장음표시 사용
51쪽
tionem aeternam destinaverit:quae cum Ionb naturalem illius spiritum , ac ingenitas vires excedat, necessium fuit, ut divinum aliquod , ac naturam omnino stiperans inderetur auxilium, quo opitulante ea praestare posset, quae ad ejusmodi finis assecutionem conducerent. Enimvero si Deus titulo creationis omnibus rebus a se conditii media necessaria subministrat, quibus pertingant finem , ad quem ex lapienti sua dispositione destinantur : hoc enim ipso , quo Deus illas creavit; tenetur eis, ut par est , providere ; nam , ut Ortime docet S. Ambrosius lib. I. Ossic.cap. operator neristit operisivi eu-ram , aut quis deferit, quod ipse conden
ria , non curare , quod feceris , omnIa es inclementia . Non minori certe liberalitate, ac congruitate debet Deus ea
homini praebere subsidia , quibus finem
supernaturalem, ad quem destinatur, comparare valeat; quanquam illius auxilii subministratio ex summa Illius liberalitate, ac pura munificentia,& misericordia pendeat; unde essicaciori aris umento non potest probari gratis exisse iuia, quam ex summa illius necessitate, quae maxime I 'lam existere declarat, & confirmat. Porro hoe In limine observandum est duobus modis, generatim loquendo, posse aliquid dici necessarium , nimirum per se , & absolute ; vel relative , & in ordine ad aliquem finem . Priori sensu solus Deus est ens necessarium, ac subinde sic gratia non est dicenda necessaria; posteriori vero multa sunt, & dicuntur necessaria per ordinem ad aliquos fines, qui sine illis non
possunt omnino , vel certe non ita
commode possunt obtineri. Rursus , ejusmodi necessitas relativa , quae repetitur ex ordine ad finem, potest duplex
distingui : Alia quidem simplex , sine
qua simpliciter finis obtineri non potest : quo sensu navis necessaria est
Gallia trajecturo in AnglIam. AIIa v
roseundum quid,& ad melius esse,quae magis propriἡ dicitur utilitas; quo senis su equus dicitur necessarius profecturo Romam , et nimIrum , qui posset ire
pedes. Certum est autem gratIam esse necessariam secundam quia, sive utilem homini ad consecutionem finis ultimi; nam ad miniis aliquam facilitaten confert, si Deus eam Iargiri voluerit ad consequendum finem ultimum : idque adeo certum est,ut ejusmodi necessitatem admiserit PeIagius , sicuti constat ex dictis in primo volumine , ubi actum est de haeresi Pelagiana. Controversia igitur superinde necessitate sim.plici respectu finis , utrum nempe ad assequendum finem ultimum salutis aeterme, simpliciter necessaria sit homini gratia , quo tant tim sensu praesens controversia disceptatur 1 Theologis.
Cum autem homo dumtaxat per operationes morales ejusmodi finem,
supernaturalem possit assequi, inde fit ,
ut necessitas gratia in ordine ad ejusmodi finis ultimi consecutionem eadem sit cum ejusdem gratiae necessitate ad exercenda bona opera, quibus illum finem possit promereri, & cavenda mala, quibus cum in aeternum deperderet. Hinc fit, quod clim omnis operatio hominis per intellectum , de volunta-tatem ordinetur, fic dirigatur, vel in verum cognoscendum , vel in bonum prosequendum , vel tandem in malum fugiendum, de aversandum ς inde movetur difficultas, an, de qualiter ad triplicem hanc hominis operationem Rr tia videatur esse necessaria : quocirca triplicem in Articulum praesens Dispum latio distribuetur. Quorum primus gramtiae necessitatem ad verum cognosceri. dum : Seeundur, ad bonum faciendum: Tertius, ad malum fugiendum explicabit . AR
52쪽
De ne eessitate Gratia ad Verum regnosci qIARTICULUS PRIMUS.
De neesitate Gratia ad Verum eumfundum.
TRiTu Μ,& vulgare est apud The logos quintuplicem distingui posse hominis statum . de quibus dubium
esset, an gratia λret ei necessaria ad verum quodlibet insequendum, de asse quendum . Primus , dicitur naturae minree , in quo homo , nec per gratiam ad finem naturae vires excedentem pro movetur , nec per aliquod peccatum , aut vitium h convenienti naturali fine
revocatur, sed sib his viribus, & dotibus ingenitis relinquitur; nullisque aliis defectibus subjacet, quam iis, qui
ex corporis, de animae constitutione naturaliter oriuntur,quales sunt mortalitas, infirmitas, ignorantia, dc partis imserioris adversus superiorem ne bellio. Status naturae integrae , dicitur ille , qui praeter naturales omnes persee iones , incIudit specialem pacem internam , superiorem inter hominis partem,de inferiorem; videlicet perfectam subjectionem appetitus sensitivi sub rationali ι ita ut appetitus sensitivus,nec praeveniat imperium voluntatis, nec ei repugnet, sed ad eius nutum siros moistus , stasque passiones comprimat, Rutexerat,quo fit ut caro non concupiseat adversus spiritum , nec spiritus ad ver sus carnem; quod utique cum fit, homo patitur quamdam qgritudinem , de diminutionem in viribus sitis , hoc modo distraelis,atque in contraria tende libus : idcirco dum utraque pars concordat, dicitur habere quandam mora. Iem integritatem, per illam potenti rum saarum concordiam, viribus nempe unitis, de in idem conspirantibus tquo fit. ut pars rationalis vegetior sit ad bene operandum, conssirmiterque reetae rationi vivendum . Tertius status est naturae innocetitis, Tom.IX, sm mstlilae originalis, qui praeter nariis ratem hominis perfectionem , de int gritatem , plura comple Ritur beneficia
gratuita ad corpus,& animam spe stanissa; nempe mortis, de morbi carentiam, gratiae sinistificantis , de silpernati ratem virtutum infusionem , nec- non, de eollationem eorum omnium coeIestium charismatum , quibus Proto parentes in ipsa sta λrmatione donati fuerunt.
inartus est naturae lauae, ab illa sci. IIcet integritate, de justitia originali ,
quam acceperat in Adamo ad omnes ipsius posteros,si ille non peccasset continua propagatione transmittendam . Quamquam autem teterrimus hic si tus omnino lugendus sit, de execranisdus , utpote clim omnium malorum , qui in universiam genus humanum deis rivantur, sit profluvium,deterna; nihilominus praecellentem hominis dotem demonstrat, libertatem nemne,qua sitae ipsius sorti inae arbitrarius , honorari unque psaltes, Se fictor, in quam maluerit partem, de sortem manus dederit. Quintus tandem status , est naturae , per Christi Domini gratiam restitutae , ac reparatae. Hic autem dumtaxat movetur quaestio de statu naturae Iaptaenum videlicet gratia nobis sit necessaria ad verum de togendum.Cum autem verum fit triplex , aliud quidem. Ole, de speculativum ς aliud vero vi ratae, Se praeticum,aliud denique raper natuWHe,de divinum, resolyendum urit
tribus in sequentibus quaestionibus , an& qualiter gratia desideretur ad illius
Iio , omnes veritat I naturatis oeculativas e gnoscere.
Notandum prinis, nomine ἔν aliae, nos hic solum intelligere gratiam actualem , dc auxiliantem , non vero
53쪽
62 . . Tractari Di p. L s uaest. I.
babitualem, & sani hi ficantem; quippe
certam est gratiam habitualem ad vexitates naturales cos noscendas non
esse necessariam; plurImi namque infideles , & Gentiles Philosophi ea gratia
destituti,ut Plato, Socrates,Aristoteles, multas veritates etiam ad Deum spectantes, puta ejus existentiam , verita tem , aliaque illius attributa ex creaturis agnoverunt. Quapropter S.Αugustinus clim libro primo Soli loquiorum cap. a. dixisset , Deus qui non nisi mundor veru cire volumi, hanc asserti mem revocavit libro primo Retractationum his verbis, Responderi enim ρ ι- , inquit, muItor etiam non mundos multaseire: 1blum igitur movetur dissi cultas de gratia actuali, seu operativa, quae hominem reddit ab intrinseco potentem ad aliquos aetiis exercendos , quos solius naturae viribus elicere non posset. Notav. η' se eundd,veritareent aliquam dici naturalem triplici ex capite: nimirum vel ex parte Iuminis,& medii, quo
cognoscitur tantiim : vel dumtaxat ex
parte objecti, & rei quae cognoscitur , Vel ex parte rei, & luminis simul. Ex Parte quidem luminis tantum: sic Dei existentia, ct illius divina attributa, lincet sint ordinis divini, ac proinde praΘternaturalis , tamen cognoscuntur per
lamen naturale: Nam,inquit Apostolus ad Rom. i. Invisibilia in tot a creatura muπdi , per ea quae factatunt, inrevecta epnoiciuntur; sempiterna quoque ejur virtus, π diziuitat. Ex parte objectitantum , quod nimirum ex se est ordinis , & entitatis naturalis , sed per me dium aliquod natiirale,& sensibile non potest cognosci, neque ex rebus sensibilibus suffcienter deduci. Tales sunt liberae cordium cogitationes , quandiu
non mani sellatitur exterius per Uoces , aut nutus, aut alia signa . Tertio denique ex parte objecti, & medii simul ,
qualia stit et ca omnia , quae non sol traxisiicit ordinis, & entirutis naturalis, sed praetere1 sui speciem sensibus Ingeruntis eque mediante cognitione sensitiva percipi possunt ab intellectu, cujusmodi sunt omnia elementa , nec-non , &corpora multa , quae nostris oeulis Obversantur. De hujusmodi autem tripliei veritate praesens movetur quaestio , utrum absque speciali gratiae actualis beneficio nobis possit innotescere.
Notandum tertio , omnem veritatem,
naturalem distribui, vel in speculati vam , vel praeticana. Speculativa est , in cujus sola cognitione conquiescit intelleistus, putii coelum esse incorru-tibile , terram esse immobilem , &c. raetica vero ea est, quae praeter intel- έ iis cognitionem, etiam ordinatur , &con notat aliquid faciendum, vel omittendum respective ad assecutionem fi-nis. Porro hac in praesenti quaestione dumtaxat futurus est sermo de veritate speculativa : in sequenti vera movebitur controversia de veritate prae ica , utrum videlicet ad iIlius notitiam assequendam , opus sit aliquo speciali gratiae auxilio. Haec Rutem utraque veri
tas sumi potest veI distributh, vel colle
cti M. Cotiective sumitur, elim accipitur tota collectio omnium prorsus veritatum naturalium , sive dum omnes veritates simul accipiuntur : Distributisὸ autem,quando una, aut silures ea rum sumuntur seorsim , de sine aliis :quemadmodum enim aliquis habens unicum denarium , potest illum omnibus pauperibus distributive erogare , quia nullus est, cui non possit illum tribuere . non potest autem eum dare
omnibus simul collecti vh , ita singuli
denarium integrum accipiant: Sic quaeri potest , an possimus pro hac mortali
vita omnes veritates naturales absque
gratiae beneficio cognoscere distributi. τε ; ita qu6d ex eis nulla sit, quae naturaliter non possit innotescere ; an veroemnes etiam collecti vh sic detegere is possimus.
Circa quod triplex potissimum est
54쪽
De mesitate Gratia ad Verum eun c. 6 3
Αnthonim sententIat Prisa est Henrisei, quam refert, & refellit Doctor in r.
dis . quaest. . ni m. a. docentis nos nul-
Iatenus assequi posse notitiam certamollius veritatis naturalis absque speciali illustratione gratiae . Quam utique sententiam ex parte videtur Instaurasse Vasquea disp. 188.cap. a. ubi docet, ri titiam cujusque veritatis naturalis mo ventis affectum ad recth vivendum
non posse haberi sine auxilio gratiae per Christum : citiae vero ad virtutem non movet, polle quidem haberi sine ulla gratia Christi, non tamen sine aliquo auxilio gratiae Dei. Seeunda sententia eorum est, qui docent intellectum homini lapsi, posse cum solo concursu Renerali Ini omne verum naturale spe culabile deprehendere , non solum divisim , sed & conjunctim . Sic sentire videtur Durandus in a.dis .a8.quaest. I. Tertia sententia el 1 Theologorum utriusque scholae , Angelicae , de Subtilis .afirmantium hominem lapsum posse
quidem connoscere virtutes naturales
divisim absiliae speciali gratiae beneficio, & subsidio, non vero conjunctim. Quapropter sit
Potes homo etiam in statu naturae
cursu , ἐν absque oeciali gratiae sub
dio , ἐπ iuustrarione alaruar veritatesneeuiauisas naturatis ordinis ereto e gnoscere . Haec est communior, de ceristior sententia apud Theologos; probaturque plurimis Scripturae textibus , quibus constat hominea posse non sciis Itim rerum creatarum, sed etiam Dei, ut authoris, Se administratoris naturae certam notitiam habere : Sic Sapientiae 3.-maenitudine neciei, ita creaturae corno ibiliter poterit Creator eorum .ideri. Psalm.18. Caeli enarrant Horiam Dei, o opera manuum ejus cannuntiat
Irmamentum. Simi Iiter sanctus Paulus ad inm. r. pespicuὲ docet posse de Deo cognosci multa naturaliter, ciun ait:
Nuod notum est Dei manis Rum es in
illis, Deus enim illis mavis flav V. inviis Mitia enim Vsius a ereatura mauo sterea , quae facta sunt int uecta eouoieiuniatur : sempiterna ν-oue ejus virtus, πDivinitas;ita ut sint iret Minabitis . tremm Gentiles Philosophi , de quibus ita
termo est ) quia eum eoenovissent Deum nonsicut Deum Hor cavem vi. ibus Apostolus duo maxime sqnificat , primum quidem , aliquid esse in Deo ita conspicuum , ut vel ipso solo lumine naturali agnosci possit , quod idcirco appellat notum Dei; alioquin enim certum est in Deo nihil esse tam abstrusuni, tamque humanis mentibus
impervium , quod per gratiam, de sp
cialem reveIationem non possit apprehendi : Sic enim personarum Trinitas , Se aequalitas in unitate essentiae , quae naturaliter latet, per revelationem, de gratiam patet, de innotescit . Significat praetera, his verbis : Per ea, quae s ainunt intellecta conoiciuntur , Gentilas Philosophos per naturalem discum sum ex creaturis , tanquam ex divinis
essectibus aliquam Dei notitiam fuisse
assecutos, de quidem tantam, ut idcirco fuerint inexcusabiles, quod cum Deum cognovissent, noli sicut Deum glorifi
Nee obect quod ibidem dieat Apostolus Deus enim illis mans avit; intelliis git enim , manifestasse non speciali revelationis, aut gratiae subsidio , sed per creaturas a se conditas, ut significane 'quentia verba , per ea, ouaefacta iunt
da sunt, quae diximus in priori volumine ad demonstrandum Liei notitiam naturali lumine nobis esse Insitam . . Probarur insuper h e assertio authoritate SS. Patrum, Augustini , libro de spiritu, de littera cap. I a. ubi eos, destibus loquitur Apostolias Roman. T. mi seritatem Dei in injustitia detinent, dicit er insis ilia creaturae ster Mnime ad inraustentiam nisi Hiicie F a tam
55쪽
toris. Et paulo post eos appelIat eoo
tores Creatoris per creaturam . Plures
ejusdem Authoritates ex me ore subisjiciemus infrii.
Iidi subseribit fidelissimus ejus discipulus S. Prosper lib. contra Collatorem . CV. aa. ubi Cassianum assirmantem posse nos per naturalem notitiam
ad saltitem reparari: sic carpit . a id ad renovationem miserae v tustatis idoneam desinit, praevaricatricis frientiae
nuditatem uasi sa frientia , veI ex
naturae Nabus residua, ves ex Ieralis δε-ctrinae eruditione quinsita , possit sui perceptione praectare , ut quod furiendum smoverimus,etiam facere diatrajus. oli-hus verbis fatetur in nobis superessta quanda in scientiam,& certam veritatis deprehensionem ex reliquiis naturae 1 Deo conditae. Proflat etiam hanc veritatem subti-IIs Doetor in x. dist.s quaest. Φ. contra Academicos, & Henricum,qui conten debant, nullam 1 nobis comparari ponse naturae viribus certam cognitionem Prim5 quidem ex Aristotele a.Μetaph. Prima principia iunt omnibus nota sicut janua in domo , quia janua neminem latet, licet interiora domus lateant,inquit Doetor ; unde sic arguit: Quod convenit omnibus alicujus speciei, sequitur naturam specificam : igitur climquisque habeat certitudinem infallibi em de principiis primis: & insuper, cuilibet sit naturaIiter evidens forma syllogismi perfecti, sicut patet ex ejus
definitione a cumque scientia conclusionis non dependeat nisi ex evidentia principiorum , dc ex evidentia syllogisticae illationis; consequens est , quod cuilibet naturaliter scisa potest esse quaecumque conclusio demonstrabilis ex praemisiis per se notis. Meundo clim Henricus maxime suam
tuetur se intentiam authoritate S. Αu-
sustini: probat Doctor mindem sanctum Doctorem concedere nos posse naturaliter assequi cςrtam cognitionem per experientiam sensuum ; quod ii que demonstrat primo, ex lib. I s. de .s Trinitat. cap. I a. ubi ait: Absit a nobis, ut ea , quae didicimur per feninus ravoris vera esse dubitemur ; per eos quine didicimur eartam, terram, θ' ea quae in eis natariunt nobis, quantum ille , qui uor , condidit innotescere nobis voluit.
Ex quibus sie inferi Doctor : Si igitur
non dubitamus de veritate eorum , Mis non fillimur : Ergo certi sumus de se cognitis per viam sensus ἔ nam ce ,, titudo habetur , quando excludituris dubitatio , εe deceptio . In per S. Augustinus concedit ibidem certitudinem de actibus nostris: esse quis dormiat, inquit , sive vigilat, vivit; oia etiam dormire, or in somniis
videre, viventis en . Nec valet dicere , inquit Doctor, vivere non esse actum
secundum , sed primum; quia subdit ibidem Augustinus . Si atiquis dicat, Scio me vivere, falli non flores , etiam quotiescumque resectendo supra primum nitum. Et ibidem: Si quibiam dieat ,
Io esse beatur, quomodo non im Meu
eat , Scio me hoe velle, o hoc mestre s
O , jam his duo r, re tertium potes addere, quod haec duo friat; ἐπ quartum,
in infinitum numerum perrere: Et ibidem : Sed qui piam dicat, errare nou ,
nonne e erret , e non erret, eum errare uoue verum erit ρ Et alia , inquit , reperiuntur, quae contra Academicos
valent, qui nihi I sciri posse ab homine
contendunt: Et sequitur ibidem: Sunt inde libri tres noriri, prime noctrae conser nir tempore feripti, quos qui ρου rit, ἐπ voluerit ι Tere , ie sue isteID-κerit , nihil eum profud ab eis , quast
contra perceptionem veritatis argumenta multa inventa sunt, permovebunt. Item eodem I s. cap. et s. LIIa juae λα- tur, ut nunquam etiam excidere ρσlat,
quoniam praefentia sunt, ad naturami ur asimae pertistent, cura odi en i
56쪽
De nee state Gratiae ad Verum cogn0c. 63
ω , quod nos vivere scimur. Constat igitur ex sancto Augustino haberi posse certam rerum naturalium notitiam ,
Idque solis vel ingeniti, vel comparati Iuminis viribus , quo quisque experitur dum agit, se actum habere, de dum vivit se vita esse donatum . Probarur in per conclusio ratione: Homo ex natura sua habet principia. lassicientia ad comparandam notitiam speculativam rerum naturalium : Ergo
ad id non est opus gratiae subsidio . Sequela manifesta est; non enim alia ratione gratia censetur eme necessiaria ad
rerum fide divina credibilium notitiam a quendam , quam quia ad Idnaturae vires deficiunt. Antecedens vero probatur ; constat enim homiliet , per sensus internos, de externos naturaliter percipere objecta sensibilia, ex
quibus veritates naturales deducuntur:
Deinde , per intellectum agentem fa hricare potest species intelligibiles,qu aetatem sensuum apprehensionem exprimant; ac demum eandem Ermatam ab intellectu agente rerum per sensus perceptarum excussam imaginem in intellectu possibili percipere , sicque perlaetam habere formalem illarum rerum notitiam: hahet igitur homo ex natura sua suffieientem virtutem ad cognoscendam quamlibet veritatem natur Iem ; neque ad id ei opus est gratiae auxilio .
seund , si gratia foret homini ne-eetaria ad co3noscendas veritates naturales , maximἡ ut principium physicum,vel ur principiuin morale talis cognitionis : at neutrum redis potestasteri. Non quidem stri Muri, quia intellectus est sufficIena principium activum , ad eliciendam cognitionem , dummo
do sit Informatus speeie intelligibili; quam cui mox diximus ) anqui potestriaturae viribus. Non etiam ut princi plura morati ; nam hujusmo-: orincipium duplicieirer censeti potest esse necessarium ad cognitionem larmandam , puta vel intrinsecὶ Iumen Ingis
rendo , aut phantasmata dirigendo rvel extrinsecε objecta videlicet convenientia applicando , aut impedimenta auferendo : sed neutro modo eratia videtur eme necessiaria ad cognitionem veritatum naturalium disjuncti vh , dein speciali sumptarum a interna enim illuminatio, quae ab objectis fieri ne-uit,quaeque idcirco supernaturalis e ebet, non spectat ad modum cognoscendi veritates naturales, qui homini debet esse connaturalis : objecta verti sufficienter proponuntur sensibus ex vi
ordinis naturalis,quem Deus inter cau
sas Universi constituit,modo ipse suum
concursum generalem eis non dene
get : necive ad tollenda Impedimenta opus est speciali providentia Dei: quia quae reperiuntur in rei alicu; us indagatione . ea facilε humana industria , de Iabore superari possunt. Nulla igitur ratione necessiarium videtur grati et sub sidium , ad veritatum naturalium divisim sumptarum notitiam a mequendam. Confirmarur . Non potuimet absque aliqua impersee Ionis nota , de natura liter debitae Providentiae defeetu , talis rerum ordo institui, ut nullus hominum veritatem aliquam naturaliter c
gnosceret: igitur ita factum em noujudicandum; Deus siquidem sagaci providentia, ac sapienti, ordinatissimhcuncta constituit, ac disposuit. Patet
antecedens. Phemadmodum enim manca emet providentia, si talem institui Tet ordinem, ut omnes homines via coeci , vel surdi, vel elingues nascerentur: Ita , de multo magis si omnes es sent amentes, dc usu rationis perpetuo destituti: posito autem usu rationis,&objectis naturaliter occurrentibus,cum generali Dei concursu, non possunt
non cognosci veritates multae , maxime illae, quae adeo nianifestae sunt, ut nullus sit rationis compos, qui non statini eas sine ulla dissicultate percipiat a cujusmodi sunt ignem eri calidam,hos
57쪽
minem esse risibilem, totum esse majus sua parte: Igitur ad id non videtur
gratia esse necessaria. Ohjicies orimo nonnullos Scripturaetextus, quinus probari videtur gratiam esse necessariam ad veritatem detegenodam: maxime vero IIIud Genes.s. Cuntias regioris eo is intenta es ad via-D . Item illud Cor. 3. Non quod usii cientes cogitare aliquid a noHis tanquana ex nobis : fedo eientia nos, a ex Deo et . Ergo S. Paulus censet nos nullam certam cogitationem larmare posse absque divino auxilio . Nero consequentiam ad primum textum : dico Cuncta cogitatio intenta est ad malum , ut plurimi im, concedo: semper, nego: sic enim ibidem dieitur, qu bd omnis earo eorruerat viam suam.& tamen ibidem legimus Noe invenit Wa/iam e ram Domino: Ad fecundum dico, ex textu sufficienter apparere S. Apostolum loqui non de qualibet cogitatione, de cognitione veritatis, sed de cognitione sancta, id est, ad veram sinetitatem , 6e justitiam conferente; nec-non valente ad salutem , & ad fiduciam illam excitandam , de qua immediate dixerat: Fidueiam taIem ka-bemur per Christum ad Deum: ut etiam Interpretatur S. Augustinus , lib.de bono perseverantiae cap. I 3. ubi ait: Suod attinet ad pietatis viam , di verum Dei Itum , non sumus f cienter evitare Hiquid ex nobis: tales autem cogita tiones fatemur haberi non posse absque speciali gratiae beneficio. Vel aliter dimetruo antecedeur : Non sumus suffcientes cogitare alici uid ex nobis tanquam ex nobis , quod proficiat ad salutem, de conserat ad fidem, persuadendam , concedo: simpliciter, de absoluth et nego . Possumus enim aD serere eam esse mentem Apostoli, ut patet ex textu; siquidem gratulatus su rat Corinthiis , quod essent epictora
Chricti scripta, non attramento, fedo ritu Dei visi: gratulatus etiam fuerat sibi, qu6d haee epistola minIs eris suosuisset scripta . Ne ergo tantae rei ministerium videretur sibi arrogantius adscripsisse, illud totum ad gratiam sui Domini resere, Ac in doni Authorem refundit. Unde subdit: Aduriam autem talem lasemur 'per Chrstivi ad Deum , non qu doficienter simus rati tare aliquid ex nobis , quasi ex nobi1 , sed D esentia noRra ex Deo ess , qui ἐν idoneos nos Deit ministror Nosi Testamenticita quibus apparet Apostoli men tem dumtaxat esse, ut profiteatur si, non esse lassicientem cogitare aliquid ex se , quod pertineat ad fidem persuadendam a
Objietes ferando Concilium Mi Ievitanum , seu Carthaginense decernens Canone . Utrumque Dei donum es, bfrire quid vere debeamur, ἐν dilatere , ut faciamus. Item illud Arausicani Canone 9 Dioini es muneris eum resὸ coin
dumtaxat Concilia de cogitationibus, de veritatibus ad assecutionem aetvnae vitae spectantibus, ut colligere t et, tum ex eo,quia eadem Concilia aperia profitentur se contra, Pelagianorum , de Semipelagianorum errorem, Catholicum dogma in suis Canonibus statuere; subindeque agere de cognitione
veritatis ad lalutem spectantis: Tum
ex eo , quod Concilium Arausicanum praelatam Iimitationem explicet Cano-ne 7. dicens: Si quis per naturae viae rem sonum aliquod , quod ad salutem
pertinet vitae aeternae cogitare , aut etigere posse confirmat, asJue utaminatis ne , ita inspiratione Spiritur sancti, hae inreties festitur. Instabis: Idem Concilium Can. aa. affirmat, quod nemo isabet de suo , nisi
mendacium, πρeceatum: Ergo non
potest quis de se , de propriis viribus
D stivus antecedens: Si de suo , accipiatur de ignorantia,& concupisce
58쪽
De secessitate Gratia ad Verum cognosc. 67.
tia, quarum homo est autho , quibus hominis iacultates pessundantur , & in deterius ruunt, concedo : Si, de suo , interpretςris , de natura, & facultati- Ius hominis, quibus potest verum de prehendere . & bonum sectari, nego. Nam omnia, quae sunt in homine, dupli cis sunt generis; quaedam namque bona sunt,& a Deo bonorum omnium conditore, ac Iargitore conceduntur :quaedam vero mala , & hominem aut rem habent,ut docet S. Augustiniis, lib. de natura , & gratia cap. 3. dicens. Omuia bona, quae laset bomo in formatione , vita , sensibus, mente , a summo Deo habet Creatore. 6' artifice suo: e rium vero , ρMd isa naturalia contene-δrat , θ' infirmat, ut illuminatione , b ratione opus haheat, nos is ineu*abiti Arti e eontractum es ,rid ex originali peccato . quod commissum es libero arbitrio El. lib. t.de gratia Christi. Cap. ao. Cupiditas bominum , puae νμtium es, hominem habet authorem , veIMminis dereptorem , non hominis crea
I dies, Concilium dumtaxat Imuὲ de cogitatione supernaturali, dc ad 1alutem conserente ; nam ait; Si euid autem Ba-et homo veritatis , atque just tiae aue Ilo fonte HI , quem de emtisti re in hae Eremo , ut ex eo quasi xuuis quibuνEam irrorati non deficiamus in via : Hanc autem salutarem notitiam ultro fatemur haberi non posse absque speciali divinae gratiae subsidio . Urt Ais : Eadem Concilia constanter edocent hominem ex se habere non posse aliquod initium suae iustificatio Dis r sed si possit naturae viribus veritatem assequi, & errorem detegere , aliquatenus posset sese ad conversi nem , & justificatiotiem praeparare; gnoscendo siquidem virtutis pr cellen tiam , & vitii foeditatem, absque nego tio posset virtutem sed ari, & vitium abhorrere : Ergo , Sc C. go majorem, cum enim bona naturaIIa non siit proportionata gratiae, de justificationi, quae supernaturale beneficium est , etiam ad eam disponere, vel eam comparare, aut promereri nequeunt : sed dumtaxat valent ad impetrandum , aut promerendum aliqua
bona naturalia, sibi proportionata, de
Objicies terti , varias S. Augustini sententias, quibus insinuare videtur no nullam certo veritatem cognoscere in posse , nIsi in regulis aeternis, quae clin in luce inereata existant, humanae mentis captum transcendunt.Sic lib.9. de Trinitate capas. Sed intueamur, inquit , inpiolabilem veritatem , ex qua
perfectὸ quantum possumur, definiamus, non quesir fit uni cujusque meus horui. nis , sed qualis esse sempiternis rationibus debeat. Et ibidem : Aliis omnino
regulis supra nuntem nostram ineo in m. iasiliter manentibus, vel avrobare apud nosmeti os, veI im robare conviv-cemur , cum ahquid rectὸ approbamus , NI improbemus. Et ibidem : Arte
in ubiliter pulchram latium figurarum super aeum mentis simplici inteli
gentia capientes. Et ibidem Cap.7. In tua tritur aeterna veritate, ex qua tem
poralia omnia facta sunt, Mommam , δε-
cundum , euam ramus .... coicimus νatque inde conceptam rerum veracem notitiam tanquam oerbum apud nos Baseemur. Item lib. xa. Cap. a. &3. Sed δε-
flamioris rationis est judicare desit corporatibus fecundom rationes incorporales sempiternas: Item eodem lib. cap. I . Non autem Dum rerum fen bHium in Deis positarum , ena riis Io- etauus , manent inteuiriHuer, incorporalesque rationes . Item lib.1 cap. s.
loquens de Injusto,qui recte muIta laudat,de vituperat in moribus hominum, ait: Suisus ea eandem retulis judicant:
circa finem subdit, ubi erro scriptae fura , nisi in libro illa Deir iuius , quae
59쪽
mur verum , nee tu in me , me emin te: bo, sed quas participant ex Verbo
sed ambo in ea , euaein ra mentem est omnes enim Ideae,quas habemus de v incommutaseiti veritate . Ergo censet ritatibus necessariis , sunt participatio S. Augustinus nullIus veritatis haberi nes id earum divInarum . posse notitiam,absque speciali lueis In - Et haec responsio confirmari potestereatae illustratione , subindeque absi ex eodem S. Augustino lib.de Trinitateque divinae gratiae subsidio . cap. I 6. ubi contendit Philosophos non Negat consequentiam Dinor,inrist. . cognoscere contingentia in regulis quaes- num. I 8. ubi explicat praefatas aeternis; si enim per reotis aeternas , ut horitates, resolvitque verItates ne- intelligeret speciale auxi Iium gratiae, cessarias videri in regulis aeternis non negaret contingentia posse cogn alterutro ex his quatuor modis: μμ ses in regulis aeternis, quIa non minorimo quidem , ut in obje sto proximo , auxi Iio opus est ast cognoscenda con- quia Divinus Intellectu, dat esse inteI- tingentia, quam necessaria r ergo ex ligibile creaturIs ab aeterno, in quo ve- eo, quod neget contingentia cognosciritates necessariae relucent immutabilI- in regulis aeternis, oportet per Illas inter; sicque intelleictus omnis, qui eas telligamus ideas immutabiles,&aeter veritates deprehendit, dici potest eas nas , in quibus representari non possint videre in luce aeterna , hoc est in Obje- contingentia. cto secundario Intellectus divini, quod InΠΛbis; Idem S. Augus Inus,lib.83. est veritas, vel lux aeterna. Meundo, Πιέ. IV. requirit maximam puritatem ut in contInente objectum proximum; In illis , qui veritatem capescere cu-quIa intellectus divisus continet IIIas piunt: Non nisi purae animae, inquit, veritates, quasi liber . Tertis , se ut in ad eam pertiniunt: sed Illa purItas ha-aIiquo, virtute cujus movet objectum; beri nequit absque gratIa ergo haec n quia sicut intellectus divit nas producit cessaria est ad veritatis notitiam commalia a se in esse inteIligibili; ita dat ra- parandam . tionem directe , quia movet, & cire Difrintuit majorem Doctor Ibid 'mhoc Doctor profert quaedam subtilia . S. Augustinus requirit mist marto, ut Inobjecto remotis cognito, tem physicam , seu Platonicam , quae quia Essetitia divina est primum prin- est depuratio, & secessus h sensibilibus. et pium speculabilium , & ultimus finis tum externis,tum internis,seu a phan practicabilium,& se cognitio per prinis tasmatibus, concedit: requirit purita- ei pla desumpta ab ea est purior,& emi- tem moraIem, seu deputationem , Senentior . separati em a vitiis , quae dumtaxat Crediderim igitur eum subtili Do- per gratiam potest obtineri, negat.
ctore, S. Augiistinum per regulas aetem Nam idem Augustinus supra Iaudatus Mas rerum necessariarsi,inteu agere,ideas lib. I s.de Trinit.cap.r ς .concedit, quod quas dicit existere in luce increata,tiam injustus videt In regulis aeternis. qui Deus continet in 1e hujusnodi Ofietes quarto'. Deus est exorandus, ideas; tum quia produxit Illas ab aeter- ut scientiam , & notitiam eoncedat,no, producendo nimirum Creaturas in qua veritas deprehendatur: ergo haec esse intelligibi Ii: tum quia denique , notitia comparari nequit naturae viri. Deus est mensura omnium speculabi- bus. Patet antecedens ex IIIo S.Jacobi et
lium , & partium inter speculabi Iia: cap. r. Si puri autem vestrum indiget Phi Iosephi ergo cognoscunt veritates pientia , flaut a Deo , qui dat omni- necessarias In regulis aeternis , hoc est , Hus affluenter, ἐπ non improperat, bin suis Ideis, non quas videant in Ver- daδitur ei. Postulat autem in fide nihil
60쪽
De necessitate Gratiae ad Verum cognose. 69
haesitam. Consequentia simiIiter est ev1dens: nam inquit S.Augustinus epist.9s. Oratio eΗ elarissima gratiae tes scatio . Et Epistola ror. dicit, Gratiarum asio
s certissimum signum beneficii gratuiti.
Re pondeo concessis antecedente, ne gando consequentiam ς possumus enim pro auxilio generali Deum orare, & de eo obtento ipsi gratias agere, quando habet aliquid contingentiae, & fallibilitatis; nam ob talem contingentiam habet rationem beneficii, non specialis, quia debitum est, sed generalis quia contingens est, & ex parte eventus fal- Iibilitatem habet: quapropter Oramus
Deum pro pluvia , serenitate , frugibus terrae, & illis obtentis, gratias agimu illi, quia liche pertineant ad providentiam generalem , tamen contingen
tiam , & fallibilitatem habent ex parte
Objicies quarto ; Non potest homo
notitiam alicujus veritatis assequi,quin illi objecta sensibilia ita convenienter
Proponantur, ut eum in veram cognitionem , non in errorem inducant: sed
Id non est in hominis potestate , ut taliter ab objectis excitetur, & ad cognitionem disponatur , siquidem pendet ex peculiari providentia Dei rerum Or- .dinem ita statuentis: Ergo speciale Dei beneficium est , quod homo verum gliquod cognoscere possit. Major constat. Ninor probatur , Potuit Deu S res creatas ita disponere, ut ex earum cursa , dc operatione,homo,qui aliquando verum assequitur, semper in errorem im-singeret: unde quod reipsa res ita di-
ponantur, ut hominem in veri cognitionem aliquando deducant, non Pro
Venit ex generali Dei providentia, qu potuit res aliter disponere: sed ad specialem ejus providentiam , & ordinationem spectat,subindeque ad gratiam peculiarem h creationis benencio di- si nictam : ergo potuit homo salva Dei creatione, & providentia generali cujusque veritatis cognitione carere . Tom.IX. Nero minorem e Liehi enim Deus de potentia absoluta sic potuisset universum instituere,ut objeeta hinc inde occurrentia hominem in errorem inducerent; luod tamen aliter res disposuerit,
non est proprie beneficium gratiae, de qua hic est sermo : sed beneficium ipsiusmet creationis, licet priori quae institui poteraOdispositione favorabilius Unde quidquid via ordinaria per communem causarum fluxum , & concumsum generalem Dei ex tali ordinatione sequitur,ad idem creationis beneficiunx
'eetat : alioqui certe, quod homo siesanus corpore, membris integer, se cum
apta sensuum dispositione nascatur,pem culiari gratiae , & non beneficio creationis adscribendum esset, quia secus potuisset contingere, si nimirum Dens alium in rebus ordinem ualuist et,quoatamen nemo sanae mentis dixerit.
Objicier primo cum Henrico: Objecta sensibilia perpetuo mutantur; ergo non possunt species ab ipsis desumptae sufficere ad cognitIonem certam . Deinde ,
Non potest quis habere certam , & in- fallibilem veritatis notitiam , nisi ha,
beat aIiquid per quod possit verum averisimili discernere: sed illud aliud esse
non potest , quam gratiae beneficium et ergo illud ad veritatem detegendam requiritur. Probatiir minor : Si quia aliud sufficeret,maxime species accepta
ab objectis,sed illa ad id est insuffciens,
quia quandoque seipsum repraesentat , quandoque vero se repraesentat tanis quam objectum quod exprimit: ubi ve seipsum dumtaxat repraesentat, co gnitio est vera ' ubi vero repraesentat se tanquam objectum , est falsa : ergo illa species non suffcix , ut quis discernere possit, an sua cognitio sit falsa, aut verisimilis , aut vera. Denique , Anima
est de se mutabilis, & subjecta errori remo non potest ab errore liberari per aliquid , quod sit ipsa mutabilius: sed species creatae sunt mutabiliores ipsa anima : ergo per ipsas non potesta ani-