장음표시 사용
181쪽
vas humido quopiam plenum: globulo deinde eereo tantum plumbi ad
datur , ut in eo humido nee supernatet, nec descendat, sed ubique in eis quiescat; fie enim erit aeque prauis ac humidum. iam si in alio quouis lia, more positus, descenderit, is erit priori humido leuior; si vero supernata uerit grauior, si quieuerit, aeque grauis. imo hac ratione experiri poteris eandem aquam, mῖdo grauiorem esse, modo leuiorem, pro ambientis aeris f igore, aut calore. Ex praedictis manifesta est causa, cur Hydria dum ex puteo aqua hauritur non grauitet, quousque extra a am eme serit..2 9. Cur vaS plumbeum & concauum, quamuis sit aqua grauius, tamen super natat. Respond. quia aer in concavo contentus leuior est aqua square ex plumbo grauiori, aere vero leuiori fit compositum aqua leuius. 3 o. Sit columna marmorea e lacunari perpediculariter penden S, ei va Saliquod manibus suppone & sustine tantae capacitatas, ut imum columnae
intra se contineat, I a tamen ut eam non tangat, proximum tamen ei undique sit: iniiciatur intra vas tantum aquae, ut vacuum inter vaS, & co lumnam repleat; haec igitur aqua quamuis modica fit, mirum tamen quavium pendeat, &grauitet. Resp. ex dictis num. 27. solutio haberi potest, cum enim ea par S columnae, quae in mergitur, tanto leuior fiat, quantum est grauitas tantundem aquae, cumque ea grauitas non abeat in nihilum, necesse est eam grauitati reliquς aquae commisceri, ae proinde ac si totum vas esset aqua plenum, in ipsum vas grauitare, ab eoque sustineri. 3 i. in ' industria fieri potest ut aquae modicum. v. g una libra, attollat ae sustineat quod uis ingens pondus. v. g. librarum I io oo.. Resp. accipiatur corpus solidum cuiusvis ponderis , quod tamen sit de genere eorum quae aqua sunt leviora; ac propterea in ea supernatant. corpus hoc ponatur in
aliquo vase talis figurae, ut concauum eius congruat fere conuexo corpo ris solidi r tandem inter vas, & solidum , aqua infundatur, quae exiguR
admodum erit; haec tamen deorsum descendens infra, ac eirca solidum acta. Qua arte efficitur ut
libra uua aquae, librIS IOs aut ii, in pari lance aequς
ponderet Resp. hac , e clauo A , parieti affixo suspende Bilancem, B C, cur impone bina vascula D, E,
aequalia, capacia. v. g II. unciarum aquae . deinde ex
altero clauo G, parieti eidem infixo fhspedatur solidu F, aqua grauiu S. v. graex metallo quopiam, eius magnitudi is ac figurae, ut in vasculum tD, irri- circulataia, Illud elevabit, ac natare faciet.
182쪽
missum, illud fere impleat, sed tamen nullo modo illud eontingat; quare
inter illud & concauum Vasis relinquetur exiguum interuallum. Iam va sculum E, repleatur totum unc jS I a, alterum etiam D, repleatur aqua secundum illud vacuum, quod in eo est, quodque unius tantum unciae ea
pax et e & mirum omnino Videbis, hanc scilicet aqua: vne iam uncijs du decim aeque ponderare , atque aequilibrium facere. ratio patet exprodicti S.
33. Qua industria effici potest , ut quodvis eorpus ex ijs, quae solent in
humido demergi, uti sunt metalla , & lapides, in ea supernatet, etiam si superius minime sit concauum, sed rectum, & planum, cuiusmodi sunt Meus ferrear, laminae aureae, plumbeae, &c. r menta etiam horum metallo. rum minutissima. Resp. primo necesse esse praedicta corpora habere quadam tenuitatem determinatam, quam si excesserint nunquam innare poterunt. a. oportere ut sitnt omnino arida , & sicca, aliter aqua super ea eL fundetur , unde & demergentur. 3. magna dexteritate in aquae superficie secundum aquae aequilibrium sunt collocanda, id est, ne ex una parte prius, quam ex altera aquam eontingant: hac enim di ligentia adhibita omnia natare queunt, ut plurimis experient ijs constat. debent autem esse tenuinita, seu minimam habere altitudinem , quia aliter non possunt concurrere ad icuitatem huic negotio necessariam , ut mox constabit e ex maiori enim erassite sequitur & maius pondus. debent esse sicea, secus enim aqua in quam ponuntur superea accurrit, ac aerem illis adhaerentem , ac leuitatem expellens, causa est ut demet gantur. si vero sicea sint, aqua su . per ea non effanditur, sed circa eorum extremitates paululum in gyrum intumescens paruum aggerem satis tamen visibilem efficit, intra quem aerem contineri necesse est; quare perinde est ac si concaua essent, aut si sponid is haberent, intra quas aer existens, & leuitans simul cum eis facit composidum aqua leuiu S ac natare potens, uti nu. 3o dictnm est Vbi notandum est , quod cum tenuitas requisita aderit, tunc lamina , & bracteae' quantumuis latae , & quantumuis angustae , similiter acus quantumlibet longae, aut breuissimae sint, supernatant. unde sequitur quamlibet natarutis bracteae, aut acu S, partem pariter natare posse. quod etiam eXperientia comprobat: imo acus ex ebeno eiusdem longitudinis, cum altitudine natantis asserculi ex eben O , etiamsi ponatur in aqua acumine deorsum ita ut erectat hori Zonti consistant, non merguntur, sed ex paruulo aggere & aere suspenduntur. hqc mihi Occurrerunt, alij alias causas pro libito
3 . Fieri ne potest ut duo pueri eodem loco ac tempore nati, postea innumero dierum dii crepentὸi dest, unus eorum suae aetatis dies plures, quam alter vere numeret Res p. hoc quidem magnum videri para doxum , ve rumtamen vere aliqu in do pccidere quod ut cito ac recte intelligatur. co-
sidera hanc figuram, in qua sphaera illa terra est, in qua oriens & occiden Sut vides , Gemelli in eodem loco nati sint Α, B,pe Aat igitur B, versus occidentem,
183쪽
cidentem, A vero orientem versius, ambo usque ad antis podas. Aio quod cum inuicem occurrerint in numero
dierum discrepabunt; & B, qui occidentale iter peregit die uno ab Α, orientali de fi . . siet ratio huius est quoniaocci . progressus oceidentalis solem sequitur,& proinde dies ei naturales longiores fiunt, ac proinde in toto semicimtulo B C B, pauciores , qui
defectus tantus: esse potest, quantum semicirculus prae dictus, qui gr. I 8O, contiuet, porro eum gradus Is, unam horam efficiant, gra. 18O, horas II.
'ue dimidium diem efficient; quapropter defectus dierum, huic erit dimidii diei, qui defectus oritur ex quotidianis dierum incrementis. e con tra A , quia aduerso sole perficiscitur dies naturales breuiores in toto semicirculo, Α D A, sortitur, ae proinde plures qui excessus erit necessario tantus quantus in semicireulo,gr. I go. oriri potest; qui pariter est horarum Ia, siuedi ei dimidii: qui defectus oritur ex quotidianis dierum defectibus. eum igitur occidentales dies deficiant horis, Ia, ab ordinarijs diebus orientales vero totidem eosdem superenti consequetur Recessario dies Occidentales horis a . id est integro die a diebus orientalibus deficerm igitur unia die maior erit quam B, quod omnio videbatur im-POisibile. quamuis autem dies sint impares, aetate S tamen eorum aequales sunt. differentia enim oritur ex longioribus ac breuioribus diebus. Quod si ijsdem eontinuatis contrariis itineribus ad natiuum locum reuerterentur, tunc per duos integros dies ab inuicem discreparent. Hinc manifesta esse causa potest illius putati erroris in dierum numeratione, in quem Initio Indi earum nauigationum saepe Europaei in contraria S partes sol uentes, ae sibi mutuo ad Antipodas occurrentes, magna cum admiratio ne incidebant.. 33. ina arte diuersorum cubiculorum ea lorem, aut frigus exacte e X- pendere possiimus Resip. sume ampullam de qua in capite de motu aeris
egi, & ingredere diuersa cubicula, in quo enim plus aqua A C , descendet Illud erit calidius; in quo vero magis ascendet frigidius erit. hinc patet ampullam hane Thermoscopium non inepte appellari posse. '
Finis prima Sectionis departo Elementari. SECTIO
184쪽
DE CAELESTI MUNDI PARTE. T R A C T A T V S P RI M V S.
De Caelo Vniuerbe . De loco Caelestis Tegionis . QV. I. MANIFESTVM est loeum huius nobilissimae Mundi partis
esse pariter nobilissimum,altissimum videlicet ac supra csteras Mundi partes Elementares, quandoquidem haec suprema pars totam .i am intra se, veluti proprio sinu complectitur atque circundat,ex quovis namque terrae loco videmus caelestia corpora, luminaria nempe,
M sydera omnia supra hane infimam Mundi portionem circunferri.
PERSPICUUM quoque ex praemissis, eum de figura Sphaerae
mentaris, tum de figura totius Mundi esse potest C i figuram esse , orbem. habet enim supremam, ac conuexam superficiem sphaericam,quae est eadem cum totius uniuersi figura, quam sphaericam esse iam probauimus. habet etiam concauam, quae conuexam splinae sublunaris contingit, quam itidem sphaericam esse ostendimu S. unde sequitur illud quoque eonise auum , quod huic congruit,& coaptatur esse pariter sphaericum. cum ergo pars haec ea testis binis terminetur superficiebus convexa, & eoaca-ua , figura orbiculari piae dita sit oportet. Idem ex motibus, quibus reuoluitur constare potest. sunt enim ut sensus testatur, & mox dicemus, circulares &sphaerici, quique orbicularingurae maxime competant.
IN Coelesti regione motum existere vel vulgo manifestum est; eum omnes Planet S, ac sydera perpetuo circumagi videamuS. quis tamen sit
185쪽
sit eorum motus , quaque ratione fiat, haud ita Deile est explieatu. Est e-'nim haee syderum gyratio non simplex motus circularis, quo per eundem semper gyrum recurrant, sed est motus, ut opinantur mixtus, non perfecte cireularis, sed spiralia, ac sphaericu S. spirae autem sunt reuolutiones, , seu glomerationes, quae in se ipsas non recurrunt. talis est linea, seu reuortio torcularis , quam & helicem, & cochleam ob similitudinem appellant. talem etiam spisam effeti ductarius succulae funis r is enim ab unalaeculae parte per succulam spiratim agglomeratur, id est, gyris uno post alterum successive usque ad alterum extremum procedentibus; unde iterum reflexa conuolutione ad priorem partem reuertitur. Porro hae spirales lineae, a locis in quibus describuntur denominantur: sic ea quae in cy-Iyndri superficie ducitur, cylindrica spira co8nominatur; qualis est tor- .culi cochlea r quae vero in conica superficie, dicitur conica, uti fere in limaeum testis apparent. quae in sphaeri ea superficie spiralis spharica nu cupatur , quale S esse etiam oportet ea S, qua S Planetae praecipue deseribui, ipsorum enim motus sphaerici, ac spirales existunt. id enim manifeste apparet in luminaribus sole, videlicet ac luna, ae reliquis Planetis; ii enim,ednspiciuntur ab uno ad alterum tropicum ultro citroque continuo pereontinuas spiras remeare. sic videmus solem hyeme secus Capricorni troapicum incedere; deinde senilin, ac spiratim altius ferri, ae proinde quotidie supra horizontem elevari, nostroque vertici appropinquare, quouia. que Cancri tropen attingat; unde iterum aliam spiram retexedo ad brumalem tropen relabitur. hanc spiram materialis sphqrae auxilio recte per . icipies hoc modo; solem illum materialem , quem circulo secundi motusa Eximus, colloca sub altero tropicorum. v. g. sub initio eancri, deindelae ut tarde secundum signorum consequentia. i. versus Leonem incedat, eo sie tarde incedente, fac ut simul ea spha rar pars , quae primum mobile dicitur , ab oriente in oecidentem velociter reuoluatur: videbis enim concurrentibus in unum duobus hisce motibu S, sole in illum materialem, paulatim per lineam spiralem versus aequato Iem , atque alterum tropicude uolui. vel sic, imaginare formicam in Eclyptica tardissimὰ secundum signorum sequelam progredi, uti a primo Madu cancri ad secundum, &sie deinceps, qua sic pergente, interim primum mobile super mundi polis
uiolum diurno, id est, ab Oriente ad occasum cito rcuoluatur , intelliges enim formicam illam spiratim , ac sensim ad alteram tropen descendere. atque hic est ille motus mixtus , quo omnes errant S , atque inerrantes stella prouoluuntur: qui etiam solet explicari per duos simpli ecs motus circulares; solet enim dici Planeta mouetur motu diurno ob Oriente in oecidentem spatio 24, horarum, motu vero proprio ab occid. in Ori.'perizodiacum . qui duo motus, qua ratione in unum eo lademque spiralem morem coalescant, exemplis tum solis materialis, tum Q rmicae modo allatisse
probe potest intelligi. Iam vero prater hos duos partiales motus diurnum se illicet, & propriu,
186쪽
seu primum, & secundum; seu primi mobilis, & seeundorum mobilium, idest, planetarum; eperitur etiam tertius qui trepidationis, seu aecessus, di reeessus 'ieitur, qui motus non integrum absoluit circulum , sed est quaedam veluti tardissima mundi libratio, qua poli Eclyptieae, ae proi
de tota caelestis regio a septentrione in Austrum, & e contra per a , minuta in colu ro solliitiorum reciprocatur; uti latius eum de stellis inerratibus agetur, explicabitur hae vero libratione fieri necesse est, ut spirales praedicti syderum motus subinde varientur, atque aliquando per a , min. hinc inde ad utramque tropen augeatur, ac minuatur. sunt igitur omnino tres in caelis motiones, qua S concipimus in unum, eundumque spiralem motum coalescere , quo omnia sycera circa mundum spiratim circuα-
Demum aduertendum est hae spirali latione sydera semper moueri adioriente per meridiem in orcidentem, id est, semper magis accedere ad partes Occidentales.quando itaque nonnulli dicunt Planetas moueri motibus contrarijs idest, motu diurno ab oriente ad Occidentem: & e contra, motu proprio ab occidente in orientem , non ita intelligendi sunt, ut velint eundem planetam eodem tempore appropinquare oceidenti, & orienti a hoc enim est omnino impossibile, nec ullo modo intelligi potest: sed intellinendum est planetas spirali motu, qui ex praedictis coalescit, semper ad oeeidentem properare. quia talis est hie spiralis motus, ac si oriretur a duobus motoribus , quorum unu Sastrum tarde versus orientem sib a diaco, alter vero Ocyssin. e e contra ab Orient. in occident. motu diurn
' Vtrum autem sola pydera, an etiam ipsi caeli, aut caelestis regio hilaeis
eircuitibus ac spiris commoueatur, certo ae euidenter affirmate nota ausim. probabile tamen admodum videtur regionem illam affixarum steli rum, quae Firmamentum merito appellatur una eum sibi infixis syderibus conuolui , quandoquidem tot luminum myriades certo ac perpetuo auinitio mundi ordine, quali in aciem distributae, videntur aliquo egere fundo, cui dum adeo stabili toneordia prouoluuntur, fixae inhaereant. Caeteri vero errones num liberi ceu Pisces in aqua, aut aues in aere ferantur, Ino
compertum mihi est- - - - . . . .
Porro qua ratione Astronomi diurnum motum 1n astris posuerint nam est dieendum, cum id sit vulgo notum, ac proinde instar Principii, quibus vero obseruationibus, aut apparen riis planetas sub aodiaco motibus propriis secundum signorum ordinem, seu orientem versus progredi deprehenderint , dicendum est breuiter. Primo igitur obserararunt lunam noua quotidie vesperi magis a Ble recedere verius orientem, donec ea oppo natur, ac pleno lumine resplendeat. postea ulterius pergens ad solem a cedere quotidie magis, quousque ipsum denuo assequatur. I. Obieruauerunt lunam, caeterosque planetas collatos ad fixas stellas, eas paulatia versus orientem praeterhe 3. Idem in stellis Firmamenti, sea tamena
187쪽
llas, ae disse illus eompererunt; notarunt enim quasdam stellas parum, ante puncta aequinoctialia Arietis, & Librae, easque depre henderunt ijsdε
punctis fieri propiores, donee tandem illa praetergrederentur. spica vim ginis , quae olim gradibus 8. AEquinoctium autumnale, seu initium Librae praecedebat, modo illud gradibus I 8. subsequ. qua de re uberius cum do octaua sphaera seu Firmamento tractandum erit. 4. Instrumentis Dbrefactis, ac magnis depraehenderunt planetarum, re stellarum declinationes, id est,earum distantias ab aequatore variari, sed ea tamen lege, ut easdem quas habet Zodiacus declinationes , semper subirent. quapropter eOnduserunt eos hoc secundo motu perpetuo moueri sub quadam fascia, qua postea χodia eum appellarunt ; cuius poli distant a polis aequatoris grad.
13. 3o . vii supra diximus. Idem eonfirmatur ex Obseruatione varii ortus.& oceasus syderum in horizonte, habent enim latitudinem ortivam & occiduam in horizonte inter utrumque tropicum intercepto. Oriuntur enimia oeeidunt in toto illo horizontis arcu , qu i etiam varius est pro varietate eleuat. poli e eundem namq; arcum horizontis Zodiacus tortuo se radit. variae pariter altitudines meridianae idem comprobant, modo enim in eo prope horizontem incedunt ,& paulatim succedentibus diebus alis tolluntur, donee ad summas altitudines ascenderint, unde iterum desce dere incipiunt in quo etiam ductum Zodiaci manifeste sequuntur. Tandem ad perfectam horum motuum intellige ntiam ,eonfiderandum est, quod si mundus a diurna conuersione cessaret, planetae tamen , & stellae orirentnr, sed in occidente, & progrederentur ad ori. oblique secunduvodiaci obl.quitatem, id est, non secundum lationes aquatori parallelas, semperque magis orienti appeterent, contra quam nune faciant; diuque supra hori Eontem secundum medias eorum periodos detinerentur. Sol nim sex mensibus , luna diebus i , &c supra hori Zontem perpetuo existerent antequam ab occidente unde orirentur ad orientem peruenirent, ubi occiderent; atque per totidem dies sub hori Eonte latitarent: Quod si e eontra motu proprio destituerentur, non autem diurno, tunc perpetuo directe ab oriente ubi orirentur , in occidentem ubi oceiderent promoti, spatio unius diei artificialis, peruenirent , ac sic per directi per
eundem circulum, non autem spiram, aequatori parallelum, spatio a h rarum , recurrerent, semperque in eisdem hori ZOntis punctis orirentur, atque oeciderent: neque ab uno tropico ad alterum reuerterentur. Pariter possumus trepidationis motum per se solum considerare, quo omni sy dera per a 4, minuta ab austro in boream , & a borea in austrum tardisti me tituba ent. Non me latet a recentioribus Astronomis alium quartum motum caelo attribui, quo tanquam libratione quadam in mundi latera, seu ab ori. in oce identem, & contra, ad modicum interuallum titubat, atque re ei-proeatur et sed quonia eum nondum satis exploratum existimo, ideo nG, quam institutum meu patiacur, longior sim,eum p rq termittendum censui.
188쪽
Hee igitur de tribus emi motibus simplicibus , ae partialibus . dicti
susticiant, qui in unum mixtum, & spiralem coalescunt, quo tandem vitimo sydera circaaferri videmus. Neque vero euique impossibile videri debet idem corpus motu mixto, idest,qui ex pluribus misceatur agitari posise, videmus enim Trochum, quem pueri ludentes circumagunt , tali m tu percelli, nam eodem tempore Trochus gyrat, saltat, titubat, ac tor' tuose progreditur. cum autem de singulis planetis, di firmamento tracta bitur , tune haec Omnia explicatius tradentur.
De quantitate Caeli tis regionis. Cap. IIII
De numero Cariorum . AN tota ecelestis regio in plures caesos re ipsa distinctos diuidatur,
haud ita facile est determinare, ut nonnulli existimant; qua de ronon nullorum Philosophorum rogatu, nonnulla ex aliorum sententia is, in medium afferam, non ut ego quidqua de ea statuam, sed ut ipsi,quorum id munus est, de ea sententiam tandem aliquam ferre valeant. sciendum
igitur primo est veteres Astronomos, Hipparchum, Ptolomaeum , & alios de hae caesorum distinctione, nihil certi loquutos esse, ut videre est apud Ptolemaeum , & alios ; verum ipsi hypothetice loquebantur, idest, poliata tali caesorum diuisione aut numero excusantur apparentiae, & obserua tiones. imo ipsi ut videre est apud Ptolemaeum , & Proetum, hasce caesorufabricas hypotheses vocabant, hodieque eruditiores vocant. Hanc vero
opinionem de reali caesorum distinctione in populum sparsere olim Eudoxus & Calippus, &postea semi prisci, aesem; barbari scriptores tracta tuum de sphaera, aut de Theoricis planetarum, qui ut populo, atque alijs
Astronomiae ignaris res miras venditarent, tales caesorum constructiones eccentricis, atque epicylis veris, & realibus refertas propalarunti&quas veteres Hypotheses appellabant, ipsi successu temporis tanquam assertiones sine vita evidenti ratione enunciarunt, ijsque limpliciores, ac rudiores fidem ultro adhibuerunt, adeo ut philosophorum etiam complures ijsdem paulatim assenserint. Ex hae caesorum hypothesi in assertionem transirmata, factum est etiam, ut complures caelos ad inuicem non solum diuisos, sed etiam duros esse deduxerint: dum enim intelligebant caesorum distinctionem atque eorum munia in Astris deserendis, consequenter etiade eorum soliditate philosophati sunt. Verum edim vero antiquorum ac recentiorum doctissimi, uti sunt Ptolemaeus, Copernicus, Tycho, & alij, per sola S lineas, aut circulos motus planetarum optime explicarunt, ut in
eorum monumenti S videre est. Omnes tamen merito existimant octauam
sphaeram, seu firmamentu esse corpus solidum, ac constanS, cum in eo sy-dera veluti confixa, eundem perpetuo ordinem, mutuas distantias, ac po.
189쪽
fitiones tueantur, atque in eo, seu potius ab eo irrequieta vertigine reuoluantur. qua ratione putandum est firmamentum ab inferiori planetarum regione esse aliquo modo distinctum, & diuisum: haec itaque sunt huius sententiae fundamenta. Exaduersi autem multa sunt quibus recentiores Astroncmi suadent planetarum regionem non esse reapse in varios caelos distinctam. in quata, sententia fuerunt etiam veterum non nulli; nam ut Vitruvius, & Martia nus Capella ex veterum Astronomoru sententia litteris mandarunt, Mercurium, ac Venerem circa Solem ita circulari, ut aliquando supra eum , , aliquando vero infra ferantur, existimarunt. quorum fundamenta sunt sequentia: primo, qua ratione, hi duo planetae in proprijs caelis a eglo S. lis, nec non ad inuicem distinctis ferrentur λ potius asserendum videretUr e in eodem solis caelo , cum sole spatiari. Martis stellam aliquando infra solis circuitus descendere in dubium est ex Tychone , quo igitur iuri in alienum caelum ingreditur λ quo modo illud perforat λ 3. Nonno inquiunt in eodem Iouis caelo alij quatuor planetae ipsius assectae eum per petuo comitantur λ Demum eodem spectant eo metae, qui supra lunam in planetaria regione eifugent, atque ita transuersum proprijs motibus gra diuntur. Porro quae hic de planetis, & eometis aisumuntur, suis locis oste- detur.) Quapropter ex praenotatis deducunt c*l Os planetarcim esse tantu- modo quasda caeli regiones aut partes, in qui b. ipsi suos circuitus ducunt, quas partes non necesse sit esse re ipsa aliquo confinio inuite distinctas, &diuisas, quae mutuo ob proprios motus perpetuo cos icer tur. Lectores igitur ex his, atq; etiam alijs statuat, quod magis veritati consonu videatur.
De magnitudine totius Cae is Regionis.
V o D spectat ad totius caeli magnitudinem, impossibile est eam is
hoc loco ullatenus determinare, cum ea ex singulorum caesorum stanquam partium magnitudinibus per partes in uestjgetur; in uestigandς igitur sunt prius fingulorum crassus cs, antequam totius eaesi crassitiem, ac proinde magnitudinem assequamur . Erit aut cin crassities eius semidiam. Terrae saἐem II i948 i.
De Lumine Regionis, nihil noui occurrit , praeter id , quod intract. de Mundo dictum est.
De Luna. AB OLUTA iam Elementari mundi parte, atque etiam gezeralic*li tractatione consequens est, ut ad particularem coriscendamus;
190쪽
in qua primo Luna oeeurrit, alterum uniuersi luminare, quod veluti nocturnus Sol noctem lumine perfundit, quodque secundas inter caelestia corpora dignitatis partes obtinet.
r. π UNAM suas reuolutiones supra sphaeram Elementarem atque etiam AEtherem proxime peragere, di proinde eam inter plan tas Ordine primam ac ei imam supra innuimus ; nune autem prob re eontendimus. Et primo quidem euidentissima est illa ratio, quaed sumitur ab eclypsibus , leuoccultationibus planetarum: manifestu enim est planetam illum qui alterum nobis occultat eo esse inferiorem, ideo eis nim eum occultat quia sub ipso tunc temporis pertransit ; siue quia inter
oculum nostrum,& eum interponitur. At vero Luna nobis solem eclypsat, reliquosque planetas, ac stellas Omne S occulit, igitur indubitato afferen dum est lunam omnium errantium atq; inerrantium syderum Telluri proximam circunferri. I. Luna ex omnibus astris sola in umbram terrae incurrit , ut tonstat ex ipsius defectibus ; ideo enim ut mox dicemus aliquando luna eclypsim patitur, quod in umbram terrae inuadat. propterea autem eaetera planetqab umbra terrae non obscurantur, quod ea superiores , ac altiores incedant; igitur luna omnium eitima est. 3. Ratio deducitur ab umbris solis & lunae inuleem collatis, hoc modo, oportet ut sol & luna sint in eadem altitudine supra horia ontem astronomicum, quando eorum umbrae denotantur, etiam si obseruationes fiant
in diuertis temporibus. v. g. sit in figura horizon astronomicus GDH.&in eadem linea C, D, hoc est in eadem altitudine sint sol,& luna in punctis C. B. sed
ignoretur uter eorum sit altior. erecto igitur Gnomone, D A , notentur utriusq; umbrς in plano horri Zonta li; sitque Astri B, Ymbra D F. astri etiam C, umbra sit D E, radius astri B, erit F A B, radius autem astri C, erit E A C, qui altius euehitur quam alter radius, ae proinde manifestum facit astrum C, qui solem
refert esse a centro D, remotius, quam astrum B , qui lunae gerit vice S. si quis hanc obseruationem habere velit, lunae motum probae perspcctum habeat oportet, aliunde quam per nostrum Quadrantem , ' una enim parallais