Caroli Boucheroni De Priocca, Vernazza, et Valperga Calusio

211쪽

CIX sutigando, coniuratos in se reges eludebat. Quasi palaestra diutinum id bellum suit, ubi clarissimi olim suturi duces

rudimenta ponerent scientiae rei militaris, quam alter ille Epaminondas vel Philippus, novis inventis locupletaVerat. Eo se conserre decreverat Calusius, secissetque, nisi amicorum precibus Coactus in patriam rediisset. Hi sedulo agebant, ut legatus triremi praeficeretur, quam Sardiniae reges in Oxibiorum portu habere consueverant. Id vero facile impetratum est, sed biennio postquam id munus obiverat, militiae vacationem petiit Ρrocurabat rem militarem Boginus, vir gravissimae antiqui talis, acerque alienae virtutis spectator, qui id aegre serens, rem distulit , si hominem posset a consilio deducere. Sed cum frustra in eo fuisset, instante ve-

212쪽

hementius Calusio, noluit se implius interponere, eumque per literas exau-Ctoratum, Cum summa honoris significatione dimisit. His literis acceptis Calusius, plerisque id factum mirantibus, quibusdam non obscure improbantibus, Neapolim proficisci maturavit. Sed res altius erat repetenda quam ut quispiam posset Suspicari. Nam cum

ex Melita insula crebro ad eam urbem Ventitaret, quo tempore bellicae laudis studio magis serebatur, consuetudinis Causam cum incentio Vngaro habuerat, ex ea sacerdotum semilia, quam hilippus Nerius Florentinus, sanctiSSimae vitae auctor, olim duxerat Romae. Ι ut Calusium vidit, adamavit, ac pluries pertentatum ut in suas partes pertraheret, ad extremum serio seduxit, habuitque Cum eo Sermonem eius persimilem,

213쪽

CXI quem de philosophorum vita et ratione Samius ythagoras ad Ρhliuntis tyrannum dicitur habuisse. Sapiens erat a natura Calusii animus nec Valde pugnax, quique in ipso assectuum aestu se statim

colligeret; quapropter haud aegre potuit

iuvenilem illum impetum consutare, acriores gloriae morsus leniendo, eosque

laudando, qui civilium iactationum de- sessi, a publicis rebus abstineant, atque in tutissimum quietis portum se recipiant. Quae cum graviter et copiose dixisset, Calusium manu prehendens Quid ni inquit, o optime, huc Se cesseris, ubi in puro sis , et divina ut

immortalia, humana cures ut mortalia 3Α liberalissimum otium aspernaberis

tot praeclaris studiis nobilitatum, et cum tui iudicii in omnibus sis, hac una in re vulgi opinionibus e sines

214쪽

CXHimpellisson te agit honorum cupido ZAtqui durum Iaborem ingrederis quae enim praestantissima praemia ab hominibus censentur, citius quisquam per fraudem quam per virtutem invenerit γα Mirum quam penitus haec verba in Calusium descenderint, qui anceps luctuansque diu inter oppositas sententias, non prius quievit quam amicum eiusque sodales adivit. Ipsius porro adventus iucundissimus eisdem fuit. Itaque hospitio comitereXCeperunt, nec multo post, iudicio eius dignitatis acto , sacrorum participem et sacerdotem esse iusserunt. Et primo quidem ulli Selvaggii auditor fuit, hominis probe docti et diserti, cui in docendi munere successit; deinde bibliothecae procurationem habuit. Tunc

idem serme ei conligit a Leibnitio, qui

215쪽

CXIII adolescens, nullo studiorum monitore, instructissimam librorum supellectilem nactus, tandi in iis sertur delituisse, quoad omnes Uno spiritu hauriret quocirca eum plane admirabilem aiunt suisse, qui ex tam properata lectione doctissimus philosophorum post Aristo letem exstiterit Calusius igitur, qui saepe legendo noctem diei coniungeret,

eundem paene eruditionis ructum On-Secutu est, Cum nullum tamen Certumile teneret, sed prae voluptate estinans, hos vel illos libros, prout se darent, arriperet, evolveret, navigantium similis, qui in dissitas partes temere et

pro vario ventorum pulsu serantur. Sed mirus erat Calusius, tum naturali acumine, tum memoria rerum et verborUm,

quam Lucullo et ortensio distincte attribuit Tullius in Academicis. Proinde

216쪽

CXIV cum mente semel apprehensa haud sacile dimitteret, et obscurum allentemque

rerum neXum acute pervideret, uberiore

quam alii spe ad multiplicis doctrinae laudem potuit eniti, idemque in reconditis literis et in levioribus artibus praestare. Nullum certe Scriptorum genus praetermisit , non poeta , non historicoS, non Philosophos, egregium sibi sore arbitratus, si mathematicos quos vocabat Galileius mundi characteres probe intelligeret ope vero linguarum ad primaevam totius doctrinae quasi adumbrationem ascenderet, Unde omnes disciplinae veluti aquarum divortia, varia deinceps appellatione fluxerunt. Nec deerant amici, quibus auctoribus ea in re uteretur. Inclylae enim tunc erant Neapolitanorum literae, recenti

adhuc Vici et Gravinae in illis regioni-

217쪽

CXVbus fama. Florebat Calsabigius, scriptor acer et vehemens vivebat Gallianius, vir summe dicax et ipsi Galliae oburbanos sales in primis acceptus, Verioremque philosophiam post barbaricam

noctem diu exsulantem, iam revocaverat Antonius Genuestus, malu sane nomen

habiturus, si ut multa vidit acute, sic etiam complior in scribendo fuisset. Vigebant praeterea cum antiquiore mathesi Archimedis , Apollonii ergaei et Diophantis studia, nec pauci in urbe

graecae originis, redivivas Graecorum reliquias illustrabant , praeeunte MaZOC-chio, cui, editis iam eracliensium tabulis, primae omnium consensu hac in re deserebantur. Hunc in vegeta senectute forentem invenerat Calusius, sed postmodum eo morbo assectum reliquit, in quem ex Graecis HermogeneS,

218쪽

CXVI Orbilius Beneventanus et Corvinus Messala inter Latinos inciderant. postremis vero temporibus agnotius Veronensis, cuius casum eius municeps Hippolytus findemontius italicis epigrammatis conquestus est. Ille enim integro corpore, memoriae sensum Plane amiserat, ut

sua ipse scripta digito pertentans, ne intelligere quidem posset, idque non

sine magna animi aegritudine, quam in se rediens obortis interdum lacrymis

testabatur.

Octo ibi annos commoratus est Ca-luSius, carus acceptusque sodalibus, quo Summa vitae innocentia omnique

prorsus humanitate sibi devinxerat. Id autem praeclarum videbatur, quod vir militiam nuper secutus, nullum ossicii genus praetermitteret, quod in illo con- ictu usurpari consuesset. Itaque reli-

219쪽

CXVIIgiones populo accurate interpretabatur, et rem divinam aciebat assidue convivales vero quaestiones do vitiis et virtutibus a piis hominibus poni Solitas, Sic peragebat, ut qui ingenium in ceteris

non agnoScerent, hoc tamen admirarentur Magnum propterea sui desiderium secit, quum proposito Regis edicto, ut peregrini ab urbe decederent, Neapolim reliquit. Fuit haec discessio acerba amicis, Calusio gravis, qui Neapolitanam illam quietem vere alcyoneam solebat appellare. Interea Romam se contulit, ibique principum virorum BC praeSOrtim Stephani orgiae et Caroli Albani iconsuetudine usus est, quorum domus pulcherrimis artium monumentis reserta, maximeque hospitalis eruditis sermortibus lorebat Morcellii, tali, Cunichii, Flanginii Argonauticoruri, Apollonii in-

220쪽

CXVIIIlerpretis , et aliorum, qui Calusium magnopere observabant. In his molliter erat, quum admonitus per literas a fratre de proxima ipsius in Lusitaniam legatione Taurinum venit, ut illi se viae comitem daret. Primo statim in Lusitaniam adventu subsecivam operam in Camoensio impendit. Fuit in eo divinus quidam assalus et suror, cum idem in acie cum Mauritanis obstinatissime confligeret, idem e proelio saucius Scriberet, e quo eXpreSSam virtutis suae effigiem, et quasi favillam, posteris reliquit. Celebrantur autem prae ceteris ipsius Lusiades, seu epicum carmen de Vasci Gamae expeditione, qui primus post Poenos, Si

vera narrat Herodotus, superato australi Asricae promontorio, ad Indos pervenit. Luculentae ibi sunt morum et regionum