장음표시 사용
91쪽
Arg. II. Irritabilitaris qualitas occu's. ibid. p.
p. I 3 . Mirum sane Cl. CRANT ZIo videtur, Cl. LE CAT, cum sensibilitatis voce, quippe longe ob scuriori irritabit itatis, utatu , irritabilitatem occultam qualitatem appellare, quae sine odii suspicione cogitari non possit, quomodo enim iure irritabilitas occulta qualitas sit, non apparere. Ideoque breuis in his Noster est. Arg. III. Irritabilitas incomprehensibi his est, rationi repugnans, ' contradicturis evresioni quae eum repra emtat ibid. p.13 3. Eiusmodi ratio Cinio utitur Cl. LE CAT, irritabilitas est iram suspiciendi lacultas, ira est vero passio. sensus,igitur haec cordis occulta virtus sensatio esse videtur. Verum ne sit, iam ex simili, quod Noster obiecit, elucebit. Qui attractionem ponit, assumit quoque facultatem attractricem in mutuos Cum aliis amplexus ruendi, amatricem, sed amor, passo, inter sensus referuntur, ergo attra Scio sequitur, sit sensatio sensibilitas. Haec contra Cl. LE CAT.
Nunc Ill. DE HA EN argumenta perlustrantur.
Arg. I. g. I. Oecaleficentis neruorum. Omnis p. 38 musculas est per se irritabitis et per neruos irritabilior,
iocente HALLERO. Ideo omnis musculus ogit, quod
cauissa irritans ad illum a licatur, hinc et dum cor a venoso sanguine irritatur, se contrahit. Ideo cor ceteris musculis irritobilitatem es noctum mai0rem, quia nullis mustulis creditur neruor adeo nude simula evo wtus esse, quam cordi. Sed numquis non attendat hac se cauissu, cor ceteris revinculis citius ad motum ineptum
reddi, prae maturi0re n&Sorum neruorum occallescentiu DE H Α EN V. Io 6. disscultatum. Hoc argumentum est ita comparatum, ut non contra irritabilitatem, sed contra eiusdem caussas valeat, quRSeum neque Noster, neque HA LLE Rus perfecto indagari unquam potie affirmaruns, eius viS cadere vi
detur, quod autem nerui nudi callo obnoxii haereant, F s nega
92쪽
p. I. neg tur, qui neque nerui asperae arteriae, ab aeris iniuriis, nec oculorum, ab irritatione perpetua, nec intestinorum, ab humoribus acrioribus, simile quid timenti Esse autem cordis irritabilitatem a
neruis, non suam esse opinionem, Cl. CR ANTEIUS docet.
p. z. Arg. II. f. II. Etiam iam expecto. Sanguinem arte concitatum posse aquis submersos in vitam reuocare, est quidem HALLE Rr opinio, sed ita limitata, ut hoc non contigat, si anima ex corporis domicilio excesserit, constat; igitur ne minimam quidem probati materialismi, qui obtruditur, relictam esse, sed magnam suspicionem irritabilitatis a sanguine excussae, nam hoc Cl. Aduersarius concedit, ut ipsae quoque cordis actioni multum lucis adspergere videatur. p. - . Conuertit se nunc Noster ad Arg. III. . III. Primum quidem est contra probatam cordis sinistri primi morientis dextraeque auriculae ultimae super
uiuentis opinionem. Haec vero firmatur G A LENI, VES ALII, HARUEI, BOERHA AVII, S IE-πENII, S EN ACI, HALLERI auctoritate, hanc le
gem firmissimam stabilientium, quae vel ideo quoque labefactari non posse videtur, quod sanguinis itinere sancitur, quod ita flectitur, ut sanguis venarum primo in ventriculo sinistro, postea in auricula sinistra, deinde in ventriculo dextro, ultimo in auricula dextra quiescat. Quamquam igitur constantissima sit, irritabilitatis radicitus euellendae caussa Cl. 11 E H A E N aliam subrogat: copiosius praeterea demonstratur, sanguinem post mortem in ventriculis relictum minime stimuli caussam esse, vim enim, qua p. 49. sanguis impellatur, stimulum acuere, ideoque, quod est apud SKIETENIUM, mortem timeri, si sanguinis itineri morae nectantur, vel si eius vires infringantur. Nec si per morborum vim euacuatio
93쪽
ventriculorum impediatur, hoc ideo in secunda v letudine continget. Sequens syllogismus demonstrativus diligentius examinatur. Etenim irritabiliatas auricularum et ventriculorum, a sanguine Umose, ut irritante causa, irritatur; cor ideo contronit se et sun-guine non amplius praesente irritatio quiescit. Ergo cor demit se contrahere, inque naturaism redigitur satum, fides, cor sit non contractum, donec nova illa irritans causa accedens illud denu9 in contractionem cieat. Ostenditur, hanc conclusionem non recte ex antecedentibus ductam esse. Cor enim ex interioribus thoracis protractum, hac caussa motu5 absente, adhuc ad contrahendum se incitari, deinde et neruos in Corde mouendo plurimum posse. Quod ad munorem proportionem attinet; sed aeterno experimento euictum es, cordis nurieularumque sub mortem caus sanguinem continere, contrarium ex iis, quae de hac re
HALLERUS. B O E R H A AVIUS, DR E LIN CURTIUS
experti sunt, concluditur, et cum in extremo vitaetermino multa mutentur, haec si quoque darentur,
nihil probare demonstratur. g. IV. f. IV. De corde non in integrum se eva P. SS.
cuante. Iterum ostenditur, multorum testimonia alia longe affirmare, auctoritate sARTHOLINI, HAR VE Ιa, PLEM PII non F duci posse Nostrum, ut
post singulas cordis contractiones in secunda valetudine aliquid sanguinis relinqui credat, nec obser- uationem SEN ACI, in cane factam, ex ipsius Cl. Aduersarii sententia, in probando quidquam ponderis
habere. Quod autem vere Ill. HAE NI VS Cor, Cum euacuatur, sanguinem in arteriam non pellat, exbἰstimet, etsi ex anatome, fabricatione cordis auricularum arteriarumque longe diuersa, constent, hoc mirum videtur Nostro. Plenas enim arterias non
impedimento esse, nec hoc fingi posse, si, quaen o E R H A A v I v s bene scripsit, diligenter ximentur. Porro
94쪽
p Porro HAS NI M curis contracto, iamiam contra-
hente sese arteria, D eresse columnam sanguinis in i ucorde, quae a Dalvulis, qu es trans eas in arteriam non proiiciatur, oblique secetur, opponere quidem, sed nec argumentis nec experimentis probare, valvulasque oblique motas, sanguinemque in cor repellentes magis ad libidinem fingi, has valvulas enim propter indolem fibrarum carnearum, sanguinem Contentum propellere poste. Nihil igitur esse, quod cordis integram euacuationem retardare, et quamquam parua sanguinis portio remaneat, irritabilitatem tollere possit. Errorem autem grauiorem ex opinione, cor a sanguinB remanente irritatum perpetuo contrahi, minus vero extendi posse, suscipi, quod etiam SENACUS docuerit. Quaeri enim primo posse, an haec exigua sanguinis portio, in corde relicta, valeat illud constanter constringere, deinde probandum esse, quod cor, antequam sanguis venarum in eius atria intrauerit, ad contrahen-
p. 6 . dum necessario stimulari debeat. Ad reliqua, quae
Cl. HALLERo vitio dantur, haec respondentur. HALLERUM non ex cordis expallescentia eius eua
cuationem derivasse; quomodo autem pericardii vi cinitate cor contingatur, ut irritatio excitari possit, dum demonstrasse. Et ea quoque, quae irritabilitatem irritant, offendunt CL HAE N iu M. Etenim sanguinem non irritabilitatem stimulare ex eo negat,
quod eo absente Cor nec contrahatur, nec relaxetur. Sed experimentum obducitur in corde an-P. 7S. guillae captum,ex quo haec dissicultas soluitur. Quod ad impedimenta attinet cordi a morbis obiecta, HA LERUM iam alibi eorum mentionem fecisse, ostendi. tur, acerbissimi enim quoque, qui percipiatur, doloris fomitem, inducias dare, imo eius atrociam eo mitigari saepius, ut constitisse videatur.
95쪽
, LBERI 1 v. HALLER ad Viri Illustris ΑΝ-TONI 1 DE HAE N dissicultates Apologia
quod HALLεμο proprium est humanitatis ac modestiae studium , id perspicitur ex hac ipsius defensione, quam ita inst tuit, ut non ab aduersario reprehensus, sed ab amico monitus esse videatur. Quamquam enim illi acerbissimum erat,
ANTONIUM DE HAE N ex Veteri amico aduersarium suum esse factum: tamen hic eum dolor ne gleetae ab altero amicitiae, cuius ipse memoriam et libenter seruat et frequenter testatur, ut ad se defendendum, sic ad alterum honorifice tractandum tanto magis excitstuit; defensio enim iis est ornata, quae dignam et honestam commendare solenti Respondetur igitur ab HALLERO ad omnes et singulas , quarum summarn quandam fecit, grauioris momenti obiectiones, pari et diligentia et humanitate , ut mirantis magis speciem praebeat. quam indignantis, quod ANTONIUS DE HAE N veritatis patronus videri volens, non periet is omnibus scriptis ad historiam irritabilitatis pertinentibus, eadem impugnet, quae iam alii frusta impugnatient, qu0d- pque idem suis mirifice vagis experimentis, aliena vaga esse coarguat. Horum posterius autem euidenter probat, CommemoranS experimentum H AEN II AED Lausannae. Ibidem quoque eadem epistola eodem anno IZ6 1 prodiit,quam germanice reddidit praefationemque adiecit D. H. E. HIR ZEL: sub indice: -rn AL-BRECHTs U. HALLERS Heribelriguug geon dies is-Wuine melabe H. AN T. V. HAEN Wider die Lebrevon der
96쪽
auret, quo is peritonaei dolorem ex eiusdem gangraena, durae matris autem ex arteriarum eiusdemanearysmate repetit.
p io. Sed ut ad rem ipsam propius accedamus, docet
MALLE RUS a se re S visaS narrari, ab H AENIO et
non visas negari et confictas probari. Nam et periositi non veram laesionem sed cariem sibi opp. II. poni, et sensibilitatem ossium legitimis experimentis destitui, nec, quod Tisso Tus irritabilitatis patrocinium suscepisset, eiusque se auctorem lau- p. 12. dasset, id sibi vitio verti posse, male denique se ingrati animi erga soERHAAvIuM magistrum suum. cuius gloriae semper studuisset, accusari ab eo, quiso ERHA AVIUM reum ipse fecisset multorum et quidem turpissimorum errorum, ideoque se, quod alia et noua vidisset, reprehendendum non esse. Dein- P. IS. de nullo modo a se errorem tendinis cum neruis commutati BOERHAAv Io exprobratum; sed histo
lectam esse. Nam ex illa constare, similitudinem significationis horum vocabulorum tendinis et nerui, erroris causiam fuisse, non soERHAAvΙο, sed illis, qui primi non satis caute sensum in tendines. etiam detractis neruis cadere assirmastent. Ex his itaque colligit, HAS NIUM, ut iniuriam sibi faciat irritabilitatem cordis negare, minime vero ut fidem p. II. ipse adiungat: nam neruorum sensum nunquam se
non agnouisse, tendines autem dolore Carere, cum seipsum, tum alios multo S, ut Cl. RICOVIU M, PERE- P. I 8. NOTTUM, MUR KARTUM in primi Sque I OH. v ANDEN H A AR , qui ruptum in hominibus tendinem, qui Achillis nominatur, facillime persanauit, expertos esse. Nihil enim ad contrariam sententiam confirmandam valere, neque quod parteS vari e naturae nonnunquam vi morbi ad sensibilitatem perducantur, nequr quod cerebri laesio dolore vacet: quo
97쪽
quo posteriori exempl0 HAεNIUM prseul dubio p. Is .
non usurum fuisse, si reliquarunt de cerebri vulneribus obseruationum a se collectarum editionern expectasset. Attingitur quo quae controuersia de val. uulis: quaeriturque, an, quod sint isortes, ideo sensibilitas illarum ponenda siti et virum robur et sensus idem sint. necne. ostendit autem HALLE-R u s, quod ad pleurae sensum attineat, se praecaptori suo accedere, doloris sensum in musculis in. tercost alibus ponenti; HARNIUM ab eodem disce. dere sine caussa, utpote nullo proprio perieulo capto, et obstante a uictoritate Cl. L i Suae Au D, qui tot cadaueribus incitis de vera pleurae affectione penitus desperare coepis et. Ad peritonaei autem et ligamentorum sensibilitatem stabiliendam, experimenta omnino deesse. Usus fuerat ad insensibilitatem consutandam p. 2 o. HAE NIUS argumento doloris podagrae in suis ipsius articulis percepti: id soluit HALLE Rus alio sui pollicis inflammati sine ullo dolore extensi. Vt reliquas dissicultates iam tollat, negat primo HA E-R Us, se unquam pericula de anhyloti ex articulorum vulneribus nata cepisse; dubitandum esse ait, an inflammatio, dolor, gangraena inde proficiscantur.
ostendit peri ostii insensibilitatem experimento Cl. p. ar.
IOSEPH. VESPAE Confirmari, se, cur medullam
praetermisisset, rationem reddidisse quod cordi sensum tribuisset magis obtusum, eius rei causiam apericulis institutis repetendam esse; tu stem autem, quoniam reprimi posset, omnino a voluntate pendere. Deinde contendit, ventriculi et diaphr gina' p. et r. tis dolorem non in liene, sed in diaphragmate versarii hepar, renes, panniculum adipo sum, sine doloris sensu tabe exedi et pure consumi; cutis sensibilitatem se multorum periculorum fide cognitam habere, ex
98쪽
p. 23. perimentum in plζura captum fieri posse, ut vitio laboret, quod euitare difficillimum esset. QuodH AENIUS ait, vena S ab H ALLERo quibusdam in
locis scriptorum suorum irritabiles esse, tradi:
docet HALLE RUS venas Cauas, quo loco in auruculas confluunt, propter fibras carneas utique irritabiles esse; reliquas irritabiles nec esse, nequ' a
se scriptas suis, in ullo libro annis IT S 2, i 7S6,
P. et . 17ST, IPS8, 176O emis o. De callo autem nudis cordis neruis parum timendum esse, quia et neruis intestinorum aeque nudis raro callus obducatur,
et quia sanguis in corde iisdem humectandis inseruiat. p. 23. Posiromo illam suspicionem admissi et probati a se
materialismi vanam et iniustam esse declarat. Appendicis loco adiecta est dubitationum quarundam solutio. Quia cor sanguine penitus priuatum non est, dubia redditur irritabilitas a pericar-dio excitata: et quia stimulus perpetuus praesen, est, sequitur, cor irritatum nullo unquam tempore quieturum esse. Sed respondet ΗALLE RUs ab irritatione sola vires neque fieri neque instigari, omninoque eiusmodi obiectiones non esse eas, quaου possent experimentorum captorum fidei derogari, p. 26. quibus Constet in ranis atque in pullis et ipsis quo-' que hominibus, maximeque in infantibus interfo-ins, cor omni ex parte expalluisse. Auriculas, sanguine c0acto, grauidas pulsu destitui, non vi HAE-N 1 u s fecisset simpliciter, sed ut ipse monuisset, cum xestrictione aliqua intelligendum esse: cor, quod relaxationem patiati in non ideo penitus exhauriri, sibi
quoque probari eius autem morbis irritabilitatem p. 27. a sanguine excussa m non tolli, cum similes intestinorum atque uteri affectiones minime irritabilitatem ipsorum infringant. Porro non externas, quibus cor obnoxium est, iniurias in censum venire, sed inqtus latentes, propter parietem internum, magi ad
99쪽
ad irritabilitatem aptum, nec obiectionibus de gi tine hypothesin inuoluentibus locum elle. In stas libelli monet AA LLERUS A N T. DK HA EN, Vt p aduersari sibi desinat, ut salutis aegrotorum non immemor, anatomen sibi rolinquat, Vtque iis, quae oculorum sensus niani sestasset, imposterum fidem
AN, ONII DE HA E N Vindiciae difficulta
tum circa modernorum systema de senubilitate et irritabilitate humani Corporis contra Viri Perillustris atque Clarissimi ALBERTI V. HALLER, ad eiusdem dissicultates
Apologiam. Viennae Austriae sumptibus Herm. Ioc Κrucliten. 1762. in 8 PL I 6
Gu Cl. HALLE RUS erga Cl. HAENIUM in sua defensione usus est humanitate, eadem et illum in Cl. H ALLERUM Usurum, atque adeo de hac libe omnino tollenda cogitaturum esse, persu siissimum nobis erat. At longe aliter res accidit. Quod eo magis doluimus, quo acerbior haec apologi e HAαLERIANA A refutatio, non solum ipsi defensori, sed etiam leuori videri debet. Versatur autem haec refutatio in singulis paragraphis, quarum ipsa verba referuntur, Caitigandis. Nos vero legitimam earum lyterpretationem aequo le- ctoris iudicio integram relinquimus, omissisque quae acrius et durius dicta videntur, quibus praecipue rebus haec erudita lis contineatur, reeepto more paucis indicabimus. Grauius fert Cl. H AENI Us, quod a Cl. HAL' P. LEMO, deserti insitarum varolarum patrocinii, pro
100쪽
batae a calido regiminu morbi miliaris derivationis. assumtaeque eiusdem cum morbis carceris similitu. dinis accusatur, pugnatque, se neutrum extremOrum statuisse, et ad suum libellum Refutation deI' inoculation, a nemine adhuc responsum esse. De eo autem, quod varia de irritabilitatis materia scripta non legisse accusetur, vehementer sibi HALLERUM gratulari debere, cum iis lectis, maximus grauissima- p. 3 . rum obiectionum cumulus accessurus fuisset. Deinde probare aggrουditur, se vagis experimentis minime fidem adiunxisse. Agmen ducunt dnodecim obiectiones
aduersus HALLERUM allatae. En earum summam lp. . Contendit, quos Cl. HALLE Rus neget, quinti paris neruos duram matrem petentes, a CL in1NSLo-v Io et H E IS TERO Visos fuisse. Tantum abesse ut Cl. MoLrNELLI aliique duram matrem sensu carentem deprehenderint, ut potius inuenerint alia' omnia. HALLERUM male R. Patris vos sETTrauctoritatem praetendere, assirmantis, secundum e perimenta apud Italos capta, tendinem cellulosa tela techum fuisse. Neque illud porro verum esso, quod Cl. v A N DELL 1 symptomata serpentium in cerebri ulcerum, laesionibus durae matris tribuerit; neque quod, quam Cl. HALLE RUS assumat, pericranii insenubilitatem, ex eiusdem scriptis innoteseat; nec quod denique Cl. HALLERI aduersarii parum cauti fuerint in neruis a partibus, irritationis periculum subeuntibus, separandis. Multam operam Cl. HALLE Rus dederat in sua apologia, ut argum lata Contra peritonat, durae matris, Ossiumque membranarum insensibilitatem prolata, debilitaret. Singulorum nunc Noster magnum pondus esse assirmat,
iisque harum partium sensibilititem manifesto do
p. 33. Ceri contendit, e. g. PR Centes eos Oxperimento. p. 6 o. at Cl. R ADNI LKY in canibus institutis periculis,