장음표시 사용
231쪽
s sumatur formaliter , seu pro causa formali, concedo; sic enim non habuit illud auxilum quo , seu donum perse verantiae quo Praedestinati formaliter in finem usque perseverant: si sumatureficienter, & pro causa operante , dc effetstiva , nego , sic enim Adamus habuit auxilium effcax ad larmandam bonam voluntatem , de producendum amorem castum, cum quo creatus est .
Minorem similiter distinguo; Auxilium
quo necessitatem infere,antecedentem,& quae libertatem perimat nego: Con sequentem, quae hominem sui ipsius arbitrium , de compotem relinquat, concedo . Non est igitur , cur tanto per haeretici ex hac S. Augustini aut horitate , de doctrina patrocinium sibi aisu gere jae itent pro astruenda gratiae
Medicinalis summa neeessitante virtute , ex qua a gratia sanitatis censeariar
discrepare, quippe longe aliud per auxilium'quo, de puxilium quo, quam haeretici comminiscuntur , intellexit
S.Au stinus; subindeque frustra sui erroris ex hujus duplici auxilii distinctione tutelam usurpant.
Petra quare S. Augustinus hujus duplicis adjutorii, sine quo , de quo uno dumtaxat loco, Se solum post debellatam Pelagii haeresim meminerit. Enimvero in diuturno cum Pela manis conflictu , nunquam ad eos debesIandos hane distinctionem adhibuit. Remndeo, hoc Idcirco faetiim,quod ei cum Pelagianis bellum non esset de
necessitate oratiae ad perseverandum e sed de auxilio abselute necessario ad quodlibet opus bonum meritorium exercendum : quod utique negabant Pelagiani, admittentes dumtaxat adjutorium possibilitatis una cum caeteris adjutoriis externis, de quibus saepe meminimus: Nolebant autem aliquod auxilium absolute desiderari ex parte v luntatis ad bonum absolute facien
dum Ged tantum ad facilius illud exercendum , quod utique pessimum dogma a. Pelagio Inve 'um acerrimε o
pugnavit S. Auetustinus , demonstransadjutorium abici luth esse necessarium ex parte voluntatis , sine quo nullum bonum opus nec esse, nec velle posscta Ubi autem explicandum habuit donum perseverantiae in libris de correptione , & gratia, opus fuit ipsi dii iii guere auxilium fine quo, ab auxilio quo aliquid fit,ut nempe significaret discrismen inter gratiam Adamo concestam ad perseverandum cum qua non per severaverit, de eam, quae conceditur
Sanctis , ac Praedestinatis in statu naturae lapsae : illius enim doctrinae in libris de correptione de gratia ,h e sum ma est, ut demonstret qualitet Deus cum Salustis agat cirea eorum perse verantiam stabiliendam . Nam cap. 8. demonstrat ad Dei dona pertinere per severantiam Sanctorum : sive otiosam illam qua finit homo vitam istam, an wquam ex bono mutetur In malum ἔsive actuosam alteram ad ualis gratiae auxiliis, voluntati ut perseveret det elabilem perpetuitatem, de inseparabilem sortitudinem tribuentibus compa ratam : Tum east. Io. agit de dono per severantiae primo homini concessis; demonstratque ipsum habere quidem priuisse perseverantiam, si voluisset, ei a ad perseverandum lassicientes vires habebat; etim enim ejus voluntas esset maria , ei opus non erat coelesti dele statione , qua Deus in nobis cum ipsa a perseverandi voluntate activam illam perseverantiam eficit: sed eu' potuis se cum adjutorio , quod in ipsa creatione acceperat, ita sibi persevera tiam comparare , ut haec libertati putius, quam divinae gratiae videretur trisbuenda, ut susὶ explicato 1 r. γ'
que cap. I a. adjutorium Perseverantiae Adamo concessum comparat cum ipsa perseverantia, 'quae modo Sanctis omnibus , sive per improvisam mortem,si-Ve per gratiam voluntatis , quae ipsum velle in eis effeti tribuitur. Itaque ut
232쪽
rem planὶ definiat , duo adjutoriorum genera distin it: aIterum sine quo, aliquid non sit,& alterum ud aliquid fit.
Tum d et Adamum accepisse tantum adjutorium , sine quo non ; quia non ipsam perseverantiam,sed id dumtaxat fine quo perseverare non poterat accepit : Sanctos vero in hoc statu accipere adjutorium quo perseverant, quia ipsa perseverantia illis donatur : sive cum inopina morte, dum justi sunt opprimuntur ; si ve eum ad extremum usque spiritum motionem voluntatis accipiunt,quae ipsum velle in illis operatur: Tandem ubi probavit Adamum , non indiguisse motione voluntatis ad per severandum activὸ , ita concludit: c tergo non accisteret hoe donMu Dei,id est, in Hono perseveruntiant primus bomo , sed perseverare vel non perseverare DL .ejus relangueretur arΑitrio , tales vires Basebat ejus voluntas, quaesine ullo fuerat infrituta pereato, o nisu ex Hi araneviscentialiter resistebat, ut dirn tantae Aonitari, T μene visendi facilitati persperasci commiseeretur urbitrium. I I. Inflatu naturae interυ non fus'Mat ad
primam voluntatem fouam auxilium hahituati eum iIDArratione inteID-ctur; sed praeterea opus erat auxiIDρυθ moseretur voluntas ad eliciendum ilium actum amoris east, per quem homines adhaererent Deo .PRobat hane veritatem IucuIenter S. Augustinus a simili de SS. An gelis cap.9. ubi quaerens , an M. Angeli , quem habent Creatorem naturae, jn eodem haseant Aonae ustant stir authorem per Spiritum sanctum in eir Garitate disrara . Proponit duas opiniones quarum auera Ange Ios amore eas onunquam caruisse ; aDera sine eo aliquandiu extitisse defendit: Tum ex utraque certum esse demonstrat voluntatem illam bonam non nisi h Deo potuisse concedi: nam prim h pertractans priorem sententiam asserentem Angelum amore cas 3 nunquam caruisti ,
ait: Porro , quia facta ev c voluntas bona Angelorum SS. utrum eum i r
facta en , an sine tua fuerant pristi Τ sed si eum 'fis,non dubium eu, qu)d ab Hisfacta sit, a quo, b 'si ς simulque ut facti sent, et is quo fusi sunt, amore eum quo factifret adhaeserunt,edque sunt istic boni ab tuorum c malorum foci
tate di creti, quod hi in eadem votantate bona manserunt,illi ais ea deficiendo mutati funt; mala se Iiret voluntate . Quibus verbis aperte s Mificat charitatem non habitualem , ted actitatem , per quam Angeli boni discreti sunt a ma- iis . Postquam autem ex priori opinione, qua Angelos sine amore callo nun quam extitisse decernitur , ita disputavit, alteram sententiam sic expendit: is Si autem , inquit, boni Angeli fue- ,, runt Pritis sine bona voluntate , ,, eamque in seipsis De3 non operante ,, fecerunt: ergo meliores a seipsis . , , quam ab illo facti sunt, absit. Quidis enim erant sine bona voluntate,nisi is mali, aut si propterea non mali, quia
is nec mala voluntas eis inerat, neque ,, enim ex ea, quam nondum coepe- ,, rant habere, desecerant; re ste non- ,, dum tales,nondum tam boni, quam, , esse cum voluntate bona coeperunt,
, , aut fi potuerunt seipsos tacere meis Itores , quam eos ille fecerat , quo,, nemo melius quidquam facit, prori se sto, de bonam voluntatem , qua ,, meliores essent, nisi operante adjuri torio Creatoris, habere non possent,ri &c. Unde sic probath utr1que illa Parte,tandem concludit, primam illam bonam voluntatem filisse in An elisper Spiritum sane um diffusam : Con tendum eri igitur, inquit, eum de/ita Iaude Creatoris, non ad homines pertinere ς verum etiam de M. Antem posse
233쪽
per Spiritum sanctum, qui datur ea
d autem de Angelis docuit sanctus Augustinus, eos primam bonam voluntatem actualem non habuisse, nisi juvante divino gratiae auxilio, hoc etiam de primis parentibus statuendum esse, saepius declarat,maximE vertit. I de Civitate Dei cap. ix. ubi scribit:
Terit Deus , inquit, sicut scriptum est,
Bominem rectum , ae per hoc voluntatis Bonae; non enim rectus esset bonam non halent soluntatem : sona igitur votantas opus es Dei; eum ea quine as eo factus es homo. Et lib. de Corrept. de Gratia cap. II. Tunc ergo dederat homini Deus Bonam voluntatem: in His quine eum fecerat, qui fecerat rectum. Ovj-bus verbis non sollim significat chmtatem habituaIem,sed etiam actualem, qua ab ortu primus homo Deo adhetsit,ae subinde quod in statu naturae integrae gratiam Adamo, de Angelis ad
amorem castum concipiendum collata, motionem voluntatis complectebatur;
adeoque per similis erat illi, quae nobis In hoc statu miseriae nostrae subvenit,&con uenter per id gratia sanitatis a medicinali non discrepat, quod haec
requiratur ad primam bonam voluntatem exercendam; illa vero non ita. Confirmatur ex altera ejusdem S. D Horis sententia petita ex libro 8. de Genesi ad Litteram cap. Io. II. I a. ubi expendens illa verba cap. a. Tulit ergo
cominus Deus hominem, i posuit eum in Paradiso voluptatis ut operaretur, erea diret ilium, dicit illius divini oraculi duplicem posse proserri sensum, nempe hominem ideo positum in paradiso : ses ut ille hortum illum deliciarum excoleret, & custodiret: seI ut Deus hominem ipsum virtutibus ac gratia sanistificante illustraret, & ex Ornaret: --, inquit, dicitur homo operari terram quae jam terra erat, ut ornata, bisecunda sit 'i ea locutione dicitur Deus. operari bomituηι,
qui jam homo erat, ut Hur ostiemque sit: Et paueis interpositis: Sumasit Deus hominem puem fecit. ita posuit eum in
parauissio πerari,etiam ut juctus esset.... Cujus utique assertionis veritatem con firmat ex Illis Scripturae locis qui de homine lapso maxime loquuntur : υ- ι enim, inquit, mentumsumuι,uam, o Apostolas eum fidelibur ab impietate converss,gratiam, qua falaifacti Bumus commendaret; Bratia enim inquit Marei fusi ectis, per fidem, re hoc non ex vobir, sed Dei donum es. Quae verba cum S. Doctor adhibeat ad probandum. id circo hominem fuisse 1 Deo positum in paradiso operari eum utjunus e et,satis indieat Adami justitiam perinde ac nostram esse ab eadem gratia quae ad primam bonam voluntatem efficiendam concurrat: quapropter addit: Et est itam tiruore, o tremore vectram fatalem operamini, ne i putarent tribuendum tauquam i se facerent bonos,eontinuo subjecit, Deus enim est qui operatur in vobis . Sum'sit errovominus Deus hominem quem fecit, i posuit in paradi o operari eum . Vides ergo sanctum Augustinum eisdem verbis ac textibus uti ad probandam gratitam sanitatis Adamo fui se necessariam ut bonam voluntatem haberet, quam S. Apostolus in homine Iapso commendat; ac proinde gratia sanitatis ii medicinali in eo non discrepat quod haec ad primam honam
voluntatem exercendam homini lapso sit necessaria, non ita homini innocenti . Haec constabunt evidentius exsequenti paragrapho. I. III. Iu quo tundem eo Rat discrimen Gratiae Sanitatis a Medicinali PGEnuinum discrimen inter gratiam sanitaris , de mediciniaem , in eo maximὶ positum esse videtur , quod Adamus cum sela habituali gratia s
234쪽
tra, de adjutorIo togn Itionis potuerit elendasιnt noverimur, non Dis iratiope r everare: Sanctis vero hoe in statu nem dilactionis, ut cognita sancto amore Naturae lapsae, praeter Hia duo, etiam faciamus. motio voluntatis necessaria sit. Illud insum se Ineulcat . de Gratia oJatur ex S. Augustino , qui plu-xihi edocet diserimen utriusque status
circa voluntatis adjutorium versari, in
eo quod Adamus, & Angeli habituali gratia , & adjutorIA cognition Is instructi non egerent ad perseverandum motione voluntatis , seu delectatione coelesti ad bonum supernaturale pelliciente : homines vero hoc in natu naturae vitiatae, praeter habitualem gratiam , & coelestem Illam Incitationem, ulterius ad perseverandum requisant gratiam actualem Ipsi voluntati Impressam , eamque interiori suavItate
POSTERIOR PARs hujus doctrIn et ties . S. Augustino traditur , quoties adversus Pelagianos contendit, in h naturae corruptae statu , satis non esse ad bene agendum , ut mens eoelitus illuminetur ; sed requiri insuper, ut Spiritus sanctus delectationem seu intemnam motionem , & inspirationem charitatis voluntati Imprimat. SIe lib. de Spiritu,& Littera cap. 3. Neque IMerum arsurrum , inquit , quidquam , nisi ad peccandum valet, si lateat veritatis viae. ἐν eum id quod agendum, er quod vitandum eri, ea perit non Iatere, nisi delictet, ametur , non agitur , non fusci tur, non Hene vivitur: ut autem diritatur , charitas Dei di unditur in cordisus no-Πris , non per Iiserum a Mitrium quod
furgit ex no/is, sed per Spiritum famEum qui datur ev no/is. Et cap. sequenti docet m entis illustrationem , nihil ad benε agendum prodes e, ubi S. non adjuvat Spiritus , inspirans pro eoneu At entia maIa concupi entiam bonam, hoc est, charitatem dii 15 dens in eordibus nostris : quapropter lib.4. ad Boni ficium cap. s. Pelagianos reprehenditqithd vellent nor 4 Domino Deso adjutyrium cognitionit habere quo ea quae fa Christi. c. I s. Haeetratia fi doctrina di-renda eΗ, certὸ sic dieatur, ut altius , o inter/ur eam Deus eum inest filio assetate eredatur infundere , non stam per eos qui ρIantant, ἐπ rixant extrinsecus; scd etiam per Rimum , qui incrementum
Dum mini&rat oceuutis, ta ut non ostendat tantummodo veritatem, verum etiam
impertiat Maritatem . Frustra pluribus ejusdem sancti Doctoris textibus haee
Veritas probaretur; quippe eam tam saepe tradit, ut vix in ejus adversus Peda gianos locubrationibus aliquo pagina occurrat, in qua praeter adjutorium cognitionis, necessariam quoque ad bene agendum delectationem caelestem non contendat; neque huic veritati refradigantur etiam haeretici,sed non ita consentiunt priori parti . Profatur igitur prior ilia tars assertionis, nempe quod Adamus eum sola habituali gratia , & adjutorio cognitionis potuerit perseverare , nec ad id ei necessaria fuerit pia motio voluntatis . Proueatur, inquam , prim ex eo quod S. Augustinus nusquam Adamo ,
t Angelis gratiam concessam ad per severandum , appellet his nominibus , quibus motiones voluntatis exprimit et quamvis autem haec plurimo sint , ac propemodum Innumera , tamen domae dilucide ad duodecim praecipua r vocat Antonius De hamps lib. 3 disput. . cap. 26. quorum priora sex , inquit, amorem , nempe in deliberatum maniis festitis exprimunt restqua veri totidem delectationem apertius signi stant.
235쪽
itibus passim operibus ς maxImε lib. de
gratia Christi capite as. SEcuNDO a d Vectione nomen illi imponit , nam lib. de Spiritu , & Littera cap.3. Vocat delectationem , dilectionemque jummi soni. JEt tibia .ad Bonifacium cap. s. inspirationem dileΠionis. TERTIO,eam nuncupat amoris divini inspirationem , iit in disp. contra Fortunatum ; atque , alia id genus nomine ab amore derivata frequenter illi attribuit. QuΑRro bonam concupiscentiam n minat . Ita lib. de Spiritu, &Littera cap.q. ait: Ubi Sanctus non adjuvabat Spiritur is pirans pro concupiueentri mala concupiscentiam Bonam. Qui NTo cupiditatem boni eam diei e Iib. a. ad Bonifacium cap. 9.SExTo Mnam voluntatem appellat lib.
de gratia Christi cap. a Pari ratione totidem hominibus ex delectatione coelesti eam voluntatis motionem significat. Primo namque
illam appellat suasitatem pIuribi, sed maxime In Psalmum M. ubio fusissimhIlIam Davidis sententiam,Dominus da -δit suavitatem. de gratia ipsi voluntati Impressa exponit: Secundo eam nuncupat dulcedinἡm lib. a. ad Bonifacium,
cap.9.dicens ; Erio benedictis duDedianis est gratia Dei. Tertio sepissime is Iectationis nomen Illi imponit omnibus pene in libris, quos in divina gratiae
defensionem elucubravit. Garid eam nuncupat condelectationem. Sie lib. I.
de Nuptiis , de Concupiscentia cap. o. ait: Gratiam Dei esse eondesectationem Dei Deiseeundum interiorem bominem. uinto juranditatem nominae In realismo 8ς. disto denique votaptatem apin Iat tractatu as. In Ioan. dicens; Guptate traheris : est trahi votaptare deIectari in Domino, ree. En euaedam voluptas cordis, i . Haec sunt nomina, quibus S. Doctor motionem voluntatis
ab intellectus illuminatione distinctam exprimit a sed ex tot nominibus , quihus S. Doctor piam ilIam voluntatis
motionem exprimere solet,& quae semper usurpat, & quasi acervatim congcrit , quoties de Rratia medicinali verbum facit, ex tot, inquam, nominibus, ne unum quidem , vel sciri et adhibet cum de gratia Adamo , de Angelis ad perseverandum concessa disserit. Igitur signum est eum censuisse Adamum , de Angelos non entii Te illa gratia , quae
voluntatem movet , ut in botio sibi in creatione conccub perseverarent. Confirmatur ex eo, quod idem S. Do-etor lib. a. de peccatorum meritis c. I9.
intellectus , & voluntatis gratias accurata distinguetis , illam appellat Iucem , ac tamen : alteram vero suavitatem , de deIectationem; ait enim : Inte Istamur ossumus Dominum Deum sonum ideo etiamSanctit is Hicujus operis jurii non tribuere, via certam Hieuriam , via victricem desectationem , ut
cognoscant non a sei r , med ab illa fisi
esse LucΕΜ , qua iuuminantur tenesme eorum ; ρο su AvITATEM, gua deliructum terra eorum. Quibus significat utramque gratiam Iuris, ac delactationis necessariam eme hominibus in statu naturae lapsae: at cum de illa gratia disserit, quam Adamus, oc Angeli ad perseverandum acceperunt, plerum lue lucem,
ac lumen eam appellat, nusquam vero delectationem, aut suavitatem: Censet
igitur Angelis , de Adam O satis fuisse ad perseverandum gratia habituali
animam informante , de actuali intellectum irradiante; non vero voluntatem stimulante , dc movente . Probatur a. Ex eo, quod idem S. Doctor auxilium illud voluntatem ad b num pelliciens, dc movens, censeat
idcirco neeessarium esse homini gratia habituali Instructo, quia concupiscentiae stimulis agitur in malum,de a honosectando revocatur : Unde se argumentari IIcet: Docet S. Doctor idcirco hominem gratia habituali instrilinum, di divina luee irradiatum, egere coele
236쪽
sit volunt tem ad bonum pelliciente, propter vincendos concupiscentiae motus,ab ejusmodi boni pr secutione removentes: sed Adamus innocens nullo amoris proprii appetitu , seu dele statione noxia antecedente cori sensiam itimulabatur: igitur ei non opus erat illa motione, de delectatione voluntatis ad bonum se standum. Majorem simul, de minorem aperth tradit S. Augustinus lib. de Correptione , &Gratia cap.rr. ubi de Adamo innocenis te ita scribit: Ille non opus h bebatis eo adjutorio, quod implorant isti , M cum dicunt: Video aliam legem in
,, membris meis repugnantem legis, mentis meae , & captivantem me in ,, lege peccati, quae est in membris, , meis. Infoelix ego homo i quis me, , liberabit de corpore mortis hujus
,, gratia Dei per Jesum Christum Dori minum . Q niam in eis caro conis cupiscit adversus spiritum , de spiri-
D tus adversus carnem ς atque in taliis certamine laborantes, ac periclitan-
,, tes, dari sibi pugnandi, vincendique M virtutem et per Christi gratiam po-M scunt, ille vero nulla tali rixa a seipso , adversus seipsum tentatus,atque M turbatus , In illo beatitudinis loco,, sua secum pace seuebatur.Haee S. DO-ctor . Adjutorium autem illud , quod
adversus corporis, atque animi concupiscentiam hoe in statu Sandii postu-
Iant, est dele statio eoelestis, ut infinitis propemodi im in locis S. Augustinus docet : Ita homilia iv. dum si Iaerit m modo te a te tiserat Deus p Respondet: Dando tMi vires pugnandi adversus co eviscentiar tuas inspirando virtutem ,
dando menti tuae caelestem delectatrouem. Et lib.de Continenti cap. 3. Gutru Da vitatem noxiam, qua vinceueat co cui-icentia , Dominus da uavitatem sens cam . Ex quibus inferre licet, quod adjutorium , quod sancti In hoc adversus statu concupiscentiam pol ulant , est delectatio coelestis ; at primus homo , M. Inde Angeli opus non habebant eo adjutorio , quod Sancti adversus concupi scentiam postulant: igitur primus h mo , Se Angeli opus non hahebant deis Iectatione caelesti ; nec proinde ulla
σὐatur Eis omnibus textibus , quibus S. Doctor affirmat primum hominem per liberum arbitrium ivtuisse bonum operari, Sesectari. Diserti sunε id doeet lib.de Natura , & Gratiactim de Pelagio ita Ioquitur : Verumeri; quod ait, quod Deus tam Asnur,quam jusus talem hominem fererit, quo peceati malo carere nincere, fedst Osui et is vis enim eum nescit fetuum , b ineu pabilem factum , O libero ar/itrio , a que ad justin vivendum stotesate tisera constitutum p Med nune de illo aritur ,
aem Iemivivum latroces reliquerunt. Quibus verbis sis is eat, quod de homine lapso Pelagius a firmabaz, eum aper vires naturae bene agere posse , si vellet; hoc de Adamo verum esse S. Augustinus pronuntiat. Atque hoc se iis iloquitur, cum ait : Agitur de illius
dati , O doeitis Adam eaperet, o Deiu posset eustodire si velut . Sed non alia
ratione S. Augustinus docet hominem per liberum arbitrium potui in bonum Iectari, quam quia praeter gratiam ha bitualem , 3c intellectus illustrationem nullo egebat actuali auxilio voluntatem ad bonum stimulante: sed ipsa voluntas habituali gratia elevata per se poterat bonum ab intellectu manifestatum prosequi, Sc amplecti, quod idem homini lapso non accidit; igitur gratia sanitatis in hoc λ medicinali dis-
fert , quod haec necessario requirat actuale auxilium movens voluntatem: illa vero non ita. Probatur in inor. S. Au
gustinus docet Pelagiat um dogma so- re verum, si quod de homine lapso d. cebant , sol iam de sano astertiissent : at Pelagiani docebant. li Ozninem lat)si in
237쪽
Indigere sola doctrina caelitiis inlata ,
per qua in voluntas agendi potestatem non acciperet, sed tantum ut eam ex e reret, quam a natura habet quasi via demonstrat, , qua ambulare debeat: Igitur in statu naturae sanae praeter gra tiam habitualem, & intelletius illuminationem , qua cognosceret homo innocens quid agendum, quidve fugiendum esset, ulteriori auxilio non egebat .
Duer I. S. Augustinus , ut notatum est num. r. dicit gratiam Medicinalem h gratiaSanitatis discrepare dumtaxat,qucid illa sit altera mavor, & ρotentiora. censet illas gratias non distingui secundiam entitatem , sed tantum penes majus, de minus, & subinde praefatum discrimen a nobis assignatuni est nul
Nero eon quentiam: Nam si consequentia haec foret Iegitima, sequeretur pariter gratiam creationis 1 gratia Christi, &Intellectus illuminationem ii delectatione caelesti voluntatem demulcente secundam substantiam non distingui: Nam, ut S. Augustinus ser. I I. de verbis Apostoli cap. s. ait; Excepta tua eratia , qua eondita ectoumaus natura, hae enim Chrrvianis, Putant se oommunis se ; haec est major gratia,non
qu/d per Veseum homines ereati ramur, sed quod ster Verbum earnem fictum deles facti sumus. Eodem modo loquitur
de gratia voluntatis , & intellectus inter 1e comparatis : nam cum dixisset de gratiaChristi cap. 26. Coritationem , erdilectionem esse discernendas , addit utramque essegratiam ,π donum Dei inedunum minus, alterum majus . Quemadmodum igItur assirmari non potest cogitationem, & dilectionem non distingui secundlim substantiam: quia S. Ad gustinus ait hanc esse majus donum Dei; ita neque concludi potest Rratiam sanitatis . me diei nati non distingui sibstantialiter, quia dixit hane esse majorem gratiam.
Instasis: Ex S. Fulgentio a IIIa Ipia
gratia, quae hominem erexit,Angelum stantem , casu defendit: Una est,inquit lib. a. ad Trasimundum, in utroq.egra tia verata , in hoe tit inlaeteret, tu tuo ne rudem ei. At illa non soliim motionem intellectus, sed etiam voluntatis inclinadit; ergo de haec utrumque auxilium complecti debet. Distinguo majorem e Una , Ac eadem gratia generi eὲ sumpta, quatenus vi delicet smificat auxilium supernat rate naturae meritis indebitum , opera ta est, tum in Angelo, tum in homine, quia uterque opus habuit illo coelesti auxilio, hic ut Iurgeret ii lapsu, ille ne praeceps rueret in reatum , concedo δeadem gratia specifice sumpta, quate nus significat auxilium non solum intellectus , sed etiam voluntatis, in troque operata est , nego . Dices a. S. Augustinus lib.ax. de Ciavit. Dei cap. Iaperth docet Adamo concessum fuisse duplex auxilium , nempe quo intellectus illustraretur, Sevoluntas accenderetur : ait enim ς 53
immutabilis βoni , a quo illuvrabatuν ut urderet, ἐν areendesatur ut amaret flabilis permaneret non inde ad sibi placendum averteretur , ἐν ex Boe inten'bresceret, o frit feret. Quae voces accensionem voluntatis ab intellectus illustratione distinctam fuisse in Ad mo , haud Obscure significant. Reiso eo strimo , quod si vox illa Meensio significaret amorem in delibe ratum , seu praeviam de laetationem in Adamo sequeretur eum necessario per severasse , quia nulla esset in eo deleis statio maIa, quae vim istius ad perseverantiam inclinantis frangeret; quod tametu apparet falsum . 4apropter.
Re pondeo fecundo, lonῶ aliam filis.
se Augustini sententiam ab ea, quama praetendunt adversarii : ibi namque contendit S. Augustinus primum Evae
peccatum fuisse iuperbiam, qua secit,
238쪽
ut Illa serpentis Insidias non v derit:
Adamus vero peccaverit uxorem Perversh diligendo, quem tamen perversum amorem antegressa est superbia; Porro, Inqirit,malae voluntatis initium,
quod potuit eme nisi superbia pAtque ut clarius ostendat externam Illam primorum parentum praevarica tloriem non potuisse ante contingere ,
qutim per superbiam interitis . Deo dein recissent, subdit: Si vestiuat in amore fusterioris tu utasius Boni, a quo tu Arabatur, ut videret, θ' accendefiatur , ut amaret, fraΑHis permaneret, non in ead sibi pIacendum aserteretur, ἐν ex hoc intenebresceret, 'iresceret, ut vesiua serum erederet dixisse fementem , set illa Dei mandaro uxoris praeponeret voluntatem , Autaretque se venialitereranoressorem esse praecepti, sis tae tuae sciam non desereret etiam in hae societas e meeati'. non erro bonum opus factum est, id s, ilia tranores , ut cibo prohibito ornerentur, nisi ab eis, qui mali jam erum. Non agit igitur S.Αum stinus ibi de illustratione , de accensione , quae amorem Dei praecedant,& ad eum provocent: sed de ipso potius amore
Dei, , quo primi parentes illustrabantur , & accendebantur ut caetera viderent, derecte amarent: subindΦque ex hoc contextu nullum affuIget adversariorum doctrinae patrocinium,nec
minimum qiridem nostrae sententiae praejudicium . Diees 3. Illustratio intellectus non dat posse voluntati, sed ad hoc ut possit voluntas id, quod ante non poterat, debet dari aliquis Influxus In illam : atqui gratia quam habuit Adamus innocens conferebat posse voluntati; per eam siquidem perseverare poterat si v Iuisset; ergo praeter illustrarionem in
tellectus opus erat etiam auxilio vo Iuntatem movente, & adjuvante.
Dini tuo majorem : Illustrath, Intellectus non dat posse voIuntati ad ordinem superuaturalem , per gratiam
sanctificantem non sublImatae , Concedo : ita erectae , de siblimatae, nego :talis enim erat Adami innocentis voluntas; siquidem habebat gratiam sanctificantem, per quam ejus anima cum suis saeuitatibus ad ordinem supernaturalem promovebatur; ac proinde illius voluntas cum repugnantem Con- eupiscentiam non haberet , alio non
egebat auxilio ad bonum sectandum , quam ut ipsi per illustrationem intellectus monstraretur. 'Diser denique: Actus supernatura-IIs entitativε non poteth proficisci, nisi a potentia ad ordinem supernatura. lam elevata : atqui per solam illustrationem intellectus, voluntas minimi elevatur ad taIem ordinem : ergo speciali ad id auxilio Adami voluntas egebat .
Divinaeuo majorem : Non potest proficisci, nisi a potentia ad ordinem lavi
pernaturalem eIevata, vel per commune , vel per speciale aiixilium,con cedo : per speciale dumtaxat , nexo Voluntas autem Adami elevabatur adactum supernaturalem , per Comnu ne
auxilium, nempe per habitum gratiae sanctificantis in ipsa voluntate tanquam in subjecto Immediato praecipvh residentem: Igitur nullo ad id speciali
De Divisionematiae actualis in inerantem , ἐπ Cooperantem: Praevenientem , ἐν Absquentem: me tantem, Adjuvantem. . De Gratia OpsaΑNTg, ἐπ COOPERANTE . GRArra Μ actualem in operantem ,& civerantem merito distributeri N. Augustinus lib.de gratia, & liberori arbitrio cap. II.his verbis; Deus c-
239쪽
, , cipit; quoniam ipse , ut velimus , , , operatur incipiens , qui volentibus,, cooperatur perficiens. Propter quod , , ait Apostolus ad Philip p. x. Certus, , 1 um,quoniam qui operatur in nobis M opus bonum,perficiet usque in diem ,, Christi Jesu . Ut e rgo velimus sine,, Nobis o pratur: cum autem volumus, & sc volumus ut faciamus, nobiscum ,, cooperatur: tamen sine illo vel operi rarite, Ut velimus , vel cooperante ,, cum Volumus, ad bona pietatis operi ra nihil valemus. De operante illo, ,, ut velimus dictum est ad Phili p. a. ,, Deut eri enim, qui operatur in nosis, ,, dirue , ita perficere : Et de coope- , , rante illo cum jam volumus , & vo- , , tendo facimus; Mimur,inquit, Rom.8. , , quoniam dilueentitur Deum omnia
Ex quibus licet inferre: Primum, quidem pratiam rectε diu Idi in op
rantem . & cooperantem ; haec enim
divisio fundamentum habet in Scriptura sacra, quae gratiam sub utraque
appellatione operationis , Sc cooperatiouis commendat. Gratia enim operaris commendatur Isa ja: a5. his verbis: omnia opera nostra operatus es in nobis
Domine ; Et Phili p. a. Devr es, qui opseratur in nobis seue, ἐν perficere . Es I.
ad Corinth. I a. Haec autem omnia operatur unus, atque idem Diritus. Comperans vero laudatur Rom.8. Scimus quoniam diligentifus Deum omnia eooperantur in bonum . Et Marei ultimo: Domino cooperante , o sermonem consi mante , i . Et I. ud Cor. I s. Abundannus illis omniHur Iaboravi , non ex inedgratia Dei mecum . Utramque etiam an ratiam insinuat.Concilium Arausicanum Can. 9. his verbis. molier Aonavimur, Drur in nosis, atque nobiseum, ut veremur Ueratur. Et Tridentitium sess. s.cap.6. ait, Deum sua gratia nos praevenire,& excicare,deinde nobiscum ut ad eum convertamur operari, quorum prius ad gratiam operantem; posterius ad eooperantem pertinet. Colluitur a. Utriusque gratiae definitio : naum gratia operans ex S.Αugustino ess ea , per quam Deus ut vetimur operatur incipiens: qualis vero sit ille motus, quem Deus operatur Incipiens, declarat paulo post, dum ait; Ut vel mus , inoiit , e nobis veratur; hinc enim concludere licet gratiam opera tem esse motum primum , de indeliberatum , vel intellectus, vel voluntatis, quem Deus in nobis sne nobis e ficit , ut scilicet, de bene velimus,& -amus. Iste autem motus in nobis sne n bis dieitur fieri; non quod intellectus, de voluntas in hunc motum nullatenus
influant; nam c ut diximus in praeludiis : nullus actus vitalis in pistentia vitali producitur de via ordinaria sine physico illius potentiae influxu: sed is
motus dicitur fieri in nobis sine nobis , quia libere ad eum non concurrimus , eo scilicet sensu , quo malum concupiscentiae , quod patichatur noIens Apo-
solus , dixit non se , sed quod habitabat in illo peccatum operatum fuisse. Gratia vero eooperaus definitur ab eodem S. Augustino : Per quam Deut volanti/us cooperatur perficiens: sive perquam Deus chiri volumus, de sic volumus , ut faciamus nobiscum cooperatur. Unde seqttitur gratiam cooperantem esse concursum Dei supernuturalem , quo ad omnes aetus sit per naturales , dc liberos concurrit: sive illi sint voluntate, vel imperante , vel ex e quente; sive ab aliis potentiis ex imperio voluntatis supernaturaliter agentibus : sive adhuc sit infirma voluntas , sive fortis . 6e firma.
Cestititur 3 Quod quamvis haec di-vIsio gratiae in operantem, εe cooperantem extendi possit ad gratiam habrutualem ; magis tamen proprie,Ac commvn; ter tribuitur gratiae aAuali. Cujus quidem assertionis prior pars suadetur;
nempe quod illa divisio adaptari possit gratiae habituali, ratione videlicet du
240쪽
De Gratia operante in Averantea 29
plicis illius ei istus , quorum alter est assicere subjectum , illudque reddere
forinaliter gratum Deo ς alter vero este me caiisam essicientem operis meritorii . Ratione prioris gratia habitualis dici sinest operans e . Ratione vero p sterioris dici potest cooperans ,' quia priorem ei clum sila ipsa gratia op ratur ἰ non quidem effective , sed λ maliter , eo modo qu8 albedo dicitur facere superficiem albam: Ratione verti posierioris dici potest cooperans , sive simul eum homine operans , quia gra tia non producit opus meritorium se sota, sed eum lihero arbitrio, & libera voluntatis concursu, quae respectu illius operis meritorii non se habet tantum per modum moti, sed etIam per modum moventis , & essicientis. Magis tamen proprie , magisque communiter haec divisio tribuitur in tiae ad uali; quia tam sanctus Augustinus c ex quo divisio illa desumitur
qukm Scriptura sacra In qua fundamentum habet, omnino videntur I
qui de gratia actuali; si quidem S. Augustinus de ea gratIa sermonem Instituit, de qua ipsi lis erat eum Pelagianis : at haec non erat alia ab actuali ;quia de habituali eonveniebant. Nec refert quod S Augustinus lib. de
natura , & gratia cap. 13. gratiam cooperantem appellet gratiam fanantem , quod videtur esse proprium gratiae habituali: nam fanare non soli imgratiae habituali , sed etiam actuali
convenit saltem Inchoati vh. Colligitur omissis variis Recen tiorum sententiis , gratitam operantem apud S. Augustinum , ut recte colligit Bellar minus lib. I. de gratia , & libero arbitrio cap T dici, quae primam bonam voluntatem deliberatam sola operatur in homine, qualis est converso sive ab infidelitate ad fidem, sive ab aliis peccatis ad poenitentiam : eoo xantem Vero eam esse, quae homini jam
volenti conantique cooperatui augendo, roborandoque VoIuntatem, ut eE-ciat , & perficiat, quod vult atque conatura Ita quod gratia operanti sit ea .
tquae sola bonam voluntatem in homi nibus operatur, seu quam Deus opera tur in nobis sine nobis : cooperans vero, quae operatur aliquid in nobis, non sola , sed nobis simul cooperantibus Gratiam autem operantem DIam in nobis operari, nihil est . at ud quὶ . operari nulla praevia nostra voluntate, qua petamus, quaeramus, desideremus, . pulsemus, atque adeo nihil boni meri
ti , ad illam bonam voluntatem tan . quam mercedem afferendo : non vero
quasi homo non simul in illam bonam
voluntatem influae'; nam actus vitalis ordinatiὸ non fie, nisi cum influxu via talis potentiae. Gratiam autem cooperantem non solam in nobis operari , idem est, ac non operari, nisi supposito praeviA influxu voluntatIs , quo pulsa' verimus, desideraverimus , aut aliquid simile fecerimus . Unis verbo gratia dicitur operans, quae includit praevium influxum voluntatis , non simultane um; gratia vero cooperaris quae includit simultaneum, & supponit praevium V Iuntatis influxum. Itaque omnes Illi motus supernaturales, quos Deus in nobis sine no sIiberε concurrentibus effcit, ad gratiam operantem pertinent, sive per eos ad primam bonam voluntatem, per quam Incipimus converti, excitemur; sive provocemur ad bonam voluntatem , per quam in gratia iam aecepta, vel perseverare volumus , vel aetu
Neque enim audIendi sunt Reeentiores nonnulli , qui gratiam operan tem refringunt ad solam gratiam actualem , quae primam horiam voluntatem in homine operatur: Tum quia definitio allata 1 S. Augustino convenit etiam his motibus . quihus Deus hominem justum ad opera pietatis in vitat; t hi mi in motus fiunt in nobis etiam