Orationes studiis auspicandis habitae, commentarius epistolae, ellogia, inscriptiones Antonii Angelini

61쪽

dum nota existimant Θ num e patriis finibus demigrandi morem p at parvi se animi, omniumque aetatum instituti nescios produnt. Num a pietate id alienum ducunt λ at eodem sese obstringunt, quod reprehendunt crimen. Dissitas enim regiones Obiro tum animi causa, tum ad hominum mores et studia discenda, tum ad hostiles ausus perfringendos, sociosque ad ossicium revocandos, sive ad quaeritanda compendia, mercesque et coemendas et commutandas, sive ad artium optimarum opes congerendas, Sive ad ingenium telluris tentandum, eiusque varios legendos se-tus, nullo non tempore in more institutoque maiorum positum novimus. Memoriae proditum est, Alexandrum macedonem cum asiam minorem Victoriis peragraret, cumque Troadis Oram legeret, Sigeum data opera conscendisse, ut Achillis, cuius res gestas in homerico carmine suspexerat, tumulum conspiceret, mutumque cinerem aemulae virtutis

suspirio donaret. 0uid plura Θ 0uos magna graecia iactat sapientes syriam, chaldaeam, indorum urbes, initis plurium annorum itineribus lustrabant, ut doctiori cuique aures darent, peregrinas arriperent doctrinas, domumque opimis scientiarum mercibus onusti remearent. Fuit haec olim fuit Athenarum laus, cum legum sanctitate bonarumque artium nobilitate florerent, ut nemo discendi cupidus adolescens non sibi ad illud philosophiae et eloquentiae domicilium contendendum duceret. Hinc Hortensius eloquii sa-mam, hinc M. Tullius eamdem gloriam Hortensio praereptam, hinc M. Cato morum disciplinam, hinc T. Pomponius non cognomen modo attici, sed humanitatem et atticos lo-pores deportavit. Et vos philosophi quos heic honoris ergo

62쪽

nomino, cuinam nomen vestrum serre acceptum nisi

Pythagorae peregrinanti debetis 3 Cum enim Phliuntem venisset, cumque plura docte et copiose disseruisset, quaesissetque ex eo Leon phliasiorum princeps, quam profiteretur artem, et in qua SeSe exerceret, permodeste quidem sed vere respondit, se nec sapientem, nec sapientiam, sed sapientiae potiundae studium et cupiditatem prosileri: hinc factum, ut quotquot ad veri vestigationem se conserant, honestissimum a philosophia teneant nomen L Eccuius ad aures Plinii senioris non est illapsa fama, qui naturae scrutator et v stigator, huius viscera pertentavit, lapidum agnationes et necessitudines rimatus est, florum fruticumque familias, connubia, laetus, quid quaeque serat quidve recuset regio accurate est persequutus, Vitamque ipsam cognoscendi studio posthabuit Θ Cum enim in Baiarum tepentibus scatebris rusticaretur, cumque Vesevus horrificis immugiens ruinis cineream nubem, flammarumque globos evomeret, ruptisque fornacibus ignitum flumen eiectaret, cumque ci-Ves, advenae, accolae metu exanimes diffugerent, senex periculi immemor phaselum conscendit, in igniti montis crepidine exponitur, audacter accedit, nec instantes ignis vortices, nec liquefacta saxa eiaculata expavescit: sed qui dies eius votis cumulum imponere debebat, posuit et vitae. Dum enim sulphurea grando, pulvereusque imber praecipitat, Plinius crassiori caligine spiritu obstructo enectus

est Usque eo discendi illum cupido pellexiti Quod iter

63쪽

- 58 longe laetioribus auspiciis non ad Vesevi modo, sed ad aestuantis Aetnae, aeoliarumque insularum viscera aggredi, nec duris fracto laboribus animo prosequi, et maximo rerum physicarum compendio absolvere, in laude censendum est redivivo Plinio, naturae legum peritissimo Lagaro Spallangant, qui vertente anno MDCCLXXXVI eorum montium Scrobes, Saxa, arenas, fornices, landoque imo exaestuans sulphur tum disserendo, tum imagine aere exprema eum-pae demiranti obtulit Sed quorsum haec Θ ea mente, ut teneatis, quam iniquo in rem christianam sint animo, qui commendatione et laudibus hos viarum obitos labores efferunt, eosdem pietatis ergo initos risu dicteriisque incessunt. Ecquis non stomachetur, ecquis tam impudentem non aegerrime serat audaciam Θ Licuit omni aetate Cestii pyramidem Caeciliae Metellae turritum monumentum, Titi Vespasiani victoris arcum, Τraiani et Antonini columnas hist ricis exornatas signis invisere; licuit Memphim, Thebasque contendere, provincias Nili fluentibus intersectas obire, aegyptia delubra, statuas, arentia et exsucca corpora liquore torrente illita, linteoque pelusio obligata conquirere, mentemque maiorum ex inscriptis volucrum, anguium, hominumque formis discere; licuit extremas Oceano penitus divisas oras lustrare: templa autem Dei vetusto saxo structa impune non licebit adire ΘΕcquodnam autem tantum nefas, aut immane scelus

XVI ad Τaeitum missa: contra ea alii lucis usura a Servis eum Spoliatum serunt.

64쪽

- 59 in sacris hisce decursibus homines solertissimi vident λ Patientes eorum strophis aures commodemus: quid tanto hiatu

concrepent, accipiamus: utque teneatis, me Vim P0rum, quae obiecta sunt, non elevare; quid auctores, et cohortis nequissimae primipili, quos gregariorum vulgus ceu ignavum pecus subsequitur, serant, in apertum prodam. Luterus itaque, quo magistro et parente serviles impii cultus compedes sese exuisse gloriantur, cui bono, inquit ira concitus in Ambrosium Catharinum rei christianae in tridentino conventu vindicem, crebrae dissitaeque excursiones ad templa, arasque Mariae 3 quid vota, votivaque itinera Θ Oh stultum et

excors vulgus, quid diem conteris et operam i Θ Ρrobrum est, et scelestum facinus, quod rem christianam dedecorat, impotentius rabidoque ore latrat e genevensi academia Calvinus, sese in longas dare vias, aliamque prae alia aedem venerari Qui sacro se devovent itineri, sic alias super alias acervant querelas Magdeburgenses, una Br3, uno templo, uno telluris angulo Deum concludunt, et invitum ceu in vincula custodiasque detrudunt: nonne omni te labe immunem praestabis, purioremque prae te religionem seres, si aeternum numen nullis arctatum spatiis sive frequentissimis in urbibus, sive medio deprehensus mari, sive rura inter et silvas advoces in vota, manusque ad Deum supplices tollas Eadem saeculo IX ineunte Claudius taurinensis, eadem XII Henricus tolosanus, eadem saeculo XIV

Martinus Luteriis, Responsio ad librum Ambrosii Casta-rini, operum tom. II edit. Imae MDLVII. Joannes Calvinus, Institutiones christianae religionis lib. IV, cap. XIII, num. VII, Oper. lom. IX Amsi elodami MDCLXXI. Centuria VI cap. VI. Centuria VII cap. X. Diuitiam by Corale

65쪽

- 60 Wiklephitae occinuerunt. Omnis itaque ratiocinationis trames ad hoc caput revocatur: Deum cuncta suo numine complere. Νos vero hoc damus: ad hoc ratione ducimur, natura agimur, si de edocemur, omnium sapientium voce

monemur. Quid e*οῖ Demoliendane templa, solo exaequandae arae, nullus, ubi sacris Deum places ritibus, eiquere divina lites, superstes erit locus 3 Numquid integrum Deo non erit sedem sibi alicubi praeoptare, ubi splendidiore cultu sacra peragantur, divinae assonent laudes, ad caelestia animi coeuntium sectantur, sacer ad concionem minister ascendat, virtutisque semilam sternat ', ubi Deus V alus adsit, oculos ad lacrimas oranti tun volvat, et benignas supplicibus aures applicet λ si Deus, vocem extollit η vates caelesti plenus numine, Deus in templo suo, sileatn coram eo omnis terra i s.

Nesas est, inquiunt, sacra aedium limina peregrinando adire, ci iliumque certis definire limitibus. At edisserant, quaeSO, curnam hebraeis solemne pesach, quod syris sonat pascha, nonnisi in soribus templi hierosolymarii fas soret immolare 23 Curnam tribus per anni orbem redeuntihus

Habacuc II. 20. Ut plenius vim sententiae teneamns, lectio hebraea ita fert. a Et Dominus in templo sanctitatis suae: sile as faciebus eius omnis terra n. Graecus interpres vertit: u 'Eυλα Θει GΘω-2υζου πα-B σα γῆ n. a Λdoret coram vultu eius Omnis terra B. Syrus legit a trepidet a conspectu eius universa terra B. Arabs vertit a vereatur a facie eius universa terra B. Paraphrastes caldaeus a Dominus autem voluit collocare mal a statem suam in templo sanctitatis suae, a cuius conspectu consu n mentur omnia idola terrae n.

66쪽

plici prece ambire debuerunt i Z Nonne Iacob mystico

experrectus sopore Deum suo numine eo loci adstantem sentit, eique aram saxo structam excitat, oleoque oblinit: eique regioni sacrum condit nomen Bethel, domum Dei, veteri abrasa voce Lura, quae vox amygdalum sonat ' λ Quot vota quove studio erga Dei domum regius psaltes concipit, eiusque sutura decora caelesti exsultans laetitia conspicatur )l Quam humili, supplicique prece in solemni templi inauguratione usus Salomoni ut benignas oranti dedit aures Deus, nebula templum obnupsit, numinis maiestate complevit, ignique caelitus delapso hostias absumpsit lquae uberiora expeti queunt promissa, quam quae Deus per noctem Salomoni adstans spopondit Θ se in fidem recipere populum, qui in aede Sancta oraverit, suas aures eorum votis patere, suosque oculos ad eos verti, qui sedis domiciliique sui limen intrarinta tuo de ovibus, et de bobus in loco, quem elegerit Dominus Deuso tuus, ut habitet nomen eius ibi s. Et vers. 5 eiusdem cap. a Non poteris immolare phase in quas libet urbium tuarum, quas Dominus Deus tuus daturus est tibi: n Sed in loco, quem elegerit Dominus Deus tuus, ut habitetn nomen eius ibi v. Deuteron. XVI, 16. a Tribus vicibus per annum apparebito omne masculinum tuum in conspectu Domini Dei tui in loco quemn elegerit: in solemnitate ara morum, in solemnitate hebdomadarum,

is et in solemnitate tabernaculorum B.

Genes. XXVIII, 16. 17, 18, 19.

Psalmis, V, XIV, XXIII, XXVI, L. LXXIII. LXXXIII CXV, CXXI, CXXXI, CXXXVII.

' III Regum, cap. VIII, et IX. ΙΙ Paralip. cap. V. VI, VII. Diqiliroes by Cooste

67쪽

- 62 0uid ad haec adversarii p quos suo obtendent colores errori 3 Aut enim aliam, ac Christus constituit, religionis rationem et formam inducant, aut sua de sentemtia abscedant necesse est. Auctor siquidem, et rei christianae constitutor Christus, eum nondum excessisset e pueris, Solymam nutricio et matre comitantibus contendit, templumque solemni Patrem supplicatione placaturus adiit. Ρerbeati illi dies, unde auspicatissimum christiana duxit exordium religio, nonne omnium honestissima sunt per grinatione exorsi p Cum novo sidere novum signante iter

tres viri qua genere, qua doctrina, qua dignitate principes, composito sabaeis e plagis digressi, ad Christi vixdum in

auras vitales editi stramineum praesepe supplices procumbunt, eumque auro regem, myrrha hominem, thure Deum

lassi, fidei prae se primitias tulerunt. Quid ego evangelii praeconem et vindicem Paulum loquar, qui moras sibi in

itinere nexas abrumpens Solymam concito cursu contendit, ut solemnibus pentecostes adforet i pNe quis vero essu i sit super locus adversariis, sus-

fragia ineamus, testes edamus, mentem patres sanctissim rogemus, in quam si omnes coeant, nae causam tenuimus Itaque vos vos appello, quos doctrinae et sanctitatis lumina posteritas sera suspicit, vos, quibus nec ad veritatem perscrutandam ingenium, nec animus ad tutandam defuit,

Aet. XX, 16. ' Cum patrum in idem inclinant sententiae, ab iis abscedere

nefas esto. Hoc premit argumento Julianum Augustinus. a Nonn omnium de hac re sententias commemorabo, sed ponam paucas paucorum, quibus tamen nostri contradictores coguntur erube- . scere et cedere. n Adversus Iulianum lib. I, cap. III.

68쪽

- 63 vos qui ectene vivendi genus qua voce qua scriptis coe centes hominum mores a vitiis ad virtutem traduxistis, lateque serpentes errores stilo vindice coarguentes integrum Christi disciplinae decus asseruistis: vos inquam edicite, nefasne sit, obita peregrinatione ad nobiliores orbis christiani aedes contendere 3 Audire mihi videor graecorum disertissimum pontificem Ioannem aureo eloquio conseditissimae concionis aures demulcentem, nobilisque animi sensus hisce verbis esserentem. Oh utinam annis attritae, morbisque conflictatae vires sinerent, neve gregis concrediti gravioribus curis distinerer, alacer viam corriperem, gressuque propero evolarem ad carcerem regali aula augu-Stiorem, ubi serreo revinctus compede athleta Christi Pamlus libero ore fidem est tuitust Quam vellem iisdem colla manusque insertare nexibus, osculaque iis libare, gremioque sancta fovere vincula gemmeis monilibus longe no-hiliora. Si mihi integrum foret, praeoptarem eum Paulo vincto in eadem tenebricosa custodia squaltere, quam caelestium choris interesse L Humilis, pisciumque Venatu vitam trahentis Petri tumulum, subdit Augustinus, prono vultu, inque genua provoluti colunt reges, ad gelidum ma mor posito diademate procumbunt supplices, dum Caesarum tumuli squallore et situ tabescunt, exesique Vetustate satiscunt Nec satis: cum in sacro hipponensis ecclesiae coetu alter alteri obtrectasset, famamque laevo rumore

obtrivisset, non inultos eos dimisit Augustinus, iterque

69쪽

- 6, ad s. Felicis nolani cineres ab utroque iussit institui, ut ex ancipiti causa, quam ultro citroque agitatam nullis componere testibus quiverat, exiret Quas verborum saces non admovet Basilius, ut ponticae regionis antistites intermissum ad martyris Christi Eupsychii tumulum integrent iter, natalique eius sesto intersint Quibus parcit hortatibus ut se monstrante se ineunte viam desides excitet 33 0ua vero essertur laetitia, qui hus gaudiis cumulatur, cum civitas moenibus es usa ad martyrum lumulos extra pomerium

solemni pompa glomeratur, cumque hinc illinc stipati conventus hymnis, plausibus, epulis, piaeque indulgentes hilaritati diem festum agitant 3 3 0uid Gregorium, cui a Na-ZianZO nomen, memorem, quid Gaudentium brixianum pontificem loquar 3 quorum alter quo animi candore, qua fide, quove virtutum comitatu ad martyrum tropaea sit accedendum edocet ο; alter vero Hierosolymam pietatis ergo contendens, Caesareae, a sanctissimis virginibus Basilii magni neptibus, pretiosis quadraginta martyrum l3psanis donatus, simul ac Brixiam se recepit, amplissimam excita-Vit aedem, marmoreaeque arcae sacra pignora credidit Itaque ne plura, quae sunt modo non innumera, ex

S. Augustinus ep. CXXXVII tom. II eiusd. edit. S. Basilius ep. CCLII ad episcopos Ponti, oper. lom. lII

Id. ep. XCV ad Eusebium Samosatorum episcopum, iom. e . IIom. XVII in Barlaam mart3rem, hom. XVIII in Gordium marWrem, hom. XIX in sanctos quadraginta martyres, toni. II, eiusd. edit.' Oratione XXIV in S. C3prianum martirem, ed. maur.' S. Gaudentii brixiani episcopi sermo in dedicatione Basili- eae concilii sanetorum. Diqiliroes by Cooste

70쪽

omni antiquitate contraham documenta, hoc maneat, sacris ad martyrum caelitumque beatissimorum monumenta obilis peregrinationibus pietatem refoveri, religionis vires innutriri, mentem in virtutum studio obfirmari, nobiliores adversus Deum assectus exseri latiusque explicari, in spem veniae firmiorem animos adduci, concretas mentis labes elui atque emaculari, Deumque in supplices indulgentiorem Supernis peregrinantes remunerari muneribus Quod

si cui mens conflictetur dissscultatibus, qui fiat, ut Deus aliam praeter aliam aedem benigno despiciat lumine, uberioribusque ornet muneribus: nae is secum reputet, non

haec sine arcana vi Dei abditoque numine contingere, qui amplioribus praemiis fidem advenarum muneratur Hinc illi ad sacras Palaestinae plagas omni aetate, dissitisque Bregionibus concursus, tam vehementi pietatis studio initi ut quid sibi e fide decedere ducerent, nisi sese in vota precesque iis in oris effudissent, ubi Christus Dominus institit, suoque cruore abruptum Deum inter et homines

Haec pleniori orationis ambitu persequitur Chrysostomus

homilia in sanctos Iuventinum et Maximinum marWres, Oper. lam. H edit. maurin.

' Hanc perrumpit difficultatem Augustinus his verbis: u Quiss potest consilium Dei perscrutari, quare in aliis locis haec miras cula fiant, in aliis non fiant 7 multis notissima est sanctitas loci B ubi beati Felicis nolensis corpus conditum est. Numquid non et

B africa sanctorum martyrum corporibus plena est 3 et tamen nus-

s quam hic scimus talia fieri. Sicut enim quod apostolus dicit, nons omnes habent diiudicationem spirituum; ita nec in omnibus men mortis sanctorum ista fieri voluii ille, qui dividit propria unicuin que, prout vult n. Ep. CXXXVII ad elerum et populum hipponensem, oper. iom. II edit. plantin. Diuitired by Cooste