Commentaires de S. Thomas d'Aquin sur toutes les epitres de S. Paul

91쪽

sc. Dei sunt quasi dicat quod agunt

in baptismo et in doctrina, non principaliter auunt siqui domini, sed sicut ministri ejus, secundum illud sis. LXI, V. 6 Q. Ministri Dei dicetur vobis. D OsSet autem alicui videri magnum SSe ministrum Dei esse et gloriandum esse inli ominibus de ministeriis Dei; et vere esset si sine hominibus non patere Re

ceSSus ad Deum, sicut illi qui solent gloriari de ministris regis, sine quibus non patet aditus ad regem. Sed hoc hic locum non habet quia fideles Christi per sdem habent accessum ad Deum, Secundum illud Rom. V v. 1 Per quem acceSSum habemus ad Deum per fidem et gratiam istam, tu qua Stamus, et gloriamur in spe gloriae filiorum Dei; ideo signanter addit is Cui credidistis 'nquasi dicat per fidem jam estis conjuncti Deo, non hominibu S. Unde Supra, II,V. 5 dictum est Ut fides Vestra non sit in Sapientia hominum, sed in virtute Dei; ne ideo primo de Deo est nobis gaude dum, non de hominibus. Contingit autem quod ministri hominum, vel domi- Dorum, vel artificum primo habeant a seipsis aliquam dignitatem, vel virtutem, ex qua idonei ad ministerium fiunt, sed hoc non est de ministris Dei; et ideo Secundo, ostendit quod tota dignitas et Virtus ministrorum est a Deo, dicens : Et unicuique sicut Deus divisit, quasi dicat in autum aliquis et unus -

92쪽

quisque nostrum habet de virtute mini Strandi, in quantum ei Deus dedit unde nec Sic nobis est gloriandum 2 Cor. III, V. 5 : Sufficientia nostra Deo, qui idoneos nos fecit ministros Novi Testamenti D2 Deinde, cum dicit Ego planiavi, B ponit similitudinem ministroruni ex similitudine agricolarum, Ubi dii I lex disserentia operationum intelligitur. I Una operationis unius mini Stri ad opserationem ulterius. Et quantum ad hoc diei uago plantavi, n id est in Praedicatione ad modum plantauti meliabui quia c. primo vobis praedicavi I dem D. LI, V. 16 Posui verba mea in Ore tuo, ut Plantes coelos; Apollo

rigavit, v id est ad modum rigantis se habuit, qui aquam plantis exhibet

ad hoc ut nutriantur et restant. Et similiter legitur 4 t. XVIII, V. 2I quod, eum Paulus mullos Corinthiorum On- Vertisset, superVenit Apollo, qui multum contulit his qui crediderunt, Publice ostendens per Scripturam Sse JesumChristum n Lecti. XXIV V 42 dieitur Rigabo hortu ut meu ui l Antationum Sedunda dili erentia est operationis ministrorum, qui exterius operantur plantando et rigando, ad Operationem Dei, qui interius Operatur. Unde subdit Sed Deus inerententum dedit, D interius c. Operaudo 2 Cor. , IX, V. 10ὶ in Augebit incrementa frugum justitiae vestrae , Sic etiam in rebus corporalibus plantantes et rigantes exte-

93쪽

rius Operantur Sed Deus operatur inte

rius per Operationem naturae ad Berementa plantarum.

3 Deinde, cum diei Itaque neque qui plantat, neque qui rigat, etc., u infertex praemis Si dua conclusioneS, Uarum I prima insertur secundum Omparationem ministrorum ad Deum, dicens : Ex quo Paulus plantavit, et Apollo rigavit, non sunt nisi ministris ei, et non habent aliquid nisi a Deo, et non operantur nisi exterius, De interiit operante v Itaque neque qui plantat est aliquid, n e principaliter et magnum de quo sit gloriandum, umeque qui rigat, sed qui incrementum dat L et S. Ipse enim per se est aliquid principale et magnum, de quo eSt gloriandum. Aelio enim non attribuitur instrumento cui comparatu minister, sed principuli agenti. Unde IS. XL, V. 17 dicitur Omne gente quasi

non sint, Sic Sunt coram eo. B Secundam conclusionem infert pertinuutem ad comparationem ministrorum adinvicem, dicens Qui plantat autem et qui rigat, is cum sint ministri Dei, et nihil nisi a Deo habentes, et solum exte

rita operantes, re unum Sunt ex com

ditione naturae et ministerii ratione quare c. non potest unus alleri pra)serri, nisi secundum donum Dei et ita quantum in Seipsis est, unum unt. Et quia consequeuter in intentione ministrandi Deo, unum Sunt per Oncordiam

voluntatis, ideo stultum est de his qui

94쪽

unum sunt, di Ssentire PS., CXXXII, V. 1 :uraece quam bonum et quam jugundum habitare fratre in uum; D B0m. XII, V. Multi unum corpus sumus tu Christo D

95쪽

tres de Dieu. I montre, par une comparaison ipsi de elui qui construit, la diversite de cette si compenSe.

Mercedem propriam ministris paratam affirmat, tum bonis cum mali S, quaSi Dei adjutoribus, cujus mstre edi di- Versitas, ex similitudine ab aedilica tore accepta Stenditur. 8. . . . VSquiSque propriam mercedem accipiet Securissum situm laborem.

9. Dei enim sumus adj/ l0rem Dei astricii iii a stis, si uisi a io Stis.10. Secundum ora iam Dei quae uia est mihi, ut Sapiens milite tum un

test p0ner praeter tu quoi positumeat, quod est ChriSluissesus.12. Si quis autem superaedifica supra

fundamentit in hoc, auraim, a st n-

ιuὶ ι, esse de preli6Sos, ligna, Unu u,stiyulum, 13. niuscujusqus opus manifestumeri dies eniti Domini declarabit, quia in 'ne revelabitur, et lanius u-jusque yu quul Sit, striis robabitul 4. Dcuju opus mariSemi, quod Supsi aedificavit, mercedem accipiet 15. Si cujus opus arserit uel rimentum patietur sese auteu Salvus erit, Sic tamen quasi per ignem. Supra Apostolus ostendit qualis sit conditio ministrorum hic agit se re

muneratione eorum. Et primo , ponitdo mercede bonorum mini Strorum; Se

cundo, agit de punitione malorum, ibi umescitis quia templum Dei esti S, etc. 'n

96쪽

PQ di done es a sit sitabit que elui qui plante et elui qui

1. En esset, biemque caeso it Die qui donne lui-mhmed 'aceroissementos que Lui se uti phre intsiri eurement, cependant ii donne leur Salair h ceu qui travaillent exteri eurement, selon cette parole de Isirsimie

Circa primum tria facit : primo, proniittit ministris mercedem propriam; Secundo rationem assignat, ibi : si Dei enim Sumus is tertio agit de diversitate mercedis, ibi et u Secundum gratiam

Dei.

I 'Dicit ergo RIM : Dietum est quod neque qui plantat est aliquid, Deque qui rigat; non tamen inutiliter plantat

vel rigat; sed uinusquisque Suam Propriam mercedem aeeipiet Secundum

suum laborem.

I. uan is enim qui incrementum dat sit Deus, ipse solus interita operetur, exterius tamen laborantibu mercedem tribuit se undum illud Jeλ'. XXXI, v. 16 Quies eat O tua a Ploratu, et oculi tui a lacrymis, quia merce eStoperi tuo. Quae quidem merce AEStipse Deus, secundum illud Gen. ,

XV V. 1h: AEgo protector tuus sum, et merces tua multa nimi S. D Pro quam ere ede laborantes mercenarii laudantur,

se eundum illud Luci, XV V. Quanti mere enarii in domo patris mei abundant panibus solioquin , Si pro alia mercede tu opere Dei aliquis laboret, laudandu non est, Se eundum illud Joan. X, V. 12 Mercenarius autem, cujus non Sunt OVes propriae, Videt lupum venientem et sugit notae autem merces et communis e StimnibuS, et propria singulorum communis quidem,

quia idem est quod omnes Videbunt et

lii Omne Sitalentur, Se DeuS, Secundum

illud Itib XXII, V 26 Super Omnipotentem deliciis asiluos et levabi ud Deum suciem tuam PD IS. XXVIII, V. Oh:

97쪽

re In illa die erit Dominus exercituum corona gloriae et Sertum exultationi populo suo. Et ideo Matth. XX, V. 9 omnibus laborantibus in vinea datur

Unus denarius. Propria ero mereses erit singulorum qui unus ali clarius videbit, et plenius luetur Secundu in determinatam sibi mensuram. Unde et

Dan. XII: v. 3 illi qui do et sunt, comparantur Splendor firmamenti qui ad justitiam erudiunt plurimos quasi stellae. Hinc est quod Ioari. XIV V 2 dieitur :

In domo atris mei mansiones Inultae Sunt, D propter quod etiam hic dicitur u UnusquiSque propriam mercede in Recipiet. II. Ostendia autem secundum quid at

tendatur meDSura propriae mercedi , cuin subdit Secundiani situm labo

rem. inde et in Ps. CXXVII, V. 2 dicitur is Labores manuum tuarum, quia manducabis, beatus es et sens tibi erit. D O tamen propter hoc designatur aequalitas secundum quanti talent laboris ad mercedem, quia, ut dicitur 2 Cor. IV V. 17 Quod in praesenti est momentaneum et leve tribulationis DOStrae, Supra modum in sublimitatu aeternum gloriae Ondia operatur in nobis; n Sed aequalitatem designatii Oportionis, ut e ubi est potior labor, ibi sit potior merces. OteS Ruten intelligi labor esse potior tripliciter :A primo quidem, Secundum formamillaritatis cui respondet merces essenti illis praeuali se fruitionis et Visionis divitiae.

Unde dicitur Ioari. XIV V 21 uidiligit me, diligetur a Patre meo; et

98쪽

ego diligam eum, et manifestabo pimeipsunt , Unde qui ex majori charitate laborat, licet minorem laborem patiatur, plus de praemio essentiali accipiet. - B Secundo, ex pesti operis sicut enim in rebus humanis ille magis praemiatur qui in digniori opere laborat, sicut archite tor quam artise manualis, licet minus laboret corporaliter; ita etiam in rebus divinis illo qui in nobiliori opere occupatur, majUS PTM-mium accipiet quantum ad aliquam praerogativam praemii accidentalis, licet sorte in s corporaliter laboret. Unde aureola datur Doctoribus, Virginibus et Martyribu S. - 6 Tertio, ex quantitate

laboris, quod quidem contingit dupliciter: nam quandoque major labor majorem mercedem meretur, praeeip Uequantum ad remis Sionem poenae, puta quod diutius jejuna vel longius peregrinatur, et etiam quantum ad gaudium

quod percipiet de majori labore. 'nde Sap. X, V. 17 dicitur Reddidit

De US D Sc justis, mercedem laborum Suorum. D Quandoque vero est major

labor ex desectu voluntatis in his enim quae propria Voluntate saeimus, minorem laborem sentimus. Et tali Ii R-gnitudo laboris non augebit, sed minuet mercedem. Unde dieitur Is. XL, v. 31 Assument pennas ut aquilae current, et Do laborabunt; volabunt et

non deficient; n et ibi praemittitur u Deficient pueri et laborabunt. DII DEINDE, cum dicit Dis Dei enim

99쪽

SUmUS, assignat rationem ejus quod dixerat. Et primo , ponit rationem Seeundo, adhibet similitudinem, ibi u Dei agri cultura StiS. I. Dicit ergo primo : Recte quilibstinodilrum mercedem accipiet, u Dei enim

Contra quod videtur esse quod dicitur Iob, XXVI, V. Cujus adjutor es numquid imbecillis , et i q. XL, V. 13h: si uis adjuvavit Spiritum Domini is Distendum est autem quod dupliciter

aliquis alium adjuvat. Uno modo, nu gendo ejus virtutem, et Sic illiu PO

test esse Dei adjutor. Unde et post praemissa verba Job subditur u Et Sus tentas brachium ejus qui non est Ortis salio modo, obsequendo operationi alterius, sicut Si minister dicatur Domini adjutor, tu quantum X Sequitur Opus ejus aut ministerium artis eis, et hoc modo ministri Dei sunt ejus adjutores, Secundum illud 2 Cor. VI, V. th:

adjuvantes autem exhortu iur. D Sicut ergo ministri hominum X sequenteSeorum opera, mercedem ab eis accipiunt secundum suum laborem , ita et minister Dei.

II. Secundo, adhibet similitudinem

simplicis operis, se agri Qui ira et aedificationis. Populus quidem fidelis ager est a Deo cultus, in quantum per Ope rationem divinam fructum boni operis Deo acceptum producit, Secundum illud

100쪽

landument dest 'Or, et . n

mortui s resurrexit, ut liueti fidelis Deo mei Ioan ., v V. 1 dicitur is Pater meus agri Ola St D et hoe est quod primo dieitur u Dei agite ultura estis, id est quasi ager a Deo stultus et fruetum serens eju opere et populus iidelis est quasi domus a Deo aedificata, in quantum C. Deus in eis habitat, secundum illud LyheS., II V. 22 UEt vos coaedifieamini in habitaculum Dei. Et ideo Secundo dieitur u Dei aedifieatio estis, id est aesti fidium a Deo construetum, Secundum illud Ps. CXXVI, v. 1 Nisi Dominus aedificaverit domum, etc. n Sic igitur

ministri Dei sunt adjutores in quantum laborant i agricultura et aediligationes delis populi. III DEINDE, cum dicit is Secundum gratiam Dei, etc., n agit de diversit temereedis et quia merces distinguitur speundum distinetionem laboris ut dictum est, ideo primo agit se diversitate laboris secundo, de diversitatemere edis, ibi Si quis superaedi

ficat. γγ .

I. ire primum duo facit primo, ponit disti uetionem laborum; Secundo, subjungit admonitionem, ibi u Unu S-

quisque autem Videat, et . n

i Circa primum duo saeitu 1. limo, relicta similitudine agriculturae quam Supra prosecutus fuerat, sub similitudine aedificatiouis suum proprium laborem describit. dicens Seeundum