, partim negatio entis. a. Intelligitur secundo omnes rerum creatarum persectiones esse in Deo meliori modo quam in creatis rebus; nam in his sunt conjunctae cum negationibus, idest cum impersectionibus, quia negatio :& impersectio idem sunt; nam insta ostendemus omnes creatas res esse finitas debere , aut saltem absolute infinitas esse non posse. In Deo vero omnes simul possibiles persectiones , sive omnia entia reperiuntur, atque idcirco sine ulla prorsus impers.
3. Inde sit Deum nullam ex rehus creatis persectionem atque ideo bonum acquirere, atque idcirco ipsum per .se esse beatissimum, eoquod seipsum . utpote summum bonum cognoscit & amat, & sui ipsius cognitione & amore summo bono fruitur, quin ad aliquod novum gaudium percipiendum opus habeat creatione corporum Ranimarum, proptereaquod nullam Deo jam persectissimo res creatae persectionem addere potant..
37. s C M o LI o N III. Israel Theophilus Canetius in libro inscripto, Philosophia Gunis. γ 'b. us in ramis a , edito Francolarii & Lipsiae an. I749. cap. I. ses . IV. q. 277. Ec seq. ex rationis sufficientis principio elicit nullos persectionum limites esse in Deo , atque idcirco Deum .esse absolutum , quia cum natura cujuslibet a ei universe consideratae ex aequo capax si his aut aliis limitibus gradibusque recipiendis, in Ente a se nullo modo ab aliis pendente nulla potest esse ratio, cur hos potius habeat, quam alios quoscumque. Verum haec ratio satis quidem est ad . illud ostendendum nullum ex ensibus possibilibus sive persectionibus in ente a se posse desiderari, atque ad id obtinendum jam . illam in superioribus usurpavi. Sed quo efficiamus has persectiones esse in eodem absolute infinitas, necessarium .esse puto docere id, in quo paulo ante versatus sum , prorsus repugnare , ut in possibilibus persectionibus terminus aliquis definiri possit. Nam si entia possibilia forent numero finita, ens a se , in quo omne possibile ens contineatur oportet, haberet quidem limites sed necessarios, &1n has necessitate seret ratio sufficiens, cur eosdem haberet. Siquidem ut alias
100쪽
adverti *.7s. Log. eum plura esse possunt, non autem simul, tune ut aliquid eorum potius exsiliat, quam aliud quodcumque, ratio sufficiens esse debet. At eum unum tantum esse necessarium est, ipsa necessitas est ratio sufficiens cursi. Quare si possibilia entia serent numero finita , Ens a se necessario ea tantum haberet, & ideirco seret finitum , horumque limitum ea seret sufficiens ratio , quod nullum aliud ens nullaque alia persectio in eo posset exsistere. Igitur orationem in superiorem locum inducere necesse suit ad omne effugium praecludendum adversariis, inter quos recenseri potest Hobbesius, qui solam agnoscit in Deo relativam infinitatem , non absolutam , ut ex his verbis lib. ae Cive Cap. I s. I 4. apparet. Iui cum Deum infinitum vocat, hoc tantum aD orations indisat sese uestre an ωbi Deus terminetur, is profecto non βα- suis Deum remera nuliis Inibus aut limitibus contineri aut potentiam, sapientiam in reliquas perfectisnes omni modo carere , sed hoc tantum hire vult alios , t meis nibu repugnat ne Deus Initus set, sese tamen quousque ιimites ejus pertia eant , non intelligere. 2. Hic vero locus etiam masis magisque illustrabitur ex aliis ejusdem ateributis . Nam si exempli loco in medium proferamus divinum intellectum , ex natura entis a se & ex iis quae supra disputavimus, perspicuum sit Deum omnia possibilia eognoscere; possibilia autem nullo determinato numero conistineri paulo ante docuimus. & si aliquis infinitus eorum numerus reipsa existra Deum exstare potest , jam ostendimus in ontologia r o. & seq. in infinitum alia aliis majora exsstere posse. Mens autem quae objecta nullo prorsus termino aut numero circumscripta cognoscit, si prorsus & absolute insi-nita necesse est.
a. Aliqua potest esse difficultas in divina immenstate. Nam si vera foret sententia Suaretii re ipsa exsistere spatia imaginaria, eademque infinita , Lacile defendi posset Deum reipsa esse immensum, utpote infinitis spatiis praesentem.
Verum eum haec prorsus a vero aberret, quod inane nihil est extra Deum, nee reapse extensum , sed sola recipiendi extensa potentia , quae in Deo reperitur: qua de re Canetius citat etiam Wittichium qui in consensia veritatis pag. 86. 3c seq. adversus Suarezium de spatiis imaginariis Deo repletis icribentem disputat, inde compertum fit Deum vere non posse dici praesentem nisi mundo ereato, atque idcirco loco sinito, quia mundus limitibus coercetur.
Nihilo tamen minus Deus dici potest immensus , non quia reapse sit praetens infinito loco , sed quia proximam habet potentiam, qua praesens fiat aliis alii que sine ullo termino i is,& nihil illi deest ad hoc ut fiat praesens, desunt tantum infinita loca, ad quae reipsa possit referri; quae si ab ipso creentur, fit continuo presens sine ulla interiori sui mutatione, ut paulo ante 38. explica
D Eum ab aetemo suisse & in aeternum esse duraturum 1am ostendimus in Logica Ioo. Nunc vero statuimus nullam T. IR G an.