장음표시 사용
321쪽
ad unguem lieet videre, absque ulla intuitus molestia , ae tam perfecta. . ae si in caelia coram adesses. illuminatio enim solis, quae alias rotunda esset, erit tempore eclypsis pariter defectiva, totamque defectus varietatem representabit: quamuis inuerso situ, ob eausam superius tactam . initio enim e elypsis, haec illuminatio defectiva apparebit ex parte occidentis , contrario situ, quam in sole ipso, confimili tamen magnitudineo.& duratione. quanta igitur pars illius illuminationis defecerit, praesertimicirca medium eclypsis, tanta quoque pars solaris disti obscurabitur. Oportetigitur imaginem illius illuminationis in
tabella delineare, totamque eius diametrum in parteS I a. diuidere;quas Astronomi digitoS eclypticos vocant. tandeque obseruare quot digiti obscurentur, magnitudo enim ex numero digitorum deficientium desumitur, ut in hae figura, vides quatuor tantu digitos, seu tertiam partem diametri illuminationis, ac pro
Corollarium de miraculosa echpsi Solis in pasisione Domini.
Ex praedictis de solari defectu, manifestum fit quam miraeulosium P,
quamque contra naturae leges, extiterit solare illud deliquium, quod passionis D. N. tempore factum est. primo quia tempore plenilunij eontigit, quando luna soli diametraliter opposita,nullo modo eum occultare potest. Seeundo quia non solu fuit totale, quo scilicet totus sol obscuraretur, sed etiam uniuersale, idest, per uniuersam terram , quod non solet. Tertio quoniam sol obscurari earpit ex parte orientiS, ex parte vero O eidentis desijt , eontra ordinem naturae: quemadmodum se obseruasse narrat B.Dionysius Areopagita, & in Epi. 7. ad polycarpum, & in I I. ad
Apollophanem philosophum, eum quo apud Heliopolim in AEgypto, hac
simul eclypsim obseruarunt, atque admirati sunt vehementer , adeo ut Apollophanes dixerit; hae sunt, o bone Dionysi, rerum vicissitudines diuinarum. alii etiam tradunt ipsum B. Dionysium exesamasse , aut Deus naturae patitur, aut mundi machina dissoluetur. Quarto quoniam ut seis vidisse, ibidem testatur B. Dionysius, Luna ex opposito solis , progressa est adeoniunctionem, contra ordinem proprij motuSe mouebatur enim ab oriente in oecidentem. unde factum est, ut ex parte orientis primo Q-lem inuaserit. Quinto necesse etiam est lunam humilius solito , atque infra suum earlum incessisse , ut toti terrae totum solem occultaret. ficqueis tenebrae per uniuersam terram effunderentur. quanto enim oeulis nostris
322쪽
in quodpiam propius fit, tanto maiuS spatium nobis oecultat. Sed maxime duae citatae B.Dionys j Epist. dignae sunt quae legantur.
De calculatione motus Solis. QVI appendieem de astronomico calculo, quam in luna dedimus,
perceperit, is nullo negotio hanc quoque intelliget. quippe quod calculus hic sit multo expeditior. Oportet autem in primis, ea fere omnia , quae de astronomicis lunae tabulis dicta sunt, sequentibus tabulis etiam solaribus applicare; sunt enim hae illis per similes, sunt enim eodem modo eoustruetae ad eiusdem anni I 6oo. Radicem & ad eundem meridi1-num Venetum , dic. . 3. Sunt autem hae tantummodo tres. In quarum prima deserib tur duo medii motus, alter Apogaei solaris, alter longitudinis solis ab aequinoctio, cui motus respondent annis Romanis, & Gregorianis, simili ordine ac in luna. in eadem tabula comprehenduntur anni, & menses. In secunda tabula quae est dierum , horarum, & minutorum, Omissus est Apogaei motus, is enim cum tardissimus sit, satiS est annuum eius motum computare Hie vero considerandum est, qua ratione in eadem columna continuantur motus med ij, qui idem inseruiunt horis, & minutis, quod in luna δε- tis explicatum est. Tertia tabula est aequationum solis , quae solum dio fert ab aequation1bus lunae, quod illae proueniant Ob eccentricum , hae a tem ob epicyclum, et terum simule S luuta
323쪽
Pars Ter ta . . a 6.3Tabula Prima mediorum motuum Solis.
324쪽
Tabula Secunda Aequalis motus longitudinis Solis.
325쪽
Tertia Tars 1 χη sTabulaTertia Aequationum Solis.
Priora sex signa Anomaliae in quibus AEquatio demitur.
326쪽
SEd reliquum est, ut exemplis harum tabularum vium & finem explicemus. Sit igitur oblatum vulgare tempus istud, quo haee seribimus, Anni Christi 1616, die 6. Septembris, horis duabus, cum tribus quadran-α horae diost meridiem. ad hoc instans quaeritur verus solis Ocus zodiaco, siue verus eius motus ab aequinoctio seu distantia, & longitudo vera ab initio Y , quae inuestiganda est aurilio medii solis motus,& Apo-saei, & tandem aequationis. tempuS igitur datum ciuile, ae vulgare, ausum astronomicum praeparari debet, significabitque annos Christi eo minpletos Isi . mensein Augusti completum, & praeterea dies 6, hora ior λ, absolutas post meridiem ciuilis diei, o, Septembris sic igitur stabit
q. Radix Apogael. Apogaeum Longit . O media a qua detrahitur Apogaeum, &relinquitur Anoma ira A qu. aufer. a log. media. Verus locus Equi rei In quitur detracta aequatio- columnae Apogati Radicem annorum I 6 Oo. qu* ς g g 'O', quam seribe e regione annorum I 6o Q. deinde i0
327쪽
reseras in sormulam in directum annorum I s. postea adde in unam surrimam praedictos motus, & cor flabunt signa 3. gr. 3 . min. FI . quae est distantia apogaei ab aequinoctio, quare erit apogaeum solis circa finem gradus 6. Cancri. pro reliquiS autem temporis speciebus, non est cur apogaei mot inquiratur, sed satis est illud ad annos inquirere. Iam igitur longi d. me
diam computemuS. Primo ad annos 36oo, sumo radicem in columnae lO-gitudinis ealce, quam in formula annis i 6oo , adscribe, uti vides facium esse. Secundo in eadem columna ad annos i s. aeeipio motum longitudinis quem paciter anniS 13. formulae ascribo. Tertio ex columna mensium anni bissextilis annus enim i6r6. currens est bissextilis acceptum ino tum aseribo in sormula mensi Augusto. Quarto ex secunda tabula, quae est: dierum, horarum, ac minutorum, similiter acceptos motus ex proprii Scolumni S dierum,& horarum , ae minut. eos in formula suis temporibus respondenteS transcribo; uti videre est. quoniam vero minuta horarum q3. in columna horarum, ac minutorum non reperiuntur, ideo primo cum min.3ol. deinde cum min. I s'. ingredior tabulam,ex qua motu S proprio somissis tamen lecundis , transcribo in formulam. tandem hosce omnes
medios longitudinis motus, in summam unam eonfero, a qua summa de' trahitur motus apogaei,& quod remanet, videlicet, fig. I. gra. IO. min. 7'. solis distantia ab apogaeo, quae dicitur anomalia solis. cum hac anoma lia ingredior tertiam tabulam aequationum , in qua reperio sigHa γ , in Frote tabulae, gradus autem Io .aecipio in latere sinifltro, quia illi sunt gradus superiorum sex signorum, quae sunt in Dotate tabulae. igitur in dire stugra. IO. reperio sub ligno a. arquationem gra. i, 3 q. hanc aequationum de mo ex motu longitudinis', iuxta titulum tabulae, qui iubet aequatio Iedemendam esis in primis 6. signis. & relinquitur fig. 7 .gr. l . I '. I ε'. pro vera longitudine ab aequinoctio, quae pertinet ad gr. fere Ι . Virgini S. vi autem intelligas huius rei rationem inspice figuram pag. a 37. in qua
sol est in O, linea medii motus A X , veri A O L , apogaeum erit arcus LGI , motus medius longitudinis L DX, Anomalia D Z X, aquatio X L, quae detracta ab arcu L D X, relinquit arcum L D L, quae est vera distantia ab aequinoctio, atqne verus solis locus. qui huius calculi stropus erat
Alterum Exemplum. uaermur loeus verus ad annum Domini i6 1. d e miti
TEmpus vulgare sic oblatum aeeommodandum est ealeulo, uti vides
in formula. satis est autem habere morum apogaei ad annos i 64O somisso Augusto,qui apogeti motus detrahendus est ex longitudine mediaris I i uti
328쪽
uti indicat sormula. in qua subtractione quia masor est numerus detrahendus, quam numerus a quo demendus est, ideo illi addendus est circulus, idest, signa Ii, ut fieri possit subtractio. ex qua subtractione anoma
lia relinquitur quae est fg. 9. gra. r.s '. cum qua ex tabula aequationum elicio aequationem gra. 1. 3'. accipio autem signa 9. in calce tabulae , &gra. et in latere dextero, vel potiuSgra. 3. computando ε'. pro gra. uno iuxta regulam in luna traditam: nam in communi eorum concursu, reperitur praedicta εquatio , quae addenda est. lengitudini iuxta inferiorem, tabulae titulum ..yg
Verus , locus in gra. II. Arietis , qui componitur ex aequatione & longit. media. Horum rationem eontemplari poteris in eadem figura, quam in praecedenti exemiplocitauimus ; in qua iuxta praesens exemplum, sol sit in R, linea medij motus A N, linea veri motus A S, AEquatio NS, Apogaei mO- tu S L D, de ita hendus a longitudine media L Not relinquatur anomalia D M N, eum qua elicitur aequatio N S, quae addenda est longitudini L N, .ut componatur vera longitudo L S, seu verus solis locus S, ad meridianum Venetum; ad meri Usanum autem Foro noui, ubi haec computo, redu ce.ldus est, eo mcdo, quo in luna ubi sumus..
Sudaris Eclypsis praedictionem attentare. .
EClypsium solarium praedictio pluribus tricis, quam lunarium, impedita est, quod accidit ob utriusque luminaris parallaxes, sese in holee desectuS ingerentes. ob parallaxim enim utrumque luminare hori ZOnti propius
329쪽
propius apparet, quam re vera sit. idque varie admodum pro varia eoru altitudine tum a terra, tum ab horizonte. quae Varietas aliam subit a di. uersis elimatibus diuersitatem. quapropter admirationi semper fuere ij, qui hosce solis labores praedixere. inter quos admirabilis olim habitus est Thales Milesius, quippe qui omnium primus ausus est solares hasce defectiones praenuneiare. quarum prima teste Plinio contigit anno ab Urbeis
Quapropter fatis nobis erit, si eas, rudi tantum Minerua, id est, absque
praecisa tempori Si aut durationis, aut quantitatis denotatione praenoscere poterimu S. Primo igitur quoniam eclypses istae contingunt tantum in novilunijs, oportet novilunij illius,quod an eclypticum sit, explorandum est, tempus ex lunari calculo diligenter inuestigare: deinde ad illud tempus , eognoscendus est pariter ex calculo locus noviluni j in zodiaco , ne c. non loea, Ω, &-, in zodiaco, uti in luna docuimuS. quibus habitis reminisci oportet ea,quae de terminis eelypticis ea p. praecedenti diximus: videt ieet si tempore noviluni j veri, luna fuerit borealis , distiteritque ab alterutro nodorum intra gradus II. 38'. necessario continget aliqua ali-eubi solis obscuratio; eaque tanto maior, quanto nodo propior accesserit: si vero australis luna sit, distiteritque ab alterutro nodorum intra gr. 7. necessario pariter sequitur obseuratio solis, uti modo dictum est. Quod si luna in vero novilunio pridictos terminos excesserit, ita ut in parte quidem boreali pertingat usque ad gra. 17.' I in australi vero usque ad gra. II, 21 , possibilis tantum, sed non necessaria erit eclypsis. Extra autem hos terminos nulla eontingere poterit obscuratio. Exemplum. Libet videre num sequens novilunium, quod fiet Septembris die Io horis II, postmer. huius anni I 676. sit eclypticum. Inuenio igitur ex calculo ad illud tempus luminaria esse in gr. 18. , nodum autem U , austra. Iem esse in gr. 8. eiusdem nt, luna igitur distat ab hoc nodo, in austrum gra. I o. quare australis est ἱ unde ex praecedentibus reguli S, pronuntio eclypsim non esse . necessariam. quia in parte australi , termini necessarii sunt gra. 7. dico tamen aliquantulam defectionem esse possibilem, cum luna ultra gradi II. qui sunt australes termini possibiles , non recedat a
Alterum exemplum. anno Domini Isi 8. erit nouilunium die a I. Iulii, horis octo post meridiem. exploro an sit eclypticum, hoc modo; reperio ex calculo luminaria tunc in parte Caneii 19, versari: Ω, autem esse in parte secunda Aquari j. quare U', erit in parte secunda Leonas. Luna igitur praecedit tribus tantummodo partibus, estque boreali S tempore huius coniunctionis. at in parte boreali, termini e elyptici necessari j sunt
gra. IS. quare luna multum intra necessarios terminos reperitur; atque
admodum nodo vicina ; quare certo praedico solem passurum esse magna lucis deliquium. & quoniam respectu Veneti meridiani, novilunium ii iudfit 8,eirciter horis post meridiem die a I, Iulij, quo in nostra eleuation
330쪽
gra.4 ς . artus semidiurni S est horarum 7 - ferri se post oecasum solis an stic horizonte Veneto, seu Parmenii, Obseruatio haec contingat: quaa re nos eam, nisi forte principii quidpiam, neutique videbimus. populi tamen oecident aliores , ut Galli ultimi, S H. pani, eam videbunt ante solis occasum. Novi vero Orbis habitatores eam circa meridiem admira- , buatur. Hactenus de solis deiectu.
HISCE ei rea Solam explicatis, reliquum est ea persequi, quae eirca ipsum tanquam centrum, sua S circinant reuolutione S. probati Dium enim Astrono mi, docent in hac Mundi Fabrica , duo praecipua est centra, ad quae omnes mundi parte S referuntur; centrum videlicet Vniuersa circa quod Elementa, Lunaris, ac Solari S regio, necno Octaua Sphera c*nsistnnt. Et centrum solis, circa quod Maculae, Mercurius, Venus, Mars, Iupiter, & Saturnus circunferuntur. porro quod ad maculas, Mercurium, a cVen erem Attinet, idem sensiunt P. Christophorus Sche iner in Disquis: Math. quod ad solas maculas etiam p. Aguillonius in Optic. lib. penu t. & quod ad Uenerem, etiam P. Clauius, cum talem ipse in ultima sphqrς ea ditione Veneris illuminationem. unde euincitur ipsam circa sole circunferii. Cumque satis de sole ipso tractatum sit, ordo postulat, ut laate qua la circunsolaria corpora agg: celamur. ac primo maculaS, quipp
ullus modissilis maculas m id re liceat.
TE leseopij ad inire ni ioncm admiranda consequuta sunt inuenta. E. quibus illuc maxime riuru atque hactenus incredibile, solem totiuS lumini S pat enicio te terrimis maculis apparere scedatum. has igitur maculas hic certo intueri licebit. Primo mane, & vesperi, cum sol prope hora zont m existe s vaporibus oblodetiir si ipsum per I elescopium inspicicnspcrscr utatis fueris, varias in eo nigri cantis maculas conspicie S. idcmae cidit, vici inq; eleuatus sit si per holizontem, si tamen nube adeo tenui te ga tur, ut per eam satis tetans pareat. Secundo quando sol clarissimus eri , praeps Catur vitrum colore aliquo opacum, illi Telescopi j vitro, cui Ocu'lu S apponi solet , sic enim nimios fulgor retunditur , unde tuto 1 lam, quamuis sulgidissimum, instar Aquilarum intueri possumuS, atq ip sius maculas detegere. Tertio item per Telescopium absque illo Opaca to vitro, nec inspicientes per ipsum , sed hoc modo, Telescopium in
solam dirigatur, & obfirmetur , ita ut solis radius per superius vitrsim