장음표시 사용
71쪽
meridianum reuolue per horizontis ineisuras , ut umbra Zodiaei tota cadat in partem alteram ipsius Lodiaci exacte, idest, pars Zodiaei illustrata,
alteram partem exacte adumbret; in hoc enim situ Polus sphaerae eandem sortietur altitudinem supra horigontem sphaerae, quam Polus mundi habet supra mundi horletontem. Non est autem ignorandum tantam esse Poli altitudinem , quanta est eiusdem loci latitudo. Postumus etiam per Magneticam acum, eo modo aeeommodatam quem docet Gulielmus Gilbertus de Magnetica Philosophia, hanc poli altitudinem rimari. porro huius nouae . ac mirabilis Herculei lapidis , proprietatis , Primus, ac nouus obseruator extitit Robertus Normannus, ut ipse in suo Attractuo tradite quare lapis hie vere Herculeus,' non solum ad meridianam lineam, sed etiam ad poli altitudinem, hoc est , ad mundi sphaergeonstitutionem nos edocendum, magna erga nos naturae munificentia, natus, atque in Astronomorum auxilium comparatus videtur: ut merito non
istum Herculeus, sed etiam lapis dici mereatur Astronomicus.7. Inuenta iam linea Meridiana in horigontali plano, necnon poli altitudine , supra ilina, facile erit materialem sphaeram astronomice collocare ;quae res persaepe in hac sphaerali scietia usui est; fit autem hoc modo. Eam in plano Horizontali in quo fit Meridiana designata, statuatur, ita ut & ho-rigon sit exacte hori Zontali plano aequi distans , id est, ad Libellam situs, &Meridianus ad unguem Meridiei lineae incumbat , & polus conspicuus ad
Septentrionem tonuersus, sit supra hori Zontem eleuatus iuxta loci dati eleuationem. In hac enim siluatione Omnes sph erae partes, ac circuli, parci-hus , ac circulis sphaerae mundi correspondebunt; Vnde totius mundi constitutionem in data regione cognosces. id est, ex qua parte sit Septentrio, ex qua Meridies, ubi Oriens, Occidens , unde venti omnes expirent. Quod si erexeris e vertice sphaerae bracteola, vel quippiam a vento sacile mobile, id flantem tunc ventum indicabit, nomina enim ventorum scripta sunt in ho, rizonte; is igitur ventus flabit , a quo directe bracteola auet tetur. Exeadem sphaerae positione apparebit, ubi in caelo sit polus conspicuus; Qua etiad quator , ac tropici in caelo incedant, atque a Vertice distente N alia huiusmodi. Haec est igitur Astronomica sphaerae eonstitutio, quam Opes ae Pretium est recte percipere. 8. Meridianus circulus Geographis plurimum vii est, opera enim ipsius locorum longitudines, ac latitudines metiuntur . Est autem Geographis
locorum longitudo, distantia eorum ab ultimo terrae termino Occidentali, terrae, inquam, prisci S cognitae: vltimae autem terrae continent S Occiaen tales erant orae maritimae Hispaniae, & Africae Occidentales , quae Atlanti eo Oceano alluuntur; Insulae vero omnium oce identalissimae erant i lae,quae in eodem Oceano sitae Fortunatae dicuntur; Qua propter statuerunt harum Itilinarum meridianum debere esse primum omnium Meridianorum numerando deinceps caeteros meridianos versus Orientem procedendo . Est
igitur Longitudo alicuius loci proprie loquendo, distantia mei idiani ali-
72쪽
euius loci a meridiano Fortunatarum: quae distantia sumenda est in AEquaistore, per eum enim omnes meridiani perpendiculariter transeunt, quam, tanta est, v. gr. Longitudo Parmae, quantus est arcus AEquatoris a meridiano Fortunatarum , usque ad Parmae meridianum numeratus in gr. U. g. 3 Iis causa vero cur Geographi hanc distantiam appellarint Longitudinem fuit. quia portio terrae tunc temporis cognitae, Longior erat ab Occidente ad Orientem procedendo , quam ab Austro ad Septentrionem , quapropter eam di nensionem merito longitudinem appellarunt, quare haec longitudo nihil aliud est, quam distantia a primo illo meridiano sim terrae longitudine 9. Inseruit pariter meridianus latitudinibus locorum mensurandis, aenumerandis; Est enim loci latitudo arcus meridiatii eiusdem loci ab AEquatore usque ad datum locum numeratus quae dimensio dicta est latitudo iquoniam dimensio terrae antiquitus cognitae, quae ab Austro in Septentri nem patebat, angustior erat altera , quae ab Occidente in Orientem prea tendebatur : dimensio autem angustior in alijs huiusmodi rebus. latitudo inter appellari: quare latitudo locorum est distantia eorum ab AEquator secundum terrae latitudinem . porro Olim loeorum omnium cognitorum latitudo erat tantum Boreal is; nunc autem post Noui Orbis, & multarum alaarum prouinciarum,detectionem, plurima sunt loca ultra AEquatorem, quorum latitudines in Austrum excrirrunt. Haec breuiuS explieaui, quia fusius, ea explicare munus est Geographi; ergo id praestabo in Geographis Introductione, ad finem operis : ubi etiam quoniam valde E re Astronomica est, longitudinem , Se latitudinem praecipuorum locorum in promptu habere, dabo Tabellam eorum Longitudines ac latitudines continentem.
De equatore, sim Aequinoctrali circulo. CV. C.
ABSOLUTIS duobus circulis pluralibus , ae fixis , reliqui sunt ii,
qui singulares, ac mobiles dicuntur,quorum primuS, ac omnium no bilissimus est AEquator, vel AEquinocti, is, sic dictus , quod quando sola deum peruenit, aequantur dies noctibus, idest, dies artificialis noctibus artificialibus, seu AEquinoctium essicitur. Est autem AEquator circulus maximus, quem cum sol percurrit emcit ubique terrarum AEquinoctium. Eius centrum est idem cum centro mundi, eiusque poli sunt etiam poli mundi, ac primi mobilis, super quibus motus diurnus peragitur ; quorum alter qui nobis eleuatur dicitur arcticus ab Arcto, idest, Ursa constellatione illi proxima: alter vero quod huic Opponatur propterea Antarcticus appellatur; Est autem unicus in mundo PEquatoria est praeterea mobilis, motu. st licet dr urno, totus reuoluitur. Eius autem in mundo positionem fie recte concipiemus: Inventa namqΚlinea meridiana, uti superiori capite docuimus, ducatur per centrum, E, illius figurae linea, A C, faciens angulos rectos cum meridiana, lire enim erit linea AEquinoctialis, idest , vestigium aequatoris in horizonre sensibili. Punctum, A. verum Ortum, C, vero oecasum verum monstrabunt: undo
73쪽
etiam apparet duas lineas . Equinoctialem, & meridianam cieare totuma
horizontem in aequales φ. Madrantes. Aliter AEquinoctiale in lineam , adisque meridiana , inueniemus hoc modo; tempore alterutrius AEquinoctij in plano quopia horizontali,& aprico, erigatur stylus, deinde interdiu notentur quotuis puncta per quae umbrae apex ineesserit, omnia enim illa puncta AEquinoctii die sunt in linea recta , quonia tune apex umbrae incedit per lineam recta in plano horigontali; haee igitur linea est, & dicitur linea aequioris , perquam videlicet aequator horizonti inseritur ό huius caul am afferre Gnomonaci est. vide igitur P. Clauii
Gnomonicam tib I. prop. I 1. corol. 2.1mo quolibet die sic eam breuiter reperies ; nam si in eodem circulo, quem supra adhibuimus pro inuentione lineae meridianae,notaueris tantum duo puncta, G, H, eaque recta linea coniunxeriS, erit ea AEquinoctialis. Verum non satis est AEquinoctialem lineam cognoscere ad perfectam is aequatoris siluationem percipiendam, sed praeterea opus est cognoscere, quomodo se habeat ad horizontem. in sphaera enim recta aequator erigitur supra horizontem ad angulos rectos, S per verticem transit : in sphaera vero parallela horMoata aquator coincidit, & poli eius sunt ijdem cum polis huius, idest, cum Vertice, α Imor in caeteris autem obliquis sphaeris aequator faeit eum horizonte angulos acutos , qui varii sunt pro varietate obliquarum sphaerarum. hanc igitur aequatoris ad hor1Zotem habitudinem sic indagabimus. Inueniatur primo, ut superius dictum est poli altitudo,
deinde huius altitudinis accipiatur complemcntum usque ad so. gra.idest, complementum Quadrantis, nam istud complementum erit eleuatio , seu angulus aequatoris cum horizonte . habetur autem hoc complementum, si gladus altitudinis polaris demantur a gr. 9o. nam residui gradus erunt angulus aequatoris tuae situS, exempli gr. quia eleuatio Poli Parmensis est gr. 4 .a- qui fit 9 o. demantur, remaneut AI qui sunt praedictum complementum , & oinde sunt eleuatio aequatoris in hoc Parmenii horiaonte.
se Demo ut ratio huius haec est, quia dictum coplementum est ubiq; aequale eleuationi aequatoris. sit in praesenti figura, meridianus circulus A. C F. horizon Α Ε, ς quator G D, poli mundi B. F. arcus A B, est altitudo poli supra horizontem , arcus vero B C, est complementum eius: arcus ED, est altitudo aequatoris; probandum est, arcum B C, esse aequalem arcui D E: quia igitur arcus B D, est Quadrans, idest, gra. 9o. tantum euim distat polus a circulo maximo, qualis est aequator: pariter arcus C E, est Quadrans, idest, gra. 9o, Ob eandem rationem, quia videlicet, C, est polus horrizontis:ergo C E. B D. sunt aequales; dematur iam arcus, C D, qui utrique communis est, sic enim
demitur aequale abaequalibus ; qui igitur remanent duo arcus, B C, DE, E a erunt
74쪽
erunt aequales, sed B C, est complementum altitudinis poli Α Β, ad eompse-
dum quadrantem A C. D E vero est eleuatio aequatori S supra hori Zontem, ergo complemetum altitudinis poli est aequalis es euationi equatoris, quod erat demonstrandum. Idem ad sensum ex materiali sphaera ostendere est, nam eleuato altero polorum ad quamlibet altitudinem, statim apparebit arcum meridiani inter polum,& Verticem interiectum, qui altitudinis poli est complementum , esse aequalem arcui meridiani ab hori Zonte, usque ad aquatorem interceptum, qui angulo aequatoriS subtenditur, ac proinde eiusdem quantitatem indicat. Caeterum in sphaera recta, uterq; dicto ru arcuu est Quadrans; In paralle Iavero sph gra altitudo poli cst integer Quadrans, quare nullu relinquitur eo plementum;& sicuti ibi nullum eli tale complementum, sic etiam nulla est AEquatoris eleuatio. cur aequale sit. Habita igitur linea equinoctiali , S angulo squaloris, extra sph gram parallelam facile cuique erit εquatoris periniecta in in proprio hori Zonte positionem imaginari. Vsus aequatoris hi lant. Primo, Totam mundi sphaeram in duo dirimit hemisphaeria, Boreale vice licet, & Australe: unde etiam ipsum terrae Globum pariter in partem Borealem,& Australem partitur.
a. Est regula, de mensura primi motus, seu motus diurni, quo scilieet tot si caelum una cum sole spacto 2 q. hor. cire a axem mudi reuoluitur, qui motu Sprocedit ab Ortu,& tendit per meridiem ad occasum, atq; inde per media noctem descendens, iter u ad ortum reuertatur. dicitur motus diurnus, quia ex hac integra reuolutione dies naturalis perficitur. Est aut aequator huius motus mensura, quia ipse eo de motu uniformiter, ac regulariter mouetur , habet enim eosdem polos,& axem quos hic primu S motu S: mouetur VnisOrmiter, ae regulariter, nam temporibus aequalib. mouentire partes aequale S, Id est, elidem semper velocitate v g. singulis horis eleuantur gr. 13. ipsius supra horizonteii aut meridianum pratere ut, uti Astronomicae obseruationes docent. atq; hoc est nobilissmum, ac pracipuum ipsius munus. S. Cu motus aequatoris fit unissirmis, regularis & semper aeque velox. me rato Ali ronomi eri pro mensura e te roru motuu assumpserunt seu ex mota
ipsius Te pus fabricati sunt, est eni lepus ut aiunt Philόsophi,nihil aliud qua
mensura motus. hae de causa Altronomi saepe partes aequatoris appellant tempora, quas in Zodiaco gradus proprie die unt; si e eleuatio I I. gr. efficit unam teporis hora,& integra aequatori S revolutio,vna cu tanta eiusde particula, quae respondeat progrestui diurno solis in Lodiaco, diem naturalem perficit. eo de modo menses, anni,& reliqua tepora, quib. reliquos aliorum
Planetarum, syderom,ae rerii motus, necnon durationes mensuram DS,ex ς-quatoris reuolutionibus constituuntur. Aduertendum vero singulos quinden OS gradias non efficere exacte unam horam, uti exepli causa , posuimus, sed exiguum quid amplius requiri, de quo suo loco, eum de diebus agetur is Vt autem melius percipiatur quot aequatoris partes, quibus, & quot tem .poribus respondeant, placuit sequentem tabellam subiungere.
75쪽
Conuersis Gra. min δ' sec. Squatoris in horas minuta , I cunda, ς' tertia horarum.
76쪽
tDὸ circulis Sphaera, us Tabelia.
CV M volueris gradus AEquinoctialis commutare in horas, aeeipe dati gradus numerum sub titulo aequaroris,& mox dextrorsum in colu na proxima habebis numerum horarum,& min. gradibus datis respondentium: si e vides gr. 17. aequa toris respondere hor. I. 48'.Quod si datum numerum graduum integrum non reperias in tabella , quaere in ea numerum proxime minorem dato , cum suis horis, & min. deinde eum reliquo numeri dati, accipe hor. & min. ei debitae eaque cum prioribus eoniunge, v. g. dantur gr. 7 3 qui numerus non reperitur in Tabella, accipe igitur 7o proxime minorem, cui debentur hor. q. 4o'. deinde cum reliquo s. accipio h. o. min. 2 o. quae prioribus addicia faciunt hor. I. quae debentur grad. 7s. porro in Tractatu de Luna, docebo qua ratione hi numeri Astronomici addantur, subtrahantur, &c. Si vero minuta. vel secunda graduum in tepus conuertenda sint, accipodatum numerum minut. &c. supra titulos min. & se. positos in pede tabu-Iae : quia eadem series numerorum quae inseruit gradibus aequatoris, in semuit etiam mi nutis,& fecundis et propter easdem proportiones I S sequentes columnae ad dexteram dabunt minuta, sec. Sc. horarum, prout tituli ipsarum inferiores indicant quia hi numeri modo evadunt min. see. ter. sic minutas 3 o. aequatoris respodent hor. a'. o . & 3 a'. aeqv. respondet hora: a'. 8'. pariter secundis 3 O. aeqv. respondent hor. a . O' . &c. Si autem velis horaS, n. sec. conuertere in gradus, minu. see. aequatGris, utere inueris Ordine tabella, U. g. vni horae,& . acceptis sub titulo Ho.
Mi. respondent in sinistro latere gladuum aequatoris gra. I 6. & sic de reliquis, quae solet s,& industrius Lector facile per se reperiet. Aliter idem line tabella hac, assequemur per solam multiplicationem.&diuisionem multiplicentur gradu S, minuta , secunda,&c. per Α. nam producti numeri dabunt parte S tempori S vel horae, una denominatione minores, quam sint partes aequatoris multiplicatae, idest productus numerus ex multiplicatione graduum , dabit minuta horarum i & ex min. aequatori S , prouenient secunda horarum &c. F. g. g7. 9. multiplicati per q. dabunt minuta horae 3 6'. minum 4 o. aequatoris, dabunt secunda Iso horarum, quae effici ut min. a.' O . secunda Io '. quadruplicara essicient 8o tertia horae, id est, i . o '. E contra si horae, & minuta, secunda, tertia horae diuidatur per ε. producent parte S aequatoris una denominatione maiores partibs horamjs, id-
est , ex tertijs hor. prouenient secunda graduum : ex secundis hor. prouenient min. graduum: ex minutis hor. prodibunt gradus: ex horis denique, producentur partes unius sexagenae graduum. sic, si hora I. ao'. 4O'. diui dantur per A. producentur primo . unius sexagenae graduum, id est, gr. Is . deinde aO'. dIuisa per ε. essicient I gradus : AO'. vero dabunt, a O'. hor. sie etiam
77쪽
etiam horae .diuisae per η. essicienti I. sexagenam graduum: & patet, quia vicissim6o. gr. essitiunt horas 4. 4. Bis in anno faeit AEquinoctium : quod accidit eum sol est in prineipio Arietis, aut Librat, ubi scilicet Eclyptica aequatorem secat: in hisce enim duobus punctis sol ob diurnam conuersionem, aequatorem terit . quod verecte intelligas, constitue solem sphqrae materialis, qui circulo se eundi mo. tus , assivus est, sub altero horum punctorum, uti in principio Arietis ; eoque ibi manente, motu diurno circumuolue sphaeram : atque interim obserua viam solis, eumque videbis aequatoriS iter Obire. Quoniam vero aequator ab horizonte bifariam secatur, cum uterque sit circulus maximus,
erit semper unus ipsius semicirculuS supra horizontem,alter instar & quia sol pariter cum ςquatore uniformiter mouetur, fit ut arcus diurnus, sit semper aequalis arcui nocturno, idest, dies nocti aequalis in uniuersa terrae excepta sphaera parallela, in qua aequator non secatur ab horizonte, sed ipsi congruit. idem accidit in principio Librae . s. Ab aequatore incipiunt declinationes omnium caeli punctorum, & stellarum: est autem declinatio, distantia alicuius stellae ab aequatore incipies, & versus alterutrum polorum tendens: quae distantia sumitur, & mensuratur in circulo maximo transeunte permundi polos, & stellam propositam; estque tanta, quantus est arcus praedicti circuli, inter aequatorem, & stellam eonclusus huiusmodi vero circuli dicuntur circuli declinationum, &eoineidunt eum aliquo meridiano, ad vitandam tamen confusionem non ponuntur in sphaera materiali ias Sicuti aequator in Caelo terminus est, u quo Astronomi declinationes incipiunt, sic in terra terminus est, a quo Geographi latitudines exordiu ture quod autem in Caelo est declinatio, idem omnino in terra est latitudo; est enim Latitudo cuiusuis loci in terra,distantia eius ab aequatore accepta, di mensurata in meridiano illius, Idest, est arcus meridiani ab aequatore via quae ad illum locum numeratus. Meridiani vero eodem modo se habent ad aequatorem in terra , sicuti circuli declinationum ad eundem AEquinoctia Iem in Caelo, transeunt enim utrique per poloS aequatoris.
Porro sciendum est apud Geographos semper latitudinem regionis effraequalem altitudini polari eiusdem, quod adhibita superiori figura sic osteditur. in ea enim arcus A C. aequatur arcui C E. eum sint ambo quadranteS : praeterea arcus B C. aequatur arcui D E. vii supra ostensum est;Ergo si
hi duo demantur a quadrantibus A C. C E. areus qui remanent AB. C D. erutaequales,quia si ab aequalib aequalia demas, quε remanent aequalia sunt; sed arcus A B. est poli altitudo, C D, vero est distantia Verticis ab aequato-tore , hue loci in terra ab aequatore terrestri: sunt igitur aequale S, quod e rat demonstrandum. Idem in materiali sphaera contemplari poteris ; videin bis enim semper altitudinem poli, esse aequalem latitudini p aedictae.
T. Iuxta aequatorem smmunt Astronomi Ascensiones, Descensiones,& ee-ιi mediationes, Quae nihil aliud sunt, quam quidam areus eiusdem ε qua
78쪽
toris, quibus Astronomi mensurant ortum, occasum, easique mediationem alicuius arcus Eclypticae, aut alicuius gradus, vel stellae e vi enim diaetum est, motus aequatoris ob ipsius uniformitatem,& aequabilitatem caeteris lationibus mensurandis idoneus est. Ascensio alicujus arcus Ec ypticaeeli arcus aequatoris, qui simul cum eo cooritur; Descensio vero est arcus ae ouatoris , qui una cum eodem occidit; Mediatio caeli est arcus pariter ς-quatoris qui cum eodem meridianum pertransit. At vero ascensio alicuius puncti Eclypticae, vel alicuius stellae, similiter est arcus aequatoris a secti ne verna, seu ab Arietis initio versus Orientem, seu secundum signorum ordinem, & sequelam, usque ad horizontem computatuS, dam punctum illud , vel illa stella est in horizonte , vel oritur. idem proportionaliter docaeli mediatione, ac descensione eiusdem puncti, vel stellat intelligendum est. Porro Ascensio, & Descensio duplex est, recta,& Obliqua. Recta est,quq fit apud horizontem rectum , seu in sphaera recta r obliqua, quae in obliquo horizonte, seu obliqua sphaera. Est autem aduertendum Ascensiones , &Descensiones rectas aequales esse caeli meditationibus ; Meridianus enim apud quem perficiuntur mediationes, est instar recti hori Zontis, id est, eodem modo se habet ad aequatorem, quo hori Zon rectu S ; qDia uterque an-
Eulos rectos eum aequatore efficit: imo meridianu S omui S coincidit cum is
aliquo horizonte recto. Haec vero fusius explicare est alterius loci, ubi videlicet aaitur de ijs rebas , quarum Ascensiones, Descensione S, Mediationes eonsiderantur, ut sunt Eclyptica, nec non ortus, & Occasus stellarum.
ODI A CUS vox grae ea est: enim graeee dicitur a nomine . , quod animalculum significat. Et quoniam in Lodiaco collo.
eata sunt animalia illa Aries, Taurus, &c. ideo appellatus est a Graecis ζωδιακος . A Latinis autem dicitur signifer maxime a Poetis, quod in eo animalia illa , quae etiam signa dicuntur, existant. nominatur etiam circulus obliquus, quia ut videre est in sphaera materiali, obliquus, seu trasuerissus est ad alics circula sinuicem parallelos, id est, ad aequatorem, Tropicos,
Est autem Lodiaeus circulus maximus, vel potius Lona , aut Armilla quaedam latitudinem habens Iz. gladuum , & secundum nonnullcs I . que
liuea Eclyptica bifariam in longum secat, sic dicta ab Eclypsibus, quae aut
in ea , aut apud eam fiunt: dieitur etiam a Ptolemaeo circulus qui per medium signorum est. est aut cm Eclyptica circulus maximuS cuius centrum congruit centro mundi, eiusque poli distant a polis mundi gra. 23. unde, & ipsa declinat ab aequa ore , leu facit angulum cum ςquatore hac tempestate grad. pariter a 3. - hanc autem Eclypticae ac L*diaci obliquitatem primus
79쪽
primus obseruauit Anaximander Thaletis sueeessor , anno fer oo anteia
humani generis salutem, ut constat ex nostra clarorum Mathematieorum Chronologia, quam cum locis Mathematicis apud Aristotelem edidimus. Eelyptica autem proprie est via, di orbita solis, quam ipse propris motu
centroque suo perpetuo terit: Quapropter cum Astronomi inquirere volunt maximam eclyptieε declinationem , quς mensuratur in Coturo solstitiorum obseruant meridianam seu maximam solis altitudinem supra horizontem, circa solstitium aestiuum per Quadrantem nostrum Astronomice collocatum. ex qua maxima altitudine detrahunt aequatoris altitudinem. quam supra inuenimus, & remanet maxima Faelypticq declinatio, quam hoc tempore ponimus esse gr. 3 3. L quamuis Tychoni sit a s. si'. Refert autem Lodiacus viam omnium Planetarum, quam motu proprio obambulant, quo ab occasu in ortum sub ipso progrediuntur. sicuti enim aequator est propter primum motum, seu diurnum; ita Lodiacus est propter motum secundum, qui est propriuS Planetarum. Obseruatum est enim ab Astronomis Planetas omnes, Solem, Lunam, & reliquos, non solum motu diurno ab ortu in occasum, a . horis circumuerti; verum etiam suis proprijs motibus sub Lodiaco ferri ab occasu in ortum , non tamen directe, sed oblique, id est, per viam quandam,quae aequatorem oblique se eat unde, & ab eo deflectit, tam in Septentrionem, quam in meridiem, quam viam Zodiacum appelIarunt. Hunc autem motum secundum manifestius videlis in Luna, quam in alijs , si enim eam obseruaueris ad stellas fixas, videbis eam quotidie vesperi respectu earum ad quas relata est, esse magis Orientalem, idest, eas praeterire versus Orientem, ipsas vero ad Occasum re
Idem apparet comparata ad Solem Luna, cum praesertim noua est, mani- seste enim omnes videmus eam magis quotidie ab eo versus Orientem recedere. Neque vero putandum est eundem Planetam duobus hisce motibus eodem tempore ferri in contrarias partes, hoc enim impossibile est, sed sem per magis Occidentem versus appropinquat, quia motus diurnus velocior est motu eius proprio, & ideo praeualet, & superat; & proinde Planetam, ad occidentem, vel inuitum quasi rapit: interim tamen minime Planeta praepeditur,quo minus per Lodiacum paululum versus Orientem, progrediatur. exemplo fit formica posita in principio Arietis, adeo tarde versus
Orientem incedens, ut uno die gradum unum tantum absoluat 2 quo eodem dici motu diurno conuertatur circa totum mundum fimul cum Zodia
eo, & primo illo gradu, quem interim inambulabat: certum est eam sem per velocius ad partes Occidentis deferri, quamui S eodem tempore gradum primum Arietis tarde scandat. sed haec alibi fusiuS explicanda sunt. Qua tum autem declinent singula Eclypticae puncta ab aequatore facile est in sphaera materiali, aut Globo aliquo Astronomico fabrefacto reperire , in qua sphaera, vel in quo Globo constituta sit priuS Eclyptica secundum maximam eius declinationem, per obseruationem inuentam, quam nostra. F aetate
80쪽
aetate ponimus esse graduum 23. z. quae declinatio est angulus, quem Deieeum aequatore, & quem mensurat coturus solstitiorum; fi enim per singula eius puncta, ducantur circuli declinationum , de quibus supra dictum est, erunt eorum arcus inter dicta puncta,& aequinoctialem interpositi eo. rum declinationes ab aequatore. Quam declinationem sic repetaes ex materiali sphaera : applica quodvis Eclypticae punctum circulo meridiano, &numera gradus meridiani Inter punctum illud Eclypticae , & aequatorem interceptos, i, enim erunt quaesita illius puncti declinatio ; quia hac ratione meridianus fungitur ossicio omnium circulorum declinationum. eandem declinationem sic circino accipies ἱ pone pedem alterum in puncto Eclypticae quouis , alterum ita dilata, Vt lineam aequatoris circinando attin at 2 apertura circini applicetur Eclypticae , aut aequatori, & apparebit quot graduum ea, declinatio sit: Tandem Astronomi ut expedite bas declinationes reperiant, condidere sibi tabellam sequentem . . - .-
s, declaratio Tabula sequentis
T A B V L A eontinet columnas, s. in prima sunt gradus 3 o. inseruie
tes sex signis superioribus. In secunda sunt gradus , S min. declinationum, quae debentur gradibus primae columnae : hae autem declinationes supra te hanent duo signa Y.&αλ. quia eodem modo haec duo signa decisnant ab aequatore, ut in sphaera materiali patet. habe9 etiam insta alia duo signa, κ,&jquia haec duo habent easdem cum superioribus declinationes , quamuis inuerso ordine. Tertia, & quarta columna , ex modo dictis satis intelligi possunt. Quinta columna continet gradus 3 O. inferiorum sex signorum , qui gradus inuersis ordine , scribuntur, quia ut dixi, sex signa in seriora habent easdem declinationes cum superioribus , sed ordine inuerso, ut in sphe ra videre est. Cum igitur scire libuerit declinationem alleuius gradus Eclyptiear, si eius signum fuerit superius, accipe gradum oblatum in prima columna,& e regione eius dextrorsum procedendo sub signo eius, accipe numerum graduum, & minatorum, quae declinationem quam tam conficiunt. v. g. declinatio gr. Iq. . erit gr. I 6. mi. 6. si vero gradus , cuius declinationem quaeriS, pertineat ad unum ex fignis inferioribus , eum accipe in colum.
na quinta , & e regione eius sinistrorsum procedendo usque ad columnam signi illius , accipe numerum ibi scriptum. v. g. declinatio gra. q. M. erit g a. 23. ι8'. quae communiS est etiam l. gradus io. Hinc cognito gradu, in quo sol versatur, faetiti praemisso modo, loli S declinationem cognoscemus. si autem gradibus oblatis adhaeserint aliquot minuta, debes pro minutis illius accipere declinationem tanto maiorem , quantum proportio exe-