장음표시 사용
211쪽
tria millia hominum , qui tamen erantev diversis nationibus. Posteriorem modum approbant Caeteri pene omnes saneti Patres; maxim εNaZianzenus oratione 44. ubi postquam illos duos modos recensuit , po steriorem praefert priori, eumque Pro hat ex his verbis Ad uuiri a. sevimus eos Ioquentes noctris linguis marnalia
Dei : nam , inquit, haec verba c nostristinguis non concordant solium cum verbo audivimus, sed etiam cum participio loquenter, quasi non prius auditae fuerint variae linguae, qu .m illi Αγ- stoli fuerint Iocuti. Confirmat praetere, ex illo r. ad Corinth Gratias ago Deo meo , quis omnium vestrum tingua Dquar. Quibus verbis Apostolus significat se omnium idiomate loqui. Probat Insuper ratione : Quia, inquit, juxta
priorem modum , sequeretur donum linguarum non esse gratiam gratis datam Apostolis, sed dumtaxat audientiabus . His addi potest , quod ad fidem disseminandam, & Evangelium praedicandum non debebant Apostoli solam ab aliis intelligi; sed debebant pretiere,
alios intelligere , nimirum ut eorum objectionibus responderent, difficultates solverent, ne non de dubia amo
Haec autem posterior sententia probabilior apparet,Iicet prior tamen probabilitate non careat. Unde responderi posset ad pretiatos textus Scripturae pro eonfirmatione prioris sententiae laudatos , vel non solum Petrum concion
tum fuisse his tribus hominum millibus , sed etiam alios Apostolos juxta illud Ibidem : Nonne omnes si, qui Io-quuntur GaImei sunt Sicque fieri potuisse ut singuli propter varias nationes variis uterentur linguis : Vel eundem sanctum Petrum non una hora , nec un8 loco , sed diversis concionatum fuisse; δe ita secundam opportunitatem
Ioci, temporis & nationis alio , δe alio idiomate uti potuisse. Hinc genera linguarem nIM alIudsunt, quit m Facultas in ematurassiter infusa , qua eorno i possunt varia MD-mata, ἐν eorum Arnificationes , ἐπ ρυμδus illa qui habeant talem notitiam, uti possunt quoties volunt, θ' -ties ferietas eri oeeois e cujus definitionis particuIa omnis satis apparet ex mox dictis.
I. VIII. mi sit Interpretatio Sermonum ΤΙ' Si quaedam ratias etialis eomm L nuata, praesertim nouoruus ad
Iinguas interstretandas scripto veI per/LCujus definitionis particulae constant , ex eo quod , ut referunt historici , in is exordio nascentis Ecclesiae Spiritus sanctus providerit de quibusdam viris doctis,qui Intrepreter dicebantur; propterea quod interpretarentur linguas peregrinas, quibus aliqui Prophetae vatI-cinabantur in Ecclesia. Insuper ; Postqi iam Apostoli eoncio
nes habuerant, eorum interpretabantur sermones iis , qui non callebant vel Idioma quo fuerant usi: veI sensum ver
borum quae dixerant, ne scilicet ipsi-met Apostoli gravioribus dediti, hoe
negotio detinerentur, eoque labore a
Denique , hujusmodi Interpretes s lebant exponere plebi epistolas scrip tas ab Apostolis, & eas in aliud idiomavertere , scut septuaginta Interpretes in graecum idioma vetus Testamentum
Ater,ad quid fuerit ut ii Is,vel necessaria praedicta sermonum Interpretatio in primitiva Ecclesia; cum tunc M. miliare fuerit omnibus donum lingua
rum , qui invisibiliter suscipientes Spia ritum sanctum per Baptisma, & Confirmationem , etiam visibil Iter don bantur ejusdem divini Spiritus charisimatibus; maximε vero dono Iinguarum Lelmus en Im Actuum I p. quoaeam Paulus venisset Ephesum , de Memribua
212쪽
Iibus recenter eonversis manus imposuisset: venit Spiritus sanctus iuster eos,b Io ueHantur tintuis , ct proph sta-Αant. Iterum cap. ao. legimus eundem
Spiritum illapsum fuisse super omnes
Rentes congregatas cum Cornelio: At
diebant enim tuos loquentes tinguis,
munimantes Deum. iRespondeo interpretat; onem sermonum ordinatam fuisse ad communem iutilitatem fidelium; non enim donum linguarum omnibus erat familiare , ut patet ex his verbis I. ad Cor. I . Nunquid omnes loquuntur linguit Z Id vero, quod profertur ex Actuum Io. I9. ω-
tum probat in quibusdam occasionibus simul eum Baptismo , Se Confirmatio
ne fuisse communicatum donum linguarii , ut scilicet magis appareret Baptismi virtus, & essicacia , magisque fides veritas confirmaretur. Reter a. cur Apostoli usi fuerint Interpretibus, clim ipsi linguarum dono Pollerent, nec-non & interpretationes ermonum λ Refert enim S. Irenaeus lib. . cap. I. & S. Hieronymus lib. de
Scriptoribus Ecclesiasticis , S. Petrum usum fuisse saneto Magno Interprete , & S. Paulum Tit3 .Reoondeo interpretationem sermonum, equidem habuisse Apostolos ;nihilominus usos fuisse interdum mi- .nisterio Interpretum, non ad suare propriam utilitatem , sed fidelium a postquam enim concionati fuerant Apostoli , necessum erat, ut aliquis peregrinas voces auditoribus eas non cal-Ientibus notas faceret, uniuscujusque audientium familiari idiomati utendo: Opus etiam ; ut profundiora fidei mysteria, quae paucioribus verbis expresserant Apostoli, fusiori discursu iis exponerentur,quosApostolus vocat Idiotas. Petes denique , quanam ratione
distinguatur in terpretatio sermonum a dono linguarum λReoonde interpretatIonem sermonum supra linguarum donum signifi- Tom. X. . care, & Importare assistentIam quandam specialem Spiritias sancti proservanda verborum fidelitate , habenda claritate sententiarum, & assequendo sermonis Interpretandi sensu: nam , ut pIuribi conqueritur sanetus Hieronymus valde dissiciIe est in versionibus linguarum peregrinarum obtinere haec omnia , propter.varias uniuscujusque idiomatis proprIetates , nec enim sussicit de verbo ad verbum translatio, sed etiam requiritur certa assecutio sensus . Praeterea interpretatio sermonum addit supra donum linguarum , cognitionem profundiorum mysteriorum contentorum in verbis , quam quidem cognitionem S. Paulus sepe designat Iato a omine Prophetiae, eamdemque refert cum dono linguarum . Suaerer , utrum gratiae gratis datae
R pondeo quasdam earum esse habituales , eas scilicet, quae permanenter insunt, iusmodi sunt sapientIaicientia,fides, donu linguarum, & interpretatio sermonum : aliae vero sunt actuales, & sunt motiones, de veluti impres siones Instantaneae, & temporales, quae cessante essectu deficiunt, cujusmodi sunt gratiae sanitatum , operatio mira Culorum donum Prophetiae , de discretio spirituum. Cujus responsionis ratio est; quia habitibus uti inur,quando UO-lumus : atqui his gratiis gratis datis non . utebantur Salicti ad arbitrium suum , sed tantum quando movebantur a Deo; idcirco preces soIebant ad Deum fundere , ut miraculum aliquod .R.operarentur: Prioribus vero gratiis utebantur pro Iibito,& data occasione, ac Occurrente utilitate publica r igitur priores inhaerent per modum habitus; posteriores vero dumtaxat per modum
actus. Nec refere quM Apostolus primae ad Corinth. dicat quod niritus Prophetarum Prophetis οὐ Dioni; nam in telligendum est quoad enunciationem, C e dc Io- Ulli Zed by Gorale
213쪽
Ee loeutIonem dumtaxat eorum, quae ipsis revelata sunt, non verb quoad istam revolationem, quam non prout volunt accipiunt; unde ibidem stribit Apostolus: Propheta duo ves tres dicant , ἐπ eaeteri dijudicent, quodsi aliis reselatum fuerit sedenti prior taceat. SE cTIo SECuNDA . De dissone gratiae gratum faeientis,
in gratiam SANITATIS , b MaoICINAE
ΗΑ ne gratiae divisionem pIuribi
commendat sanctus Augustinus, sed nullibi plenius ac planiusquam libro de eorreρtione, re gratia
cap. II. ubi cum praecedenti capite
demonstrasset Adam per liberum arbitrium stare potui me si voluisset, sequen- ,, tem sic orditur . Quid ergo Z Adam iari non habuit Dei gratiam ρ imb vero ,, habuit magnam , sed distrarem : ille ,, in bonis erat, quae bonitate sui Conis ditoris acceperat ... Sancti vero in is hac vita, ad quos pertinet liberatio, , nis haec gratia , in malis sunt , ex is quibus clamant ad Deum , sed libera nos ii maIo. IlIe in i Ilis honis ,, Christi morte n6n eguit; istos 1 rea, , tu, & haereditario , de proprio illius,, Agni sanguis absolvit. Ille non opus,, habebat eo adjutorio , quod implori rant isti cilim dicunt, Video aliam I gem in mem,ris meir , i . quoniam, , in eis earo concupiscit adversissotri- , , tum botritus adversus carnem, At δε que in tali certamine laborantes, acri periclitantes,dari sibi pugnandi vin- ,, cendique virtutem per Christi gratiam poscunt; ille vero nulla taliri rixa 1 seipso adversus seipsum ten- M tatus atque turbatus , in illo beatiis tudinis loco, sua secum pace frue , ι batur: Pri inde et si iron interim L
ri lis gratia indigent isti. Et in amee,, Ipsum ergo Deus ess volii It sine suas, gratia , quam reliquit in ejus liberori arbitrio: quoniam liberum arbitri- ,, um ad malum lassicit: ad honum au-M tem nihil, nisi adjuvetur ab omniis potenti bono quod adjutorium ,, ii homo ille per Iiberum non deseruis isset arbitrium, semper esset bonus: is sed deseruit desertus est . Taleri quippe erat adjutorium , quod de-M sereret cuni vellet, dc in quo peris maneret si vellet, non quo neret ut
,, Haec prima est gratia quae data estis primo Adam: sed haec POTENTioa est ,, in secundo Adam : Prima est enimis qua sit ut habeat homo justitiam si
, , velit. Secunda ergo plus potest , is qua etiam sit ut velit, & tantum , , velit tantoque ardore diligat , ut
is carniS voluntatem contraria concuri piscentem voluntate spiritus vincat. M Nec illa quidem parva erat, qua d is monstrata est etiam potentia liberiri arbitrii, quoniam fic adjuvabaturri ut .sine hoc adjutorio in hono nonis maneret, sed hoc adjutorium si velis let desereret: Hρο autem tanto ΜΑ-M IOR est,ut parum sit homini per illam ,, reparare perditam libertatem , pari rum sit denique non posse sine illa ori vel apprehendere bonum , vel peris manere in bono si velit, nisi etiam is effciatur ut velit. Tunc ergo dederat Deus bonam is voluntatem ; in ilIa qilippe cum seri cerat, qui fecerat rectum. Dederat, δε & adjutorium, sne quo in ea per- ,, manere non posset s vellet, ut au- , , tem vellet in ejus libero reliquit aris bitrio ; posset autem permanere , si ,, vellet; quia non deerat adjutorium, is per quod posset, & sne quo non ,, possiet perseveranter bonum tenereri quod vellet: sed quia noluit perma- ,, nere, professio ejus cuIpa est: cujus, , meritum filisset si permanere vo-ri luisset, sicut fecerunt Angeli iancti,
214쪽
qui eadentibus mIs per Iiberum aris,, bitrium steterunt, ipsi , & hujus,, mansionis debitam mercedem reci x, Pere meruerunt; tantam scilicet beari titudinis plenitudinem, qua eis cer- ,, tissimum sit semper se in illa esse
,, Si autem hoc adjutorium vel AN- ,, GELO, Vel ΗΟΜ NI, quam primum ,, laeti sunt, defuiiset: quoniam non ,, talis natura facta erat, ut sine divi- ,, no adjutorio posset manere ubi vel-M Iet,non utique sua culpa cecidissent; ,, adjutorium quippe defuimet, sine ,, quo manere non possent. Nunc au- ,, tem quibus deest tale adjutorium, is jam pinna peccati est; quibus autem ,, datur , secundum gratiam datur, , , non secundum debitum , de tanto,, amplius datur per Jesum Christum , ,, Dominum nostrum , quibus id dare,, Deo placuit,ut non sollim adsit,sines, quo permanere non possumus etiam ,, si velimus ; vertim etiam tantum ae,, tale sit ut velimus.
,, Est quippe in nobIs hane Dei gra-
,, tiam in bono recipiendo , de perse.,, Veranter tenendo, non solum posse, ,, quod volumus, verum etiam velle,
,, quod possumus. Quod non fuit In
,, homine primo; unum enim horum H in ilIo fuit, aIterum non fuit: nam- ,, que, ut reciperet bonum, gratIa non ,, egebat, quia nondum perdiderat; ,, ut autem in eo permaneret, egebat
,, adjutorio gratiae, sine quo id omnis, no non posset, de acceperat posse fise vellet, sed non habuit velle , quod ,, posset; nam si habuisset, perseveras-M set; posset enim perseverare etiam is si vellet,quod ut nollet de libero deis scendit arbitrio, quod tune ita libe- ,, rlim erat, ut bene velle posset, &M malὶ: quid autem erit liberius lisero,, arbitrio, quando non poterit servire is peccato , quae futura erat, de homi- ,, ni sicut facta est , & Angelis sui stis ,, merces meriti ἰ nunc autem per pec- ,, earum petasto bono merito, In hIs, is qui liberantur laetum est donum M gratiae, quae merces meriti futura is erat. Sudidit capite sequenti. Ipsa adjutoria distingitenda sunt. M Aliud est adjutorium , sine quo uli, , quid non fit: de aliud est adjutorium, , aliquid fit: nam sine alimentis
is non possumus vivere, nec tamen ,, cum asseruerint alimenta, eis fit ut
is vivat, qui mori voluerIt: Ergo ad se jutorium alimentorum est , sine quo se non fit, non quo fit, ut vivamus : at, , vero beatitudo, quam non habetis homo, cimi data fuerit, continuo fieri beatus . Adjutorium est enim nonis sollim sine quo non fit,vertim etiam is quo fit propter quod datur. Ἀα ,, propter hoc adjutorium , & quo fieis est , de sine quo non fit; quia etsi dari ta fuerit homini beatitudo continuo, , fit beatus , & si data nunquam me se rit nunquam erit. Mimenta vero ,, non consequenter faciunt, ut homo is vivat, sed tamen sine illis non po- ,, test vivere.,, Primo itaque homini c qui In eois bono, quo factus fuerat rectus , ac ,, ceperat posse non peccare,posse nonis mori, posse ipsum bonum non deseis rere , datum est adjutorium pers
M verantiae, non quo fieret ut persev is raret, sed sine quo per liberum arbiis trium perseverare non posset. Nuneis vero Sanctis in regnum Dei per gra- ,, tiam Dei praedestinatis,non tantum ,, tale adjutorium perseverantiae da-- tur; sed tale, ut eis ipsa perseveram ,, tia donetur, non solum ut sine isto is dono perseverantes esse non possint, is vertim etiam , ut per hoc donum ,, non nisi Perseverantes sine . Posts, Hura.
,, Ut e m non accIperet hoe d is num Dei , id est, in bono perseve-- rantiam primus homo, sed persev is rare in ejus relinqueretur arbitrio , ,, tales habebat vires ejus voIuntas , C c a quae Dipiti os by Corale
215쪽
,, quae sine ullo suerat Instituta pecca- ,, io,& nihil illi ex seipsa concupisce ,, tialiter resistebat,ut digne tanti b ,, nitati, de bene vivendi facilitati, per-
, , severandi committeretur liberum
arbitrium : Deo quidem praesciente ,, quid es et facturus injuste; praesciens, te tamen , non ad hoc cogente ; sedis simul sciente, quid de illo faceret jus, ne . Nunc vero posteaquam est illas, magna peccati merito amissia libertas, etiam majoribus donis adjus, Vanda remansit infirmitas. Placuites enim Deo, quo maximε humanae su- ,, perbiam presumptionis extingueret,s, ut non glorDtur omni, earo coram
,, υνος id est, omnis homo . Unde autem non RIorietur caro coram ipso,
,, nisi de meritis suis , quae quidem po M tuit habere, sed perdidit, hoc est, ,, per liberum arbitrium propter quod non restat Iiberandis , nisi gratia liqs, berantis. Et infra : Qui eis non so- ,, tum dat adjutorium , quale primo ,, homini dedit, sine quo perseverares, non pomunt si velint: sed in eis opes, ratur etIam , & velle : ut quouiam a, non perseverabunt, nisi, Oe possint,
,, & velint, perseverandi eis possibilia, tas , Se voluntas divinae gratiae lara, gitate donetur: tantum quippe Spia, ritu saneto accenditur voluntas eos, rum, ut ideo possint,quia sic volunt, , , ideo sic velint, quia Deus operatur, , ut velint. ,, Nam si In tanta infirmItate vitaea, hujus,in qua tamen infirmitate pro- , pter elationem reprimendam perficis, virtutem oportebat, . ipsis relinque- , retur voIuntas sua , ut in adjutorio γ, Dei, sine quo perseverare non posma, sent, manerent si velIent, nec Deus in eis operaretur, ut vellent, inter , tot, & tantas tentationes infirmita-ν, te sua voluntas ipsa succumberet, &,, ideo perseverare non possent, quia ,, deficientes infirmitate, nec vellent, , aut non ita vellent infirmitate v ,, Iuntatis, ut pinent . ' . ,, Subventum est ergo infirmitatii, voluntatis humanae , ut divina gra-M tia indeclinabiliter ageretur: & ideos, quamvis infirma, non tamen defice
is ret, neque adversitate aliqua vince - ,, retur. Ita factum est , ut voluntas
,, hominis invalida , & imbecilla, in
,, bono adhuc parvo perseveraret per ,, virtutem Dei, clim, & voluntas pri- ,, mi hominis sortis , & sana in hono,, ampliore non perseveraverit, habensis virtutem liberi arbitrii : quamvisis non de futuro adjutorio Dei, sine , , quo non posset perseverare si vellet; ,,. nctra tamen tali , quo in illa Deus,, Operaretur,ut vellet. Fortissimo quisseri pe dimisit, atque permisit facere, M quod vellet; infirmis servavit, ut ip- ,, So donante , de invectissim ε , quod ,, bonum est vellent, & hoc deserere M in vietissime nollent. Haec S. Augu- Ninus: quae paulo Iongius exscribenda duxi, ut inde appareat, quae fuerit iam cti Doctoris genuina mens de utrius- ire gratiae, sanitatis videlicet, & meisicinalis differentia,quam apertilis infra declarabimus ; Sed prius ex haeabundantissima messe quidam veritatis segetes colligendae sunt, de quibus inter Catholicos , atque Haereticos Convenit . COROLLAn Ium I.
Ex praeredenti S. Auru Tini Actrina .
EX his igitur sequitur primo gra
tiam Adamo in statu innocentiae fuisse necetariam, ut constat ex verbis S. Augustini nunrreor. supra laudatis .
Hinc in Enchiridio capite x . de primo hominis statu Ioquens pronuntiat in hunc modum . Nuamvis sta gratia nee tunc DIIum meritum esse potuisset, . quia etsi pereatum in Mola lisero arbitrio erat constitutum;non tamen justitiae continendae fu DBat IMerum ar/itrium ,
216쪽
einum adyutorium praeJeretur. Et capite sequenti: Sic ergo factus-homo rectus, ut o mancre in ea rectitudine ρω-
met non flue divino ad utorio . Ipsi subscribunt ejus discipuli, maximh S. Pro-
. sper capite I 8.contra Collatorem,Fulgentius de Incarnatione , de gratia capite Ia.
Dices: S. Augustinus disertὲ pronuntiat Adamum per naturae, & liberi arbitrii vires potuisse in bono perseverare, subindeque ad Id opus non habebat gratia, Probatur antecedens ex libro de correptione,& gratia capite IO. ubi asserit Adamum potuisse per liberum arbitrium stare. Sicut fecerunt Angelisancti, qui cadentibus aliis per liberum arbit=rum,seterunt i . Et capite sequenti dixerat: Dederat adjutorium,
sine quo permanere non posset si seIlet;
ut autem vellet, in ejus reliquit libero ar/itrio. Hinc praeclara illa sententia Iibri de bono perseverantiae. Sui non infertur in tentationem , inquit, non discedit a Deo : non es hoc omnino in virisus tiHeri arbitrii , quales nunc sunt; infuerat homini antequam caderet, quae tamen lasertas voluntatis in illius primae eonditionis praestantia quantum va-Iuerit apparuit in Angelis. Augustinum longe aliter in his , dc similibus sententiis usurpare verba, illa , Naturae, vaturaliter, Iiserum arbitrium , quam a nobis accipi solent . Etenim per naturarii melinligit habituales omnes doteS, quas primus homo a Deo acceptas in posteros una cum humanitate transfudisset per generationem . Sicut enim ab illa nativitate, qua jam nascimur, dicimur ab Apostolo natura fit irae, ita quod naturae nomen originalem culpam significet, & compleetatur; sic ab IIIa nativitate qu1 csi Adamus non peccasset omnes ejus exemplo Filii Dei , & sancti nascerentur; unde ita naturae nomen sumit, ut ipsam quoque sanctifi-ε antem Bracmu comprehendat., O pluribi sese explicat ipsemet S. Augustinus ; nam libro x. Retraetationum eapite Is. Prostrie natura dicitur , inquit , in qua sine vitio creati fumus . Et libro 8. de libero arbitrio capite I9. di sputans cum Manichaeis, ait: Me etiam sam naturam aliter dicimus, cum pro priὸ loquimur , naturam lominis, is
qua primim in Dotenere ineu afilis factus efI: aliter istam, in qua ex illiu damnati poena , o mortales, o ignari , T carni osditi na imur: ruxta quem modum dicit Apostolus: fuimus enim. nos naturaliter fit irae. Hinc Epistola I op. ait: Naturam VHum perdidit in δε-
metis primus Adam . Ad quae verba respiciens Concilium Arausicanum Ca
none II. affirmat naturam per Adam
esse perditam. Sic denique naturalem possibilitatem appellat Coelestinus Epistola ad Episcopos Galliae capite q. quae voluntatem fine vitio,& habituali gratia ornatam designat, dum ait. In praevaricatione Adae omnes homines naturalem possibilitatem , b innocentiam perdidisse . Simili planh sensu libertatis, dc liberi arbitrii nomina usurpavit S. Augusti
nus de natura innocente sermone faciens , ut constat tum ex citatis ver
bis in Objectione ; tum pariter ex Epistola Io . ubi ait: Liberum arsi trium ad diligendumDeum primi peccati granditate perdidimus; Et sermone a.de verbis Apostoli de primo homine, ait: -- gnar Iiseri arbitrii vires , homo cum conderetur accepit: sed peccando amisit: Quibus nomine liberi arbitrii significat voIuntatem gratia sanctificante.& coelestibus dotibus ornatam, quae naturali propagatione ad posteros, si ipse non peccasset, erant transfunden
S Mouor a. Gratiam medicinalem
gratia sanitatis potiorem esse, tribus maximὶ characteribus r.Quod illast abundantior . a. sit potentior.
217쪽
. Quod sit magis determinativa
Iuntatis ad operationem . Primum Pa
tet ex Illis verbis Christi Domini Ioannis Io. Ego veni , ut vitam habeant, o abundantius haseant: Unde Apostoliis ad Romanos s. ait: Ubi abundavit c lictum ,superabundavit, i gratia, quπutique oracula luculenter expendit S.Bernardus in serinone supercaput I a. Apocalypsis : Vehementer , inquit, πο-
διι vir unus, π mulier una nocuere, sed gratiar Deo , per unum nihilaminus vi rum ,Vmulierem unam , omnia restaurantur , nec sine magno faenoregratiarum . Neque enim sicut delactum , ita σdonum ed excedit damni ammationem, Beneficii magnitudo: Me nimirum strudenti mus , o elementissimus artifex , quod qua fatum fuerat nou confregit, sed utilius omnino refecit, in. Secundum pariter constat ex doctrina ipsius S. AugustIni, quam claia expendit libro de correptione , & gratia,
verbis supr1 laudatis, numero T. & a. ubi gratiam medicinalem vocat, oleutiorem , majorem , & e caelarem ; infirmanti siquidem, & per peccatum Vi
tiatae,ac vulneratae humanae naturae re
medio potentiore succurrendum fuit,
ne tota carnalium rerum cupiditate
prostrata jaceret; nam, ut suprk dicebat S. Augiistinus : Si in tanta in mitate vitae hujus ipsis relinqueretur να- Iunias sua, ut in adjutorio Dei , e quo perseverar on possent, manerent si die
Ient , nee Deus in eis veraretur , ut veLient , inter tot, ἐν tantar tentationes infirmitate Da voluntas ima raeeumAeret,ue ideo perseverare non poment, gula d Hientes infirmitate, nec veUent', aut non ita oriunt in mira te votaneatis , ut
possent Grifum denique significat ἰbIdem
s.Augustinus, subjungens: Subventum est igitur infirmitari voluntatis humanae, ut divina Vatia indeclina/iliter ,er in verabiliter areretur,quid autem
significent verba , illa indeclinabiliter, b insuperabiIiter vi , declarabImus
que in statu , naturae videlicet innocentis , & lapsae, fuime necessarium gnempe tutellectuiae , de husituati . seu habitum gratiae sanctificantis , quo h mo justus benε agere pergat, ac Per
severet, de coelestem illuminationem intellectus,qua cognosceret bonum sectandum; malum fugiendum : de quibus duobus auxiliis convenit Inter Catholicos , de Haereticosa non ita de voluntatis adjutorio,seu dele statione coelesti , qua assicitur , & movetur volu tas ad bonum : de hac namque conir vertitur, an utrique statui fuerit necessaria , ut expendemus infra. Dixi r. Adjutorium habitualis gratiae in utroque statu necessarium esse ad agendum , dc perseverandum , illa scilicet perseverantia , quae repetitis divinae eliaritatis actibus continetur ἔ non vero otiosa qaadam, ac veluti inerti perseverantia,quae nullum actum comprehendat . Atque adeo non est selisus, habitualem gratiam esse raecessariam
ad permanendum in habituali gratia . ut aliqui videntur explicare : hoc enim per se ridiculi in apparet: sed potius habitualem gratiam else nec trariam ad perseverandum in actuali Dei amore, seu ad n VOS amoris actus exercendos: quo sensu Praesens assertio nihil habet di ficultatis , de controversiae , de
toties a S. Augiastino confirmatur, qu
ties praediuat possibilitatem Boni Adamo
concessam , dc liberum arbitrIum alamandum Deum.
Dixi a.Αdjutorium cognit Ionis utro que in statu necessarium fuisse , quam assertionem docet S. Augustinus libro a.de libero arbitrio capite ultimo , ubi illius adjutorii necessitatem repetit ex
ea causa, quae integrae, atquε corruptae naturae communis est z Vesuntatem,in
cyaltinon allicit ad faetendum quodlibet i
218쪽
nisi a quod virium id est alicujus rei cognitio a quid autem qui ue vel jumat, via r fuat, sin hominis potestate : Sed
guo vis tangatur , nulla potestar eR,Muod etiam ad primum hominem , &λngelos pertinere eodem loco affirmat. H ine libro de spiritu , Sc littera , capi
te sy. H. niverse pronuntiat: Nemo ha-
-et in potestate quid ei veniat in mentem:
I.oquitur autem de cognitione Indeliberata, quam Adamu S innocens, perinde , ac ejus posteri accipere a Deo debuit ; non vero de libera , quam in potestate sua habuerit. Hoc utrumque donum habituale, de actuale, tam natui integrae, quam 1anae fuisse necessarium , aperth significat S. Augustinus libro de correptione,& gratia , ubi Pelagio dicenti , Nostis peccare nostrum est ; ita respondet: Si de int gra , ἐπ fana hyminis natura Io-
queretur, quam modo non faueemus, nec sic recte die ret. Suod non .peccare nostrum tantummodo sit, quamvis peccare
noctrum esset, nam ibi esset adjutorium Dei , ἐπ tauquam tamen sanis oculis: quo adjuti videant se praesere volantibus. Quibus verbis non dicit, quod ibi esset adjutorium Dei tanquam lumen sanis oculis; sed ut duo auxilia distingueret, signanter ait: Ibi esset adjutorium Dei,
I tanquam tamen fanis oculis, Te .Quia nimirum duo status innocentiq adjutoria comple stitur, nempe habitualem gratiam , quam generali nomine adjutoraum Dei , de coelestem illuminationem , quam Iumen quo adjuti videant, appellat. Debuit autem hoc loco istud utrumque adjutorium comprehendere; quia demonstrare statuerat in statu innocentiae , Non peccare nostrum tantummodo non esse quam ViS peceare , nostrum esset, atque adeo nota actualis Aratia tantum commemoranda fuit,
kd etiam habitualis , quae in eo statu necessario,simul cum libero arbitrio justum cisus operante concurrebat; hinc
enim sequitur quidquid boni in eo natu fieret, non tantum propter ae uale adjutorium, sed etiam propter habituale ad Dei gratiam reserendum esse . Cum igitur haec in consesso sint apud omnes Catholicos, quam Haereticos , aut saltem pauci sint, qui adversus do strinam in superioribus rollariis traditam recIament: restat determina dum , in quo maxime , ac praeciSe con
sistat gratiae sanitatis h medicinali di
ferentia . Circa quam assignandam triplex capitalis assignatur sententia. μ ma contendit eas invicem in hoc disse
re, quod gratiae sanitatis dissentiri possit, non ita medicinali. Secunda utriusique discrimen ex eo repetit, qu6d gratia sanitatis praeter auxilium habituale, solum habeat annexum auxilium intellectuale , non autem auxilium dele- stationis , quo specialiter assiceretur voluntas , de moveretur ad volendum. Tertia vero sententia triplex hoc auxilium in utroque statu desiderat , sed cum summa disparitate infra assignanda. Qictorum omnium , ut evidentior, de facilior habeatur notitia,placet hanc
triplicem sententiam sub distinetis Paragraphis expendere. q. I. gngratia Medicinalis in hoe is fanita tis gratia di erat, quod huic di
flentiri possit: illi vero necesse sit assentiri. ΕΑ fuit pestilens , de haeretica Luin
theri sententia , hominem in si tu naturae lapsae , non posse ullatenua gratiae dissentiri, ut pluribi docet; maxime vero in libro de feruo arsuris . Quapropter Concilium Senonense merito assirmat, illum In Manichaeismum Incidisse; quando Pelagianismum vitare conatus est, ut non raro contingit haereticis; solent enim ab uno extremo in alienum non minus vitiosum declinare. Concilii verba sunt: In errorem
Manictaei incidit Laurem , dum nimi
219쪽
quod est in ιomine Deo triὐuit, ἐν disinae gratiae ; nia prorsus libero arsitrio , Sicque tollens omnino laserum arbi-rrium Lut/erus fisus es Manichaeus, dum refutit esse Pelagianus. Cui pessimae doctrinae subscripsit Calvinus pluribi, sed maxime in Antidoto Tridentini ad Sessionem 5.art. s. ubi de patrihus illius Concilii sic Ioquitur: In eoaIlurinantur, quod motum nobis auferri somniant, qui mediam sectionem no δis relinquat. Denique in eo saliuntur, qudd nulium ob mant inter regenera tionis grastam,quae nunc miseriae noctrae
subuenit, i primam, quae Adae Gla fuerat, discrimen , quod diligenter Augustuus exponit, dicens: isam gratiam non habuit primvs homo, qua nuoquam zeuet esse malas: tale quippe erat adjutorium , quod defereret cum veliet, non
quo fiereν, ut vestit, sed potentior en gratia in fecundo Adam , qua sit etiam,
ut v Iimus. Hinc libro a. Institutionum capite numero Io. de auxilio gratiae in hoc statu naturae lapsae hominibus dato , sic loquitur : Voluntatem movet, Mon qualiter multis se Iis traditum
ctionis motioni ostemperari, arat refragariwed tuam e cariter a ciendo: iUud ergo toties a Chri stomo repetitum repudiari necesse est; qu ΕΜ TRAHIT , VO-LLNTEM TRAHIT: ρuo insinuat Dominum porrecta tantum manu , expectare a uoauxilio juvari nosis adtabescat. Tatim Dime hominis adhue stantis eonditionem
eoneedimur, ut potuerit ad auerutram
partem inclinare: sed eum suo exempla docuerit, guam miserum fit tiberum aris Bitrium , nisi Deus in nobis, ἐν sesit Nposit, ut siet nosis si ad eum modulam suam gratiam nokis impertitur. Quam
utique erroneam sententiam , ut pro seribamus, sit. AssERTIO CATHOLIGA . Gratia med
einalis chrim nuIIatenus solastitem nee tat ad consensum : sed in ea resin quit dissentiendi facultatem: subindeque fidi itia est omnino illa differentia , quam haeretici inter gratiam sanitatis
de medicinae constituunt. Probatur haec veritas illis omnibus Scripturae textibus , quibus aperte declaratur in statu naturae lapsae res sti gratiae auxiliis etiam completu suffcientibus; ideoque ipsi motioni internae voluntatis , itant qui benε operantur , vel abstinent Iaudabiliter ab omni opere malo , potuerint contrarium praestare . Quam utique veritatem aperte legimus reclesiastici x. ubi laudatur iustus, quod potuit
transsigredi , ἐν non et I trauremus facere mala, ita non fecit. Additurque ad illius commendationem : uir est hic, i Iaudabimus eum Z fert enim mirabilia
insita tua . - Si autem haec Omnia ari. tecedenter necessitatus gratia medicinali , cui non posset resistere , faceret , nil ageret mirabile, di siligulare, quod quivis alius eadem gratia praeventus
pari facilitate non exequeretur . Deinde
falsum esset potuisse illum transgredi, quando non est transgressus , id est , mandatis paruisse cum potestate ad oppositum , si ita necessitari debuisset; neque enim complete parere potuit, nisi quando gratia Medicinali praeventus,& excitatus est ad parendum ; illa autem pofith in sensu haereticorum , non
Eadem veritas apparet ex illo IsaIae ς. αid ultra debui facere pineae meae, ἐν non feci λ Expectavit , ut faceret uvar , T fecit Iabruscas. Ouibus verbis Deus de Israelitis conqueritur, qutid ejus divinis mandatis non paruerint: sed haec querela nullam justitiae speciem praetenderet, si gratia medicinal Is ita ad
bonum opus voluntatem determinaret , ut ab eo uon posset ullatenus resilire . Nam merito Judaei respondere potuissent, Deum amplius vineae suae facere debuisse,ut expectatum fructum
220쪽
referret: nempe Illi concedere gratiam necessitantem , siae qua nullus potest pietatis opera exercere : neque debui D1 et Deus illa gratia non concessa expectare , ut vinea faceret uvas, alioquin expecstaret aliquid impossibile, nec magis rationi construum , quam qui de Ipinis uvas , & de tribulis ficus colligere praetenderet. Vertim eandem assertionem aperti Dsime confirmat Christus Dominus Matth. a 3. ubi similiter de Judaeis conqueritur : Ierusatim , Ierusalam, quoties volati contregare filior tuos , quemadmς- una Gavina congregat pullos fisos iubatis, ita noluicti '. Haec enim voluntas plane simulatoria esset,si eis opus fuisset gratia necessaria , ut congregari vellent ; quemadmodum docet Calvinus , & Deus illam non suppeditavit ; ita ut Iudaei antecedenter , neque Velle congregari , ncque parere vocanti potuerint . Item Actor . . Vos seniper Spiritui S. renitis Expandi manus 3mear tota die ad postulum non credentem, re contradicentem. Missos facio alios contextus idem insinuantes. Prabatur eadem amertio authoritate Conciliorum ; imprimis vero Concilii Senonensis decernentis contra Luthe rum Decreto I s. auxilium gratiae non esse tale,cui restili non possit. Ait enim: Nec lati eri triaeniis Dei auxilium euir si non possit; quoties enim Dominus voluit congruare filios Perusalem,'ut Bauiua congrerat pullosjuossub alas , I notau Prustra certὸ Stephanus Tu. daeos ors cervicis, Ir incircumcisi cordis arrueret, ρur semper Spiritui sancto ve-
admoneret, I*iritum ne extinruerent ,si disinis in irationifus ιο mines inevita-ΑΠDer raperentur. Idem clarissime docetur ex Concili3Τridentino sesL6.Cania . ubi ait: M quis dixerit liberum hominis arsitrium a Deo motum , ο excitatum nihil eooperari assentiendo Deo excitanti atque το- Tom.M. canti, quoad odtinendam justificati uis gratiam Me disponat aeρraeparet, usquσ
me quoddam nihiI omnino agere mers
que pa τὸ se habere , anathema sit.
Ubi advertendum est x. utrum qu Concilium loqui de auxilio eis caci; nam Tridentinum loquitur de illo , cui homo reipsa consentit, & cooperatur, cujusquc ope ad propriam justificati nem se disponit: de eodemque Ioquitur Senonense in decreto citato , nimirum de auxilio reipsa movente , & trahente Iiberum arbitrium ad consensum , de cujus ope currimus in odorem unis
guentorum ejus: ut addit ibidem paulo post. Adpertendum a. Liberum homin a assensum, de cooperationem explicaria Tridentino per hoc, quod possit inspirationem illam abjicere, & dissentire si velit. Adsertendum 3. Iuxta doctrinam utriusque Concilii, post6, de stante auxilio essicaei, posse e Te dissensum , de abjectionent: id est hominem reipsa Prquentum auxilici essi caci, cui de facto consentit, Ec cooperatur, posse si velit , non consentire, Sc divinam inspirationem motionemque abjicere ς id enim perspicue significant verba illa Concilii Senonensis , Non est taIe Dei trahentis auxilium , cui res sti non posisit: nec- non , dc ista Concilii Trident. Can.4. Liberum arbitrium h Deo motum, de excitatum, ita cooperari asi entiendo Deo excitanti, atque vocanti , ut possit dissentiri, si velIt. Profatur authoritate sam horum Patrum , qui clarissimh docent Deum
ita vocare, de juvare consentientes ad bene operandum , ut possint non con sentire vocationi ,δe auxilio gratiae, cui rei pSa consentiunt. Ita sentiunt Patres Graeci , imprimis vero Origenes I. Periarchon c. r. ubi postquam docuit omnem animam rationalem esse Ii heri ar