Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

441쪽

succo ex terra accepto sustinentur. Ex adiposis scilicet cellulis, quibuscum omnes erucae corporis partes iunctae sunt, nutritium humorem sorberi, hoc tantum, qui ad neruos transit, excepto, quem

in corde elaborari et praeparari Cl. Auctor putat. In hoc vero viscere hactenus descripto insignis copia continetur liquoris aurantii coloris ex globulis transparentibus constantis, qui aquae immissus landum petit, siccatus vero in gummosam massam, qua. aurantium Colorem adhuc seruat, abit. Ad o flavam diuisionem cordis alis duo corpora P. I 6. oblonga et opaca imposita sunt, quorum utrumque in p. λ'. angusto,sexuoso,longo et opaco vase finitur, quod ver sus decimum annulum descendens sese sub rectos minsculos dorsi abscondit. Has partes Noster reniformis

corpora, ob aliquam cum renibus maiorum animalium similitudinem, vasa vero, in quae abeunt, caudax eorum dicit. Diuersau in variis erucis corpora illa, pro tempore, quod erucis adhu C ad suam translatamationem superest, et sexus differentia, figurae sunt. Corpus et cauda alis cordis alborum flamentorum ope adhaerent, non tamen in cordis cauum patent. Fiunt vero eorpora duabus haud adeo robustis tuni cis , ex quibus exterior interiore tenuior est. Eae duplicatura sua in ipso corpore quatuor essciunt cellulas, quae vasa quatuor alba, satis regularis Κgurae, laevigata, pyriformia comprehendunt. HO-xum singula in breuem caudam desinunt, qua inter se ad initium caudae corporis reniformis Confluunt.

Membrana densa et pellucida fiunt, interiusque massam albam pulposam, ex minoribus granuliScompositam, continent. Cauda vero ipsa corporis reniformis flexuose ad inseriora descendit, ut tu-nizae, quae cutem erucae interius inuestit, ad inferiorem lineam adhaereat. Anteriorem eiu Sdem caudae partem vagina quaedam comprehendit, Va-

442쪽

rieosa quasi, alba et opaca, cauda vero ex hae egressa sensim sensimque gracilescit. Vicinis partibus in toto suo decursu per flamenta alba adhaeret, ef in superficie multis striis opaeis, albissimis, irregularibus, picta apparet, quae ex minoribus fila. mentis serpentinis et inter se iunctis compositae sunt.

Vsum vero horum corporum in uniuersum Cl. Auctor ita definit, ut in his corporibus rudimenta OUR. riorum phalaenarum foemellarunt, et vasorum spermaticorum marium lateant.

p. 3 4 Aliud vasorum genus ad primum stigma super

asperam arteriam situm est. Ea adeo parua sunt, ut

vix sine micros copiis distingui possint, sed pinguedinis globuli esse videantur. Lentis vero ope aucta, granorum longorum inter se communicantium angustam longam irregularem flexam que Congeriem istunt, ideoque granulose vasa a Nostro Auctoro dicuntur. Fiunt vero sacco membranaceo, massa alba repleto, cui folliculi multi, in eum saccum hiantes, impositi sunt. Haec vasa neque ollariorum, neque alarum futurae phalaenas initia sistunt, ut usum eorum nobis non liquere omnino fatendum sit. PropriOS tamen neruos, propriasque bronehias obtinent. p. Io. Inter Omnes corpusculi erucae partes admiss

pusculi spatium explet, cum vaginae instar omni viscera et intestina comprehendat, seseque in interstitia musculorum insinuet, eaque repleat: ut ea propter intortores erueae partes in tales, quae in hac vagina sunt, talS8 que, quae extra eam ponuntur, commodo dividantur. Lactei coloris ost, et ex plurimis lobulis anfractuosis componitur, inter socommunicantibus, sulcis tamen distinitis, ut cerebri lobulis pene similes sint. Ea vero quamquam adeo mollis est, ut structura eius dissicile cognosca-hini t mea videtur vesiculis aut mirilis componi,

443쪽

oleosam pinguedinem continentibus, circa quarum parietes bronchiae distribuuntur. Loborum vero omnium figuram re sexus sollicito Cl. Auctor describit, nec non viginti et Octo Corpus Cula, quae ab

eo massae granuli ae dicuntur, et ad bmnelii rumgastricarum diuisiones in pinguedine hinc inde sedent,

ab ea tamen, diuersa, cum pullaCoam tenacitatem Os Oadant, quorum tamen usum Nostor se ignorare fatetur.

Porro 3lia quatuor addit, quae in secundo et tertio annulo lateraliter posita inueniuntur , duplicequo substantia, quoad structuram diuersa, componuntur, ex quibus alae procres Ount, ut alia sex Pinguedinosa grana Ionge minora, in ant*rioribuS erUC G PMdibus sitis, ex quibus pedes ph a laenas proueniunt.

Canalis alimentarius erucae ab Ore eius recta linea p, IO'.

ad anum per totam corporis longitudinem proten - Ρ.'s .ditur, tribusque constat partibus . ses 4αῆ , Pentriculo et cras' intestinis. Dissicilis in uniuersum longitudinis eius mensura est, cum sere semper vel elongetur vel contrahatur. Oesopbagus, qui maximo anterior huius eanalis pars est, ad quartam diuisionem finitur. Pars eius anterior, quae in O pite Consttinetur, angusta est et carnea, variisque squamis affigitur. Initium eius sphinifer ambit, cui variimusculi extrorsum aduenientes inseruntur, apertura autem, quae in oris Cauum P tet, aliqua squama poculiaris structuras tegitur, quam, ut numerosos oes Ophagi musculos, Nostor accurate describit. Poste xior eius pars in saccum expanditur membranazeum,

cuius stiperficiem innumeri sero parui musculi pe meant. Interius varisto in oesophago plicae longi tudinales sunt, in primis eo loco, ubi ad ventriculum 3C dons contractus quast, somnosii nomen a Nostr' accipit, largoque sphinctere, ex aliis minoribus cona, posito, circumdatur. In uniuersum duabus tunicis Omponitur, exterior' OP ca et pulposui interi0r

444쪽

membranacea et pellucida, ad ventriculum eontinuata. Totam vere longitudinem oesophagi ne

uus aliquis percurrit, qui eam in situ quasi retinet, et a Nostro retinaculum osophagi la bride se Pos0- ονὶ dicitur. P. IO'. Ventriculur super decimam diuisionem desinit. Longitudo eius septies amplitudinem, quae in parto

ad intestina vergente minor est, quam in anteriore, superat, qua tamen oesophagum et intestina praecellit. Maxime constringi iterumque dilatari potest, et ex albo Coerules Centem colorem habet, qui tamen pro alimentorum, quae in ventriculo Continentur, natura insigniter v riat. In eo contracto tranSuersae plicae apparent, sensim sensimque evanescenteS. Copiosa vasa aerea, quae ad eum accedunt, Vario modo, inprimis in superiore eius superficie, flexa, elegans adspicientibus spectaculum offerunt. Varia autem obtinet musculorum strata, quorum alia rectorum sunt, qui eius longitudinem perCUrrunt, extrorsum adueniunt, ventriculoque per interualla tantum adhaerent, reliqua vero parte libere fluctuant, unde iis contractis transuersae in ventriculo plicae oriuntur. Alia strata transuersis siue obliquis muscimiis fiunt, etiam aliunde ortis, Circa Omnem ventriculum flexis, coniunctis cum rectis. Musculos hos contortis fibris fieri, quales in musculis, voluntatis

imperio subiectis, adesse superius dithim suis, Noster

detegere non potuit. Omnis vero ventriculuS eaS-dem quas Desophagus, tunicas habet. In Ventriculis eruCarum, quas circa mensem malum dissecuit Cl. LYONNET, nulla inuenistat alimenta, sed totum Ca Uum obducebatur albicante aliquo strato, satis crasso, internae tunieae adhaerente, ex cuius poris egredi videbatur. p. pq Parum erucae huius intesina CUm maiorUm an,

P Τλ malium intestinis conueniunt, quamqu/m uti illa in Crassa

445쪽

erassa et tenuia a Nostro diuiduntur. Proprie tamen crassa tantum nomen intestinorum mereri videntur. Ea enim canalem essiciunt, recta a ventriculo ad saccum usque foecalem protensum, qui vero canalis iterum a Nostro in tres partes siue intestina

diuiditur. Ex his itaque crassis intestinis primum breuissimum quidem, sed et amplissimum est, et a

secundo sphinelere, ex minoribus musculis composito, separatur, praetereaque longitudinales et inubtas circulares fibras obtinet. Seeqndum, priori longius, sed simul angustius, pari modo rectos circularesque musculos habet. Inter illos membranaceus et plicatus saccus eminet, cuius apertura in intestini cauitatem patet, quam partem forte intestini coeci ossicium praestare Noster putati In hoc praeterea intestinum tenuti intestina aperiuntur,

de quibus inserius dicendi erit locus, a sequente

vero annulo exterius rugoso. membranaceo et

musculoso sep r tur. Illud autem tertium intestinum reliquis crassis, et longius, et angustius est. Exterius sexangularem quasi figuram habet, qualem apum alueoli ostendunt, et in eorum angulorum singulis mus oulus aliquis reperitur, qui totam eiusdem longitudinem transit. Inter hos rectos transuersi et obliqui musculi reliquam tegunt sype

ficiem. Per musculos qxteriuS aduenientes contrahitur. Interius in crassis intestinis variae obserua tur plicae, a se inui zem in diuersis eorum partibus diuersae, maxime tamen longitudinales sunt, et ita in cauitatem eorum prominent, ut magnam eius partem repleant. Non ex sola contractione intestinorum prouenire, sed per naturam adesis, atque inseruire succis ex cibis exprimendis, valvularumque ossicium praestare videntur. Interna crassorum intestinorum tunica membranacea est et pellucida,

vasisque similiter pellucidis componitur. Hinc inde

tamen

446쪽

tamen in ea eminentiae aliquae deprehenduntUr, quarum aliao cuspidatae villorum sorte usum habent, aliae, earunculis similes, opacae, magis in exteriore intestinorum tunica, quae interiore crassior est, conspicuae, glandularum mucosarum sorte ossicium praestant.

P 9 3, Tertium, quod iam descripsimus, infestinum fine suo in saccum Decolem aperitur, in quem ex Opposita

Parte an patet. Saecus hic satis amplus est, et ad extremum annulum ponituri tresque in uniuersum tunicas habet, quarum exterior pellucida est et tenerrima, altera musculosa, tertia membranacea.

P- 77ῖ Supersunt partes, quas Cl. LYONNET tenuia inteylino dicit, quamquam intestinorum usum non

habere videntur. Vario modo ea ventriculum et crassa inprimis intestiisa circumeunt, in quorum at teram partem aliquot orificiis aperiuntur. Diameter eorum vix ex quinta parte crastarum diametrum aequat: In quoque latere unum deprehenditur,

qu0d nouem pollicum et maiorem adhuc longitudinem habet, tamen haec longitudo in diuersis lateribus et subiectis maxime differt. Cylindrica sunt et in ramos diuiduntur et inter se iunguntur retis ad instar, dissicile explicandi. Ad saccum usqus lae-

ealem despondunt, circa quem vario quoque modo flectuntur. In cauitate eorum albam pultaceam massam Cl. Auitor reperit. Ea autem intestinorum , usum praestare vix nobis persuadere possumus, ere' dit tamen Cl. LYoNNΕΥ, alimentorum aliquam Partem per contractionem musculorum ad illa ex

secundo intestino crasso pelli posse, et in fine tractationis, qua eorum historiam tradidit, proponit:

P rtem quandam tenuissimam alimentorum in iis vlterius elaborari, et ad corpus adiposum, ad quod

fibrillis quibusdam pertinent, deferri, inutilia contra in saccum so alom eiici. Cum in erucis, quae por

447쪽

hyemem cibum non sumserint, tamen intestina haec massa jlla pultacea repleta viderit Noster, motu peris stltico ea omnino destituta esse videntur. De oufr bombycini voisse uxfν - scilicet do p. Irt, iis, quae materiam seCτrnunt, ex qua, si in aere p. 98. condensatur, fila, quae erucae ducunt, Oriuntur, d cimo quinto capite Noster fusius agit. Diuidit a tem ea in tres pRrtes, auteriorem scilicet, mediam et poyteriorem. Pars anterior pili crassitiem, longitudinemque octo vel decem linearum habet. Incipiunt in capite a lstmina tractili, ubi per breue spatium inter se coniuncta sunt, mox vero a se discedunt, iterum que inter se bulbosi corpusculi ope coeunt, mox

vero iterum a se separantur, ind*que corpus erucae

ingrediuntur, Variisque flexionibus factis , inter quartam et quintam diuisionem in intermediam siedictam partem abeunt. Alba haec pars est et quodammodo pellucida, atque, Vti lentis ope cognoscitur, in superficie sua filamenta multa alba in reto

intricata ostendit. Variis componitur tunicis, quarum exterior carnosa qu0dammodo est, altera firmior priori et elastica, ex filis elasticis simili ratione.

qua bronchiae, Composita, tertiam comprehendit. Intermedia pars magis anteriore opaca est, et lacteum quasi colorem habet, qui tamen in brunum, si ea in spiritum vini immittitur, mutatur. Moleculae sexaugularis sere. figurae in eius exteriore tunica sedent, quae glandulae esse videntur, duabus enim

haec pars tuniciS componitur, quarum interior exteriore longe tenerior est. In uniuersum intermedia pars anteriore parte septies fere crassior est, et decem et octo sere linearum longitudinem habet. Pars posterior opaca est, moleculaeque in ea aegrius distinguuntur, quamuis maiores sint. Ad initium

crassi intestini primi in filamentum abit, quod ad musculum aliquem protenditur, huius tamen stamenti

448쪽

inenti structura a Cl. LYONNET, omni quamuis cura adhibita non peuitus detecta fuit In uniuersum longitudo horum vasorum, Ob flexus, quos iaciunt

Pluros, satiS magna est, cum Vltra tres pollices sit, in diuersis tamen erucis variat. Nullo modo neque

cum ventriculo aut intestinis, neque cum adipo corpore, nisi per carnea quaedam filamenta, cohaerent. Interius in toto hoc canale multa stamenta alba continentur, quae serici materiem constituere videntur, et in anterioribus magis perfecta magisque elaborata, quam in posteriore parte sunt. P. II a. Decimum sextum huius tractationis caput de P.SO'. vos dissoluentibus agit, quae a nullis aliis, qui ermcarum anatomen tradiderunt, scriptoribus dicta sunt, et huic erucae speciei propria esse videntur. Dissoluentia autem ea Noster dicit, quia succum praeparant, quo eruca ad ligna, quibus vescitur, dissoluenda

utitur. In anteriore erucae corpusculi parte deprehenduntur, et a Cl. Auctore in tres partes, c0llum, recenaculum et caudam, diuiduntur. Collum est canalis. satis amplus, musculosus, membranaceuS, cylindricus, in ore incipiens, ad adductricem maxillae laminam adnexus, ut maxilla non moueri possit, nisi hoc canali quoque agitato. Receptaeulum figuram farciminis quasi habet, et ad oes phagi latus

descendit. Duabus tunicis fit, quarum exterior tenerior et crassior est minusque pellucet, granulosasque strias ostendit, interior pellucida est satisque fortis et plicata. Cauda longissima est varieque reflexa, et inter anfrassus pinguedinis descendens ibi

flexuose evanescit. Componitur duobus membranaceis tubis, quorum unus in altero continetur, ut interior tamen longe minorem exteriore diametrum

habeat, spatiumque inter hos tubos substantia granuloia alba et opaca repleatur, in qua potissimum succi ex adipe resorpti praeparationem et mutatio- nem

449쪽

nem in dissoluentem liquorem fieri, Cl. LYONNET autumat. Ille autem liquor pinguedinosus quasi

spissusque et odorus est, pellucet tamen, et aqua et spiritu vini leuior este deprehenditur. Videtur erucam eius ope ligna, quae rodit, emollire, ut rodero possit. Experimenta tamen a Cl. Auctore instituta eum docuerunt, liquorem hunc, ex receptaculo exemtum, ligna non arrodere, quapropter credit, aut mutatam suisse partem illius, quo in experimento suo usus est, in submersione erugae, nam aqua eam extinxerat, aut admisceri huic liquori in ore alios succos, qui vim eius rodendi magis adhuc augeant. Superest, ut de partibus, in capite erue C Q Π p. Is , tentis, quaedam adhuz moneamus, quae partes

a Cl. Auctore subtilius in decimo septimo libri huius capite describuntur: addita simul administratione anatomica, qua in partium, quae in figuris delineantur, disiectione usus est. Egregie in hoc capite subtilissimi per capitis interiora distributi nerui, aliaeque plures partes verbis depinguntur. Scilicet ae- curatam laminae tractilis et musculorum, quibus ea mouetur, nez non laminae alicuius ad initia et origines vasorum sericeorum sitae, quae liquori sericoo evasis educendo,siphonis quasi instar,inseruit,historiam proponit, qua occasione simul de artificio et ratione. qua in filis ducendis eruca haec utitur, plurima NO-1ter monet. Oculorum cornea trans parens in squama parietati continetur, interius vero huic corneau

oculi bulbus ipse, vasculi rubri opaci formam habens,

adhaeret. Eius anterior superficies, corneae appli-zata, margine terminatur rubro et lato, qui laeuem

et pellucidam partem ambit. Singuli bouli ramum nerui optici accipiunt, continenturque et in situ retinentur membrana, quae infundibuli quasi sermam habet. Plura se in oculis ob opacitatem partium, qu soQvlus continet, detegere non potuisse Noster fatetur.

450쪽

P. y8s. Incredibilis partium hoc opere descriptarum nu merus quemque facile potest docere, quam elegans

et adeo non deforme insectum sit eruca, Vt Communis error, ac si pauci simis partibus constet, et corpusculum plane non organicum habeat, prorsus conci

dat. Eiusmodi autem artificiosa partium,vel istius organi constructio, maxime necessaria erat, propter dupli-eem huius insecti in chrysalidem phalaenamque mutationem, quae cum in forma externa, tum in internis partibuν conspicua fit. In phalaena enim fere nullum earum partium, quae in eruca cernebantur, vestigium superest. Abierunt musculi innumeri isti priores, atque in eorum locum alii formae et structurae prorsus nouae succedunt; abiit canalis alimentarii et vasorum sericeorum et dissoluentium maxima pars. . Cor et norui, quorum nouem ganglia disparuerunt, penitus ,

mutantur, bronchiae unicam tantum nunc obtinent tunicam. Adest vero loco eorum, quae antea aderant caput nouum, ab erucae Capite omnino diuersum, adsunt viginti duo oculorum millia. NouuS thorax, noui musculi, pedes, alae, genitalesque partes adsunt,

quorum nulla in eruca quamuis subtilissime dissecta vestigia deprehendebantur. 1aauram igitur rei grauissimRe, et nos, et uniuersa eruditorum res publica pateretur, si abiiceret laudatissimus egregii huius operis Auctor consilium doepti huius libri communica tionem nobiscum Communicandi. Etenim constituit, phalaenae quoque quae ex hac eruca prouenit, accuratam, hoc est priori similem historiam, exhibere, et successivas mutationes, quas eruca in phalaenam transiens patitur, describere, ad qu0d perficiendum figuras maxima ex parte elaboratas Osi

ipse nobis in huius operis sine confirmat.

V. Dis