장음표시 사용
131쪽
eut applicatur agens pure physieum passo
per ubicationem apploximantem. Eadem aest ratio s ut alia pro nunc praetermittatur
de simplici apprehensione respectu iudicii pendentis ab ipsa, tum ut ab influenti physice, tum via proponenti obiectum, de
quo iudicatur, vel etiam obiectum aliud, ad instar cuius iudicatur . Habet enim talis apprehensio rationem cause quatenus influens, & rationem conditionis sine qua snon praecise quatenus proponens Pirum-': e obiectum , de quo, & ad instar cuius
Superest postremo explicandum discrimet
Pro re praesenti admodum necessarium inter Rectu,& Obliquum. Triplex autem inister utrumque disterentia considerari potest, Grammatica, Logica, & Physica. Di serentia Grammatica constat dispositione vocum et Logica modo concipiendit Physica persecti one rerum in se. Q sa verti dispositio vocum potest variari ex libito Ioquentis, de modus concipiendi, tum ex Iibito concipientis, tum per accidens CRaliqua causa necenaria Praeexissenti; ideo fieri potest, ut idem respectu eiusdem modo habeat rationem recti, modo rationem obliqui tu Grammaticaliter , tum Logice .
Si enim dicatur, Ludovicus filius Francisci, Franciscus est in obliquo grammaticaliter , Ludovicus in recto; &viceverta si dicatur, Franciscus Pater Ludovici. Idem contingere facile potest, etiam in modo e gnois scendi , tam quoad iudicium, quam quoad apprehensionem, Fieri namque potest, ut
ex duobus terminantibus intrantece cogntiationem iudicativam , modo unum , modo
aliud sit directe subiectum, aut praedicatum Dropo3MOui a quod i aut de quo affirmet
132쪽
aliqnid , vel negetur per illum ; vel neque
sit sub ectum, neque praedicatum ; sed tan- 'tum quiddam alterutri eorum adiacens , ut apparet tu exemplo posito, si transferatur ad conceptus internos, iudicantes propor. tionaliter de illis terminis. Eadem prorSus rario est de apprehensionibus disponentibus, ac indueentibus Intellectum , ad eiusmodi iudieia. Dicitur praeterea Rectu in Logice , quod tenet primum locum in cognitione , quoad expressionem , aut apyretiationem ; Obliquum vero, quod tenet secundum locum penes easilem ; id est , quo a Cognoscitur veluti insinuati u. tanthm, veItanquam aliquid alterius; ideoque velut
adiacens alteri . Quae sunt communes ex-PIicationes rectis S obliqui Logici ad primum caput Categoriarum.
Verum quia constitutio rerum in Recto, aut in obliquo per voces, & conceptus PC- det per se ex natura ipsa rerum; seu ex physica earumdem rectitudine, Ne obliquiistate; haec potissimum est considerand iis . Ponendum vero est istud ante alia princia
Pium : Inter quasliber duas entitates respugientes se mutuo , aliqua habitudine, aue Connexione ; illam esse rectum naturaliter,
quae praestantior est, cte illam Obliquum, quae est ignobilior . Quia quae praestantior est , habet naturaIter & per se rationem finia respectu ignobilioris; ideoque occupat per
se primum locum in cognitione & amore aquatenus exprimitur per modum per se ssantis, & amatur ratione sui; cognoscitur Varius, ac expressius, & amatur magis , vemotiuum videlicet cognoscendi s atque si andi . Ignobilior vero e contra habet rationem medii; ideoque deiicitur per se
133쪽
, quatenus exprimitur per modum ster; adiacentis, seu tanquam aliquid alterius, Maematur ratione sterius; cognoicitur miniis clare &expresse, atque amatur minussVtpote minime mouens ad sui cognitiones α amorem. Licet en m quaelibet entatas,
utcumque ignobilior alijs sit cognoleibilis, α amabilis cognitione , & amore comprehensilio sui; ideique summa claritate , Ad expressione,atque affectu summo inter pos. sibiles respectu sui: haec tamen ipsa comprehen sio, est minor absolute claritas , &expressio atque affectus, quam comprenen, fio repraesentativa & prosequutiuae ni itatis perfectioris. Quia hac posteriori comprehensio exprimit maiorem veritatem, ac Plura praedicata , & vult suo termino matus bonuIn,quam comprehensio prior. Tantum enim veritatis , & bonitatis habet Unum uodque , quantum habet enti alis,& per ectionis absolutae . Hoc pacto, Ne non aliter magis Deus amat naturaliter Angelum, quam hominem innocentes ; Licet amor
utriusque sit prorsus idem, & simpliciter
infinitus; ideoque aeq alis quoad Cntitatem a seu intensionem, aut quasi 'intensione sentitatiuam respectu utriusque . Eadem a proportionalis ratio est: de maioritate coagnitionis , nisi quod de ista cauti iis loquendum est, quoad eiusmodi comparationem se Quatenus minor cognitio, aut expressio iuxta communem loquendi modum, solet
consignificare admixtionem ignorantiae ;eum in affectu non soleat significari ad x
Conseret plurimum ad confirmationerris re intelligentiam huius idiscriminis,si obser uentur quaedam exempla & in eis communis Auctorum sonsensus. Ac primum Omin
134쪽
illam substantia est Rectum respectu suor1
Aceldentium, maxime modesiim; atque 3 haec sunt obliquum respectu illius . Vnde sex Communi Auctorum sentent a addictiun primum caput Categoriarum , in concepta terminato ad concretam accidentale, ΑΙ-hum V. G. Subiectum substantiale constituitur in recto, de occupat pr nium locum; Albedo vero const tuitur in obliquo,& oecupat secundum locum. Deinde ex communi Τheologorum sententia , Christus Dominus dieit in Recto Verbam d uinunia, in obliquo Humanitatem; foretque modus Cone, iendi in naturalis . Se improprius , si in eognitione Chri li Domini intentio eo in gnoscetis serretur primari A in humanitate, α seetidario in personam verbi Divini;atq. verbum significaret ad modum accessorii respectu humanitatis, Se quasi adiacens eiadem . Sin uliter in constitutione Sacrame ti forma importatur in recto, & materia in obliquo; quia videlicet forma prae emineerea teriae, quoad vim significandi. quae vis Saeramento essentialis , Se primaria , pAtque in quovis conereto rectum , Ec obliquum constituuntur per excessum, quoad eam rationem, quae ab eodem dicitur de formali, licet materialiter opposito modo se habeant, ut aecidit in hoe eodem exemisPIO. Aqua enim V. G. longe prae eminet verbis secundum entitatem, activitatem sis stabilitatem:&tame est obliquum Baptismi ; quia signifieat miniisq; 4m Uarti . Demum qui dieeret mundum hune constitust ex brutis, Ze edeteris omnibus absurdE proaui dubia loqueretur, Se sic concipiens haheret conceptum salsim, quoad modum, iliaeet quoad rem affirmatam, ut affirmaram u
135쪽
mundum consti tui ex substantus rationalibus, & coeteris omni hus rebus,propositionem enunciaret veram , cvm modo significandi itidem vero . Quia scilicet sit bs aliae rationales praeminent coeteris , S su ni fianis coeterorum ; id ei, que ad ipsas pertinet per se primus locus in cognitione , & ex pressione obiectorum. Nec enim v Il alia est ratio, ob quam propositiones istae eo modo se habeant, quo dictum est se
Iiabere ' ω Concluditur ergo eatenus unicuique Conuenire per se, ut sit Rectum, vel Obliquum. quatenus eidem conuenit vet praeemineat a parte rei, vel subiaeeat alteri s cundum eam rationcm , quae consideratur in eo Concreto. aut ccmbinatione; seu quasi Concreto.& combinatione, ad euius con-ctitutionem, utrumque pertinet. Hi lac fit, ut quaelibet siue entitas, siue formalitas Praedita aliqua perfectione formaliter ratione sui; tametsi ea sit admodum exigua, sit absolute significabilis in rector Et simi iter quaelibet, siue ent iras siue formalItas praedita aliqua imperfectione ; tametsi Ea sit admodum exigua, sit significabilis in obliquo e ea vero quae est persectio Sin e vimperfectione sit purum rectum,nec sit Significabilis in obliotro, nisi per cognitioni: impropriam &falsam quoad modum significandi & habitam per species alienas . Et si mi I iter sit purum obliquum , nec possit concipi in recto absque eiusmodi deinfectu cognitionis, ea entitas, aut sormali tas, quae nulla perfectione praedita est ratione tui. Nempe possibilis semper est perfectio minor uualibet alia persectione
determinato sumpta ; nec non maior, quam
uualibet conlucta cii aliqua imperfectione
136쪽
Iam verδ persectio pura , qualis est sol adiuinitas , &quae sunt conuertibilsa eum, ipsa mutuo. a nulla alia persectione super inri potest sicut neque potest ullam perfectionem superare , quod est expers omnis perfectionis , quatenus tale est . Quare Diuinitas , & omnia mutuo conuertibili cum ipsa, sunt purum rectum per se. Malitia vero peccati & coeterae seu priuatione saeu negationes sunt purum, obliquum; re Iiqua autem omnia realiter ab ipsis distin, possunt esse rectum,& obliquum etiam per se secundum diuersas comparationeS, de combinationes. Adiicitur vero ubiquo particula per δει quia per accidens ob impersectionem Intellectus nostri , sacile. fieri potest, ut modus ecineipiendi sit eon
traxius modo essendi rerum ζ ideoque eon stituens in recto, quae per se sunt obliqua satque e conuerso; vi videre est In eoneep- tu creabilis em gr. qui ita a nobis effbrma, tur, , ut conceptus obiectivus creatus significetur expresse , ct importetur in rectos Deus vero insinuatiue tantum , & in ob . quo; cum ex natura rei seeus fieri de, hereta, Constat igitur ex dictis a tr 1Ieem distinissionem propositam esse in primis vetantosae realem a deinde indigentem explieatio- his diligentis ad vitandam musisplicen aquauocationem, ire fallaclam; ac demum esse utilissimam ad intelligeytiam eorum inae deinceps dicenda sunt. . quod partima liquet ex ipso declarationis contextu Samanifestius deprehenderur in progressu.- i Ad 1. . Propter id unusquisque eredit . propter quoa vult credere. ΤΟ δνυισαumpto transitive non vero sumpto intran-
.stiue . Aliud namque ea motivum,quo in m
137쪽
-mediate mouetur actus InteIlectus, quo creditur; & aliud , quo immediate mouetur actus voluntatis imperans etim actum Intellectus; licet utrumque motivum.sibiaceat liberae electioni UOIuntatis imperan iis, aliud mediate , aliud immediate. Ad a. Causae secundae, & Conditionis sinequa non a communis ea dependentia a Voluntate diuina; sed habent alia, petquΘ differant inter se, ut paled ex dictis Αd 3. Ex rebus Logicis dependent scientiae omnes; atque adeo explicatio etiam siegitima, atque utilis Mysterio tum Fidei; re praeterea quae dicta sunt de recto . & ob tituo, respiciunt maiori cum determinatio ne doctrinam Theologicam, quae deinceps in praesenti tradenda est.
Veritatem Neue Iantem sit comisi i i munis Theologorum sen-
nostra . Ratio enim vItima, , iob. quanta adhaeret Intellectus alicui persectioni dia uinae, est ipsam esse diuinam, atque id o iuxta hos Auctores Diuinitas est ratio formalis credendi. a. D. BOII uentura, &Hij existimant tentia pSIDETVR non esse is. Qu.ia Aureaeus, & Caieta -
138쪽
sussieere pro motivo Fidei Iam verItatem
In cognoscendo, seu Sapientiam diuinaminsolam . Durandus verδ & alii censetit e contra solam suffeere & requiri veritatem 1' dicendo, seu impossibilitatem mentiendiIOrmaliter. mia viralibet ex his perlectio di uitia includit in se sine ulla imperiect 'Cn votam persectionem, quae inest motruo maea humanae; id est, humanae auctoritati: Cur nihilominus alii Theologi eonsormant magi fimotiuum Fidei diuinae, dicentes illul e ne auctoritatem diuinam seeundum se, quate niis complectitur sapientiam, rati ne cuius falli non potest, ct veracitate, ratione eulufinon potest fallere, seu veritatem In cogno- endo de in dieendo simul, quae est lolen is ouam plurium sententia . - - . Quia praedicata neeesaria Dei sunt Indifferentia ex se, yt mclaesint proxime, auxnon moueant ad nostros actus F deI, eadem-Que secundum se non connectuntur de tem
inate , enm plerisque mysteriis,duntur per Fidem a Nurs auctores ad Ieruet an quam motivum partarie , reuelata ohen: diuinam, internam, S aeternam, qna Deus coanoscit, quod in tempore reuelat 3 vegpotius qua uuit in tempore reuelare; quin
ri r sectio diuina viminalem assensim . ic. OviIiermus Paraeenm censet Deum. sub ratione supremi domini quatenus
raeeipsentem Meredam , effetcnum m tuum eredenes 1 quia F dex nonra non est δ' seu sina , nee fani rasonibus Invenectus Uompara , quam exhibetur obisquis v
e. Non pauci Doctores p dieatis adae
139쪽
, aliquid, tanquam motivum partiese Fide; s. quatenus praedicata Dei secundum se non innotescunt ratione sui intellectui nostro et Necesse vero est, ut innotescat credenti motivum cogit oscendi ae credendi. Qua de causa includunt in motius Canus & Bannes xeu elationem passiuam existentem in tempore, & nobos inhaerentem a nempe iIIumi nationem, & ulit strationem Spiritus sancti, mouentia Si incit nantisper illam ad creden-- dum . Su3reae .vero, valen r. ae alii ad ijelut .aeei: elationem externam tactam in tempore - Per scripturam canonicam ν aut legitimum sministrum verbi Dei. Qubetiam pertinet. Durandus docens Fidem inniti auctoritate diuina, ut regenti Ecclesiam, & ut reuelana scripturam; quae reduplicatio manifeste aliis, quid si peraddit praedicatis Dei se eundunt se, in racione motitii Fidei. Ex quibus id .nique omnibus apparet, neque prImam EO: vitatem reuelantem, nequ e ullum aliud uni . praed eatum Dei em motivum so male Fidei, i Qx unanimi Theodogorum consensu i sed in ... ter eos esse multiplicem. hae de re disie
R. Consensis Τheologorum vninimis est ubique maximi faciendus; praecipui verδ in doctrina landamentaὲν Religionis , qualia haec est exponens moxiuum & vltimam' reta. solutionem Fidei Catholicae, qua in re mulinia tis videtur magnam ese dissest em Theo-- logorum οῦ, quae tameni solam quogd voces & modqs loquendi. Quapro pter eadem opera exponetur dilucἱή. velis: sententia, iux i modum eam exprimendi maxime idoneum; de consirmabitur. viaidstex unanimi Τheologorum eonsensu. Uer. . sententia & expressio eius minime idone
140쪽
num for Ie Fidei .Hanc sententiam expri- .anit in prim.s D. Τh. a. a q. I.a.2. Licet entin an initio corporis solam praemittat veritatem primam , immediate tamen demonstrat sfen rhil discrimi is agnoscere inter primam verat tem mouentem ad credendum, & pri- mam veritatem reuelan rem . Cum enim di Alsiet , ratianem foνmalem motius Us 'im m. veritatem solam; mox . subiungit racionem a Non emis Frias, da qua Iogi mare assentir a asu , mr quod eis a Deo reae alum. Ruae cau-: salis esset ineptu, infir pro eodem usurpareis Primam veritatem, quae nos mouet ad C adendum & prim 4 veritatem reuelantem smon solum realiter, sed etiam formaliter . ε ε Proculus rei maiori claritate, notandum Est eum Caietano,dum dicitur communitere Primam veritatem reuelantem esse motinu ide , τὸ reuelan em accipi, de reuelatromna activa existenti ab aeterno ac proin istin frὶnaea Deos. Quκrper hanci primarior Se x eime Deusconuituitur m ratione reum Hami9 Ne per eandem habet totam sit 'let eriis asonem ad muriandum nobis in tempore , seu ad ponendam reueIationem& passiuam in tempore: atque vi manifestandum nobis, mediante illa , o lectu de quo est'reuela Io, suumque come cepeum circa illud. Vnde eadem reuelatio αctiva. α internaestiqua nos mouetes de- selminatrid credendum PQ uod enim determinat laquentem ad dicendum verum .dereminis etiam, persi , audientem ader 'lenclum Illud esse verum G mis Humda tuesus reuelatronem Issam tu moes lassi Rhiatum etiam virtuali es a vestimate libera diurna reuelandi exteris suis tempore, nullam perfectionem specialem