Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

101쪽

subortis, et quatuor hominum cadaueribus ossium sensibilitatem probantibus. Copiosior est praeterea in refellendo eo, quod tantum aliorum auctoritate usus fuisset in eiusmodi rebus, quae oculorum testimonium postulent. Primo enim auctoritatem virorum a se probatam, apud omnes maximam esse, deinde se ipsum pericula cepisse, nec his contraria se apud alios inuenisse. Mittimus hoc loco illud, quod a Cl. HAE Nio scholae Belgicae assensus Cl. HALLERO detrahatur. Negatur plane a Cl. HAL-L ERO, praeceptores ipsius recte laudari: quorum laudi eo seruiat, ut eam deinceps magis imminuat, id quod maximo Cl. ALsINI exemplo pateat, a quo Cl. HALLERUM , quamquam id neget, multa didicisse. Immo Cl. . HALLERUM ingratum esse discipulum. BOERHAAvII praeeeptis salsa im- p. IOO. miscentem. Quid itaque miremur, si etiam Cl. MALLE Rus ipse salsa docere atque scribere accusetur Sequitur nune quasi altera huius libelli pars, p. iii

qua omnis Cl. HALLERI defensio relicitur. Cl. HALLE RUS enim, ubi suspicetur, chirurgum loco tendinis neruum arripuisse, atque hinc in errorem sensibilitatis tendinum incidisse, effugium quaerere arguitur. Iam ubi ostendit Cl. HALLERUS, Cl. HAENIUM experimentis suis, aliorum iudicio comprobatis, omnem fidem derogare, mirus ipsi

videtur. Sed haec leuiter attigisse sufficiat. Subsistamus in iis, quae ad sensibilitatis et insensibilitatis

clitem attinent. Negat pertinaciter Cl. HAS LUS, P. Ost..t propter expeνimentorum institutorum fidem, et propter neruorum sentiendi ineptitudinem, sor sentire, Cl. H AL L E R o quamuis longe aliter existimante. Negat etiam, tendines sensu priuari, quod Cl. R A L- P i 3 3LERUS maxime pugnet, seque eius rei pericula, a CL H ALLERo desiderata, multa in medium protu

102쪽

p. I 3. lisse. Contrarium etiam de cerebro Cl. Aduersa

rixis assirmat, et existimat, Cl. HALLARUM Circa assumtum robur valvularum cordis, a sensibilitate

longe discrepans, sibi in physiologiae elementis

contradicere. Porro ostendit, se recte dolorem pleuriticum in ipsa pleura quaerere, quam Cl. H AL LERus in musculis intercostalibus ius picetur, se quo eam ob Caussam male ab eodem reprehendi. p. IS6. Ligamenta neruis instructa esse ostendit, et Contra

seri, nec veteres medicos ligamenturum insensibit, talem stilumnste, multorum testimoniis docet, nee podagram, qua Cl. HA ERUS laborauerit, id prorp. I 6 I. bare. Quod vero attinet ad articulorum vulnera, quae inflammatione, dolore et gangraena, et ad p. I7I. Peri0stium, quod H A LLERO sensu vacare videtur, de iis breuitati studentes taceamus. De in sensibilitate medullae, minime a Cl. H ALLERO probata, obiicit ei doster, sententiam ipsius negantis

medullae neruos, obseuram esse non posse, quod P. I 83. autem aperte hepar et renes insensibiles pronun- Oiet, cum utraque vis Cera absque dolore ab ulcere e esa viderit, eo nihil probari, nam eadem haeo viscera affecta doluisse, testari alios multos; pal1ni cultura vero adipo sum a dolore immunem, nec sibi nec aliis videri, hunc enim cellulosamque membranam vasculis abundare, ideoque et neruis, unde inflammationem et dolorent saepius contrahi. p. 97. Rursus ad pleurae insensibilitatem a Cl. H ALLERO acceptam Noster rediens, nec de ea CL HALLER o satis constare poste existimat, cum ipsuassirmet, nisi aliis partibus vulneratis neminem ad

eam accedere commode posse. Utrum venae sensuga Udeant nec ne, Cl. HALLE RUs sententiam suarna se non obscure explicatam suisse putat, cum ostenderit. Plerasque venas , CXCVPta e trem I

103쪽

earum parte, quae ad auriculas cordis pertinent, neruis carere. Ad haec autem Noster sic. HALLERUM usque ad annum I 7S6 omnino de venarum natura irritabili, dubi asse e copia ea illarum parte, quae cum corde coniuncta es C anno autem I s7 venae cauae, tum ad pessiis adicendentis, tum ad hepar descendentis, sensum tribuisse. Cordis sen- P. zoysibilitatem a nudis neruis minime repetendam esse statuit Cl. H AENius; alioquin enim poste facile occallescere; obiicit Cl. HALLE RUS , neruis nudis intestinorum parum a callo timendum esse.

Quid ad haec Noster 8 Disticultates, inquiti dissicultatibus cumulat HALLERUS. Sed nos omnsio de sensibilitate, expallescentia et de asset ionibus cor. dis 'controuersiam praetermittentes, Cum quisque contraria Nostrum prolaturum esse expectars posset, de extrema huius libelli parte adhuc notemus, CL. P. Z 7.

H A E N I U M. ad singula Cl. HALLERI verba ita respondere, ut omni R in malam potius, quam in bo nam partem aecepisse videatur. De soraminibus ossium caluariae eorumque Usu. Dissertatio prima. Auctore IOANNE Go-DΟFREDO IA N C Κ i O. D. Med. Anatomiae

aen. II. Plbnam foraminum caluariae et earum parti Um. quae per illa transeunt, historiam explicaturus Cl. Auctor , primo huius tractationis specimine, cuius reliquam partem per praematuram optimi viri mortem nobis ereptam esse dolen us, de iis tantum

104쪽

egis, quae ad soramina caluarias in uniuersum per tinent, et de foraminibus, quae in ossibus bregmatis occurrunt. Et capite quidem primo iis scriptoribus, quae de foraminibus caluariae, et partibus transeuntibus scripserunt, enarratis, instituti ratio- p. y . nem ita exponit, ut doceat: se potissimum ex insigni caluariarum copia, quae sibi ad manus essent, obseruationes et varietates, quae in foraminibus caluariae Occurrunt, collecturum, easque cum scriptorum obseruationibus comparaturum esse. Non autem ita caluariae et soraminum eius historiam e

haustam esse, quin de iis multa adhue dicenda supersint, variae obseruationes adductae docent. Inprimis vero varietates horum foraminum non promeris, ut dicunt, naturae lusibus habendas, sed in usu eorum physiologico caussas variantis formae et magnitudinis sitas esse . declarat obseruatio a Cl. p. 1 8. Auctore prolata. Vidit enim, parietatibus soraminibus pene deficientibus, mastoidea postica semper ampliora esse, viri que vero amplissime patentibus, P, λο- foramina iugularia minora esse. Tertio huius dissertationis paragrapho Auctor capitis osset naturam, figuram et diuisionem subtiliter, inprimis vero v xietates figurae disquirit, notasque in ossibus, quae inferiorem caluariae partem componunt. nullam aut forma, aut figura, aut crassitie dissimilitudinem inueniri, quamuis superior pars et forma et crassitie longe a naturali statu recedat. Hoc ipso loco de differentiis soraminum, ratione figurae et magnitudinis, ita disserit, ut eorum diuersitatem in adulti. iunioris et infantis caluaria perpendat, simulque de

origine eorum et sormatione caluariae in embryonubus verba faciat. Expositurus autem usum soraminum caluariae, quaedam antea de membranis cum calua cohaeren- p Q tibus monenda esse putauit. Pericronium s. epicranium

105쪽

nium, quo exterior caluaria obtegitur, non ubique eiusdem crassitiei, sed longe crassius est ab inferiore, - quam a superiore caluariae parte. Cum dura matre ad quae uis foramina ope telae cellulosae cohaeret, neutiquam tamen ab ea, cum propria aliqua perio-steo similis non membrana sit, oritur. Durae matris ipsius aut crafioris cerebri membranae lamina externa, quae ita in ossibus caluariae iuncta est, ut non cerebri sed ossis pars esse videatur, a Cl. Auctore hyocranium vocatur, quod inter et epicranium in iunioribus caluariae ossa formantur. Haec ossa ab initio mera tela cellulosa, quae illas membranas nectit, fiunt, quge deinde osseam acquirit naturam. In- p. 33. ter ipsas vero externae laminae durae matris pro ductiones, etiam emissaria sic dicta sANTOR ININoster numerat, eaque non vaginis a dura matre ortis comprehendi, sed veros eiusdem processus cum venis cohaerentes esse putat. Ita vero vocat omnes sanguinis rivos, qui ab externis partibus in sinus patent. Vsus, quem interna durae matris la-. P. 36. mina per nonnulla foramina etiam egrediens prae stat, non solum in eo consistit, ut longiora eadem fiant, sed quoque, ut ea, quia leuis est et polita, aptiora partibus transmittendis reddat. Quae vero vulgo arachnoidea cerebri membrana dicitur, eam

Noster cum BoER H A AVIO piam vocare mauult,

asseritque eam cum cerebro telae cellulosae ope cohaerere, quam arachnoideam nomin3t. In quarto p p. 39 ragrapho foramina et cauitates caluariae in varias classes diuisit, quam diuisionem cum cautionibus accurate imponendorum nominum anatomicorum,

ne adducendis definitionibus Auctoris molesti simus, hic repetere nolumus. Tradita deinde soraminum caluariae diuisione, ad specialiorem singulorum soraminum considerationem accedit.

106쪽

P. ' De canalibus igitur ossium verticalium Capite seeundo exponens, primo de canalibus ossium Uerticalium superioribus. orbiculatis, haud procu futura recta, sic enim sagittblem dicit, conspicuis agit Eam vero in hac re praestanda seruat normam, Ut primum, de quo potissimum quaeritur, explicet, deinde de loco, figura et directione, tandemque de numero eorum foraminum dicat, additis nominibus diuersis, quae illis ab Auctoribus tribuuntur. Canaim autem nominat ob longius eoruns per ossa breg matis iter, verticales non quod in summo fere vertice sint; sed ob ossa, in quibus cernuntur , superiores vero et posteriores ut distinguat ab aliis ostium bregmatis soraminit, usi Ut vero eo melius locum, ubi deprehenduntur, definiret, in quatuor partes forma aliquantum a se diuersas suturam, cui adiacent, distinxit, et ad latus tertiae partis ea sita esse do-Cuit. Variare tamen saepe eum locum negari non potest, siquidem nunc altiori nunc humiliori loco h seposita deprehendantur, aut persaepe omnino desint. p. SC. Amplitudo quoque ipsa horum foraminum maxime differt, attamen plerumque aditu sat amplo oculis

patent. Conici sunt' canales ab externa parte 3m- pliores, ab interna augustiores. Pro varia caluR-xiae crassitie et viae, quam tenent, diuersitate, Cum ea saepe obliqua aut flexuosa sit, nunc breuiores. nuiae longiores deprehenduntur, semper tamen rotundum et orbiculatum lumen obtinent. Duplex, si adsunt, horum foraminum est numeruS, nunquam unicus in uno tantum latere deprehenditur. Hisce P Qq a IANCRIo expositis, noming horum foraminum sequuntur ex variis Auctoribus maximo numero collecta. p. 6 r. Tandem ad Vsum, quem ea in recenti cadauere praestant, et ad partes, quaS tranSmittunt, accedit.

Plerique ex seriptoribus, qui de hisce canalibus dixerunt,

107쪽

runt, eos venis tandem pervios esse volunt; attamen illorum alii per eos venam ex interioribus ad exteriora capitis, alii ab exterioribus ad interiora, alii duplicis generis venas transire autumant. Accedit vero Noster eorum sententiae, qui venas hasce ademissaria SANTOR IN I reserunt. Cum autem hi canales' non solum venas sed et arterias transmittant,

de his etiam suas obseruationes CL Auctor propo

nit. Transeunt nimirum eos arteriola C ex Ozzipi, pi s8. talibus et temporalibus ita natae, ut ex pluribus ra dicibus, venae portarum instar, Vnus oriatur truncuS . qui hosce perreptus canales, tandem in dura matro in multos iterum ramos diuiditur, cum reliquis du- .rae matris arteriis communicantes. Fines UBVticalis huius, sic enim eam uscat, arteriae subtiliter prosedio describuntur, et communicatio cum Vicinis arteriis indicatur , nurn vero eorum ramuli

ultimi, ut Noster autumat, in ipsum sinum sanguinem effundant, num potius, quod magis probabile . nobis. esse videtur, in membranas tantum sinus distribuantur, vix definire audemus. Vena saepsin unico tantum latere adest, nonnaanquam deest, et emissarii nomen omnino meretur. In fine tan- p. 7i, dem quosdam canales ostium verticalium rariores Cl. Auctor adducit,'per quos ad ipsam osseam cab riae substantiam vasa penetrant. Adiectae binas Hiabulae, propositas de vasti canales hasce transeun- tes Obseruationes, clariores reddunt.

si s XII. De

108쪽

XII. De ratione venas corporis humani angustiores, inprimis culaneas ostendendi, prolusionem auspiciis ordinariae professionis oratione aditiali ad i I Oct. C i o I o C C L X ra rite Capiendis praemisit D. io ANNES GODO FREDUS 1 ANC Rius P. P. o. pl. 2k. Tab. aen. I. In hocce libello nouam Cl. Auctor en cheiresin tradit, venas corporis humani angustiores, inpri- p. i. mis vero culaneas ostendendi. Protinus sub initio

dolet ignorantiam totius illius doctrinae, quae devenis agit, praecipue vero methodum illam vulgarem venas per ipsas venas replendi accusat, cum non solum anguli retrogradi, sed es valvulae remita dissicilem reddant, ut raro succedat iniectio, Venulaeque tenues in cadauere vacuae dissiculter re- p. 9. Poriantur, aut siphonem admittant. Haec et alia Au, ctorem impialerunt alium modum excogitandi. Aempe venas directa per arterias cera replere. Nec spes eum post varia tentamina sesellit. Non solum enim in venas culaneas materia penetrauit, sed et ipsae eae adeo cera repletae erant, ut pulposa inde cutis fieret, qualem detractam a semore et brachio exsiccatam conseruauit. In variis corporis locis, brachio, capite, femore, Venis culaneis abdominis. dorsi, pedis volae, etc. diuerso tamen successu experimenta sua instituit, et ut ostenderet lectoribus, quam bene ei successerint, figuram sculptam addidit, quae venas in cute pedis iniectas exhibet. Du- 16. plici materia ad iniiciendum utebatur, tenuiore altera, altera crassiore. Illa ex oleo pinguedinis limmanae et cinnabari, haec ex cinnabari cum oleo terebinthinae bene trito sebo vervecino albo puroque et pauxilla eera alba erat. Priorem tepidam pedetentim

109쪽

tentim Ientissimeque insundebat in arteriam, tum cute erubescente crassiorem addebat ita, ut primo lentissime immitteret, deinde maior, vi urgeret, vs- quo dum materia ad ipsos Venarum culanearum truncos rediret. His omnibus cautionem addit. quod antea per octo horas emolliri debeant illa corpora aqua tepida, in eaque tam diu retineri, vsque dum omnia perfecta sint. In fine libelli quas- p. IT.dam de variis venis culaneis Obseruationes annectit. attentione omnino dignas.

XIII. Vsus Opii salubris et noxius in morborum meis dela, solidis et certis principiis superstructus a

D. BALTHASARE LUDOVICO TRALLES,

Medico Uratisi. atque Academ. Caesar. Nat. Cur. Adiuncto. Sectio quarta et vltima. Uratistauiae, sumptibus Ioannis Ernesti Μey ri, I 762. q. Alph. I. pl. I 3. Pandem nobis contigit. vltimam utilis istius do, opto conscripti operis sectionem cum Lestoribus nostris communicare, quae ex octo capitibus

componitur. Primo de usu opii in phthisi pulmo

nati et hydrope, secundo in morbis mentis, melancholia et mania , tertio in morbis mulierum menstruatarum et grauidarum, quarto in morbis parturientium et puerperarum, quinto in morbis insantum et sexto in morbis senum agitur; septimo autem usus opii topicus consideratur. octauo demum optum venenorum antidotum insimulque opto veneno parandis medela proponitur. Cum phthiseos ortus varius sit, o que vel a ca p. tarrho, vel a tuberculis, vel ab ulcere proueniat,

primo

110쪽

primo statina quaeritur, quidnam in phthisi a catarrho de opto sperandum Θ Eundem certe, quem in tussi catarrhali habes optum, et in hoc casu ustum' expectandum esset Noster scribit; 'λllicite tamdii' innuit, optum pulchre quiderm in catarrho a materia acri tenui penderato prodesse, non aeque, ubi Ionia et copiosia pituita pulmo Obrutus est; infe vim tamen et in priori casu omnem medelam non stili Opio

committendam, nec alias summe iseeessarias reuulsiones negligendas esse, praecipit. 'Si phthisis a tu herculis prouenit, optum, Cum ea motu Corporis et equitatione latuenda sint, usum habet nullum, nisi forte nocturno paregorico tussim nimiS importunam compeseere e re visum fuerit. In vi cerosa' demum phthisi, quae vel a vomica maiore ι vel pluribus paruulis vomicis et ulceribus prouenit, medelam non adfert opium, licet non negandum, idipsuna conselidatio imi remediis detergentibus oti digestiuis obfinendae, felicem successum mullium promouere posse. Quieto enim parti assectae Peropium conciliata, motuque tussiculoso sedato, laud biles humores ad sanandum ulcus necessarii, aduehi possunt. Verum hanc conssilidationem noli optum efficit, sed Jmploma tantum VrgenS, Curationem impediens, ad tempus leuat, ideoque per accidens iuuat, indeque parum boni opium tunc '2o. Promittere , coniiciendum est. Eadem etiam spes, quam alii urgentium tantum et molestissimorum symptomatum respectu fovent, de opto concipienda est. Ita optum nec febrem cohibet, cum caussam eius, pus nimirum huiusque aerimoniam minime exstinguat, imo potius sebris vespertina et nocturnaopio manifeste intensior facta visa suis. Neque boni

quid praestare latet optum in phthisi, si tussis urget.

Prouenit enim ea vel a pure, quod per stagnationem et moxam acre factum in bronchiorum exeλ-